Chương 1:

- Khái niệm hệ điều hành

Hđh là một chương trình/hệ chương trình hoạt
động giữa người dùng và phần cứng máy tính
- Mục tiêu HĐH:
+ Làm cho máy tính dễ sử dụng, và hiệu quả hơn
+ Quản lý và cấp phát tài nguyên hệ thống một
cách hiệu quả
- Bản chất của hđh:
+ HĐH là một máy tính mở rộng: cung cấp khả
năng trừu tượng hóa giúp thao tác của người
dùng dễ dàng hơn.
+ HĐH là một hệ thống quản lý tài nguyên: Quản
lý và cấp phát tài nguyên để các chương trình
hoạt động 1 cách chính xác và hiệu quả hơn.
- Các chức năng cơ bản HĐH
 Cung cấp một môi trường để người sử
dụng thực thi các chương trình
 Điều khiển và phối hợp việc sử dụng phần
cứng
 Cung cấp các dịch vụ cơ bản cho các ứng
dụng
 Phân chia thời gian xử lý, định thời CPU
 Phối hợp và đồng bộ hoạt động của các
tiến trình
 Quản lý tài nguyên hệ thống (bộ nhớ, file,
…)
 Kiểm soát lỗi, bảo vệ
Chương II
- Vai trò HĐH trong quản lý tiến trình
+ Tạo tiến trình
+ Trạng thái tiến trình – chuyển đổi trạng thái tiến
trình
+ Khối quản lý tiến trình (PCB – Process Control
Block)
+ Các thao tác với tiến trình
+ Cấp phát tài nguyên cho tiến trình
- Các trạng thái của tiến trình + Bài tập.
+ New: tiến trình đang đc tạo mới
+ Running: TT đang đc xử lý
+ Waiting – Blocked: TT chờ đc cấp phát
tài nguyên, hay chờ một sự kiện
+ Ready: TT chờ nhận CPU
+ Terminate: TT kết thúc xử lý
- Truyền thông giữa các tiến trình (các dạng chuyển
đổi trạng thái của TT):
+ new -> ready: chờ CPU ở hàng đợi
+ ready -> running: nhận CPU, có TN
+ running -> exit: hoàn thành/đang chạy bị tắt
+ running -> ready: trả CPU/hết time use CPU, có
TN
+ running -> waiting: trả CPU, chờ TN
+ waiting -> ready: chờ CPU, có TN
+ ready -> exit: người dùng tắt
+ waiting -> exit: người dùng tắt
Chương III
- Deadlock là gì? Là tình trạng khi hệ thống tồn tại
một tập hợp các TT bị khóa, trog đó mỗi TT đều
đang chờ một sự kiện hay một tài nguyên mà chỉ
một tài nguyên mà chỉ 1 TT khác tạo r => KQ là ko
TT nào hoàn thành
+ Nếu đồ thị có chu trình: có thể có dl
+ Nếu 1 chu trình gồm 1 tập hợp các loại TN, mỗi
TN có 1 thể hiện: có dl
- Điều kiện xảy ra deadlock:
+ mutual exclution: loại trừ lẫn nhau
+ hold and wait: giữ và chờ TN
+ no preemption: ko đòi lại TN từ quá trình đang
giữ chúng
+ circular wait: tồn tại chu trình trong đồ thị cấp
phát TN
- Các giải pháp xử lý Deadlock
- Ngăn chặn deadlock: ngăn chặn các đk xảy ra dl
- Tránh deadlock + Bài tập. (đồ thị cấp TN, banker)
- Phát hiện deadlock + Bài tập.

(C2 tt) Giải pháp đồng bộ hóa TT: (C2 tt) Chương IV
+ Cờ hiệu: n TT - Chức năng của hệ điều hành trong quản lý bộ nhớ:
while (TRUE) {
+ Theo dõi những phần nào của bộ nhớ đang đc
while (lock == 1); // wait
use.
lock = 1;
critical-section (); + Quyết định những tiến trình nào sẽ đc nạp vào bộ
lock = 0; nhớ
Noncritical-section (); + Định vị và tái định vị ko gian bộ nhớ khi cần thiết
- Miền găng (CS) - miền tranh chấp: là đoạn while (TRUE) { - Các khái niệm phân mảnh nội, phân mảnh ngoại vi,
chương trình có khả năng gây ra tính trạng race while (lock == 1); // wait Swapping.
condition lock = 1;
+ Phân mảnh nội: mỗi block đc cấp phát lớn hơn
- Đồng bộ hóa tiến trình: Có 4 mục tiêu: critical-section ();
yêu cầu bộ nhớ 1 ít
+ Mutual exclution: Ko có 2 TT cùng ở trong CS lock = 0;
+ Phân mảnh ngoại vi: tổng bộ nhớ trống thỏa yêu
Noncritical-section ();
(độc quyền truy xuất) cầu nhưng ko liên tục
while (TRUE) {
+ Progress: 1 TT bên ngoài CS ko đc ngăn cản các + Swaping: TT ở tr/thái chờ đc tạm thời chuyển ra
while (lock == 1); // wait
TT khác vào CS lock = 1; bộ nhớ phụ (swap out), sau đó đc chuyển vào bộ
+ Bounded waiting: ko có TT nào phải chờ vô critical-section (); nhớ chính (swap in) để tiếp tục xử lý
hạn để đc vào CS lock = 0;
+ Ko có giả định nào đặt ra về tốc độ of các TT or
- Phân vùng cố định:
Noncritical-section ();
+ Bộ nhớ đc chia thành n phân vùng(partition) có
số lượng CPU While (TRUE) {
kích thước cố định. Các TT có nhu cầu bộ nhớ sẽ đc
While (lock == 1); // wait
lưu trữ trong queue.
Lock = 1;
+ Kích thước TT ko vừa đúng = kích thước phân
CS(); Lock = 0;
vùng chứa nó, phần bộ nhớ còn lại sẽ lãng phí =>
NonCS();
phân mảnh nội
}
 Vi phạm Mutual
+ Kiểm tra luân phiên: 2 TT
P0: While (TRUE) {
While (turn != 0); // wait
 CS(); Turn = 1;
Non-CS(); }
P1: While (TRUE) {
While (turn != 1); // wait
CS(); Turn = 0;
NonCS(); }
while (TRUE) {
while (lock == 1); // wait
lock = 1;
critical-section ();
lock = 0;
Noncritical-section ();}
 Bảo đảm Mutual, vi phạm Progress (P0 ko vào
đc CS lần 2 khi P1 dừng trong NonCS)
+ Peterson: 2 TT
Int turn;
Int interested[2]; …
 Đáp ứng đc cả 4 mục tiêu

