Geo 4

Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 155 p.
Imię ..................................................................................
1 Dopasuj do opisów nazwy typów fizjonomicznych miast wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Centralnie położona starówka jest otoczona A. Miasto arabskie.
terenami przemysłowymi, a na obrzeżach miasta
znajdują się nowoczesne osiedla mieszkaniowe i
centra handlowe.
2. W centrum miasta znajduje się dzielnica biznesu B. Miasto amerykańskie.
(city). Układ ulic jest regularny, prostokątny, a
wysoka zabudowa koncentruje się na niewielkiej
powierzchni.
3. Układ urbanistyczny jest chaotyczny, a ulice są C. Miasto wschodnioazjatyckie.
wąskie i kręte. Poszczególne dzielnice różnią się pod
względem społecznym, wyznaniowym i
narodowościowym. Centralne miejsce stanowi
medyna – stare miasto.
D. Miasto europejskie.
2 Dopasuj do każdego opisu piramidy wieku i płci odpowiedni typ demograficzny społeczeństwa ( ... / 2 p.)
wybrany spośród podanych.
1. Piramida płci i wieku dla tego społeczeństwa ma A. Społeczeństwo stare.
podstawę, część środkową i wierzchołek o zbliżonych
szerokościach.
2. Dla tego typu społeczeństwa jest charakterystyczna B. Społeczeństwo młode.
piramida węższa u podstawy, a szersza w górnej
części.
C. Społeczeństwo zastojowe.
3 Dopasuj do opisów nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 2 p.)
1. Niewielki odsetek ludności wiejskiej (poniżej A. Kanada.
20%) oraz duża część powierzchni kraju (ponad 70%)
użytkowana rolniczo świadczą o wysokim poziomie
rolnictwa i dobrych warunkach naturalnych dla tej
działalności.
2. Na obszarach wiejskich mieszka ponad 80% B. Wielka Brytania.
mieszkańców, choć udział terenów użytkowanych
rolniczo nie jest wysoki i nie przekracza 50%.
C. Brazylia.
D. Sudan Południowy.
4 Dopasuj do opisów właściwe nazwy megalopolis wybrane spośród podanych. ( ... / 2 p.)
1. Jest położone nad Wielkimi Jeziorami w Stanach A. Tokaido.
Zjednoczonych. Obejmuje m.in. Detroit, Toronto i
Cleveland.
2. To największe megalopolis świata jest położone w B. BosWash.
Japonii. Należą do niego m.in. Kawasaki, Jokohama,
Osaka i Nagoja.
C. Megalopolis Angielskie.
D. ChiPitts.
5 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzupełnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
W Unii Europejskiej wsie oddalone od dużych ośrodków miejskich zazwyczaj
dobrze się ich mieszkańcy uczestniczą w emigracji zarobkowej do
A. 1.
rozwijają, miast.
ponieważ
przeprowadzają się tam mieszkańcy miast pragnący ciszy i
B. wyludniają się, 2.
spokoju.
IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 1 z 12

6 Dopasuj do opisów właściwe nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. W tym kraju współczynnik przyrostu naturalnego A. Syria.
jest wysoki i wynosi ponad 30‰, m.in. dlatego, że
liczne potomstwo jest uważane za zabezpieczenie na
starość.
2. Ujemny współczynnik przyrostu naturalnego jest B. Francja.
związany m.in. z emigracją zarobkową osób młodych
i dużym udziałem ludzi starszych w populacji.
3. Niski, ale dodatni współczynnik przyrostu C. Angola.
naturalnego w tym kraju to skutek powszechności
modelu rodziny z jednym dzieckiem oraz
konsumpcyjnego stylu życia.
D. Litwa.
7 Przyporządkuj kręgom kulturowym właściwe przykłady miejsc świętych wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Krąg zachodni. A. Lourdes.
2. Krąg islamski. B. Tadż Mahal.
3. Krąg prawosławny. C. Grabarka.
D. Mekka.
Katar odznacza się
niską wartością jest tam niewielki odsetek osób posiadających wyższe
A. 1.
HDI, wykształcenie.
ponieważ
wysoką wartością jest to kraj bogaty dzięki dochodom ze sprzedaży ropy
B. 2.
HDI, naftowej.
9 Przyporządkuj wymienionym państwom (1–3) odmiany ludzkie, które w tych państwach przeważają ( ... / 3 p.)
(A–C).
1. Egipt. A. Odmiana europeidalna.
2. Demokratyczna Republika Konga. B. Odmiana mongoloidalna.
3. Tajlandia. C. Odmiana negroidalna.
Wielożeństwo mężczyzn, czyli model rodziny składającej się z męża, kilku żon i dzieci, nosi nazwę
A. poliandrii 1. np. w krajach, w których dominuje islam.
i jest spotykane
B. poligynii 2. w niektórych krajach Azji, np. w Chinach.
11 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
W fazie III rozwoju demograficznego współczynnik przyrostu naturalnego
A. rośnie, 1. współczynnik urodzeń się zmniejsza, a współczynnik zgonów rośnie.
ponieważ współczynnik urodzeń zmniejsza się bardziej dynamicznie niż
B. maleje, 2.
współczynnik zgonów.
12 Podkreśl nazwy dwóch województw, w których w 2018 r. wskaźnik urbanizacji był najniższy w Polsce. ( ... / 3 p.)
Następnie podaj przyczynę tego stanu.
mazowieckie, dolnośląskie, świętokrzyskie, podkarpackie, śląskie, pomorskie
13 Zaznacz przyczyny depopulacji wsi położonych na wschodzie Polski. ( ... / 2 p.)
A. Emigracja młodych ludzi za wschodnią granicę kraju.

B. Niższe ceny mieszkań w miastach.
C. Niski stopień infrastruktury technicznej, np. słabszy dostęp do kanalizacji.
D. Ciężka praca nie zawsze wynagradzana wysokimi plonami i zarobkami.

14 Zaznacz czynniki ekonomiczne rozwoju obszarów wiejskich. ( ... / 2 p.)
A. Wysoka przydatność rolnicza gleb.

B. Dostępność rozległych terenów pod inwestycje.
C. Chęć prowadzenia wiejskiego stylu życia.
D. Niewielkie zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego.
E. Niskie ceny gruntów.
15 Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa. ( ... / 2 p.)
Dawniej miasta często pełniły funkcje obronne, o czym świadczą np.

1. P F
zachowane mury miejskie.
Gdy w mieście znajduje się duży port lotniczy lub morski, miasto pełni funkcję
2. P F
transportową.
Oprócz funkcji administracyjno-politycznej Warszawa pełni także m.in. funkcję
3. P F
turystyczną.
Funkcje metropolitalne miast wiążą się z ich dominującą rolą w danym
4. P F
regionie kraju.
16 Zaznacz punkty, w których podano przyczyny urbanizacji. ( ... / 3 p.)
A. Łatwiejszy dostęp do edukacji, kultury i opieki medycznej w miastach niż na terenach wiejskich.
B. Wyższe koszty utrzymania w miastach (np. zakupu mieszkania).
C. Nasilanie się konfliktów na tle etnicznym, religijnym i kulturowym.
D. Zmiany granic administracyjnych miast i włączanie w ich obręb terenów wiejskich.
E. Brak miejsc pracy w rolnictwie.
F. Rozwój transportu zbiorowego umożliwiający ograniczenie emisji spalin.
Urbanizacja polega na rozwoju istniejących miast, a nie na powstawaniu

1. P F
nowych ośrodków miejskich.
Jeżeli dla Rumunii wskaźnik urbanizacji wynosi 54%, to oznacza, że na wsi
2. P F
mieszka w tym kraju 54% mieszkańców.
Przyłączenie do Kalisza osiedla Winiary, na którego obszarze znajdują się
3. zakłady przemysłu spożywczego, to przejaw urbanizacji na płaszczyźnie P F
przestrzennej.
Migracje ze wsi do miast, związane z podejmowaniem pracy w rozwijającym
4. P F
się przemyśle, to przejaw urbanizacji na płaszczyźnie demograficznej.
W Norwegii sieć miast jest bardzo dobrze rozwinięta, ponieważ wiele miejsc
1. P F
ma dostęp do słodkiej wody.
O przeniesieniu stolicy Brazylii z miasta położonego na wybrzeżu do centrum
2. P F
kraju zadecydowały względy polityczne.
O rozwoju sieci miast wzdłuż trasy Kolei Transsyberyjskiej zadecydował
3. P F
korzystny klimat.
4. Do rozwoju Zakopanego przyczyniły się wyjątkowe walory turystyczne. P F

