GBPress- Gregorian Biblical Press

De Concilio Vaticano et de quaestione Liturgiae Orientalis

Author(s): P. Joseph Schweigl
Source: Gregorianum, Vol. 21, No. 1 (1940), pp. 3-16
Published by: GBPress- Gregorian Biblical Press
Stable URL: http://www.jstor.org/stable/23567225
Accessed: 19-02-2016 23:50 UTC

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at http://www.jstor.org/page/
info/about/policies/terms.jsp

JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range of content
in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new forms of scholarship.
For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org.

GBPress- Gregorian Biblical Press is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to Gregorianum.

http://www.jstor.org

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 De Concilio Vaticano et de quaestione
Liturgiae Orientalis

Concilium Vaticanum
praemature fuit interruptum. Mul
tae conditiones Ecclesiae
interim sunt mutatae, novae quaestio
nes sunt ortae, aliae magis se evolverunt, inter quas ultimo loco
non est censendus apostolatus orientalis. A Concilio Vaticano
ad nostra tempora, S. Sede continuo dirigente, adhortante et

adjuvante, res orientales praesertim liturgicae haud parum ex

cultae inveniuntur1. Investigare, num ea, quae in Concilio Va
ticano de apostolato liturgico-orientali enuntiantur, etiam de
nostris temporibus et, si Deus favet, prò Concilio Vaticano de
nuo convocando, valere ut fundamentum pergant, ratione non
caret. Nostrum studium dividamus in puncta sequentia : 1) Con
cilium Vaticanum : de ritibus (schema)) 2) rationes, cur de va
lore vel de opportunitate illius schematis dubitari possit; 3) ra
tiones quaedam, quae in solvenda quaestione respiciendae sunt.

I. - Concilium Vaticanum : de ritibus (Schema).

Sollicitudo S. Sedis prò unitate Ecclesiae Orientis et Occi

dentis tempore Synodi oecumenicaé Vaticanae, collata cum sae
culo praecedente, novo studio et fervore aucta est : episcopi dis
sidentes, ut adunitatem cum Ecclesia catholica redire festinent,
sollemniter invitantur2; ut dignitati Ecclesiae orientalis catho
licae eiusque indigentiis melius provideatur, creator (1862)

1 Ios. De imitate Ecclesiae orientalis et occidentalis resti

Schweigl,
tuenda, documetttis S. Sedi? ultimi saeculi (1848-1938) illustrata, in Pe

riodica de re morali canonica liturgica 28 (1939) p. 209-232.

2 Acta * '
p. Pii IX, i voi. 1, pg. 78-91.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 I. SCHWKKX,

S. Congregatio de Prop. Fide prò negotiis rituum orientalium 5.

Episcopatus orientalis catholicus et dissidens (debitis conditioni
bus impletis) ad Concilium Vaticanum vocatur4. Mens episco
porum orientalium catholicorum ad hunc finem exquiriturr'.
Multis in sessionibus a « Commissione super missionibus et ec
6
clesiis orientalibus » quaestiones, quae prò oriente urgent, stu
dio et examini subiiciuntur 7. Ea quae apostolatum liturgicum
orientalem spectant, in Schemate Constitutionis de ritibus elabo
rata et redacta inveniuntur8 et quidem in tribus capitibus : de
conservatione rituum, de transitu ab uno ritu ad alium, de per
mixtione rituum.
Nobis
exponendum erit caput I illius constitutionis tantum 9.
« Recepii atque approbati ritus, quibus catholica Ecclesia
tam in Oriente quam in Occidente utitur, a nemine contemni
possunt, iidem pari honore ac veneratione habendi sunt.
Peculiares aliquos ritus qui iamdudum ex orientalibus litur
giis in latinam introducti fuerunt, vel ex latina in orientales,
nemini fas est, aspernare, reiicere, vel eorundem adoptionem re

probare a. Nil magis indecorum est, atque ab ecclesiae honestate

alienum, quam apud catholicos eiusdem ritus sive occidentalis
sive orientalis liturgica difformitas. Idcirco curabunt episcopi,
ut iuxta diversorum rituum exigentiam in sacrosancto missae
sacrificio in officiis divinis, in festis atque ieiuniis in caeterisque
omnibus, quae ad divinum cultum pertinent, una et eadem ri
tualium legum ratio observetur. Quae quidem leges, si alicubi
incertae fortasse adhuc sint ac minus determinatae, Romanus
Pontifex, prò data sibi a Domino sapientia et potestate, provi
debit de difformitate illa tollenda, ac de sacris caerimoniis rite

