Professional Documents
Culture Documents
h - 2018
we.hSï jd¾;dj
10 - ixhqla; .Ks;h
Curriculum
Assessment
&
Evaluation
Teaching Learning
N E T S
we.hSï jdr®;dj
10 - ixhqla; .Ks;h
Curriculum
Assessment
&
Evaluation
Teaching Learning
N E T S
ixhqla; .Ks;h
we.hSï jdr®;dj - w'fmd'i' ^W'fm<& úNd.h - 2018
fuu úNd.fhka Wiia idOk uÜgula ,nd .ekSu i|yd isiqyq o Tjqkaf.a tu wfmalaId
imqrd,Su i|yd .=rejre yd fouõmsfhda o ±ä fjfyila or;s' fuu we.hSï jdr®;dj ilialr
we;af;a Tjqkaf.a tu wfmalaId bgqlr.ekSu ms◊i Á ,xld úNd. fomdr®;fïka;=fõ iydh
°ula jYfhks' fuu we.hSï jdr®;dfõ we;=<;a f;dr;=re úNd. wfmalaIlhkag" .=re Nj;=kag"
ú≥y,am;sjrekag" .=re WmfoaYl uy;au uy;aókag" úIhNdr wOHlaIjrekag" fo.=rekag yd
wOHdmk mr®fhaIlhskag tl fia m%fhdackj;a jkq fkdwkqudk h' tneúka fuu jdr®;dj jeä
ms˙ilf.a m˙YS,kh i|yd fhduq ls¯u jvd;a iq≥iq fõ'
fuu we.hSï jdr®;dj" I, II yd III hkqfjka fldgia ;=klska iukaú; fõ'
w'fmd'i' ^W'fm<& ixhqla; .Ks;h úIhfhys úIhh wNsu;dr®: yd úIhh idOkh
ms<sn| f;dr;=re fuu jdr®;dfõ I fldgfiys wvx.= fõ' ta hgf;a úIhh i|yd fmkS isá
wfmalaIlhka ixLHdj" Tjqka fY%a◊ ,ndf.k we;s wdldrh" †ia;%sla uÜgñka mdi,a wfmalaIlhka
fY%a◊ ,ndf.k we;s wdldrh" mka;s m%dka;r wkqj ,l=Kq jHdma;sh hk úIhh idOkh ms<sn|
ixLHdkuh f;dr;=re o ixhqla; .Ks;h úIhfha I yd II m;%j, m%Yak f;dardf.k we;s wdldrh"
tu m%Yakj,g yd tu tla tla m%Yakfhys fldgiaj,g ,nd .;a kshe†hlg wkqj ,l=Kq ,ndf.k
we;s wdldrh iúia;rd;aulj ±lafjk úIhh idOkh ms<sn| úYaf,aIKhla o wka;r®.; fõ'
w'fmd'i' ^W'fm<& 2018 úNd.fha ixhqla; .Ks;h úIhfhys I yd II m%Yak m;%j, m%Yak yd tu
m%Yakj,g wfmalaIlhka ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re fuu jdr®;dfõ II fldgfiys wvx.=
fõ' ta hgf;a I yd II m%Yak m;%j, m%Yak i|yd wfmaCIs; ms<s;=re" ,l=Kq °fï mámdáh" ms<s;=re
iemhSu ms<sn| ks¯CIK" ks.uk yd ixjr®Okd;aul fhdackd wka;r®.; fõ'
Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=fõ mr®fhaIK yd ixjr®Ok YdLdj u.ska W;a;r m;%
we.hSfï ksr; jQ m%Odk" w;sfr®l m%Odk yd iyldr m¯CIljreka úiska b†˙m;a lrkq ,nk
f;dr;=re" ks¯CIK" woyia yd fhdackd o iïNdjH m¯CIK kHdh (Classical Test Theory) yd
whs;u m%;spdr kHdh (Item Response Theory) fhd∞.ksñka wfmalaIlhkaf.a m%;spdr úYaf,aIKh
u.ska ,nd.;a f;dr;=re o fuu we.hSï jdr®;dj ilia ls¯u i|yd mokï lrf.k we;'
m%Yak m;%j, tla tla m%Yakhg ms<s;=re iemhSfï ° wfmaCIlhka ie,ls,su;a úh hq;=
lreKq o bf.kqï b.ekaùï ldr®hh ms<sn| woyia yd fhdackd o fuu jdr®;dfjys III fldgfiys
we;=<;a lr we;' úúO ksmqK;d yd tu ksmqK;d uÜgïj,g <Ûdùu i|yd bf.kqï yd
b.ekaùï ls%hdj,sh ixúOdkh lr.; hq;= wdldrh ms<sn| j fuhska uy;a msájy,la ,efnkq
we;ehs is;ñ'
b†˙fha ° iïmdokh lrkq ,nk we.hSï jdr®;dj, .=Kd;aul jr®Okhla we;s ls¯u
i|yd M,∞hS woyia yd fhdackd wm fj; fhduqlrk f,i ldre◊l j b,a,ñ'
fuu jdr®;dj ieliSu i|yd wjYH f;dr;=re iemhQ m%Odk" w;sfr®l m%Odk
m¯CIljrekag yd iyldr m¯CIljrekag;a" Wkka≥fjka yd il%Shj ∞hl jQ ieliqï lñgq
idud‚lhskag;a" j.lSfuka lghq;= l< Y%S ,xld úNd. fomdr®;fïka;=fõ ks,Od¯kag yd ldr®h
uKav,hg;a udf.a yDohdx.u ia;+;sh m< lrñ'
2020 uehs 28
mr®fhaIK yd ixjr®Ok YdLdj
YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j
me,j;a;" n;a;ruq,a,'
;s<sKs .fka.u
iyldr úNd. flduid˙ia
II fldgi
2' m%Yak yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re
2'1 I m;%h yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re
2'1'1 I m;%fha jHQyh 13
2'1'2 I m;%h i|yd ms<s;=re imhd we;s wdldrh 14
2'1'3 I m;%fhys m%Yak i|yd wfmalaIs; ms<s;=re" ,l=Kq °fï
mámdáh" ms<s;=r iemhSu ms<sn| ks¯laIK" ks.uk yd fhdackd 17
III fldgi
3' ms<s;=re iemhSfï° ie,ls,su;a úh hq;= lreKq yd fhdackd
3'1 ms<s;=re iemhSfï° ie,ls,su;a úh hq;= lreKq 99
3'2 bf.kqï yd b.ekaùï l%shdj,sh ms<sn| woyia yd fhdackd 101
igyk (
fuu úIh ksr®foaYh u.ska .Ks;uh ±kqu jeä†hqKq ls¯u muKla fkdj
t†fkod „ú;fha° .Ks;uh ±kqu Ndú; ls¯fï l=i,;d jeä†hqKq ls¯u
o p˙; ixjr®Okh o wfmalaId flfr®'
j.=j 1
fm!oa.,sl
fY%a◊h mdi,a wfmalaIlhka
wfmalaIlhka tl;=j m%;sY;h
ixLHdj m%;sY;h ixLHdj m%;sY;h
j.=j 2
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
] ] ] ] ] ]
1' fld<U 3496 420 12.01 365 10.44 592 16.93 909 26.00 2286 65.39 1210 34.61
2' .ïmy 2084 139 6.67 170 8.16 341 16.36 542 26.01 1192 57.20 892 42.80
3' lΩ;r 1145 39 3.41 77 6.72 176 15.37 318 27.77 610 53.28 535 46.72
4' uykqjr 1194 95 7.96 106 8.88 186 15.58 294 24.62 681 57.04 513 42.96
5' ud;f,a 232 13 5.60 16 6.90 44 18.97 71 30.60 144 62.07 88 37.93
6' kqjrt<sh 276 17 6.16 23 8.33 45 16.30 73 26.45 158 57.25 118 42.75
7' .d,a, 1403 133 9.48 131 9.34 246 17.53 337 24.02 847 60.37 556 39.63
8' ud;r 1133 97 8.56 119 10.50 195 17.21 298 26.30 709 62.58 424 37.42
9' yïnkaf;dg 746 38 5.09 73 9.79 125 16.76 222 29.76 458 61.39 288 38.61
10' hdmkh 767 132 17.21 124 16.17 178 23.21 182 23.73 616 80.31 151 19.69
15' uvl,mqj 292 30 10.27 37 12.67 54 18.49 82 28.08 203 69.52 89 30.48
16' wïmdr 443 27 6.09 23 5.19 68 15.35 135 30.47 253 57.11 190 42.89
17' ;%sl=Kdu,h 177 16 9.04 17 9.60 30 16.95 51 28.81 114 64.41 63 35.59
18' l=reKE., 1300 89 6.85 104 8.00 232 17.85 370 28.46 795 61.15 505 38.85
19' mq;a;,u 454 31 6.83 49 10.79 79 17.40 130 28.63 289 63.66 165 36.34
20' wkqrdOmqrh 550 24 4.36 24 4.36 72 13.09 130 23.64 250 45.45 300 54.55
22' n≥,a, 652 41 6.29 47 7.21 81 12.42 186 28.53 355 54.45 297 45.55
23' fudkrd., 244 11 4.51 18 7.38 30 12.30 66 27.05 125 51.23 119 48.77
24' r;akmqrh 681 46 6.75 65 9.54 106 15.57 182 26.73 399 58.59 282 41.41
25' lE.,a, 698 49 7.02 30 4.30 87 12.46 202 28.94 368 52.72 330 47.28
iuia; †jhsk 18494 1530 8.27 1664 9.00 3049 16.49 4949 26.76 11192 60.52 7302 39.48
j.=j 3
j.=j 4
by; j.=fjys ±lafjk o;a; wkqj" fuu úIhh i|yd 31 - 40 m%dka;rh ;=< ,l=Kq
,nd.;a wfmaCIlhka ixLHdj 5214 ls' th m%;Y s ;hla jYfhka 14.61% ls' ,l=Kq 40 fyda
Bg wvqfjka ,nd we;s wfmaCIlhka ixLHdj 17374ls' th m%;sY;hla jYfhka 48.67 % ls'
90
80
70
60
1.3 úIh idOkh ms<sn| úYaf,aIKh
50
40
-5-
30
f;dard.;a m%;sY;h
20
10
1.3.1 I m;%fhys A yd B fldgiaj, m%Yak f;dardf.k we;s wdldrh
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
0.1
0.0
0.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
A fldgi B fldgi
m%Yak wxlh
m%ia;drh 2 (RD/16/05/AL fmdarufhka ,nd.;a f;dr;=re weiqfrka ilia lrk ,°')
fuu m%ia;drhg wkqj" fuu m%Yak w;=frka jeäu myiq;dj we;af;a 1 jk m%Yakhg jk w;r tys
myiq;dj 66% la muK fõ' wvqu myiq;dj we;af;a 3 jk m%Yakhg jk w;r tys myiq;dj 12% la
muK fõ'
00
11 12 13 14 15 16 17
m%Yak wxlh
0.8
0.7
0.6
0.5
or®Ylh
0.4
myiq;dIndex
0.3
-7-
Facility
0.2
0.1
0.0
. . .
by; m%ia;drhg wkqj" 11 jk m%Yakfhys (a) fldgfiys uq,a wkqfldgfiys myiq;dj 45% la muK jk w;r tu m%Yakfha (a) fldgfiys
fojk wkqfldgfiys myiq;dj 65% la muK fõ'
w'fmd'i' ^W'fm<& úNd.h - 2018
10 - ixhqla; .KsPaper - ˚ m;%h ^B fldgi&
;hI (B)
tla tla m%Yakfha fldgiaj, myiq;dj
100
90
80
70
60
myiq;dj
50
-8-
40
30
20
10
0
(a) (b) (a) (b) (a) (b) (c) (a) (b) (a) (b) (a) (b) (c)
11 12 13 14 15 16 17
m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
100
90
80
70
60
50
40
-9-
30
f;dard.;a m%;sY;h
20
10
A fldgi B fldgi
m%Yak wxlh
m%ia;drh 6 (RD/16/02/AL fmdarufhka ,nd.;a f;dr;=re weiqfrka ilia lrk ,°')
II m;%fha m%Yak 17 w;=frka A fldgig wh;a m%Yak 10 wksjdr®h jk w;r" B fldgig wh;A m%Yak 7 w;=frka m%Yak 5 la muKla f;dardf.k
ms<s;=re iemhsh hq;=h'
by; m%ia;drhg wkqj" A fldgfia m%Yakj,g ms<s;=re iemhSug jeä jYfhka W;aidy lr we;af;a 1 jk m%Yakhg jk w;r tu m%;sY;h 97%
la o"
wvqu m%;sY;h we;af;a 10 jk m%Yakhg jk w;r tu m%;sY;h 72% la o fõ'
B fldgfia m%Yakj,ska ms<s;=re iemhSug jeäu m%;sY;hla f;dardf.k we;af;a 15 jk m%Yakh jk w;r th 93% la o wvqu m%;sY;hla
1.3.7 II m;%fhys A iy B fldgiaj,g wh;a m%Yakj, myiq;d or®Yl
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
myiq;d or®Ylh
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
0.1
0.0
0.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
A fldgi B fldgi
m%Yak wxlh
90
fuys 11 jk m%Yakh i|yd
fjka lr we;s ,l=Kq 150ka
80 ,l=Kq m%ia;drhg wkqj" 114-150
m%dka;rh
,l=Kq ,enQ m%;sY;h
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
myiq;d or®Ylh
- 11 -
Facility Index
0.3
0.2
0.1
100
90
80
70
60
myiq;dj
50
- 12 -
40
30
20
10
0
(a) (b) (a) (b) (a) (b) (a) (b) (a) (b)
11 12 13 14 15 16 17
m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
Ú úNd.fha° A fldgig m%Yak m;%fha u tla tla m%Yakh i|yd imhd we;s bv
m%udKh ;=< ms<s;=re iemhsh hq;=h'
fuu m;%fha A fldgig wh;a m%Yak oyh i|ydu ms<s;=re iemhSu wksjdr®h jqj;aa" tajdg
ms<s;=re imhd we;s wdldrfha lemS fmfkk úúO;ajhla olakg ,efí' fuu m%Yak oyhg ms<s;=re
iemhSug W;aidy lr we;s wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h;a" ta wkqj tu m%Yakj, myiq;dj;a my;
m%ia;drfhka ±la fõ'
50
50 myiq;dj
40
40
30
30
20
20
10
10
00
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
m%Yak wxlh
m%ia;drh 11 ( ixhql;
a .Ks;h I m;%fha A fldgfiys m%Yk
a j,g ms<;
s r
= e iemhSug W;aidy lr we;s
wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h iy tu tla tla m%Yakfhys myiq;dj
fuu ixhqla; .◊;h I m;%fhys A fldgfiys wvx.= m%Yak 10gu ms<s;=re iemhSu
wksjdr®h jQj;a" I m;%hg fmkS isá wfmaCIlhkaaf.ka 90%lg jvd jeä ms˙ila ms<s;=re iemhSug
W;aidy lr we;af;a 1, 2 hk m%Yk a j,g muKs' thska wfmaCIlhkafa .ka jeäu m%;sY;hla ms<s;=re
iemhSug W;aidy lr we;af;a 1 m%Yakhg jk w;r" tu m%;sY;h 97% ls' m%Yak oyhgu ms<s;=re
iemhSu wksjdr®h jqj;a wfmaCIlhkaa ishÆ fokd úiska ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;s tlu
m%Yakhlaj;a fuu m%Yak oyh w;r fkdùu úfYaI wjOdkhg fhduq úh hq;= lreKls'
myiqfjkau idr®:l ms<s;=re iemhSu u.ska wfmaCIlhka jvd;a i;=gqodhl f,i ,l=Kq
,nd .kq we;ehs wfmalaIs; fuu m%Yak oyh w;=frka myiq;dj 50% fyda blaujd we;af;a 1, 5 yd
7 m%Yak ;=kg mu◊' tajdfha myiq;d o ms<sfj<ska 66%, 54% yd 57% f,i fõ' ;jo 3 jk iy
6 jk m%Yak foflys myiq;d 20% g;a jvd wvqjk w;r tajdfha myiq;d 12% yd 14% ne.ska fõ'
j.=j 5 ( ixhql;
a .◊;h I m;%fha A fldgfiys tla tla m%Yk a hg lsiu
s ,l=Kla fkd,enQ" ,l=Kq
25 u ,enQ yd W;aidy fkdl< wfmaCIlhkaf.a m%;sY;
1, 4, 5 iy 7 m%YAk y;rg muKla m%Yakhg ysñ uqΩ ,l=Kq m%udKhu ysñ lr.;a
wfmaCIlhka ixLHdj 30% la fyda Bg jeä m%;sY;hla fõ' tajdfhka jeäu m%;sY;h jk 47% ,nd
we;af;a 5 m%Yakhg h' m%Yakhg ysñ ,l=Kq 25 u ysñlr.;a wfmaCIlhka 20% lg wvq m%;sY;hla
m%Yak 3 la i|yd u ,ndf.k we;' tajd 3, 6 iy 10 m%Yak i|yd h' ;jo 3 iy 6 hk m%Yak fol
i|yd ms<sfj<ska 2% la yd 8% ne.ska jk wvq m%;sY; uqΩ ,l=Kq m%udKhu ,ndf.k ;sîu flfrys
wjOdkh fhduq l< hq;=h'
ixhqla; .◊;h I m;%hg mdol jk Y=oaO .◊; ixrplhg wh;a uQ,Or®u yd uQ,sl
isoaOdka; mokï lr .ksñka ilia lrkq ,nk fuu m%Yak oyh i|yd fuu úIhhg fmkS
isák wfmaCIlhkag jvd;a myiqfjka ,l=Kq ,nd .ekSug yelsfõ hehs wfmalaId flreK o" by;
f;dr;=rej,ska wkdjrKh jkqfha tfia is≥ù fkdue;s njhs' ;j o wfmaCIlhkaf.ka 22% lau 6
m%Yakhg ms<s;=re iemhSug W;aidyj;a lr fkdue;s ùu o olakg we;'
ixhqla; .◊;h I m;%fha B fldgfiys ° we;s m%Yak y; w;=frka" ;u wNsu;h m˙†
f;dard.;a m%Yak mylg muKla ms<s;=re iemhsh hq;= jk w;r" tu f;dard .;a tla tla m%Yakh
i|yd" I m;%hg ysñ ,l=Kq 1000 ka" ,l=Kq 150 ne.ska ysñ fjhs' tu m%Yak f;dard .kq ,en we;s
wdldrh;a" tajdfha myiq;d;a my; m%ia;drfha ±lafõ'
100
100
90
90
80
80
70
70
f;dard .ekSu
m%;sY;h
60
60
50
50 myiq;dj
40
40
30
30
20
20
10
10
00
11 12 13 14 15 16 17
m%Yak wxlh
m%ia;drh 12 ( ixhql;a .◊;h I m;%fha B fldgfiys m%Yk a f;dard f.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY; yd tu tla tla m%Yakfhys myiq;dj
w'fmd'i'^W'fm<& ixhqla; .Ks;h we.hSï jdr®;dj 2018
- 15 -
I m;%fhys B fldgfiys" ° we;s m%Yak y; w;=frka wfmaCIlhka jeäu ms˙ila 11 jk
m%Yakh f;dardf.k we;' tu wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h 96% la muK fõ' fuu m%Yakfhys
myiq;dj 55% la fõ'
I m;%fhys B fldgfiys m%Yak w;=frka wfmaCIlhka wvqfjkau f;dard .kq ,en we;af;a
16 jk m%Yakhhs' tu f;dard.ekSu 32% la jk w;r myiq;dj 35% la fõ' ° we;s m%Yak y;
w;=frka wvqu myiq;dj we;af;a o fuu m%Yakhg fõ' A fldgfiys m%Yak oyh w;=frka 1, 5 yd 7
m%Yakj,g muKla 50% myiq;dj blaujhs' B fldgfiys 11 m%Yakh muKla myiq;dj 50% blaujhs'
A fldgfiys 6 jk m%Yakh yer wfkla m%Yak f;dard .ekSu 80% blaujhs' B fldgfiys m%Yak
f;dard .ekSu 80% fyda 80% blaujkafka 11, 12, 14 iy 15 m%Yak muKs'
I m;%fhys 3 iy 16 hk m%Yak folu úi|Su i|yd cHdñ;sh ms<sn| ±kqu w;HjYH fõ'
kuq;a fuu m%Yak foflysu myiq;d 12% iy 35% jeks wvqu uÜgul mj;S' fuhska fmkS
hkafka wfmalaIlhkaf.a cHdñ;sh ms<sn| ±kqu m%udKj;a fkdùu ksid fuu ≥r®j,;dj we;s ù
we;s njhs' cHdñ;sh ms<sn| ±kqu jr®Okh lr .ekSu i|yd l%udkql+,j uQ,Or®u fhdod .ksñka
tjeks jr®.j, ir, .egÆ úi|Sug yqre lrùfuka fuu ≥r®j,;dj uÛyrjd .; yelsh'
B fldgfiys myiq;dj 44% jqjo tho jvd jeä w.hlg f.dv kÛd .; hq;=j we;' isoaOdka;
iDcqj fhdod .; yels ir, .egÆ ksn|j lr yqrelrùu o ld, l<ukdlrKh yqre lrùu
i|yd wu;r ,sÅ; m¯laIK meje;aùu o myiq;dj by< kxjd .ekSug Woõ jkq we;'
tkï" 5
oeka 5
tkhska n = p i|yd m%;sM,h i;H fõ kï" n = p + 1 i|yd o m%;sM,h i;H fõ' wms oekgu;a
n = 1 i|yd m%;sM,h i;H nj fmkajd we;' tkhska .Ks; wNHqyk uQ,Or®uh u.ska ishÆ
i|yd m%;sM,h i;H fõ' 5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 97%la muKs' .Ks;
wNHqyk uQ,Or®uh ksishdldrj fh°u fuu m%Yakfhka wfmalaId lr we;s w;r tys myiq;dj
p2
66%ls' n = p úg; g Wml,amkfha ° f,i ,súh hq;= jqj;a
4
p3 p
2
jeks jer† iys;j ,shd ;sîu ksid wfmalaIlhka jeä fofkl=g tu mshjr
4
i|yd ,l=Kq ,nd .ekSug fkdyels ù ;snqKs' ;jo wjidkfha ° §.◊; wNHqyk uQQ,Or®uhg
wkqj ishÆ n i|yd m%%;sM,h i;H fõ hkak¶ ,shd fkd;snQ wjia:d o olakg ,enq◊'
isiqka wkjfndaOfhka hkafkys woyi f;areï fkdf.k ms<s;=re ,sùu fuhg fya;=j
fõ' isiqkag fuu wxlkhkaf.a f;areï wjfndaO lrùu ;=<ska fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .; yel'
;jo .Ks; wNHqyk uQ,Or®ufha mshjr ;yjqre jk m˙† wNHdij,g fhduq lrùu u.ska fuu
≥r®j,;dj u`. yrjd .ekSug isiqka Wkka≥ l< hq;=h'
tkï x = − 1 fyda x = 2. 5
;jo" | x | + | x − 1 | ≤ 3
⇔ | x − 1| ≤ 3 − | x | 5
tkhska" m%%ia;drfhka" úi∫ï − 1 ≤ x ≤ 2 ;Dma; lrk x w.hka fõ' 5
25
fjk;a l%uhla
|x|+|x−1|≤ 3
(i) wjia:dj x ≤ 0 : | x | + | x − 1 | ≤ 3 ⇔ − x − (x − 1) | ≤ 3
⇔ − 2x + 1 ≤ 3 5
⇔ x ≥ −1
|x|+|x−1|≤ 3
⇔ x − (x − 1) ≤ 3
⇔ x − (x − 1) ≤ 3
⇔ 1 ≤ 3
|x|+|x−1|≤ 3
⇔x + x−1 ≤ 3
⇔ 2x ≤ 4
⇔ x ≤ 2
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 93% la muKs' udmdxl
we;=<;a Y%s;hkays m%ia;drj, o< igyka we|Su jvd myiq jk w;r ta khska úi∫ï fiùu myiq jqj;a
wka l%%uhlska ^ù„h l%%uh& úi∫ï ,nd .ekSug fhduq ùu ksid ,l=Kq ,nd .ekSug wfmdfydi;a ù
;snqKs' udmdxl we;=<;a wiudk;d ksjer†j ;yjqre jk wdldrfha wNHdij, úúO l%%u hgf;a úi∫ï
,nd .ekSug isiqka fhduq ls¯fuka fujeks m%%Yakj,g ms<s;=re iemhSu myiqfjka is≥ l< yelsh'
isiqkag tlu .egÆj úi|Sug úúO l%%u we;súg tajdhska jvd fhda.H l%%uh f;dard .ekSug yelshdj
isiqkag ,efnk m˙† úúO .egÆ iïmdokh ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .; yel'
5 + 5
fuys 5
25
ys m:hg (0, 3) ,laIH wh;a fkdúh hq;= nj y∫kdf.k fkd;sîu ,l=Kq wysñ
m: wvx.= úúO wdldrfha .egÆ úi|Sug isiqka fhduq lrùu u.ska isiqka ,nd.kakd ,l=Kq
uÜgu jr®Okh lr.; yelsh'
o;a;fhka 5
5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 87% la muKs' fuys°
x yd x ys ix.=Kl ksjer†j y∫kd .ekSug fkdyels jQQ neúka k fidhd .ekSug fkdyels ù ;snq◊'
1 4
fujeks ir, .egÆ úi|Sug isiqka fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .; yelsh'
5
2
= 2. 1 .
5
5
5 25
fjk;a l%%uhla
5 5
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 88% la muKs' °
we;s Y%%s;h sin θ wdldrhg ilia lr .ekSug iy Y%%s; lsysmhl .=◊;hla f,i ,sùug
θ
wfmdfydi;a ù ;sîu ksid ms<s;=rg <`.d ùug fkdyels ù ;snqKs'
fujeks wdldrfha wNHdij, isiqka ksr; lrùfuka" fujeks ≥r®j,;d u`. yrjd .;
yelsh'
5 5
5
5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 78% la muKs' y = e2x
.ekSug fkdyels ù ;snqKs' >d;Sh Y%%s;j, m%%ia;dr we|Sug yd >d;Sh Y%%s; wvx.= .egÆ úi|Sug
±ka 5
5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 88% la muKs' ln (tan t )
2
wj,lkh ls¯fï° t 1
ys wjl,k ix.=Klh jk ka .=K fkdls¯u ksid dx ksjer†j fidhd
2 2 dt
.ekSug fkdyels ù ;snqKs'
Y%%s;hl Y%%s;hla wvx.= .egÆ jeämqr wjl,kh ls¯ug isiqka fhduq lrùfuka fuu ≥r®j,;d
l2
P
1
Q
l2 ys wkql%uKh 5
l2 iólrKh
fjk;a l%%uhla
5
5 5
hehs .ksuq'
túg" 5
iy 5
iy
5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 88% la muKs' R
,laIHfha msysàu ksjer†j wjfndaO lr .ekSug fkdyels ùu ksid" R ys LKavdxl fidhd .ekSug
wfmdfydi;a ù ;snqKs' ir, .egÆ úi|Sug fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;djhka u`. yrjd .ekSug
yelsh'
a = 7, 5
b = 10,
neúka
Sʹ = 0 fõ' 5 5
∴ P yd Q ,laIH Sʹ = 0 u; msysghs'
0 + (4 − 2) × (4 − 10) + λ (4 − 12 + 2) = 0 fõ' 5
6λ = −12
λ = −2. 5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 83% la muKs' PQ
úIalïNhla jk jD;a;h fiùfï° ta i|yd iïu; iólrKh jk x2 + y2 + 2gx + 2fy + c = 0 Ndú;d
ls¯fuka" g, f, c ksh; fidhd .ekSug wfmdfydi;a ù ;snqKs' 4x − 3y + 2 = 0 fr®Ldj u; P yd Q
,laIH msysgk nj fmkaùug wfmdfydi;a ùu ksid" sʹ = 0 jD;a;h P yd Q yryd hk nj fmkaùug
fkdyels ù ;snqKs'
iudk .egÆ úi|Sug fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;djhka u`. yrjd .ekSug yelsh'
x+2
5
i|yd
5 25
fuu m%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 83% la muKs' fuh
;%%sfldaKñ;sl ir®jiduHhka iïnkaO .egÆjla jk w;r tys myiq;dj 28% ls' fuu .egÆfõ°
sec x, tan x wvx.= mo sin x, cos x moj,g m˙jr®;kh lr .ekSug fkdyels ùfuka uqΩ ,l=Kq
,nd .ekSug fkdyels ù ;snqKs' ;jo iqΩ ls¯fï ≥r®j,;d o olakg ,enqKs' jeämqr ir®jiduHhka
11 jk m%Yakh
(a)
úfõplh Δ 10
" ishÆ
5
5
ta khska" uQQ, ;d;a;aúl fõ' 5 25
2 (a + b) αβ = ab
α + β =
3 3
5 5
β = α + 2 ⇒ = (β − α )2 = 4 5
⇒ (β + α)2 − 4αβ = 4 5
⇒ 4 (a + b)2 − 4 ab = 4 5 5
9 3
2 2
⇒ a + 2ab + b − 3ab = 9
2 2
⇒ a − ab + b = 9 5 35
10 30
(b)
5 .............. (1)
5 .............. (2)
u.ska ,efí' 5
ksid 5
5 35
tkï 5
yd f(−2) = 0 = −2λ + μ
5 5
⇒ μ = 4 yd λ = 2 5
∴ fYaIh = 2x + 4 5 25
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 96%ls' myiq;dj 54%ls' fuu m%Yk a h
i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 19% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 26% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 42% la muK o"
,l=Kq 114 -150 m%dka;rfha 14% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
45%
21%ls'
21%
(a) (b)
11 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
fuu m%Yakfha (a) fldgi jr®. iólrK hgf;a jk w;r (b) fldgi idOl m%%fïhh
yd fYaaI m%%fïhh hgf;a b†˙m;a lr we;' fuu m%%Yakh 96% la f;dardf.k we;' (a) fldgfiys
myiq;dj 45% la jk w;r (b) fldgfiys myiq;dj 69% ls' (a) fldgfiys ° we;s jr®.c m%%ldYkh
ksjer† j jr®. mQQrKh lr ke;s w;r" jr®. mQQr®Kh ksjer†j lr we;s wfmalaIlhka" = ^iudk;djh&
fhdod fkd;sîu fya;=fjka ,l=Kq wysñ lr f.k ;snqKs' (a) fldgfiys | a | ≤ √12 nj fmkaùfï°
b2 − ab + a2= 9 jr®. iólrKfha b ;d;a;aúl ùu i|yd wjYH;dj y∫kd .ekSug wfmdfydi;a ù
;snq◊'
(b) fldgfiys (x + c) u`.ska fn¥ úg fYaIh fiùfï ° f (−c) fiùu fjkqjg f (c) fidhd
;snqKs' wfmalaIlhka ;=< uQQ,sl ù„h ixl,am jr®Okh ls¯ug;a" ° we;s Wmfoia lshjd m%%Yakh
ksjer†j f;areï .ekSug;a ;r®ldkql+,j ms<s;=re iemhSug;a yelsjk fia wNHdij, fhoùu jvd;a
M,odhs fõ'
(a) (i)
f;arsh yels fjkia wdldr .Kk lñgq .Kk
1 lKavdhu 2 lKavdhu
2 4
1G 1B 1G 3B 2 × 3 × 2 × 1 = 12 10
3
2B 1G 3B C2 × 2 × 1 = 6 10
3
2B 2G 2B C2 × 2C2 × 3C2 = 9 10
27 5
= 54 10 45
(ii) 1G 5B
4
10 C1 × 6C5 = 24 5 15
lñgq .Kk ( 9 + 6 + 12 + 9 + 6 + 12 = 54 10
(b)
5
5
5 15
túg
10
10
10
10 40
2n
tn = Σ
r=n
u r
2n n−1
= ur −
Σ
r=1
Σ
r=1
ur 5
∞
Σ
r=1
u r wNsid¯ neúka
2n n−1
lim tn = lim ur −
n →∞ Σ
n →∞ r = 1 Σ
r=1
ur 5
= 13 − 13 5
144 144
= 0. 5 20
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 80% la mu◊' fuys myiq;dj 40% ls'
fuu m%Yka h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 24% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 48% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 23% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 6% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
jk w;r th 10%ls'
31%
10% 10%
(i) (ii)
(a) (b)
12 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
fuu .egÆj tlsfkl fjkia úIh lreKq follska iukaú; fõ' (a) fldgfiys ixlrK
yd ixfhdack ms<sn| ±kqu o (b) fldgfiys fY%%a◊ ms<sn| ±kqu o m¯laId lr we;' fuu m%%Yakhg
80% la wfmalaIlhka ms<s;=re imhd we;' (a) fldgfia myiq;dj 15% la jk w;r (b) fldgfiys
myiq;dj 57% la fõ'
n n 3 3 2
(a) fldgfiys iuyr ;ekaj, C r fjkqjg P r fhdod ;snqK w;r C 2 × C 2 × C 2
2 2 2
( (
.=Ks;h fjkqjg 3C + 3C + 2C f,i ,shd ;sîfuka ,l=Kq wysñ lr f.k ;snqKs'
n
(b) fldgfiys Σ
r=1
u r fiùfï° 4ur = f(r) − f(r + 2) iïnkaOfhys r = 1, 2, 3 .... n − 2, n − 1, n
wdfoaY l< hq;= jqj;a r = 1, 2 ...... n − 1, n muKla wdfoaY ls¯fuka ksjer† ms<s;=rg <`.d ùug
fkdyels jQQ w;r" ,l=Kq o wysñ lr f.k ;snqKs'
∞
(b) ys ;=kajk fldgfiA Σ
r=1
u r
fY%%a◊h wNsid¯ nj fidhd ;snqK o tys ftlHh ,shd
2n 2n 2n n
Σ
r=n
ur fiùfï° Σ
r=n
ur = Σ
r=n
ur − Σ
r=1
u r f,i jer† m%%ldYkhla ,shd .Kkh ls¯fuka"
,l=Kq wysñ lrf.k ;snq◊' idudkHfhka iqmqre≥ rgdfõ m%%Yak b†˙m;a ls¯ug wu;rj fjkia
iajrEmfha m%%Yak isiqkag b†˙m;a ls¯fuka Tjqka tu wdldrj, m%%fõYhkag fhduq lr .; yelsfõ'
(a) 10 10
iy
fuh úixjdohls'
kï 5
iy
5 10
10 15
5 5
5 20
iy 5
5 10
(i) 5
(ii) iy 5
5 15
5 5 5
iy 20
5
túg
5
5 5 20
5
(c)
⇔ a + i(b + 3) = (3 + 4i)
⇔ a = 3 yd b = 1.
C ≡ (p, q) kï" p + 0 = 3 + 4 yd q − 3 = 1 + 0
2 2 2 2
⇒ p = 7 yd q = 4
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 69% la mu◊' fuys myiq;dj 39% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 34% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 41% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 20% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 6% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
52%
26%
13% 7%
1%
fuu .egÆj (a), (b), (c) hkqfjka fldgia ;=klska iukaú; jk w;r (a) fldgi u.ska
kHdi ms<sn| ±kqu o (b) yd (c) fldgia u.ska ixlSr®K ixLHd ms<sn| ±kqu o m¯laId fldg we;'
(a), (b) yd (c) ys myiq;d ms<sfj<ska 56%, 32%, 01% fõ' (a) ys m<uq wkqfldgfiys myiq;dj 87% l
by< uÜgul mj;S' imhd we;s ms<s;=re o idr®:l uÜgul mej;=◊' (a) ys fojk wkqfldgfiys P−1
fkdmj;sk nj fmkaùug ksjer† uQQ,Or®u fhdod f.k fkdue;s ùu ksid idr®:lj ms<s;=re imhd
−1 −1
( 1 (
T 1
fkd;snqKs' (a) ys miajk wkqfldgfiys AA − R = Q Ndú;fhka R fiùfï° ( ) = 1
5
1
2 5 5
f,i .ekSfuka yd kHdi fofla .=◊;h fiùfï° iqΩ ls¯fï fodaI we;sùu ksid ,nd.;a ,l=Kq
m%%udKh wvq ù ;snqKs' tu fldgfiys myiq;dj o 26% l wvq uÜgul úh' (b) fldgfiys (i) yd
(ii) wkqfldgiaj, myiq;d by< w.hl mej;s w;r bkamiq wkqfldgia foflys myiq;d ms<sfj<ska
13% yd 7% muK úh' (c) fldgfiys myiq;dj 01% l b;d wvq w.hl úh' N%%uK isoaOdka;h
ms<sn| ±kqu m%%udKj;a fkdùu tu fldgi i|yd b;d wvq ,l=Kq m%%udKhla ,nd .ekSug fya;=
úh' uQQ,sl ixl,am ;yjqre jk mrs† .egÆ úi|Sug fhduq lsrSfuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .;
yelsh'
3r cm
(a) i|yd
túg
f ʹ(x)
15
; ( ) 10 25
= " = iy =
isria iamr®fYdakauqL ( iy 5
f ʹ(x)
(+) (−) (+) (+) (−)
,l=K
f talúO f,i f talúO f,i f talúO f,i f talúO f,i f talúO f,i
jeäfõ wvqfõ jeäfõ jeäfõ wvqfõ
5 5 5 5 5
60
(b) m˙udj ( 10
mDIaGßl jr®.M,h (
5 5
úg° iy úg°
5 5
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 92% la mu◊' fuys myiq;dj 49% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 27% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 27% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 26% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 20% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
40%
18%
(a) (b)
14 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
wfmaCIlhkaf.ka 92% la fuu m%%Yakhg ms<s;=re imhd we;' (a) fldgfiys wkqfldgiaj,
myiq;dj 18% isg 71% olajd úis¯ we;' (a) ys m<uq wkqfldgfiys f / (x) fiùfï° iqΩ ls¯fï
fodaI ksid ,l=Kq wysñ lr f.k ;snqKs' (a) ys fojk wkqfldgfiys iamr®fYdakauqL wi, wjl,k
ix.=Klfha ,l=K idlÉPd fkdls¯u ,l=Kq wvqùug fya;=jls' (a) ys ;=kajk wkqfldgfiys" k =
f(x) nj y∫kdf.k fkd;sîu fya;=fjka ° we;s iólrKhg tla ;d;a;aúl uQQ,hla mj;sk k ys w.h
mrdih fidhd .ekSug fkdyels ù ;snq◊'
(b) fldgfiys myiq;dj 40% ls' fuu fldgfiys S ;ks úp,Hhl Y%%s;hla njg m;a lr
.ekSug fkdyels ùu ksid" wjl,k ix.=Klh fiùfï° ksjer† ms<s;=rg <`.d ùug fkdyels ù
2
;snqKs' S wju nj fmkaùfï°" d s ksjer†j Ndú; fkdls¯u tkï mrdifha ishÆ r i`oyd fojk
dr2
wjl,k ix.=Klfha ,l=K Ok f,i fkd.ekSfuka ,l=Kq wvqfjka ,ndf.k ;snq◊' ;jo S wju
nj fmkaùug [ 0 2
[ f,i ir, fr®Ldjla muKla igyka ls¯u ksid iïmQQr®K ,l=Kq ,nd
(−) (+)
.ekSug fkdyels úh' fuhg iudk úúO wNHdij, ksr; lrùu u.ska fujeks wvqmdvq u`. yrjd
.; yelsh'
(a) (i)
ix.=Kl iei|Sfuka (
5
iy 5 20
f,i fõ' 5
tkhska
5
5 5 5 5
(ii) 5
5
5
(b)
5
5 5 5
5 50
5 20
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 81% la mu◊' fuys myiq;dj 49% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 31% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 23% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 24% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 22% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
39% th 32%ls'
32%
(a) (b)
15 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
m%%udKhla ,nd ;snq◊' fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .ekSu i|yd wkql,k uQQ,Or®u we;=<;a úúO
iajrEmfha .egÆ úi|Sug isiqka Wkka≥ l< hq;=h'
10
fyda
5 5
10
iy
10 45
ys iólrKh ( 10
iy ys f√ok ,laIh ( 5
kï"
5 25
10 20
±ka 5
10
10
yryd hhs' 10
5 30
th wp, ,laIhls'
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 32% la mu◊' fuys myiq;dj 35% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 46% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 23% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 18% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 12% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
8%ls'
36%
28%
10% 8%
cHdñ;sh .egΩ úi£fï°" iqΩ ls¯fï fodaI wju jk m˙† jHqy.; wNHdij, isiqka fhoùfuka
fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .; yelsh' w;HjYH cHdñ;sl uQQ,Or®u kej; u;la jk fia fmr ±kqu
m¯laIKhla fyda tu wruqK bgq lrk uqøs; m;%%sldjla imhd °u u.ska fujeks .eg`Mj,g ms<s;=re
imhk m%%;sY;h 32% g jvd jeä lr .; yelsh'
5 5
(a) i|yd
fyda
neúka úi∫ï yd
5
5 5 30
5 5
iy
fuys
10 20
hkq ys idOlhls'
10
ys uQ,hka yd 5
neúka 5 35
(b)
hehs .ksuq'
ihska kS;sh Ndú;fhka (
10
10
5 25
5
20
5 20
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 57% la mu◊' fuys myiq;dj 40% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 40% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 28% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 19% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 14% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
th 27%ls'
42%
36% 35% 36%
27%
fuu m%%Yakh wfmaCIlhkaf.ka 57% la f;dardf.k we;s w;r tys myiq;dj 40% ls' fuu
m%%Yakh (a), (b) yd (c) hkqfjka m%Odk fldgia ;=klska iukaú; jk w;r ;%%sfldaKñ;sh ud;Dldj
hgf;a ieliQ m%%Yakhls' (a) fldgi wkqfldgia ;=klska iukaú; jk w;r jeäu myiq;dj fojk
wkqfldgig o wvqu myiq;dj ;=kajk wkqfldgig o fõ' ;=kajk wkqfldgfiys cos 2θ + cos 3θ =
0 yd 4cos3θ + 2cos2θ − 3cosθ − 1 = 0 hkq tlu iólrKla nj jgyd f.k fkd;snqKs' ;jo fuys uQQ,
π
cos π, cos π , cos 3 nj m%%ldY ls¯ug fkdyels jQQ neúka tu fldgig iEfyk ,l=Kq
5 5
m%%udKhla wysñ úh'
(b) fldgfiys wkqfldgia folls' tys m<uqjk wkqfldgfiys myiq;dj 35% ls' fuu fldgfia°
BD yd DC mdoj, †. fjkqjg m yd n wkqmd; fhdod sin iQQ;%h ,shd ;snq◊' tuksid tu fldgig ,l=Kq
,nd .ekSug fkdyels ù ;snqKs' (b) ys fojk wkqfldgfiys myiq;dj 42% ls' wdl,k yd .=Kk" iQQ;%
±k fkdisàu ksid iqΩ ls¯fï wmyiq;d olakg ,enqKs' (c) fldgfiys myiq;dj 36% la úh' tan(2γ + ),
∞ g iudk ls¯u ksid ,l=Kq wysñ lrf.k ;snq◊' uQQ,sl ixl,am ;yjqre jk m˙† .egÆ úi|Sug
fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .; yelsh'
Ú úNd.fha° A fldgig" m%Yak m;%fha u tla tla m%Yakh i|yd imhd we;s bv
m%udKh ;=< ms<s;=re iemhsh hq;=h'
100
90
80
70
60
f;dard .ekSu
m%;sY;h
50
40 myiq;dj
30
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
m%Yak wxlh
m%ia;drh 13 ( ixhql;
a .Ks;h II m;%fha A fldgfiys tla tla m%Yk
a hg ms<;
s r
= e iemhSug W;aidy
lr we;s wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h iy tu tla tla m%Yakfhys myiq;dj
ixhqla; .◊;h II m;%fhys A fldgfiys wvx.= m%Yak 10 gu ms<s;=re iemhSu wksjdr®h jqj;a
II m;%hg fmkS isá wfmaCIlhkaf.ka 90%lg jeä ms˙ila ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a
1, 2, 3, 4 yd 5 hk m%Yakj,g h' wfmaCIlhkaf.ka jeä u m%;sY;hla ms<s;=re imhd we;af;a 1
m%Yakhg jk w;r" tu m%;sY;h 97%ls' 10 jk m%Yakhg 72%l wvqu m%;sY;hla ms<s;=re imhd
we;'
fuu m%Yak oyfhys myiq;d i,ld ne,Sfï ° fmkS hkafka myiq;dj 50% blaujd we;af;a
1, 3, 4 yd 7 hk m%Yakj,g njh' 5, 8, 9 yd 10 hk m%Yak y;rg myiq;d 30% g jvd wvq fõ' tajd
ms<sfj<ska 22%, 26%, 12% yd 15%la fõ'
myiq;dj jeä u m%Yakh" 1 jk w;r tys myiq;dj 67% la fõ' jeäfhkau f;dardf.k
we;af;a o m<uq m%YAkh fõ' wvqu myiq;dj we;af;a wxl 9 m%Yakhg jk w;r tys myiq;dj 12%la
fõ' tu m%Yakh f;dardf.k we;s wh≥ïlrejkaf.a m%;sY;h 76%la fõ'
fuu m%Yak oyh i|yd wfmaCIlhkaf.a m%;spdrj, iajNdjh jvd;a úYaf,aIKd;aulj i,ld
ne,Su i|yd my; j.=fõ ±lafjk f;dr;=re Wmfhda.S lr .; yels fõ'
m%YAk wxlh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
lsisu ,l=Kla
ms<s;=re iemhQ fkd,enQ m%;sY;h
16 19 13 17 53 25 19 39 46 36
wfmaCIlhka
,l=Kq 25 u ,enQ
w;=frka m%;sY;h
52 10 24 42 12 34 38 10 5 5
ms<s;=re iemhsug W;aidy fkdl<
3 6 6 6 7 14 11 13 24 28
wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h
m%Yakfhys myiq;dj % 67 39 63 60 22 47 54 26 12 15
j.=j 6 ( ixhqla; .◊;h II m;%fha A fldgfiys tla tla m%Yakhg ms<s;=re iemhQ wfmaCIlhka
w;=frka lsisu ,l=Kla fkd,enq" ,l=Kq 25u ,enQ yd W;aidy fkdl< wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;
w'fmd'i'^W'fm<& ixhqla; .Ks;h we.hSï jdr®;dj 2018
- 57 -
m%Yakhlg ysñ uqΩ ,l=Kq m%udKhu ysñlr .;a wfmaCIlhka jeä u m%;sY;h tkï 52%la
we;af;a 1 m%Yakhghs' wvqu m%;sY;h we;af;a 9 yd 10 m%Yakj,g jk w;r th 5%ls'
,l=Kq fkd,enQ m%;sY;h jeäu jkafka 5 m%Yakhg jk w;r th 53%ls' lsisu
,l=Kla fkd,enQ m%;sY;h wvqu jkafka 3 jk m%Yakhg jk w;r th 13%ls' 10
jk m%Yakhg ms<s;=re iemhSug W;aidy fkdl< m%;sY;h jeäu jk w;r th 28%ls'
,l=Kq 25u ,enQ m%;sY;h wvqu jkafka 9 yd 10 jk m%Yakj,g jk w;r th 5%ls' m%Yakfhys
myiq;dj jeäu jkafka 1 jk m%Yakhg jk w;r th 67%ls' m%Yakfhys myiq;dj wvqu jkafka 9
jk m%Yakhg jk w;r th 12%ls'
ixhqla; .Ks;h II m;%fha B fldgfia ° we;s m%Yak y; w;=frka ;u wNsu;h m˙† f;dard
.;a m%Yak mylg muKla ms<s;=re iemhsh hq;= jk w;r" tu tla tla m%Yakh i|yd" m;%hg ysñ
,l=Kq 1000 ka" ,l=Kq 150 ne.ska ysñ fjhs' tu m%Yak f;dard .kq ,en we;s wdldrh;a" tajdfha
myiq;d;a my; m%ia;drfhka ±lafõ'
100
90
80
70
m%;sY;h
60 f;dard .ekSu
50
myiq;dj
40
30
20
10
0
11 12 13 14 15 16 17
m%Yak wxlh
m%ia;drh 14 ( ixhqla; .◊;h II m;%fha B fldgfiys tla tla m%Yakh f;dard f.k
we;s wfmaCIlhkaf.a m%;sY;h yd tu tla tla m%Yakfhys myiq;dj
fuu II m;%fha B fldgfiys ° we;s m%Yk
a y; w;=frka" jeäfhkau tkï wfmaCIlhkaf.ka
93% la f;dardf.k we;af;a 15 jk m%Yk
a h jk w;r tys myiq;dj 59% la fõ' wvqfjkau f;dardf.k
we;af;a 17 jk m%Yk
a h jk w;r th m%;sY;hla f,i 55%la o tys myiq;dj 40% la o fõ'
A fldgfiys iuia; myiq;dj 41% la jk w;r B fldgfiys iuia; myiq;dj 50% ls'
t†fkod „ú;fha m%dfhda.sl isoaëka yd iïnkaO lr .egÆ idlÉPd ls¯fuka yd ksrka;rj wNHdi
lrùfuka myiq;dj jeälr .ekSug yelsfõ'
moaO;shg fh°fuka
⇒ mv = mu
⇒ v = u 5
B moaO;shg fh°fuka
→ wdfõ.h
5
25
iy 5
∴ 5
25
fuu m%%Yakh wksjdr®hh jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 93% la muK
fõ' m%%laIsma;hl p,s;h wOHhkh ls¯u fuhska wfmalaIs; w;r tys myiq;dj 39% la ;rï my;
uÜgul úh' m%%.;sl iólrKh Ndú;h i;=gqodhl uÜgulg ;snqK o tys m%%;sM, úYaf,aIKh
ls¯u ≥r®j, uÜgul mej;s◊' idïm%%odhsl .egÆ úi|Su fjkqug iqΩ jYfhka ,o ms<s;=r m%%dfhda.
slj úur®Ykh i|yd isiqkag u`. fmkaùu yd ksoiqka b†˙m;a ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd
.; yel'
3 jk m%Yakh
Q
P
fh°fuka"
P i|yd ( 5
Q i|yd ( 5
⇒t 5 25
fuu m%%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 94% ls' ksõgkaf.a
p,s; kshu ms<sn| ±kqu m¯laId ls¯u fuhska wfmalaId lrk w;r fuys myiq;dj 63% ls' ms<s;=r
,nd .ekSfï wruq◊ka" moaO;shgu tlajr F = ma fh°fuka ms<s;=r ,enqK o l%%ufõofha uQQ,Or®u
fodaI ksid ,l=Kq wysñ ù ;snqKs' uq,a p,s;h wjik ° is≥jk kj p,s;hg wkqrEmj uQQ,Or®u
ksjer†j fhdod .ekSï ≥r®j,;djh ksid myiq;dj wvqù iïmQQr®K ,l=K ,nd fkd;sì◊' fujeks
wdlD;shl .eg.q úi|Sug isiqka fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .; yel'
F = ma fh°fuka
fudagr® r:h by<g p,kh jk úg" tys m%%lr®IK n,h F hehs .ksuq'
= 1000 N
5
tkhska" cjh P = FV = 15 (1000) W 5
P = 15 kW 5 25
5
5
∴
5
25
fuu m%%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 93% ls' ffoYsl foll
iudk;djh yd ffoYsl ;s;a .=◊;h ms<sn| ±kqu fuhska wfmalaId lrk w;r myiq;djh 22% ls'
fok ,o o;a; .egÆjg wjYH wdldrhg fhdod .ekSfï is≥jQQ ≥r®j,;d ksid myiq;dj b;du;a wvq
ùug fya;= ù we;' iudk wdldrj, .egÆ úi|Sug isiqka fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd
.; yelsh'
BMO n, ;%%sfldaKhls'
T sin θ − W = 0 5
T 5 ( ∴ sin θ = )
sin θ
5 25
fuu m%%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 86% la mu◊' ,laIHhl°
l%%shd lrk n, ;=kl iu;=,s;;djh hgf;a ±kqu m¯laId ls¯u fuu m%%Yakfhka wfmalaId lr
we;s w;r myiq;dj 47% la mu◊' n, ,l=Kq ls¯fï ≥r®j,;d mej;Su;a n, ;%%sfldaKh Ndú;fhka
úi|Sug W;aidy lr we;s wfmalaIlhka n, ;%%sfldaKh ksjer†j y∫kd fkd.ekSu;a fya;=fjka
myiq;dj wvq ù we;' ir, l%%u j,ska neyerj n, úfNaokh yd iólrK iqΩ ls¯ug hdfuka
widr®:l ù we;' ksjer† f,i n, igyka we| .ekSu iy tajdg wkqrEm ir, l%%u ^n, ;s%fldaK
m%%fïhh" ,dï m%%fïhh& u.ska .egÆ úi|Sug yqre lrùfuka fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .; yelsh'
7 jk m%Yakh
isoaê j, iïNdú;d (
P (A∩Bʹ)
fï wkqj"
P (Aʹ∩Bʹ)
P (Bʹ \ Aʹ) = 5
P (Aʹ) 25
fuu m%%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 89% la mu◊'
wkqmQrl isoaê wdY%%s; iïNdú;d m%%fïhhka Ndú; ls¯u yd wiïNdjH iïNdú;dj ms<sn| oekqu
m¯laId ls¯u fuhska wfmalaId lrk w;r tys myiq;dj 54% ls' wkqmQrl isoaêj, iïNdú;d yd
wiïNdjH iïNdú;d m%%;sM, wdY%%s; iólrK fodaI iys;j ,sùu ksid ms<s;=re fj; <`.d ùfï
wmyiq;d olakg ,eì◊'
8 jk m%Yakh
5
ish,a, lΩ ( úh fkdyel'
∴ ms<s;=r 5
(ii) 5
∴ ms<s;=r = + 5
25
fuu m%%Yakh wksjdr®h jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 87% la mu◊' fuho
iïNdú;dj ms<sn| ir, .egÆjla jk w;r tys myiq;djh 26% la muKs' (i) fldgfia ms<s;=re
fndfyda isiqka ,ndf.k ;snqK o (ii) fldgfia fndfyduhla ms<s;=re widr®:l ù ;snq◊' .egÆj
ksishdldrj wjfndaO lr fkd.ekSu widr®:l úi∫ï ,eîug fya;= ù ;snq◊' iudk wdldrfha .egÆ
b†˙m;a ls¯fuka fuu ≥r®j,;djh u`. yrjd .; yelsh'
uOHkHh ( ud;h = 6 : 10
6 × 2a 5
5
fuu m%%Yakh wksjdr®hh jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 76% la mu◊' wiuqys; o;a;
wdY%%s; flakaøsl m%%jK;d ñkqï ms<sn| ±kqu fuhska wfmalaId lrk w;r tys myiq;djh
12% la muKs' ° we;s o;a;hkag hg;aj ixLHd y∫kd .ekSug ksjer† ;r®l f.dv ke`.Sug
fkdyels ùu fuu .egÆjg ,l=Kq ,nd .ekSug wmyiq ùug fya;=j fõ'
flakaøsl m%%jK;d ñkqï wdY%%s; úúO wdldrfha .egÆ úi|Sug isiqka fhduq lrùfuka fuu
≥r®j,;djka wju lr .; yelsh'
∴ u fõ' 5
mer◊ 5
kj mer◊ 5
kj
= 20 × 16 − 20 × 4
20
= 12
∴ iïu; wm.ukh σ 5 25
fuu m%%Yakh wksjdr®hh jqj;a ms<s;=re iemhSug W;aidy lr we;af;a 72% la mu◊' fodaI
iys; o;a; Ndú;fhka .Kkh lrk ,o ñkqï ksjer† lr .ekSu fuu .egÆfjka wfmalaId
lrk w;r tys myiq;dj 15% la muKs' o;a;hkaf.a jr®.j, ksjer† tl;=j ,nd .ekSfï° fodaI
is≥ù ;snq◊' tneúka úp,;djh ksjer†j .Kkh lr .ekSug wmyiqj ;snq◊' idïm%%odhsl .egÆ
úi£ïj,g m˙ndysrj fujeks o;a; ieliSï wdY%%s; ir, .egÆ fj; isiqka fhduq ls¯fuka fuu
≥r®j,;djka wju lr .; yelsh'
11 jk m%Yakh
5 5
T t1 t2
15
T (1) 5
t1 (2) 5
. t2
5
(1) yd (3)
⇒ t2 = 2T 5
4d
(1) ⇒ T = 5
g
iïmQQr®K ld,h = T + t1 + t2
= T+ + 2T = 5
35
(b) V (S, E) = u
V (Bi, E) = v i = 1, 2
V (B1, S) = β iy 10
V (B2, S) =
= PQ + QRi
= PRi i = 1, 2
R2
15
15
u sin β
sin(β − α)
u sin β
(β − α) = sin−1
u sin β (i)
α = β − sin−1 5
γ 5
65
(ii) fok ,o ( β yd
túg
α =
⇒ V(B, S) = u. 5
B1 idfmalaI m:h Tiafia
B1 g ≥r = 5
B1 g ld,h
5
B2 g ld,h 5
tkï
5
35
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 73% la mu◊' fuys myiq;dj 46% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 30% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 33% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 22% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 15% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
44% th 10%ls'
10%
(a) (b)
11 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
fuu m%%Yakh (a) yd (b) fldgia follska iukaú; fõ' wfmaCIlhkaf.ka 73%la fuu
m%Yakh f;dardf.k we;s w;r tys myiq;dj 46% ls' m%fõ. ld, m%ia;dr weiqfrka (a) fldgi o
idfmalaI m%fõ.h weiqfrka (b) fldgi o f,i fldgia folls' (a) fldgfia myiq;djh 80%ls'
(a) fldgfiys wkqfldgia folla we;s w;r tu fldgiaj, myiq;dj 94% yd 66% la fõ' m%ia;drh
ld, wlaIfhka my< †Ydjg we|Sfuka o .Kkh ls¯ï i|yd isiqka fhduq ù ;snqKs' tys° .Kkh
ls¯fï fodaI is≥lr ;snqKs'
(b) fldgfia myiq;dj 27%la fõ' (b) ys wkqfldgia folla we;s w;r tajdfha myiq;djka
44% la yd 10% la fõ' (b) fldgfiys m<uq wkqfldgfiys m%fõ. ;%%sfldaK tlu rEm igykl
we|Sfï° ≥r®j,;d olakg ;snqKs' m%%fõ. ;%%sfldaKh i|yd ihska kS;sh Ndú;fha° ksjer† fldaK ,nd
.ekSfï fodaI olakg ;snq◊'
(b) ys fojk wkq fldgfiys olajd we;s m%%dfhda.sl wjYH;djhg hg;aj fhduqúh hq;=
.◊;uh o;a;h y∫kd .ekSug wfmdfydi;a ùu ,l=Kq wvq ùug fya;= ù ;snq◊' idfmalaI m%%fõ.
uQQ,Or®uh fh°ï i|yd wNHdi lrùu o m%%fõ. ;%%sfldaK tlu rEmfha we|Sfï wNHdi o lrùfuka
fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .; yelsh'
10
F = ma
moaO;shg 15
5
= F
v2 = u2 + 2as Ndú;fhka
( 2g3 ) a
5
v2 = u2 − 2
7ga 4ga
= −
3 3
v = √ga 5
65
10
l=Üáfha Wv;a uqyqK;g kej; <`.d ùug P wxY=j .kq ,nk ld,h t hehs .ksuq'
S = ut + at2 fh°fuka
túg 5
v
5
R = v cos π . t 5
6
R = v.
∴R= 5
P. E. = 0
(b)
θ 5
v
T
mg
√ kag
θ 5 25
F = ma
θ 10
θ = θ
wd;;sh ( θ 5
5 θ
tkï θ 5
13%
fuu m%Yk
a h (a) yd (b) fldgia follska iukaú; jk w;r (a) fldgiska idfmalI
a ;ajrKh
ms<sn|j yd (b) fldgiska jD;a; p,s;h ±kqu ms<sn|j m¯laId lr we;' (a) fldgfiys myiq;dj
40% la o" (b) fldgfia myiq;dj 72% la o fõ'
túg T1 = T2 + mg
5 5
x0 − a = 3a − x0 + a
⇒ x0 = 5a 5
2
20
P i|yd F = ma fh°fuka
10
túg X = x − 5a yd ω2 = 2g
2 a
+ ω2 X = 0 5
a
∴ my;au msysàu X = ⇒ x = 3a. 5 50
2
F = ma
.. 2 2 g
Y + Ω Y = 0, fuys Y = x − 2a yd Ω = 5
a
5 5
10
π π
x = 3a isg x = 5a olajd ld,h = = a
2 3Ω 3 g 10
π a
iïmQQr®K ld,h = π +
3 g
π a (3 + 35
= 3 √2 ) 5
2g
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 72% la mu◊' fuys myiq;dj 35% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 38% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 30% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 17% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 15% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
52%
20%
12%
(a)
5 5
⇒ 4BE = 3BF
B, E, F tal fr®Çh fõ iy BE : EF = 3 : 1 5
5 30
5 neúka
(b)
10
C (4a, 0)
X
Y
10
úfNaokfhka 5
5P 5
Y b = 3Pb = 12P a ⇒ b = 4a 5
5
10 60
±ka C ≡ (c, 0), c > 0 ,laIHfha° (4P, −3P) n,hla fh°fuka muKla moaO;sh
5
hq.auhlg ;=,H fõ'
10
C
5 5
wu;r n,fha úYd,;ajh = 5P N, n, iy tys †Ydj x − wlaIfha iDK †Ydj iu`.
5
(
tan−1 −3P
−4P ) = tan ( 34 )
−1
fldaKhla idohs'
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 89% ls' fuys myiq;dj 44% ls' fuu m%Yk
a h
i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 26% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 33% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 28% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 12% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
53%
42%
16%
fuu m%Yk a h (a) yd (b) fldgia follska iukaú; jk w;r (a) fldgi ffoYsl ù„h weiqfrka
o (b) fldgi tal;, n, moaO;s weiqfrka o iukaú; fõ' (a) ys (i) wkqfldgi ffoYsl wdl,kh yd
ffoYsl foll iudk;djh ms<n s | wjfndaOh u; mokï ù we;s w;r wfmalI a lhka fndfyda fofkla
idr®:lj ms<; s r
= e imhd we;' tys myiq;djh 65% la fõ' (a) (ii) ys wkqfldgfiys ;s;a .=◊;h ksjer†j
,ndf.k ;snQ w;r ° we;s o;a;h Ndú; ls¯fï° is≥ù ;snQ fodaI ksid ms<; s r
= e ,nd .ekSug fkdyels
ù ;sn◊ q ' (b) fldgi wkqfldgia follska hqla; jk w;r jeäu myiq;dj 53% la jk w;r th
(i) wkqfldgig o" wvqu myiq;dj 16% la jk w;r th (ii) wkqfldgig o wod< fõ' fok ,o n, moaO;sh
LKavdxl ;,fha cHdñ;slj ia:dk .; ls¯fï° is≥ù we;s fodaI ksid we;eï isik q a uq,°u .egÆj
jroaod f.k ;sì◊' wk;=rej n, >Qr Q K
® h fiùfï iólrK o fodaI iys; ,shd ;sn◊ q ' n, hq.ua ho
wdY%;s% j jk n, moaO;s .egÆ úi|Sfï ≥r®j,;djhla olakg ,enq◊' fujka .egÆ wdY%; s% wNHdi i|yd
isikq a fhduq ls¯fuka fuu ≥r®j,;dj u`. yrjd .; yelsh' n,fha fh≥ï ,laIHfha LKavdxl iDK
jQ wjia:dj,° isik q a >Qr
Q K® .ekSug wjYH ,ïn ≥r i|yd o tu iDK w.hu Ndú; lr ;sîu ksid
is≥j ;snQ fodaIh u`. yrjd .ekSug isik q g
a u`. fmkaúh hq;h
= ' n, hq.ua wjYH mrs† yiqrejd .ekSu
iïnkaOj o isik q a ;=< ≥r®j,;djhla we;s nj fmfkkakg ;sn◊ q ' ;=,H n, moaO;s wdY%; s% j jk ir,
.egÆ ,nd °fuka isik q fa .a fuu ≥r®j,;d u`. yrjd .; yelsh'
(a) AB oKavg A
5
yd
5
5
yd 5 60
30
AB
50
BC
AC W
10
CD W
AD
90
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 93% ls' fuys myiq;dj 59% ls' fuu
m%Yk
a h i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 23% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 24% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 21% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 32% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
(a) (b)
15 jk m%Yakfhys fldgi yd wkqfldgi
wfmaCIlhkaf.ka 93%la fuu m%%Yakh f;dardf.k we;s w;r tys myiq;dj 59%ls' fuh
(a) yd (b) fldgia follska iukaú; jk w;r (a) fldgi >r®IKh tallfhka o (b) fldgi rduq
iels,sj, iu;=,s;;dj tallfhka o iukaú; fõ' (a) fldgfiys myiq;dj 56%la o (b) fldgfiys
myiq;dj 61%la o fõ' (a) fldgfiys >Qr Q K
® h .ekSfï° fodaI iys; m%l
% dYk ,shd ;sn◊q ' iSudld¯
iu;=,; s wjia:dj muKla i,ld ;sîu ksid wjYH ms<; s r
= ,nd .ekSug fkdyels ù ;sn◊q ' m%;
% Hdn,
rEmh we|Sfï° YSrI® fldaK fodaI iys;j ,l=Kq lr ;sîu ksid m%;% Hdn,j, úYd,;aj ksjer† j ,nd
fkd;sì◊' m%;% Hdn, igyk fodaI iys; nj ksidu m%; % Hdn,j, iajNdjh jrojd ,shd ;sn◊ q '
>r®IKh wdY%; s% iu;=,;s ;djh ms<ns |j ir, .egÆ ,nd °fuka yd >r®IKh ms<ns |j ir,
.egÆ ,nd °fuka >r®IKh ms<n s | uQ,
Q Or®u ;yjqre ls¯fuka fujeks jer† is≥ùu wju lrjd .;
yelsh' rduq iels,f
a ,a jk cHdñ;sl ,laIK ksjer†j Ndú; ls¯fuka m%;Hdn, igyk ksjer†j we|
.; yels njg isiqkag ta;a;= .ekaúh hq;=h' m%%;Hdn, igyfka cHdñ;sh weiqfrka m%%;Hdn,j,
úYd,;ajh ir,j myiqfjka ,nd .; yels nj isiqkag u`. fmkaùu fhda.H fõ'
A 5
iuñ;sfhka ialkaO flakaøh G, OA u; msysghs'
15
10
5
2 11 a
λπa3ρ
3 8
5
5
1
πa3ρ a
2
5 5
3 a
2 8
πa3ρ
3 5 5
25
10
75
5
A
D C
O
λ = 2 úg x = 5
iu;=,s;;dj i|yd"
5
QG
10
GC
5
5 35
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 69% ls' fuys myiq;dj 67% ls' fuu m%Yk
a h
i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 16% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 17% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 19% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 49% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
49% 49%ls'
wfmaCIlhkaf.ka 69%la fuu .egÆj f;dardf.k we;s w;r tys myiq;dj 67%la fõ'
fuu m%%Yakh fldgia ;=klska iukaú; fõ' tajdfha myiq;djka 49% isg 76% mrdifhys msysghs'
uQQ,Or®u i|yd fndfyda isiqka ksjer† ms<s;=re ,shd ;sì◊' tys myiq;dj 76%ls' (ii) wkqfldgfia jk
ixhql;a jia;j= l ialkaO flakøa h fiùfï° isiqka ie,lsh hq;= olaI;d fmkajd ;snq◊' tys myiq;djh
71%la fõ' (ii) wkqfldgfia ° ixhql; a jia;f = jys ialkaO flakøa h fiùu woshr follg isik q a úiska
is≥lr ;sn◊q ' tkï wr®O f.da,h lmd bj;a l< jia;f = õ ialkaO flakøa h fiùu tla wjia:djla
f,i;a kej; wr®O f.da,h iú ls¯fuka ,o jia;f = õ ialkaO flakøa h fiùu ;j;a wjia:djla
f,i;a i,ld ;sì◊' fuh ld,h wu;rj jeh ùula nj fmfkhs'
(i) 10
10 10 30
10
(ii) 10
10
30
5 5
uOHkHh ( 5
5
iïu; wm.ukh ( "
5 5 45
túg 5
5
5 5 20
20 40 60
d
5 5
d 20 − d ⇒ d = 40 ⇒ M = 20 + 40 ≈ 25.71 5
5 40 − 30 = 40 − 15 7 7
μ−M 34 − 25.71
k = = ≈ 0.37 5
σ 22.4
25
fjk;a l%%uhla
Δ1
M = LMO + C
( Δ1 + Δ2 ) = 20 + 20
( 10
10 + 25 ) ≈ 25.71 5
10 5
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh fuu m%Yakh f;dardf.k we;s wfmaCIlhkaf.a
m%;sY;h 55% ls' fuys myiq;dj 39% ls' fuu m%Yk
a h
i|yd ,l=Kq 150 la fjka lr we;'
bka
,l=Kq 00 - 37 m%dka;rfha 44% la muK o"
,l=Kq 38 - 75 m%dka;rfha 29% la muK o"
,l=Kq 76 - 113 m%dka;rfha 16% la muK o"
,l=Kq 114 - 150 m%dka;rfha 11% la muK o"
hk f,i ,l=Kq ,ndf.k we;'
52% 16%ls'
29% 30%
16%
fmd≥ Wmfoia (
Ú ishÆu m%Yak fyd¢ka lshjd b,lal.; ksjer† f;dard .ekSula is≥lr ms<s;=re ,sùug
fhduq úh hq;=h' m%Yak hgf;a ° we;s f;dr;=re;a" ,nd .; hq;= ms<s;=re fyda idOkh
l< hq;= m%;sM, ljfr® o hkak meye†,sj wjfndaO lr .eksñka lreKq ixúOdkh lr
.; hq;=h'
úfYaI Wmfoia (
Ú f;dard .;a m%%Yak fyd|ska f;areï f.k wid we;s m%%Yakj,g .e<fmk ms<s;=r ,shd
olajkak'
Ú m%%Yak m;%%fha we;s wfmdaykh" t khska" i;Hdmkh jeks jpk flfrys wjOdkh fhduq
lr ms<s;=re imhkak'
Ú wid we;s m%%Yakhg wod< uQQ,Or®u ie,ls,a,g f.k tu uQQ,Or®uj,g wkqj ms<s;=re
imhkak'
Ú n,j, úYd,;aj wjYH fkdjk wjia:dj, §n, ;=k tal ,laIH fõ'¶ jeks wjYH;d i,ld
m%%;sM, cHdñ;slj ,nd .ekSfuka .egÆjg wjYH ms<s;=r myiqfjka ,nd .; yels fõ'
Ú Wiia fm< úNd.hg fmkS isàug m%%:u tla tla úIhh fldgiaj,g wod< úúO jr®.j,
m%%Yakj,g ms<s;=re ,shd úNd.hg uqyqK °fuka fjk;a rgdjlg fok ,o m%%Yakhlg jqjo
myiqfjka ms<s;=re iemhSug Yla;s wfmaCIlhkag ,nd .; yel' fï i|yd Tng mdi,a
mqia;ld,h .Ks; ix.uh jeks ≤ m%%fhdackhg .; yelsh'
Ú úIh ksr®foaYhg fyd|ska iQQodkï ùu wksjdr®h jk w;r tu.ska m%%Yak m;%%fha ;udg ióm
m%%Yak f;dard .ekSug wjia:dj Wodlr .; yelsfõ'
Ú ms<s;=r lrd t<öug wjYH iqΩ ls¯ï ^ixLHduh" ù„h fyda ;%%sfldaKñ;sl& lgqjev f,i
ie,l=j o" ms<s;=r iu`.u mfilska b†˙m;a lrkak'
Ú ms<s;=r iïmQQr®K ls¯ug fkdyels wjia:dj,° jqjo m%%Yakhg ms<s;=re ,nd .ekSug wod<
b†˙ mshjr ,shd ±laùu fndfydaúg M,odhs úh yelsh'
Ú m%%Yakhl w. fldgiaj, mjd uq,a fldgiaj,ska iajdëk jQQ myiq fldgia ;sìh yels neúka"
m%%Yakhl uq,a fldgi wmyiq jqjo" m%%Yakh w;a yer fkdhd b;s˙ fldgia ms<sn|j o
wjOdkh fhduq ls¯u jeo.;a fõ'
Ú úIh ksr®foaY" .=re udr®f.damfoaY ix.%y yd ndyssr iïm;a uq,dY% ms<sn|j .=reNj;=ka
fukau isiqka o ±kqj;aùu yd Ndú;h wjYH h' fï i|yd Tng www.donets.lk yd
www.nie.lk hk m%%ñ;s.; fjí wvú m%%fhdackhg .; yel'
Ú ixhqla; .◊;h jeks úIhhla bf.kSu úNd. flaJøSh fkdúh hq;= jqj;a" úNd.fha°
Ndú; lrkq ,nk m%Yak m;%j,ska by< ,l=Kq ,eîug kï uQ,dlD;s m%Yak fukau
fmr jr®Ij, m%Yak m;% yd ,l=Kq °fï mámdá m˙YS,kh lr" tla tla m%Yakhg
Wm˙u ,l=Kq ysñjk m˙† jvd;a idr®:lj ms<s;=re iemhsh hq;af;a flfia ±hs hkak
ms<sn|j isiqka ukd wjfndaOhla ,nd .; hq;=h' fï i|yd isiqkg uÛ fmkaùu o
.=re Nj;=kaf.a j.lSula f,i ie,lsh hq;=h' ms<s;=re m;%% we.hSï lghq;=j, ksr;
ùfuka Tn y∫kd .kakd isiq m%%n,;d yd ≥n,;d ie,ls,a,g f.k ta wkqj Tnf.a
b.ekaùï lghq;= yiqrejd .ekSu isiqkag buy;a msgqjy,la fõ'
Ú .=reNj;=kaf.a m%%Odk ldr®h A idudr®: ,nd °ug jvd wiu;a ùfï m%%;sY;h wvq ls¯u úh hq;=
nj i,lkak'
b†˙ úNd.j,° wfmaCIhkaaf.ka jeä fokl= by< ,l=Kq uÜgulg f.k tau
i|yd"
(i) wod< uQ,Or®u yd uQ,l
s isoO
a dka; mokï lr .ksñka ir, uÜgfï isg l%ufhka
ixlSr®K uÜgu lrd msúfik úêu;a wNHdi lrd fhduq ls¯u;a"
(ii) iajhx wOHhkh ;=<ska ;u ±kqu yd Ndú; l=i,;d jr®Okh lr .ekSug
fhduq ls¯u;a"
mka;s ldur bf.kqï l%shdj,sh wdY%s;j l%shd;aul ls¯u b;d M,odhS jkq we;'