19 Zaznacz cechę jednostki osadniczej niestanowiącą kryterium wyróżniania miast. ( ... / 1 p.)
A. Liczba ludności.
B. Gęstość zaludnienia.
C. Nadane prawa miejskie.
D. Wykształcenie ludności.
Przedstawicielom chińskiego kręgu kulturowego i japońskiego kręgu

1. kulturowego zawdzięczamy takie wynalazki, jak papier, porcelana, kompas czy P F
żarówki LED.
Cyfry arabskie pochodzą z kręgu islamskiego, choć rozpowszechnili je
2. P F
Hindusi.
W kręgu zachodnim, w zależności od miejsca, są widoczne elementy
3. zaczerpnięte z dziedzictwa kulturowego ludności rdzennej, np. Indian w P F
Ameryce Północnej.
W krajach należących do kręgu prawosławnego znajduje się najwięcej
4. P F
obiektów z Listy światowego dziedzictwa UNESCO.
1. Wyznawców judaizmu obowiązują m.in. szariat i ramadan. P F

Protestanci uważają bogacenie się za dowód błogosławieństwa, dlatego są
2. P F
przedsiębiorczy i pracowici.
Hinduizm odznacza się nieformalnym systemem kastowym prowadzącym
3. P F
do dyskryminacji.
Zakładanie rodziny i posiadanie potomstwa jest obowiązkiem wyznawców
4. P F
judaizmu.
1. Islam to religia teistyczna, a judaizm – nieteistyczna. P F

2. Hinduizm jest religią politeistyczną, a chrześcijaństwo – monoteistyczną. P F
3. Odłamami chrześcijaństwa są m.in. katolicyzm, protestantyzm i prawosławie. P F
4. Judaizm jest jedną z wielkich religii uniwersalnych. P F
Do języków oficjalnych zalicza się języki: angielski, chiński, rosyjski i

1. P F
norweski.
W Indiach przedstawiciele różnych narodowości posługują się językiem
2. P F
angielskim, który jest językiem urzędowym w tym kraju.
Ukraińcom jest łatwiej migrować do Polski niż do innych krajów ze względu
3. na przynależność obu języków: polskiego i ukraińskiego do rodziny P F
słowiańskiej.
4. Cyrylica to inaczej alfabet łaciński, którym posługują się np. Rosjanie. P F
24 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Język chiński
A. może wkrótce zostać językiem międzynarodowym, ponieważ posługuje się nim znaczna część ludności
świata.
B. ma małe szanse, by zostać językiem międzynarodowym, ze względu na trudności w jego opanowaniu.

25 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest ( ... / 2 p.)
prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Białorusini mieszkają głównie w pobliżu granicy własnego państwa. P F
2. Łemkowie to najliczniejsza mniejszość etniczna w Polsce. P F
Z przyczyn historycznych najwięcej Niemców mieszka obecnie na
3. P F
Opolszczyźnie.
4. Mniejszość żydowska zamieszkuje głównie duże miasta. P F
26 Zaznacz punkty, w których opisano przykłady skutków migracji zagranicznych. ( ... / 2 p.)
A. Abdul jest pewny, że po zamieszkaniu w Szwecji on i jego rodzina będą się czuli bezpiecznie.
B. W pewnej wsi mieszkają niemal wyłącznie ludzie starsi, którym trudno pomagać w czasie trudnych
warunków pogodowych.
C. Dzięki obecności Ukraińców przewoźnicy z województwa lubelskiego nie narzekają na brak chętnych do
podróżowania ich busami.
27 Zaznacz wszystkie prawdziwe informacje dotyczące uchodźców. ( ... / 2 p.)
A. Przenoszą się do innych krajów wyłącznie z powodów ekonomicznych.

B. Opuszczają swoje miejsca zamieszkania z powodu zagrożenia życia.
C. Najczęściej przemieszczają się do krajów o wysokim poziomie rozwoju
społeczno-gospodarczego.
D. W 2018 r. najwięcej uchodźców pochodziło z Syrii, Afganistanu i Sudanu Południowego.
E. Do państw, które nie przyjmują uchodźców, należy Pakistan.
Kraje, których znaczną część zajmują góry (jak Norwegia i Japonia), mają
1. P F
zawsze bardzo małą gęstość zaludnienia.
Kraje o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego nie zawsze mają
2. P F
bardzo dużą gęstość zaludnienia.
Jednym z czynników wpływających na dużą gęstość zaludnienia danego
3. P F
obszaru jest jego silne uprzemysłowienie.
4. W ostatnich latach wiele osób przeprowadziło się na teren wschodniej Ukrainy. P F
29 Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. ( ... / 2 p.)

Większość ludzi na świecie mieszka
A. na półkuli południowej.
B. w Azji.
C. na obszarach położonych do 200 m n.p.m.
D. w odległości do 100 km od linii brzegowej.
E. między 50°N a 60°N.
30 Zaznacz punkty, w których wymieniono skutki starzenia się społeczeństw. ( ... / 2 p.)
A. Wzrost zapotrzebowania na miejsca w żłobkach i przedszkolach.

B. Wzrost liczby rozwodów i spadek liczby zawieranych małżeństw.
C. Spowolnienie wzrostu gospodarczego z powodu zmniejszania się liczby osób w wieku produkcyjnym.
D. Wzrost wydatków państwa na opiekę zdrowotną.

31 Zaznacz punkty, w których podano przyczyny eksplozji demograficznej. ( ... / 3 p.)
A. Rozwój medycyny.
B. Zwiększenie produkcji żywności.
C. Odmłodzenie struktury wiekowej społeczeństwa.
D. Przeludnienie wsi i migracje do miast, rozrastanie się dzielnic nędzy.
E. Brak możliwości zaspokojenia potrzeb edukacyjnych wszystkich obywateli.
F. Powszechność modelu rodziny wielodzietnej.
32 Na wykresach przedstawiono strukturę płci i wieku społeczeństw dwóch państw w 2019 r. ( ... / 2 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Piramida 1 ukazuje przykład społeczeństwa młodego. P F
2. Na piramidzie 1 przedstawiono strukturę wieku i płci ludności Włoch. P F
Kształt piramidy 2 wskazuje, że więcej jest osób młodych w wieku
3. P F
przedprodukcyjnym niż osób starszych w wieku poprodukcyjnym.
Piramida 2 ukazuje społeczeństwo Kamerunu, które można określić jako
4. P F
zastojowe.
33 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca faz rozwoju demograficznego jest prawdziwa, lub literę F – ( ... / 2 p.)
jeśli jest fałszywa.
W I fazie współczynnik przyrostu naturalnego jest najwyższy i obniża się w
1. P F
kolejnych fazach.
2. Fazy IV i V charakteryzują się niskim współczynnikiem zgonów. P F
3. Dynamiczny spadek współczynnika urodzeń odbywa się w II fazie. P F
4. W V fazie współczynnik przyrostu naturalnego przyjmuje wartości ujemne. P F
34 Zaznacz punkt, w którym podano poprawne wyjaśnienie terminu implozja demograficzna. ( ... / 1 p.)
A. Dynamiczny wzrost liczby ludności spowodowany wzrostem liczby urodzeń.

B. Dynamiczny wzrost przyrostu naturalnego spowodowany spadkiem umieralności i utrzymywaniem się
wysokiej liczby urodzeń.
C. Gwałtowny spadek liczby ludności spowodowany większą liczbą zgonów.
D. Gwałtowny spadek wartości współczynnika przyrostu naturalnego wywołany obniżaniem się
współczynnika dzietności.

1. Azja jest najludniejszym kontynentem świata. P F

Prognozuje się, że liczba ludności świata zacznie się zmniejszać przed 2050
2. P F
rokiem.
3. Ze względu na trudne warunki naturalne w Afryce mieszka najmniej ludności. P F
4. W 2019 r. najludniejszym państwem świata były Chiny. P F
36 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. (0–1 p.) ( ... / 1 p.)