3 Acta Ρ. Pii I voi.

IX, 3, pg. 402-416.
4 Mansi
so, col. 1255-1259.
5
Mansi, 49, 179-182.
6 Mansi
49, 472-473.
7 Mansi
49, 182-238.
8 Mansi
53, 897-914..
9 Mansi
53, 898-899.
0 Bened. XIV ad missionarios ine. Allatae
Encycl. orientis, quae sunt
22, 23, 27, 28, 31.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 DE LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO 5

probeque determinandis iuxta cuiusvis ritus indolem, imprimis

vero iuxta traditionem ecclesiasticam, praefiniendo caerimonias
aliasque leges aeque a cunctis observandas.
Et quoniam novimus liturgicas in eodem ritu difformitates
ex varietate in rituales libros invecta potissimum oriri, ea pro

pter huic etiam malo occurrendum existimavimus. Plurimum

quidem sancta sedes adlaboravit, ut liturgici quemadmodum Oc
cidentis, ita et Orientis libri emendati ederentur (C). Hoc opus,
quod sacrorum Bibliorum versionés quoque complecti debebit,
alacriter prosequendum esse mandavimus, ut ministri eiusdem
ritus, in missae sacrificio, in sacramentis administrandis, ceteris
que ecclesiasticis functionibus peragendis unam eandemque nor
mam sectentur. Neque dubitamus, quin-ipsius ecclesiae orienta
lis antistites adiutricem nobis operam sint collaturi, ut idem opus
ad felicem exitum quantocitius perducatur.
Nemini denique liceat quovis titulo et colore et quavis au
ctoritate aut dignitate, etiamsi
episcopali aut patriarchali prae
fulgeat, quidquam innovare, aut aliquod introducere, quod in
tegram et accuratam probatorum rituum observationem immi
nuatb (D).
Haec autem nullatenus impediunt, quominus peculiaria

quaedam pietatis exercitia, quae ad fovendam refrigescentem in

mundo caritatem novissimis temporibus in ecclesiam catholicam
invecta sunt, usuque recepta, quin et ab apostolica sede probata,
episcopi etiam ritus orientalis in suas dioeceses recipiant, com
mendent, et fidelibus eorum curae concreditis servanda propo
nant (E) ».
Ex adnotationibus ad schema constitutionis de ritibus 10.
« (D) Non desunt qui inter orientales etiam catholieos di
ctitent, Romanum Pontificem nullam in ritibus alicuius ecclesiae
mutationem inferre posse, absque consensu respectivi patriar
chae aut etiam nationis. Ex adverso nonnulli extiterunt inter
praelatos orientales qui, inconsulta sancta Sede, sibi licere pu

b Const. Demtmdatum Bened. XIV 24 Dee. 1743 § 3; lit. apost. Inter

gramssvmas Gregorii XVI 3 Febr. 1832.

10
Mansi, 53, 903-904.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 I. SCHWKIG!., S. I.

tarunt, praetextu potissimum ritus ad priniaevum typum revo

candi, aliqua ex parte liturgiam immutare. Utrique errori oc
currendum. De omnimoda et independenti auctoritate, quae vi
primatus in universam
ecclesiam, Romano Pontifici in re litur
gica, quemadmodum in re canonica, competit, ita ut quoties prò
sua sapientia id expedire iudicaverit, ritus mutare libere possit,
nullum dubium. Quod ad alterum pertinet, id ipsis verbis san
ctae memoriae Benedicti XIV ' schema decernit. Gregorius au
tem XVI d ait : « Ea reguia omnino servanda est, qua statuitur,
inconsulta sede
apostolica in sacrae liturgiae ritibus nihil esse
innovandum, etiam nomine instaurandi caerimonias, quae litur
giis ab eadem Sede approbatis magis conformes esse videantur,
nisi ex gravissimis causis, et accedente Sedis apostolicae aucto
ritate ». Quam quidem regulam sanctissimus dominus noster '
confirmavit et ab omnibus orientalibus ecclesiis religiosissime
observari mandavit.
(E) Notum est, labentibus saeculis plura christianae pie
tatis exercitia invecta fuisse ad fìdelium excitandam,
pietatem

