Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 50 p.

Imię ..................................................................................

1 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę.

( ... / 3 p.)

Nazwa Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu naturalnego

państwa urodzeń [‰] zgonów [‰] [‰]

Czechy 10,5 10,5

Egipt 5,8 20,7

Ukraina 9,6 −5,6

2 Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.  ( ... / 2 p.)

1. Azja jest najludniejszym kontynentem świata. P F

Prognozuje się, że liczba ludności świata zacznie się zmniejszać przed 2050
2. P F
rokiem.
3. Ze względu na trudne warunki naturalne w Afryce mieszka najmniej ludności. P F
4. W 2019 r. najludniejszym państwem świata były Chiny. P F

3 Zaznacz punkty, w których podano przyczyny eksplozji demograficznej. ( ... / 3 p.)

A. Rozwój medycyny.
B. Zwiększenie produkcji żywności.
C. Odmłodzenie struktury wiekowej społeczeństwa.
D. Przeludnienie wsi i migracje do miast, rozrastanie się dzielnic nędzy.
E. Brak możliwości zaspokojenia potrzeb edukacyjnych wszystkich obywateli.
F. Powszechność modelu rodziny wielodzietnej.
4 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca faz rozwoju demograficznego jest prawdziwa, lub literę F – ( ... / 2 p.)
jeśli jest fałszywa.
W I fazie współczynnik przyrostu naturalnego jest najwyższy i obniża się w
1. P F
kolejnych fazach.
2. Fazy IV i V charakteryzują się niskim współczynnikiem zgonów. P F
3. Dynamiczny spadek współczynnika urodzeń odbywa się w II fazie. P F
4. W V fazie współczynnik przyrostu naturalnego przyjmuje wartości ujemne. P F

5 Podaj nazwy barier osadniczych, których dotyczą opisy.

( ... / 2 p.)
A. Fototerapia, czyli leczenie światłem, jest stosowana np. w krajach skandynawskich. Pomaga ona w stanach
sezonowej depresji, utraty energii czy trudności z koncentracją.

B. W Egipcie rozmieszczenie ludności jest nierównomierne. Obok bardzo gęsto zaludnionych Doliny i Delty
Nilu znajdują się niemal bezludne obszary pustynne. 
6 Uporządkuj podane obszary według gęstości zaludnienia. Zacznij od tego, na którym gęstość ( ... / 1 p.)
zaludnienia jest najmniejsza.

Wyżyna Tybetańska, Nowy Jork, Europa

Grupa A | strona
1 z 4
7 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności wybranych państw w 2018 r. ( ... / 3 p.)

Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja

Austria 85 535 83 975 67 212 105 633

Grecja 86 440 120 296 103 049 119 489

Litwa 28 149 39 574 32 206 28 914

W każdym punkcie podaj nazwy państw, które spełniają podane kryterium.

A. Dodatni przyrost naturalny.

B. Ujemne saldo migracji.

C. Ujemny przyrost rzeczywisty.

8 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
( ... / 3 p.)
A. Migracje wewnętrzne odbywają się w granicach jednego kraju / kontynentu.

B. Do Australii najczęściej migrują mieszkańcy Afryki i Ameryki Południowej / Azji Południowo-Wschodniej

i Europy.

C. Arabia Saudyjska, Kuwejt i Zjednoczone Emiraty Arabskie to przykłady krajów emigracyjnych /

imigracyjnych.
9 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest ( ... / 2 p.)
prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Białorusini mieszkają głównie w pobliżu granicy własnego państwa. P F
2. Łemkowie to najliczniejsza mniejszość etniczna w Polsce. P F
Z przyczyn historycznych najwięcej Niemców mieszka obecnie na
3. P F
Opolszczyźnie.
4. Mniejszość żydowska zamieszkuje głównie duże miasta. P F

10 W każdej parze podkreśl nazwę państwa o większej zwartości socjoetnicznej.

( ... / 3 p.)
A. Polska, Łotwa.

