༎མན་ངག་གསེར་གདམས་བཞུགས་པ་ལེགས་སོ༎

Quintessential Instructions from the

Golden Advice
by Drenpa Namkha
as revealed by Shensé Lhajé

Translated into English by

Geshe Chaphur Rinpoche & Kurt Keutzer
Edited by Gayatri Brughera

Tibetan critically edited by

Kurt Keutzer & Kevin O’Neill

© Geshe Chaphur Rinpoche and Kurt Keutzer

 Translator’s Introduction

This is a translation of Quintessential Instructions from the Golden Advice. This text constitutes
approximately 28 pages from the treasure cycle known as The Golden Advice. Altogether the
Cycle of Golden Advice consists of 27 texts and over eight-hundred pages. This text distills the
essential meaning of the entire cycle. Authorship of this cycle of texts is attributed to Drenpa
Namkha (dran pa nam mka’). While it is often stated that the entire path of practice is captured
within Dzogchen teachings, in his Quintessential Instructions Drenpa Namkha shows how this is
literally the case.

Drenpa Namkha is a very important figure in Bon and he is claimed by both the Buddhist and
Bon traditions. According to Bon tradition he lived in the 8th century and during the period of
persecution of Bon, following the establishment of Samyé monastery, he apparently submitted to
conversion to Buddhism in order to help preserve the teachings of Bon for future generations.
Drenpa Namkha is credited with authoring a number of Bon texts, many of which were buried
and passed down through terma, including the Golden Advice. He is said to have written the
most important commentary on the Dzöpuk (mdzod phug), a text that is attributed to Tonpa
Shenrab (ston pa gshen rab), the founder of the Bon tradition. There are many legends associated
with Drenpa Namkha and one biography of his life spans eight volumes in Tibetan.

The revealer of our text Quintessential Instructions from Golden Advice was Shensé Lhajé
(gshen gsas lha rje). Shensé Lhajé’s future as an emanation of Drenpa Namkha and treasure
revealer was predicted by Drenpa Namkha himself in the Bon text the Srid rGyud,. There Drenpa
Namkha says:
ང་ཡི་མཆོག་གི་སྤུལ་པ་ནི།
དབང་ལྡན་གཤེན་གསས་བྱ་བ་འབྱུང།
སོད་པ་ཆགས་མེད་རྒྱན་ཤར་བ།
གསང་གཏེར་བོན་གིས་འགོ་བ་འདེན།
As for my supreme emanation:
He will be known as Wangden Shensé.
He will arise with dispassionate conduct.
Through secret Bon treasures he will lead migrators to
enlightenment.

Shensé Lhajé is also known by the names Godé Phakpa (Go-de ‘Phags-pa) and Nyö Nyima
Sherab (gNyos Nyi-ma Shes-rab). Little biographical information has come to light, but he
appears to have lived in the 13th century. Shardza Tashi Gyaltsen’s history of Bon entitled
Treasury of Good Sayings (legs shad mdzod) states that in the north of Tsang province, from the
rock known as Seng Chong (seng mchong), Shensé Lhajé brought forth the treasure cycle known
as The Golden Advice of Drenpa (rdzogs chen dran pa gser gdams skor).

The process used to produce this translation was especially agreeable. Geshe Chaphur
Rinpoche’s spoken-English and Kurt Keutzer’s spoken-Tibetan found enough overlap that
Chaphur Rinpoche was often able to explain the passages in both English and Tibetan, and Kurt

2
was often able to speak back alternative renderings in Tibetan. In the process, they were able to
create this English translation that expresses their best mutual understanding of the text.

Drenpa Namkha’s instructions are short and very pithy. Like proverbs, if they are not rendered
well they sound odd or even confusing. Gayatri Brughera did several comprehensive edits of the
English of this translation. With each edit our awkward phrasing gradually began to speak in a
pleasant voice, and so the instructions came fully alive. While the instructions go back and forth
between verse and prose, because of the terse nature of the instructions, we opted for more of a
poetic formatting of the text with frequent line-breaks.

Three different editions of the Tibetan of Quintessential Instructions from the Golden Advice
were used in this translation. All three versions are to be found in the collection of the Tengyur
as described in Samten Karmay’s A Catalogue of the New Collection of Bon Katen Texts
(Samten Karmay, A Catalogue of the New Collection of Bonpo Katen Texts, Senri Ethnological
Reports 24. National Museum of Ethnology, Osaka, 2003). The volume numbers and texts also
correspond to those found in the holding of the Ligmincha Institute of Virginia as cataloged in A
Handlist of the Bon Kanjur and Tengyur. (Kurt Keutzer and Kevin O'Neill, Revue d’Etudes
Tibétaines, Number 17, October 2009).

The most readable edition is the one described as Volume 86 in the catalogs above. The title of
this volume is Instructions of Je Druk, Li Shu [Tak Ring] and Drenpa [Nam Kha] (rje ‘brug
dang li shu dang dran pa’i zhal gdams). The entire volume is an anthology of pithy instructions
from these three masters. There on pages 61-102 is a text entitled Quintessential Instructions
from the Golden Advice (man ngag gser gdams). This is 86-3 in Karmay’s Katen catalog. This
text appears to show real editing relative to other variants. Many spelling and grammatical errors
are corrected and redundant passages are deleted. This version was used as the baseline for this
translation. The second edition is the one described as Volume 39 in the catalogs above. This is
the actual cycle entitled Golden Advice of Drenpa [Namkha] (dran pa gser gdams). There on
pages 555-583 is a text entitled The Abbreviated Oral Advice of the Vital Point of the King of
Quintessential Instructions (man ngag rgyal po gnad kyi zhal gdams). This is number 39-17 in
Karmay’s catalog. This version of the text is full of grammatical mistakes and misspellings. The
third edition is the one described as Volume 191 in the catalogs above. The title of this volume is
The Root Tantra of Kundu Rinchen: Practicing Meditation in Retreat (kun ‘dus rin chen rtsa
rgyud ‘tshams bsdam lag len). There on pages 287-305 is a text entitled Quintessential
Instructions from the Golden Advice (man ngag gser gdam (sic)). This is included in text 191-10
in Karmay’s Katen catalog. As with Volume 39, this third version of the text is full of
grammatical mistakes and misspellings, but it is not, apparently, an exact copy of the text found
in Volume 39. The Tibetan of these three editions was painstakingly collated into a variorum
edition by Kevin O’Neill. Kurt Keutzer chose among the variant readings to the best of his
ability, and Chaphur Rinpoche gave his approval to that Tibetan version. The first translation
was created to support an oral commentary on Quintessential Instruction from the Golden Advice
by Menri Loppon Trinley Nyima at the Gyalshen Institute in the Fall of 2013. Notes from those
teachings were used to improve this, the second edition of the translation to be used in Chaphur
Rinpoche’s retreat in the Summer of 2017.

May all beings benefit!

3
 ༎མན་ངག་གསེར་གདམས་བཞུགས་པ་ལེགས་སོ༎1

[62]{556}(288)༄༅༎ ༎ཨེ་མ་ཧོ།
ཀུན་བཟང་བླ་མེད་འགོ་བའི་མགོན།
བཀའ་དིན་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི2།
མ་རིག་3མུན་སེལ་སོན་མེའི་4མཆོག
རྩ་བའི་བླ་མ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི༎

དོན་དམ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་སྐལ་ལྡན་བུ།
མི་རྟག་5འཆི་བ་བསམ་ནས་6ཕི་མ་[63]དན་པ་དང་།
དད་པ་སྐྱོ་ངལ་7མེད་ཅིང་བླ་མ་བཀུར་བ་དང་།
བརྩོན་འགྲུས་ཐང་ཤ་བཅད་པ་དང་།
ཐང་ཤ་བཅད་ཅིང་གཅིག་པུར་8ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་།

1 All three editions used in this translation are from the Bon Tengyur. See the introduction for bibliographic details. All editions are
available electronically from the Tibetan Buddhist Resource Center (TBRC).
086: This edition is used as the base. TBRC # W30498-086, p.61-102. page numbers referring to this text are contained in [ ] .
039: This edition is TBRC # W30498-039, p.555-583, page numbers contained in{}.
191: This edition is TBRC # W30498-191, p.287-305, page numbers in ( ).
For Title B has man ngag rgyal po gnad kyi zhal gdam bsdus pa bzhugs pa lags so
2 086, 039: མཆི་ ; 191: འཆི
3 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
4 086, 039: མེའི་ ; 191: མའི་
5 086: རྟག་ ; 039, 191: རྟགས་
6 086, 191: ནས་ ; 039: ན་
7 086, 191: ངས་ ; 039: ངེས་ Corrected to ངལ་
8 086: པུཊ་ ; 039, 191: འདུག་ ; Corrected to པུར་

4
 Quintessential Instructions from the Golden Advice

E Ma Ho!

I take refuge in the gracious one,

The protector of those who migrate [in samsara],
The unsurpassable Kuntu Zangpo.

I take refuge in the root guru,

The supreme lamp which dispels the darkness of ignorance.

[1. The Basic Preliminaries of Refuge & Bodhicitta in Bon]

Oh, fortunate one who practices the ultimate truth,

Reflect on death and impermanence and be mindful of the next life,
Have tireless faith and respect for the guru.

Be decisive (thang sha bcad pa) and diligent (brtson ‘grus), and [with that]
decisiveness (thang sha bcad) practice in solitude.

5
འཁྲུལ་སྣང་ལ་བློ་ཕུག་མི་གཏོད་9ཅིང་ཤི་ཆས་10བྱེད་པ་དང་།
གོ་བློའི་སེང་11དུ་མི་འཇོག་12ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་།
དེད་13པོ་14ཚིག་15ཕིར་མི་འབེང་16རྒྱུ་འབས་བསྲུངས་17པ་དང་།

བླ་མའི་སྐྱོན་ལ་མི་བརྟགས་18གདམས་19ངག་བརྩི་20བ་དང་། [64]
ཕི་མའི་21དོན་གཙོར་22་ཡོད་ལས་ཀི་{557}འཕོ་23ཡོད་24རྣམས།

དང་པོ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་25དེ།
དིན་ཅན་ཕ་མས་26་གཙོར་བྱས་འགོ་27དྲུག་ཁམས་གསུམ་28སེམས་ཅན་རྣམས།

9 086: གཏོད་ ; 039, 191: གཏད་

10 086: ཆུས་ ; 039: ཆོས་ ; 191: ཆིས་ ; corrected to ཆས་
11 086, 191: སེང་ ; 039: གཏིང་
12 086: འཇོག་ ; 039, 191: བཞག་
13 086: བེད་ ; 039, 191: དེད་
14 086: པོ་ ; 039, 191: པོའི་
15 086: ཚིག་ ; 039, 191: ཚིགས་
16 086: འབེང་ ; 039, 191: འབིང་
17 086: བསྲུངས་ ; 039: བསྲུང་ ; 191: སྲུངས་
18 086, 191: བརྟགས་ ; 039: རྟགས་
19 086: གདམས་ ; 039, 191: གདམ་
20 086: བརྩི་ ; 039, 191: རྩི་
21 086, 191: མའི་ ; 039: མ་
22 086, 039 omit གཙོར་ ; 191: གཙོར་
23 086: འཕ་ ; 039, 191: འཕོ་
24 086: ཡད་ ; 039, 191: ཡོད་
25 086, 039: བསྐྱེད་ ; 191: སྐྱེད་
26 086, 191: མས་ ; 039: མའི་
27 086: འག་ ; 039, 191: འགོ་
28 039, 191: ཁམས་གསུམ་ ; 086 omits ཁམས་གསུམ་

6
Do not trust (blo phug mi gtod) deluded appearances.
[Instead] make preparations to die.
Practice without depending too much on intellectual understanding,
Do not be influenced by the words of stubborn arrogant (breng po) persons,
And guard [the principle] of cause and result.

Do not analyze the faults of the guru.

Instead obey (brtsi ba) his instructions,
And [pay attention to] the principles of future lives and residual karma.

First generate supreme bodhicitta,

And make [all] sentient beings of the three realms and six migrations most
dear,
[Feeling that they were all once your] father and mother.

7
རང་ངོ་མ་ཤེས་འཁོར་བར་འཁྱམས་ནས་ཀང་།
སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་སོད་པ་སིང་རེ་རེ།

འདི་རྣམས་རོགས་སངས་རྒྱས་29པའི་དོན་ཆེད་30དུ།
བདག་གིས་31ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དགེ་རྩ་ཅི་བགིས་པ།
འགོ་དྲུག་སེམས་ཅན་དོན་དུ་བསྔོ་བར་བགིའོ།

བསམ་ནས་སྐྱབས་སུ་འགོ་བ་ནི།
སི་གཙུག་ཉི་ཟླ་པདྨའི་གདན་32སེང་དུ། དིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ཡན་ཆད་དང་། [65] བོན་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་
མན་ཆད་དང་། ཕོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་33བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་མཁའ་34ལ་སྐར་ཚོགས་35བཀྲ་བ་བཞིན་
36གསལ་བར་བསོམ37།

29 086: འཚང་རྒྱ་ ; 039, 191: སངས་རྒྱས་

30 086, 191: ཆེད་ ; 039: ཆད་
31 086: བདག་གིས་ ; 039: བདག་གི་ ; 191: བདག་ཉིད་
32 086, 039: གདན་ ; 191: བདན་
33 039 adds གི་
34 086, 039: མཁའ་ ; 191: ནམ་མཁའ་
35 086, 191: ཚོགས་ ; 039: འཚོགས་
36 191 adds དུ་
37 086, 039: བསོམ་ ; 191: སོམ་

8
[Because of] not recognizing your true nature,
you wander in samsara and engage in various miseries.

Whatever roots of virtue of body, speech, and mind I possess,

I dedicate to the aim of complete Buddhahood
For the benefit of [all] sentient beings of the six migrations.

Having reflected in this way, take refuge, clearly meditating [as follows]:
On the crown of my head,
Atop a seat of lotus, sun, and moon,
Is my gracious root guru.
Above that, are the Sugatas of the three times and ten directions, all
arrayed in space [extending all the way] up to the enlightened body of
Bon, Kuntu Zangpo.

9
དད་མོས་སོ་ནས་སྐྱབས་{558}འགོ་གསོལ་འདེབས་ཅི་ཤེས་བྱ།
སྐྱབས་སེམས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གིས་ཚེ་འདི་རུ་རེན་ཟློག་ཕི་མར་(289)ཐུགས་རེས་འཛིན་པའོ།

སྐྱབས་འགོ་སེམས་བསྐྱེད་བོན་གི་38གཞི་མ་39སྔོན་འགོའི་40ལས་རིམ་41བསྡུས་42པའོ།

དེ་ནས་དངོས་གཞི་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ།
ཚིག་གིས་བཤད་བརོད་གངས་43མང་ཡང་།
དོན་ལ་ངོ་སོད་གཅིག་[66]ལས་44མེད།

དོན་གི་45ངོ་བོ་རང་སེམས་ཡིན།
རིག་པ་སེམས་ཀི་ངོ་བོ་ལ།
ཅེར་46གིས་47བལྟས་པས་གྲུབ་པ་མེད།
སོང་པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

38 086: གི་ ; 191: གིས་

39 039 omits སྐྱབས་འགོ་སེམས་བསྐྱེད་བོན་གི་གཞི་མ་
40 086: འགོའི་ ; 039, 191: འགོ་
41 086, 191: རིམ་ ; 039: རིམས་
42 086: བསྡུས་ ; 039, 191: བསྡུ་
43 086, 039: གངས་ ; 191: གང་
44 086, 039: ལས་ ; 191: བེས་
45 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
46 086, 191: ཅེར་ ; 039: བརྩེར་
47 086, 039: གིས་ ; 191: གི་

10
With faith and devotion,
Supplicate and take refuge in whatever way you know.
The positive qualities of performing refuge and generating [bodhicitta] stave
off obstacles so that, in this life [negative] conditions are averted, and in
future lives one holds to compassion.

This is an abbreviation of the steps of the basic preliminaries of going for

refuge and generating bodhicitta in Bon.

[2. The Actual Practice]

Then, as for the actual practice:

Even though the words of explanation are spoken many times,
In principle, there is only one pointing-out [instruction] – no others.

The essential principle is your own mind.

[As for Emptiness]

Through looking directly at the essence of your own mind, rigpa, nothing is
[found to be] established.
That is said to be “emptiness.”

11
སོང་པའི་ངང་ནས་48དན་པ་འཕོ།
གསལ་བ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

གསལ་49ཙམ་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་མེད།
གཉིས་མེད་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། 50

གསལ་སོང་གཉིས་མེད་སལེ་བ51།
སངས་རྒྱས་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

སེམས་ཀི་ངོ་བོ་སོང་པ་ཉིད། རང་ངོ་རང་གིས་52ཤེས་ཙམ་ན།
ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

དུག་ལྔ་རྣམ་རྟོག་53འཕ་54རག་རྣམས།
སོང་ཉིད་ངང་དུ་55རང་སར་ཞི།
མ་བཅོས་[67]སོས་བལ་སལེ་བ།
ཞི་གནས་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

48 086, 039: ནས་ ; 191: ལས་

49 086: གསར་ ; 039, 191: གསལ་
50 191 adds འགེས་སོ་
51 086, 191: བ་ ; 039: ལ་
52 086, 039: གིས་ ; 191: གི་
53 086, 191: རྟོགས་ ; 039: རྟོག་
54 086: འཕ་ ; 039: ཕ་ ; 191 has འཕག་ with three dots over the ག, which means it’s a mistake
55 086, 191: དུ་ ; 039: ལ་

12
 [As for Clarity]
From that state of emptiness, recollections (dran pa) proliferate.
That is said to be “clarity.”

[As for the non-duality of clarity and emptiness]

At the very moment of [the arising of] clarity [it is found to] lack inherent
nature. That is said to be “non-duality [of clarity and emptiness].”

[As for Buddhahood]

The non-duality of clarity and emptiness becomes vividly awake (sa le ba).
That is said to be “Buddhahood.”