quod non sine peculiari providentia factum est, qui dat auxilium
in tempore opportuno. Talia exempli gratia sunt spirituales,
quas dicunt, exercitationes, sacraeque missiones, rosarium beatae
Mariae virginis, exercitium Viae Crucis, oratio Quadraginta
horarum, devotio erga sanctissimum Cor Iesu Christi Domini
nostri, noveftdiales vel triduanae preces etc. aliqua plura. Notum
est homines catholicae unitatis parum studiosos, elapso praeser
tim saeculo, multa contra quaedam saltem ex hisce sanctis ope
ribus commentos fuisse, praetexentes eadem venerabili antiqui
tati ignota fuisse. Quorum dicteria sanctae memoriae Pius VI
reprobavit in dogmatica constitutione : A net or em fideif. Equi
dem multae ex iisdem exercitationibus in diversas orientis eccle
sias laudabiliter invectae fuerunt et non sine
populi utilitate ce
lebrantur. Veruni haud semel contigit haec minus
probari non

c Const.Demandatimi
24 Dee. 1743 § 3.
d Lit. Inter gravissimas
apost. 3 Febr. 1832.
« Allocut. habit. in consist. secr. 12 tul. 1867.
f Prop. LXI-LXV, LXIX-LXXII.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 DE LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO 7

nullis episcopis, eadein adversantibus, eo quod apud Latinos

fuerint primo usu recepta, ideoque aliena censenda essent a ri
tibus orientalibus. Ne itaque propter inanem hànc timiditatem

populus ille christianus tam salutaribus auxiliis

destituatur, iuvit
monere orientalium rituum conservationi minime officere prae
dicta pietatis exercitia, quod etiam Benedicto XIV g visum est ».
Synodis catholicis provincialibus diversorum rituum exer
citia pietatis in schemate Constitutionis laudata et commendata
ad fervorem fidelium augendum, libenti animo recepta sunt »

II. - Rationes, cut de valore et opportunitate praedicti

ιschematis dubitati possit.

Hodiernum studium et, scientia rerum orientalium prae co

gnitione Orientis tempore Concilii Vaticani multiplici ratione
excellit : sive de diffusione et profunditate scientiarum orienta
lium, sive de ambitu iurisdictionis S. Congregationis Orientalis,
sive de codificatione iuris canonici orientalis, sive de erectione
et provisione eparchiarum orientalium, sive de ramo orientali
diversis in Ordinibus et Congregationibus religiosis aperto aga
tur 12. Rationibus liturgicis nunc clarius perspectis, illa exercitia
pietatis excludenda esse dicunt, quae a stylo liturgico orientali
et a formis antiquitus traditis aliena censentur.
Alia ratio dubitandi oritur ex motu liturgico occidentali;
ibi enim ut pietas ecclesiae antiquae revocetur et vita spiritualis

» Const. Demandatum § 3.
11 Pro ritu alexandrino : alexandrina habita Cairi
Synodus Coptorum
in Aegypto anno 1889 (Romae 1899) pg. XLVI.
Pro ritu antiocheno : Placidus a S. Joseph T. O. C. D. de fontibus
iuris syromalankerensium Nr. 170 (pg. 89), in Fonti (Codificazione canonica

Orientale) Romae item Synodus Sciarfensis Syrorum in monte Ly·

1937)
banon celebrata 1888 (Romae 1897) pg. 33, 53.
Pro ritu armeno : Acta et decreta consilii nationalis armenorum Ro
mae habiti 1911 (Romae 1913) pg. 396-399 de variis pietatis exercitiis.
Pro ritu byzantino : Acta et decreta Synòdi Prov. Ruthenorum Gali
ciae habitae Leopoli a. 1891 (Romae 1895) pg. 35-77
12 Cf. Periodica 28 cum adnotationibus.
(1938) p. 231

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
8 I. SCHWEIGL, S. Τ.