W Bułgarii w 2019 r. żyło 7 000 039 osób, a urodziło się 61 538 osób, zatem współczynnik urodzeń wynosił
A. 14,1‰. B. 11,4‰. C. 8,8‰. D. 0,8‰.
37 Zaznacz przyczyny zwiększania się liczby ludności na świecie. ( ... / 2 p.)
B. Konflikty zbrojne.
C. Epidemie.
D. Poprawa warunków bytowych.
E. Susze, powodzie i inne katastrofy klimatyczne.
38 Na fotografiach przedstawiono świątynie charakterystyczne dla dwóch kręgów kulturowych. ( ... / 2 p.)
Zapisz pod fotografiami nazwy właściwych kręgów kulturowych wybrane spośród podanych.
krąg prawosławny, krąg zachodni, krąg buddyjski, krąg afrykański, krąg hinduski
39 Zapisz terminy, których dotyczą opisy. ( ... / 3 p.)

A. Potomek przedstawicieli odmian białej i czarnej.
B. Ludność, która ma poczucie odrębności kulturowej od większości mieszkańców danego kraju oraz
identyfikuje się z grupą etniczną niemającą obecnie swojego państwa.
C. Doktryna oparta na pseudonaukowej tezie o nierówności odmian ludzkich.
40 ( ... / 1 p.)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie skupisk osób
należących do jednej z mniejszości narodowych i etnicznych
w Polsce.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie
A. Niemców.
B. Czechów.
C. Romów.
D. Łemków.

41 W każdej parze podkreśl nazwę państwa o większej zwartości socjoetnicznej. ( ... / 3 p.)
A. Polska, Łotwa.
B. Indie, Japonia.
C. Norwegia, Kongo.
42 Podaj po jednym pozytywnym i negatywnym skutku dużego zróżnicowania narodowościowego i ( ... / 2 p.)
etnicznego kraju.
43 Podaj nazwę kręgu kulturowego, do którego należą wymienione kraje. ( ... / 3 p.)
A. Kanada, Nowa Zelandia, Irlandia.
B. Chile, Kostaryka, Meksyk.
C. Kambodża, Laos, Mongolia.
44 Podaj nazwę opisanego kręgu kulturowego. ( ... / 3 p.)
A. Dla tego kręgu są charakterystyczne bliski związek między władzami kościelnymi a państwowymi oraz
silna, scentralizowana władza.
B. Przepisy religijne, w tym szariat, często określają, co jest dozwolone. Cechami tego kręgu kulturowego są
wielożeństwo oraz podrzędna rola kobiet i ich posłuszeństwo mężczyznom.
C. Ten krąg cechuje się serdecznością, otwarciem na inne kultury, a także specyficzną religijnością
stanowiącą mieszankę katolicyzmu oraz wierzeń rdzennej ludności i afrykańskich niewolników.
45 Uporządkuj podane kręgi kulturowe pod względem stosunku do swobód jednostki. Zacznij od tego, w ( ... / 1 p.)
którym są one najbardziej ograniczone.
A. Krąg zachodni. B. Krąg prawosławny. C. Krąg islamski.
46 Napisz, czym jest przestrzeń geograficzna. ( ... / 1 p.)
47 Podkreśl w każdej parze osobę, która odznacza się większą sprawnością przestrzenną. ( ... / 3 p.)
A. Dziecko, dorosły.
B. Mężczyzna w kręgu islamskim, kobieta w kręgu islamskim.
C. Rolnik, myśliwy.
W kręgu chińskim wartością jest
otwieranie się duża liczba chińskich turystów odwiedzających

A. 1.
na świat, miejsca na całym świecie.
o czym
świadczy
odizolowanie się od
B. 2. np. budowa Wielkiego Muru Chińskiego.
świata,
49 Podaj nazwy kontynentów, na których znajdują się opisane góry. ( ... / 2 p.)
A. Góra Kenia wygląda bardzo groźnie. Jej wierzchołek nie jest spłaszczony, jak wierzchołek Kilimandżaro,
lecz jest skalisty i niedostępny. Dla plemienia Kikuyu jest siedzibą boga Ngai. Ta góra stanowi najważniejszy
obiekt nie tylko na obszarze, który to plemię zamieszkuje, lecz także w jego kulturze.
B. Wizerunek czarownicy na miotle jest powszechnie znany w naszej kulturze. Rozpoznają go nawet małe
dzieci, ponieważ jest motywem wielu baśni i legend. Aż trudno uwierzyć, że postać znana z tak wielu
opowieści pochodzi z niewielkich gór Harz.
50 W każdym punkcie skreśl nazwę języka, który należy do innej rodziny językowej niż pozostałe. ( ... / 3 p.)
A. Słowacki, szwedzki, czeski, rosyjski.
B. Niemiecki, angielski, hiszpański, islandzki.
C. Rumuński, włoski, francuski, grecki.

51 W tekstach opisano dwie miejscowości w Polsce. ( ... / 3 p.)
Najstarsze wzmianki o miejscowości Piecki pochodzą z XV w. Początkowo ludność trudniła się głównie
zbieraniem miodu. Do XVIII w. mieszkało tu ponad 500 rolników. Obecnie największą atrakcją wsi jest
płynąca przez nią rzeka Krutynia, na której są organizowane spływy kajakowe. Bogata jest też baza
noclegowa.
Koziegłowy to wieś położona w powiecie poznańskim, licząca ok. 11,5 tys. mieszkańców. Jest to jedna z
największych wsi w Polsce. Koziegłowy znajdują się kilka kilometrów od Puszczy Zielonki, a komunikacja
miejska pozwala na dotarcie do centrum Poznania w mniej więcej pół godziny.
Wyjaśnij, jaką funkcję pełniły dawniej Piecki, a jaką funkcję pełnią obecnie. Następnie wyjaśnij, jaką
funkcję pełnią obecnie Koziegłowy.
52 Zapisz przykłady miast, na których rozwój wpłynęły wymienione czynniki lokalizacji i rozwoju ( ... / 3 p.)
jednostek osadniczych. Wybierz odpowiedzi spośród podanych.
Ankara, Chamonix-Mont-Blanc, Las Vegas, Singapur, Częstochowa
A. Bliskość mórz i oceanów.
B. Przyrodnicze walory turystyczne.
C. Obecność miejsca kultu religijnego.
53 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 2 p.)
A. Wskaźnik analfabetyzmu wynoszący 20% oznacza, że 80% osób w danym kraju w wieku 15 lat i więcej
nie umie / umie czytać i pisać.
B. W państwach muzułmańskich często nie posyła się chłopców / dziewczynek do szkół.
C. W krajach o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego wskaźnik skolaryzacji na poziomie
szkoły podstawowej ma najczęściej wartość 80–90% / 100%.
D. W krajach takich jak Bhutan, Mali czy Honduras większość mieszkańców ma wykształcenie podstawowe
lub nie ma wykształcenia / średnie lub wyższe.
54 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę. ( ... / 3 p.)
Nazwa Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu naturalnego

państwa urodzeń [‰] zgonów [‰] [‰]
Czechy 10,5 10,5
Egipt 5,8 20,7
Ukraina 9,6 −5,6
55 Na mapie przedstawiono obszary, na których ludność posługuje się językami z jednej rodziny językowej. ( ... / 1 p.)
Zaznacz nazwę rodziny językowej, której zasięg

przedstawiono na mapie.
A. Języki słowiańskie.
B. Języki romańskie.
C. Języki germańskie.
D. Języki indoirańskie.
56 Podaj nazwy opisanych faz urbanizacji. ( ... / 2 p.)

A. Ludność przenosi się z dzielnic śródmiejskich do stref podmiejskich, na których obszarach powstają
obiekty przemysłowe i usługowe. Wsie podmiejskie przekształcają się w tzw. suburbia.
B. Następuje stopniowy wzrost koncentracji ludności w miastach, a szczególnie w ich centrach, głównie za
sprawą imigrantów napływających ze wsi do pracy w przemyśle i usługach.
A. Najwyższe wartości wskaźnika urbanizacji (100%) występują w państwach-miastach / państwach Europy
Zachodniej.
B. Wysoki wskaźnik urbanizacji jest charakterystyczny dla krajów wysoko / słabo rozwiniętych gospodarczo,
takich jak Kanada / Wietnam, ponieważ przemysł i usługi najczęściej są zlokalizowane na wsi / w miastach.

