Grupa A Klasa .................... Numer w dzienniku ..... Ocena .............

Imię ..................................................................................

IV. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo

1 W tabeli przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2017 r. ( ... / 2 p.)

Państwo Użytki rolne [%] Lasy [%] Pozostałe grunty [%]

Austria 32,2 46,9 20,9

Egipt 3,8 0,1 96,1

Urugwaj 82,7 10,5 6,8
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzupełnienie 1 lub 2.
Na podstawie struktury użytkowania ziemi można stwierdzić, że wśród wymienionych państw najlepsze
przyrodnicze warunki do rozwoju rolnictwa występują

A. w Urugwaju, 1. największy udział użytków rolnych.

o czym świadczy
B. w Egipcie, 2. niewielki udział lasów.
b) Wyjaśnij, dlaczego w Austrii występuje dość duży udział lasów i pozostałych gruntów.
2 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 2 p.)
A. W skład użytków rolnych wchodzą grunty orne, użytki zielone i pastwiska / użytki trwałe.
B. Łąki / Sady należą do użytków zielonych.
C. W Polsce użytki rolne zajmują prawie 35% / ponad 45% powierzchni kraju.
D. W naszym kraju większość użytków rolnych zajmują grunty orne / uprawy trwałe.
3 Podkreśl przyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa. ( ... / 1 p.)
poziom kultury rolnej, klimat, struktura agrarna, warunki wodne, polityka rolna państwa, zatrudnienie
w rolnictwie, ukształtowanie powierzchni, żyzność gleb, poziom rozwoju społeczno-gospodarczego
4 Oceń, czy przedstawiona w tabeli struktura wielkości gospodarstw rolnych jest korzystna. Uzasadnij ( ... / 2 p.)
swoją odpowiedź.
Udział gospodarstw rolnych [%]

poniżej 5 ha 5–20 ha 20–50 ha powyżej 50 ha

54,3 36,1 7,2 2,4

5 Na klimatogramach A–C przedstawiono wartości temperatury powietrza i rozkład opadów atmosferycznych ( ... / 6 p.)
w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych.

a) Podaj nazwy typów klimatu, w których znajdują się stacje meteorologiczne A–C. Wybierz
odpowiedzi spośród podanych.
umiarkowany chłodny kontynentalny, podbiegunowy, podrównikowy suchy,
zwrotnikowy suchy, umiarkowany ciepły morski
b) Ustal, w którym z przedstawionych klimatów występują najkorzystniejsze warunki do rozwoju
rolnictwa. Uzasadnij swój wybór dwoma argumentami.

Grupa A | strona 1 z 5
6 Zaznacz punkt, w którym wymieniono przykłady roślin przemysłowych włóknodajnych. ( ... / 1 p.)
A. Oliwka, rzepak, soja. C. Len, juta, bawełna.
B. Kukurydza, ryż, sorgo. D. Maniok, batat, ziemniak.
7 Zapisz nazwy roślin, których dotyczą poniższe opisy. ( ... / 2 p.)
A. Wymaga ciepłego i wilgotnego klimatu oraz znacznych nakładów pracy. Jest to najważniejsza roślina
włóknista.
B. To zboże uprawia się przede wszystkim w strefach umiarkowanej i podzwrotnikowej. Wymaga żyznych
gleb i długiego okresu wegetacyjnego.
8 ( ... / 3 p.)
Na mapie przedstawiono
główne obszary upraw
jednego ze zbóż.
Podaj nazwę tego zboża
i wymień dwa czynniki,
które wpływają
na rozmieszczenie jego
upraw.