ope cultus liturgici renovetur, cultus publicus (sacrificium rnis

sae, officium divinum) omni cum cura, diligentia et apparata
13
celebratur ; functiones vero, ut sunt diversae supplicationes et
devotiones, quamvis sint publicae, minus foventur, imo restrin
guntur.
Denique studiis et investigationibus ultimorum annorum
praehabitis, S. Sedes principia de conservatione a saeculis enun
tiata, non solum retinere, sed etiam formas rituum, si quae a
puritate recesserint, ad pristinam puritatem reducere intendit14.
Conatus ille, ritus ad formas antiquitus traditas reducendi, cum
conceptu de unitate Ecclesiae Orientis et Occidentis tam ardenter
desiderata arcte cohaeret. Catholici ritus orientalis numerantur
ca. 8.000.00015. Proinde unitas Ecclesiae orientalis et occiden
talis iam non ex integro restituenda, sed iam existens, tamen ad
caeteros dissidentes extendenda concipitur. Symbolica expressio
huius unitatis iam existentis, sed extendendae, in sollemni cele
bratione XVI centenarii Concilii Nicaeni, Romae in Basilica
S. patuit16. Praeterea
Petri saepius in documentis S. Sedis
veteres Liturgias dissidentium, ad unitatem Ecclesiae catholicae
redeuntium, demptis solummodo erroribus dogmaticis, plurimi
fieri et conservar! debere asseritur 1T. Ut apostolatum catholici

13 Cf. Lexicon nnd voi. VI sub titulo: Litur

fiir Theologie Kirche,
gische Bewegung.
14 vide notam 12.
Ibidem,
Catholici ritus byzantini ca 7.000.000; dissidentes ca 120-140.000.000.
Cattolici ritus alexandrini 63.000; dissidentes 3-4.000.000.
Cath. rit. armeni 110.000; dissidentes 2-3.000.000.
Cath. rit. antiocheni 446.000; dissidentes 80.000.
Cath. rit. syro-chaldaeci 603.000; dissidentes 350.000.
vide Lexikon fiir Tipologie tmd Kirche voi. 8 sub titulo: Religionsta
tisiik.
w 2 (1925)
Stoudion, p. 201-216.
17 Vide Litteras ad Orientales : In Retri Sede
suprema Apostoli (1848)
in Acta P. Pii IX, I, voi. I, pag: 78-91 ; Litteras Encycl. de disciplina Orien
talium conservanda et tuenda: Orientalium dignitas, in Acta Leonis XIII,
voi. XIV, pg. 358-370; Allocutionem P. Benedicti XV, in A. A. S. 11 (1919)
P- 97-99; plura documenta recensita inveniuntur in Periodica 28 (1939)
p. 230 in nota 18.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 ΡΕ LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO 9

orientales versus confratres dissidentes

eiusdem ritus, saepe eius
dem nationis et culturae, et efficaciorem praestare va
meliorem
leant, necesse esse videtur, ut formae cultus catholici, praesertim
officialis, cum formis antiquitus traditis, quae apud dissidentes
interdum purius servari conspiciuntur, quarti plurimum concor
dent, inde enim gignitur vinculum mutuae aestimationis et amo
ris et sternitur fundamentum unitatis.
Eximius progressus in rebus et scientiis orientalibus, desi
derium et conamen cultum officialem prae cultu inofficiali, sive

publico sive privato, colendi et fο vendi, studium et voluntas for

mas liturgicas, si quae a proprio stylo antiquitus tradito reces
serint, restituendi, ut unitas Ecclesiae Orientis et Occidentis, in
nucleo iam existens, celerius et efficatius se repandat ad caeteros
fratres dissidentes : en exigentias et postulata nostrae aetatis,
en quaedam dubia de valore et de opportunitate Schematis prae
fati, in quantum laudat et commendai certa exercitia pietatis.

III. - Rationes in solvendo

quaedam, quae quaestione
respiciendae sunt.