[As for Primordial Wisdom]

At the moment self-nature is recognized, the essence of mind is [realized
as] emptiness,
That is said to be “primordial wisdom.”

[As for Calm Abiding (Tib: zhi gnas; Sanskrit: śamatha)]

In that [state of] emptiness, the five poisons, and the coarse and subtle
concepts, are naturally pacified, [leaving a] vividness (sa le) that is
uncontrived and without elaboration.
That is said to be “calm abiding.”

13
དན་པའི་56རྣམ་རྟོག་མི་འཕོ་བར།
འབོལ་57ལེ་{559}ཤིག་58གེ་རང་སར་གནས།
མཉམ་གཞག་59དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

དན་པའི་60རྣམ་རྟོག་ཐོལ་61གིས་སྐྱེ62།
སྐྱེས་པར་63སེམས་ལ་ཅེར་གིས་བལྟ64།
སོང་ཉིད་ངང་དུ་ལྷག་གེ་65གོལ།
ལྷག་མཐོང་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

དན་པ་རྣམ་རྟོག་གང་བྱུང་ཡང་66།
དན་པའི་གཉེན་པོས་67ཟིན་དུས་སུ།
དན་མཁན་སེམས་ཀིས་68རྩད་བཅད་ཙ།
དངོས་པོར་69མ་གྲུབ་རང་བཞིན་སོང་།
རེས་ཤེས་དེ་ལ་ཟེར་བ་[68]ཡིན།

56 086, 191: པའི་ ; 039: པ་

57 086: འབོལ་ ; 039: འབོ་ ; 191: འབོལ་
58 086, 039: ཤིག་ ; 191: ཞིག་
59 086, 039: གཞག་ ; 191: བཞག་
60 086, 039: པའི་ ; 191: པ་
61 086, 039: ཐོལ་ ; 191: ཏོལ་
62 086, 039: སྐྱེ་ ; 191: སྐྱེས་
63 086: པར་ ; 039, 191: པའི་
64 086: བལྟ། ; 039, 191: ལྟོས།
65 086: གེ་ ; 039: གི་ ; 191: ཀི་
66 086: ཡངས། ; 039, 191: ཡང་།
67 086, 191: པོས་ ; 039: པོ་
68 086: ཀིས་ ; 039, 191: ཀི་
69 086, 039: པོར་ ; 191: པོ་

14
 [As for Meditative Equipoise (Tib: mnyam gzhag; Sanskrit: śamatha)]
Abiding softly (‘bol le) [and] freely (shig ge) in your own state [in that way,
there is] freedom from proliferating concepts and recollections (dran
pa).
That is said to be “meditative equipoise.”

[As for Special Insight (Tib: lhag mthong; Sanskrit: vipaśyanā)]

[When] concepts and recollections suddenly arise,
[By] looking directly at the mind when they arise, [they are] brilliantly (lhag
ge) liberated in the state of emptiness.
That is said to be “special insight.”

[As for Subsequent knowledge (Tibetan: rjes shes; Sanskrit:

anvayajñāna)]
Through [applying] the antidote of mindfulness,
Recollections and concepts, whatever arises, is apprehended in that
moment.
By investigating the mind that is recollecting, as it is not established as real,
[it is instead found to be] empty of self-nature.
That is said to be “the subsequent knowledge.”

15
*70 མི་དམིགས་71ངང་ལ་ཅིར་72ཡང་གསལ།
འཁྲུལ་རྟོག་73བློ་ཡིས་74བར་མ་75ཆོད།
སོང་ཉིད་ཟང་76མར་རྒྱུན་དུ་གནས།
གཉུག་མ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

ཕི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སེམས་ལས་བྱུང་།
སེམས་ནི་གཉིས་མེད་77གཞི་རྩ་བལ།
སྣང་སོང་དབྱེར་མེད་དེ་ལ་ཟེར།

དེ་ཡང་བསྡུ་78ན་གསུམ་(290)དུ་འདུས།
བོན་སྐུ་ལོངས་79སྐུ་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ།
སེམས་ངོ་བོ་སོང་པ་མཐའ་བལ་དང་80།
བོན་སྐུ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

70 Volume 086 has a symbol here that refers to misplaced text (which occurs later on page and is also marked by the same symbol). It has
been moved to the correct location that agrees with volumes 039 and 191
71 086: དམིགས་ ; 039, 191: དམིག་
72 086, 191: ཅིར་ ; 039: ཅི་
73 086: རྟོག་ ; 039, 191: རྟོགས་
74 086: ཡིས་ ; 039, 191: ཡི་
75 086: མ་ ; 039, 191: མི་
76 086, 039: ཟང་ ; 191: ཟངས་
77 086, 191: གཉིས་མེད་ ; 039: སེམས་ཉིད་
78 086: བསྡུ་ ; 039: བསྡུས་ ; 191: སྡུས་
79 086, 191 : ལོངས་ ; 039: ལོང་
80 086: དང་ ; 039, 191: དེ་

16
 [As for the Authentic]
In [such] a state without any point of reference, whatever [arises] is clear
and unimpeded by the deluded thinking mind.
[Such] emptiness and continuously abiding openness (zang ma),
That is said to be “authentic.”

[As for the Inseparability of appearances and emptiness]

[In that knowledge,] outer appearances of all varieties emerge from the
mind (sems),
[But,] as for the mind [itself], it is non-dual and free of any base or ground.
That is said to be “the inseparability of appearances and emptiness.”

[2a. Pointing Out the Three Enlightened Bodies as Mind]

Furthermore [these instructions] may be condensed into three – bonku,

longku, and trulku:

The essence of mind is empty and free of extremes;

That is said to be “bonku” (dharmakāya).

17
སོང་པའི་81ངང་ལ་82སལེ་གསལ།
ལོངས་83སྐུ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

གསལ་སོང་ངང་ལས་84སྣ་ཚོགས་འཕོ།
སྤྲུལ་{560}སྐུ་དེ་[69]ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

དེ་སྐུ་གསུམ་སེམས་སུ་ངོ་སོད་ཡིན།

ལྷ་ལྔ་སྐུ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔ། རང་གི་སེམས་སུ་ངོ་སད་85བྱ།

ཞེ་སྡང་རང་སར་གོལ་ཙམ་ན།
སོང་པ་ཉིད་ཀི་ཡེ་ཤེས་སོ།
གནས་འགྱུར་86ཀུན་སྣང་ཁྱབ་པ་ཡིན།

གཏི་མུག་རང་སར་གོལ་ཙམ་ན།
མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ།
གནས་འགྱུར་གསལ་བ་རང་འབྱུང་ཡིན།

ང་རྒྱལ་རང་སར་གོལ་ཙམ་ན།
མཉམ་པ་ཉིད་ཀི་ཡེ་ཤེས་སོ།
གནས་འགྱུར་དགེ་ལྷ་གར་ཕྱུག་87ཡིན།

81 086, 191: པའི་ ; 039: པས་

82 086, 039: ལ་ ; 191: ལས་
83 086, 191: ལོངས་ ; 039: ལོང་
84 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་
85 086: སད་ ; 039, 191: སོད་
86 086, 191: འགྱུར་ ; 039: འགྱུ་
87 086, 191: ཕྱུག་ ; 039: ཕྱུགས་

18
In the state of emptiness, there is vivid clarity (sa le gsal);
That is said to be “longku” (sambhogakāya).

From the state [of the fusion] of clarity and emptiness, a variety of things
emanate;
That is said to be “trulku” (nirmanakāya).

The foregoing is the pointing out of the three enlightened bodies as mind.

[2b. Pointing out the Five Primordial Wisdoms as Mind]

[Also] point out the five deities, their five enlightened bodies, and the five
primordial wisdoms, as mind.

When hatred is liberated in its own place,

That is the primordial wisdom of emptiness.
This is the transformation into Kunnang Khyapa.

When delusion is liberated in its own place,

That is the mirror-like primordial wisdom.
This is the transformation into Salwé Rangjung.

When pride is liberated in its own place,

That is the primordial wisdom of equanimity.
This is the transformation into Gélha Garchuk.

19
འདོད་ཆགས་རང་སར་གོལ་ཙམ་ན།
སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ།
གནས་[70]འགྱུར་བྱེ་བག་དངོས་མེད་ཡིན།

ཕག་དོག་88རང་སར་གོལ་ཙམ་ན།
བྱ་བ་ནན་ཏན་ཡེ་ཤེས་སོ།
གནས་འགྱུར་དགའ་བ་དོན་གྲུབ་89ཡིན།

ལྷ་ལྔ་སྐུ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔ90།
རང་སེམས་ངོ་བོ་རྟོགས་ནས་91འཆར།
ལོགས་སུ་མ་ཚོལ་92སེམས་ལ་ལྟོས93།
བལྟས་པས་94མཐོང་རྒྱུ་མི་སྣང་ན།
བོན་སྐུའི་ངོ་བོ་དེ་ཀ་ཡིན།

དེ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ངོ་95སོད་ཡིན།

88 086, 039: ཕག་དོག་ ; 191: འཕོག་

89 086, 191: གྲུབ་ ; 039: འགྲུབ་
90 086, 039: ལྔ་ ; 191: ལྷ་
91 086: ནས་ ; 039, 191: ན་
92 086: ཚོལ་ ; 039: བརྩལ་ ; 191: བཙལ་
93 086: བལྟོས་ ; 039, 191: ལྟོས།
94 086: པས་ ; 039, 191: པའི་
95 086, 039: ངོ་ ; 191: ངོས་

20
When passionate attachment is liberated in its own place,
That is the primordial wisdom of discrimination.
This is the transformation into Jédrak Ngomé.

When jealous attachment is liberated in its own place

That is the primordial wisdom of steady action.
This is the transformation into Gawa Dondup.

Having realized the essence of your own mind,

The five deities, their five bodies, and the five primordial wisdoms arise.
Don’t look elsewhere; look at the mind.
If nothing is seen when looking [at the mind],
that is the essence of bonku.

The foregoing is the pointing out of the [three] enlightened bodies and [five]
primordial wisdoms [as your own mind].

21
ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགོ་རིགས་96ལྔ་ཡང་།
སེམས་སུ་ངོ་སོད་འདི་{561}ལྟར་བྱ།

ཡེ་ནི་97གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག
ཤེས་ནི་རང་ངོ་98རང་གིས་99ཤེས།
མཁའ་ནི་ཁ་གཏིང་ཕོགས་རིས་100མེད།
འགོ་ནི་སྐྱེ་[71]འགག་མེད་པར་འགོ།
དེ་བཞིན་རིགས་ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།101

རང་སེམས་ངོ་བོ་གདོད་དག་འདི102།
ཡེ་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕིར།
གཡུང་དྲུང་རིགས་ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།

སེམས་ཉིད་དི་བལ་103(291)རྟོགས་པ་ཡིས104།
འཁོར་འདས་བྱེ་བག་ཁ་ལོ་བསྒྱུར105།
འཁོར་ལོ་རིགས་ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།

96 086, 039: རིགས་ ; 191: རིག་

97 086, 039: ནི་ ; 191: ནས་
98 086, 191: རང་ངོ་ ; 039: ངོ་བོ་
99 086, 191: གིས་ ; 039: གི་
100 086, 039: རིས་ ; 191: རིག་
101 086, 191 omit this line: དེ་བཞིན་རིགས་ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།
102 086, 191: འདི་ ; 039: ནི་
103 086: དལ་ ; 039, 191: བལ་
104 086: ཡིས། ; 039: ཡིན། ; 191: ཡི་
105 086, 039: བསྒྱུར་ ; 191: སྒྱུར་

22
[2c. Pointing out the Five Khandro Families as Mind]

Similarly, point out the five primordial-wisdom khandro families as mind in

this way:

As for “yé”: it is pure from the beginning.

As for “shé”: it is recognized (shes) as your [own] nature.
As for “kha”: it is pervasive without distinction.
As for “’dro”: it is without starting and stopping. [As your mind is such,] it is
a khandro of the Suchness family.

Because the primordially pure essence of your mind is changeless from the
beginning,
It is a khandro of the Yungdrung family.

Because the stainless nature of mind, when realized, captains the division
of nirvana and samsara,
It is a khandro of the Wheel family.

23
སེམས་ཉིད་དི་མ་མེད་པ་ལ།
མ་རིག་106སྐྱོན་གིས་མ་གོས་ན།
པདྨ་རིག་107ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།

རིག་པ་སེམས་ཀི་ངོ་བོ་ལ།
སྣ་ཚོགས་ཤར་108ཡང་སོང་པར་གོལ།
སངས་རྒྱས་རང་ལ་རེད་པ་དང་།
དགོས་འདོད་རང་ལ་འབྱུང་བའི་ཕིར།
རིན་ཆེན་རིགས་ཀི་མཁའ་འགོ་ཡིན།

ཡེ་ཤེས་[72]མཁའ་འགོ་རིགས་109ལྔ་ཡང་།
རང་གི་སེམས་སུ་མ་རྟོགས་པའི།110
གཞན་དུ་རེ་བ་འཁྲུལ་པ་ཡིན།

དེ་བས་སེམས་ཉིད་111གཏན་ལ་ཕོབ112།
དེ་རིགས་ལྔ་113མཁའ་འགོའི་ངོ་སོད་ཡིན།

106 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་

107 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
108 086, 039: ཤར་ ; 191: འཆར་
109 086, 039: རིགས་ ; 191: རིག་
110 086, 191: མ་རྟོགས་པའི། ; 039: རྟོགས་པ་ཡིན།
111 086, 039: སེམས་ཉིད་ ; 191: སེམས་སུ་
112 086, 191: ཕོབ་ ; 039: ཕོབས་
113 086: རིགས་ལྔ་ ; 039: རིགྔའི་ ; 191: རིག་ལྔ་

24
As the stainless nature of mind is not covered by the muck of ignorance,
It is a khandro of the Lotus family.

As the essence of mind – innate awareness – is liberated [and] empty even

as it arises as a variety [of things];
And because Buddhahood is found in yourself [by virtue of the fact that]
whatever you need [can be found to] arise within you,
Therefore, it is a khandro of the Jewel family.

Moreover, with regard the khandro of the five families of primordial wisdom,
when you do not realize them as your own mind,
You fall into the delusion of hoping for other [than what is].

Through the foregoing [instruction], the nature of mind has been explained.
That is the pointing-out of the khandros of the five [Buddha] families.

25
ལར་སྣང་བ་བཅོས་མཁན་སེམས་ཡིན་པས།
གཉིད་114དང་རི་ལམ་གི་115དཔེ་མཚོན་ནས།
སྣང་བ་སེམས་སུ་ངོ་སོད་བྱ། {562}

སེམས་ལ་དངོས་116པོ་མ་གྲུབ་པས།
ནམ་མཁའ་སོང་པས་117དཔེ་མཚོན་ནས། {*}118
སོང་པ་གསལ་བར་ངོ་སོད་བྱ།

གསལ་སོང་འདུ་འབལ་མེད་པའི་ཕིར།
མཁའ་དང་ཉི་མའི་དཔེས་119མཚོན་ནས།
གསལ་སོང་གཉིས་མེད་ངོ་སོད་བྱ།

གཉིས་མེད་བོན་[73]སྐུར་120ངོ་སོད་དོ121།
{*}122 བོན་སྐུ་བརོད་དུ་མེད་པའི་ཕིར།
བློ་འདས་ཆེན་པོར་123ངོ་སོད་བྱ།

114 086, 039: གཉིད་ ; 191: རིད་

115 191: གི་; 086 omits གི་ ; 039: གིས་
116 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་
117 086: པས་ ; 039, 191: པའི་
118 039 has an alternate reading from here up to the next *; it reads སེམས་ཉིད་སོང་པ་ངོ་སོད་བྱ། སོང་པའི་ངང་ལ་མ་འགག་འཆར། བར་སྣང་རླུང་པོའི་དཔེ་མཚོན་
ནས། སོང་པ་གསལ་བར་ངོ་སོད་བྱ།
191 follows in agreement with 086 but adds here སེམས་ཉིད་སོང་པར་ངོ་སོད་བྱ། སོང་པའི་ངང་ལས་མ་འགག་འཆར། བར་སྣང་སོང་པའི་དཔེ་མཚོན་ནས།
119 086: དཔེས་ ; 191: དཔེ་
120 086: སྐུར་ ; 191: སྐུ་
121 086: དོ། ; 191: བྱ།
122 086 and 039 return to agreement from here
123 086, 191: པོར་ ; 039: པོ་

26
[3. Pointing Out Through Examples, Principles, and Signs]

Because the mind is the manufacturer of phenomena,

Point out appearances as mind through the examples of sleep and dream.

Because the mind is not established as real, [but] is [instead] empty like the
sky,
Point out emptiness as clarity through the example [of the sky].

Because clarity and emptiness are beyond union and separation,

Point out the non-duality of clarity and emptiness through the example of
the sun and sky.

Point out the non-duality as bonku.

Because bonku is ineffable,
it is pointed out as the great transcendence of mind (blo).

27
དེ་ལ་གོ་རྟོགས་124མ་ཞོག་ན།
དཔེ་དོན་རྟགས་125གསུམ་ངོ་སོད་བྱ།

དཔེ་ཡི་ངོ་སོད་ནམ་མཁའ་ཡིན།

ད་ཁྱོད་126ཀིས་127མདུན་གི་128ནམ་མཁའ་འདི་ལ་ཕར་129ལྟོས་དང་།

སེང་འོག་ཐོག་མཐའ་130སྣང་ངམ།
གྲུ་བཞི་ཟླུམ་པོ་131སྣང་ངམ།
ཁ་དོག་དངོས་པོ་132སྣང་ངམ།

124 086, 191: རྟོག་ ; 039: རྟོགས་

125 086, 191: རྟགས་ ; 039: རྟག་
126 086, 039: ཁྱོད་ ; 191: ཁྱོས་
127 039, 191 omit ཀིས་
128 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
129 086, 191: ཕར་ ; 039: ཡར་
130 086, 191: ཐོག་མཐའ་ ; 039: མཐོ་དམའ་
131 086, 039: པོ་ ; 191: པོར་
132 086, 039: དངོས་པོ་ ; 191: རོས་པོར་

28
If [the student] is unable to rest in the realization of the meaning of that
[great transcendence], point out [the nature of mind using] the three:
examples, principles, and signs.