B. Indie, Japonia.

C. Norwegia, Kongo.
11 W każdym punkcie skreśl nazwę języka, który należy do innej rodziny językowej niż pozostałe.
( ... / 3 p.)
A. Słowacki, szwedzki, czeski, rosyjski.

B. Niemiecki, angielski, hiszpański, islandzki.

C. Rumuński, włoski, francuski, grecki.

12 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
( ... / 2 p.)
A. Wskaźnik analfabetyzmu wynoszący 20% oznacza, że 80% osób w danym kraju w wieku 15 lat i więcej
nie umie / umie czytać i pisać.

B. W państwach muzułmańskich często nie posyła się chłopców / dziewczynek do szkół.

C. W krajach o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego wskaźnik skolaryzacji na poziomie

szkoły podstawowej ma najczęściej wartość 80–90% / 100%.

D. W krajach takich jak Bhutan, Mali czy Honduras większość mieszkańców ma wykształcenie podstawowe
lub nie ma wykształcenia / średnie lub wyższe.
13 Podaj nazwę opisanego kręgu kulturowego.
( ... / 3 p.)
A. Dla tego kręgu są charakterystyczne bliski związek między władzami kościelnymi a państwowymi oraz
silna, scentralizowana władza. 

B. Przepisy religijne, w tym szariat, często określają, co jest dozwolone. Cechami tego kręgu kulturowego są
wielożeństwo oraz podrzędna rola kobiet i ich posłuszeństwo mężczyznom. 

C. Ten krąg cechuje się serdecznością, otwarciem na inne kultury, a także specyficzną religijnością
stanowiącą mieszankę katolicyzmu oraz wierzeń rdzennej ludności i afrykańskich niewolników.

Grupa A | strona
2 z 4
14 Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.  ( ... / 2 p.)

1. Islam to religia teistyczna, a judaizm – nieteistyczna. P F

2. Hinduizm jest religią politeistyczną, a chrześcijaństwo – monoteistyczną. P F
3. Odłamami chrześcijaństwa są m.in. katolicyzm, protestantyzm i prawosławie. P F
4. Judaizm jest jedną z wielkich religii uniwersalnych. P F

15 Wykonaj polecenia.
( ... / 2 p.)
a) Oblicz gęstość zaludnienia w Peru, jeśli powierzchnia tego kraju wynosi 1,285 mln km2, a
zamieszkuje go 31,989 mln osób (2018 r.).

b) Ustal, czy gęstość zaludnienia w Peru jest większa czy mniejsza niż w Polsce, oraz podaj
jedną przyczynę tego stanu.
16 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzupełnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
W kręgu chińskim wartością jest

otwieranie się duża liczba chińskich turystów odwiedzających

A. 1.
na świat, miejsca na całym świecie.
o czym
świadczy
odizolowanie się od
B. 2. np. budowa Wielkiego Muru Chińskiego.
świata,

17 Zaznacz punkty, w których podano przyczyny urbanizacji. ( ... / 3 p.)

A. Łatwiejszy dostęp do edukacji, kultury i opieki medycznej w miastach niż na terenach wiejskich.
B. Wyższe koszty utrzymania w miastach (np. zakupu mieszkania).
C. Nasilanie się konfliktów na tle etnicznym, religijnym i kulturowym.
D. Zmiany granic administracyjnych miast i włączanie w ich obręb terenów wiejskich.
E. Brak miejsc pracy w rolnictwie.
F. Rozwój transportu zbiorowego umożliwiający ograniczenie emisji spalin.
18 Podaj nazwy opisanych faz urbanizacji.
( ... / 2 p.)
A. Ludność przenosi się z dzielnic śródmiejskich do stref podmiejskich, na których obszarach powstają
obiekty przemysłowe i usługowe. Wsie podmiejskie przekształcają się w tzw. suburbia. 