Simplici affirmatione vel negatione ad talis generis quae

stiones responderi nequit. Ut status rerum clarius appareat, va
rii respectus antea perpendi et exponi debent; considerationem
et studium in hac re mereri videntur rationes, quae sequuntur :

a) cultus publici et priavti, b) cultus derivati, c) aequivalentiae

officiorum, d) gradus accomodationis officiorum, e) mutuae re
lationis inter apostolatum et puritatem ritus.

a) De cultu publico et privato

Codice edito apud liturgistas ritus
iuris canonici nondum
latini de cultu
puliiico fuit sententia. Codice vigente
non una
fere omnes notionem can. 1256 de cultu publico et privato etiam
in rebus liturgicis suam fecerunt1S, nempe : « Cultus, si defe
ra tur nomine Ecclesiae a personis ad hoc deputatis et
le^itime

18 Manualia et Institutiones recentiores auctorum : Guéran

liturgicae
ger, Eisenhofer, Festugière, Hanssens, Jungmann, Gatterer, et alii plures.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 I. SCHVVKiCL, s. r.

per actus ex Ecclesiae institutione Deo, Sanctis ac Beatis tan

tum exhibendos, dicitur publicus, secus privatus.
In documentis ecclesiae dissidentis in eiusque iure cano
nico et liturgico tenor can. 1256 non invenitur; eiusdem tamen
elementa in illis non desunt. Proin si idem can. 1256 in codice
orientali immutatus
inseratur, regressus nullus
conceptione a
antiquitus tradita habetur.
In sequentibus retinemus notionem cultus publici et privati,
prout exhibetur in can. 1256. Juvat tamen hoc loco advertere
ad notionem cultus publici et privati, prout talis valet apud ca
nonistas, praesertim
apud liturgistas et historicos russos magni
nominis. supponere videntur : in termino « nomine Eccle
Ipsi
siae », quo praecipue cultus publicus a privato secernatur, enun
tiari duas rationes : auctoritatem Ecclesiae et communitatem ;
et quidem in conceptione orientali praevalere rationem commu
nitatis prae ratione auctoritatis. Proin consequenter ab illis sa
crificium missae et officium divinum, id est functiones cultus,
quae prò communitate ordinantur et praescribuntur et a com

munitate fiunt, ad cultum

publicum adnumerantur. Sacramenta
vero et sacramentalia, supplicationes et benedictiones
cultui pri
vato adscribuntur, quae functiones prò membris communitatis
et quidem ipsis petentibus, non vero prò communitate ut tali
peraguntur19.
Interdum difficilius in ritu orientali dignoscitur, num ali
quis actus cultus « nomine Ecclesiae » celebretur necne ; deficien
te criterio interno ad criterium externum recurrendum erit,
quod constai tribus conditionibus impletis. Abstractione facta a
diversitate ritus, actus quidam cultus « nomine Ecclesiae » vi
detur esse positus, si 1) ille actus fìt in loco prò cultu publico
destinato, 2) prò communitate fidelium celebratur, non vero ra
tione petitionis alicuius membri communitatis, 3) minister
cultus illum peragit, respectivis vestimentis sacris indutus; nam

19 Vide E. Istoria tserkvi Ecclesiae rus

Golubinsky, russkoj (Historia
sicae), Mosquae 1904, voi. I pars 2 pg. 343 ss. 420 ss. ; voi. II, pars 2, pg.
404 ss, 504 ss.; item opera praeclara liturgistarum : AA. Dirnitrevsky, Odint

sev, Prilutsky, K. Nikolsky aliorumque.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 DE LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO II