58 Na wykresie przedstawiono model przejścia demograficznego. ( ... / 2 p.)
Ustal, w której fazie rozwoju demograficznego

znajdują się opisane kraje.
A. Egipt, w którym w latach 2015–2020 współczynnik
urodzeń wynosił 26,5‰, a współczynnik zgonów
wynosił 5,8‰.
B. Niemcy, w których w latach 2015–2020
współczynnik urodzeń wynosił 9,4‰, a współczynnik
zgonów wynosił 11,2‰.
59 Podkreśl pojęcia związane z islamem. ( ... / 3 p.)

rytualna kąpiel w Gangesie, święte księgi Wedy, Allah, Jahwe, Biblia, reinkarnacja, Trójca Święta,
pielgrzymka do Mekki, Koran, cztery szlachetne prawdy, Brahma
60 Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednich miejscach nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
Ukraina, Japonia, Niger, Brazylia
Współczynnik przyrostu Oczekiwana długość Współczynnik

Nazwa państwa
naturalnego [‰] trwania życia [lata] dzietności
7,7 75,7 1,7
37,9 62,0 6,9

−2,9 84,5 1,4
61 ( ... / 1 p.)
Podkreśl nazwę państwa, którego strukturę
wyznaniową przedstawiono na diagramie.
A. Stany Zjednoczone.
B. Mali.
C. Tajlandia.
D. Argentyna.
62 Na wykresie przedstawiono zespoły miejskie, które w 2018 r. zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób. ( ... / 3 p.)
a) Zapisz nazwy zespołów miejskich oznaczonych na

wykresie literami A i B. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.
Paryż, Lagos, Karaczi, Tokio, Londyn, Chicago,
Meksyk, Buenos Aires, Seul, Stambuł
b) Uzupełnij zdanie właściwą liczbą.
Spośród siedmiu zespołów miejskich, które w 2018 r.
zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób, ………..
znajdowały się w Azji.
63 Określ typ aglomeracji, w których skład wchodzą wymienione miasta. ( ... / 3 p.)
A. Warszawa, Pruszków, Piaseczno.
B. Essen, Dortmund, Düsseldorf.
C. Moskwa, Chimki, Mytiszcze.

64 Zapisz nazwy religii, których przykłady wpływu na gospodarkę opisano poniżej. ( ... / 3 p.)
A. Zakaz spożywania alkoholu przyczynia się do prawie całkowitego braku produkcji napojów
alkoholowych.
B. Przedkładanie dobra ogółu nad dobro jednostki zapewnia stabilny rozwój gospodarczy i dobrobyt.
C. Zakaz zabijania istot żywych hamuje rozwój produkcji zwierzęcej.
65 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania. ( ... / 1 p.)
Wszystkie tereny położone poza granicami administracyjnymi miast są w Polsce nazywane wsiami /
obszarami wiejskimi.
66 Określ, jakie funkcje pełnią opisane wsie. ( ... / 2 p.)
A. Białka Tatrzańska jest jedną z najpopularniejszych miejscowości wśród miłośników sportów zimowych.
Znajduje się tu wiele tras narciarskich, wyposażonych w wyciągi krzesełkowe i orczykowe. Zimą zwykle nie
brakuje śniegu, ponieważ wieś leży na wysokości około 700 m n.p.m.
B. Wieś Proszówka znajduje się w województwie dolnośląskim, niedaleko Gryfowa Śląskiego. Mieszkańcy
Gryfowa i okolic znajdują w niej zatrudnienie w kilku zakładach przemysłowych. Działają tam bowiem
zakłady mięsne, zakłady obróbki metali, zakłady obróbki piaskowca, a także firma meblowa.
A. W delcie Nilu gęstość zaludnienia jest duża / mała, ponieważ na jej obszarze znajduje się pustynia /
występują żyzne gleby.
B. Nizina Amazonki charakteryzuje się niewielką / dużą gęstością zaludnienia, ponieważ wysoka temperatura
i wilgotność powietrza sprzyjają / nie sprzyjają osadnictwu na jej obszarze.
68 Uporządkuj podane obszary według gęstości zaludnienia. Zacznij od tego, na którym gęstość ( ... / 1 p.)
zaludnienia jest najmniejsza.
Wyżyna Tybetańska, Nowy Jork, Europa
69 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Oblicz gęstość zaludnienia w Peru, jeśli powierzchnia tego kraju wynosi 1,285 mln km2, a
zamieszkuje go 31,989 mln osób (2018 r.).
b) Ustal, czy gęstość zaludnienia w Peru jest większa czy mniejsza niż w Polsce, oraz podaj
jedną przyczynę tego stanu.
70 Podaj nazwy barier osadniczych, których dotyczą opisy. ( ... / 2 p.)
A. Fototerapia, czyli leczenie światłem, jest stosowana np. w krajach skandynawskich. Pomaga ona w stanach
sezonowej depresji, utraty energii czy trudności z koncentracją.
B. W Egipcie rozmieszczenie ludności jest nierównomierne. Obok bardzo gęsto zaludnionych Doliny i Delty
Nilu znajdują się niemal bezludne obszary pustynne.
71 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności wybranych państw w 2018 r. ( ... / 3 p.)
Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja
Austria 85 535 83 975 67 212 105 633
Grecja 86 440 120 296 103 049 119 489
Litwa 28 149 39 574 32 206 28 914

W każdym punkcie podaj nazwy państw, które spełniają podane kryterium.
A. Dodatni przyrost naturalny.
B. Ujemne saldo migracji.
C. Ujemny przyrost rzeczywisty.
72 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności Czech w 2018 r. ( ... / 4 p.)
Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja Ludność
Czechy 114 036 112 920 26 742 65 910 10 629 928

Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij poniższe zestawienie dotyczące Czech.
A. Przyrost naturalny: …………………………..
B. Saldo migracji: …………………………..
C. Przyrost rzeczywisty: …………………………..
D. Współczynnik przyrostu rzeczywistego: …………………………..

A. Migracje wewnętrzne odbywają się w granicach jednego kraju / kontynentu.
B. Do Australii najczęściej migrują mieszkańcy Afryki i Ameryki Południowej / Azji Południowo-Wschodniej
i Europy.
C. Arabia Saudyjska, Kuwejt i Zjednoczone Emiraty Arabskie to przykłady krajów emigracyjnych /
imigracyjnych.

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 155 p.
Imię ..................................................................................
1 Dopasuj do opisów nazwy typów fizjonomicznych miast wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Układ urbanistyczny jest chaotyczny, a ulice są A. Miasto arabskie.
wąskie i kręte. Poszczególne dzielnice różnią się pod
względem społecznym, wyznaniowym i
narodowościowym. Centralne miejsce stanowi
medyna – stare miasto.
2. Centralnie położona starówka jest otoczona B. Miasto amerykańskie.
terenami przemysłowymi, a na obrzeżach miasta
znajdują się nowoczesne osiedla mieszkaniowe i
centra handlowe.
3. Stare dzielnice miast, zakładane na planie C. Miasto wschodnioazjatyckie.
prostokąta i dawniej oddzielone murami, odznaczają
się tradycyjną architekturą. Obecnie kontrastują z
nowoczesnymi city podobnymi do tych z miast
amerykańskich.
D. Miasto europejskie.
2 Dopasuj do każdego opisu piramidy wieku i płci odpowiedni typ demograficzny społeczeństwa ( ... / 2 p.)
wybrany spośród podanych.
1. Dla tego typu społeczeństwa jest charakterystyczna A. Społeczeństwo stare.
piramida węższa u podstawy, a szersza w górnej
części.
2. Szeroka podstawa piramidy wieku i płci ludności B. Społeczeństwo młode.
tego kraju wskazuje na znacznie większą liczebność
młodszych niż starszych roczników.
C. Społeczeństwo zastojowe.
3 Dopasuj do opisów nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 2 p.)
1. Na obszarach wiejskich mieszka ponad 80% A. Kanada.
mieszkańców, choć udział terenów użytkowanych
rolniczo nie jest wysoki i nie przekracza 50%.
2. Kraj odznacza się wysokim poziomem rozwoju B. Wielka Brytania.
gospodarczego, ale warunki rozwoju rolnictwa są
niekorzystne. Z tego powodu udział zarówno terenów
użytkowanych rolniczo, jak i ludności wiejskiej jest
bardzo niski.
C. Brazylia.
D. Mali.
4 Dopasuj do opisów właściwe nazwy megalopolis wybrane spośród podanych. ( ... / 2 p.)
1. Znajduje się w Europie i obejmuje takie miasta, jak A. Tokaido.
Londyn, Birmingham, Liverpool oraz Manchester.
2. Rozciąga się wzdłuż wschodniego wybrzeża B. BosWash.
Stanów Zjednoczonych. Należą do niego m.in. Nowy
Jork, Filadelfia i Baltimore.
C. Megalopolis Angielskie.
D. ChiPitts.
Atrakcyjność turystyczna rozwijających się krajów Afryki
wiąże się m.in. turyści poszukują tam miejsc o wyjątkowych walorach
A. 1.
z rozwojem wsi, przyrodniczych i kulturowych.
ponieważ
nie wiąże się są to obszary zbyt niebezpieczne i turyści wolą
B. 2.
z rozwojem wsi, pozostawać w miastach.
IMJJILMDINNKLKPM Grupa B | strona 1 z 11