The [metaphor of the] sky is [an instance of] pointing out by example.

[Instruct the student:]

Now look out at the sky in front of you.

Above or below, [from the] beginning [of time] to the end, are there
appearances [there]?

Are the appearances square or round?

Do the appearances have color or substance?

29
གཞིག་པ་ཞིབ་ཏུ་ཐོང་དང་།
༼དངོས་པོ་ཁ་དོག་ངོ་བོ་ཅིར་ཡང་133མ་གྲུབ་པས།
ཡེ་ནས་སོང་(292)ཟིན་ན།
ནམ་མཁའ་ལ་རྟོགས་གཞིག་གཏོང་པའི་མཁན་པོ།134
དན་པ་འགྱུ་འགྱུ་135དེའི་རྩད་ཆོད་ལ་ལྟོས་དང་།༽136
དངོས་137པོ་ཁ་དོག་ཅན་གཅིག་སྣང་ངམ།

དཀར་ནག་ཆེ་ཆུང་138སྣང་ངམ།
འདི་ཡིན་ཟེར་བའི་སོན་139རྒྱུ་ཅན་140གཅིག་སྣང་ངམ།
མཐོང་རྒྱུ་ཅན་དུ་སྣང་ངམ། [74]

གཞིག་པ་ཞིབ་ཏུ་ཐོང་དང་།
ལྟ་ས་དང་བལྟ་141མཁན་གང་ལའང་དངོས་142པོ་མི་སྣང་བར་143{563}དཔེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སོང་ཟིན་ན།
རྟགས་སེམས་ཉིད་ཀི་ངོ་སོད་དེ་144ཡིན་ནོ།

133 191 adds རོས་པོ་

134 039: གཞིག་གཏོང་པའི་མཁན་པོ། ; 191: གཞིག་བཏང་། བཏང་པའི་མཁན་པོ།
135 039: འགྱུ་འགྱུ་ ; 191: ཀྱུ་ཀྱུ་
136 086 omits དངོས་པོ་ཁ་དོག་ངོ་བོ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས། ཡེ་ནས་སོང་ཟིན་ན། ནམ་མཁའ་ལ་རྟོགས་གཞིག་གཏོང་པའི་མཁན་པོ། དན་པ་འགྱུ་འགྱུ་དེའི་རྩད་ཆོད་ལ་ལྟོས་དང་།
137 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་
138 191 adds དུ་
139 086, 039: སོན་ ; 191: བསན་
140 039 omits: ཅན་
141 086: བལྟ་ ; 039, 191: ལྟ་
142 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་
143 086: མི་སྣང་བར་ ; 039, 191: སྣང་ངམ་
144 039 omits དེ་

30
Give some careful thought to this:

Are the objects and [their] color one appearance [or two]?

Are the appearances white or black? Large or small?

Is appearance an entity (rgyu can) known as “this”?

Can you see “this” appearance?

[If you] look carefully (dang), the object seen and the observer do not
appear to be anything objectively real.

Using the example [of the sky], [the appearances] are recognized (zin) as
empty like the sky.
The foregoing is pointing out the nature of mind by signs.

31
དོན་བོན་ཉིད་ཀི་ངོ་སོད་བྱ་བ་ནི།
སེམས་ཀི་ངོ་བོ་145འདི་མ་གཏོགས་146པས་147གཞན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས།
ནམ་མཁའ་སོང་པ་ཇི་བཞིན་དང་148། བར་སྣང་སོང་པ་དེ་བཞིན་དུ།
སེམས་ཉིད་སོང་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འདུག་ན་དོན་བོན་ཉིད་ཀི་149ངོ་སོད་ཀང་དེ་ཡིན་ནོ།

འོ་ན་སེམས་ཀི་ངོ་བོ་སོང་སང་ངེ་བ་འདི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ན150།
དཔེ་དོན་རྟགས་151གསུམ་གི་152ངོ་སོད་མང་དུ་བཤད་མི་དགོས་[75]གདའ་153བསམ་པ་ཡིན་ཡང་།
དབང་པོ་ཡང་རབ་ཀི་དོན་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་ན་དེ་ཀ་ཡིན་ཏེ154།

དབང་པོ་ཐ་མས་155མི་གོ།

གོ་ཡང་ཡིད་མི་ཆེས་དགོས་156པའི་དོན་ལ་དཔེ་དོན་རྟགས་157གསུམ་གི་158བཀྲིད་དང་159ངོ་སོད་མང་དུ་
བཤད་པའོ། དེ་དཔེ་དོན་རྟགས་གསུམ་ངོ་སོད་160ཡིན།

145 086, 191: ངོ་བོ་ ; 039: ངོ་སོད་

146 086: གཏོགས་ ; 039, 191: རྟོགས་
147 086: པས་ ; 039, 191: པའི་
148 086: དང་ ; 039, 191: དུ་
149 086, 039: ཀི་ ; 191: ཀིས་
150 086, 039: ནོ། ; 191: ན་
151 039 omits རྟགས་
152 086: གི་ ; 039, 191: གིས་
153 086, 039: གདའ་ ; 191: བདོའ་
154 086, 039: ཏེ། ; 191: སེ་ན།
155 086, 191: མས་ ; 039: མའི་
156 086, 039: དགོས་ ; 191: རོས་
157 086, 191: རྟགས་ ; 039: རྟག་
158 086, 039: གི་ ; 191: གིས།
159 086: དང་ ; 039: གངས་ ; 191: གང་
160 086, 039: ལྟ་བ་ ; 191: ངོས་སོད་ངོ་སོད་

32
As for pointing out [through] the principle (don) of the nature of Bon,
Because there is nothing other than the essence of mind,
Just as the sky is empty in the way that space (bar snang) is empty, The
nature of mind is also empty.
The foregoing is also pointing out the principle (don) of Bon nature.

Some [already] think, “Well, if this limpid, clear (seng nge ba) and empty
essence of mind is Buddha.”
Then [for such persons] numerous pointing-out [instructions using the]
examples, principles (don), and signs are not necessary.

If one of most excellent intelligence (dbang po) realizes [the essence of

mind] in the one principle (don), that [way] is sufficient [for them].

[On the other hand,] those of inferior intelligence will not understand
[without this further instruction].

Even if they do understand, they will not have conviction in the real point
(dgos don).
[So] the many explanations [used in] pointing out [by means of the] gradual
guidance of the three – examples, principles, and signs – are necessary.
The foregoing is pointing out the view [by means] of examples, principles,
and signs.

33
ལྟ་སོམ་161སོད་པ་འབས་བུ་བཞི162། སེམས་སུ་ངོ་སོད་འདི་ལྟར་བྱ།

སེམས་དངོས་མེད་དུ་རྟོགས་163ན་ལྟ་བ་ཡིན།
དེ་ལས་164མ་165ཡེངས་166སོམ་167པ་ཡིན།
དེ་དང་མི་འབལ་སོད་པ་ཡིན།
རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་འབས་བུ་ཡིན།

ཡང་ངོ་སོད་འདི་ལྟར་བྱེད།
སྣང་བ་{564}ཐམས་[76]ཅད་སེམས་ལས་168བྱུང་།
༼འཁོར་འདས་རྩ་བ་སེམས་ལ་169བྱུང་།170 ༽
འཁོར་འདས་རྩ་བ་སེམས་ལ་ཐུག171
སེམས་དངོས་172མེད་ཟད་མེད་སྐྱེ་བ་མེད།
གཞི་མེད་173བརོད་མེད་(293)འགྱུར་བ་མེད174།
སེམས་ངོ་བོ་དེ་བཞིན་རྟོགས་པ་ན། ལྟ་བ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

161 086, 191: སོམ་ ; 039: བསོམ་

162 086, 191: བཞི་ ; 039: བཞེན་
163 086, 191: རྟོགས་ ; 039: རྟོག་
164 086, 039: ལས་ ; 191: ལ་
165 086, 039: མ་ ; 191: མི་
166 086, 039: ཡེངས་ ; 191: ཡིང་
167 086, 191: སོམ་ ; 039: བསོམ་
168 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་
169 039: ལ་ ; 191: ལས་
170 086 omits འཁོར་འདས་རྩ་བ་སེམས་ལ་བྱུང་།་we follow the reading of 086
171 086: ཐུག ; 039, 191: ཐུགས།
172 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་
173 039 adds བཞོ་
174 086, 039: མེད། ; 191: ཡིན།

34
[4. Pointing Out the View, Meditation, Conduct, & Result as Mind]

View, meditation, conduct, and results - these four - are [to be] pointed out
as mind.

If you realize that mind lacks objective reality (dngos med), that is the view.
Not wavering from that [realization] is meditation.
Not separating from that [realization] is conduct.
[Sustaining that realization] continuously is the result.

Also, give this pointing-out [instruction]:

All appearances emerge from the mind.

The root of nirvana and samsara depends on (thug) the mind.
The mind is unreal, inexhaustible, and unborn.
It lacks basis. It is ineffable. It is changeless.
If you realize the essence of the mind is like this,
That is said to be “the view.”

35
དེ་ཉིད་ངང་ལས་175མ་གཡོས་ཤིང་།
གཞི་མེད་བཞིན་དུ་176དམིགས་གཏད་བལ་བ་ན།
སོམ་177པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

ཅི་སོད་སེམས་ཉིད་རྩལ་དུ་ཤར།
བཅོས་མ་བཤིག་178ཅིང་ཤུགས་179འབྱུང་སྐྱོང་180།
འཁྲུལ་རྟོག་181ཉོན་མོངས་རང་སར་གོལ།
སོད་པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

175 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་

176 086, 039: གཞི་མེད་བཞིན་དུ་ ; 191: ཞེན་མེད་དུ་
177 086, 191: སོམ་ ; 039: བསོམ་
178 086: བཅོས་མ་བཤིག་ ; 039: བཅོས་ཞིག་ ; 191: བཅོས་མ་ཞིག་
179 086, 191: ཤུགས་ ; 039: ཤུག་
180 086: སྐྱོང་ ; 039, 191: སྐྱོངས་
181 086: རྟོག་ ; 039, 191: རྟོགས་

36
If you do not move from that state, [remaining] baseless [and] free from a
point of focus,
That is said to be “meditation.”

If you maintain spontaneity without fabrication, allowing conduct to arise as

the dynamic display of the nature of mind,
[And allowing] deluded concepts (‘khrul rtog) and mental afflictions (nyon
mongs) to naturally liberate,
That is said to be “the conduct.”

37
རྒྱུ་འབས་ཀོང་དུ་གྱུར་182ནས་183ཀང་184།
ལྷུན་གྲུབ་རེ་དོགས་185མེད་པ་ནི186།
མངོན་གྱུར་[77]བློ་ལས་འདས་པ་187ན།
འབས་བུ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།
ལྟ་སོམ་188སོད་པ་189འབས་བུ་བཞི།

གཉིས་མེད་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་ན།
༼ ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་ན།༽190
ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཟེར་བ་ཡིན།
༼ཐིག་ལེ་འབས་བུ་འཇོམས་འདི་ལྟ་སེ།༽ 191

182 086, 191: གྱུར་ ; 039: འགྱུར་

183 086: ནས་ ; 039: བ་ ; 191: པན་
184 086: ཀང་ ; 039, 191: ན་
185 086: དོགས་ ; 039, 191: དོག་
186 086: མེད་པ་ནི། ; 039: མེད་པ་ན། ; 191: མེད་པན་ན།
187 086, 039: པ་ ; 191: པན་
188 086: སོམ་ ; 039: བསོམ་ ; 191: བྷོཾས་
189 086, 191: པ་ ; 039: གསུམ་
190 191 omits ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་ན།
191 086 omits གཉིས་མེད་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་ན། ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་ན། ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཟེར་བ་ཡིན། ཐིག་ལེ་འབས་བུ་འཇོམས་འདི་ལྟ་སེ། we follow 086.

38
If you really manifest a transcendence of mind, a spontaneous presence
(lhun grub) free from hope and fear such that even cause and result
become vast,
That is said to be “the result.”

View, meditation, conduct, and result are said to be these four.

If you realize the non-dual as one,

The single sphere (thig le nyag gcig) is said to be the one.

39
ཐིག་ནི་192སྐྱེ་མེད་སོང་པས་193ཐིག
ལེ་ནི་ངང་གནས་རང་བཞིན་མེད།
ཉག་ནི་དོན་ལ་མཚོན་དུ་མེད།
གཅིག་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་{565}ལ་འདུས།
དེ་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ངོ་སོད་ཡིན།

གཅིག་དང་མང་པོའི་194ཐ་སད་195བལ།
གཉིས་མེད་བརོད་ལ་196འདས་པ་ཡིན།
གཉུག་མའི་197སེམས་ཀི་ངོ་བོ་འདི།
འགྱུར་མེད་ཟད་མེད་སྐྱེ་འཆི་མེད།

མུ་མེད་འབྱམས་ཡས་རྒྱ་མ་ཆད།
ཁ་གཏིང་མེད་198ཅིང་དོག་པ་མེད།
དཔག་ཏུ་མེད་ཅིང་བརོད་[78]དུ་199མེད།
བློ་འདས་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་ངོ་སོད་འདི།

192 086, 191: ནི་ ; 039: ལེ་

193 086, 191: པས་ ; 039: པའི་
194 086: པོའི་ ; 039, 191: པོ་
195 086: སད་ ; 039: སེད་ ; 191: རེད་
196 086: ལ་ ; 039, 191: ལས་
197 086: མའི་ ; 039, 191: མ་
198 086, 191: མེད་ ; 039: མེད་པར་
199 086, 191: བརོད་དུ་ ; 039: དོག་པ་

40
[5. Etymology of the Single Sphere and Pointing Out in Verses]

“thig”: because it is empty and unborn, it is “thig.”

“le”: [because its] state is abiding without self-nature.
“nyag”: [because] ultimately it cannot be shown as any object (don).
“gcig”: [because it is] all collected in one essence.
That is the pointing-out of the single sphere (thig le nyag gcig).

This essence of authentic mind is changeless, inexhaustible, unborn, and

deathless,
Free of distinctions between one and many,
It is ineffable in its non-duality.

Without limits, [it is] omnipresent and expansive.

Without height, depth, or width, [it is] limitless and ineffable.
That is called “beyond the mind.”
The forgoing is pointing out [the nature of mind] in verses.

41
སྣོད་ལྡན་ཐུགས་ཀི་དཀིལ་དུ་སོས།
རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཉམས་སུ་ལོང་200།
དེ་ལྟར་སེམས་ངོ་ཤེས་ནས་ཀང་།
མི་འབལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ།
སོམ་201ལ་སྐྱོན་ཡོན་མང་དུ་བཤད།

སོམ་202ལ་ཤོར་ས་203གསུམ།
གོལ་ས་204གསུམ།
བྱིང་རོད་ལྡིང་གསུམ་མོ།

200 086, 039: ལོང་། ; 191: ལོངས།

201 086, 039: སོམ་ ; 191: བྷོཾ་
202 086, 039: སོམ་ ; 191: བྷོཾ་
203 086: ས་ ; 039, 191: བ་
204 086: ས་ ; 039: བ་ ; 191: པ་

42
[6. The Faults and Qualities of Mediation]

Hidden (sbos) in the middle of the mind of [the student who is a] worthy
vessel,
Is the continuous experience [of the nature of mind].
Having recognized the mind like that,
[Such a student must] also, practice without separation from [these
instructions].

[For such a student], there are many faults and qualities of meditation to be
explained.

As for [the faults of] meditation, there are:

1) the three pitfalls,
2) the three deviations, and
3) the three [faults] of drowsiness, agitation, and spacing out (lding ba).

43
དེ་ལ་སོང་ཉིད་གཉེན་205པོར་ཤོར་བ་ནི206།
ཞི་གནས་བསེན་207ཤེས་ཀང་དུག་ལྔ་རང་ཁར་སོད་པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

གོ་208བ་ལམ་དུ་ཤོར་209ཞེས་210པ།
གོ་བ་བློ་ཡུལ་བག་211རེ་ཡོད་ཀང་(294)རྒྱུད་ཐོག་ཏུ་འགེལ་མི་ཤེས་ཏེ་212ཉམས་སུ་[79]མི་213ལོན་214པ་ལ་ཟེར།

205 086, 039: གཉེན་ ; 191: ཉྱན་གཉན་

206 191 omits ནི་
207 086: བསེན་ ; 039, 191: བརྟེན་
208 086, 039: གོ་ ; 191: གོལ་
209 086, 191: ཤོར་ ; 039: ཤོར་བ་
210 086: ཞེས་ ; 039: གཅེས་ ; 191: ཅེས་
211 086, 191: བ་ ; 039: བག་
212 086: ཏེ་ ; 039, 191: ནས་
213 086, 191: མི་ ; 039: མ་
214 086: ལོན་ ; 039, 191: ལེན་

44
[6a. The Three Pitfalls]

As for [the first pitfall, it is using] emptiness as an antidote.

You understand [what it means to consistently] rely on calm abiding;
however, you [are still under the control of] the five poisons. That is said to
be [the pitfall of] “ordinary behavior.”

[Second is the pitfall of] understanding, but falling from the path.
You understand a bit with your mind;
However, you do not know how to take the teachings to heart.
That is said to be [the pitfall of] “not practicing.”