B. Następuje stopniowy wzrost koncentracji ludności w miastach, a szczególnie w ich centrach, głównie za
sprawą imigrantów napływających ze wsi do pracy w przemyśle i usługach. 
19 Na wykresie przedstawiono zespoły miejskie, które w 2018 r. zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób. ( ... / 3 p.)

a) Zapisz nazwy zespołów miejskich oznaczonych na

wykresie literami A i B. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.

Paryż, Lagos, Karaczi, Tokio, Londyn, Chicago,

Meksyk, Buenos Aires, Seul, Stambuł

b) Uzupełnij zdanie właściwą liczbą.

Spośród siedmiu zespołów miejskich, które w 2018 r.

zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób, ………..
znajdowały się w Azji.

Grupa A | strona
3 z 4
20 Dopasuj do opisów nazwy typów fizjonomicznych miast wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Centralnie położona starówka jest otoczona A. Miasto arabskie.
terenami przemysłowymi, a na obrzeżach miasta
znajdują się nowoczesne osiedla mieszkaniowe i
centra handlowe.
2. W centrum miasta znajduje się dzielnica biznesu B. Miasto amerykańskie.
(city). Układ ulic jest regularny, prostokątny, a
wysoka zabudowa koncentruje się na niewielkiej
powierzchni. 
3. Układ urbanistyczny jest chaotyczny, a ulice są C. Miasto wschodnioazjatyckie.
wąskie i kręte. Poszczególne dzielnice różnią się pod
względem społecznym, wyznaniowym i
narodowościowym. Centralne miejsce stanowi
medyna – stare miasto.
D. Miasto europejskie.
21 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania.
( ... / 1 p.)
Wszystkie tereny położone poza granicami administracyjnymi miast są w Polsce nazywane wsiami /
obszarami wiejskimi.
22 Napisz, czym jest przestrzeń geograficzna. ( ... / 1 p.)

Grupa A | strona
4 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 50 p.
Imię ..................................................................................

1 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę.

( ... / 3 p.)

Nazwa Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu naturalnego

państwa urodzeń [‰] zgonów [‰] [‰]

Chiny 11,9 7,1

Japonia 7,5 −2,9

Niger 8,4 37,9

2 Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.  ( ... / 2 p.)

1. Afryka jest najludniejszym kontynentem świata. P F

2. W 2019 r. Ziemię zamieszkiwało ponad 7,7 mld osób. P F
3. W Azji mieszka około 20% ludności świata. P F
4. Udział ludności Europy w całkowitej liczbie ludności świata się zmniejsza. P F

3 Zaznacz punkty, w których podano skutki eksplozji demograficznej. ( ... / 3 p.)

A. Rozwój medycyny.
B. Zwiększenie produkcji rolnej.
C. Odmłodzenie struktury wiekowej społeczeństwa.
D. Przeludnienie wsi i migracje do miast, rozrastanie się dzielnic nędzy.
E. Brak możliwości zaspokojenia potrzeb edukacyjnych wszystkich obywateli.
F. Powszechność modelu rodziny wielodzietnej.
4 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca faz rozwoju demograficznego jest prawdziwa, lub literę F – ( ... / 2 p.)
jeśli jest fałszywa.
1. W fazach I i IV współczynnik przyrostu naturalnego jest niski. P F
2. Dynamiczny spadek współczynnika zgonów odbywa się w II fazie. P F
3. Regres demograficzny jest charakterystyczny dla faz IV i V. P F
4. Współczynnik urodzeń jest bardzo wysoki w pierwszych dwóch fazach. P F

5 Podaj nazwy barier osadniczych, których dotyczą opisy.

( ... / 2 p.)
A. Po awarii w elektrowni jądrowej Czarnobyl i okolice są wyludnione, mimo korzystnych warunków do
zamieszkania.

B. Powyżej 4000 m n.p.m. niższa zawartość tlenu w powietrzu wpływa negatywnie na organizm człowieka.
Ponadto na dużych wysokościach panuje niższa temperatura powietrza i dłużej utrzymuje się pokrywa
śnieżna.
6 Uporządkuj podane obszary według gęstości zaludnienia. Zacznij od tego, na którym gęstość ( ... / 1 p.)
zaludnienia jest najmniejsza.