6 Dopasuj do opisów właściwe nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Dzięki postępowi w zakresie medycyny znacznie A. Niemcy.
ograniczono umieralność, a tradycje posiadania
licznej rodziny sprawiają, że współczynnik urodzeń
jest wysoki. Dlatego współczynnik przyrostu
naturalnego wynosi ponad 30‰.
2. Ujemny współczynnik przyrostu naturalnego w B. Czad.
tym kraju to skutek długotrwałego kryzysu
gospodarczego i migracji zagranicznych ludzi
młodych.
3. Ujemny współczynnik przyrostu naturalnego jest C. Chiny.
związany z powszechnością modelu rodziny z
jednym dzieckiem oraz konsumpcyjnego stylu życia.
D. Ukraina.
7 Przyporządkuj kręgom kulturowym właściwe przykłady miejsc świętych wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Krąg hinduski. A. Fatima.
2. Krąg islamski. B. Tadż Mahal.
3. Krąg zachodni. C. Grabarka.
D. Medyna.
Wydobycie ropy naftowej
wymaga dużej liczby HDI jest wysokie, a odsetek osób
A. wykwalifikowanych 1. posiadających wyższe wykształcenie –
pracowników, dlatego nieduży.
w krajach takich
nie wymaga dużej liczby jak Katar HDI jest wysokie, a odsetek osób
B. wykwalifikowanych 2. posiadających wyższe wykształcenie –
pracowników, duży.
9 Przyporządkuj wymienionym państwom (1–3) odmiany ludzkie, które w tych państwach przeważają ( ... / 3 p.)
(A–C).
1. Nigeria. A. Odmiana europeidalna.
2. Turcja. B. Odmiana mongoloidalna.
3. Korea Południowa. C. Odmiana negroidalna.
Wielomęstwo kobiet, czyli model rodziny składającej się z żony, kilku mężów i dzieci, nosi nazwę
A. poliandrii 1. np. w krajach, w których dominuje islam.
i jest spotykane
B. poligynii 2. w niektórych krajach Azji, np. w Chinach.
11 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
W fazie I rozwoju demograficznego współczynnik przyrostu naturalnego jest
współczynnik urodzeń i współczynnik zgonów mają wysokie
A. wysoki, 1.
ponieważ wartości.
B. niski, 2. współczynnik urodzeń i współczynnik zgonów mają niskie wartości.
12 Podkreśl nazwy dwóch województw, w których w 2018 r. wskaźnik urbanizacji był najwyższy w Polsce. ( ... / 3 p.)
Następnie podaj przyczynę tego stanu.
mazowieckie, dolnośląskie, świętokrzyskie, podkarpackie, śląskie, pomorskie
13 Zaznacz przyczyny depopulacji wsi położonych na wschodzie Polski. ( ... / 2 p.)
A. Zmniejszanie się współczynnika dzietności.

B. Ciężka praca na roli i w gospodarstwie.
C. Chęć podtrzymywania tradycji ludowych i przekazywanie gospodarstw dzieciom.
D. Złe warunki życia w miastach, np. brak kanalizacji czy dostępu do usług.

14 Zaznacz czynniki przyrodnicze rozwoju obszarów wiejskich. ( ... / 2 p.)
A. Wysoka przydatność rolnicza gleb.

B. Dostępność rozległych terenów pod inwestycje.
C. Chęć prowadzenia wiejskiego stylu życia.
D. Niewielkie zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego.
E. Niskie ceny gruntów.
Dawniej wiele miast zakładano na wzgórzach z racji funkcji handlowej

1. P F
i transportowej.
Miasto pełni funkcję przemysłową, jeżeli duża część jego mieszkańców pracuje
2. P F
w fabrykach zlokalizowanych w okolicznych miejscowościach
3. Miasta takie jak Santiago de Compostela czy Asyż pełnią funkcję religijną. P F
Funkcje metropolitalne miast wiążą się z ich ponadregionalną rolą
4. P F
i międzynarodowymi powiązaniami.
16 Zaznacz punkty, w których podano skutki urbanizacji. ( ... / 3 p.)
A. Promowanie miejskiego stylu życia przez media.

B. Większe zasoby taniej siły roboczej sprzyjające inwestycjom.
C. Nasilanie się konfliktów na tle etnicznym, religijnym i kulturowym.
D. Zmiany granic administracyjnych miast i włączanie w ich obręb terenów wiejskich.
E. Rozwój transportu zbiorowego umożliwiający ograniczenie emisji spalin.
F. Brak miejsc pracy w rolnictwie.
Najczęściej wyróżnia się trzy płaszczyzny urbanizacji: demograficzną,

1. P F
społeczną i ekonomiczną.
Jeżeli dla Białorusi wskaźnik urbanizacji wynosi 48%, to oznacza, że na wsi
2. P F
mieszka w tym kraju 52% mieszkańców.
Przyłączenie do Kalisza osiedla Winiary, na którego obszarze znajdują się
3. zakłady przemysłu spożywczego, to przejaw urbanizacji na płaszczyźnie P F
demograficznej.
Obecnie na wsiach trudno spotkać osoby ubrane w strój ludowy, zachowujące
4. gwarę i obyczaje ludowe oraz unikające miejskiego stylu życia, co jest P F
przejawem urbanizacji na płaszczyźnie społecznej.
W Norwegii większe miasta są zlokalizowane na południu, ponieważ w tej

1. P F
części kraju panuje najłagodniejszy klimat.
Stolicę Brazylii przeniesiono z Brasílii do Rio de Janeiro, ponieważ
2. P F
nadmorskie położenie sprzyja rozwojowi stolicy.
3. Dzięki Kolei Transsyberyjskiej rozwinęło się wiele miast w Rosji. P F
4. Czynniki polityczne nie miały wpływu na rozwój Krakowa. P F
19 Zaznacz cechę jednostki osadniczej niestanowiącą kryterium wyróżniania miast. ( ... / 1 p.)
A. Nadane prawa miejskie.