9 Przyporządkuj roślinom uprawnym (1–3) właściwe zestawy największych producentów (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Soja. A. Chiny, Indie, Rosja.
2. Pszenica. B. Nigeria, Demokratyczna Republika Konga,
Tajlandia.
3. Maniok. C. Rosja, Francja, Niemcy.
D. Stany Zjednoczone, Brazylia, Argentyna.
10 W każdym punkcie skreśl nazwę rośliny, która nie należy do podanej grupy. ( ... / 2 p.)
A. Używki: herbata, kakaowiec, oliwka, tytoń.
B. Rośliny wymagające wysokiej temperatury powietrza: ryż, banan, soja, burak cukrowy.
C. Rośliny wymagające żyznych gleb: soja, ziemniak, ryż, pszenica.
D. Rośliny przemysłowe: fasola, bawełna, trzcina cukrowa, rzepak.
11 Zaznacz punkt, w którym scharakteryzowano chów zwierząt. ( ... / 1 p.)
A. Zabiegi wykonywane w celu pozyskania produktów pochodzenia zwierzęcego lub wykorzystania siły
zwierząt, np.: żywienie, pielęgnacja i utrzymywanie zwierząt w dobrym zdrowiu.
B. Czynności, które mają na celu ulepszenie dziedzicznych cech zwierząt gospodarskich, co prowadzi do
zwiększenia wartości użytkowej tych zwierząt.
12 Na mapie ukazano główne obszary chowu ( ... / 3 p.)
wybranych zwierząt gospodarskich.
Na podstawie mapy i własnej wiedzy zaznacz
poprawne dokończenie każdego zdania.
1. Główne obszary chowu bydła oznaczono na
mapie
A. numerem I. B. numerem II.
2. Pogłowie bydła na świecie wynosi ok.
A. 8,5 mld. B. 1,5 mld.
3. W Ameryce Południowej chów bydła
prowadzi się głównie w kierunku
A. mięsnym. B. mlecznym.

Grupa A | strona 2 z 5
13 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.
Chów ekstensywny zwierząt jest charakterystyczny dla większości krajów
1. P F
europejskich.
W strefie okołobiegunowej wśród zwierząt gospodarskich przeważają lamy i
2. P F
jaki.
3. Najliczniejszą grupą zwierząt gospodarskich na świecie jest bydło. P F
4. Największe pogłowie owiec na świecie występuje w Chinach i Australii. P F

14 Określ, jakiego rodzaju czynniki sprawiają, że w podanych krajach chów wymienionych zwierząt ma ( ... / 2 p.)
niewielkie znaczenie. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli odpowiedzi wybrane spośród podanych.
czynniki przyrodnicze, czynniki gospodarcze, czynniki religijno-kulturowe
Kraj Zwierzęta gospodarskie Grupa czynników

Norwegia bydło

Iran trzoda chlewna

15 ( ... / 2 p.)
Podaj jedną wadę i jedną zaletę
przedstawionego na fotografii sposobu
chowu drobiu.

16 Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli litery (A–F), którymi oznaczono podane funkcje lasu. ( ... / 3 p.)

A. Produkcja tlenu. Funkcja Funkcja Funkcja

B. Miejsce rekreacji i wypoczynku. przyrodnicza gospodarcza społeczna
C. Obiekt badań naukowych.
D. Miejsce prowadzenia działań
łowieckich.
E. Źródło drewna konstrukcyjnego.
F. Regulacja stosunków wodnych.

17 Zaznacz nazwy dwóch stref krajobrazowych, w których obecnie znajdują się największe zwarte ( ... / 2 p.)
obszary lasów.
A. Strefa lasów liściastych i mieszanych. D. Strefa śródziemnomorska.
B. Strefa wilgotnych lasów równikowych. E. Strefa tajgi.
C. Strefa sawann.

Grupa A | strona 3 z 5
18 ( ... / 2 p.)
Na mapie przedstawiono udział lasów w powierzchni
województw w Polsce w 2018 r.
a) Wymień dwa województwa, w których w 2018 r.
wskaźnik lesistości był najwyższy.
b) Zaznacz czynnik, który znacząco wpłynął na
duży udział lasów w powierzchni tych województw.
A. Dobra jakość gleb.
B. Słaba jakość gleb.
C. Dogodne warunki klimatyczne.
D. Dotacje z Unii Europejskiej.