45
གནས་ལུགས་གཤིས་215ལ་ཤོར་216ཞེས་217པ།
སེམས་ཀི་{566}གནས་ལུགས་218ངོ་ཤེས་ཀང་རང་གི་219མཚན་ཉིད་ངན་པ་ཅི་ཡོད་པ་མི་སྤངས་220པར་
221སྔར་222གཤིས་223རང་ཁ་224མ་ལ་ཤོར་བ་དེ་ལ་ཟེར།

དེ་སོམ་225གི་226ཤོར་ས་227རྣམ་གསུམ་228ཡིན།

བདེ་བ་ལྡེམས་ལྡེམས་229པོ་དེ་བདེ་བ་སྐྱེ་230མེད་དུ་གོལ231།
དེ་ལ་ཆགས་ན་232ཚེ་རིང་གི་ལྷར་སྐྱེ།

215 086, 191: གཤིས་ ; 039: གཤེས་

216 086, 191: ཤོར་ ; 039: འཆོར་
217 086: ཞེས་ ; 039: གཅེས་; 191: ཅེས་
218 086, 191: ལུགས་ ; 039: ལུག་
219 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
220 086: སྤངས་ ; 039, 191: སྤང་
221 086: པར་ ; 039: ན་ ; 191: ནས་
222 086, 191: སྔར་ ; 039: རང་
223 086, 191: གཤིས་ ; 039: གཤེས་
224 086, 039: ཁ་ ; 191: ཁར་
225 086: སོམ་ ; 039: བསོམ་ ; 191: བྷོཾ་
226 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
227 086: ས་ ; 039, 191: བ་
228 086: རྣམ་གསུམ་ ; 039: ཉམས་སུ་ ; 191: རྣམས་གསུམ་
229 086: ལྡེམས་ལྡེམས་ ; 039, 191: ལྡེམ་ལྡེམ་
230 086, 191: སྐྱེ་ ; 039: སྐྱི་
231 086: མེད་དུ་གོལ། ; 039: མེད་ཡིན། ; 191: མེད།
232 039 adds ལྷ་

46
[Third is] “the pitfall of falling from abiding in the natural state (gnas lugs
gshis)”: Even though you have recognized the natural state of [your own]
mind, whatever bad characteristics [of meditation] you have, have not been
abandoned, and that is said to be “falling into ordinary behavior from the
prior natural state.”

These are the three types of pitfalls of meditation.

[6b. The Three Types of Deviations in Meditation]

[First,] as for that supple bliss,

there is the deviation with regard to unborn bliss.
If you are attached to that [unborn bliss],
You will be born as a long-living god.

47
གསལ་བ་དངོས་233འཛིན་ཅན་དུ་སོང་ནས་234དངོས་པོ་235ཐེར་ཟུག་ཏུ་གོལ།
དེ་ལ་ཆགས་ན་གཟུགས་ཁམས་ཀི་ལྷར་སྐྱེ།

སོང་པ་གཅིག་ཏུ་འདུག་236བསམ་པའི་བློ་ཕལ་[80]ཅན་དེ་སོང་པ་ཕལ་ཆད་དུ་གོལ།
དེ་ལ་ཆགས་ན་237གཟུགས་མེད་པའི་238ཁམས་ཀི་ལྷར་སྐྱེ།

དེ་དག་239སོ་སོར་གོ་240ནས་241གཉིས་འཛིན་ཅན་དུ་གོལ་ཏེ།
སྐྱེ་མཆེད་མུ་བཞིའི་ལྷར་སྐྱེ།
ལུང་ལས་ཀང་གོལ་བའི་སྐྱོན་གིས་242གནས་དེ་བཞིར་243སྐྱེ་གསུངས་སོ།244
དེ་སོམ་245གི་གོལ་ས་246རྣམ་247གསུམ་ཡིན།

233 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་

234 086: ནས་ ; 039, 191: ན་
235 086, 191: པོ་ ; 039: པོར་
236 086, 191: འདུག་ ; 039: གདུག་
237 086, 191: ན་ ; 039: ནས་
238 086 omits པའི་
239 086: དག་ ; 039, 191: ཚོ་
240 086, 191: གོ་ ; 039: གོལ་
241 086: ནས་ ; 039, 191: ན་
242 086, 191: གིས་ ; 039: གི་
243 086, 191: བཞིར་ ; 039: བཞིན་
244 086: གསུངས་སོ། ; 039, 191: གསུངས་པའོ།
245 086, 191: སོམ་ ; 039: བསོམ་
246 086, 039: ས་ ; 191: བ་
247 086: རྣམ་ ; 039, 191: རྣམས་

48
[Second,] If you go to [the extreme] of attachment to substantial clarity, that
is the deviation of everlasting reality (dngos po ther zug).
If you are attached to that [everlasting reality],
You will be born as a god of the form realm.

[Third,] if you think that there is only emptiness,

That is the narrow mindedness of the deviation of superficial nihilism.
If you are attached to that [nihilism],
then you will be born as a god of the formless realm.

[Moreover] if you understand each of these [– clarity and emptiness –] as

separate, that is the deviation of attachment to dualistic [thinking].
[If you are attached to dualistic thinking,]
You will be born as a god of the four formless realms.248

According to the texts, through the faults of these deviations,

one is said to be reborn in those four [aforementioned realms].

Those are the three types of deviations of meditation.

248 the four perception spheres/formless realms.

49
བྱིང་བ་གཉིད་དུ་འགོ་སེ་ཉམས་ལེན་མི་གསལ་བ།
རོད་པ་འཕོ་སེ་དོན་ལ་སྡོད་མི་ཁོམ་པ།
ལྡིང་པ་དན་མེད་དུ་ཧན་249ནེ་སོང་བ་གསུམ་སོམ་པའི་250བྱིང་རོད་ལྡིང་གསུམ་ཡིན།

སོམ་པའི་བཅིངས་251ཚད་རྣམ་252གསུམ་{567}ནི།253
དགོན་པར་བཅིངས་254[81]པ་དང་།
གོང་ནག་ཏུ་བཅིངས་255པ་དང་།
རང་གིས་256རང་བཅིངས་257པའོ།

དེ་ལ་དགོན་པར་བཅིངས་258པ་ནི།
གོང་ནག་ཏུ་ཕིན་ཙམ་ན་259ངའི་དགེ་སོར་ཆག་པ་འདི་རེད་260སམ་261པའི་262སིང་མི་དགའ་བ་འོང་།

249 086, 191: ཧན་ ; 039: ཧེན་

250 086: སོམ་པའི་ ; 039: སོམ་པ་ ; 191: བྷོཾའ་ི
251 086, 039: བཅིངས་ ; 191: བཅིང་
252 086: རྣམ་ ; 039, 191: རྣམས་
253 191 omits ནི་
254 086: བཅིངས་ ; 039, 191: བཅིང་
255 086: བཅིངས་ ; 039, 191: བཅིང་
256 086: གིས་ ; 039, 191: གི་
257 086: བཅིངས་ ; 039, 191: བཅིང་
258 086, 039: བཅིངས་ ; 191: བཅིང་
259 086, 039: ཙམ་ན་ ; 191: ཅི་
260 086, 191: རེད་ ; 039: རད་
261 086: སམ་ ; 039, 191: བསམ་
262 086, 191: པའི་ ; 039: པས་

50
6C. The Three Faults in Meditation

[First, in the state of] drowsily falling asleep, practice is not clear.
[Second, in the state of] agitation [thoughts] proliferate, and there’s no
capacity to stay on an object [of meditation].
[Third, when spacing out, there is a blankness that lacks mindfulness.
These are the three [faults] of drowsiness, agitation, and spacing out.

[7. The Three Aspects of Constraint Encountered in Meditation]

As for the three aspects of constraint [encountered] in meditation, there

are:
the constraint of the monastery,
the constraint of the village, and
self [imposed] constraint.

[First,] as for the constraint of the monastery:

[Feeling constrained] you [might] think, “I am unhappy,” [and so] stop your
practice there, and merely go to the village.

51
དེ་ལ་ཚོང་263དུས་264དང་འདུ་འཛི་265གང་ཆེ་པར་བསེ་བ་266བྱ་ཞིང་ཉམས་སུ་བླང་267བའོ།
དེ་ལ་ཡུན་རིང་ན་འཇིག་རྟེན་268བྱ་(295)བློ་སྐྱེ་བས་རིང་སར་མི་སྡོད།

གོང་ནག་ཏུ་བཅིངས་269པ་ནི།
ང་རི་270དགོན་271དུ་སོང་ནས་དགེ་སོར་སྐྱངས་272ན་ཡང་273ངའི་ནོར་རས་འདི་རྣམས་ཀང་མི་ཉན་པར་འདུག
འདི་མེད་ན་ནི་མི་274སུས་ཀང་མི་རྩི་ཞིང་མུ་གེས་275འཆི་276བར་277འདུག་བསམ་[82]ནས་གཏན་278གི་279སོ་
ནམ་སྐྱུར་ཏེ་280རྟག་281ཆུའི་282སོ་283ནམ་བྱེད་པའོ།

263 086, 191: ཚོང་ ; 039: ཚོངས་

264 086, 039: དུས་ ; 191: འདུས་
265 086: འཛི་ ; 039, 191: འཛིན་
266 086, 191: བ་ ; 039: བར་
267 086, 191: བླང་ ; 039: བླངས་
268 039 adds གི་
269 086: བཅིངས་ ; 039, 191: བཅིང་
270 086: རི་ ; 039: རང་ ; 191: རིག་
271 086, 039: དགོན་ ; 191: རོན་
272 086, 191: སྐྱངས་ ; 039: བརང་
273 086, 191: ཡང་ ; 039: ལེགས་
274 039 omits ནི་མི་
275 086: གེས་ ; 039, 191: གེའི་
276 086: འཆི་ ; 039, 191: ཤི་
277 039 adds མི་
278 086: གཏན་ ; 039: རྟེན་ ; 191: བརྟེན་
279 086, 039: གི་ ; 191: པའི་
280 086: ཏེ་ ; 039, 191: ནས་
281 086: རྟག་ ; 039, 191: རྟགས་
282 086: ཆུའི་ ; 039: ཅིས་ཀི་ ; 191: ཆིས་
283 086, 191: སོ་ ; 039: ས་

52
However, there [in the village], time for practice is mixed up with business
and commotion.
If you stay there a long time, you will generate a worldly mind.
[Therefore,] do not stay a long time [in the village].

Second, as for the constraint of the village,

Even if you [do, at times,] go to the mountains or monastery and maintain a
practice there,
[Living in the village you may think:]
“These [few] possessions [of mine] are inadequate.
If I don’t have [many possessions,] no one will respect (mi rtsi) me and I
could die of starvation.”
Thinking like this, you [might] leave the everlasting farm [of merit] and go to
the temporary farm [of everyday life].

53
{*}284 དགེ་སོར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཉམས་སུ་ལེན་ན། དགེ་སོར་བ་མུ་གེས་285ཤི་བ་286འདུག་གམ287།

རང་གིས་288རང་བཅིངས་289པ་ནི།
སྔར་མཚན་བཅས་{568}ལ་ཞེན་པ་སོང་བ་དང་ཁས་290བླང་291པ་དེ་འཆག་292མི་ཉན་བསམ་ནས་ཞེ་ནད་
293དུ་སོང་ན294། དོན་དམ་པ་295ལ་ཆག་296དང་མི་297ཆག་གཉིས་སུ་མེད།

དེ་ལ་ངེས་298མེད་སྣང་བ་ཕོགས་ན299།
ཕོགས་མེད་སྣང་བ་གདོས་300མེད།

གཟུང་འཛིན་མདུད་པ་གཏིང་ནས་བཤིག301 དེ་སོམ་པའི་བཅིང་ཚད་རྣམ་302གསུམ་ཡིན།

284 039 adds ལམ་རེ་ཙ་བ་འཇིག་རྟེན་གི་འདོད་བློ་བསྒྲུབ་ལ། དེ་ནས་དགེ་སོར་བསྐྱོངས་བྱ་བློ་ཡོད་ཀང་། བསམ་པ་བཞིན་ཐོག་ཞོག་མི་འོང་ན། བར་སྣང་བདུད་ཀི་ཁྱེར་ནས་ངན་

སོང་བརྡུང་བའོ།
285 086, 191: གེས་ ; 039: གེའི་
286 086, 039: བ་ ; 191: བར་
287 086, 039: འདུག་གམ། ; 191: འདུགེ
288 086: གིས་ ; 039, 191: གི་
289 086: བཅིངས་ ; 039, 191: བཅིང་
290 086, 191: ཁས་ ; 039: ངེའི་
291 086, 191: བླང་ ; 039: རླང་
292 086: འཆག་ ; 039, 191: ཆགས་
293 086, 039: ཞེ་ནད་ ; 191: ཞེན་གནད་
294 086: ན། ; 039, 191: ནས།
295 039 omits པ་
296 086, 039: ཆག་ ; 191: ཆགས་
297 086, 039: མི་ ; 191: མ་
298 086, 191: ངེས་ ; 039: དངོས་
299 086: ན། ; 039, 191: མེད།
300 086, 191: གདོས་ ; 039: དངོས་
301 086, 191: བཤིག ; 039: ཤིག
302 086: རྣམ་ ; 039, 191: རྣམས་

54
If you do your practices one-pointedly, will you, the practitioner, [really] die
of starvation?

[Third,] as for self [imposed] constraints,

[you might be] attached to the previously [described] constructs,
And due to your commitment [to practice], think “I am not allowed to stop.”
If you quarrel with yourself [like this, remember] ultimately, [in the
Dzogchen view] breaking [your commitment] and not breaking [your
commitment] are not two [different things].

With regard to these [experiences of constraints],

If you take the position that there is no definiteness with regard to
appearances,
[Then] in fact there is no position [to hold, because] appearances have no
objective reality.

Destroy from the depths the knot of dualistic grasping.

The forgoing is [the teaching on] the three aspects of constraints in
meditation.

55
དེ་ནས་སོམ་པའི་གེགས་303བསལ་བ་ནི།304
གཉིད་དུ་འཐིབ་ཅིང་[83]དོན་མི་གསལ་ན་305དེ་ནི་རང་བཞིན་བྱིང་བ་ཡིན།

ཆད་306ཀིས་307བྱིང་བ་ནི།
ཆང་བག་ཙམ་འཐུང་བ་དང་ཆད་པ་དང་བཏང་སོམས་308ལ་གཉིད་309དུ་འགོ་ནས་ཉམས་ལེན་མི་གསལ་བའོ།

བྱིང་བའི་སྐྱོན་དེ་ལ་310རིག་པ་གཟིངས་311སོད་312ཧ་རིང་313བཏབ་314ལྟ་སངས་315དང་མི་འབལ་བར་བྱ།

303 086: གེགས་ ; 039: གགས་ ; 191: གག་

304 039, 191 omit ནི།
305 086, 191: ན་ ; 039: ངན་
306 086, 039: ཆད་ ; 191: ཆེད་
307 086, 191: ཀིས་ ; 039: ཀི་
308 086, 191: སོམས་ ; 039: སོམ་
309 086, 039: གཉིད་ ; 191: རིད་
310 086, 039: ལ་ ; 191: ལས་
311 086, 191: གཟིངས་ ; 039: གཟེང་
312 086: སོད་ ; 039, 191: བསོད་
313 086, 039: རིང་ ; 191: རིངས་
314 086, 191: བཏབ་ ; 039: གདབ་
315 086: སངས་ ; 039, 191: སང་

56
[8. Dispelling the Obstacles or Faults in Meditation]

As for the clearing the obstacles to meditation,

First, if you do not clear any sleepiness or cloudiness [that arises]
And if the object [of meditation] is not clear,
That is defined (rang bzhin) as [the fault of] drowsiness (bying ba).

As for drowsiness due to being tired (thang chad),

[if you] drink a little beer,
Become dull and go to sleep in equanimity,
Then practice will not be clear.

As for the [antidote to] the fault of drowsiness,

Raise up your awareness,
Expel a long Ha syllable,
And do not be separated from your gaze.

57
མགོ་316ལ་ཞྭ་གོན་པ་ལྟར་འཐིབས་317འདུག་ན་རྨུགས་318པའི་སྐྱོན།
དེ་ལ་319མིག་320འཕང་སོད321།
ཐུན་འཚམས་གཅོད322།
ཧ་དང་ཕཊཿཀི་ས་སྐད་འདོན323།
རིག་པ་བསྒྱུར་324ཟློག་བྱེད་325ཅིང་སལེ་ཧིག་གེ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ།

འཕོ་སེ་326དོན་ལ་སྡོད་མི་ཁོམ་327ན་རིག་པ་ཤེད་328སྨད329། (296)
མིག་སྣ་330རྩེར་གཏོད་331ལ་332[84]འཕོ་མཁན་རྩད333།
ལུས་{569}ངག་ཡིད་གསུམ་ལྷོད་ལ་བོར།

316 086, 039: མགོ་ ; 191: གོ་

317 086: འཐིབས་ ; 039: འཐིབས་སེ་ ; 191: ཐིབསེ་
318 086: རྨུགས་ ; 039, 191: རྨུག་
319 039, 191 omit དེ་ལ་
320 086, 039: མིག་ ; 191: མིགས་
321 086: སོད་ ; 039, 191: བསོད་
322 086: འཚམས་གཅོད། ; 039: འཚམསད། ; 191: འཚམ་བཅད།
323 086, 039: འདོན། ; 191: བཏོན།
324 086: བསྒྱུར་ ; 039, 191: སྒྱུར་
325 086: བྱེད་ ; 039: རྒྱབ་ ; 191: རྒྱེབ་
326 086: སེ་ ; 039: ན་ ; 191: ནས་
327 086, 191: ཁོམ་ ; 039: ཁོམས་
328 086, 191: ཤེད་ ; 039: ཤེས་
329 086, 191: སྨད། ; 039: སྨེད།
330 086, 191: སྣ་ ; 039: སྣའི་
331 086: གཏོད་ ; 039, 191: གཏད་
332 039, 191 omit ལ་
333 086: རྩད། ; 039: རྩད་ཆོད། ; 191: རྩད་བཅད།

58
Second, as for the feeling of cloudiness in the head,
[Much like being shaded from the sun] when wearing a hat,
That is the fault of lethargy (rmugs pa).
For that, raise the eyes up and wider,
Stop the [meditation] session,
And expel [the syllables] Ha and Phat.
Transform your awareness and practice with a vivid clarity and alert
wakefulness (sa le hrig ge).

[Third, as for the fault of] proliferating [thoughts],

The key is that awareness becomes weak when there is no ease in
abiding.
[For that,] focus the eyes downward,
Search for the person who is thinking,
And allow your body, speech, and mind to slip into relaxation.

59
ཅིར་ཡང་མི་དན་ཐོམ་མེ་སོང་334ན་ལྡང་335བའི་སྐྱོན་336ཐུན་ཚད་བཅད337།

རིག་པ་338གསལ་གདབ་339བསྐྱེད་340ཆུང་བོགས་341མེད་ན་342འཐིབ་པའི་སྐྱོན་རེ343།
ཐོས་བསམ་གིས་344སོས་འདོགས་345གཅོད་346ཅིང་རྩལ་སོང་347ཅི་རིགས་348བྱ།

ཡང་ན་གགས་349སེལ་འདི་ལྟར་བྱ།
བྱིང་རྨུགས་350འཐིབ་གསུམ་གི་351དུས་ན་གསལ་ཆ་བསྐྱེད།
གསལ་ཆ་སལེ་ཧིག་གེ་ཞོག352

334 086, 191: ཐོམ་མེ་སོང་ ; 039: མི་ཐེམ་སོང་

335 086: ལྡང་ ; 039: ལྡེང་ ; 191: ལྡིང་
336 086 adds ཡིན་པའི་ here, but has been deleted for clarity as per the other manuscripts, 191-(p296.1), 039-p569.1}
337 086, 191: ཚད་བཅད། ; 039: འཚཾད།
338 191 adds: ལ་
339 086: གདབ་ ; 039, 191: བཏབ་
340 086: བསྐྱེད་ ; 039, 191: སྐྱེད་
341 086: བོགས་ ; 039: འབོག་ ; 191: བོག་
342 086: ན་ ; 039, 191: དེ་
343 039, 191 omit རེ་
344 086: གི་ ; 039, 191 omit གི་ ; Corrected to གིས་ by Geshe Chaphur
345 086: འདོགས་ ; 039, 191: འདོག་
346 086: གཅོད་ ; 039, 191: བཅད་
347 086, 191: སོང་ ; 039: སོངས་
348 086, 039: རིགས་ ; 191: རིག་
349 086, 039: གགས་ ; 191: གག་
350 086: རྨུགས་ ; 039, 191: རྨུག་
351 086: གི་ ; 039, 191: གིས་
352 086, 039: ཞོག ; 191: ཞོགས།

60
[Fourth,] if you lack mindfulness and cannot focus on anything,
That is the fault of mental jumpiness (ldang ba).
[For that,] terminate the session.

[Fifth,] if you have only cultivated [your ability to] focus your awareness a
little, and there is no progress,
That is the fault of cloudiness (‘thib pa).
[For that,] eliminate your misunderstanding by hearing and reflecting on
[the teachings],
And develop skill (rtsal sbyong) in whatever way [you can].

Alternatively, [you can] dispel obstacles like this.

When [any] of these three - drowsiness, lethargy, or cloudiness - [arise,]
generate clarity.
Cultivate the clarity aspect [of innate awareness,]
With vivid clarity and alert wakefulness (sa le hrig ge).

61
འཕོ་རོད་འཚུབ་གསུམ་གི་353དུས་ན་354ལྷོད་ཀིས་355གོད356།

མ་བཅོས་གཡོ་མེད་ལྡེམ་མེ་ཞོག

རྟོག་བལ་གི་357དུས་ན་358ངོས་ཀིས་359ཟུང་360།
དན་པ་རང་སར་ཅེར་[85]རེ་361ཞོག

དག་གཉེན་362དུས་ན་363རྩལ་སོངས་གིས364།
རྣམ་རྟོག་གོལ་དུ་མ་ཐུབ་ན།
ཧ་དང་ཕཊ༔ཀིས་365གཏོར་ལ་ཞོག

དུག་ལྔའི་རྣམ་རྟོག་འཕོ་དུས་ལ།
རྣམ་རྟོག་རང་ཁར་366མ་ཤོར་ཞིག367

353 086, 039: གི་ ; 191: གིས་

354 086: ན་ ; 039, 191: ལ་
355 086, 191: ཀི་ ; 039: ཀིས་
356 086: གོད། ; 039, 191: ཀོད།
357 086: གི་ ; 039, 191: གིས་
358 086: ན་ ; 039, 191: ལ་
359 086: ཡི་ ; 039 omits ཀིས་ ; 191: ཀི་
360 086, 191: ཟུང་ ; 039: བཟུངས་
361 086, 039: ཅེར་རེ་ ; 191: ཅོགེ་
362 086, 039: གཉེན་ ; 191: ཉྱན་གཉན་
363 086: ན་ ; 039, 191: ལ་
364 086, 039: སོངས་གིས། ; 191: སང་ཀི།
365 086: ཀིས་ ; 039, 191: ཀི་
366 086, 191: ཁར་ ; 039: སར་
367 086: ཞིག ; 039, 191: ༡།

62
When the proliferation (‘phro) [of thoughts], agitation (rgod), or turbulence
(‘tshub) [arise],
Ease into relaxation.

Without contrivance, without moving,

Rest in [a sense of] motionless fullness (ldem me).

When free of thoughts, recognize [the nature of mind].

Mindfully remain in your own place, resting and directly seeing.

Whether [you experience the] enemies, [such as the five poisons,]

Or the friends [such as loving kindness and primordial wisdom],
If you cannot [simply] liberate [these] concepts through skillful training,
Scatter (gtor la zhog) them with [the syllables] Ha and Phat.

When [you experience] the proliferating concepts of the five poisons, do not
fall into ordinary conceptual thinking.

63
དན་སོང་དུས་མཉམ་368སང་སང་ཐོང་།

སྣང་བ་ལ་ཞེན་369ཆགས་370སྐྱེས་371དུས་སུ372།
མི་རྟག་373འཆི་བ་རྒྱུད་ལ་ཁོལ།

དན་པ་ངོས་ཟུང་374སེམས་ལ་བལྟོས375།

སྐྱིད་སྡུག་གི་376བྱུང་ཚོར་བྱུང་དུས་ལ། {570}
དངོས་377པོ་ཨེ་སྣང་གཞིག་378ལ་ཐོང་།

སོང་ཉིད་མཐའ་བལ་ངང་ལ་ཞོག

དེ་ཉམས་ལེན་གག་སེལ་ངོ་སོད་ཡིན།

368 086, 191: མཉམ་ ; 039: མཉམས་

369 086, 039: ཞན་ ; 191: ཞེན་
370 086: ཆགས་ ; 039, 191: ཆག་
371 086, 191: སྐྱེས་ ; 039: སྐྱེ་
372 086: སུ་ ; 039, 191: ལ་
373 086, 191: རྟག་ ; 039: རྟགས་
374 086: ཟུང་ ; 039: བཟུངས་ ; 191: བཟུང་
375 086: བལྟོས་ ; 039, 191: ལྟོས་
376 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
377 086, 039: དངོས་ ; 191: རོས་
378 086, 191: གཞིག་ ; 039: ཞིག་

64
When [you experience] equanimity, mindful emptiness,
Leave it (thong) [shining] brightly (sang sang).

When you generate attachment to appearances,

Rely on [the contemplation of] death and impermanence in your mind
stream.

Recognize [such attachment] with mindfulness, and look at the mind.

When feelings of happiness or misery arise,

Ask: “Are these appearances objectively real or not?”

Rest in a state of emptiness, free from extremes.

The forgoing is the pointing-out [instruction for] dispelling the obstacles to

practice.

65
དེ་ནས་མི་རྟག་379འཆི་བའི་དུས།
འཆི་རྟགས་དུ་མ་སྣ་ཚོགས་[86]འབྱུང་།
སྔར་དང་མི་འད་སྣང་བ་འགྱུར།

ཟས་སྐོམ་མི་ཆོད་འབྱུང་བཞི་རྒུད།
ལུས་པོ་སྔར་བས་380དགུ་འགྱུར་ལི་
མིག་གིས་381སྣ་ཚོགས་གཟུགས་མི་གསལ།

ལེ་ལྡེབ་སྣ་ཡོ་རྣ་བ་382འོན།
གཞུང་རྒྱུད་ན་ཞིང་མཐོ་ལྟས་བྱེད།

གསལ་པ་383ཉི་མ་ལ་འགོ་འདོད་ཟེར384།

འབྱུང་བཞི་རིམ་པར་385འཇིག་386རྟགས་སུ།
ནང་དུ་སྣང་བ་འགྱུར་ཞིང་འགོ387།
འོད་ལྔའི་སྣང་བ་རིམ་(297)པར་འོང་།

379 086: རྟག་ ; 039, 191: རྟགས་

380 086, 039: བས་ ; 191: བེས་
381 086: གིས་ ; 039, 191: གི་
382 086, 191: བ་ ; 039: པ་
383 086, 191: པ་ ; 039: བ་
384 086, 039: ཟེར། ; 191: བྱེད།
385 086, 039: རིམ་པར་ ; 191: རིམས་པས་
386 086: འཇིག་ ; 039, 191: འཇིགས་
387 086: འགོད་ ; 039, 191: འགོ་

66
[9. The Bardo and Practicing at the Time of Death]

At the time of death and impermanence, there are many signs of death
which arise.
The appearances that arise are different from the previous [appearances
you experienced in life].

Without eating and drinking, you lose the power of the four elements. The
body becomes nine times as heavy.
The eyes are unable to see various forms.

The tongue cannot move. The nose becomes blocked (yo).

The ear becomes deaf.
The spine is painful, and one looks upward.

It is said that one has a desire to go toward the clear, [warm] sun.

As for the signs of the gradual degeneration of the four elements,

Inwardly, appearances come and go and appearances of the five lights
gradually come.

67
དེ་ལྟར་འཆི་རྟགས་388བྱུང་བ་དང་།
ཟས་ནོར་ལོངས་སོད་ཉེ་འཁོར་དང་།
རང་གི་ཡིད་གར་389གང་འོངས་390ལ།
ཆགས་391ཞེན་འཁི་བ་ཆོད་བྱས་392ལ།
རིག་པ་སྤར་ཞིང་སོང་པར་གཞག393

མི་ཆགས་394མི་[87]ཞེན་395ཉམས་ལེན་སྐྱོངས396།

ཉེ་འཁོར་རྩ་བར་397འདུག་མི་བཅོལ།

སོབ་དཔོན་གོགས་པོ་གང་བདེ་ལ། {571}
སེམས་ཀི་གནས་ལུགས་398གསལ་འདེབས་བཅོལ།

དེ་ལྟར་འཛོམ་པ་399མ་བྱུང་ཡང་།
རང་གི་400སེམས་ལ་རང་གསལ་འདེབས།

388 086, 039: རྟགས་ ; 191: རྟག་

389 086: ཡིད་གར་ ; 039: ཡིད་ཁར་ ; 191: ཡི་གར་
390 086: འོངས་ ; 039, 191: འོང་
391 086, 039: ཆགས་ ; 191: ཆག་
392 086: ཆོད་བྱས་ ; 039: ཆོད་བྱ་ ; 191: མི་བྱ་
393 086: གཞག ; 039: བཞག ; 191: བཞགས་
394 086: ཆགས་ ; 039: ཆག་ ; 191: ཆྱ་
395 086: ཞན་ ; 039, 191: ཞེན་
396 086, 039: སྐྱོངས། ; 191: སྐྱོང་།
397 086: བར་ ; 039, 191: རུ་
398 086, 191: ལུགས་ ; 039: ལུག་
399 086, 191: པ་ ; 039: པར་
400 086, 039: གིས་ ; 191: གི་

68
Like this, the signs of death arise.
You must cut the bonds of attachment to food, wealth, possessions, near
ones, and whatever else.
Raise your awareness and rest in emptiness.

Without clinging and without attachment, maintain your practice.

Do not entreat your near and dear ones [to remain close or help you].

A master or friend, whoever you are comfortable with,

Entreat them to remind you of the natural state of your mind.

Like this, if [master and friends] are not gathered with you,
Remind yourself of [the natural state of] your mind.

69
ཉམས་ལེན་གསལ་ཡང་ཕན་མེད་པས།
འཕོ་བ་401སྤར་ཚུལ་འདི་ལྟར་བྱ།

སི་བོ་402ཚངས་པའི་403བུ་ག་བྱེ་404སེ་ཟང་དམར་405ཡོད་པའི་སེང་དུ་ཉི་ཟླ་པདྨ་བཀྲ་ཝལ་ལེ་བ་406གཅིག་གི་
407གདན་ལ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕག་གཉིས་འཛུམ་བག་དང་ལྡན་པ་སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་མར་མེ་རླུང་
གིས་408མ་བསྐྱོད་409པ་ལྟ་བུ་ཡིད་ཀིས་410གང་ལོགས་ཅིག་[88]བསོམ་ལ། རང་གི་411རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་412ཨ་
དཀར་སང་ངེ་413བ་ཅིག་ཏུ་བསོམ་སེ414།

ཕཊཿཅེས་415པས་ཐལ་གིས་416སི་བོར་ཐོན་ནས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་417ཐུགས་ཀར་418སིབ་ཀིས་419ཐིམ་པར་
བསམ།

401 086, 039: བ་ ; 191: བའི་

402 086, 191: བོ་ ; 039: བོར་
403 086, 191: པའི་ ; 039: པས་
404 086, 191: བྱེ་ ; 039: ཕེད་
405 086: ཟང་དམར་ ; 039: ཟང་མར་ ; 191: ཟངས་མར་
406 086, 039: བ་ ; 191: མ་
407 086: གི་ ; 039, 191: གིས་
408 086: གིས་ ; 039: གི་ ; 191 omits རླུང་གིས་
409 086: བསྐྱོད་ ; 039: སོད་ ; 191: སྐྱོད་
410 086: ཀིས་ ; 039, 191: ཀི་
411 191 omit གི་
412 086, 191: དེ་ ; 039: ནི་
413 086, 039: སང་ངེ་ ; 191: སེ་
414 086: བསོམ་སེ། ; 039: བསོམ་ལ། ; 191: བེདེ་ལ།
415 086: ཅེས་ ; 039, 191: བྱས་
416 086: ཐལ་གིས་ ; 039: ཐལ་གི་ ; 191: གད་ཀི་
417 086, 191: པོའི་ ; 039: པོ་
418 086: ཐུགས་དཀར་ ; 039, 191: ཐྱར་ཐུགས་ཀར་
419 086: ཀིས་ ; 039, 191: ཀི་

70
Because, [at the time of death,] it is not enough to have a clear practice,
You should rekindle the phowa (pho ba) practice in the following manner.

Open the aperture of Brahma at the crown.

On a very bright seat of sun, moon, and lotus,
On top of the red copper [crown of your head],
Imagine Kuntu Zangpo like an unmoving flame of a butter lamp, with a
white body, one face, two arms, smiling.
Meditate [on his form] as much as you can.
Meditate on one brilliantly white “Ah” – the essence of innate self-
awareness.

Through reciting “PHAT,” suddenly expel [your consciousness out] from

your crown,
Imagining that you are gradually absorbed in the mind of Kuntu Zangpo.

71
དེས་ནི་420ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་ཨ་གང་421ཡང་རང་བཞིན་མེད་པར་སྐྱེ422།
བེམ་རིག་མ་བལ་ཚེ་དེ་ལྟར་སྤར་བ་ངོ་མཚར་དཔལ་གི་མན་ངག་ཡིན།

སྐད་ཅིག་ཉིད་423ལ་ཡེ་སངས་མ་རྒྱས་ཀང་།
ཞིང་ཁམས་ཀ་424དག་པདྨར་425སྐྱེ་426འགོ་དོན་ནུས་པར་427ཞལ་{572}གིས་བཞེས་པའོ། 428

དེ་ནས་ཕི་དབུགས་429ཆད་ནས་ནང་དབུགས་430ཡོད་པའི་དུས་རིག་པ་བདེ་དང་ལྡན་ཏེ་ན་ཚའི་མོང་ཚོར་མེད།

སྔར་བས་431དགུ་འགྱུར་གིས་432གསལ་[89]ཏེ་433རང་434མདངས་ཐོན་པའོ།

420 086: དེས་ནི་ ; 039, 191: དེ་ནས་

421 191 adds ལ་
422 086: སྐྱེ། ; 039: བསྐྱེད། ; 191: སྐྱེད་
423 086, 039: ཉིད་ ; 191: ཉི་
424 086, 039: ཀ་ ; 191: རྐ་
425 086: པདྨར་ ; 039: པད་མ་ ; 191: བདཾ་
426 086, 039: སྐྱེ་ ; 191: སེ་
427 086, 191: པར་ ; 039: པ་
428 039 adds འཆི་ཁའི་ཕོ་བ་གནད་ཀི་མན་ངག་གོ
429 086: དབུགས་ ; 039, 191: དབུག་
430 086: དབུགས་ ; 039, 191: དབུག་
431 086, 039: བས་ ; 191: བེས་
432 039, 191 omit གིས་
433 191 omits ཏེ་
434 086 omits རང་

72
Through that [practice, experience that] Kuntu Zangpo and the “Ah” lack
any true nature.
At that time, [experience] matter and awareness as not separate.
Like that, the forgoing is the quintessential instruction of the glorious
wonder of rising up [out of the body].

At that very instant, even though you are not primordially awakened,
I promise that you will be born on a lotus in the primordial pure realm.

Then when external respiration has stopped.

When internal respiration [still persists],
You will possess the comfort of innate awareness,
And you will not feel the pain of illness.

Through the previous [methods],

[Appearances] become nine times clearer and radiance is revealed.

73
དེ་དུས་རང་ས་རང་འོད་ཟེར་མདངས་ལ་མི་ཟད་435བསམ་ལས་436འདས་པ་འོང་437།
འབྲུག་དང་438གོག་439གིས་སོང་གསུམ་ཁེངས་སོང་440བསམ་སེ། (298) སྔངས་441པ་དང་།

ས་སྐད་མི་འད་བས་442རྒྱལ་ཁམས་ཁེངས་སོང་443བསམ་སེ་འདར་བ་འོང་444།

འོད་ཟེར་སྔོན་དམར་དང་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་འཚུབས་445པར་འདུག་བསམ་446སེ་སྐྲག་པ་དང་བསམ་ལས་
འདས་པ་དེ་རུ་འོང་བ་ཡིན་པ447།

རང་སྣང་རང་འོད་སེམས་ཀི་ཆོ་འཕྲུལ་བས་448ཡོད་མི་སིད་པའི་449ངོ་450ཤེས་པར་གིས་ཤིག
དན་པས་ཆོག་གོ451

435 086: ཟད་ ; 039, 191: བཟད་

436 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་
437 086, 039: པ་འོང་། ; 191: པའོ།
438 191 omits དང་
439 086: གོག་ ; 039, 191: ཀོག་
440 086: ཁེངས་སོང་ ; 039: ཁེངས་སིན་ ; 191: ཁིང་སིན་
441 086: སྔངས་ ; 039: བསྔངས་ ; 191: བསྔང་
442 086, 039: བས་ ; 191: བའི་
443 086: ཁེངས་སོང་ ; 039: ཁེངས་སིན་ ; 191: ཁིང་སིན་
444 086, 191: བ་འོང་། ; 039: བའོ།
445 086: འཚུབས་ ; 039, 191: འཚུབ་
446 086, 039: པ་འདུག་བསམ་ ; 191: བདོ་
447 086: པ་ ; 039, 191: པས་
448 086, 039: བས་ ; 191: བེས་
449 086: པའི་ ; 039, 191: པས་
450 039, 191 omit ངོ་
451 086 omits གོ

74
At that time [of the transference of your consciousness],
Inexhaustible and inconceivable naturally resounding and naturally radiant
rays of light arise.
Imagine that the 3,000 [world universe] is filled by dragon [thunder] and
lightening.
You are terrified.

Imagine that the area [around you] is filled with many different sounds, and
you are shaking.

Imagine a storm of various weapons, and red and blue rays of light.
You experience a terror beyond imagination that continues.

Through the miraculous display of the mind,

Natural light appears within you.
You recognize that these [terrifying sounds and appearances] do not exist
[apart from you].
Remember that.

75
བླ་མའི་ངོ་སོད་དང་རང་གི་ཉམས་ལེན་གིས་452མི་དན་མི་སིད་པས་453འཇིགས་454སྐྲག་དངངས་455གསུམ་མི་
དགོས་སྔར་འདིས་ཀི་མི་དང་འད་ངེས་སོ།

འོད་གསལ་ལྷའི་བར་དོ་རུ་དན་ན་མི་གོལ་མི་སིད་པས་456ཡེ་[90]སངས་རྒྱ་457བར་458ངས་459བཤད་{573}དོ།
ཆོ་འཕྲུལ་དེ་འདའི་རེན་གིས་མི་དན་ཁ་མེད་460པས་ཐེ་ཚོམ་དང་རེ་དོགས་461བརྩི་462མི་དགོས་སོ།

དེ་རུ་མ་དན་མ་གོལ་ན།
ཕ་རོལ་སིད་པའི་བར་དོ་རུ།
དན་རེན་གོལ་རེན་463བསམ་འདས་ཏེ།
ཆོ་འཕྲུལ་འཆར་ཚུལ་ཅིར་ཡང་འོང་།

ས་སྐད་མི་འད་464སྣ་ཚོགས་ཏེ།
སྐྲག་ཏུ་མི་དགོས་རང་ས་ཡིན།

452 039 omits གིས་

453 086, 191: པས་ ; 039: ལས་
454 086: འཇིགས་ ; 039, 191: འཇིག་
455 086: དངངས་ ; 039: སྔགས་ ; 191: བསྔང་
456 086: པས་ ; 039: དོ། ; 191: དེ།
457 086: རྒྱ་ ; 039, 191: རྒྱས་
458 086: བར་ ; 039, 191: པ་
459 086, 191: ངས་ ; 039: ངའི་
460 039 adds ཡིན་
461 086: དོགས་ ; 039, 191: དོག་
462 086: བརྩི་ ; 191: རྩི་ ; 039 omits བརྩི་
463 039 adds གི་
464 086, 191: འད་ ; 039: དན་

76
Through the pointing out [instructions] of the lama and [your previous]
practice, it is certain that you will not forget [that such appearances
do not exist apart from you.]
In [knowing] this, it will not be necessary [for you to experience] these
three – fear, terror, and horror.
[Instead, the experience of the bardo] will be like meeting people who are
familiar to you.

If you remember the deity of clear-light in the bardo, it will be impossible not
to be liberated because you [will remember that you] are the
primordial Buddha,
And because you will certainly remember [that all appearances arise from
your mind.]
Through the condition of that [recognition of the] miraculous emanation [of
the clear-light deity], doubt, hope, and fear are useless.

If, at that time, you do not remember, or you are not liberated [because] the
conditions of recollection and the conditions of liberation are
incomprehensibly [vast],
All variety of miraculous displays will arise in the Bardo of Future (pha rol)
existence.

A variety of many different sounds and speech [will arise.]

Do not be terrified; these sounds arise from you.

77
འོད་ཟེར་སྔོན་དམར་ཁྱུག་ཁྱུག་སེ465།
ཡག་པོ་མ་བསམ་རང་འོད་ཡིན།

སྣ་ཚོགས་ཟེར་ནི་ཁ་ལྟེམ་ལྟེམ466། སེམས་ཀི་རང་མདངས་ཡིན་པས་467ངོ་སོད་468དན་པར་469གིས470། ཞི་བའི་

སྐུ་རྒྱན་ཆ་ལུགས་471དང་ལྡན་པ་མཛེས་པའི་ཆ་བྱད་472ཅན་གངས་མེད་473འོང་བས་474དེ་ཅི་ཡིན་མ་བསམ།

རང་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་གནས་པའི་475ལྷ་ཚོགས་སྔར་བླ་མས་476ངོ་སད་477པ་དེ་ཡིན་[91]པ་478ཤེས་པར་གིས་
ཤིག479 སྐུ་རམ་ལ་འཇིགས་གསལ་480ཞལ་གདངས་481མཆེ་བ་བསྣོལ་བ་སོད་སོད་རྒྱོབ་རྒྱོབ་ཀི་ས་སྐད་འདོན་པ།

465 086, 191: སེ། ; 039: དོ།

466 086: ལྟེམ་ལྟེམས། ; 039: ལྟེམ་ལྟེམ་དེ། ; 191: ལྟེམ་ལྟེམ་
467 086, 191: པས་ ; 039: པའི་
468 086, 191: ངོ་སོད་ ; 039: སྣ་ཚོགས་
469 086: པར་ ; 039, 191: པ་
470 086: གིས། ; 039, 191: གཅེས།
471 191 omits ལུགས་
472 086, 191: བྱད་ ; 039: བྱེད་
473 086, 039: གངས་མེད་ ; 191: དངེདཾ་
474 086: བས་ ; 039, 191: བ་
475 086, 191: པའི་ ; 039: ནས་
476 086: མས་ ; 039, 191: མའི་
477 086: སད་ ; 039, 191: སོད་
478 086: པ་ ; 039, 191: པས་
479 191 omits ཤིག
480 086, 039: གསལ་ ; 191: པ་
481 086: གདངས་ ; 039, 191: གདང་ ; 191 adds གཙིག་སེ།

78
Maroon rays of light will zig zag.
Do not think, “This is good,” [just remember] these lights [simply] arise from
you.

As for the varieties of light rays, they burst with many colors.
Because they are the natural radiance of your mind, through the
recollection of pointing-out [instructions],
Uncountable numbers of enlightened forms of the peaceful deities [will
arise],
Beautifully adorned with ornaments and clothes.
Don’t think, “What is this?”

The hosts of spontaneously perfected deities that appear within you are
those that were pointed out by your lama’s previous [instruction]. You
should understand that.
As for the splendor of their enlightened bodies,
They are frightening and clear, with open mouths and interlaced teeth,
emitting these sounds: “Kill. Kill. Strike. Strike.”

79
གཅོད་པའི་མཚོན་ཆ་(299)སྣ་ཚོགས་བསྣམས་པ་ཆེ་ཆུང་གནམ་ས་འབེལ་བ་ཙམ482། རི་རབ་{574}ཙམ་རི་
ཕན་483ཙམ་བསམ་ལས་484འདས་པ་ཕོགས་མེད་གང་སོང་485སམ་486པའི་འཁྲུལ་སྣང་འོང་ངོ་།

དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྔར་བླ་མས་487ངོ་སད་488རང་ལ་གནས་པ་489ཁོ་བོའི་ལྷ་ཚོགས་ངོ་སད་490པ་དེ་ཡིན།

དེ་དུས་491རིག་པ་གཅེར་བུར་492ཡོད་པའི་དོན་གིས་རང་ལ་འཆར་བ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་གིས་ཤིག493

ངོ་སོད་མ་བརེད་ཅིག

ངོ་མ་འཕོད་494པ་ཐམས་ཅད་ལ་རང་ལ་གནས་པའི་ཁོ་རྒྱལ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་གཤིན་རེར་495མཐོང་ནས་གཅོད་
སོངས་496[92]བྱེད་པའི་སྣང་བ་འོང་བ་ཡིན་ཏེ497།

482 191 omits ཙམ་

483 086: ཕན་ ; 039: བིན ; 191: བན་
484 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་
485 086: སོང་ ; 039: ཡིན་ ; 191: སིན་
486 086: སམ་ ; 039, 191: བསམ་
487 086: མས་ ; 039, 191: མའི་
488 086, 039: སད་ ; 191: སོད་
489 086: པ་ ; 191: པས་ ; 039 omits པ་
490 086, 039: སད་ ; 191: སོད་
491 086, 191: དུས་ ; 039: ནས་
492 086, 191: བུར་ ; 039: བུ་
493 191 omits ཤིག
494 086: འཕོད་ ; 039, 191: སད་
495 086, 191: རེར་ ; 039: རེ་རུ་
496 086: སོངས་ ; 039, 191: སོང་
497 086, 039: ཡིན་ཏེ། ; 191: ཡིན་མིན་པ།

80
[They] hold various weapons of cutting.
Big and small, they extend from earth to sky, the size of Mt. Meru and small
mountains.
An incomprehensible [number appear].
Disoriented, (phyogs med) [you think]: “Where am I?”
[Like so,] the deluded appearances come.

All the hosts of wrathful deities [once] pointed out by your lama abide within
you.

The reason [that such visions appear] at that time [after death] is because
your innate awareness is naked.
You should understand the point that these [appearances are all] arising
within you.

Do not forget this pointing out [instruction].

For all those who have not receive pointing out [instructions],
Having not recognized Yama and the hosts of king-of-wrath deities that
abide within them, appearances that purify by cutting will come.

81
དམལ་བ་དང་གཤིན་རེ་498བྱ་བའི་མིང་དུ་གྲུབ་པར་499མ་བཤད་དོ།

དེ་ཕིར་ངོ་སོད་མ་བརེད་ཅིག

ལྷུན་གྲུབ་རང་ཆས་ཡིན་པར་500ཐག་ཆོད་ཅིག

རང་གི་ཀུན་གཞིའི་ངོ་བོ་སོང་པའི་རང་མདངས་501ལ་ཞི་བའི་ལྷ་ཚོགས་ཇི་སིད་ཐམས་ཅད་རྣམས།502
སིང་ཙི་ཏ་རིན་པོ་ཆེའི་ནང་དུ་འོད་དང་འོད་ཁྱིམ་གི་503ཚུལ་དུ་གནས་ནས་ཡོད་དོ།

རང་གི་504རིག་པའི་505གསལ་506མདངས་507ལ་ཁོ་བོའི་ལྷ་ཚོགས་ཇི་སིད་508རྣམས་ཀད་509པ་དུང་ཁང་510གི་
ནང་ན་གནས་ནས་ཡོད་དེ། {575}

498 086, 039: གཤིན་རེ་ ; 191: ཤིནེར་གཤིན་རེར་

499 039 omits གྲུབ་པར་
500 086, 191: ཡིན་པར་ ; 039: ཡིན་པས་ཡིན་པར་
501 086, 039: རང་མདངས་ ; 191: གདང་
502 086 omits རྣམས་
503 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
504 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
505 086: པའི་ ; 039, 191: པ་
506 086: གསལ་ ; 039, 191: གསལ་བའི་
507 086, 039: མདངས་ ; 191: གདང་
508 086 omits ཐམས་ཅད་
509 086, 191: ཀད་ ; 039: གད་
510 086, 191: ཁང་ ; 039: ཁུང་

82
[Even the] names of hell and Yama do not exist [apart from your mind].

Therefore, do not forget these pointing out [instructions].

Become certain that spontaneous appearances are your own natural

attribute.

[Think to yourself,] “The numerous (ji srid) hosts of peaceful deities reside
within the natural radiance of the empty essence of my own base of
all.
They abide inside of my precious heart (tsi ta) in the manner of light and
rings of light.

In the clear radiance of my own innate awareness, inside the conch

housing of my skull, abide numerous wrathful deities.”

83
སྤྲུལ་སྐུའི་ལྷ་ཚོགས་ཇི་སིད་ཐམས་ཅད་རྣམས་511རང་གི་སི་གཙུག་མན་ཆད་ནས་རྐང་མཐིལ་ཡན་ཆད་ཀི་512རྩ་
རྒྱུས་513ཐམས་ཅད་ལ་གནས་ནས་514སྐུ་གསལ་ལ་འཚེར་བ515།

རང་བཞིན་བཀྲ་ལ་མཛེས་པ་516འོད་ཟེར་འཕོ་བ་517འོད་[93]ལྔའི་མདངས་518དང་བཅས་519པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་
གནས་ནས་ཡོད་དོ།

སྐུ་ཉུང་520འབྲུ་ཙམ་ལ་སན་ཕུལ་521ཐག་ཙམ་སྣ་ཚོགས་ཅེར་522གོལ་523དུ་གནས་ནས་ཡོད་དོ།

རང་བེམ་རིག་524བལ་བ་དང་རིག་525པའི་རང་(300)མདངས་ས་འོད་ཟེར་གསུམ་རང་གནས་ལྷ་ཚོགས་དེ་
རྣམས་བསྡད་526ན་རང་ལ་དེ་ལྟ་བུ་527འཆར་རོ།

511 086 omits རྣམས་

512 039, 191 omit ཀི་
513 086: རྒྱུས་ ; 039, 191: རྒྱུད་
514 086: ནས་ ; 039: ན་ཡོད་ ; 191: ནས་ཡོད་དོ།
515 039 omits བ་
516 086, 039: པ་ ; 191: པའི་
517 039 omits བ་
518 086, 039: མདངས་ ; 191: གདང་
519 086: ཆས་ ; 039, 191: བཅས་
520 086: ཉུང་ ; 039: ཉུངས་ ; 191: ཡུང་
521 086: ཕུས་ ; 039: ཕྲུས་ ; 191: ཕུལ་
522 086: ཅེར་ ; 039, 191: གཅེར་
523 086, 191: གོལ་ ; 039: གལ་
524 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
525 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
526 086: བསྡད་ ; 039, 191: བར་དོ་
527 086: བུ་ ; 039, 191: བུར་

84
All the numerous emanation deities abide in all the channels and sinew [of
my body]
From the crown of my head down to the soles of my feet.
These enlightened [deity] bodies shine brilliantly.”

Light rays naturally and brightly (bkra) emanate and abide as

spontaneously perfected radiant five-[colored] light.

A variety of enlightened forms, [each] the size of a mustard seed, with eyes
that are appropriately sized (phul thag tsam), appear and vividly
abide.

[Think to yourself,] “My body and [my] awareness are separate.

The natural radiance of [my] innate awareness – sound, light, and rays –
naturally abide as various deities.
They arise like that.”

85
འཁྲུལ་སྣང་ས་རོ་རི་བག་གི་528སྣང་བ་འདི་མེད་529ན་530དག་སྣང་ས་འོད་ཟེར་གསུམ་531སྐུ་དང་འོད་ལྔའི་ཞིང་
532འཆར་རོ།

ད་ལྟ་ལུས་ཀི་533རྒྱ་ཡི་534བསྟུམ་535པ་536དང་། མི་འད་ནས་537བར་དོ་ན་རིག་པ་གཅེར་བུར་ཡོད་པའི་538རང་
539མདངས་ལ། སྐུ་ཆེ་བ་ནམ་མཁའི་མཐའ་540དང་མཉམ་པ་འབིང་བ་541རི་རབ་ཙམ། ཐ་ཆུང་རི་ཕན་542ཙམ།
{576}

སྐུ་མདོག་ཕག་མཚན་འཇིགས་པའི་543ཆ་བྱད་544ཅན་ཕག་ན་[94]འཇིགས་པའི་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་བསྣམས་པ།

སན་545སྡང་མིག་ཏུ་བགད་546པ། སྨིན་མ་གོག་ལྟར་547འགྱུ་548བ།
མཆེ་བ་ཟངས་549ཡག་འབར་བ། སྐུ་ལ་550ཚ་ཚ་འཕོ་བ།

528 086, 191: གི་ ; 039: གིས་

529 086, 191: མེད་ ; 039: མེན་
530 086: ན་ ; 039, 191: ནས་
531 039 erroneously repeats material in line 575.5 from line 575.4 but then reconciles with other text
532 086: ཞིང་ ; 039, 191: ཞིང་ཁམས་
533 086 omits ཀི་
534 086, 039: རྒྱ་ཡི་ ; 191: རྒྱར་
535 086: བསྟུམ་ ; 039, 191: བཏུམ་
536 039 adds འདི་
537 086 omits ནས་
538 086, 039: ཡོད་པའི་ ; 191: འབུད་པའི་
539 039 omits རང་
540 086, 191: མཐའ་ ; 039: མདངས་
541 086, 039: བ་ ; 191: པོ་
542 086: ཕན་ ; 039, 191: བན་
543 086, 191: པའི་ ; 039: པ་
544 086: བྱད་ ; 039, 191: བྱེད་
545 086, 191: སན་ ; 039: སང་
546 086: བགད་ ; 039: བསད་ ; 191: སད་
547 086, 039: ལྟར་ ; 191: བཞིན་
548 086, 191: འགྱུ་ ; 039: འགྱུར་
549 086: ཟངས་ ; 039, 191: ཟང་
550 039 omits ལ་

86
Without the deluded appearances of earth, stone, mountains, and rock,
pure appearances of sound, light, and rays arise as pure realms of
enlightened forms and five-[colored] lights.

Now, in the bardo, it is not the same [experience] as when one is covered
(bstum) with the seal of the body.
In the natural radiance of the naked innate awareness,
Large enlightened forms are similar in size to the sky,
Mid-sized [forms] are the size of Mt. Meru,
And small sized [forms] are the size of small hills.

The body color, implements, and attributes [of these enlightened deity
forms] are frightening;
And they hold a variety of terrifying weapons in their hands.

Their eyes are open wide.

Lightning flashes from their foreheads.
Their fangs blaze with copper particles,
and their enlightened forms sparkle.

87
འཁོར་མགོ་བརན་551ཅན་གི་སྡེ་ཚོགས་བསམ་ལས་552འདས་པས་བསྐོར་བ་ནམ་མཁའ་བར་སྣང་ས་གཞི་གང་
ནས་འཆར་རོ།

དེ་ལ་མ་འཇིགས་553ཤིག མ་སྐྲག་554ཅིག
གཤིན་རེ་ཡིན་པར་མ་འཛིན་ཅིག

རང་ས་རང་འོད་རང་ཟེར་ལྷ་ཚོགས་རང་ལ་འཆར་བར་555འོང་ངོ་ཤེས་པར་གིས་ཤིག556

གཞན་སྣང་ཡིན་པར་མ་འཛིན་ཅིག
རང་སྣང་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གིས་557ཤིག

ས་འོད་ཟེར་གསུམ་སྐུ་ཡིས་558རེན་559བསྐུལ་ནས་རིག་པའི་ངོ་བོ་སོང་གསལ་འཛིན་མེད་དུ་གོལ་560ཏེ་
561སངས་རྒྱ་562བ་ཡིན་ནོ།

ཡང་ཕོགས་མེད་དུ་མེ་563འབར་བ་564རེད་565སོང་566བསམ་ནས་རང་བསེགས་པའི་སྣང་བ་[95]འོང་567ངོ་།

551 086, 191: བརན་ ; 039: རེན་

552 086, 191: ལས་ ; 039: ལ་
553 086, 191: འཇིགས་ ; 039: འཇིག་
554 086, 191: སྐྲག་ ; 039: སྐྲ་
555 086, 191: བར་ ; 039: བ་
556 086: འོང་ངོ་ཤེས་པར་གིས་ཤིག ; 039, 191: འོང་ངོ་། ཤེས་པར་གིས་གཅིག
557 086, 191: གིས་ ; 039: གི་
558 086: ཡིས་ ; 039, 191: ཡི་
559 086, 191: རེན་ ; 039: རྒྱན་
560 086, 191: གོལ་ ; 039: གལ་
561 086: ཏེ་ ; 039, 191: ནས་
562 086: རྒྱ་ ; 039, 191: རྒྱས་
563 039 omits མེ་
564 039 omits བ་ ; 191 has, for this section of the line: ཡང་ཕོགེདཾ་མེ་བར་
565 086, 191: རེད་ ; 039: རད་
566 086: སོང་ ; 039, 191: སིན་
567 086: འོང་ ; 039, 191: ཡོང་

88
They are surrounded by retinues with an incomprehensible variety of types
of faces, and they fill all of space.

Do not be afraid of [what you see].

Do not be terrified.
Do not reify (‘dzin pa) the existence of Yama [thinking it is real].

Recognize that these hosts of deities are natural sound, natural light, and
natural rays arising within yourself.

Do not apprehend these appearances as other [than your own mind];

Understand them as appearing within you.

[With this view,] supported (rkyen skul) by the three enlightened forms -
sound, light, and rays,
You are liberated in the clear, empty essence of innate awareness free of
grasping.
That is Buddhahood.

Otherwise, [if you allow yourself to become] disoriented (phyogs med), you
will think, “Fire blazes!”
[Believing] that fire is actually burning you up.

89
དེ་ནས་568རང་འོད་དམར་པོ་ཡིན་དེ་རུ་མེ་ཡོད་མི་སིད་པའི་569ངོ་570ཤེས་པ་གལ་571ཆེའོ།

ཡང་ཆུ་བོ་572ཆེན་པོས་573{577}ཁྱེར་བའི་སྣང་བ་འོང་ངོ་།
དེ་རུ་ཆུ་ཡོད་མི་སིད་པའི་574རང་འོད་སྔོན་པོ་ཡིན་པས་575(301)ངོ་576ཤེས་པར་གིས་ཤིག

ཡང་577རླུང་ཆེན་པོས་578རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་579ལ་ཁྱེར་བསམ་པའི་སྣང་བ་འོང་580ངོ་།
དེ་རུ་རླུང་ཡོད་མི་སིད་པའི་581རིག་582པའི་རང་འོད་ལང་ཁུ་ཡིན་པར་583ངོ་ཤེས་པར་གིས་ཤིག

ཡང་584ལུས་ས་འོག་རི་འོག་585ཏུ་སོང་586ནས་རི་རབ་ཆེན་པོས་587མནན་པའི་སྣང་བ་འོང་ངོ་།
དེ་རུ་ས་ཡོད་མི་སིད་པའི་588རིག་589པའི་རང་འོད་སེར་པོ་ཡིན་པར་590ངོ་ཤེས་པར་གིས་ཤིག

568 086: ནས་ ; 039, 191: ནི་

569 086: སིད་པའི་ ; 039: སིད་པས་ ; 191: བསིད་པས་
570 039, 191 omit ངོ་
571 086, 191: གལ་ ; 039: གར་
572 086: ཆུ་བོ་ ; 039, 191: ཆུའོ་
573 086, 191: པོས་ ; 039: པོའི་
574 086: སིད་པའི་ ; 039: སིད་པས་ ; 191: བསིད་པས་
575 086: པར་ ; 039, 191: པས་
576 191 omits ངོ་
577 086: ཡང་ ; 039, 191: བྱང་
578 086, 191: པོས་ ; 039: པོའི་
579 086: ཡོངས་ ; 039, 191: ཡོང་
580 086, 191: འོང་ ; 039: ཡོང་
581 086: སིད་པའི་ ; 039: སིད་པས་ ; 191: བསིད་པས་
582 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
583 086: པར་ ; 039, 191: པས་
584 039, 191 omit ཡང་
585 086, 191: འོག་ ; 039: གོ་
586 086, 191: སོང་ ; 039: སང་
587 086, 191: པོས་ ; 039: པའི་
588 086: སིད་པའི་ ; 039: སིད་པས་ ; 191: བསིད་པས་
589 086, 039: རིགས་ ; 191: རིག་
590 086: པར་ ; 039, 191: པས་

90
In that [moment,] it is very important to recognize that this fire does not
exist.
[If you recognize this], then a natural red light will appear.

Additionally, a great river will appear.

Recognize that [river] as a natural blue light,
And [realize that] it is impossible that there is [actually] water here.

Next, [the sense that there is] a great wind [blowing] throughout the
kingdom will come into your mind.
Recognize that as a natural green light of innate awareness,
And [realize that] it is impossible that wind [really] exists here.

Next, the appearance that you are [being] pressed under the earth or under
a great mountain will come.
At that time, recognize this as a natural yellow light of innate awareness,
And [realize that] it is impossible that earth [really] exists here.

91
རིག་པའི་ངོ་བོ་སོང་591ཞིང་བདག་མེད་དུ་ངོ་ཤེས་པར་གིས་གཅིག592
དེ་ལྟར་ཆོ་593འཕྲུལ་བས་594ཚད་ལ་595འདས་པའི་596ཆོ་འཕྲུལ་597།
རི་598ཉིལ་599[96]ནས་བྱུང་བསམ་པ་600དང་། ཆུ་བོ་601ཆེན་པོས་602ཁྱེར་བསམ་པ་དང་།
བག་དམར་ཟང་603ཡག་ལ་མར་604ཚར་བསམ་པ་དང་། རོ་ཆར་ནང་དུ་ལུས་བསམ་པ་དང་།
མེ་མུར་605གི་606ནང་དུ་འབོག་བསམ་པ་དང་། གསོན་པོ་607རང་བས་608མེད་བསམ་པ་དང་།
རོ་རུས་609ནང་དུ་བསྡད་བསམ་པ་དང་། བྱང་རླུང་ཆེན་པོས་610རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་611ལ་ཁྱེར་བསམ་པ་དང་།
མུན་ནག་ནང་དང་612རག་613{578}འདམ་614ནང་དུ་ལུས་བསམ་པ་དང་གར་འགོ་ཆ་མེད་ཡུལ་དུ་སོང་བསམ་
པ་དང་།

591 086: སང་ ; 039, 191: སོང་

592 086 omits གཅིག
593 086: ཆུ་ ; 039: ཆོ་
594 191 omits ཆོ་འཕྲུལ་བས་
595 086, 039: ལ་ ; 191: ལས་
596 086: པའི་ ; 039, 191: པས་
597 039 adds ལ་
598 086: རི་ ; 039, 191: རི་རབ་
599 086, 039: ཉིལ་ ; 191: སིལ་
600 191 omits པ་ here and in the next few lines where bsam dang appears
601 086: ཆུ་བོ་ ; 039, 191: ཆུའོ་
602 086, 191: པོས་ ; 039: པོའི་
603 086: ཟགས་ ; 039: ཟངས་ ; 191: ཟང་
604 086: མར་ ; 039, 191: ཡར་
605 086: མེ་མར་མུར་ ; 039: མེ་མ་མུར་ ; 191: མེ་མུར་
606 086: གི་ ; 039: གིས་ ; 191 omits གི་
607 086: བསོན་པོ་ ; 039, 191: གསོན་པོ་
608 086, 039: བས་ ; 191: བེས་
609 086, 039: རུས་ ; 191: རུམ་
610 086, 191: པོས་ ; 039: པོའི་
611 086, 039: ཡོངས་ ; 191: ཡོང་
612 086, 191: ནང་དང་ ; 039: ན་དུ་
613 086, 191: རག་ ; 039: སྐྱག་
614 086, 191: འདམ་ ; 039: འདམས་

92
Through the recognition of the empty essence of innate awareness and
selflessness, the [strange] miraculous emanations of the
immeasurable [arises]:
The thought occurs that a mountain is falling down…
The thought [occurs that] a great river flowing…
The thought occurs that a large red copper-colored rock is falling down…
The thought occurs that your body is inside a hailstone…
The thought occurs that you have fallen down into a pit of fire…
The thought occurs that you are the only one alive…
The thought occurs that you are inside the body of a corpse…
The thought occurs that a great northern wind blows [throughout] the whole
country…
The thought occurs that you are in darkness, inside excrement, and do not
know where you are going.

93
ཚད་615མེད་གངས་616འདས་ཆོ་འཕྲུལ་སྣང་ལ་མི་འོང་བ་617གཅིག་ཀང་མེད་པའི་618ངོ་སོད་མ་བརེད་ཅིག
ངོས་619ཟིན་པར་གིས་ཤིག

ད་ལྟ་620སྣང་སེམས་གཉིས་ལ་གོམས་621འདིས་མ་བྱས་ནས་622བར་དོར་623ངོས་མི་ཟིན་པར་624འཁོར་བར་
འཁྱམས་ནས་ཀང་།625 ངན་སོང་གསུམ་དུ་གཅོད་སོང་626སྣ་ཚོགས་བྱེད་པའོ།

དེས་ན་627ཉམས་སུ་ལེན་པ་གཅེས།

དེ་ལྟར་[97]ཐམས་ཅད་བྱུང་628བ་དང་ང་ཤི་བ་ཡིན་629བསམ་པའི་630སྣང་བ་གཅིག་631ཀང་འོང་།

དེ་དུས་ལུང་མ་བསན་པ་632གཅིག་ཡིན་ཡང་(302)བླ་མ་དན་པས་633སྐྱབས་སེམས་634མི་བྱེད་ཁ་མེད635།

615 086, 191: ཚད་ ; 039: གངས་

616 086, 039: གངས་ ; 191: གང་
617 039, 191 omit བ་
618 086: པའི་ ; 039, 191: པས་
619 191 adds ཀི་
620 086, 191: ལྟ་ ; 039: ལྟའི་
621 086, 039, 191: གོམ་ ; Corrected to གོམས་
622 086: ནས་ ; 039, 191: ན་
623 086: དོར་ ; 039, 191: དོ་
624 039, 191 omit པར་
625 086 omits ཀང་
626 086, 191: སོང་ ; 039: སང་
627 086, 191: དེས་ན་ ; 039: དེ་ནས་
628 086: བྱུང་ ; 039, 191: འོང་
629 191 adds གཅིག་
630 086, 191: པའི་ ; 039: པས་
631 086, 039: གཅིག་ ; 191: ཅིས་
632 039 omits པ་
633 086, 191: པས་ ; 039: པའི་
634 039 omits སེམས་
635 191 adds ཡིན་

94
Even if all these limitless and uncountable [strange] miraculous
appearances come,
Do not forget the pointing [out instructions you have received,] and
recognize [such appearances as arising within you].

Now, [if you have] not familiarized yourself with and habituated to the two -
mind and appearances - [then] you will not recognize the bardo. [In
this case,] you will wander in the samsara of the three lower rebirths,
And you will [experience the] various of [miseries of] purification through
cutting.

Therefore, practice is important.

Think like this, “I am dead; and all of this is [simply] what occurs [in the
bardo].”

At that time, [through this recognition,] everything is experienced as neutral,

and you will automatically take refuge and generate bodhicitta.

95
ཡོན་ཏན་གིས་636སྡུག་བསྔལ་ཁ་ཚོན་637འཇོམས་པའོ།

ངོ་སོད་ཡོད་པའི་བུ་ཡིན་ན་བག་ཆགས་བག་ཙམ་ཞིག་ཡོད་638ཀང་གཅོད་སང་639གཏན་དུ་མེད།

དེ་ཕིར་དམལ་སྣང་ཆོ་འཕྲུལ་ཅི་640བྱུང་ཡང་རང་སྣང་མིན་641པ་གཞན་ན་ཡོད་མི་སིད་དོ།

ཡིད་ཆེས་642ཐག་ཆོད་ཀིས་ཤིག
སྐལ་ལྡན་རིགས་ཀི་བུ།

དབང་པོ་རབ་ཀི་དབུགས་643ཆད་སངས་རྒྱས་དུས་མཉམ་{579}སེ།

ཐོག་ཆགས་644མེད་དེ་645ཟང་ཐལ་ཡེ་སངས་རྒྱས།

དེ་མཆན་འོད་གསལ་ལྷ་ཡི་བར་དོ་རུ། འཁྲུལ་རྟོག་646བག་ཆགས་བློ་དང་བལ་ནས་ནི།
ས་འོད་ཟེར་གསུམ་647བསྐུལ་ལོང་648མེད་པ་རུ། རིག་སོང་མ་བུ་འདེས་ནས་ཡེ་སངས་རྒྱས། [98]

636 086, 191: གིས་ ; 039: གི་གཞིའི་མའི

637 086: ཚོན་ ; 039: ཚན་གི་ ; 191: ཚོན་གིས་
638 086, 039: ཡོད་ ; 191: ཡིན་
639 086, 039: སང་ ; 191: སོང་
640 086, 191: ཅི་ ; 039: ཅན་
641 086, 191: མིན་ ; 039: མེད་
642 086, 191: ཆེས་ ; 039: ཆས་
643 086: དབུགས་ ; 039, 191: དབུག་
644 086, 191: ཆགས་ ; 039: ཆག་
645 086: མེད་དེ་ ; 039: མེ་ཏེ་ ; 191: མེད་སེ་
646 086, 191: རྟོག་ ; 039: རྟོགས་
647 086, 039: གསུམ་ ; 191: ༣སི་གསུམ་གིས་
648 086, 039: བསྐུལ་ལོང་ ; 191: བསྐུལོ་

96
The positive qualities [of refuge and generating bodhicitta] put an end to
misery.

If you have [received] pointing-out [instructions],

Even if you only possess a little karmic inclination, you will eliminate [the
miseries of] purification through cutting.

Therefore, whatever miraculous emanations of hell realm appearances

occur,
It will not be possible [for you to perceive them] as anything other than
appearances from within yourself (rang snang).

Have certain faith, oh fortunate child.

For those of excellent faculties, the time when the breath stops is the same
as the time of [achieving] Buddhahood.

Unimpeded and transparent, [you become] the primordial Buddha.

Note that in the bardo of clear light there is no time to receive instruction.
The mind (blo) separates from the karmic inclinations of deluded thought.
Free from the stimulus of the three – sound, light, and rays,
The mother and son - emptiness and innate awareness - are mixed, And
you are the primordial Buddha.