Bangladesz, Wyżyna Tybetańska, Ameryka Północna

Grupa B | strona
1 z 4
7 W tabeli zestawiono dane dotyczące ludności wybranych państw w 2018 r. ( ... / 3 p.)

Kraj Urodzenia Zgony Emigracja Imigracja

Węgry 93 467 131 247 48 178 82 937

Czechy 114 036 112 920 26 742 65 910

Rumunia 202 744 263 911 231 661 172 578

W każdym punkcie podaj nazwy państw, które spełniają podane kryterium.

A. Dodatni przyrost naturalny.

B. Ujemne saldo migracji.

C. Ujemny przyrost rzeczywisty.

8 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
( ... / 3 p.)
A. Gdy migracje odbywają się w obrębie jednego państwa, to nazywamy je migracjami krajowymi /
wewnętrznymi.

B. W krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo przeważają migracje ze wsi do miast / z miast na obszary
wiejskie.

C. Indie, Pakistan i Filipiny to przykłady krajów emigracyjnych / imigracyjnych.

9 Zaznacz literę P, jeśli informacja dotycząca mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest ( ... / 2 p.)
prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.
1. Słowacy zamieszkują przede wszystkim Podhale. P F
Łemkowie stanowią grupę etniczną mieszkającą w rozproszeniu na zachodzie
2. P F
Polski, a także w Beskidach.
Litwini, Tatarzy i Ukraińcy mieszkają głównie na południowym wschodzie
3. P F
Polski.
4. Najwięcej Białorusinów żyje w Wielkopolsce i na Pomorzu. P F

10 W każdej parze podkreśl nazwę państwa o większej zwartości socjoetnicznej.

( ... / 3 p.)
A. Japonia, Kanada.

B. Grecja, Kongo.

C. Łotwa, Polska.
11 W każdym punkcie skreśl nazwę języka, który należy do innej rodziny językowej niż pozostałe.
( ... / 3 p.)
A. Ukraiński, szwedzki, czeski, macedoński.

B. Norweski, angielski, niemiecki, portugalski.

C. Albański, rumuński, włoski, francuski.

12 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
( ... / 2 p.)
A. Wskaźnik skolaryzacji / Struktura wykształcenia to odsetek osób w grupie wiekowej odpowiadającej
danemu etapowi edukacji, uczęszczających do szkół.

B. W biedniejszych krajach dziewczynki często nie uczęszczają do szkół, ponieważ zabrania im tego religia /
zajmują się domem i młodszym rodzeństwem.

C. W krajach o najniższym poziomie rozwoju gospodarczego wskaźnik analfabetyzmu osiąga wartości

najwyżej 20% / ponad 50%.

D. W krajach takich jak Nowa Zelandia, Korea Południowa czy Australia większość mieszkańców ma
wykształcenie podstawowe lub nie ma wykształcenia / średnie lub wyższe.
13 Podaj nazwę opisanego kręgu kulturowego.
( ... / 3 p.)
A. Mieszkańcy tego kręgu mają silne poczucie przynależności plemiennej. Dużą rolę odgrywają prastare
lokalne wierzenia. Na wiele aspektów życia silnie wpłynął kolonializm.

B. Wyjątkowa pracowitość, szacunek do władzy i przedkładanie korzyści ogółu nad własne cele wpłynęły na
bardzo wysoki poziom rozwoju gospodarczego. 

C. Ludzie w tym kręgu są przekonani, że przede wszystkim powinni pracować nad kształtowaniem własnych
postaw i wartości oraz żyć ascetycznie. 

Grupa B | strona
2 z 4
14 Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.  ( ... / 2 p.)

