CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.

November 6, 2018

CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG PHÁP TÌM NHANH GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ
NHẤT CỦA HÀM SỐ/ĐA THỨC BẬC 2
I. Kiến Thức Cần Nắm:
 Khái niệm về giá trị lớn nhất( GTLN/max) và giá trị nhỏ nhất(GTNN/min):
Cho hàm số/đa thức : P = P(x) và các số thực M, m khi đó:
+ M được gọi là GTLN của P nếu : và tồn tại P(xo) = M
Ký hiệu :
+ m được gọi là GTNN của P nếu : và tồn tại P(xo) = m
Ký hiệu:
 Hàm số hay đa thức bậc 2:
Hàm số (1) là hàm số bậc 2 cos đồ thị là Parabol (P) như hình dưới.

Qua 2 đồ thị trên ta thấy hàm bậc 2 sẽ có GTLN và GTNN phụ thuộc vào hệ số a.
 Nếu a<0 : hàm số đạt GTLN tại đỉnh của (P).
 Nếu a>0: hàm số đạt GTNN tải đỉnh của (P).

1
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Do đó, dạng bài toán tìm GTNN và GTLN của hàm số/đa thức bậc 2 ta đi tìm tọa độ
đỉnh của (P).( Phương pháp này trình bày cho các em học sinh lớp 8, và lớp 9 tham khảo
do đó tôi không đi sâu vào hàm số bậc 2)
 Hằng đẳng thức đáng nhớ:

 Một số phương pháp tìm Max – min:

 . Vì , nên: ,

khi

 . Vì , nên: ,

khi
II. Phương Pháp Giải Toán:
1. Biến đổi cở bản để hình thành phươ ng pháp:

 Cho hàm số / đa thức:

 Hàm số được cho dưới dạng (1) và(2) là hai dạng của hàm bậc 2.
(1) Là hàm bậc 2 tổng quát
(2) Là hàm bậc 2 theo tọa độ đỉnh.
Hầu hết bài toán dạng này đề sẽ cho hàm dạng (1) do đó ta sẽ đưa nó về dạng (2), lúc đó
bài toán đã giải quyết xong được 70%.(tại sao lại vây???).Ở phần trên, ta đã biết phương
pháp tìm max và min rồi phải không? Chúng ta có thấy sự đồng nhất giữa dạng (2) và
biểu thức P ở trên ko?!!. Chúng là một.
Chúng ta bắt đầu vào cách biến đổi để đưa dạng (1) về dạng (2) nhá:

2
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Ta có:

Giờ ta đã thấy được sự đồng nhất này rồi nhỉ.!!!. Cách biến đổi trên quá dài dòng
phải không nào. Đừng lo, chúng ta không cần làm như vậy đâu nhá. Chúng ta đi
vào trọng tâm về phương pháp này nhá.
2. Phương pháp giải toán:

Cho , Ta xét hệ số a:

 Nếu thì P(x) đạt GTNN và GTNN của P là :

khi .
 Nếu thì P(x) đạt GTLN và GTLN của P là :

khi .

 Cách trình bày và giải toán:

Trong phần trình bày này, Thầy sẽ hướng dẫncác em sử dụng máy tính casio Fx-
570 ES plus hoặc Fx- 570 VN plus hỗ trợ giải dạng toán này, Vì Fx- 570 VN plus
giải quyết tốt nhất bài này, còn Fx- 570 ES plus chúng ta phải tư duy chút xíu nên
thầy sẽ liệt kê các bước thực hiện:
+ B1: khi đọc đề cần phải nắm rõ các hệ số a, b, c.(dùng chủ yếu cho Fx- 570 ES).

+ B2:
 Dùng Fx- 570 VN, Vào Mode 5 3, Nhập hệ số a, b, c vào bấm = = =
3
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Máy hiện X- Value Maximum/Minimum =…… đây là vị trí GTLN hoặc GTNN của P

hay chính là phần .Bấm tiếp = Y- Value Maximum/Minimum =…..Đấy là

GTLN hoặc GTNN mà ta cần tìm  Xong rồi nhá. Việc còn lại chuyển sang bước 3
nhé.
 Dùng Fx- 570 ES chúng ta phải nắm các CT ở dưới:

; ; . Chú ý:
+ B3: “ Phiên dịch” vào bài làm :

Ta có: ,

Vì cho nên :

+ Nếu: tại

+ Nếu: tại
Vậy chúng ta xong rồi.!!!!!.
Nhận xét: + Phương pháp trên còn áp dụng vào dạng toán chứng minh biểu thức
luôn dương hay luôn âm hoặc phương trình bậc 2 vô nghiệm sau này sẽ gặp vào
học kỳ 2 lớp 9.(Phần này sẽ có một chuyên đề riêng).
Vì đối tượng áp dụng chủ yếu dành cho các em học sinh lớp 8 và lớp 9 nên thầy
không trình bày sâu về GTLN và GTNN của hàm số.
Một số ví dụ:
Ví dụ 1: Tìm GTLN và GTNN của các biểu thức sau:

Giải:

4
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Ta có: ( Phần này

nháp hoặc nhẩm trong đầu).

Ta có: . Vì
Nên ta có:

. Vậy GTLN của A là : khi .

Sử dụng Casio 570VN plus:

 Bây giờ ta sẽ trình bày vào bài làm thôi nào:

5
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Ta quan tâm 2 số : và Y= . Chú ý khi ráp vào công thức ở

phần trên nhớ đổi dấu X nhá.

Ta có: khi Vậy là xong.

Sử dụng Casio 570-ES plus: Ta tính :

(tính ngoài
nháp).

Bài làm: Ta có: khi .

Tương tự cho câu b, c và d nhá.
Ví dụ 2: Chứng minh rằng:

a. luôn dương với mọi x.

b. luôn âm với mọi x.
Bài giải:
Ta áp dụng phương pháp ở trên giải quyết bài này nhá:

a. Ta có: (ở
đây thầy sử dụng hằng đẳng thức 1 nhá).

Vì

b. Ta có :

Vì

6
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

Ví dụ 3(biểu thức chứa căn): Tìm GTLN và GTNN (nếu có) của các biểu thức sau:

a. c. e.
b. d. f.

Bài giải:

a. Ta có:

Vì khi

b. Ta có:

Vì khi .

e.

khi . Tương tự cho câu c và d và f nhá.

Ví dụ 4: (Dạng phân thức): , Trong đó: P(x),Q(x) là đa thức bậc 2.

 Nhận xét:

Để giải quyết dạng này ta biến đổi A về dạng: bằng cách chia đa
thức.(a,b là hằng số). Do đó:

+ +

7
DVD
CHUYÊN : TÌM GTLN VÀ GTNN CA HÀM S VÀ BIU THC BC 2.
November 6, 2018

a. b. c.
Giải:

a. Ta có:

khi .
Tương tự câu còn lại nhá.
III. Bài Tập Tự Luyện:
Câu 1. Tìm GTLN và GTNN của các biểu thức sau:((Nếu có)
a. A = x2 – 11x + 30 = 0 c.
b. d.
Câu 2. Chứng minh rằng:
a. luôn âm c. luôn dương
b. luôn dương d. luôn âm
Câu 3. Tìm GTLN và GTNN của các biểu thức sau:((Nếu có)
a. +1 c.

b. d.

c. f.

8
DVD