19 Uporządkuj kraje według lesistości w kolejności od tego, w którym lesistość jest najmniejsza. ( ... / 1 p.)
Francja, Demokratyczna Republika Konga, Kazachstan
20 Zaznacz punkty, w których wymieniono przykłady działań w ramach zrównoważonej gospodarki ( ... / 2 p.)
leśnej.
A. Ochrona wód powierzchniowych i wód podziemnych.
B. Akceptacja zmniejszającej się różnorodności biologicznej ekosystemów.
C. Ochrona gleb.
D. Wypalanie lasów pod plantacje.
21 Na wykresie przedstawiono kraje o największej produkcji ( ... / 1 p.)
w akwakulturze w 2017 r., a wybrane państwa oznaczono
numerami I i II.
Zaznacz punkt, w którym poprawnie podpisano
państwa I i II.
A. I – Chiny, II – Islandia.
B. I – Peru, II – Chile.
C. I – Chiny, II – Indonezja.
D. I – Rosja, II – Norwegia.

22 Podaj dwa negatywne skutki rybołówstwa. ( ... / 2 p.)

23 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 3 p.)

A. Pierwszy sektor gospodarki narodowej obejmuje rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo / rybactwo.
B. Marikultura to akwakultura prowadzona w środowisku śródlądowym / morskim.
C. Wędkarstwo należy do rybołówstwa / akwakultury.
24 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.
Rybołówstwo, oprócz połowu ryb, obejmuje również poławianie innych
1. P F
organizmów, w tym jadalnych roślin.
Najbardziej zasobne łowiska w świecie znajdują się w miejscach bogatych w
2. P F
plankton.
3. Około 30% poławianych na świecie ryb to łososie i makrele. P F
4. Największą produkcję w akwakulturze mają kraje Ameryki Południowej. P F

Grupa A | strona 4 z 5
25 Na mapie przedstawiono główne obszary ( ... / 1 p.)
połowów na świecie.
Zaznacz punkt, w którym podano
fałszywą informację.
A. Najbardziej eksploatowane łowiska
znajdują się w strefach przybrzeżnych
kontynentów.
B. Intensywne połowy prowadzi się m.in.
na Morzu Norweskim i Morzu Północnym.
C. Na zdecydowanej większości obszarów
połowowych występują zimne prądy
morskie.
D. Większość obszarów połowowych
znajduje się na półkuli północnej.

Grupa A | strona 5 z 5
Grupa B Klasa .................... Numer w dzienniku ..... Ocena .............
Imię ..................................................................................

IV. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo

1 W tabeli przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2017 r. ( ... / 2 p.)

Państwo Użytki rolne [%] Lasy [%] Pozostałe grunty [%]

Norwegia 2,7 33,2 64,1

Austria 32,2 46,9 20,9

Ukraina 71,7 16,7 11,6
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A lub B oraz jej uzupełnienie 1 lub 2.
Na podstawie struktury użytkowania ziemi można stwierdzić, że wśród wymienionych państw najlepsze
przyrodnicze warunki do rozwoju rolnictwa występują

A. w Austrii, o czym 1. największy udział użytków rolnych.

świadczy
B. na Ukrainie, 2. zbliżony udział różnych form użytkowania ziemi.
b) Wyjaśnij, dlaczego w Norwegii występuje duży udział lasów i pozostałych gruntów.
2 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 2 p.)
A. Łąki / Sady należą do użytków trwałych.
B. W skład użytków rolnych wchodzą grunty orne, użytki zielone oraz łąki / użytki trwałe.
C. W Polsce użytki rolne zajmują prawie 47% / około 70% powierzchni kraju.
D. W naszym kraju większość użytków rolnych zajmują użytki zielone / grunty orne.
3 Podkreśl pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa. ( ... / 1 p.)
poziom wykształcenia rolników, klimat, stosowanie nowoczesnych metod uprawy roślin, warunki wodne,
polityka rolna państwa, ukształtowanie powierzchni, żyzność gleb, struktura agrarna
4 Oceń, czy przedstawiona w tabeli struktura wielkości gospodarstw rolnych jest korzystna. Uzasadnij ( ... / 2 p.)
swoją odpowiedź.
Udział gospodarstw rolnych [%]

poniżej 5 ha 5–20 ha 20–50 ha powyżej 50 ha

16,2 18,2 24,3 41,3

Grupa B | strona 1 z 5
5 Na klimatogramach A–C przedstawiono wartości temperatury powietrza i rozkład opadów atmosferycznych ( ... / 6 p.)
w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych.