- Phân vùng động: (C4 tt)
+ Cấp phát vùng nhớ vừa đúng với kích thức của
TT đc tạo
+ Thu hồi vùng nhớ khi end TT
+ Cấp phát vùng nhớ mới, sau đó xóa đi những
phần vùng nhớ đã cấp phát một cách không thứ
tự => phân mảnh ngoại vi
- Phân trang
+ Trình bày cơ chế phân trang:
 Cơ chế phân trang cho phép KGĐC thực
(physical) của 1 TT có thể ko liên tục nhau
 Bộ nhớ VL đc chia thành các khối (block)
có k/t cố định và = nhau, gọi là khug trag
(pg frame), k/t của frame là lũy thừa của 2
(512 bytes – 16MB)
 BNLL (KGĐCLL) cũng đc chia thành các
khoioso có cùng k/t với kh/trang, gọi là
trang (page)
 Khi cần nạp 1 TT, các trang của TT sẽ đc
nạp vào các kh/trag còn trống
+ Nhận xét về cơ chế phân trang:
* Cấp phát ko liên tục: các trang của cùng 1 TT
có thể nằm ở các vt ko liên tục trong bộ nhớ ->
phân mảnh ngoại vi
* Có thể phân mảnh nội: khung cuối cùng có thể
ko sử dụng hết kích thước.
- Quản lý bộ nhớ ảo: (C4 tt)
+ Khái niệm về mô hình quản lý bộ nhớ ảo? Ưu
điểm? Phân trang theo yêu cầu.
- Kn quản lý bộ nhớ ảo:
* Cơ chế quản lý đc hiện thực trog hđh để cho
phép thực thi 1TT mà chỉ cần giữ trong bộ nhớ chính
1 phần of ko gian địa chỉ luận lý của nó, còn phần còn
lại đc giữ trên bộ nhớ phụ (đĩa)
* Cần kết hợp kỹ thuật swapping để chuyển
các phần của TT từ bộ nhớ chính ra bộ nhớ phụ và
ngược lại khi cần thiết.
+ Ưu điểm:
 Tăng số lượng TT đồng thời đc nạp vào bộ
nhớ
 1 TT có k/t > bộ nhớ thực vẫn có thể thực thi
 Bộ nhớ ảo cho phép giảm nhẹ công việc of lt
viên vì ko cần bận tâm đến giới hạn của vùng
nhớ vật lý.
+ Lỗi trang là gì? Là khi có một tham chiếu đến một
trang không có trong bộ nhớ chính (present bit = 0) -
> phần cứng phát sinh một ngắt (page-fault trap) báo
cho hđh xử lý
+ Cách xử lý lỗi trag: KT truy xuất đến bộ nhớ; If tr.x
ko hợp lệ, end TT; Ngc lại: tìm vt chứa trag muốn tr.x
trên đĩa -> tìm 1 empt frame trong BN chính ->
chuyển page từ BN phụ -> BN9 =’ nạp trag cần tr.x
vào empt frame đã chọn, update nd bảng trag, bản
frame tg ứg; if ko còn empt frame -> thay trang
Chương V
- Các thao tác với file cơ bản: tạo, xóa, ghi, đọc, tái
định vị, xóa nội dung
- Các phương pháp cấp phát không gian cho file.
+ Cấp phát liên tục:
 Lưu trữ file trên dãy các khối liên tiếp
 Mỗi phần tử trong bảng thư mục: tên file, vt
khối (cluster) đầu tiên, kích thước (số khối)
 Ưu điểm: Đơn giản, dễ cài đặt, dễ thao tác vì
toàn bộ file đc đọc từ đĩa = thao tác đơn giản
ko cần định vị lại
 Nhược điểm: ko linh động, phân mảnh ngoại vi
+ Cấp phát theo ds liên kết:
 Các khối of file có thể nằm ở các vt ko liên tục
nhau
 Mỗi mục trog bảng thư mục: tên file, vt khối
đầu tiên(start), vt khối kt(end)
 Mỗi khối trên đĩa: con trỏ (~4 bytes) trỏ đến vt
khối tiếp theo của file, dữ liệu của file
 Ưu điểm: ko phân mảnh ngoại vi
 Nhược điểm: truy xuất ngẫu nhiên chậm, tốn
bộ nhớ lưu các con trỏ, một con trỏ lỗi -> cả file
+ FAT
+ Cấp phát dùng chỉ số index
+ I-nodes
+ NTFS