quandocumque Ecclesia cultum publicum ordinat, praescribit

etiam usum vestimentorum sacrorum, imo etiam genus horum
vestimentorum. Idem constare videtur ex historia paramento
rum sacrorum, cum adhibita sint, ut ministrum cultus iam non
proprio nomine sed nomine Ecclesiae (communitatis) agere vel
ie exprimatur; eadem
ratio sequitur ex sensu communi iuridi
co : devotiones a communitate fidelium, sacerdòte vestimentis
sacris non induto, in ecclesiis alienis (vg. sanctuariis) celebratas
haberi ut cultum privatum, adhibitis paramentis sacris ut cultum
publicum, prò quo perficiendo licentia petenda est.
Devotiones orientales (supplicationes, acathistia) ad Chri
stum, ad Β. V. M., ad Sanctos, in eorum gloriam vel prò auxi
lio et gratia eorum impetranda celebratae, spectato can. 1256,
modo sunt actus cultus publici modo cultus privati.
Indoles et stylus orientalis, qui nunc maxime exigitur, —
ita nos possumus concludere — respicit cultum publicum ; exer
citia vero pietatis in Concilio Vaticano laudata, alia fere exclu
sive se tenent in ambitu cultus privati, vg. exercitia spiritualia,
rosarium marianum, alia vero perirci posse in cultu publico et
privato, ut v. g. cultum eucharisticum, pietatem erga SS. Cor
Iesu, Viam Crucis.
b) De cultu derivato
Actus cultus in ritu latino, ut vg. rosarium marianum cum
litaniis, Via Crucis, et actus cultus in ritu orientali, ut vg. sup
plicationes et acathistia in honorem Β. V. M. ™, si sub respectu
styli liturgici conferuntur, multis et gravibus rationibus diffe
runt. Supplicationes enim orientales ratione historicae evolutio
nis, structurae officii, celebrationis externae cum Officio Divino
omnino concordant, cum nihil aliud sint nisi officium Matutini
et Laudum in forma reducta 21, id quod de praedictis exercitiis

pietatis ritus latini affirmari non potest. Praefatae enim suppli

cationes orientales ad Β. V. M., ad Christum, ad Sanctos iam
a saeculis antiquissimis in usu, olim cum officio divino et intra

20 talis invenies
Specimen supplicationis apud Goar, Euchologion (Ve
netiis) 1730 pg. 673-680.
21 et brevem rei vide in Periodica 28
Manuscripta expositionem (1939)
Pg 77-79·

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 I. SCHWKIGL,

illud celebrari solebant, temporibus recentioribus, structura

Matutini et Laudum servata, etiam separatim peragi coeptae
sunt22.

Propter illam harmoniam inter Officium Divinum et di

versas devotiones, sine laesione styli liturgici et indolis orienta
■lis formularla talium
-devotionum (supplicationes, acathistia) ad
nova objecta (ad Mariam Auxiliatricem, de Perpetuo Succur
su, ad sanctos Ordinibus religiosis proprios) extenduntur.
Ratio ergo, cur in ritu orientali, praesertim byzantino, exer
citia pietatis (supplicationes, acathistia) sub ratione indolis et
styli liturgici minoris sint aestimanda quam functiones Officii
Divini, non habetur.
c) Deaeqnivalentia officiornm
Quamvis ritus orientalis polleat praerogativa, ut formae
devotionum ratione styli liturgici piene concordent cum forma
Officii Divini, nihilominus, antequam exercitia pietatis ab uno
ritu in alium transferantur, examinandae sunt rationes, quae
sequuntur :

1) Exercitia pietatis ne recipiantur, nisi sint maioris mo

menti, per saecula iam in usu, saepius et instanter commendata
in Litteris Encyclicis ad et fideles cum S. Sede com
episcopos
munionem et pacem habentes datis.
2) Examinandum, utrum tale exercitium pietatis in pro
prio ritu modo formali vel saltem aequivalenti iam existat; ita
vg. Litaniae, quae in honorem Β. V. M., ad Omnes Sanctos
fieri solent, in supplicationibus et acathistiis orientalibus for
maliter vel etiam eminenter continentur 2S.
3) Cum vero tale exercitium neque formaliter neque ae
quivalenter in proprio ritu existat, videndum, utrum forte adsint
elementa illud officium efformandi, ita euchari
vg. processio
stica, prout talis in festo Corporis Domini et in Congressibus
eucharisticis, ritu latino, celebratur, in formis orientalibus ab
antiquo traditis non invenitur, tamen elementa huius proces
sionis in missa praesanctificatorum, in ritu byzantino omnibus