a) Podaj nazwy typów klimatu, w których znajdują się stacje meteorologiczne A–C. Wybierz
odpowiedzi spośród podanych.
umiarkowany chłodny kontynentalny, podbiegunowy, podrównikowy suchy,
zwrotnikowy suchy, umiarkowany ciepły morski
b) Ustal, w którym z przedstawionych klimatów występują najkorzystniejsze warunki do rozwoju
rolnictwa. Uzasadnij swój wybór dwoma argumentami.
6 Zaznacz punkt, w którym wymieniono przykłady roślin przemysłowych oleistych. ( ... / 1 p.)
A. Oliwka, rzepak, soja. C. Len, juta, bawełna.
B. Kukurydza, ryż, sorgo. D. Maniok, batat, ziemniak.
7 Zapisz nazwy roślin, których dotyczą poniższe opisy. ( ... / 2 p.)
A. Jest to roślina bulwiasta, która nie wymaga żyznych gleb, ale potrzebuje sporo wilgoci. Nie toleruje
wysokiej temperatury, dlatego jest najbardziej rozpowszechniona w strefach umiarkowanej i
podzwrotnikowej.
B. To zboże potrzebuje żyznych gleb. Wymaga długiego okresu wegetacyjnego, a jego uprawy rozciągają się
od równika po umiarkowane szerokości geograficzne.
8 ( ... / 3 p.)
Na mapie przedstawiono
główne obszary upraw
jednego ze zbóż.
Podaj nazwę tego zboża i
wymień dwa czynniki, które
wpływają na rozmieszczenie
jego upraw.

9 Przyporządkuj roślinom uprawnym (1–3) właściwe zestawy największych producentów (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Kukurydza. A. Nigeria, Demokratyczna Republika Konga,
Tajlandia.
2. Buraki cukrowe. B. Chiny, Indie, Stany Zjednoczone.
3. Bawełna. C. Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia.
D. Rosja, Francja, Niemcy.

Grupa B | strona 2 z 5
10 W każdym punkcie skreśl nazwę rośliny, która nie należy do podanej grupy. ( ... / 2 p.)
A. Rośliny strączkowe: fasola, proso, groch, bób.
B. Rośliny wymagające wysokiej temperatury powietrza: herbata, batat, żyto, kawowiec.
C. Rośliny wymagające żyznych gleb: pszenica, kukurydza, ryż, maniok.
D. Zboża: soja, ryż, sorgo, owies.
11 Zaznacz punkt, w którym scharakteryzowano chów ekstensywny. ( ... / 1 p.)
A. Polega na wykorzystaniu w chowie zwierząt warunków naturalnych. Jest charakterystyczny dla obszarów
słabo rozwiniętych gospodarczo lub takich, gdzie występują duże powierzchnie pastwisk.
B. Polega na wykorzystaniu nowoczesnych technologii w żywieniu i pielęgnacji zwierząt. Jest
charakterystyczny dla krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo.
12 Na mapie ukazano główne obszary chowu ( ... / 3 p.)
wybranych zwierząt gospodarskich.
Na podstawie mapy i własnej wiedzy zaznacz
poprawne dokończenie każdego zdania.
1. Główne obszary chowu trzody chlewnej
oznaczono na mapie
A. numerem I. B. numerem II.
2. Intensywny chów trzody chlewnej koncentruje
się
A. blisko dużych aglomeracji. B. daleko od dużych aglomeracji.
3. Największe pogłowie trzody chlewnej na
świecie występuje
A. w Chinach. B. w Stanach Zjednoczonych.
13 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.
Chów intensywny zwierząt jest charakterystyczny dla większości krajów
1. P F
Ameryki Południowej.
2. W strefie klimatów okołobiegunowych prowadzi się chów reniferów. P F
3. Największe pogłowie bydła na świecie występuje w Brazylii. P F
Owce mają niewielkie wymagania żywieniowe i dobrze znoszą niekorzystne
4. P F
warunki klimatyczne.

14 Określ, jakiego rodzaju czynniki sprawiają, że w podanych krajach chów wymienionych zwierząt ma ( ... / 2 p.)
niewielkie znaczenie. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli odpowiedzi wybrane spośród podanych.
czynniki przyrodnicze, czynniki gospodarcze, czynniki religijno-kulturowe

Kraj Zwierzęta gospodarskie Grupa czynników

Indie trzoda chlewna

Finlandia bydło

15 ( ... / 2 p.)
Podaj jedną wadę i jedną zaletę
przedstawionego na fotografii sposobu
chowu drobiu.