1. Judaizm to religia teistyczna, a islam – nieteistyczna. P F

2. Katolicyzm jest religią monoteistyczną, a hinduizm – politeistyczną. P F
3. Odłamami islamu są m.in. sunnizm i lamaizm. P F
4. Buddyzm jest jedną z wielkich religii uniwersalnych. P F

15 Wykonaj polecenia.
( ... / 2 p.)
a) Oblicz gęstość zaludnienia w Chile, jeśli powierzchnia tego kraju wynosi 756 tys. km2, a zamieszkuje
go 18 729 tys. osób (2018 r.).

b) Ustal, czy gęstość zaludnienia w Chile jest większa czy mniejsza niż w Polsce, oraz podaj jedną
przyczynę tego stanu.
16 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzupełnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
W kręgu zachodnim przestrzeń postrzega się 

np. odbywanie dalekich podróży w epoce wielkich

A. bardzo wąsko, 1.
odkryć geograficznych.
o czym
świadczy
duża wartość, jaką przypisuje się miejscu
B. bardzo szeroko, 2.
zamieszkania i małej ojczyźnie.

17 Zaznacz punkty, w których podano skutki urbanizacji. ( ... / 3 p.)

A. Promowanie miejskiego stylu życia przez media.
B. Większe zasoby taniej siły roboczej sprzyjające inwestycjom.
C. Nasilanie się konfliktów na tle etnicznym, religijnym i kulturowym.
D. Zmiany granic administracyjnych miast i włączanie w ich obręb terenów wiejskich.
E. Rozwój transportu zbiorowego umożliwiający ograniczenie emisji spalin.
F. Brak miejsc pracy w rolnictwie.
18 Podaj nazwy opisanych faz urbanizacji.
( ... / 2 p.)
A. Liczba ludności zamieszkującej centrum miasta ponownie wzrasta, głównie z powodu odnawiania
centralnych dzielnic. Te dzielnice zmieniają swoje funkcje i stają się np. centrami finansowymi.

B. Liczba ludności przedmieść szybko wzrasta, a zmniejsza się koncentracja ludności w centralnych
częściach miast. Napływ ubogiej ludności wiejskiej przyczynia się do powstawania dzielnic nędzy. 
19 Na wykresie przedstawiono zespoły miejskie, które w 2018 r. zamieszkiwało co najmniej 20 mln osób. ( ... / 3 p.)

a) Zapisz nazwy zespołów miejskich oznaczonych na

wykresie literami A i B. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.

Lagos, Paryż, Karaczi, São Paulo, Londyn, Chicago,

Tokio, Buenos Aires, Seul, Moskwa

b) Uzupełnij zdanie właściwą liczbą.

W 2018 r. …….. najludniejsze zespoły miejskie świata

znajdowały się w Azji.

Grupa B | strona
3 z 4
20 Dopasuj do opisów nazwy typów fizjonomicznych miast wybrane spośród podanych. ( ... / 3 p.)
1. Układ urbanistyczny jest chaotyczny, a ulice są A. Miasto arabskie.
wąskie i kręte. Poszczególne dzielnice różnią się pod
względem społecznym, wyznaniowym i
narodowościowym. Centralne miejsce stanowi
medyna – stare miasto.
2. Centralnie położona starówka jest otoczona B. Miasto amerykańskie.
terenami przemysłowymi, a na obrzeżach miasta
znajdują się nowoczesne osiedla mieszkaniowe i
centra handlowe.
3. Stare dzielnice miast, zakładane na planie C. Miasto wschodnioazjatyckie.
prostokąta i dawniej oddzielone murami, odznaczają
się tradycyjną architekturą. Obecnie kontrastują z
nowoczesnymi city podobnymi do tych z miast
amerykańskich.
D. Miasto europejskie.
21 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania.
( ... / 1 p.)
Jednostki osadnicze, którym nie nadano praw miejskich, są w Polsce nazywane wsiami / obszarami wiejskimi.
22 Napisz, czym jest przestrzeń geograficzna. ( ... / 1 p.)

Grupa B | strona
4 z 4