22 Octoikh
(Mosquae 1906), pars I fol. 332-335^'; pars II fol. 313^317.
23 Vide notam 21.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 DE LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO IJ

feriis IV-is et Vl-is quadragesimi temporis celebranda, conspi

ciuntur.
Via Crucis
fere aequivaienter continetur in antiquissimo
24
officio S. Crucis seu in alio officio recentiore, quod inscribi
tur « Passio » 2,\

d) De
gradu acconwiodationis
Rationem puritatis ritus et stylmn liturgicum extra modum
prementes, exercitia pietatis ex alio ritu omnino non assumen
da esse, cum omnia in proprio ritu sufficienter, sive formaliter
sive aequivalenter iam praeexistant, propria vero novo fervore
colenda esse, facile iudicant. Id quidem quoad multa officia liben
ter conceditur, de aliis tamen restat ratio dubitando. Adducamus
duo exercitia, nimirum : rosarium marianum et pietatem SS.
Cordis Iesu, in schemate Constitutionis concilii Vaticani laudata
et commendata. In supplicationibus (moleben, paraclis) et in
acathistiis beatissimae Virgini Mariae cultus hyperduliae, sine
dubio gratus et praeclarus, offertur. Rosarium vero marianum
ratione sui originis, factorum historicorum, usus longaevi, com
26
mendationis ex parte Romanorum Pontificum tali gradu exer
citium Beatissimae
Virgini praedilectum Mariae esse videtur,
ut praedicta officia orientalia, etsi essent iisdem indulgentiis di
tata, illud pieno numero adaequare non censeantur, nisi forte de
hac re declaratio S. Sedis accedat. Idem dicendum de cultu
SS. Cordis Iesu.
27 officium Salvato
Officium Dulcissimi Iesu et antiquum
28
ris Amatoris hominum φιλάνθρωπος Σωτήρ forte proporne

24 L. des Acolouthies grecques (Bruxelles,

Mgr. Petit, Bibliographie
Bollandistes 1926) pg. 50-53·
25 K. Posobie k izuceniju ustava bogosluzenja (Manuale ad
Nikolsky,
addiscendum Ustavum ecclesiasticum Petrololis 1907, pg. 585; porro Ka

lendarium ecclesiastitum Patriarchatus Mosquensis prò annis 1922-1934 (rus

sice), Petrograd, pg. 17-18.

• 26
vide amplam litteraturam in Lexikon fiir Theologie und Kirche,
voi. 8 (1936) sub titulo: Rosenkrans; in specie Ada P. Lconis XIII voi.

XXIII (Indices) pg. 370: Rosarium mariale.

27 Jos. in ritti byscmtino dulcissimi Iesu
Schweigl S. 1-, Num officium
aequiperetur pietati SS. Cordis Iesu, in Periodica 28 (1939) pg. 72-85.
28 Insufficientem notitiam de existentia huiusmodi officii praebet Ph.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
14 1. SCHWKKÌI., b. 1.

accedimi ad cultum SS. Cordis lesu. Ex iisdem tamen rationi

bus supra indicate, nempe catione originis, factorum historico
rum, multorum documentorum Romanorum Pontificum 28, haec
officia orientalia cura cultu
SS. Cordis lesti aequivalentia esse
non videntur, nisi elementa, quae cultui SS. Cordis lesu sunt
propria et essentialia, in ipsis exprimantur (amor prò amore,
satisfactio et expiatio, ratio cordis) 30, vel nisi in documentis
S. Sedis ut aequivalentia declarentur.
e) De mutua relatione inter apostolatum et puritatem
ritus.
Praeter alia elementa, quae influunt in evolutionem, imo
interdum conferunt ad alterationem formarum liturgicarum, et
quibus conservatio et puritas formarum liturgicarum determi
nate, censenda est mutua relatio inter apostolatum et purita
tem ritus.
Ex studiis et investigationibus in sessionibus praesynoda
libus Concilii Vaticani institutis 3a, ex historia revisionis libro
rum liturgicorum Ecclesiae orientalis 32, ex documnetis S. Se
33
dis recentioribus
elucet : ipsam semper curam habuisse de con
servatene et puritate formarum liturgicarum cultus (sacrificii
missae et officii divini) ; quoad exercitia pietatis : eandem Pa
triarchis et metropolitis et episcopis orientalibus sat amplam
libertatem concessisse, constanter primo loco sollicitam de sa
lute et santificatene animarum, ad augmentum pietatis et fer
voris fidelium ; cultum publicum omnino fovendum esse 34, con
sequenter iure merito excessivum usum devotionum privatarum