Grupa B | strona 3 z 5
16 Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli litery (A–F), którymi oznaczono podane funkcje lasu. ( ... / 3 p.)

A. Miejsce pracy leśników i drwali. Funkcja Funkcja Funkcja

B. Miejsce prowadzenia edukacji przyrodnicza gospodarcza społeczna
ekologicznej.
C. Ochrona gleby przed erozją.
D. Źródło drewna opałowego.
E. Dostarczanie owoców i grzybów.
F. Siedlisko wielu gatunków zwierząt.

17 Zaznacz nazwy dwóch stref krajobrazowych, w których obecnie znajdują się największe zwarte ( ... / 2 p.)
obszary lasów.
A. Strefa lasów liściastych i mieszanych. D. Strefa sawann.
B. Strefa wilgotnych lasów równikowych. E. Strefa śródziemnomorska.
C. Strefa tajgi.
18 ( ... / 2 p.)
Na mapie przedstawiono udział lasów w powierzchni
województw w Polsce w 2018 r.
a) Wymień trzy województwa, w których w 2018 r.
wskaźnik lesistości był najniższy.
b) Zaznacz czynnik, który znacząco wpłynął na
niewielki udział lasów w powierzchni tych
województw.
A. Dobra jakość gleb.
B. Słaba jakość gleb.
C. Surowy klimat.
D. Brak dotacji z Unii Europejskiej.

19 Uporządkuj kraje według lesistości w kolejności od tego, w którym lesistość jest najmniejsza. ( ... / 1 p.)
Finlandia, Czad, Stany Zjednoczone
20 Zaznacz punkty, w których wymieniono przejawy zrównoważonej gospodarki leśnej. ( ... / 2 p.)
A. Gwałtowny spadek lesistości.
B. Ochrona walorów krajobrazowych lasów.
C. Przestrzeganie praw rdzennej ludności do korzystania z zasobów leśnych.
D. Przesiedlanie zwierząt w inne miejsce.
21 Na wykresie przedstawiono kraje o największych połowach ( ... / 1 p.)
organizmów zwierzęcych w 2017 r., a wybrane państwa
oznaczono numerami I i II.
Zaznacz punkt, w którym poprawnie podpisano
państwa I i II.
A. I – Chile, II – Argentyna.
B. I – Chiny, II – Indonezja.
C. I – Norwegia, II – Islandia.
D. I – Chiny, II – Bangladesz.

22 Podaj dwa negatywne skutki niewłaściwego prowadzenia akwakultury. ( ... / 2 p.)

Grupa B | strona 4 z 5
23 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 3 p.)
A. Rybactwo należy do pierwszego / trzeciego sektora gospodarki narodowej.
B. Wędkarstwo zalicza się do rybołówstwa / marikultury.
C. Akwakultura to działalność wchodząca w skład rybołówstwa / rybactwa.
24 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.
1. Wśród ryb poławianych na świecie dominują śledziowate i dorszowate. P F
Największy udział w światowym rybołówstwie mają Stany Zjednoczone i
2. P F
Norwegia.
Jedną z form przeciwdziałania przełowieniu jest wprowadzanie limitów
3. P F
wielkości łowionych organizmów.
Najbardziej zasobne łowiska na świecie znajdują się w tych częściach oceanów
4. i mórz, gdzie dochodzi do mieszania się wody o różnej temperaturze i różnym P F
zasoleniu.

25 Na mapie przedstawiono główne obszary ( ... / 1 p.)

połowów na świecie.
Zaznacz punkt, w którym podano
fałszywą informację.
A. Intensywne połowy prowadzi się m.in.
na Morzu Japońskim i Morzu Ochockim.
B. Zdecydowana większość nadmiernie
eksploatowanych łowisk znajduje się w
strefie międzyzwrotnikowej.
C. Rozległe obszary połowowe znajdują
się w północnej części Oceanu
Atlantyckiego.
D. Łowiska położone u wybrzeży Chile
i Peru są nadmiernie eksploatowane.

Grupa B | strona 5 z 5