Probina Orion 2013 Kullanım Kılavuzu

Bina Tasarım Sistemi
Kullanım Kılavuzu
[ Probina Orion Bina Tasarım Sistemi,

betonarme bina sistemlerinin analizini ve
tasarımını gerçekleştirerek tüm detay
çizimlerini otomatik olarak hazırlayan
bütünleşik bir çözüm paketidir. Probina Orion,
ülkemizde ve yurt dışında binlerce profesyonel
inşaat mühendisi tarafından kullanılmaktadır. ]
www.probina.com.tr
Prota Yazılım Ltd.

PROTA YAZILIM BİLİŞİM ve MÜHENDİSLİK LTD. ŞTİ.
ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi
Galyum Blok No: 20 ANKARA
Tel: (312) 210 17 88
Fax: (312) 210 17 86
Email: probina@prota.com.tr
Web: www.prota.com.tr
Probina Orion Bina Sistemleri 3-boyutlu Sonlu Elemanlar Analizi-Dizaynı-Çizimi PROTA Yazılım Bilişim ve
Mühendislik Ltd. Şti.’nin tescilli markasıdır ve yazılımın tüm hakları PROTA Yazılım Bilişim ve Mühendislik Ltd. Şti.
firmasına aittir. Tüm eğitim ve kullanım kılavuzları veya herhangi bir program bileşeni hiçbir nedenle kopyalanamaz
ve lisans sözleşmesi kapsamı dışında kullanılamaz.
İçindekiler
Giriş 1
Donanım ve Yazılım Gereksinimi .................................................................................................................. 2
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin Sabit Diske Yüklenmesi .................................................................. 2
Ticari Markalar .............................................................................................................................................. 3
Proje Yönetimi 4
Proje Aç ......................................................................................................................................................... 4
Proje Yöneticisi ............................................................................................................................................. 4
Yeni Proje ...................................................................................................................................................... 5
Ayar Kontrol Merkezi .................................................................................................................................... 5
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Dosyalama Sistemi .............................................................................. 5
Yeni İsimle Kaydet... ...................................................................................................................................... 6
Proje Dosyalarının Sıkıştırılarak Arşivlenmesi ............................................................................................... 6
Arşivden Proje Yükle... .................................................................................................................................. 7
Otomatik Kayıt ve Yedekleme ....................................................................................................................... 7
Projeyi Yedekten Yükle ................................................................................................................................. 7
Proje Özellikleri ............................................................................................................................................. 7
Antet 8
Revizyon Notları 8
Proje İstatistikleri 8
Ayarlar ve Parametreler 9
Ayarlar ve Parametreler Yöneticisi ............................................................................................................... 9
Yeni bir Projede Başlangıç Ayarlarının Oluşturulması 9
Ayarların Değiştirilmesi ve Gözden Geçirilmesi 9
Ayarların Projeler Arasında Transferi 10
Ayarların Şablon Olarak Kaydedilmesi 10
Genel Ayarlar .............................................................................................................................................. 10
Genel 10
Görünüm 12
Kaydetme 13
CAD Editörü 13
Ölçü Stili Ayarları ......................................................................................................................................... 14
Birim ve Format Ayarları ............................................................................................................................. 15
Eleman ve Donatı Etiket Şablonları ............................................................................................................. 16
Görünüm 16
Eleman Etiketleri 17
Donatı Etiketleri 18
Katman Kontrolleri ...................................................................................................................................... 19
Katmanlar 19
Renkler ve Taramalar .................................................................................................................................. 20
Görünüm Ayarları ....................................................................................................................................... 21
Kolonlar ve Perdeler 21
Kirişler 21
Döşemeler 22
Kalem Ayarları ............................................................................................................................................. 23
Araç Çubuğu Özelleştirme .......................................................................................................................... 24
Kolon Tasarım Ayarları ve Parametreleri .................................................................................................... 24
Tasarım 24
TDY 2007 25
Donatılar 26
Seçim Yöntemi 26
Kolon Sargılama 26
Perde Sargılama 27
Boyuna Donatılar 27
Etriyeler 28
Hasır Çelik 28
Detay Çizimleri 29
Genel 29
Donatı Açılımları 30
Kesit Çizimleri 30
Katmanlar 31
Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri ...................................................................................................... 31
Tasarım 32
Parametreler 33
Donatı Seçimi 35
Yöntem 35
Donatı Düzeni 35
Pilyeler 36
Etriyeler 38
Donatı Yerleşimi 39
Donatılar 39
Gönye Kontrolü 41
Çizim Tekniği 41
Genel 41
Kirişler 42
Kesitler 43
Donatılar ve Etriyeler 44
Gövde Donatıları 45
Ölçülendirme 46
Katmanlar 46
Döşeme Tasarım Ayarları ............................................................................................................................ 47
Tasarım 47
Donatılar 48
Görünüm 49
Temel Tasarım Ayarları ............................................................................................................................... 50
Genel 50
Tasarım 51
Kazık Temel 52
Yetkilendirme Menüsü................................................................................................................................ 53
İthal ve İhraç İşlemleri 54

Bina Modeli Yüklenmesi ............................................................................................................................. 54
Mimari Referans Çizim ................................................................................................................................ 54
Aksların, Kolonların ve Perdelerin CAD Programlarında Hazırlanarak DXF Formunda Okunması .............. 55
Revit Structure ile Model Paylaşımı ............................................................................................................ 57
Mobil Uygulama İçin Model İhraç ............................................................................................................... 57
Çizimlerin DXF Formunda CAD Programlarına Aktarılması ......................................................................... 57
Grafik Editör Kullanımı 59

Elemanlarla İlgili Kontroller......................................................................................................................... 60
Eleman Seçimi 60
Eleman Özelliklerinin Görüntülenmesi 62
Kısayol Menülerinin Kullanımı 62
Elemanların Aynalama ile Çoğaltılması 62
Elemanların Akslara göre Düzeltilmesi 64
Eleman Etiketlerini Yeniden Sırala 64
Nesne Kenetleme Fonksiyonları 65
Otomatik Nesne Kenetleme Seçenekleri 66
Ölç 66
Kat Kontrolleri ............................................................................................................................................. 66
Kat Seç 66
Yeni Kat Ekle 67
Kat Bilgileri Türet 67
Kattaki Elemanları Sil 68
Kat İptal 68
Kat Bilgilerinin Düzeltilmesi 68
Ekran Kontrolleri ......................................................................................................................................... 70
Ekran Vektörlerini Türet 70
Zum Pencere 70
Zum Önceki 70
Zum Kapsam 70
Zum Limitler 70
Zum (+) ve Zum (-) 70
Kaydır 71
Bina Taşıyıcı Sistemine 3-Boyutlu Bakış ...................................................................................................... 71
3B Bakış Butonları 71
Çizim Paftası Ayarları .................................................................................................................................. 74
Bina Modelinin Oluşturulması 76

Bina Modeli Oluştururken İzlenecek Tipik Adımlar ..................................................................................... 76
Aks Elemanı ................................................................................................................................................. 77
Yeni Bir Aks Girişi 78
Ortogonal Aks Editörü 78
Aks Menüsü 79
Aks Taşıma 82
Aks Sündürme 82
Aks Döndürme 83
Aksı Bir Sınır Aksa Kadar Sündür 83
Kullanılmayan Aksların İşaretlenmesi 83
Aksa Bağlı Elemanları Listele 83
Kesişen Aksları Birleştir 83
Birleştirilmiş Aksları Ayır 84
Aks Tablosu 84
Kolon Elemanı ............................................................................................................................................. 84
Kolon Özellikleri Menüsü 85
Yeni Bir Kolon Girişi 89
Mevcut Bir Kolonun Düzeltilmesi 89
Komşu Katlarda Aynı Aks Kesişimlerinde Tanımlanmamış Kolonların/Perdelerin Modellenmesi 89
Kolonlara/Perdelere Düğüm Yükü Tanımlanması 90
Kolon ve Perdelere Açıklık Yükü Tanımlanması 91
Kolon Mantosu Tanımlanması 92
Poligon Kolon Editörü ................................................................................................................................. 93
Kesit Düzenle 93
Donatı Yerleşimi 97
Perde Elemanı ........................................................................................................................................... 103
Perde Özellikleri Menüsü 103
Yeni Bir Perde Girişi 106
Mevcut Bir Perdenin Düzeltilmesi 107
Perde Duvar Kısayol Menüsü 107
Perde Tablosu 107
Komşu Katlarda Aynı Akslara Basmayan Kolonların/Perdelerin Modellenmesi 108
Kiriş Elemanı ............................................................................................................................................. 108
Kiriş Özellikleri Menüsü 108
Yeni Bir Kiriş Girişi 111
Referans Aksı Olmayan Yeni Bir Kiriş Tanımlanması 111
Yay Şeklinde Kirişlerin Tanımlanması 112
Kirişlerin Kolon Yerleşim Noktaları Dışında Tanımlanması 114
Mevcut Bir Kirişin Düzeltilmesi 115
Kiriş Tablosu 115
Kiriş Yük Aktarım Seçenekleri ................................................................................................................... 116
Döşemelerden Kirişlere Kırılma Çizgileriyle Yük Aktarımı 116
Döşemelerden Kirişlere Sonlu Elemanlar Yöntemi ile Yük Aktarımı 116
Yük Aktarım Yönteminin Değiştirilmesi 117
Kiriş Yükleri ............................................................................................................................................... 117
Kiriş Yükü Formu 118
Yeni Bir Yük Tanımlanması 119
Yük Tipleri 121
Yük Etki Tarafı Seçenekleri 122
Yük Analiz Seçenekleri 122
Kiriş Duvar Yüklerinin Girilmesi ve Kopyalanması 122
Plak Döşeme Elemanı ............................................................................................................................... 123
Plak Döşeme Menüsü 123
Yeni Bir Plak Döşeme Girişi 127
Mevcut Bir Plak Döşemenin Düzeltilmesi 127
Döşeme Yerleşimi Yöntemleri 128
Tüm Döşemelerin Otomatik Yerleştirilmesi 130
Plak Döşeme Tablosu 130
Nervür Döşeme Elemanı ........................................................................................................................... 130
Nervür Döşeme Menüsü 130
Yeni Bir Nervür Döşeme Girişi 133
Mevcut Bir Nervür Döşemenin Düzeltilmesi 133
Nervür Döşeme Yerleşim Yöntemleri 134
Nervür Döşeme Tablosu 136
Nervür Döşemelere Otomatik Kuşak Kirişlerinin Tanımlanması 136
Nervür/Kaset Döşeme Kirişlerinin Bina Modeline Dahil Edilmesi 136
Döşeme Boşluğu ....................................................................................................................................... 137
Döşeme Boşluğu Özellikleri 137
Yeni Bir Döşeme Boşluğu Girişi 138
Mevcut bir Döşeme Boşluğunun Düzeltilmesi 139
Döşeme Hesap Aksları .............................................................................................................................. 139
Döşeme Hesap Aksı Menüsü 139
Döşeme Hesap Aksı Tipleri 142
Yeni bir Döşeme Hesap Aksı Girişi 142
Mevcut Bir Döşeme Hesap Aksının Düzeltilmesi 143
Döşeme Hesap Aksı Kısayol Menüsü 143
Ölçüler ...................................................................................................................................................... 143
Ölçü Menüsü 144
Yeni Bir Ölçü Yerleştirme 145
Betonarme Kesitler ................................................................................................................................... 146
Kesit Özellikleri Menüsü 146
Yeni Bir Kesit Girişi 147
Düzlem Elemanı ........................................................................................................................................ 147
Yeni Bir Düzlem Elemanı Girişi 147
Mevcut Bir Düzlem Elemanının Düzeltilmesi 148
Düzlem Elemanı Kısayol Menüsü 148
Mesnet Tipleri Tanımlanması ................................................................................................................... 148
Eleman Kesit Tipleri Tanımı....................................................................................................................... 149
Döşeme Ek Yük Kütüphanesi .................................................................................................................... 149
Duvar Yükü Kütüphanesi ........................................................................................................................... 150
Isı Farkı Bilgisi Tanımı ................................................................................................................................ 150
Taban İzolatörlerinin Tanımlanması ......................................................................................................... 151
Diyagonal Çubuk Tipleri Tanımı ................................................................................................................ 152
Mevcut Bina Değerlendirme ..................................................................................................................... 152
Proje Parametreleri, Yüklemeler ve Malzemeler 153

Proje Parametreleri .................................................................................................................................. 153
Yönetmelikler 153
Temeller 153
Antet 154
Yük Kombinasyonları ................................................................................................................................ 154
Yükleme Hazırlayıcısı 155
Yük Hallerinin ve Kombinasyonlarının Elle Tanımlanması 159
İnşaat Aşamaları Yüklemelerinin Detaylı Ayarlanması .............................................................................. 160
İnşaat Aşamaları Gruplarının Ayarlanması 160
İnşaat Aşamaları Süresini Ayarlanması 161
Kat Yüklerinin Elle Düzenlenmesi.............................................................................................................. 161
Malzeme ................................................................................................................................................... 162
Beton Sınıfı Seçimi 162
Çelik Sınıfı Seçimi 163
Bina Analizi 165

Analiz Öncesi ............................................................................................................................................. 165
Model Seçenekleri .................................................................................................................................... 166
Model 166
Rijitlikler 168
Ayarlar 169
Analiz ........................................................................................................................................................ 169
Bina Modeli Kontrolü 170
Bina Analizinin Gerçekleştirilmesi 170
Eksenel Yük Karşılaştırma Raporu 170
Analiz Sonrası ............................................................................................................................................ 170
Model ve Analiz Sonuçları Çizimi 170
Analiz Sonuçları Raporlama 176
Analiz Sonuçları İşaret Anlaşımı 178
Analiz Modeli İhraç 180
Raporlar 180
Döşeme Hesapları 182

Döşeme Hesap Aksı Tipleri ....................................................................................................................... 182
Döşeme Donatılarının Hesabı ................................................................................................................... 186
Kattaki Nervürlerin Analizinin Yapılması ................................................................................................... 187
Döşeme Donatılarının Çizimi ve Metrajı ................................................................................................... 187
Donatıları Düzenle 187
Kolon Zımbalama Kontrolü ....................................................................................................................... 188
PBFEMC: Sonlu Elemanlar Analiz Modülü 189

PBFEMC Özellikleri .................................................................................................................................... 189
Eleman Kütüphanesi ................................................................................................................................. 191
3-Boyutlu Çubuk (Çerçeve) Elemanı 191
Kabuk Elemanlar 194
Plak Elemanları 194
Membran Elemanları 195
DKT Elemanları 196
Yük Halleri ................................................................................................................................................. 197
Statik Yük Hali 197
Özdeğer Analizi 197
Dinamik Yük Hali 198
Statik Eşdeğer Deprem Yük Hali 198
Artımsal İtme Yük Hali 198
Denklem Sistemi Çözücüsü ....................................................................................................................... 198
Profil Optimizasyonu 198
Spektral Modal Analiz ............................................................................................................................... 198
Periyotlar ve Frekanslar 198
Kütle Katılım Oranları 199
Tepki-Spektrumu Analizi 199
Modal Kombinasyon 199
Özdeğer Problemi Çözücüsü ..................................................................................................................... 199
P-Delta Etkisi ............................................................................................................................................. 199
Artımsal İtme Analizi ................................................................................................................................. 200
Performans Noktası Hesaplanması 201
Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi Modülü 203

Kat Döşemesi Sonlu Elemanlar Modeli Seçenekleri .................................................................................. 203
Kolon/Perde Model Tipi 203
Rijitlik Katsayıları 205
Kolon Kesitlerini Modele Dahil Et 205
Plak Döşemeleri Modele Dahil Et 206
Kiriş Burulma Rijitlikleri Hesaba Katılsın 206
Kiriş Sonuçlarının Bina Analizi Sonuçları ile Birleştirilmesi 206
Sonlu Elemanlar Modeli Hazırlama ve Analiz ........................................................................................... 206
Kat Döşeme Modeli Hazırlama 207
Sonlu Elemanlar Analizi 207
Sonlu Elemanlar Analiz Sonuçlarının İrdelenmesi ..................................................................................... 207
3-B Bakış ve Görüntü Özellikleri 207
Döşeme Hesap Aksı Sonuçlarının Aktarılması ........................................................................................... 214
Rapor Hazırlama ....................................................................................................................................... 215
Rapor Çıktıları ........................................................................................................................................... 217
Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı 218

Model Hazırlama ....................................................................................................................................... 218
Model Hazırlama Seçenekleri 218
Sonlu Elemanlar Modeli Hazırlama ........................................................................................................... 219
Radye Temel Modeli Hazırlama 220
Sonlu Elemanlar Analizi 220
Analiz Sonrası İşlem Seçenekleri 220
Sonlu Elemanlar Analiz Sonuçlarının İrdelenmesi ..................................................................................... 221
3-B Bakış ve Görüntü Özellikleri 221
Yükleme ve Etkiler 224
Radye Temel Hesap Aksı Sonuçlarının Aktarılması ................................................................................... 227
Rapor Hazırlama ....................................................................................................................................... 229
Zemin-Yapı Etkileşimi 231

Zemin Yayları Otomatik Hesabı Yöntemi .................................................................................................. 231
Bütünleşik Temel Modeli Yöntemi ............................................................................................................ 232
Önemli Notlar ........................................................................................................................................... 233
5 Katlı Bina Test Çalışması......................................................................................................................... 234
Sonuçlar ve Önemli Notlar 234
Kolon ve Perde Donatı Hesapları 236

Kolon Donatı Hesaplarının Yapılması 236
Kolon Tablosu 236
Interaktif Kolon Donatı Hesabı.................................................................................................................. 238
Kolon Donatı Hesabı Editörünün Kullanımı 238
Donatı Yerleşimlerinin Yapılması 240
Etriye Düzeni 241
Etriye Hesabı 242
Narinlik 242
Ayarlar 243
Kolon Donatı Hesabının Yapılması 243
Karşılıklı Etkileşim Diyagramı 244
Kolon Donatı Hesap Parametrelerinin Ayarlanması 245
Kolon Donatı Hesabı Editörünün Kapatılması 246
Otomatik Kolon Donatı Hesabı ................................................................................................................. 246
Kolon Donatı Optimizasyonu 246
Kolon Kapasite Analizleri 247
Kolon Etkilerinin Listelenmesi 248
Kolonların Yazdırmak İçin İşaretlenmesi 248
Kolon Donatı Hesabı Raporu 248
Kolon Listesini Yazdır 248
Perde Tasarım Zarfı Momentleri 248
Perde Kritik Yükseklik Kontrolü 249
Kolon Detay Açılımları ............................................................................................................................... 249
Kolon Kesit Çizimleri 249
Detayların Paftalara Yerleştirilmesi 250
Pafta Seçimi 251
Detayların Paftaya Yerleştirilmesi ve Düzenlenmesi 251
Kolon Detay Açılımlarının Çizdirilmesi 251
Kolon Detayları Paftasının İncelenmesi 252
Kolon Aplikasyonu Planlarının Hazırlanması ............................................................................................. 252
Kolon/Perde Donatılarının Çizilmesi 252
Yatay Donatıların Pafta Yanına Çizilmesi 253
Boyuna Donatı Açılımlarının Çizilmesi 253
Donatı Metraj Tablosunun Paftaya Yerleştirilmesi 253
Kolon Aplikasyonu Planlarının DXF Formatında Kaydedilmesi 253
Kolon ve Perde Donatı Hesapları Menüsünden Çıkış 253
Kiriş Donatı Hesapları 254

Kiriş Donatıları Özeti Nasıl Oluşturuluyor 254
Kiriş Donatı Hesaplarının Yapılması 255
Kiriş Tablosu 256
İnteraktif Kiriş Donatı Hesabı .................................................................................................................... 257
Aks ve Kiriş Bilgileri Editörünün Kullanımı 257
Kiriş Donatı Alanlarının Hesaplanması 259
Donatı Editörünün Kullanımı 260
Donatı Veri Alanları 261
Otomatik Kiriş Donatı Hesabı .................................................................................................................... 267
Kiriş Tasarım ve Çizim Gruplaması ............................................................................................................ 267
Kiriş Gruplama Nasıl Çalışıyor? 268
Kiriş Grupları Nasıl Oluşturuluyor? 269
Donatıların Kopyalanıp Yapıştırılması 272
Kiriş Tasarım Aksları Editörü ..................................................................................................................... 273
Kiriş Aksları Arasında Gezinme ve Görsel Geri-bildirim 273
Örnek Aks Düzenleme Senaryosu: 274
Kiriş Tasarım Raporları .............................................................................................................................. 278
Kiriş Donatıları Detay Çizimleri ................................................................................................................. 278
Kiriş Paftalarının Tek Tek Hazırlanması 279
Kiriş Paftalarının Otomatik Olarak Hazırlanması 282
Temel Hesapları 283

Yeni Bir Tekil Temel Girişi 283
Mevcut Bir Tekil Temelin Düzenlenmesi 283
Tekil Temel Hesabı Menüsü 283
Tekil Sömel Hesabı Aşamaları 285
Tekil Temel Detay Çizimleri ....................................................................................................................... 286
Tekil Temel Detay Paftası Hazırlama 286
Kazıklı Tekil Temel Hesabı ......................................................................................................................... 287
Sürekli Temel Hesabı................................................................................................................................. 288
Sürekli Temel Hesabının Yaptırılması 288
Mevcut bir Sürekli Temelin Düzenlenmesi 289
Sürekli Temel Kirişleri 289
Sürekli Temel Hesap Menüsü 290
Kolon Listesi 292
Sürekli Temel Hesabı 293
Radye Temel Hesapları ............................................................................................................................. 293
Varsayılan Yatak Katsayısı Değerinin Girilmesi 293
Yatak Katsayısının Döşeme Bazında Girilmesi 294
Kirişsiz Radye Temel Hesabı 294
Kirişli Radye Temel Hesabı 294
Kazıklı Radye Temel Hesapları .................................................................................................................. 295
Temel Kazığı Gruplarının Yerleştirilmesi 295
Temel Kazıklarının DXF Çiziminden Transferi 295
Mevcut Bir Temel Kazığının Düzenlenmesi 295
Mevcut Bir Temel Kazığının Silinmesi 295
Ortak Temel Çözümü İçin Model Birleştirilmesi ....................................................................................... 296
Temel Sistemlerinin Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Çözümü ...................................................................... 296
Rapor ve Çizimlerin Hazırlanması ............................................................................................................. 297
Rapor Yöneticisi 297
Beton ve Kalıp Metrajının Hazırlanması 297
Plan ve Detay Çizimlerinin Yazıcıya Aktarılması 299
Merdivenler 301
Ayarlar ...................................................................................................................................................... 302
Kıvrımlı Sistem Merdivenler ...................................................................................................................... 303
Sahanlıkları Dış Uzun Kenarından Basit Mesnetli Merdiven ..................................................................... 304
Çıktı Dosyası Parametreleri 305
Sahanlıkları İki/Üç Dış Kenarından Basit Mesnetli Merdiven .................................................................... 306
Çıktı Dosyası Parametreleri 307
Çevre Mesnetli Helisel Merdiven .............................................................................................................. 309
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler................................................................................................................. 310
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Ayrık Basamaklı) .................................................................................... 311
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Birleşik Basamaklı) ................................................................................. 314
Güçlendirme Perdeleri 316

Genel ......................................................................................................................................................... 316
Donatılar ................................................................................................................................................... 316
Donatılar Paneli 316
Grafik Arayüz Paneli 317
Hesap Parametreleri Paneli 317
Donatı Düzenleme Paneli 318
Ayarlar ...................................................................................................................................................... 319
Yardım ve Eğitim Menüleri 321

Probina Orion Yardım…............................................................................................................................. 321
Açılış Penceresi ......................................................................................................................................... 321
Güncellemeleri Kontrol Et......................................................................................................................... 321
Probina Orion Hakkında… ......................................................................................................................... 321
Programdan Çıkış ...................................................................................................................................... 321
Yönetmelik Desteği 322

Türk Deprem Yönetmeliği ......................................................................................................................... 322
Deprem Hesabı Parametreleri 322
Spektrum Parametreleri 325
Yapı Düzensizlikleri 327
Planda Düzensizlik Durumları 327
Düşey Doğrultuda Düzensizlik Durumları 329
Analiz Öncesi Kontroller Raporu 330
Analiz Sonrası Kontroller Raporu 330
Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu 332
Deprem Hesabı Sonuçları Raporu 334
BS8110 – 1997 (İngiltere) ......................................................................................................................... 335
General 335
Design and Detailing Beams (BS8110 Cl 3.4) 336
Design and Detailing Slabs (BS8110 Cl 3.5) 337
Design and Detailing Columns (BS8110 Cl 3.8) 337
Reinforcement 338
Curtailment of Reinforcement 339
Spacing of Reinforcement 339
CP65 (Singapur) ........................................................................................................................................ 340
General 340
Design and Detailing Beams (CP65 Cl 3.4) 340
Design and Detailing Slabs (CP65 Cl 3.5) 341
Design and Detailing Columns (CP65 Cl 3.8) 341
Reinforcement 342
HK-2004 (Hong Kong) ............................................................................................................................... 344
EC2 - EN1992 (Avrupa Birliği) .................................................................................................................... 344
General 344
Design and Detailing Beams (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9) 344
Design and Detailing Slabs (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9) 345
Design and Detailing Columns (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9) 345
Reinforcement 346
Giriş
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bina sistemlerinin 3-boyutlu analizi, kolon, perde, kiriş ve döşeme gibi yapı
elemanlarının dizaynı ve donatı hesapları ile temel hesaplarının hazırlanması amacıyla geliştirilmiş entegre bir inşaat
mühendisliği proje uygulama programıdır. Tamamen entegre olarak geliştirilmiş olan Probina Orion Bina Tasarım
Sistemi ile bina türü katlı yapı sistemlerinin kısa sürede hatasız, ekonomik ve güvenli olarak projelendirilmesi
sağlanmaktadır.
Son yıllarda oldukça yaygın hale gelen inşaat mühendisliğinde bilgisayar uygulamaları ve bunların bina sistemlerinin
çözümlerine yansımaları sonucunda bu konularda çeşitli bilgisayar programları yazılmış ve gerek araştırma, gerekse
uygulama alanlarına girmiştir. Bu doğrultuda sayısız iki ve üç boyutlu çerçeve programları geliştirilmiş ve bina
çözümleri bu sistemler kullanılarak yapılmıştır.
Bu türden çerçeve programları, karşılaştığımız yapıların gerçekten büyük çoğunluğunu oluşturan bina sistemlerinin
çözümlerini kolaylaştırmak yerine, veri sistemlerinin farklı olması nedeniyle kullanıcıların daha kolay hata
yapmalarına, zaman kaybına, rijitlik matrislerinin çok fazla büyüyerek hesap hatalarının artmasına ve bazı binalara
özgü elemanları içermedikleri için modelleme hatalarına yol açmaktadır.
Bina sistemlerinin genelde ortak karakteristiklerini özetlersek:
 Bina geometrisi genelde yatay (veya eğimli) kirişler ve kolonlardan oluşan bir kafes sistemidir.
 Binayı oluşturan kolon, kiriş ve perde elemanlarının çoğu benzer kesitlere ve malzeme özelliklerine
sahiptirler, dolayısıyla bir tipleme kolaylıkla yapılabilir ve veri dosyalarının hacmi çok küçültülebilir. Ancak,
her türlü kesite sahip, boşluklu/boşluksuz kolon kesitlerinin de tasarlanabiliyor olması gerekir.
 Kat seviyelerinde yeralan döşemelerin kendi düzlemlerindeki rijitlikleri çok yüksektir. Bu nedenle kat
seviyelerindeki serbestlik dereceleri önemli ölçüde azaldığından ve bunu göz önüne alabilecek düzeydeki
programın gerektirdiği bilgisayar kapasitesi de defalarca küçülecek; sonuç olarak hesapların doğruluk
derecesi de artacaktır. Ancak, planda düzensizlik bulunan binalarda döşeme boşluk ve geometrileri dikkate
alınarak, birden fazla rijit diyafram modellenmesi kaçınılmaz olabilir.
 Binalara gelen yükler genelde ya kat seviyelerinde yatay (deprem, rüzgar vs.), ya da düşey (sabit veya
hareketli) yöndedir. Bunun yanısıra, özel durumlarda kolon/perde elemanları da noktasal yük ve momente
maruz kalabilir. Bina sistemleri genel olarak değişik desenlerde yöne bağımlı hareketli ve sabit yüklere göre
analiz edilmelidir.
 Bina sistemlerinde eleman boyutları, sonuçları etkileyecek kadar büyüktür ve hesaplarda daha ekonomik
sonuçlar elde edebilmek amacıyla göz önüne alınmalıdır.
 Genelde bina sistemlerinde elemanların akslarında değil, yüzlerindeki moment ve kayma kuvvetlerinin
hesaplanması gerekir.
 Kolon ve kiriş birleşim bölgelerinde “Rijit Bölgeler” oluşacaktır. Bunların, üzerindeki mafsallarla beraber
ayrıntılı şekilde göz önüne alınabilmesi çoğu zaman doğru çözüm olacaktır.
 Perde elemanları, çoğu zaman bina davranışını önemli ölçüde etkileyen bir role sahiptir. Bu elemanların
modellenmesi mümkün olduğu kadar gerçeğe yakın olmalı ve alternatif yöntemler sunulmalıdır.
Program kullanıcıları zamanlarının çoğunu bilgisayar çıktısından sonuç seçmek ve bunları kullanabilecekleri formda
özetlemekle geçirirler. Doğal olarak binlerce rakamın arasında bir saat dahi çalıştıktan sonra kendilerinin de
şaşırdıkları kadar çok hata yapmaya başlarlar. Entegre bir programdan beklenebilecek en önemli noktalardan birisi
de çıktı formunun Bina Çıktı Raporları’na benzemesi ve binanın kalıp ve kolon aplikasyon planlarındaki eleman
etiketleri kullanılarak yazılmış olmasıdır.
Bina projelerinin yalnızca proje konusunda deneyimli “İnşaat Mühendisleri”nce yapılabileceğini hiç bir zaman
unutmamak gerekir. Dolayısıyla tüm gelişmiş özelliklerine rağmen Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, yalnızca
“İnşaat Mühendisi” ünvanına sahip kişilerce kullanılabilir.
Hata! Burada görünmesini istediğiniz metne Heading 1 uygulamak için Giriş sekmesini kullanın. - 1
Probina Orion Kullanım Kılavuzu
Burada esas olarak Probina Orion Bina Tasarım Sistemi kullanıcılarının:
1. Proje yaptıkları bölgeler hakkında ve teknik esaslar ile kullanılan hesap yöntemleri konusunda bilgi sahibi
olmaları,
2. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, sayısız örnek üzerinde denenip kontrol edilmiş olmasına rağmen,
program ve kullanım hatalarından doğabilecek hatalara karşı gerekli kontrolleri yapmaları,
3. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin çalıştırılabildiği bilgisayarları yeterli düzeyde kullanabilmeleri,
4. MS Windows işletim sistemini Orion Bina Tasarım Sistemi'ni çalıştırabilecek kadar bilmeleri gereklidir.
Donanım ve Yazılım Gereksinimi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin hızlı ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi için aşağıdaki minimum bilgisayar
yazılımı ve donanımına gereksinmesi vardır:
Sistem Birimi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi için seçebileceğiniz minimum sistem birimi en az Microsoft Windows 7
çalıştırabilen bir bilgisayar olmalıdır.
Bilgisayar sisteminin ana belleğinin, seçilen MS-Windows işletim sisteminin gereksiniminden daha az olmamasına
dikkat edilmesinde yarar vardır. Belleğin daha fazla olması programın çalışma performasını etkileyecektir.
İşletim Sistemi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, 32-bit ve 64-bit Microsoft Windows 7 işletim sistemleri ile uyumludur.
Programın çalışabilmesi için bilgisayarınızda en az Microsoft .NET Framework 4.0’ın yüklü olması gerekmektedir.
Sabit Disk
Sisteminize Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'ni yükleyebilmek için en az 300 Mb, verimli bir şekilde
kullanabilmek için yüklendikten sonra en az 1 Gb boş sabit disk alanına gereksinmeniz olacaktır.
Görüntü Birimi
Orion Bina Tasarım Sistemi için en az 1280*720 çözünürlüğe sahip bir renkli görüntü birimi gereklidir. Program, MS-
Windows platformunca desteklenen tüm renkli görüntü birimleri ile kullanılabilmektedir. Gerçek zamanlı 3-Boyutlu
özelliklerin daha hızlı çalışması için OpenGL desteği bulunan yüksek performanslı grafik kartlarının kullanımı tavsiye
edilmektedir.
USB Port
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi yazılımı USB Bellek içerisine yüklenmiş olarak gelmektedir. Bu nedenle
sisteminizde mutlaka bir USB2.0 ya da USB3.0 portu olmalıdır.
İşaretleyici
Windows platformunca desteklenen herhangi bir işaretleyici (fare veya sayısallaştırıcı) kullanılabilir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin Sabit Diske

Yüklenmesi
®
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bir MS-Windows uygulamasıdır. Yükleme ve kurulma işlemi de doğal olarak
Windows işletim sistemi altında gerçekleştirilmektedir. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'ni USB Bellek içerisinde
gelen “Setup” programını kullanarak yükleyebilirsiniz.
“Setup” programını, USB Belleğin ana dizininde bulacaksınız.
Bundan sonra yapacaklarınıza ekranda beliren iletileri izleyerek devam edin. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'ni
sisteminizin sabit disklerinden en az 300 Mb boş alana sahip olan birine yükleyin.
Donanım Kilidi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin kopyalanma güvenliğini yazılım ile birlikte gelen ve aynı zamanda kurulum
dosyalarının da içinde bulunduğu USB Bellek (Donanım Kilidi) sağlamaktadır. Yükleme ve kurulum işlemlerini
tamamladıysanız donanım kilidini bilgisayarınızın USB girişine yerleştirerek Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile
çalışmaya başlayabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'ni ilk defa kullanıyorsanız, yükleme sırasında diskinize yüklenen örnek binaları
inceleyebilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin Başlatılması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’ni başlatmak için kurulum işlemi sonucunda bilgisayarınızın masaüstünde
bulunan Probina Orion kısayolu ikonunu çift tıklayınız.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, Ondalık simgesi olarak “nokta”, basamak gruplandırma simgesi olarak “virgül”
kullanmaktadır.
Ticari Markalar
Probina Orion Bina Sistemleri 3-boyutlu Sonlu Elemanlar Analizi-Dizaynı-Çizimi PROTA Yazılım Ltd. Şti.’nin tescilli
markasıdır ve yazılımın tüm hakları PROTA Yazılım Ltd. Şti. firmasına aittir. Bu kullanım kılavuzu veya herhangi bir
program bileşeni hiçbir nedenle kopyalanamaz ve lisans sözleşmesi kapsamı dışında kullanılamaz.
Windows ve Word, Microsoft Corporation’un tescilli markalarıdır.
AutoCAD, DXF ve DWG, Autodesk firmasının tescilli markalarıdır.
Bu kullanım kılavuzu Microsoft Word®, kullanılarak hazırlanmıştır.
Proje Yönetimi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, üzerinde çalışılan binaları ilgili ayar ve parametreleri ile birlikte “Proje Kodu”nu
kullanarak kaydetmektedir.
Herhangi bir projeyi açtığınızda, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bilgi kayıplarını önlemek amacıyla belli
aralıklarla projenizin kopyasını almaktadır. Üzerinde çalıştığınız projenizini herhangi bir aşamada “ZIP” formatında
saklayabilir ve bu zip dosyasını kullanarak projenizi diğer bilgisayarlara taşıyabilirsiniz. Bu ve benzeri yedekleme
işlemleri aşağıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.
Proje Aç
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’ne girince karşınıza ilk olarak “Proje Aç” penceresi gelecektir. Bu pencere
yardımıyla yeni bir projeye başlamak için ön bilgileri vermek veya daha önce başladığınız bir projeyi tekrar ekrana
getirmek mümkün olmaktadır.
“Yeni Proje” butonuna bastığınızda karşınıza ilk önce “Ayar Kontrol Merkezi” penceresi gelecektir.
Mevcut bir projeyi yüklemek için ekranın sol-üst köşesinde yeralan “Projeler” kutucuğunu tıklayınız. Bu bölümün
hemen altında güncel veri dizinindeki mevcut tüm projeler listelenecektir. Projenizi yüklemek için bu bölümden
projenizi bularak “Tamam” butonuna basmanız yeterli olacaktır.
Güncel veri dizininde yeralan projeler üzerinde seçme, silme, arama gibi işlemleri “Proje Yöneticisi” yardımıyla
yapabilirsiniz.
“Proje Aç” penceresinde “Proje Sil” butonuna basmanız halinde seçilen proje “Çöp Tenekesi”ne atılmaksızın Sabit
Diskten tamamiyle silinecektir. Bu komutun kullanımına özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.
“Proje Aç” penceresinde ekranın sol-üst köşesinde yeralan “En Güncel Projeler” kutucuğunu tıkladığınızda yakın
zamanda üzerinde çalıştığınız projeleriniz hemen altta yeralan bölümde listelenecektir. Bu listeden farklı bir veri
dizinindeki projeyi seçmeniz durumunda, “Veri Dizini” bilgisi seçtiğiniz projenin dizini olarak ayarlanacak ve bir
sonraki “Proje Aç” menüsü işleminde Veri Dizini bilgisi olarak belirtilecektir.
Proje Yöneticisi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, hazırladığınız projelerinizin tamamının tek bir pencerede görüntülenmesini
sağlayarak, bu projeler üzerinde seçme, silme, arama gibi işlemleri hızlı bir şekilde yapmanızı sağlar. Güncel “Veri
Dizini”ninde yeralan projeler, öngörünümleriyle “Proje Yöneticisi” penceresinde görüntülenmektedir. Aynı
zamanda bu projeler, liste halinde aynı pencere üzerinde sıralanırlar.
Pencerenin sağ tarafında yer alan okları kullanarak sayfayı kaydırabilir, projelerinizi öngörünümlerine bakarak
tarayabilirsiniz. Proje ismini biliyorsanız sol tarafta yer alan listeden ismini seçerek ekrana gelmesini sağlayınız. Veri
dizinindeki proje sayısı fazlaysa “Dikey Sıra Adedi” ve “Yatay Sıra Adedi” alanlarındaki değerleri artırarak, bir
sayfaya en fazla 81 adet proje öngörünümü sığdırabilirsiniz. İsmini bilmediğiniz bir projeyi ararken, kat planını daha
yakından görmek için projenin öngörünümünü ya da listeden adını seçerek “Zum” butonuna basınız. Eski görünüme
dönmek için yine “Zum” butonunu kullanınız.
Bir ya da birden fazla projeyi aynı anda silmek için listenin solunda ve öngörünümlerin altında yer alan kutucukları
işaretleyerek “Sil” butonuna basınız. Proje seçmek için ise kutucukların işaretli olmasına gerek yoktur. Listeden
ismini ya da sayfadan görüntüsünü tıkladığınız projeyi, “Seç” butonuna basarak seçebilirsiniz. Aktif sayfadaki ya da
listedeki tüm projeleri seçmek veya seçimi kaldırmak için, pencerenin sol altında yer alan “Liste” ve “Sayfa”
alanlarındaki kontrolleri kullanabilirsiniz.
İşaretleyicinizle proje öngörünümlerinin üzerinde bir süre beklediğinizde projeye ait özellikler özet şeklinde bir
ipucu penceresinde belirecektir. “Proje Özellikleri” kutusunun işaretini kaldırarak bu özelliği iptal edebilirsiniz.
Yeni Proje
“Proje Aç Menüsü” formunda, “Yeni Proje” butonunu tıkladığınızda ekrana gelen “Yeni Proje” penceresinde “Proje
Kodu” başlığının karşısında bulunan veri alanına çalışmaya başlayacağınız projeye vereceğiniz kodu yazabilirsiniz.
Aynı veri dizininde yeralan farklı iki projeye aynı kod verilemez. “Proje Kodu” 80 karakter uzunluğuna kadar
yazılabilmektedir. Proje kodu içerisinde harf ve/veya rakam dışında karakter kullanılmaması gereklidir. Benzer
şekilde, “boşluk” karakteri ve “Ş”, “Ç”, “Ö” gibi sadece Türk alfabesinde yer alan karakterler de proje kodunda
kullanılmamalıdır.
Ayar Kontrol Merkezi

Yeni bir proje oluşturduğunuzda “Ayar Kontrol Merkezi” otomatik olarak ekrana gelir. Bu formu kullanarak
modelde kullanacağınız ayarları hızlı olarak belirleyebilir, başka projeden ayar yükleyebilir ya da hazır şablonlardan
ayar transfer edebilirsiniz. Bu ayarlar arasında Yönetmelikler, Malzemeler, Yük Halleri ve Yük Kombinasyonları,
Analiz Tipi, Eleman Tasarım Ayarları vb. gibi ayarlar yeralır.
Bu ayarlardan bazıları “Bina” çekmenüsünde yer alan “Proje Parametreleri” formu üzerinde yer alır. Diğer ayarların
hepsi “Ayarlar” çekmenüsü altındadır.
Benzer şekilde çalışmanızın herhangi bir aşamasında “Ayarlar” çekmenüsü altında yeralan “Ayarlar ve Parametreler
Yöneticisi” seçeneğini kullanarak başka bir projeden veya şablondan istediğiniz ayarları ithal edebilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Dosyalama Sistemi

Bu bölümde yer alan bilgiler sadece belirli bir projeye ait dosyaları aradığınız zaman gerekli olacaktır. Probina Orion
Bina Tasarım Sistemi, dosyaların kaydedilmesi ve kontrolü için tüm fonksiyonları içermektedir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bir proje ile ilgili tüm dosyaları bir dizin (Klasör) içerisinde saklamaktadır. Her
Orion Bina Tasarım Sistemi proje dizininde sadece bir projeye ait dosyalar bulunmaktadır.
“Proje Dizinleri”, kolay tanınabilmeleri amacıyla tanımlamakta olduğunuz projeye verdiğiniz “Proje Kodu” ile aynı
ismi taşıyacak şekilde açılmaktadır. Dolayısıyla, proje dizinleri de en fazla 80 karakter ile sınırlıdır.
Tüm “Proje Dizinleri”, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi “Veri Dizini”nin altında açılmaktadır. Kullanıcı isterse
çeşitli projeleri gruplamak amacıyla birden fazla “Veri Dizini” de tanımlayabilir. Her “Veri Dizini”nin altında da pratik
olarak sınırsız sayıda proje tanımlanabilir.
PROBINA Veri Dizini “1” Proje Dizini “x”
Proje Dizini “y”
Proje Dizini “z”
Proje Dizini “t”
PROBINA Veri Dizini “2” Proje Dizini “m”
Proje Dizini “n”
Proje Dizini “o”
Proje Dizini “p”

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Veri Dizinleri Yapısı
“Veri Dizini”ni, “Proje Aç” penceresinin üst kenarında yeralan “Veri Dizini” butonunu kullanarak değiştirebilirsiniz.
Proje ile ilgili dosyalar güncel “Veri dizini” altında “Proje Kodu” ile aynı isimde açılmış olan “Proje Dizini”nde
saklanacaktır.
Yeni İsimle Kaydet...

“Dosya” çekmenüsün altında yeralan “Yeni İsimle Kaydet” seçeneğini kullanarak çalıştığınız projenin bir kopyasını
oluşturabilirsiniz.
Yeni proje kodunu belirledikten sonra “Tamam” butonuna bastığınızda üzerinde çalıştığınız projenin kopyası
tanımladığınız proje kodu ile ekrana gelecektir.
Proje Dosyalarının Sıkıştırılarak Arşivlenmesi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Projelerinin standart “ZIP” formatında sıkıştırılarak seçilen bir dizinde kolaylıkla
arşivlenebilmesini sağlayan bu menüyü kullanmak için “Dosya” çekmenüsünün altında yeralan “Projeyi Arşivle”
seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
Arşivlenecek grupları belirledikten sonra “Tamam” butonuna basarak projenin arşiv dosyasını standart ZIP
formatında oluşturabilirsiniz. Sıkıştırma işleminden vazgeçerek formu kapatmak için “İptal” butonunu
kullanabilirsiniz.
Arşivlenen dosyalar daha sonraki bir tarihte Dosya çekmenüsü altında yeralan “Arşivden Proje Yükle...” seçeneği
kullanılarak tekrar çağırılabilir.
Karşınıza gelen “Proje Arşiv Menüsü” üzerinde aşağıdaki veri alanları yeralmaktadır:
Arşivlenecek Gruplar:
Bu seçenekler, projeyi oluşturan dosyaların gruplanmasını sağlayarak arşivlenecek dosyaların seçimini
kolaylaştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Bu veri alanında yeralan gruplardan istediklerinizi işaretleyerek veya “Tüm
Proje Dosyaları” kutucuğunu işaretleyerek projeye ait tüm dosyaları arşive dahil edebilirsiniz.
Arşiv Dosyası Adı:
Hazırlanacak “ZIP” dosyasının adını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Varsayılan değer olarak proje
kodu bu alanda görülecektir. Dilerseniz bu dosyanın adını değiştirebilirsiniz.
Arşiv Dizini:
Hazırlanacak ZIP dosyasının kaydedileceği dizinin bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Varsayılan değer
olarak Orion Bina Tasarım Sistemi proje dizini bu alanda görülecektir.
Arşiv dosyasını farklı bir dizine kaydetmek için bu alanda yeralan butona basıp dizin seçebilirsiniz.
Arşivlenecek Dosyalar:
Arşivlenecek Gruplar alanında yaptığınız seçime bağlı olarak ZIP dosyasına dahil edilecek tüm dosyalar burada
listelenmektedir.
Arşivden Proje Yükle...

“Dosya” çekmenüsü altında yeralan “Arşivden Proje Yükle...” menü seçeneğini kullanarak daha öncesinde “ZIP”
formatında sakladığınız projenizi geri yükleyebilirsiniz.
Seçilen arşiv dosyası açılarak mevcut veri dizininde proje oluşturulmaktadır.
Otomatik Kayıt ve Yedekleme

Otomatik kayıt ve yedekleme seçenekleri “Genel Ayarlar” formu üzerindeki “Kaydetme” bölümünden aktif hale
getirilebilir. “Genel Ayarlar” formuna “Ayarlar” menüsünden ulaşılabilir.
GE Modelini Yedekle:
“GE Modelini Yedekle” seçeneğini işaretlerseniz proje her kaydedildiğinde, kaydedilmeden önceki hali otomatik
olarak yedeklenecektir. Projenin belli bir revizyonuna ait en fazla 5 adet yedek dosya diskte tutulur. Revizyona ait 5
dosya sayısı aşıldığında aynı revizyona sahip yedeklerden en eskisi silinir.
Yedek dosyalarını geri çağırmak için “Proje’yi Yedekten Yükle” bölümüne bakınız.
Otomatik Kaydetme:
Sıfırdan farklı bir “Proje Otomatik Kaydetme Sıklığı” belirttiğinizde program siz çalışırken periyodik olarak projeyi
kaydedecektir.
Projeyi Yedekten Yükle

“Dosya” menüsündeki “Proje’yi Yedekten Yükle” seçeneği ile daha önce otomatik olarak kaydedilmiş yedekleri geri
çağırabilirsiniz. Form yüklendiğinde o ana kadar otomatik olarak alınmış tüm yedekler tarih ve revizyon
numaralarıyla birlikte listelenir. Bu listeden istediğiniz yedeği seçerek çağırabilirsiniz.
Dikkat: Açtığınız yedek dosyaları üzerinde çalışılan aynı isimli mevcut projenin tüm dosyalarının yerine geçecektir.
Bu nedenle dikkatli kullanılması, gerekiyorsa mevcut projenin başka bir isimle yedeğinin alınması önerilir. Mevcut
projeyi farklı bir revizyonla kaydedip otomatik yedek alınmasını da sağlayabilirsiniz.
Proje Özellikleri
Projede hakkındaki genel istatistiksel verileri incelemek isterseniz, “Dosya”
çekmenüsünde yeralan “Proje Özellikleri” seçeneğini kullanabilirsiniz. Örneğin:
Proje Özellikleri Seçeneği hazırladığınız modelde bulunan kolon, kiriş ve plak döşeme adetlerini bu rapor
yardımıyla görebilirsiniz.
Antet
Antet Sayfasındaki veri alanlarına yazdığınız bilgiler proje çıktılarınızdaki her sayfanın başında yeralacaktır. Bu
bölümde; “boşluk karakteri” ve “Ş”, “Ç”,”Ğ”, ”Ö” , “Ü” gibi sadece Türk alfabesinde yer alan karakterleri de
kullanabilirsiniz.
Proje Başlığı:
Buraya binayı tanımlamakta kullanabileceğiniz başlığı girebilirsiniz. Bu alanda girdiğiniz bilgiler çıktıların her
sayfasında aynen görülecektir.
Yapan:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeyi yapan mühendisin ismini veya parafını bu alana yazabilirsiniz.
Kontrol:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeyi kontrol eden mühendisin ismini veya parafını bu alana yazabilirsiniz.
Proje No:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeye verdiğiniz “Proje Numarası”nı (varsa) bu alana yazabilirsiniz.
Proje Tarihi:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projenin yapıldığı tarihi bu alana yazabilirsiniz. Tarih bilgisi de çıktılarda
yeralacağı için proje revizyonlarını takip etmenizi kolaylaştıracaktır.
Revizyon Notları
Probina Orion’daki revizyon sistemi sayesinde projelere farklı revizyon numaraları vererek yedekleme ve takip
işlemlerini kolaylaştırabilirsiniz. Projenin revizyon numarası artırıldığında artık eski revizyon yedeklerine
dokunulmayacak, yeni revizyon numarası ile yeni yedekler otomatik olarak alınmaya başlanacaktır.
Proje üzerinde yaptığınız işlerin hangi aşamada kaldığını takip edebilmeniz açısından revizyon notları bölümü
bulunmaktadır. Bu alana formatlanabilir yazı, resim gibi nesneler eklenebilir ve proje ile birlikte kaydedilir.
Proje İstatistikleri
Projedeki toplam eleman sayıları, kat sayısı, kiriş mafsalları, katlara göre eleman sayıları, kullanılan ve kullanılmayan
aksların sayısı vb. gibi istatistikler çubuk ve pasta grafik şeklinde gösterilir. Bu grafikler resim olarak kaydedilebilir.
Bu istatistikler ayrıca metin dosyası olarak da görülebilir.
Ayarlar ve Parametreler
Probina Orion kullanıcının çalışma tarzına uyum sağlayacak esnek bir ayar mimarisine sahiptir. Ayarlara erişimi
kolaylaştırmak için tüm ayarlar “Ayarlar ve Parametreler Yöneticisi”nde merkezileştirilmiştir. Bu arayüz kullanılarak
projeler arası ayar transferi gerçekleştirilebilir ya da sık kullanılan ayarlar şablon olarak kaydedilebilir.
Ayarlar ve Parametreler Yöneticisi

“Ayar Kontrol Merkezi”, “Ayarlar” çekmenüsünün altında yer alan “Ayarlar ve Parametreler Yöneticisi” seçilerek
açılabilir.
Ayar Kontrol Merkezi’ni kullanarak:
1. Bir projedeki başlangıç ayarlarını yapabilirsiniz.
2. Mevcut bir projedeki ayarları gözden geçirip değiştirebilirsiniz.
3. Projeler arası ayar transferi yapabilirsiniz.
4. En çok kullandığınız ve favori ayarlarınızı şablon olarak saklayabilirsiniz.
Probina Orion’da ayarlar iki kategoriye ayrılmaktadır.
1. Sistem Ayarları
2. Projeye özgü Ayarlar
“Sistem Ayarları”, “Ayarlar” çekmenüsü altındaki “Genel Ayarlar” bölümünde yer almaktadır. Diğer tüm ayarlar ise
“Projeye Özgü” olarak değerlendirilir ve projeler arasında paylaşılabilir.
Yeni bir Projede Başlangıç Ayarlarının Oluşturulması

Yeni bir projeye başlarken “Ayar Kontrol Merkezi” yüklenecektir. Böylece başlangıç ayarları başka bir projeden ya
da daha önce tanımlanmış şablonlardan alınabilir. Bu işlemi yapmak için:
1. Ayarların alınacağı şablonu ya da projeyi seçin. Proje opsiyonunu seçerseniz, projenin yer aldığı veri
klasörünü de ayrıca seçebilirsiniz.
2. “İthal” butonuna basın.
3. Seçilen projedeki ya da şablondaki tüm ayarlar mevcut projeye aktarılacaktır. Hangi ayarların aktarılacağını
da seçebilirsiniz.
İthal edildiği anda tüm ayarlar proje ile birlikte kaydedilir ve saklanır. Bu ayarlar aynı menü kullanılarak da daha
sonra değiştirilebilir.
Ayarların Değiştirilmesi ve Gözden Geçirilmesi

“Ayar Kontrol Merkezi”ni kullanarak mevcut projedeki ayarları gözden geçirebilir ya da değiştirebilirsiniz. Bunu
yapmak için:
1. Ayar grubunu seçin.
2. Seçilen grubun en sağında yer alan [...] düğmesine basın.
3. Gerekli değişiklikleri yapın.
Ayarların Projeler Arasında Transferi
“Ayar Kontrol Merkezi” ni kullanarak mevcut projedeki ayarları başka bir projedeki ayarlarla ya da şablonlarla
değiştirebilirsiniz.
1. Ayarları alacağınız projeyi ya da şablonu seçin.
2. Değiştirmek istediğiniz ayar gruplarının solundaki kutucukları işaretleyin. İşaretlemediğiniz ayarlar
değiştirilmeyecektir.
3. “İthal” butonuna basın.
4. Ayarlar ithal edildikten sonra “Güncel Proje” yazısı, ayarların alındığı proje/şablon ismi olarak değişecektir.
Ayarların Şablon Olarak Kaydedilmesi

Ayarları değiştirdiyseniz, bu ayarları “ihraç” düğmesine basarak kalıcı bir şablon olarak saklayabilirsiniz. Bu
şablonları daha sonra gelecekte oluşturacağınız tüm projelere uygulayabilirsiniz.
1. Ayarların ihraç edileceği projeyi açın.
2. “Ayar Kontrol Merkezi” menüsünü yükleyin.
3. Bütün ayarlar saklanacaksa “Tümünü Seç” düğmesini tıklayın. Ayarlardan bazıları ihraç edilecekse sadece
onları seçebilirsiniz.
4. Varolan bir şablonun üzerine yazacaksanız, “Şablonlar” seçeneğinin aktif olduğundan emin olun. Sonra da
soldaki listeden ilgili şablonu seçin.
5. Alternatif olarak, yeni bir şablon oluşturmak istiyorsanız, “Yeni Şablon Oluştur” seçeneğinin seçili
olduğundan emin olun. Şablon ismini var olan metin alanına girin.
6. Seçili olan tüm güncel ayarların şablon olarak kaydedilebilmesi için “İhraç” düğmesine basın.
Genel Ayarlar
Sistem genelinde tutulan ayarlara bu menüden erişilebilir. Bu ayarlar projeden projeye değişmeyecektir. Ancak
başka bir bilgisayardaki Probina Orion kurulumunda farklı değerler alabilir.
Genel
Grafik Editör’ün genel kullanımı ile ilgili kontrolleri bu sayfada bulabilirsiniz.
Grip Boyutu
Grafik Editör çizim alanında seçtiğiniz elemanlar “Grip” adını verdiğimiz kutucuklar ile işaretlenerek gösterilecektir.
Çizim ekranında oluşturulan Grip’lerin boyutunu bu listede yeralan seçeneklerden birini seçerek kontrol
edebilirsiniz.
Kenetleme Kutusu Boyutu

Herhangi bir nesne kenetleme modunu seçerek nokta işaretlediğiniz zaman işaretleyicinin imlecinde seçim
sınırlarını belirleyen bir dikdörtgen belirecektir.
Kenetlenme kutusu olarak adlandırdığımız bu dikdörtgenin boyutunu bu menüde yeralan seçenekler ile kontrol
edebilirsiniz.
Seçme Kutusu Boyutu

Eleman seçimi amcıyla nokta işaretlediğiniz zaman işaretleyicinin imlecinde seçim sınırlarını belirleyen küçük bir
dikdörtgen belirecektir.
Seçme kutusu olarak adlandırdığımız bu dikdörtgenin boyutunu bu menüde yeralan seçenekler ile kontrol
edebilirsiniz.
Ekran Fontu
Tüm pencerelerde yeralan yazıların karakterini ve yazı boyutunu bu “Ekran Fontu” ve “Ekran Fontu Boyutu”
menülerini kullanarak özelleştirebilirsiniz.
Windows’un tipik olarak kullandığı yazı karakteri “Microsoft Sans Serif”, yazı fontu boyutu ise “8.5” punto’dur.
Ekran Font Boyutu

Tüm pencerelerde yeralan yazıların karakterini ve yazı boyutunu bu “Ekran Fontu” ve “Ekran Fontu Boyutu”
menülerini kullanarak özelleştirebilirsiniz.
Windows’un tipik olarak kullandığı yazı karakteri “MS Sans Serif”, yazı fontu boyutu ise “8.5” punta’dır.
Kat Etiketi Ön Karakterleri (Proje Bazında)

Kat etiketleri bu veri alanında belirtilen ön karakterler kullanılarak oluşturulacaktır. Örneğin, Kat etiketi ön
karakterleri “K.” ise kat etiketleri “K.01”, “K.02” gibi oluşturulacaktır.
Kat etiketleri en fazla 4 karakterden oluşabilir.
Aks Taşıyınca Elemanları Otomatik Düzenle

Bu seçenek akslar ile bu akslara bağlı elemanların bütünlüğünü korumayı sağlar. “Aks Taşıyınca elemanları
otomatik düzenle” kutucuğu işaretli ise, bir aks seçilip taşındığı zaman bu aksa bağlı tüm elemanlar da yeni aks
kesişim noktalarına taşınacaktır.
Bu kutucuk işaretli olmadığı zaman, “Aks Taşı” işleminin sonucunda aksa bağlı elemanların konumları
değişmediğinden dolayı modelinizde sorunlar oluşacaktır. Bu sorunları düzeltebilmek için, aksa bağlı tüm
elemanların (kolon,kiriş ve döşeme gibi) yeni yerlerine güncellenmesi gereklidir. Bu amaçla, aks taşıma işlemlerini
bitirdikten sonra "Elemanları Akslara Göre Düzelt" menüsünü kullanarak elemanları düzenleyin.
Aks Döndürünce Elemanları Otomatik Düzenle

Bu seçenek akslar ile bu akslara bağlı elemanların bütünlüğünü korumayı sağlar. “Aks Döndürünce elemanları
otomatik düzenle” kutucuğu işaretli ise, bir aks seçilip açısı değiştirildiği zaman bu aksa bağlı tüm elemanlar da yeni
aks kesişim noktalarına taşınacaktır.
Bu kutucuk işaretli olmadığı zaman, “Aks Döndür” işleminin sonucunda aksa bağlı elemanların konumları
değişmediğinden dolayı modelinizde sorunlar oluşacaktır. Bu sorunları düzeltebilmek için, aksa bağlı tüm
elemanların (kolon,kiriş ve döşeme gibi) yeni yerlerine güncellenmesi gereklidir. Bu amaçla, aks taşıma işlemlerini
bitirdikten sonra "Elemanları Akslara Göre Düzelt" menüsünü kullanarak elemanları düzenleyin.
Aks Sündürünce Elemanları Otomatik Düzenle

Bu seçenek, akslar ile bu akslara bağlı elemanların bütünlüğünü korumayı sağlar. “Aks Sündürünce elemanları
otomatik düzenle” kutucuğu işaretli ise, bir aks seçilip sündürüldüğü zaman bu aksa bağlı tüm elemanlar kontrol
edilerek aks kesişimlerinin geçerliliğine bakılacaktır.
Mevcut bir aksın boyunu uzattığınız zaman bu tür bir kontrole gerek yoktur. Ancak aksın boyunu kontrolsüz bir
şekilde kısalttığınız zaman daha önce kestiği akslar ile kesişimleri geçersiz olabilecektir. Bu kesişimlerde tanımlı
elemanlar varsa sorunlar oluşabilir.
Bu seçenek işaretliyse sündürme işlemi sonucunda kesişimleri geçersiz olan elemanlar saptanarak kullanıcıya
bildirilecektir.
Görünüm
İşlem Sonrası Planı Otomatik Olarak Yeniden Çiz
Bu seçenek işaretli ise, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi her düzeltme işleminden sonra ekranı yeniden çizerek
güncelleyecektir. Herhangi bir tarama seçeneğini aktif hale getirdiyseniz, bu opsiyonu işaretli bulundurmanızda
yarar vardır.
Rijitlik Merkezini İşaretle

“Kat Rijitlik Merkezi” Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından bina analizi sırasında tamamen otomatik olarak
hesaplanmaktadır.
Ancak, yatay yük dışmerkezliğini yaklaşık olarak incelemek amacıyla, analiz öncesinde Kolon/Perde Atalet Merkezi
hesabı yapılarak “Rijitlik Merkezi” plan üzerinde işaretlenebilmektedir.
Rijitlik merkezi işaretinin planda görülmesini istemiyorsanız, bu menü seçeneğinin işaretini kaldırabilirsiniz.
Eleman Girerken Model Kontrolü Yapma

Modelin doğruluğu ve bütünlüğü son derece önemlidir. Bina Analizi menüsünde yeralan “Bina Modeli Kontrolü“
seçeneği ile modelinizde birbiriyle çakışan elemanların olup olmadığı gibi kontrollerin yapılmasını sağlayabilirsiniz.
Orion Bina Tasarım Sistemi eleman girişi sırasında da bu kontrolleri otomatik olarak yapmaktadır. Eğer "Eleman
Girerken Model Kontrolü Yapma" seçeneği işaretli ise, eleman girişi sırasında çakışma ve model kontrolleri
yapılmayacaktır.
Ağırlık Merkezini İşaretle

Kat Ağırlık Merkezi Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından bina analizi öncesinde yapılan “Analiz Verileri Derleme”
işlemi sırasında tanımlanmış olan tüm düşey yükler gözönüne alınarak otomatik olarak hesaplanmaktadır.
Ağırlık merkezi işaretinin planda görülmesini istemiyorsanız, bu menü seçeneğinin işaretini kaldırabilirsiniz.
Eleman İpucu Penceresi

Plan çizimi üzerinde gezinirken elemanlarla ilgili bilgilere erişebilmek için ipucu pencerelerini kullanabilirsiniz. Bu
pencerede, üzerinde olduğunuz elemana özel bilgiler görülecektir.
Penceredeki bilgilerin miktarını, “Eleman İpucu Penceresi” alanında yeralan seçenekleri kullanarak
belirleyebilirsiniz.
“Gecikme Süresini” de isteğinize göre belirleyerek ipucu pencerelerinin hemen belirmesini önleyebilirsiniz. Buraya
girdiğiniz değer milisaniye birimindedir. Tercih edilen tipik değer saniyenin dörtte biri (“0.25”) olabilir.
Açı Adımı
Aks çizimi yaparken “Ctrl” tuşuna basmanız halinde aks elemanının açısı bu veri alanına girdiğiniz değer kadar
değişecektir.
Boy Adımı
Aks çizimi yaparken “Ctrl” tuşuna basmanız halinde aks elemanının boyu bu veri alanına girdiğiniz değer kadar
değişecektir.
Eleman Kesit Dışmerkezlik Adımı

Kolon kesitinin “e1” ve “e2” değerlerini, perde elemanının aksa göre dışmerkezliğini olan “b2” değerini ve Kiriş Kesit
Dışmerkezliğini (“b2”) değerini klavyede yeralan “Yön Tuşları” yardımıyla değiştiririrken, yön tuşlarına her basışta
meydana gelen artma veya azalma değerlerini bu veri alanı yardımıyla kontrol edebilirsiniz.
Plan Bakış Yönü (Proje Bazında)
Grafik Editör çizim alanında görülen kalıp planına isteğinize göre yukarıdan veya aşağıdan bakabilirsiniz. Yukarıdan
baktığınız zaman döşeme üst kotu’nun üzerine çıkmaya tüm kirişler kesikli çizgi ile çizilecektir.
Kaydetme
Otomatik Kayıt
Bu sayfada yeralan “Proje Otomatik Kaydetme Sıklığı“ bölümünün sağında yeralan aşağı yukarı ok tuşlarını
kullanarak projenizin hangi aralıklarla otomatik olarak kaydedileceğini belirleyebilirsiniz. Eğer bu veri alanındaki
değeri “0”’a getirirseniz projeniz otomatik olarak kaydedilmeyecektir. Bu veri alanının hemen altında yeralan
“Otomatik Kaydetmeden Önce Onay İste” kutucuğunu işaretlerseniz, Orion Bina Tasarım Sistemi kaydetme işlemini
yapmadan önce kayıt işleminin yapılacağını belirten bir uyarı verecektir.
GE Modelini Yedekle
Grafik Editör data dosyalarının bir kopyası Veri Dizini altındaki "GEYedek" dizini altında tutulmaktadır.
Grafik Editörde “Dosya” çekmenüsü altında yeralan “Proje Kaydet” menüsünü her kullandığınızda, Grafik Editör veri
dosyalarının kaydedilmeden önceki son halinin yedeklenmesini de istiyorsanız “GE Modelini Yedekle” seçeneğini
işaretleyebilirsiniz.
GE modelinin yedeği Probina Veri Dizini altında yeralan “DataBackup” dizinine kaydedilecektir. Otomatik
Yedekleme işleminin detayları için “Proje Dosyalarının Sıkıştırılarak Arşivlenmesi” bölümüne bakabilirsiniz.
Kaydedilecek Yedek Sayısı

Aynı revizyon numarasına sahip kaç adet yedek tutulacağı bu alan kullanılarak belirtilebilir. Buraya yazılan sayı
aşıldığında aynı revizyon numarasına sahip en eski yedek silinir.
CAD Editörü
CAD Editörü sayfasında yeralan “ProCAD” kutucuğunun işaretli olması durumunda, hazırladığınız “DXF” uzantılı
dosyalar Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile entegre halde bulunan ProCAD çizim ortamında açılacaktır. Bu
ortam genel CAD programlarında bulunan tüm fonksiyonelliklere sahiptir. Ekrandaki görüntüyü gereksinimleriniz
doğrultusunda kontrol etmek amacıyla komut satırı kullanımı, çekmenüler ve araç çubuklarında yeralan seçenekleri
kullanabilirsiniz. Örneğin: araç çubuklarında bulunan seçenekler yardımıyla taşıma, kopyalama, silme vb. Işlemleri
yapabilirsiniz.
Yine bu sayfada yeralan “Varsayılan CAD Editörünü Kullan” kutucuğunun işaretli olması durumunda hazırladığınız
DXF dosyaları, bilgisayarınızda bu tür dosyalarla varsayılan olarak ilişkilendirilmiş bir CAD programı tarafından
açılacaktır.
Kullanıcı isterse “Farklı Bir CAD Editörü Kullan” kutucuğunu işaretleyerek farklı bir CAD programı adresini
belirtebilir.
Ölçü Stili Ayarları
Ölçü Yazısı Ölçü Yazısı
Açıklığı
Ölçü Oku Ölçü Çizgisi
Uzatma Çizgisi
Uzantısı
48.5
Ölçü Çizgisi
Uzantısı
Uzatma Çizgisi
Boyu
Uzatma
Çizgisi
Ölçü
Noktası
Ölçü Parametreleri
Grafik Editör ortamında yerleştirmiş olduğunuz veya yerleştireceğiniz ölçülerin görünümünü bu formda yeralan
seçenekleri kullanarak isteğinize göre özelleştirebilirsiniz. Bu formda gireceğiniz tüm uzunluklar ölçüler kağıda
aktarıldığında ölçülmek üzere “mm” birimindedir.
Bu formda yeralan menü seçenekleri:
Yazı Fontu ve Boyutu

Bu veri alanlarında ölçü elemanlarında kullanılan yazının fontunu ve yazı yüksekliğini görebilirsiniz.
Bu bilgiler “Ölçü Stili Ayarları” formunda bilgi amacıyla görüntülenmektedir. Ölçü yazılarının stilini “Katmanlar”
menüsünde yeralan “Ölçüler” seçeneğini kullanarak değiştirebilirsiniz.
Kesir Formatı ve Kesir Boyut Oranı

Kesirli ölçülerdeki kesir formatını bu seçenek ile kontrol edebilirsiniz. Listede “Standart” seçili ise, kesitler alışıldığı
biçimde nokta ayracı ile ayrılarak tamsayının yanına yazılacaktır (Örnek: 48.5).
Listede “Yükseltilmiş” seçili ise ayraç kullanılmayacak ve kesir yazısı tamsayının sağında biraz yukarıda yeralacaktır.
5
“Kesir Boyut Oranı” ise kesir yazısının tamsayıya oranla ne boyutta görüleceğini kontrol etmektedir. (Örnek: 48 ).
Kesir boyut oranı’nın “Standart” kesir formatı konumunda herhangi bir etkisi yoktur.
Yazı Pozisyonu ve Yazı Uzaklığı

Ölçü yazısının pozisyonunu ve ölçü çizgisine uzaklığını bu seçenekler ile kontrol edebilirsiniz. Listede “Üstte” seçili
ise, ölçü yazısı daima ölçü çizgisinin üstünde ve “Yazı Uzaklığı” kadar bir mesafe ile yazılacaktır.
Yazı Pozisyonu’nun “Çizgi İçinde” konumunda “Yazı Uzaklığı”nın herhangi bir etkisi yoktur.
Ölçü Çizgileri
This field controls the length of the dimension line extensions.
Uzatma Çizgileri Boyu

Ölçü çizgisinin iki ucundan taşma mesafelerini bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Ölçü Oku
Orion Bina Tasarım Sistemi ölçü elemanlarında değişik ölçü oku blokları mevcuttur. Bu ölçü oklarından birin seçip
güncel hale getirebilmek için işaretleyicinizi ölçü oku resminin üzerinde tıklatmanız yeterlidir.
Ölçü Oku Boyutu

Seçtiğiniz ölçü okunun boyutunu da bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Tamam
Bu düğmeye basarak form üzerinde yaptığınız değişikliklerin modeldeki tüm ölçü elemanlarına uygulanmasını
sağlayabilirsiniz.
Birim ve Format Ayarları

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi farklı modüllerde faklı birim sistemleri ile çalışabilmenize olanak sağlar.
2”
Örneğin, momentler için “kN.m” ve gerilmeler için ise “N/mm birimlerini kullanabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi içerisinde entregre birim sistemini barındırmaktadır. “Uyumlu” birim sistemi de
kullanılabileceği gibi, farklı büyüklüklerin birimleri bağımsız olarak da kontrol edilebilmektedir.
Bina verilerindeki tüm büyüklükler seçilen birimlerden bağımsız olarak saklanmaktadır. Bir başka deyimle,
istediğiniz aşamada birim sisteminde değişiklik yapabilirsiniz ve veri girişine kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
Sadece rapor hazırlamaya yönelik işlemlerde (Bina Analizi gibi) birim sisteminde değişiklik yaptıktan sonra bu
raporların yeniden üretilmesi gereklidir. Örneğin, “Kuvvet” birimini kN’dan N’a değiştirirseniz döşeme hesabı
menüsüne girerek döşemeleri yaniden hesaplattırmanız gerekecektir.
Birim sistemindeki altyapı aşağıdaki gruplardan oluşmaktadır:
Editör
Grafik Editör ekranında kullanılan uzunluk birimidir. Tüm eleman boyları bu birim kullanılarak görüntülenecektir.
Analiz
Yapısal Analizlerde kullanılacak birimlerin kontrolünü bu grubu kullanarak yapabilirsiniz. Bu grupta yeralan birincil
birimler “Kuvvet” ve “Ötelenme”dir.
Tüm diğer birimler bu iki birincil birimin türevleri olarak otomatik oluşturulacaktır. Örneğin kuvvet birimi “kN”
4
ötelenme birimi “m” ise, moment birimi “kN.m” ve atalet momenti ise “m ” biriminde olacaktır.
Tasarım
Kesit hesaplarında kullanılacak birimlerin kontrolünü bu grubu kullanarak yapabilirsiniz. Bu grupta yeralan birincil
birimler “Kesit Boyutu” ve “Donatı Çapı”dır.
Burada yeralan “Donatı Alanı” ve “Donatı Aralığı” birimleri “Kesit Boyutu” birimin türevleri olarak otomatik
2
oluşturulacaktır. Örneğin kesit boyutu birimi “cm” ise, Donatı Alanı “cm ” biriminde ve Donatı Aralığı “cm”
biriminde olacaktır.
Malzeme
Beton ve çelik özelliklerinin belirtildiği malzeme tanımlarında kullanılacak birimlerin kontrolünü bu grubu kullanarak
yapabilirsiniz. Bu grupta yeralan birimler birincildir.
2
Örneğin gerilme boyutu birimi “N/mm ” ise raporlarda beton ve çelik dayanımları bu birimde görüntülenecektir.
“Birim ve Format Ayarları” tablosunda yeralan düzenlenebilir nitelikli kolonlar:
Veri Alanı Genişliği
İlgili büyüklüklerin tabloların basımında kullanılacak kolon genişliğini (karakter adedi cinsinden) bu veri alanını
kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Tabloların kağıda sığması için fazla büyük kolon genişliklerinin kullanılmamasında yarar vardır.
Ondalık Hane Adedi

Rapor tablolarında kullanılacak ondalık hassasiyeti bu alan kullanılarak belirtilebilir.
Bu sütundaki değerler ondalık hane için kaç karakterlik yerin kullanılacağını belirtir.
Format Kontrolü
Raporlarda görünen sayısal değerlerin hangi formatta gösterileceğini belirtir. Mevcut opsiyonlar:
0 (Standart: F, Büyük: E) konumunda, ayırdığınız alana sığabilen büyüklükler “F” formatında, büyük sayılar ise “E”
formatında yazılacaktır.
1 (Standart: F, Büyük/Küçük: E) konumunda, ayırdığınız alana sığabilen büyüklükler “F” formatında, duyarlılığın
yetmediği kadar küçük sayılar ve alana sığmayan büyük sayılar ise “E” formatında yazılacaktır.
2 (Standart: E) konumunda, tüm sayılar “E” formatında yazılacaktır.
Eleman ve Donatı Etiket Şablonları

Probina Orion farklı ülkelerin mühendislik pratiğine uygun olarak değişik eleman ve donatı etiketi şablonları içerir.
Etiket şablonları proje dosyasında saklanarak projeden projeye aktarılabilir ya da hazır bulunan şablonlardan ithal
edilebilir.
Görünüm
Kiriş Etiketini Planda Göster
“Kiriş Etiketini Planda Göster” seçeneği işaretli olduğu zaman kiriş etiketleri plan penceresinde görüntülenecektir.
Bu seçenekteki işareti kaldırarak kiriş etiketlerinin plan penceresinde görüntülenmesini engelleyebilirsiniz.
Kiriş Boyutlarını Planda Göster

“Kiriş Boyutlarını Planda Göster” seçeneği işaretli olduğunda, plan penceresinde kiriş boyut yazıları
görüntülenecektir.
Kiriş Boyutları
Aksi belirtilmedikçe kiriş boyutları önce “Kiriş Genişliği (B)” sonra da
“Kiriş Derinliği (H)” yazılarak görüntülenecektir.
Bazı durumlarda kiriş kesit boyutlarının "H x B" sırasıyla yazılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda, "H x B"
seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
Etiket ve Boyut Pozisyonu

Kalıp planlarında, kiriş etiketlerinin ve boyut yazılarının konumlarını “Etiket ve Boyut Pozisyonu” ibaresinin sağında
yeralan kiriş grafiğine işaretleyiciniz ile tıklayarak seçebilirsiniz. Bu veri alanına her tıkladığınızda, kiriş grafiği mevcut
alternatifleri gösterecektir.
Etiket Olarak Yerleşim Akslarını Kullan

Kolon elemanlarının yerleşim akslarının kalıp planında etiket olarak kullanılmasını istiyorsanız bu veri alanını
Bu alan işaretli olsa da, her kolon için belirlenen etiket formatına göre bir etiket üretilecektir.
Kolon Etiketini Planda Göster

Etiket olarak yerleşim akslarını kullanıyorsanız, kolon etiketlerinin kalıp planlarında yazılmasını önlemek amacıyla
isterseniz bu veri alanını işaretleyebilirsiniz.
Bu veri alanı işaretli ise kalıp planlarında ve kolon aplikasyonlarında kolon isimleri yazılmayacaktır.
Kolon Boyutlarını Planda Göster

Kolon boyutlarının kalıp planlarında kolon etiketlerinin yanına yazılmasını istiyorsanız bu seçeneği
işaretleyebilirsiniz. Kolon boyutları kolon aplikasyonu planlarına her durumda yazılacaktır.
Döşeme Etiketini Planda Göster

Plak döşeme etiketlerinin plan penceresinde görüntülenmesini engellemek için bu seçenekteki işareti
kaldırabilirsiniz.
Döşeme Etiket Tipi Kontrolü

Kalıp planlarında, plak döşeme etiketlerinin tipini “Döşeme Etiket Kontrolü” alanındaki butonları kullanarak kontrol
edebilirsiniz.
Döşeme Etiket Tipi Formatı Seçimi
Etiketi Ortaya Yerleştir

Plak döşeme etiketlerinin döşemelerin ortalarına yerleşmesini istiyorsanız bu veri alanını işaretleyebilirsiniz.
Bu veri alanı işaretli değilse, döşeme etiketinin hangi köşeye yakın yerleştirilmesini istiyorsanız Grafik Editör’de alet
çubuklarında yeralan Plak döşeme butonuna bastığınızda ekrana gelen “Döşeme Özellikleri” formunda “Genel”
sayfasında yeralan “Etiket Köşe No” alanına köşe numarasını yazabilirsiniz.
Döşeme Derinliği Ön Karakterleri

Döşeme derinliği değerini göstermek amacıyla kullanacağınız karakterleri bu alana girebilirsiniz. Örneğin, bu alana
"d=" girerseniz plan penceresinde döşeme etiketinde "d=12" ibaresini göreceksiniz.
Düşük Döşeme İşareti

Düşük döşemeleri belirtmekte kullanmak isteyeceğiniz karakterleri bu alana girebilirsiniz. Bu alana girdiğiniz
karakterler düşük döşemelerin etiketinin sağ altında belirecektir.
Eleman Etiketleri
Kolon, perde, kiriş ve döşeme gibi elemanların etiketlerini isteğinize göre farklı formlarda oluşturabilirsiniz. Projenin
her aşamasında eleman etiket formunu değiştirerek elemanların faklı biçimlerde etiketlendirilmesini
sağlayabilirsiniz.
Tip Karakteri ve Format

Eleman etiketleri genel olarak aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır:
X: Karakter Tipi Her eleman grubunun farklı bir tip karakteri vardır. Örneğin,
kolonlar için “S”, kirişler için “K” kullanılabilir.
n: Member Numarası Kattaki elemanları birbirinde ayırt etmekte kullanılan sıra
numarasıdır.
s: Kat Numarası Elemanın hangi katta olduğunun belirlenmesi amacıyla
kullanılan kat numarasıdır.
Eleman etiketleri seçilen formata bağlı olarak oluşturulacaktır. Örneğin, kirişler için “Xsnnn” formatı seçildiyse ve tip
karakteri “K” ise, 3. Kattaki 20 numaralı kirişin etiketi “K3020” olarak üretilecektir. Kattaki kiriş adedinin çok fazla
olma sı durumunda bu formatı kullanabilirsiniz.
Boyut Ayracı
Tüm grafiklerde ve raporlarda, eleman boyutlarının yazılması durumunda, dikdörtgen kesitlerin kenar
uzunluklarının ayrıştırılmasında kullanılacak karakteri bu veri alanına yazabilirsiniz.
Örneğin, boyut ayracı olarak “/” karakterini seçtiyseniz, 25 cm eninde 60 cm derinliğinde bir kirişin kesit boyutları
kalıp planlarında “25/60” olarak belirtilecektir.
Donatı Etiketleri
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından seçilerek çizilen donatıların etiketlerini isteğinize göre farklı
formlarda oluşturabilirsiniz. Projenin her aşamasında donatı etiket formunu değiştirerek donatı etiketlerinin faklı
biçimlerde gösterilebilmesini sağlayabilirsiniz.
Donatı Etiketi Şablonu

Projenin her aşamasında donatı etiket formunu değiştirerek seçilen donatıların faklı biçimlerde etiketlendirilmesini
sağlayabilirsiniz.
Donatı etiketleri genel olarak aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır:
X: Çap Karakteri Farklı donatı sınıflarının tanımlanması amacıyla “” ve “” gibi değişik “Çap
Karakterleri” kullanılabilir. Bu karakterin konumunu “X” karakterini kullanarak
n: Donatı Adedi Donatı adedinin format içerisindeki konumunu “n” karakterini kullanarak
kontrol edebilirsiniz.
d: Donatı Çapı Donatı çapının format içerisindeki konumunu “d” karakterini kullanarak
s: Donatı Aralığı Donatı aralığının format içerisindeki konumunu “s” karakterini kullanarak
p: Poz No “p” karakteri donatı pozunu simgelemektedir. Donatı poz numaralarının
donatı etiketi içerisinde yeralmasını istiyorsanız bu karakteri format içerisine
koyabilirsiniz.
Donatı etiketi formatı içerisinde “p” karakteri olmaması halinde, poz
numaraları etiketin yanına daire içerisinde yazılacaktır.
Donatı etiketleri seçilen formata bağlı olarak oluşturulmaktadır. Örneğin, donatı formatı “nXd/s” olarak seçilmişse,
25 cm ara ile yerleştirilmiş olan 28 adet “” donatıların etiketi “28” olacaktır. Aynı formatı kullanan kolon
donatıları ise “4” gibi olacaktır. Format içerisinde “p” karakteri bulunmadığı için donatı pozları etiketin yanına
ayrıca daire içerisinde yazılacaktır.
Benzer şekilde, donatı formatı “nXd/s-p” olarak seçilmişse, 25 cm ara ile yerleştirilmiş olan 28 adet “45” pozlu
“” donatıların etiketi “28” olacaktır. Aynı formatı kullanan kolon donatıları ise “4” gibi
olacaktır.
Donatı Adet Ayracı

Gövde donatıları ve etriyeler gibi, ayrıca ikinci bir adet çarpanı olan donatıların etiketlerinin oluşturulmasında
“Donatı Adet Ayracı” karakterini kullanabilirsiniz.
Örneğin, “Donatı Adet Ayracı” karakteri olarak “x” kullanılırsa, karşılıklı iki kiriş yüzüne yerleştirilen 4 adet “”
gövde donatısının etiketi “2x4” olacaktır.
Donatı Aralık Ayracı

Etriye etiketleri gibi birden fazla donatı aralığı bilgisi içeren etiketlerde donatı aralıklarını ayırmak için kullanılacak
karakteri bu alana girebilirsiniz. Örneğin, "Donatı Aralık Ayracı" alanında "-" karakteri varsa, açıklık aralığı "25cm",
mesnet aralığı "15cm" olan bir etriye bilgisi “” formunda gösterilecektir.
Donatı Yerleşim Bilgisini Yaz

Döşeme donatılarının kesit yüksekliği boyunca hangi sıraya yerleştirildiğinin bilgisini donatı etiketleri içerisinde
göstermek istiyorsanız bu veri alanını işaretleyebiliriniz.Özellikle nervürlü çelik kullanıyorsanız donatı yerleşim
bilgisinin yazılması yararlı olabilir.
Üst 1. Sıra (U1)

Üst 2. Sıra (U2)
Alt 2. Sıra (A2)
Alt 1. Sıra (A1)
Donatı Yerleşim Sıraları
Döşeme Donatı Sıra Ayracı

“Döşeme Donatıları Yerleşim Bilgisi Yaz” veri alanı işaretli ise, bu ibarenin donatı etiketinden ayrıştırılması için
kullanılacak karakteri bu veri alanına girebilirsiniz.
“Döşeme Donatı Sıra Ayıracı” olarak “(“ karakteri kullanılıyorsa, ibarenin sonuna “)” karakteri otomatik olarak
eklenecektir.
Örneğin, “28” döşeme donatısı üst birinci sırada ise ve “Döşeme Donatı Sıra Ayıracı” olarak “(“ karakteri
kullanılıyorsa, donatı etiketi “28U” olacaktır.
Katman Kontrolleri
Probina Orion detaylı bir katman desteği sağlamaktadır. Model oluşturulurken bir yandan kalıp planı çizimi oluşmuş
olur. Modele eklene her nesne kategorisine göre farklı bir katmana yerleştirilir. Bu katmanlar daha sonra CAD
programlarıyla paylaşılabilir.
Katmanlar
“Katman ve Renk Ayarları” tablosunu açmak için “Ayarlar” çekmenüsündeki “Katman ve Renk Ayarları” seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Kolon ve Kiriş detay çizimleri için farklı katman ayarları kullanılmaktadır. Bunlarla ilgili ayarlara “Ayarlar”
çekmenüsündeki “Kolon Tasarım Ayarları ve Parametreleri” ve “Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri”
menülerinden ulaşabilirsiniz.
Grafik Editör ile tanımladığınız elemanlara ait çizimler eleman tiplerine ve elemanları oluşturan öğelere bağlı olarak
çeşitli katmanlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Katman bilgisi hem farklı renkler kullanılması halinde çizimi
daha okunaklı kılmakta, hem de elemanların kolaylıkla ayrıştırılabilmesini sağlamaktadır.
“Katman ve Renk Ayarları” tablosunda ilk kolonda katmanın statü bilgisi tutulmaktadır. Tablonun en solundaki
kolonda yeralan “ “ işaretinin bulunup bulunmaması yardımıyla grafik öğelerinin Çizim Alanında görünür olup
olmamasını kontrol edebilirsiniz. Kapalı katmanlardaki çizim öğeleri kapalı olduğu sürece yazıcıya veya çiziciye de
aktarılamayacaktır.
“Katman” kolonunda ilgili katmanı tanımlamakta kullanılan isim yeralmaktadır. Bu isim, çizimi bir CAD yazılımına
aktardığınız zaman katman ismi olarak kullanılacaktır.
Katmanda yeralan çizim öğelerinin (yazı, çizgi ve çember gibi) rengini “Renk” kolonu ile kontrol edebilirsiniz. Bu
alanı güncel hale getirdiğiniz zaman hücrenin sağında yeralan aşağı ok butonunu kullanarak renk seçenekleri
menüsünden seçim yapabilirsiniz.
“Kalem” kolonunu bu katmandaki çizim öğelerini yazıcıya veya çiziciye aktarılması sırasında kullanılacak kalem
numarasını seçmekte kullanabilirsiniz. Her kalem için isterseniz farklı bir kalem kalınlığı seçebilirsiniz. Katmanlara
kalem numaraları atayarak da istediğiniz çizgilerin seçtiğiniz kalem ile çizilmesini sağlayabilirsiniz. “Kalem”
kalınlıklarını belirlemek için “Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Kalem Ayarları” menüsünü kullanın.
“Katman ve Renk Ayarları” tablosundaki “Çizgi Tipi” kolonu yardımıyla farklı katmanlara atanan çizgi tiplerini
belirleyebilirsiniz. Çizgi tipinin ölçek faktörünü ise Katman ve Renk Ayarları Menüsünün üst bölümünde yeralan
“Çizgi Tipi Ölçeği” veri alanı ile kontrol edebilirsiniz.
“Katman ve Renk Ayarları” tablosunda Yazı fontu ve yüksekliği değiştirilebilmektedir. “Yazı Fontu” alanını güncel
hale getirdiğiniz zaman hücrenin sağında beliren aşağı ok butonunu kullanarak font seçenekleri menüsününden
seçim yapabilirsiniz.
“Katman ve Renk Ayarları” tablosunda yapmış olduğunuz değişikliklerin geçerli olabilmesi için bu menüyü “Tamam”
butonunu kullanarak kapatmanız gereklidir.
Eğer menüyü “İptal” butonuna basarak kapatırsanız değişikliklerden vazgeçtiğiniz varsayılacaktır.
Renkler ve Taramalar
Yapısal model oluşturulurken elemanların üzerine tanımlanan yükler ve diğer yardımcı çizim araçları farklı renklerle
ifade edilebilir. Elemanlara atanan özelliklerin renklerle takibi için “Görsel Sorgulama Yöneticisi” bölümüne bakınız.
Tarama Renkleri
Elemanları plan görünümünde boyayarak daha kolay anlaşılabilen bir görünüm elde edebilirsiniz. Burada, taramak
istediğiniz eleman türünün yanında yeralan “Renk Seç” butonuna basarak boyama rengini seçebilirsiniz. Tarama
işlemini iptal etmek için “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Kolon, perde ve döşeme elemanları için farklı tarama renkleri mevcuttur. Bunun yanısıra, alt katlarda süreksiz olan
kolon ve perdelerin rengini “Transfer Kolon/Perde” seçeneğini kullanarak belirleyebilirsiniz. Bu şekilde, model
hataları ve süreksiz kolonlar ve perdeler hemen görülebilecektir.
Çizim Alanı Kenarına Yazılan Aks Etiketleri

Plan çizimi üzerinde çalışırken, zum yaptığınız zaman aks balonları görülmeyeceği için aks isimlerini görme problemi
oluşabilmektedir. Bu gibi durumlarda, “Renk Seç” butonuna basarak çizim kenarnda yazılacak aks etiketlerinin
rengini seçebilirsiniz. Bu etiketleri koyu olarak yazdırmak için “Koyu Yazı” seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
“İptal” butonuna basarsanız aks etiketleri çizim alanının kenarına yazılmayacaktır.
Arkaplan Rengi
Çizim Alanının Arka plan Rengi “Arkaplan Rengi” butonu kullanılarak değiştirilebilir. Aşağı doğru açılan listede
kullanılabilecek arka plan renk seçenekleri bulunmaktadır.
Blip Rengi
Çizim alanında işaretleyiciniz ile bir nokta seçtiğiniz zaman işaretlediğiniz yerde “Blip” olarak adlandırdığımız küçük
bir “+” belirecektir.
Çizim ekranında oluşturulan Blip’lerin rengini bu listede yeralan renklerden birini seçerek kontrol edebilirsiniz.
Grip Rengi
Grafik Editör çizim alanında seçtiğiniz elemanlar “Grip” adını verdiğimiz kutucuklar ile işaretlenerek gösterilecektir.
Çizim ekranında oluşturulan Grip’lerin rengini bu listede yeralan renklerden birini seçerek kontrol edebilirsiniz.
Görünüm Ayarları
“Görünüm Ayarları” menüsüne araç çubukları üzerinde veya “Ayarlar” çekmenüsü altında yeralan “Görünüm
Ayarları” seçeneği ile ulaşabilirsiniz.
Kolonlar ve Perdeler
Grafik Editör plan penceresindeki kolon ve perde gösterimleri ile ilgili seçenekler bu sayfada yeralmaktadır.
Kolon Analiz Sonuçları Yazdırma Seçenekleri

Bina Analizini tamamladıktan sonra dilerseniz çizim alanında modelinizde yeralan kolon ve perdelerin “Sabit Yük
(G)” , “Hareketli Yük (Q)” , diğer yük halleri ve yük kombinasyonları için analiz sonuçlarını çizim alanında
görüntüleyebilirsiniz.
Bunun için öncelikle “Eksenel Yükler” seçeneğini işaretleyiniz. “Eksenel Yükler” seçeneğinin işaretli olması
durumunda “Yüklemeler” bölümünde tüm yükleme durumları aktif hale gelecektir. Burada yeralan yükleme durum
veya durumlarından dilediğinizi seçebilirsiniz.
“Eksenel Yükler” seçeneği işaretlendiğinde “Momentler” ve “Kesme Kuvvetleri” seçenekleri de otomatik olarak
aktif hale gelmektedir. Bu sayede kolon ve perde eksenel yüklerinin yanısıra moment ve kesme kuvvetlerinin de
plan penceresinde görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.
Ek olarak, “Alt” ve “Üst” butonlarından istediğinizi seçerek Eksenel Kuvvet , Moment ve Kesme Kuvveti
değerlerinin kolon ve perde elemanlarının hangi ucu için ekranda görüntüleneceğini belirlemeniz gerekmektedir.
Üst Kattaki Süreksiz Kolonları Göster

Bu veri alanını işaretlerseniz ekranda görülen kat planında üst kattaki olan ve altta süreksiz olan kolonlar da
görülecektir. Bu seçenek model kontrolü için oldukça yararlıdır.
Kolon Yerleşim Noktalarını Göster

Kolonları, perdeleri ve kirişleri yerleştirirken ortak düğüm noktalarının kullanılabilmesi ve eleman sürekliliğinin
sağlanabilmesi amacıyla Kolon ve Perde elemanlarının yerleşim noktalarının görüntülenmesini isteyebilirsiniz. Bu
seçenek, özellikle modelin oluşturulması aşamasında yararlıdır.
“Kolon Yerleşim Noktalarını Göster” seçeneğini işaretlediğinizde kolon ve perdelerin yerleşim noktaları olan aks
kesişimlerinde küçük bir çember belirecektir.
Klavyeden “F7” kısayol tuşuna basarak da bu seçeneği açıp kapatabilirsiniz. F7 tuşu dört konum içermektedir. Bu tuş
ile Kirişlerin de yerleşim noktalarının işaretlenmesini sağlayabilirsiniz.
Kirişler
Grafik Editör plan penceresindeki kiriş gösterimleri ile ilgili seçenekler bu sayfada yeralmaktadır.
Duvar Etiketini Yaz

Bu seçenek işaretli olduğunda, çizim alanında üzerinde duvar yükü tanımlanan kirişler için duvar bilgisi çizim
alanında kirişin hemen altında görüntülenecektir.
Duvar Birim Ağırlığını Yaz

Bu seçenek işaretli olduğunda, çizim alanında üzerinde duvar yükü tanımlanan kirişler için duvar birim ağırlığı bilgisi
çizim alanında kirişin hemen altında görüntülenecektir.
Duvar Yüksekliğini Yaz

Bu seçenek işaretli olduğunda, çizim alanında üzerinde duvar yükü tanımlanan kirişler için duvar yüksekliği bilgisi
çizim alanında kirişin hemen altında görüntülenecektir.
Toplam Eklenmiş Yükleri Yaz
Bu seçenek işaretli olduğunda, irişler üzerinde kullanıcı tarafından elle tanımlanmış yüklerin toplam değeri çizim
alanında kirişin hemen altında görüntülenecektir.
Mafsal Dairelerini Göster

Bu seçenek işaretli olduğunda, çizim alanında kiriş uçlarında mafsal olduğunu belirten küçük daireler çizilecektir.
Böylece hangi kiriş elemanlarında mafsal tanımlamış olduğunuzu daha rahat kontrol edebilirsiniz.
Kiriş Yerleşim Noktalarını Göster

Kolonları, perdeleri ve kirişleri yerleştirirken ortak düğüm noktalarının kullanılabilmesi ve eleman sürekliliğinin
sağlanabilmesi amacıyla Kiriş elemanlarının yerleşim noktalarının görülmesini isteyebilirsiniz. Bu seçenek, özellikle
modelin oluşturulması aşamasında yararlıdır.
Bu amaçla, “Kiriş Yerleşim Noktalarını Göster” seçeneğini işaretlerseniz kirişlerin yerleşim noktaları olan aks
kesişimlerinde küçük bir “x” işareti belirecektir.
Klavyeden F7 tuşuna basarak da bu seçeneği açıp kapatabilirsiniz. Ancak F7 tuşu dört konum içermektedir. Bu tuş
ile Kolon ve Perdelerin de yerleşim noktalarının işaretlenmesini sağlayabilirsiniz.
Kiriş Uçları Kot Bilgisini Yaz

Düzlem tanımlarıyla ya da manuel olarak kot bilgileri ayarlanmış kirişlerin uçlarında, bulundukları kata göre
kotlarının yazılmasını istiyorsanız bu seçeneği işaretleyiniz. Üç boyutlu modelleme yapılırken bunların açık olması
oldukça yararlı olacaktır.
Kiriş Tarama Seçenekleri

Kirişlerin bazı özelliklerini boyama yolu ile planda görüntüleyebilirsiniz. Bu seçenekler genellikle modelin kontrolü
için kullanılmaktadır.
“Duvar Yükleri Olanlar” seçeneği işaretli ise üzerinde duvar bulunan kirişler seçilen renkle boyanacaktır. Bu
seçeneği kullanarak duvar yükü tanımlı olan kirişleri kontrol etmeniz daha kolay olacaktır.
“Kullanıcı Tanımlı Yükleri Olanlar” seçeneği işaretli ise, elle yük tanımladığınız kirişler çizim alanında seçilen renkle
boyanarak görüntülenecektir.
Varsayılan metod olan Kırılma Çizgileri yöntemini kullanarak kirişlere aktarılan yükleri hesaplamak yerine özel
durumlarda istediğiniz kirişlerin döşemelerden aldıkları yükleri sonlu elemanlar kiriş yükleri hesabı ile
belirleyebilirsiniz. “SE Yüklerini Kullananlar” seçeneği işaretli olduğu zaman, sonlu elemanlar yöntemi ile yükleri
hesaplanan kirişlerin boyanmasını sağlayabilirsiniz.
Sonlu elemanlar kat döşemesi modelini kullanarak istediğiniz katların düşey yükler altında 3-boyutlu analizini
gerçekleştirebilirsiniz. Bu analiz sonucunda Sabit ve Hareketli Yük Halleri için elde edilen kuvvetleri Bina Analizi
sonucunda elde edilenlerin yerine koyabilirsiniz. “SE Analizi Sonuçlarını Kullananlar” seçeneği işaretli ise, düşey yük
analizi Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi modeli ile analizi yapılmış olan kirişler boyanacaktır.
Bunlara ek olarak, düşey yük hallerinden herhangi biriyle yüklenmiş kirişler de taranarak gösterilebilir. Bunun için
“Yüklü Kirişler” seçeneğini seçtikten sonra yandaki listeden dilediğiniz yük halini seçiniz. Kullanıcı tanımlı desenlerle
oluşturulmuş şaşırtmalı / yöne bağımlı düşey yük halleri bu özellik sayesinde görüntülenebilir.
Döşemeler
Grafik Editör plan penceresindeki döşeme gösterimleri ile ilgili seçenekler bu sayfada yeralmaktadır.
Yük Çizgilerini Göster

Döşeme yüklerinin kirişlere dağılımını gösteren kırılma çizgilerinin kat planı çizimlerinde görülmesini istiyorsanız bu
seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Bu seçeneği kullanarak döşeme plaklarının doğru yerleştirilip yerleştirilmediğini kolaylıkla kontrol edebilirsiniz.
Döşeme Hesap Doğrultusunu Göster
Bu veri alanını işaretlerseniz, döşemelerin asal donatı doğrultusunu gösteren ok işaretleri plan çiziminde
görülecektir.
Döşeme Yüklerini Planda Göster

Döşemelerin sabit ve hareketli yayılı yüklerinin kalıp planlarına yazılmasını istiyorsanız bu veri alanını
Nervür Kiriş Boylarını Yaz

Bu seçeneği işaretlediğinizde tanımlamış olduğunuz nervür kirişlerinin boyları plan çiziminde görüntülenecektir.
Nervür Kiriş Sıra Numaralarını Yaz

Bu seçeneği işaretlediğinizde tanımlamış olduğunuz nervür kirişlerinin sıra numaraları çizim alanında
Döşeme Yerleşim Yöntemi (Varsayılan)

Plak Döşeme tanımını yaparken kullanacağınız varsayılan (default) yöntemi bu seçenekler arasından
“Aks Bölgesi” yöntemi ile Plak veya Nervür döşemelerinizi akslarla çevrili olan her kapalı bölgeyi tıklayarak
tanımlayabilirsiniz.
“Kiriş Bölgesi” yönteminde ise tamamen kirişler ve perde duvarlarla çevrili bölgeyi işaretleyecinizin sol butonuna
basarak tıklamanız halinde Plak veya Nervür döşemenizin yerleşimi yapılacaktır.
Döşeme Donatılarını Kesik Çizgi ile Çiz