B. Liczba ludności.
C. Wykształcenie ludności.
D. Działalność prowadzona przez ludność.

Przedstawicielom chińskiego kręgu kulturowego zawdzięczamy m.in. opisanie

1. P F
gruźlicy oraz odkrycie znaczenia higieny dla zdrowia człowieka.
Jedwab, porcelanę i papier zawdzięczamy hinduskiemu kręgowi kulturowemu
2. P F
i buddyjskiemu kręgowi kulturowemu.
Cechy zachodniego kręgu kulturowego są widoczne w kręgach:
3. P F
latynoamerykańskim, prawosławnym i afrykańskim.
Cyfry arabskie pochodzą z Indii, choć rozpowszechnili je przedstawiciele kręgu
4. P F
islamskiego.
1. Do obowiązków wyznawców judaizmu należy przestrzeganie szabatu. P F

Duchowni protestanccy i prawosławni mogą posiadać rodziny, zaś katolickich
2. P F
duchownych obowiązuje celibat.
W dwóch religiach: judaizmie i islamie istnieje zakaz spożywania drobiu i
3. P F
wołowiny.
W buddyzmie, islamie i judaizmie pozycja kobiet jest lepsza niż pozycja
4. P F
mężczyzn.
1. Judaizm to religia teistyczna, a islam – nieteistyczna. P F

2. Katolicyzm jest religią monoteistyczną, a hinduizm – politeistyczną. P F
3. Odłamami islamu są m.in. sunnizm i lamaizm. P F
4. Buddyzm jest jedną z wielkich religii uniwersalnych. P F
Do języków oficjalnych zalicza się języki: niemiecki, chiński, rosyjski i

1. P F
hiszpański.
2. W każdym kraju obowiązuje jeden język urzędowy. P F
Polscy turyści nie mają większych problemów z porozumiewaniem się
3. z mieszkańcami Chorwacji czy Słowenii, ponieważ języki: polski, chorwacki i P F
słoweński należą do tej samej rodziny.
4. Alfabetem hebrajskim posługują się Żydzi, a łacińskim – np. Australijczycy. P F
24 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Język esperanto
A. jest językiem urzędowym w kilku państwach w Ameryce Łacińskiej.
B. jest językiem sztucznym utworzonym przede wszystkim na bazie języków niemieckiego i angielskiego.
25 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest ( ... / 2 p.)
prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Słowacy zamieszkują przede wszystkim Podhale. P F
Łemkowie stanowią grupę etniczną mieszkającą w rozproszeniu na zachodzie
2. P F
Polski, a także w Beskidach.
Litwini, Tatarzy i Ukraińcy mieszkają głównie na południowym wschodzie
3. P F
Polski.
4. Najwięcej Białorusinów żyje w Wielkopolsce i na Pomorzu. P F

26 Zaznacz punkty, w których opisano przykłady przyczyn migracji zagranicznych. ( ... / 2 p.)
A. Abdul jest pewny, że po zamieszkaniu w Szwecji on i jego rodzina będą się czuli bezpiecznie.
B. W pewnej wsi mieszkają niemal wyłącznie ludzie starsi, którym trudno pomagać w czasie trudnych
warunków pogodowych.
C. Na pracowników z Ukrainy czeka nadal wiele miejsc pracy, zwłaszcza w budownictwie, handlu czy przy
pracach rolniczych.
27 Zaznacz wszystkie prawdziwe informacje dotyczące uchodźców. ( ... / 2 p.)
A. Opuszczają swoje miejsca zamieszkania m.in. z powodu wojen domowych i klęsk żywiołowych.
B. Zazwyczaj nie ma wśród nich osób niepełnoletnich.
C. Najczęściej przemieszczają się do krajów ościennych.
D. W 2018 r. najwięcej uchodźców osiedliło się w Syrii, Afganistanie i Sudanie Południowym.
E. Do państw, które nie przyjmują uchodźców, należy Iran.
Kraje, których znaczną część zajmują niziny (jak Belgia i Finlandia), mają
1. P F
zawsze dużą gęstość zaludnienia.
Kraje o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego zawsze mają
2. P F
bardzo dużą gęstość zaludnienia.
Jednym z czynników wpływających na małą gęstość zaludnienia danego
3. P F
obszaru jest jego niewielkie uprzemysłowienie.
Większość ludności świata żyje na obszarach leżących w strefie klimatów
4. P F
umiarkowanych i w klimacie śródziemnomorskim.
29 Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. ( ... / 2 p.)

Większość ludzi na świecie mieszka
A. na półkuli północnej.
B. w Afryce.
C. na obszarach położonych powyżej 200 m n.p.m.
D. w odległości do 20 km od linii brzegowej.
E. na nizinach.
30 Zaznacz punkty, w których wymieniono przyczyny starzenia się społeczeństw. ( ... / 2 p.)
A. Upowszechnienie się modeli rodziny z jednym dzieckiem i bezdzietnej.

B. Spadek liczby rozwodów i wzrost liczby zawieranych małżeństw.
C. Powszechność metod świadomego planowania rodziny.
D. Wzrost wydatków państwa na opiekę zdrowotną dla osób starszych.
31 Zaznacz punkty, w których podano skutki eksplozji demograficznej. ( ... / 3 p.)
B. Zwiększenie produkcji rolnej.
C. Trudności związane z wyżywieniem ludności.
D. Przeludnienie wsi i migracje do miast, rozrastanie się dzielnic nędzy.
E. Brak możliwości zaspokojenia potrzeb edukacyjnych wszystkich obywateli.
F. Powszechność modelu rodziny wielodzietnej.

32 Zaznacz punkt, w którym podano poprawne wyjaśnienie terminu eksplozja demograficzna. ( ... / 1 p.)
A. Dynamiczny wzrost liczby ludności spowodowany wzrostem liczby urodzeń.

B. Dynamiczny wzrost przyrostu naturalnego spowodowany spadkiem umieralności i utrzymywaniem się
wysokiej liczby urodzeń.
C. Gwałtowny spadek liczby ludności spowodowany większą liczbą zgonów.
D. Gwałtowny spadek wartości współczynnika przyrostu naturalnego wywołany obniżaniem się
współczynnika dzietności.
33 Na wykresach przedstawiono strukturę płci i wieku społeczeństw dwóch państw w 2019 r. ( ... / 2 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Piramida 1 ukazuje przykład społeczeństwa młodego. P F
2. Na piramidzie 1 przedstawiono strukturę wieku i płci ludności Mali. P F
Kształt piramidy 2 wskazuje, że więcej jest osób młodych w wieku
3. P F
przedprodukcyjnym niż osób starszych w wieku poprodukcyjnym.
Piramida 2 ukazuje społeczeństwo Niemiec, które można określić jako
4. P F
zastojowe.
34 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca faz rozwoju demograficznego jest prawdziwa, lub literę F – ( ... / 2 p.)
jeśli jest fałszywa.
1. W fazach I i IV współczynnik przyrostu naturalnego jest niski. P F
2. Dynamiczny spadek współczynnika zgonów odbywa się w II fazie. P F
3. Regres demograficzny jest charakterystyczny dla faz IV i V. P F
4. Współczynnik urodzeń jest bardzo wysoki w pierwszych dwóch fazach. P F
1. Afryka jest najludniejszym kontynentem świata. P F

2. W 2019 r. Ziemię zamieszkiwało ponad 7,7 mld osób. P F
3. W Azji mieszka około 20% ludności świata. P F
4. Udział ludności Europy w całkowitej liczbie ludności świata się zmniejsza. P F
36 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. (0–1 p.) ( ... / 1 p.)

W Danii w 2019 r. żyło 5 806 081 osób, a zmarło 53 958 osób, zatem współczynnik zgonów wynosił
A. 10,7‰. B. 9,3‰. C. 3,9‰. D. 0,9‰.

37 Zaznacz przyczyny zmniejszania się liczby ludności. ( ... / 2 p.)
A. Poprawa poziomu higieny.

B. Upowszechnienie się modelu rodziny wielodzietnej.
C. Epidemie.
D. Konflikty zbrojne.
E. Postęp technologiczny.
38 Na fotografiach przedstawiono świątynie charakterystyczne dla dwóch kręgów kulturowych. ( ... / 2 p.)
Zapisz pod fotografiami nazwy właściwych kręgów kulturowych wybrane spośród podanych.
krąg prawosławny, krąg islamski, krąg buddyjski, krąg afrykański, krąg zachodni
39 Zapisz terminy, których dotyczą opisy. ( ... / 3 p.)

A. Potomek przedstawicieli odmian czarnej i żółtej amerykańskiej.
B. Doktryna oparta na pseudonaukowej tezie o nierówności odmian ludzkich.
C. Ludność związana wspólną historią, kulturą, językiem, gospodarką i terytorium.
40 ( ... / 1 p.)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie skupisk osób
należących do jednej z mniejszości narodowych
i etnicznych w Polsce.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie
A. Czechów.
B. Niemców.
C. Romów.
D. Łemków.
41 W każdej parze podkreśl nazwę państwa o większej zwartości socjoetnicznej. ( ... / 3 p.)
A. Japonia, Kanada.
B. Grecja, Kongo.
C. Łotwa, Polska.
42 Podaj dwa przykłady problemów, które mogą wystąpić w państwach zróżnicowanych narodowościowo ( ... / 2 p.)
i etnicznie.
43 Podaj nazwę kręgu kulturowego, do którego należą wymienione kraje. ( ... / 3 p.)
A. Rumunia, Białoruś, Grecja.
B. Angola, Madagaskar, Kongo.
C. Turcja, Uzbekistan, Niger.