Meyer \ Bruchstiicke zweier τυπικά κτητόρικα Byzantinische Zeitschrift 4

(1895) Ρ- 48-58.
29Litteraturam de hac re vide in Periodica 26 (1937) pg. 12; 27 (1938)
Pg 339·
30 Periodica 28 (1939) pg. 79-80.
31 Mansi
49, 179-238.
32 Jos. S. JRevisio librorum
Schweigl liturgicorum byzantino-slavi
corum, in Periodica 26 (1937) pg. 361-386.
33 Periodica 28 (1939) pg. 230, nota 18.
34 Documenta P. Pii X, in A. S. S. 36 (1903) pg. 329, 387; P. Bene
dicti XV, in A. A. S. 13 (1921) pg. 530; P. Pii XI, in A. A. S. 21 (1929)
Pg· 33

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
 UE LITURGIA ORIENTALI IN CONC. VATICANO 15

diminuì et restringi; devotiones vero a fidelibus tam aestimatas

semper debere remanere 35. Legitimitas cultus privati sane pro
fluit ex veritatibus fidei : ex individuali obligatione salvandi ani
mam suam, ex necessitate honorum operum personalium, ex
diversitate indolis, characteris, passionum, inclinationum, stu
dii perfectionis uniuscuiusque individui36 ; non ultimo loco ra
tione desiderii fidelium, qui pulchritudinem, artem, profundita
tem idearum, quae in cultu publico latent ut in thesauro abscon
dito, noii satis
perspiciunt et cultum inofficialem praeferunt.
Auctoritas ecclesiae dissidentis de eodem facto psychologico
testatur 37. Rationibus apostolatus et puritatis ritus inter se col
latis, apostolatum dicendum videtur praevalere; imo puritas ri
tus a S. Sede praeprimis intenditur, ut apostolatus versus dissi
dentes eiusdem ritus, nationis et culturae in decenniis vel saecu
lis adfuturis maiores et ampliores fructus afferat.

* * *

Praedictis breviter resumptis, haec fere dici possunt : cum

pietas privata seu cultus priva-tus non sit tollendus, sed semper
remaneat, cum praeterea in mediis salutis et santificationis
principalioribus eadem sit condii io fidelium orientai ium et oc
cidentalium, schema Constitutionis de conversatione ritus reti
nere suum valorem, bonis melioribus substitutis, nimirum :
1) Non videntur esse transferenda ab uno ritu in alium
officia, quae in proprio ritu sufficienti modo, sive formaliter sive
aequivalenter, iam existunt, vg. Litanias in honorem Β. V. M.,
vel Sanctorum, vel Omnium Sanctorum.
2) Exercitia pietatis maioris valoris, quae neque forma
liter neque aequivalenter inveniuntur in proprio ritu, ne effor
mentur nisi secundum indolem proprii ritus, vg. processio eu
charistica, Via Crucis.

35
Ephemerides liturgicae 49 (1935) pg. 54-58.
36 Cf. Der Geist des Ganzen im iibernatiirlichen in Theo
Dandér, Leben,
log. prakt. Quartalsckrift 87 (1934) pg. 69-87.
37 i Protokoly ucrezdermago predsobor
Zumali1 zasedanij vysocajse
nago prisutstvija, Petrogradii 1906-07, voi. II, pg. 301 ss.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
ιό ι. schwek;!-,

3) In ritu orientali (byzantino) devotiones et supplica

tiones se evolverunt in piena harmonia cum cultu officiali, a quo
derivantur ; gaudent vero stylo liturgico et sine laesione illius se
extendere possunt ad nova obiecta cultus; hac ratione praeemi
net prae cultu latino.
4) De iis exercitiis, jn quorum origine et evolutione cer
ta facta historica locum habent, vg. de Rosario mariano, de pie
tate erga SS. Cor Iesu, ne nimis celeriter affirmadum esse vi
detur, ipsa in officiis ritus orientalis, quae similem specient prae
bent, iam sufficienter contineri.
Haec quadamtenus conferre poterunt ut Christi votum im
pleatur : Ut omnes unum sint, sicut tu Pater in me, et ego in te ;
ut et ipsi in nobis unum sint (Joh. 17, 21).

ρ. Joseph Schweigl, S. J.

This content downloaded from 139.80.14.107 on Fri, 19 Feb 2016 23:50:31 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions