grupa a

Gleby. Biosfera ...................................................

imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 11 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 24 punkty. klasa

1. Na ilustracji przedstawiono profil glebowy. 4. Zaznacz zestaw zawierający wyłącznie nazwy gleb
Zaznacz prawidłowe dokończenia zdań. (0–3 p.) strefowych. (0–1 p.)

a) Brunatna, płowa, czarna ziemia, terra rossa.

b) Bielicowa, tundrowa, mada, cynamonowa.
c) Czerwonożółta gleba ferralitowa, czarnoziem, płowa,
brunatna.
d) Tundrowa, bielicowa, rędzina, wulkaniczna.

5. Na podstawie poniższej fotografii wykonaj polecenia.

(0–4 p.)

a) Poziom glebowy, w którym zachodzi proces

humifikacji, oznaczono cyfrą .. . . . . . . . . . . . . . . . ..
b) Poziom, w którym osadzają się związki wymyte z
wyższych poziomów, oznaczono cyfrą .. . . . . . . . . . . . . . ..
c) Zwietrzelinę skały macierzystej oznaczono cyfrą
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Podaj nazwę formacji roślinnej przedstawionej na
fotografii.
2. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok
fałszywego – literę F. (0–4 p.) . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a) Proces polegający na przemianie związków b) Podaj nazwę strefy klimatycznej, w której ta formacja
organicznych w związki mineralne to mineralizacja. ….. występuje.
b) Jednym z biotycznych czynników glebotwórczych
jest działalność człowieka. ….. ..............................................................................................

c) Ściółkę tworzą słabo rozłożone substancje mineralne, c) Podaj trzy przykłady roślin typowych dla tej formacji.
np. trawa i liście. ….. .................................................................... ..........................

d) W obrębie gruntów ornych wyróżnia się 14

..............................................................................................

kompleksów rolniczej przydatności gleb. …..

. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Podaj nazwę gleb występujących pod tą formacją

3. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. (0–1 p.)
roślinną.
Gleby mające odczyn pH 5 to gleby .................................................................... ..........................
a) kwaśne.
b) obojętne.
c) zasadowe.
6. Określ warunki, w których tworzą się gleby brunatne.
Uwzględnij klimat, roślinność oraz rodzaj podłoża.
9. Uzupełnij poniższe zdania brakującymi informacjami.
(0–1 p.)
(0–2 p.)
.................................................................... ..........................

Zwierzęta żyjące na obszarach polarnych przed niską

..............................................................................................
temperaturą powietrza chroni warstwa tłuszczu oraz . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
................................... . Często jest ono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................... ..........................
.......... ., co umożliwia ukrycie się w śniegu. Na obszarach
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
polarnych wiele zwierząt żyje na wybrzeżach, ponieważ
w wodach morskich znajduje się najwięcej
7. Zaznacz poprawne dokończenia zdań. (0–3 p.)
............................................. .Niektóre ptaki tej strefy na
A. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na okres zimowy odlatują do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
powstanie gleb bagiennych jest
a) występowanie w podłożu skał magmowych.
b) płytkie zaleganie zwierciadła wód podziemnych. 10. Przyporządkuj strefom krajobrazowym właściwe
c) klimat gorący i wilgotny. określenia wybrane spośród podanych poniżej. (0–3 p.)

suchorośla, czarnoziemy, warstwowy układ drzew,

B. Na wilgotnych obszarach porośniętych roślinnością intensywne wietrzenie chemiczne, mchy i porosty,
łąkową powstają ostnice i piołuny, wieloletnia zmarzlina,
a) mady i bielice. Park Narodowy Ziemi Ognistej, brak wyraźnych pór roku
b) czarnoziemy.
c) czarne ziemie. Lasy namorzynowe – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..............................................................................................
C. Mahoniowce, drzewa hebanowe, storczyki oraz
rośliny ananasowate spotka na swojej drodze ..............................................................................................

podróżnik, który odwiedzi

a) Argentynę. Tundra – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Chile.
..............................................................................................
c) Brazylię.
..............................................................................................

8. Na podstawie fotografii zaznacz poprawne dokończenie

Step – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
zdania. (0–1 p.)
..............................................................................................

..............................................................................................

11. Zaznacz podpunkt przedstawiający prawidłowo

podpisane strefy środowiska życia w oceanach,
oznaczonymi na ilustracji literami A–C. (0–1 p.)

Fotografia przedstawia zwierzę występujące w krainie

a) neotropikalnej.
b) etiopskiej.
c) australijskiej. a) A – pelagial, B – litoral, C – abisal.
d) orientalnej. b) A – batial, B – hadal, C – abisal.
c) A – pelagial, B – abisal, C – litoral.
grupa b
Gleby. Biosfera ...................................................
imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 11 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 24 punkty. klasa
1. Na ilustracji przedstawiono profil glebowy. Zaznacz 5. Na podstawie poniższej fotografii wykonaj polecenia.
prawidłowe dokończenia zdań. (0–3 p.) (0–4 p.)

a) Podaj nazwę formacji roślinnej przedstawionej na

fotografii.
d) Płytką warstwę słabo rozłożonych substancji
organicznych oznaczono cyfrą . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) Poziom, w którym kwasy organiczne rozpuszczają b) Podaj nazwę strefy klimatycznej, w której ta formacja
niektóre substancje mineralne, oznaczono cyfrą występuje.
............... .
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
f) Poziom, który nie uległ procesom glebotwórczym,
oznaczono cyfrą . . . . . . . . . . . . . . .. c) Podaj trzy przykłady roślin typowych dla tej formacji.
.................................................................... ..........................
2. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok
..............................................................................................
fałszywego – literę F. (0–4 p.)
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a) Proces polegający na rozkładzie substancji organicznych

d) Podaj nazwę gleb występujących pod tą formacją roślinną.
pod wpływem bakterii i grzybów to humifikacja. …..
b) Jednym z abiotycznych czynników glebotwórczych jest
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rzeźba terenu. …..

c) Głębokość występowania poszczególnych poziomów
glebowych w glebach strefowych jest taka sama. ……
d) Wietrzenie fizyczne należy do właściwych procesów 6. Określ warunki, w których tworzą się rędziny. (0–1 p.)
glebotwórczych. …..
.................................................................... ..........................
3. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. (0–1 p.)
..............................................................................................

Gleby mające odczyn pH 7 to gleby . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a) kwaśne.
b) obojętne. .................................................................... ..........................

c) zasadowe.
. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Zaznacz zestaw zawierający wyłącznie nazwy gleb
astrefowych. (0–1 .................................................................... ..........................

p.)
7. Zaznacz poprawne dokończenia zdań. (0–3 p.)
a) Brunatna, płowa, czarna ziemia, terra rossa.
b) Rędzina, mada, czarna ziemia, gleba górska. A. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na powstanie
c) Czerwonożółta gleba ferralitowa, czarnoziem, płowa,
czarnych ziem jest
brunatna.
d) Tundrowa, bielicowa, rędzina, wulkaniczna. a) występowanie w podłożu skał węglanowych.
b) klimat chłodny i wilgotny.
c) duża wilgotność i występowanie roślinności łąkowej. Strefa gór wysokich – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..............................................................................................

B. Na obszarach o klimacie zwrotnikowym porośniętych ..............................................................................................

bujną roślinnością występują

a) szaroziemy i buroziemy. Tajga – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) czarnoziemy i szaroziemy.
c) czerwonoziemy i żółtoziemy. ..............................................................................................

..............................................................................................
C. Lawendę, rozmaryn, tymianek i wrzosiec spotka na
swojej drodze podróżnik, który odwiedzi
a) południową część Ukrainy. Sawanna – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) południową część Francji. ..............................................................................................

c) południową część Szwecji.

..............................................................................................

8. Na podstawie fotografii zaznacz poprawne dokończenie 11. Zaznacz podpunkt, w którym prawidłowo podpisano
zdania. (0–1 p.) strefy środowiska życia w oceanach, oznaczone na ilustracji
literami A–C. (0–1 p.)

a) A – pelagial, B – abisal, C – litoral.

b) A – batial, B – hadal, C – abisal.
c) A – pelagial, B – litoral, C – abisal.
Fotografia przedstawia zwierzę występujące w krainie
a) australijskiej.
b) etiopskiej.
c) madagaskarskiej.
d) neotropikalnej.

9. Uzupełnij poniższe zdania brakującymi informacjami.

(0–2 p.)

Liczbę gatunków zwierząt na obszarach pustynnych

ograniczają . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oraz
............................................. w ciągu dnia. Sprawia ona, że
większość występujących tam zwierząt prowadzi . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .
.............. tryb życia. Niektóre z nich dla ochrony przed
upałem potrafią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

10. Przyporządkuj strefom krajobrazowym właściwe

określenia wybrane spośród podanych poniżej. (0–3 p.)

wieloletnia zmarzlina, różanecznik i kosodrzewina, Park

Narodowy Denali, gleby bielicowe, akacje i baobaby,
torfowiska, Park Narodowy Krugera, eukaliptusy