97
དེ་མཆན་ཕ་རོལ་སིད་པའི་བར་དོ་རུ།
ས་འོད་ཟེར་གསུམ་སྐུ་ཡིས་649རེན་བསྐུལ་ནས།
སེམས་ཉིད་མ་བུ་འཕོད་ནས་ཡེ་སངས་རྒྱ650།

དེ་མཆན་651ཚུལ་ཐམས་ཅད་རོགས་ནས་ཀང་། རང་སྣང་གང་ཡང་652སེམས་སུ་ཐག་ཆོད་དེ།
མ་པང་བུ་རྒྱུག་སྔར་འདིས་653མི་དང་654ཕད་655པ་ལྟར། ཐོག་དང་ཐ་མ་མེད་656ནས་ཡེ་སངས་རྒྱ657།

དེ་མཆན་སེམས་ཀི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་བསམ་བློ་དང་མ་བལ་658འཇིགས་སྐྲག་དངངས་659གསུམ་དང་660བལ་ཏེ་
སངས་རྒྱས་ནི་ཅུང་མི་ནུས། ངན་སོང་གསུམ་ལ་དོགས་661མི་བརྩི།662 ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་663ཞིང་ཁམས་ཀ་དག་
གདམ་664སེ་ཕི་མར་འགོ་དོན་ནུས།

དེ་མཆན་ལས་འབེལ་ཡོད་པ་ཙམ་གཅིག་ཡིན་ཡང་ཕི་མར་མི་665ལུས་ཐོབ་སེ་བོན་དང་འཕད།

649 086, 039: ཡིས་ ; 191: ཡི་

650 086: རྒྱ། ; 039, 191: རྒྱས།
651 191 adds འཆར་
652 039, 191 omit གང་ཡང་
653 086, 191: འདིས་ ; 039: འདེས་
654 191 omits མི་དང་
655 086: ཕད་ ; 039, 191: འཕད་
656 086, 039: ཐོག་དང་ཐ་མ་མེད་ ; 191: ཐོེདཾ་ཡིད་༢་མེད་
657 086: རྒྱ། ; 039, 191: རྒྱས།
658 191 adds ན་
659 086: དངངས་ ; 039: སྔངས་ ; 191: བསྔང་
660 039, 191 omit དང་
661 086: དོགས་ ; 039, 191: དོག་
662 086: བརྩི། ; 039, 191: རྩི།
663 086: ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་ ; 039: ཐེ་ཚོམ་པའི་ ; 191: ཐེ་མི་ཚོམ་
664 086: གདམ་ ; 039: གདམས་ ; 191: བདམ་
665 086, 039: མི་ ; 191: མིའི་

98
Note that in the Bardo of the Existence of the Other Side,
When - through the enlightened forms of sound, light, and rays and the
conditioning of [prior] instruction (bskul) –
It is pointed out that [your mind and] the nature of mind [are connected like]
mother and son, you [recognize that you] are the primordial Buddha.

Note that, having completed all the methods [of instruction and practice],
Regardless of what appearances [arise] in you, you remain certain that
they are mind.
Like a son jumping into his mother’s lap, or like meeting a person you
know,
[Suddenly, you are] the primordial Buddha without beginning or end.

Note that [you] should not part from the thought that the [strange and
nightmarish appearances] are all miraculous emanations of your own
mind.
[Remain] free of the three – fear, terror, and horror.
Don’t reckon that [you will be born in] the three lower realms.
[Be certain that,] without a doubt, you will choose [to be reborn in] the pure
land of primordial purity,
And that, in future lives, you will be able to benefit those migrating [in
samsara].

Note that even if you are bound by karma,

In the next life you will obtain a human birth and encounter the Bon
[teachings].

99
ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་{580}ཡོན་ཏན་བསན་པའོ།
འདི་ལྟར་ཐེག་ཆེན་666འབས་བུའི་དོན། [99]
གནད་ཀི་གཟེར་བུའི་667ཡང་ཐིག་གཡུང་དྲུང་བོན་གི་668སིང་པོ།
རོགས་པ་ཆེན་པོའི་བཅུད་669(303)བསྡུས670།

ཐེག་671ཆེན་བོན་གི་672ལྡེ་མིག་རོངས་673པས་མཐོང་སེ་674གོལ་རེན།

བར་དོ་གསལ་བའི་སོན་མེ།
བདེ་གཤེགས་བཀའ་ལུང་བཅུད་བསྡུས།675
བློ་དམན་སེམས་ཀི་སོན་མ676།677
སང་འཁྱམས་678བདག་679གི་ཉམས་མོང་།
མན་ངག་ཚིག་680དོན་ཉུང་འདུས་འདི།

666 086, 039: ཐེག་ཆེན་ ; 191: ཐིགེ་

667 086, 191: བུའི་ ; 039: བུ་
668 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
669 086: བཅུ་ ; 039, 191: བཅུད་
670 086, 039: བསྡུས་ ; 191: སྡུས་
671 086, 191: ཐེག་ ; 039: ཐིག་
672 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
673 086, 039: རོངས་ ; 191: རོང་
674 039 omits སེ་
675 039 omits this line
676 086: མ་ ; 191: མེ་
677 039 omits this line
678 086, 039: འཁྱམས་ ; 191: འཁྱམ་
679 086, 039: བདག་ ; 191: རང་
680 086, 191: ཚིག་ ; 039: ཚིགས་

100
This demonstrates the positive qualities of this great and marvelous
[instruction] .
This [instruction describes] the objective of the result of the great vehicle.
This is the essential drop of the nail of the vital point.
This is the essence of the Yungdrung Bon.
This is the distilled nectar of the Dzogchen.

Because it is the key of the great vehicle of Bon,

[Even those] who see with confusion, [will find this instruction] a condition
for liberation.

This lamp that clarifies the bardo

Is the distilled nectar of the scripture of the Sugatas,
Is the lamp of the mind for those of little intelligence, and
Is my own experience, that of a wandering vagabond.
These words distill the meaning of the quintessential instructions.

101
བློ་དམན་དད་པ་ཅན་གི་681དོན་ཆེད་682དུ།
སེམས་བསྐྱེད་རྣམ་དག་འགོ་བའི་དོན་དུ་བཀོད།

མི་ལུས་གཙང་མ་ཐོབ་པའི་དད་ལྡན་འགའ683།
གདམས་ངག་སྣོད་དུ་རུང་བའི་མོས་གུས་ཅན།

སང་འཁྱམས་བདག་ལ་བསམ་པའི་684ལས་འབེལ་ཅན། ཉམས་ལེན་གོ་ཚུལ་སེང་དུ་ལུས་དོགས་685ཕིར། རྩེ་

གཅིག་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་686པས་687688བསྐུལ་[100]བཏབ་689ནས། ཐུགས་ཀི་690བཅུད་ཕྱུང་གསལ་691འདེབས་
692{581}འདི་བཀོད་པ693།

བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགོ་དང་།
བོན་སྐྱོངས་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ།
མི་འཐད་ཐུགས་འགལ་ཅི་མཆིས་མཐོལ་ལོ་བཤགས།

681 086, 039: གི་ ; 191: གིས་

682 086: ཆེད་ ; 039, 191: ཆད་
683 086: འགའ། ; 039, 191: ག།
684 086, 191: པའི་ ; 039: པས་
685 086: དགོས་ ; 039: དགེ་ ; 191: དོག་
686 086: སྒྲུབ་ ; 039: བསྒྲུབ་ ; 191: སྒྲུབས་
687 086: པས་ ; 039, 191: པའི་
688 039 adds སངས་རྒྱས་
689 086, 191: བཏབ་ ; 039: གདབ་
690 086: ཀི་ ; 039, 191: ཀིས་
691 086, 191: གསལ་ ; 039: གསོལ་
692 086, 039: འདེབས་ ; 191: འདབ་
693 086: པ་ ; 039: པས་ ; 191: ནས་

102
[10. Dedication]

To aid of those who have little intelligence, [but] possess faith,

This [instruction] is composed for the benefit of pure migrators [in samsara]
who have generated bodhicitta.

Those who are pure, have obtained human birth, and possess devotion are
worthy vessels of this instruction.

Having been requested by practitioners with an understanding of practice

and a mental (bsam pa) karmic connection to me - a wandering
vagabond,
This [instruction] has been pulled from the nectar of the heart and arranged
here.

I request the patience of the gurus, yidams, khandros, and protectors of

Bon.

For whatever is here that is disagreeable or unacceptable, I express regret.

103
བདག་ལ་དད་ཅིང་མོས་པའི་སྐལ་ལྡན་རྣམས།
སང་འཁྱམས་བདག་ལ་འཕད་པ་མ་བྱུང་ཡང་།
ཞལ་གདམས་འདི་ལ་694མོས་གུས་རྟེན་695གིས་ཤིག696
རིག་697པ་698གསལ་འདེབས་མན་ངག་འདི་ལ་ལྟོས།

བདེར་གཤེགས་རིག་འཛིན་རྣམས་ཀི་ཐུགས་རེ་དང་།
གདམས་699ངག་ཁ་གསལ་ཅན་གི་700བྱིན་རླབས་དང་།
སང་པོ་བདག་གི་701སེམས་བསྐྱེད་དག་པ་ཡིས702།
ཕན་ཐོགས་703པར་ངེས་སོ་ཁས་ལེན་ཕོད།

ཡིད་ཐེ་ཚོམ་མ་ཟ་ཐུགས་སུ་ཆོང་704།
བློ་འགྱུ་འགྱུ་705མ་མང་ཉམས་སུ་ལོངས706།

694 086, 039: ལ་ ; 191: ལས་

695 086, 191: རྟེན་ ; 039: བརྟན་པར་
696 086, 039: ཤིག ; 191: ཅིང་།
697 086, 191: རིག་ ; 039: རིགས་
698 086, 039: པ་ ; 191: པའི་
699 086: གདམས་ ; 039, 191: གདམ་
700 086, 191: གི་ ; 039: གིས་
701 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
702 086: ཡིས་ ; 039, 191: ཡི་
703 086: ཐོགས་ ; 039, 191: ཐོག་
704 086: ཆོང་། ; 039: འཆང་། ; 191: འཆོང་།
705 086, 039: འགྱུ་འགྱུ་ ; 191: འགྱུར་འགྱུར་
706 086: ལོངས། ; 039, 191: ལོང་།

104
You fortunate ones that have confidence and reverence for me, even if you
have not met this wandering vagabond,
Have respect and devotion to this instruction.

Regard this as a quintessential instruction which reminds you of innate

awareness.

Due to the pure bodhicitta of this vagabond, the compassion of the Sugata
and vidyādharas, and the blessing of this very clear instruction, I
promise that benefits are certain to occur.

Do not have doubts in your mind.

Hold [confidence] in your heart.
Minimize distraction.
Practice.

105
ཉམས་མོང་ཐུགས་ཀི་ཉིང་707ཁུ་འདི། ལོག་ལྟ་སེམས་{582}ངན་ཅན་གི་708གང་ཟག་དང་། [101] 709 སེམས་
འདུས་ལག་710ཁུམ་711སེར་སྣ་ཅན་གི་712(304)གང་ཟག་དང་། མ་རབ་ཐེག་713པ་འོག་མའི་714གང་ཟག་དང་།
བློ་དམན་715གཤེ་716བསྐུར་717མཁན་718གི་719གང་ཟག་དང་། ཁ་འཇམ་720མིག་བིད་གདམས་721ངག་གཡོ་
སྒྱུས་722ལེན་པའི་གང་ཟག་གི723། རྣ་བར་ས་ཙམ་724བསག་725པར་མི་བྱའོ།

ལོག་726ལྟ་ཅན་ལ་གདམས་ངག་བསན་ན་མཁའ་འགོས་727བར་གཅོད་728འོང་བས་729མ་སོན་730ཅིག་དད་པ་
ཅན་ལ་ཕན་ཐོག་ཤོག

707 086: ཉིང་ ; 039, 191: སིང་

708 086, 191: ལོག་ལྟ་སེམས་ངན་ཅན་གི་(191:གིས) ; 039: ལོག་ལྟ་ངན་སེམས་ཀི་
709 039 adds དད་པ་སྐྱོ་ངེས་བྱེད་པའི་གང་ཟག་དང་། དེད་པོ་ཁ་དད་ཅན་གི་གང་ཟག་དང་།
710 086, 191: ལག་ ; 039: ལགས་
711 086: ཁུམ་ ; 039: འཁུམ་ ; 191: མཁུམ་
712 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
713 086, 191: ཐེག་ ; 039: ཐིག་
714 086, 039: མའི་ ; 191: མ་
715 086, 039: དམན་ ; 191: ངན་
716 086: གཤེ་ ; 039: གཤེན་ ; 191: ཤེས་གཤེས་
717 086: བཅུར་ ; 039: བསྐུར ; 191: སྐུར་
718 086, 191: མཁན་ ; 039: ཅན་
719 086: གི་ ; 039, 191: གིས་
720 086: འཇམ་ ; 039, 191: འཇམས་
721 086: གདམས་ ; 039, 191: གདམ་
722 086: སྒྱུས་ ; 039: རྒྱུས་ ; 191: སྒྱུ་
723 086: གི། ; 039, 191: ལ།
724 086, 191: ཙམ་ ; 039: རྩམ་
725 086: བསག་ ; 039: བསགས་ ; 191: སག་
726 086: ལག་ ; 039, 191: ལོག་
727 086: འགོས་ ; 039, 191: འགོའི་
728 086: བར་གཅོད་ ; 039: བརད་ ; 191: བརདོ་
729 086: བས་ ; 039: བ་ ; 191: པས་
730 086: སོན་ ; 039: བསན་ ; 191: སན་

106
Those who have wrong view, persons who have narrow minds, persons
who are stingy and miserly, persons who [follow the] lower vehicles that
lack excellence, persons who have inferior intelligence, [those] who slander
and gossip, deceptive people with shifty eyes, should not hear even a word
[of this instruction] that is the heart-marrow of practice.

If you teach this instruction to those of wrong view in the future, the
khandro will make obstacles.
Therefore, do not teach [this to those with wrong view].
[Instead,] benefit the faithful.

107
དད་མེད་རྣམས་ལ་ཨུ་ཡ་སྨྲར།
ལོག་ལྟ་ཅན་ལ་གུ་དུན་ཧྲུན731།

གསལ་འདེབས་འདི་བིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེས།
འགོ་རྣམས་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་དོན་732རྟོགས་733ཤོག

གདམས་ངག་འདི་ལ་འབེལ་བ་གང་འཇོག་734རྣམས། ས་འོད་ཟེར་གསུམ་{583}སེམས་སུ་ཤེས་ནས་ཀང་། སེམས་

ཉིད་ངོ་བོ་[102]སོང་ཉིད་735རྟོགས་པ་དང་736། བོན་ཉིད་དབྱིངས་སུ་ཡེ་སངས་རྒྱ་བར་737ཤོག

ཡང་དག་དོན་གི་738གདམས་པ་འདི། དམ་ཉམས་དམ་ཚིག་739མེད་པ་ལ། ནམ་ཡང་སོན་པར་མ་བྱེད་ཅིག

གལ་ཏེ་740ལག་ཏུ་ཤོར་སིད་ནས741། མ་སིང་མཁའ་འགོས་742སིང་ཁག་དོང་།

སྣོད་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ལ། བསན་པའི་རེས་གནང་བདག་གིས་བཞིན།

731 086, 191: གུ་དུན་ཧྲུན། ; 039: གསང་རྒྱའི་ཐོབ།

732 191 omits དོན་
733 086, 039: རྟོགས་ ; 191: རྟོག་པར་
734 086: འཇོག་ ; 039, 191: བཞག་
735 039 adds དོན་
736 086: པ་དང་། ; 039: ནས། ; 191: ནས་ཀང་།
737 086, 039: སངས་རྒྱ་བར་ ; 191: སངས་རྒྱས་པ་
738 086, 039: གི་ ; 191: གིས་
739 086, 191: ཚིག་ ; 039: ཚིགས་
740 086: ཏེ་ ; 039: ལྟེ་ ; 191: གལྟེ་
741 086, 039: ནས་ ; 191: ན།
742 086: འགོས་ ; 039, 191: འགོའི་

108
Keep this [instruction] secret (Zhang Zhung: u ya smar) from those without
faith.
Show reverence [to the tradition, by not giving this precious instruction] to
those with wrong view.

By writing this reminder, through the root of virtue, may those migrating [in
samsara] realize the principle of the primordial wisdom of innate self-
awareness.

Whoever is connected with this instruction, having understood the sound,

light, and rays as consciousness, and having realized the empty-
essence of the nature of mind,
May you be primordially awakened in the space (dbyings) of the nature of
Bon.

Do not teach this instruction of correct meaning to those who have

degenerate samaya or no samaya.
If it happens to fall into their hands, the mother and sister khandro will tear
out their hearts.

To the person who is a worthy vessel, I give the permission of this

teaching.

109
མན་ངག་ཐུགས་ཀི་743སིང་744ཁུ། ཡང་གསང་དོན་གི་745གདམས་པ། བཀའ་746རྟེན་747ལུང་དང་ཉམས་མོང་
འདི། སྐལ་ལྡན་ལས་748ཅན་རྣམས་749དང་ཕད་པར་ཤོག

ཕད་750ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པར་ཤོག
ཉམས་ལེན་མཐའ་རུ་ཕིན་པར་ཤོག
མཐར་ཕིན་བོན་སྐུ་ཐོབ་པར་ཤོག
མན་ངག་དོན་འདུས་ངོ་སོད་རོགས་པའོ།751
བཀྲ་ཤིས།

743 086 omits ཐུགས་ཀི་

744 086, 039: སིང་ ; 191: ཉིང་
745 086, 039: དོན་གི་ ; 191: ཐུགས་ཀི་
746 039 adds རྟོགས་
747 086, 191: རྟེན་ ; 039: བརྟན་
748 039 adds འཕོ་
749 039 omits རྣམས་
750 086: ཕད་ ; 039, 191: འཕད་
751 191 has འདི་ for རོགས་སོ་ and continues with some additional text (304.7):
བླ་མ་རོགས་ཆེན་པ་ཐུགས་རེ་རྒྱལ་མཚན་པའི་དྲུང་དུ། གཅོད་པ་རིན་ཆེན་བྷོཾ་གིས་ཞུས། དེ་ལ་ཉམས་ཆུང་རེ་ལ་དད་པའི་གཡུང་དྲུང་ཤེས་རབ་བདག་གི་ཞུས། (305) བླ་མའི་ཐུགས་ལ་
བཏག་ནས་རེས་གནང་དང་ལུང་དང་ཆས་པ་གནང་། བདག་བོན་ནག་ཚུལ་ཁིམས་རྒྱལ་མཚན་དད་མོས་སེམས་བེདེ་དག་པའི་བིས་དགེ་རྩ་དེས། འགོ་རྣམས་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སིང་པོའི་དོན་
རྟོག་ནས། བོན་ཉིད་དབྱིངས་སུ་ཡེ་སངས་རྒྱས་པར་ཤོག དག་པར་གདུགསོ༎

110
May those who possess the karma and fortune meet this heart-marrow
quintessential instruction, this most-secret, ultimate, instruction, transmit
and experience [the fruit of] this text.

Having met [this precious instruction], may you practice.

Having practiced, may you accomplish!
Having accomplished, may you obtain the bonku.
This completes the pointing out of the condensed meaning of the
quintessential instruction.
Auspiciousness!

111