44 Podaj nazwę opisanego kręgu kulturowego. ( ... / 3 p.)
A. Mieszkańcy tego kręgu mają silne poczucie przynależności plemiennej. Dużą rolę odgrywają prastare
lokalne wierzenia. Na wiele aspektów życia silnie wpłynął kolonializm.
B. Wyjątkowa pracowitość, szacunek do władzy i przedkładanie korzyści ogółu nad własne cele wpłynęły na
bardzo wysoki poziom rozwoju gospodarczego.
C. Ludzie w tym kręgu są przekonani, że przede wszystkim powinni pracować nad kształtowaniem własnych
postaw i wartości oraz żyć ascetycznie.
45 Uporządkuj kręgi kulturowe pod względem wpływu kultury na rozwój gospodarczy. Zacznij od tego, w ( ... / 1 p.)
którym kultura najbardziej sprzyja rozwojowi gospodarczemu.
A. Krąg japoński. B. Krąg buddyjski. C. Krąg prawosławny.
46 Napisz, czym jest przestrzeń geograficzna. ( ... / 1 p.)
47 Podkreśl w każdej parze osobę, która odznacza się większą sprawnością przestrzenną. ( ... / 3 p.)
A. Przedstawiciel rolniczego plemienia Temnów, Inuita.
B. Kobieta w kręgu zachodnim, kobieta w kręgu islamskim.
C. Dziecko, dorosły.
W kręgu zachodnim przestrzeń postrzega się
np. odbywanie dalekich podróży w epoce wielkich

A. bardzo wąsko, 1.
odkryć geograficznych.
o czym
świadczy
duża wartość, jaką przypisuje się miejscu
B. bardzo szeroko, 2.
zamieszkania i małej ojczyźnie.
49 Podaj nazwy kontynentów, na których znajdują się opisane góry. ( ... / 2 p.)
A. Kultura aborygeńska to jedna z najstarszych kultur świata. Nie ma o niej pisemnych przekazów, ponieważ
Aborygeni przekazują wiedzę z pokolenia na pokolenie w formie ustnej. Jednak w okolicach Uluru
archeologowie znaleźli ślady bytowania ludności sięgające 10 tys. lat, a jaskinie w tej świętej górze są
ozdobione malowidłami przedstawiającymi dzieje przodków.
B. Annapurna ma wśród himalaistów raczej złą sławę. Podczas wypraw na jej wierzchołek ginie wyjątkowo
dużo osób, podobnie jak na Nanga Parbat i K2. Co ciekawe, nazwa tej góry pochodzi od imienia bogini
obfitości i urodzaju Parvati i dosłownie znaczy: „wypełniona pożywieniem”.
50 W każdym punkcie skreśl nazwę języka, który należy do innej rodziny językowej niż pozostałe. ( ... / 3 p.)
A. Ukraiński, szwedzki, czeski, macedoński.
B. Norweski, angielski, niemiecki, portugalski.
C. Albański, rumuński, włoski, francuski.
51 W tekstach opisano dwie miejscowości w Polsce. ( ... / 3 p.)
Wieś Bielice leży w Kotlinie Kłodzkiej, między Górami Bialskimi a Górami Złotymi. Ludność od wieków
zajmowała się tu przede wszystkim pasterstwem, ponieważ gleby górskie nie są dobre pod uprawy. Obecnie
miejscowość liczy mniej niż 100 mieszkańców. Znajdują się tu pensjonaty i wyciąg narciarski.
Wysoka to wieś położona w powiecie wrocławskim. Do lat 90. XX w. działało tu Państwowe Gospodarstwo
Rolne. Obecnie stara tradycyjna zabudowa wiejska jest wypierana przez nowoczesne osiedla mieszkaniowe.
Wyjaśnij, jaką funkcję pełniły dawniej Bielice, a jaką funkcję pełnią obecnie. Następnie wyjaśnij, jaką
funkcję pełni obecnie Wysoka.
52 Zapisz przykłady miast, na których rozwój wpłynęły wymienione czynniki lokalizacji i rozwoju ( ... / 3 p.)
jednostek osadniczych. Wybierz odpowiedzi spośród podanych.
Ankara, Suez, Las Vegas, Częstochowa, Bytom
A. Występowanie surowców mineralnych.
B. Pełnienie funkcji stołecznej.
C. Położenie w pobliżu ważnej infrastruktury transportowej.

A. Wskaźnik skolaryzacji / Struktura wykształcenia to odsetek osób w grupie wiekowej odpowiadającej
danemu etapowi edukacji, uczęszczających do szkół.
B. W biedniejszych krajach dziewczynki często nie uczęszczają do szkół, ponieważ zabrania im tego religia /
zajmują się domem i młodszym rodzeństwem.
C. W krajach o najniższym poziomie rozwoju gospodarczego wskaźnik analfabetyzmu osiąga wartości
najwyżej 20% / ponad 50%.
D. W krajach takich jak Nowa Zelandia, Korea Południowa czy Australia większość mieszkańców ma
wykształcenie podstawowe lub nie ma wykształcenia / średnie lub wyższe.
54 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę. ( ... / 3 p.)
Nazwa Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu naturalnego

państwa urodzeń [‰] zgonów [‰] [‰]
Chiny 11,9 7,1
Japonia 7,5 −2,9
Niger 8,4 37,9
55 Na mapie przedstawiono obszary, na których ludność posługuje się językami z jednej rodziny językowej. ( ... / 1 p.)
Zaznacz nazwę rodziny językowej, której

zasięg przedstawiono na mapie.
A. Języki słowiańskie.
B. Języki romańskie.
C. Języki germańskie.
D. Języki indoirańskie.
56 Podaj nazwy opisanych faz urbanizacji. ( ... / 2 p.)

A. Liczba ludności zamieszkującej centrum miasta ponownie wzrasta, głównie z powodu odnawiania
centralnych dzielnic. Te dzielnice zmieniają swoje funkcje i stają się np. centrami finansowymi.
B. Liczba ludności przedmieść szybko wzrasta, a zmniejsza się koncentracja ludności w centralnych
częściach miast. Napływ ubogiej ludności wiejskiej przyczynia się do powstawania dzielnic nędzy.
A. Nadurbanizacja, czyli niekontrolowany napływ ludności do miast, który wynika / nie wynika z
dynamicznego rozwoju gospodarczego, występuje np. w Singapurze / Argentynie.
B. Niski wskaźnik urbanizacji jest charakterystyczny dla krajów słabo / wysoko rozwiniętych gospodarczo, w
których większość ludności pracuje w rolnictwie / usługach.
58 Na wykresie przedstawiono model przejścia demograficznego. ( ... / 2 p.)
Ustal, w której fazie rozwoju demograficznego

znajdują się opisane kraje.
A. Niger, w którym w latach 2015–2020 współczynnik
wynosił 8,4‰.
B. Chiny, w których w latach 2015–2020 współczynnik
wynosił 7,1‰.
59 Podkreśl pojęcia związane z hinduizmem. ( ... / 3 p.)

rytualna kąpiel w Gangesie, święte księgi Wedy, Allah, Jahwe, Biblia, reinkarnacja, Trójca Święta,
pielgrzymka do Mekki, Koran, cztery szlachetne prawdy, nirwana

60 Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednich miejscach nazwy państw wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
Indie, Ukraina, Czad, Niemcy
Współczynnik przyrostu Oczekiwana długość Współczynnik

Nazwa państwa
naturalnego [‰] trwania życia [lata] dzietności
−1,8 81,2 1,6
30,2 54,0 5,7

10,8 69,4 2,2
61 ( ... / 1 p.)
Podkreśl nazwę państwa, którego strukturę
wyznaniową przedstawiono na diagramie.
A. Stany Zjednoczone.
B. Mali.
C. Tajlandia.
D. Argentyna.
62 Na wykresie przedstawiono zespoły miejskie, które w 2018 r. zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób. ( ... / 3 p.)
a) Zapisz nazwy zespołów miejskich oznaczonych na

wykresie literami A i B. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.
Lagos, Paryż, Karaczi, São Paulo, Londyn, Chicago,
Tokio, Buenos Aires, Seul, Moskwa
b) Uzupełnij zdanie właściwą liczbą.
W 2018 r. …….. najludniejsze zespoły miejskie świata
znajdowały się w Azji.
63 Określ typ aglomeracji, w których skład wchodzą wymienione miasta. ( ... / 3 p.)
A. Paryż, Saint-Denis, Nanterre.
B. Essen, Dortmund, Düsseldorf.
C. Katowice, Sosnowiec, Gliwice.
64 Zapisz nazwy religii, których przykłady wpływu na gospodarkę opisano poniżej. ( ... / 3 p.)
A. Poszanowanie własności prywatnej i dbałość o dobra doczesne służą rozwojowi gospodarczemu.
B. Zakaz spożywania wołowiny sprawia, że bydło, choć liczne, ma niewielkie znaczenie gospodarcze.
C. Instytucje finansowe muszą dostosować ofertę i umowy do nakazów religii.
65 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania. ( ... / 1 p.)
Jednostki osadnicze, którym nie nadano praw miejskich, są w Polsce nazywane wsiami / obszarami wiejskimi.
66 Określ, jakie funkcje pełnią opisane wsie. ( ... / 2 p.)
A. Kalonka to wieś położona na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Z powodu takiego
położenia teren stał się atrakcyjny dla bogatszych osób z pobliskiej Łodzi. W ostatnich latach powstało tu
wiele nowych, okazałych domów.
B. Bielany Wrocławskie to wieś położona w gminie Kobierzyce. Mogą poszczycić się zabytkowym
renesansowym dworem i gotyckim kościołem, ale są znane z innego powodu. Na przełomie XX i XXI w.
utworzono tu wielkopowierzchniowe centrum handlowe i logistyczne. Wykorzystano dogodne położenie
komunikacyjne przy węźle na autostradzie A4.

A. Na wyspie Jawa gęstość zaludnienia jest duża / mała, ponieważ znajdują się tam czynne wulkany, wokół
których jest bardzo niebezpiecznie / występują żyzne gleby.
B. Wyżyna Patagońska charakteryzuje się niewielką / dużą gęstością zaludnienia, ponieważ na jej obszarze
występuje dobry dostęp do wody / niekorzystny klimat.
68 Uporządkuj podane obszary według gęstości zaludnienia. Zacznij od tego, na którym gęstość ( ... / 1 p.)
zaludnienia jest najmniejsza.
Bangladesz, Wyżyna Tybetańska, Ameryka Północna
69 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Oblicz gęstość zaludnienia w Chile, jeśli powierzchnia tego kraju wynosi 756 tys. km2, a zamieszkuje
go 18 729 tys. osób (2018 r.).
b) Ustal, czy gęstość zaludnienia w Chile jest większa czy mniejsza niż w Polsce, oraz podaj jedną
przyczynę tego stanu.
70 Podaj nazwy barier osadniczych, których dotyczą opisy. ( ... / 2 p.)
A. Po awarii w elektrowni jądrowej Czarnobyl i okolice są wyludnione, mimo korzystnych warunków do
zamieszkania.
B. Powyżej 4000 m n.p.m. niższa zawartość tlenu w powietrzu wpływa negatywnie na organizm człowieka.
Ponadto na dużych wysokościach panuje niższa temperatura powietrza i dłużej utrzymuje się pokrywa
śnieżna.
71 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności wybranych państw w 2018 r. ( ... / 3 p.)
Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja
Węgry 93 467 131 247 48 178 82 937
Czechy 114 036 112 920 26 742 65 910
Rumunia 202 744 263 911 231 661 172 578

W każdym punkcie podaj nazwy państw, które spełniają podane kryterium.
A. Dodatni przyrost naturalny.
B. Ujemne saldo migracji.
C. Ujemny przyrost rzeczywisty.
72 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności Austrii w 2018 r. ( ... / 4 p.)
Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja Ludność
Austria 85 535 83 975 67 212 105 633 8 840 521

Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij poniższe zestawienie dotyczące Austrii.
A. Przyrost naturalny: …………………………..
B. Saldo migracji: …………………………..
C. Przyrost rzeczywisty: …………………………..
D. Współczynnik przyrostu rzeczywistego: …………………………..
A. Gdy migracje odbywają się w obrębie jednego państwa, to nazywamy je migracjami krajowymi /
wewnętrznymi.
B. W krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo przeważają migracje ze wsi do miast / z miast na obszary
wiejskie.
C. Indie, Pakistan i Filipiny to przykłady krajów emigracyjnych / imigracyjnych.

Geo 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Geo 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 155 p.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 1 z 12

A. Emigracja młodych ludzi za wschodnią granicę kraju.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 2 z 12

A. Wysoka przydatność rolnicza gleb.

Dawniej miasta często pełniły funkcje obronne, o czym świadczą np.

16 Zaznacz punkty, w których podano przyczyny urbanizacji. ( ... / 3 p.)

Urbanizacja polega na rozwoju istniejących miast, a nie na powstawaniu

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 3 z 12

Przedstawicielom chińskiego kręgu kulturowego i japońskiego kręgu

1. Wyznawców judaizmu obowiązują m.in. szariat i ramadan. P F

1. Islam to religia teistyczna, a judaizm – nieteistyczna. P F

Do języków oficjalnych zalicza się języki: angielski, chiński, rosyjski i

24 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 4 z 12

A. Przenoszą się do innych krajów wyłącznie z powodów ekonomicznych.

29 Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. ( ... / 2 p.)

A. Wzrost zapotrzebowania na miejsca w żłobkach i przedszkolach.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 5 z 12

A. Dynamiczny wzrost liczby ludności spowodowany wzrostem liczby urodzeń.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 6 z 12

1. Azja jest najludniejszym kontynentem świata. P F

36 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. (0–1 p.) ( ... / 1 p.)

39 Zapisz terminy, których dotyczą opisy. ( ... / 3 p.)

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 7 z 12

A. Krąg zachodni. B. Krąg prawosławny. C. Krąg islamski.

46 Napisz, czym jest przestrzeń geograficzna. ( ... / 1 p.)

otwieranie się duża liczba chińskich turystów odwiedzających

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 8 z 12

Nazwa Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu naturalnego

Czechy 10,5 10,5

Egipt 5,8 20,7

Ukraina 9,6 −5,6

Zaznacz nazwę rodziny językowej, której zasięg

56 Podaj nazwy opisanych faz urbanizacji. ( ... / 2 p.)

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 9 z 12

Ustal, w której fazie rozwoju demograficznego

59 Podkreśl pojęcia związane z islamem. ( ... / 3 p.)

Współczynnik przyrostu Oczekiwana długość Współczynnik

7,7 75,7 1,7

37,9 62,0 6,9

a) Zapisz nazwy zespołów miejskich oznaczonych na

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 10 z 12

Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja

Austria 85 535 83 975 67 212 105 633

Grecja 86 440 120 296 103 049 119 489

Litwa 28 149 39 574 32 206 28 914

Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja Ludność

Czechy 114 036 112 920 26 742 65 910 10 629 928

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 11 z 12

IMJJILMDINNKLKPM Grupa A | strona 12 z 12

IMJJILMDINNKLKPM Grupa B | strona 1 z 11

A. Zmniejszanie się współczynnika dzietności.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa B | strona 2 z 11

A. Wysoka przydatność rolnicza gleb.

Dawniej wiele miast zakładano na wzgórzach z racji funkcji handlowej

16 Zaznacz punkty, w których podano skutki urbanizacji. ( ... / 3 p.)

A. Promowanie miejskiego stylu życia przez media.

Najczęściej wyróżnia się trzy płaszczyzny urbanizacji: demograficzną,

W Norwegii większe miasta są zlokalizowane na południu, ponieważ w tej

A. Nadane prawa miejskie.

IMJJILMDINNKLKPM Grupa B | strona 3 z 11

Przedstawicielom chińskiego kręgu kulturowego zawdzięczamy m.in. opisanie