Bazı karmaşık döşeme sistemlerinde, alt veya üst donatıların kesikli çizgiler kullanılarak çizilmesini isteyebilirsiniz.
Bu amaçla, "Alt" veya "Üst" seçeneğini işaretleyerek bu donatıların kesik çizgi tipi kullanılarak çizilmesini
sağlayabilirsiniz.
Kesik çizgi kullanmak istemiyorsanız "Hiçbiri" seçeneği işaretli olmalıdır.
Döşeme Donatılarını Göster

Döşemelerdeki hangi yöndeki ve kenardaki donatıların kalıp planlarında gösterileceğini bu bölümde yeralan dört
veri alanını kullanarak belirleyebilirsiniz. Örneğin sadece alt kenardaki x-yönü hesap akslarındaki donatıların
görülmesini istiyorsanız sadece “X” ve “Alt” veri alanları işaretli olmalıdır.
Tüm veri alanları işaretli olduğu zaman kattaki bütün döşeme donatıları çizilecektir.
Kalem Ayarları
Grafik Editör’ün Çizim Alanında yeralan çizim öğelerinin yazıcı veya çiziciye aktarılması sırasında katmanlara bağlı
olarak kullanılacak çizgi kalınlıklarını “Ayarlar” çekmenüsündeki “Kalem Ayarları” seçeneğini kullanarak
“Katman ve Renk Ayarları” tablosunda “Kalem” kolonuna yazdığınız kalem numaralarına karşılık gelen çizgi
kalınlıklarını bu tabloya girebilirsiniz. Her kalem için isterseniz farklı, isterseniz aynı kalem kalınlığı seçebilirsiniz.
Katmanlara kalem numaralarını atayarak da istediğiniz çizgilerini seçtiğiniz kalem ile çizilmesini sağlayabilirsiniz.
Kalem kalınlığı değerleri milimetre birimindedir ve pafta üzerinde ölçülmektedir.
Kalem kalınlığı alanına yazdığınız değerler sadece kalemli olmayan çiziciler ve yazıcılar tarafından
kullanılabilmektedir. Kalemli çiziciler için “Kalınlık” alanına yazdığınız değerlerin hiç bir etkisi olmayacaktır ve doğal
olarak kalem karoseline yerleştirdiğiniz kalemlerin kalınlığı çizgilerin kalınlığını belirleyecektir.
Araç Çubuğu Özelleştirme
“Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Araç Çubuğu Özelleştirme” seçeneğini kullanarak “Orion Bina Tasarım
Sistemi”nde Araç Çubuklarını isteğiniz doğrultusunda özelleştirebilirsiniz. Bu menüye herhangi bir araç çubuğunun
üzerinde işaretleyicinizin sağ butonu ile tıklayarak da erişebilirsiniz.
Kolon Tasarım Ayarları ve Parametreleri

“Ayarlar” çekmenüsü altındaki “Kolon Tasarım Ayarları ve Parametreleri” menü seçeneğini seçtiğinizde “Ayarlar
ve Parametreler” formu ekrana gelecektir.
Bu formda yeralan bilgileri kullanarak kolon donatı hesabının ve kolon aplikasyon çizimlerinin kontrolünü elinizde
tutabilirsiniz.
Bu form “Tasarım”, “Donatılar”, “Detay Çizimleri” ve “Katmanlar” sayfalarından oluşmaktadır.
Tasarım
Orion Bina Tasarım Sistemi kolon ve perdelerde burulma sınır değerlerini kontrol etmekte olup, tasarım burulma
momentinin TS-500’de verilen sınır değeri geçmesi durumunda kullanıcı ayrıca uyarılmaktadır. Tasarım burulma
momentinin TS-500’de verilen sınır değerden daha düşük değerlerde hesaplanması durumunda ise burulma etkisi
ihmal edilmektedir.
“Tasarım” sayfası “Minimum Donatı Pursantajları” ve “TDY 2007” alt sayfalarından oluşmaktadır. Bu sayfalarda
donatı seçimlerini kontrol edebileceğiniz çeşitli parametreler yeralmaktadır.
Minimum Donatı Pursantajları
Min. Kolon Donatısı

Kolonlarda kullanılabilecek minimum donatı yüzdesini bu veri alanına girebilirsiniz. Hesap sonucunda gerekli donatı
alanının, bu pursantaj ile hesaplanan donatı alanının altına düşmesi halinde bu pursantaj ile belirlenen donatı alanı
kullanılacaktır. 0.00 değerinin kullanılması durumunda ilgili şartnamece belirlenen değer hesaplarda kullanılacaktır.
Max. Kolon Donatısı

Kolonlarda kullanılabilecek maksimum donatı yüzdesini bu veri alanına girebilirsiniz. Bu değer ilgili şartnamelerce
belirlenmiştir. Hesap sonucunda bulunan gerekli donatı alanının, bu pursantaj ile hesaplanan donatı alanını aşması
durumunda “Max. Donatı Oranı Aşılıyor” uyarısı gelecek ve Orion Bina Tasarım Sistemi hesabı yapılan kolon için
herhangi bir donatı alanı belirlemeyecektir. 0.00 değerinin kullanılması durumunda ilgili şartnamece belirlenen
değer hesaplarda kullanılacaktır.
Min. Perde Boyuna Donatısı

Perdelerde kullanılabilecek minimum donatı yüzdesini bu veri alanına girebilirsiniz. Hesap sonucunda gerekli donatı
alanının, bu pursantaj ile hesaplanan donatı alanının altına düşmesi halinde bu pursantaj ile hesaplanan donatı alanı
kullanılacaktır. Bu alanda "0.00" değerinin kullanılması durumunda ilgili şartnamece belirlenen değer hesaplarda
kullanılacaktır.
Max. Perde Boyuna Donatısı

Perde duvarların donatı hesabında kullanılacak maksimum donatı miktarı bu veri alanında verilemktedir. Bu alanda
"0.00" değerinin kullanılması durumunda ilgili şartnamece belirlenen değer hesaplarda kullanılacaktır. Bu veri
alanında verilen donatı oranı aşılamaz.
Min. Perde Enine Donatısı
Perdelerde kullanılabilecek minimum enine donatı yüzdesini bu veri alanına girebilirsiniz. Perde enine donatısının,
bu yüzde ile hesapanan değerin altına düşmesine izin verilmez. Bu alanda "0.00" değerinin kullanılması durumunda
ilgili şartnamece belirlenen değer hesaplarda kullanılacaktır.
Nominal Donatılı Perde Tasarımı Kullan

Özellikle yatay yüklerin çok etkin olmadığı bölgelerde yapılan yapılarda nominal donatılı perdeler ekonomik tasarım
olanağı sağlayabilir. Bazı betonarme şartnamelerinde eğilme nedeniyle çekme oluşmayan (tüm kesitin basınca
çalıştığı) perdelerde minimum donatı oranın düşürülmesine izin verilmektedir.
Nominal donatılı perde kullanımına izin verilen bir şartname kullanıyorsanız bu seçeneği aktif hale getirebilirsiniz.
Bu durumda, perde kesitinde çekme oluşmuyorsa seçilen yönetmelikte belirtilen minimum donatı oranı kullanılarak
perde donatısı belirlenecektir.
Moment Kapasitesi Toleransı

Bazı durumlarda kesitin moment kapasitesini artırıp azaltmak için bir tolerans değeri kullanımına ihtiyaç duyulabilir.
Kolon kesit kapasitesini belli bir değer kadar azaltmak istiyorsanız bu alan pozitif bir değer giriniz. Böylece kesitin
içine koyulacak donatı miktarı da azalacaktır. Normal olarak bu veri alanındaki değerin 0.00 olması yerinde
olacaktır.
TDY 2007
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”de özellikle düşey elemanların depreme
güvenli tasarımı amacıyla çeşitli düzenlemeler getirilmiştir. “Kapasite Tasarımı” gereksinimleri kapsamında yeralan
bu düzenlemeler uyarınca, analiz sonucunda hesaplanan iç kuvvetler üzerinde çeşitli artırımlar sözkonusudur.
Kapasite tasarımı gereği ilgili yönetmelikçe bu düzenlemelerin uygulanması zorunludur. Ancak, bu seçeneklerin
etkilerinin incelenmesi amacıyla, bazı seçenekleri kapatarak sonuçları inceleyebilirsiniz.
Dikkat: Tasarım aşamasında bu seçeneklerin işaretli olması zorunludur.
Sünek Perde Tasarımında Zarf Momentleri Kullan

Perde tasarımına esas olacak tasarım momentlerinin hesabında “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında
Esaslar (TDY 2007)” yönetmeliği “Madde 3.6.6.1”e göre hesap yapılmasını sağlamak için bu kutucuğu işaretleyiniz.
Seçenek işaretli değilse analiz sonucunda hesaplanan iç kuvvetler tasarımda kullanılacaktır.
Kısa Perdelerin Deprem İç Kuvvetlerini Arttır

Hw/Lw <2.0 olan perdelerde iç kuvvetlerin arttırılmasının “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar
(TDY 2007)”e göre yapılmasını sağlamak için bu seçeneği kullanmanız gerekmektedir. Seçenek işaretli değilse analiz
sonucunda hesaplanan iç kuvvetler tasarımda kullanılacaktır.
Sünek Perdelerin Kesme Kuvvetini Arttır

Süneklik düzeyi yüksek perdelerde “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”
şartnamesi “Madde 3.6.6.3”e göre kesme tasarımında kullanılacak kesme kuvvetinin belirlenmesi için bu
kutucuğun işaretlenmesi gerekmektedir. Seçenek işaretli değilse analiz sonucunda hesaplanan kesme kuvvetleri
tasarımda kullanılacaktır.
Süneklik Düzeyi Normal Perdelerde 2Vd Kullan

“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” şartnamesi “Madde 3.10”a göre süneklik
düzeyi normal perdelerde kesme hesabında “2Vd” kullanılması için bu kutucuğu işaretleyebilirsiniz. Seçenek işaretli
değilse analiz sonucunda hesaplanan iç kuvvetler tasarımda kullanılacaktır.
Doğrusal Elastik Değerlendirme Yönteminde Kiriş Mesnetlerinde %15 Düşey Yük Moment
Dağılımı Uygula
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”da mevcut binaların değerlendirilmesinde
kullanılan “Doğrusal Elastik Performans Değerlendirme Yönteminde” artık moment kapasitesinin hesabında
kullanılan Düşey Yük Momentlerinde %15’e kadar azaltma yapılabileceği öngörülmektedir. Bu azaltmanın
yapılmasını istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Donatılar
“Donatılar” sayfası “Seçim Yöntemi”, “Kolon Sargılama”, “Perde Sargılama”, “Boyuna Donatılar”, “Etriyeler”,
“Hasır Çelik” alt sayfalarından oluşmaktadır. Bu sayfada etriye aralığı, donatı hesap yöntemleri, boyuna donatı
aralıkları, hasır çelik genişliği vb. ile ilgili kontrolleri ve ayarları bulabilirsiniz.
Seçim Yöntemi
Bu sayfada donatı hesabı sistemi ve donatı seçimlerini kontrol edebileceğiniz "Donatı Seçim Yöntemi" seçenekleri
yeralmaktadır.
Sabit Donatı Yerleşimi Yöntemi

Bu tasarım yönteminde donatı düzenini kullanıcı belirlemektedir ve kullanıcının seçtiği donatı düzeni değiştirilmez.
Belirlenmiş olan donatı düzeni kullanılarak gerekli donatı çapları belirlenir.
Bina Analizi sonrasında, kolon donatı yerleşimi kullanılmakta olan şartnameler gereğince izin verilen en büyük
donatı aralığı değerleri esas alınarak belirlenmektedir.
Donatı Aralığı Optimizasyonu Yöntemi

Bu tasarım yönteminde kullanıcı tarafından belirlenen min. ve max. donatı aralığı içerisinde en büyük aralık
kullanılarak donatı çapları belirlenir.
Donatı Çapı Minimizasyonu Yöntemi

Bu tasarım yönteminde ise, kullanıcı tarafından belirlenen min. donatı aralığının altına inmeden seçilebilecek en
küçük donatı çapı hedeflenerek tasarım gerçekleştirilir.
Kolon Sargılama
Bu sayfada kolon kesit tasarımında kullanılmasını tercih ettiğiniz sargılama desenini seçebilirsiniz. Probina Orion,
kolon kesitindeki donatıların sayısına, aralıklarına ve çaplarına bakarak seçilen sargılama desenlerini uygulamaya
çalışacaktır. “Çapraz Etriyeli” seçeneği seçiliyse çapraz etriye kullanmayı deneyecek, bu seçili değilse ya da
yapılamıyorsa “Üç Etriyeli” seçeneğini deneyecektir. Üç etriye seçeneği de yapılamıyorsa ya da seçilmemişse bir
sonraki seçenek olan “İki Etriyeli” seçeneği denenecektir. Benzer şekilde iki etriyeli sargılama da yapılamıyorsa ya
da seçilmemişse “Tek Etriyeli” seçenek uygulanacaktır. Etriye kolları arasındaki mesafenin sağlanabilmesi için
gerekli yerlerde her iki yönde çiroz kullanılacaktır.
Kare kolonlar ya da boyutları birbirine yakın dikdörtgen kolonlara (b/h < 1.8) ve boyutları birbirinden oldukça farklı
dikdörtgen kolonlara (b/h > 1.8) farklı sargılama seçenekleri uygulanabilir.
Kolon Sargılama Gereksinimleri

TS500 yönetmeliğine göre etriye kolları arasındaki yatay uzaklık 300 mm’den fazla olamaz. 2007 Türk Deprem
Yönetmeliği’ne göre ise bu mesafe etriye çapının 25 katından fazla olamaz. Bu koşullar gözönüne alınır. Farklı
yönetmeliklerin seçilmesi durumunda o yönetmeliklerin şartları gözönüne alınacaktır.
Perde Sargılama
Perde tasarımı yapılırken bu sayfada seçilen sargılama seçeneklerine göre etriyeler yerleştirilecektir. Kısa perdeler
ve uzun perdeler için başlıklı ya da başlıksız donatı yerleşimleri seçilebilir. Bunun yanısıra tek sıra perde donatısı gibi
donatı uygulamaları da mevcuttur.
Tek Sıra Perde için Limit Kalınlık

Özellikle yatay yüklerin çok etkin olmadığı bölgelerde yapılan yapılarda tek sıra donatılı perde kullanımına izin
verilebilir. Bazı betonarme şartnamelerinde izin verilen bu donatı yerleşimini aktif hale getirdiyseniz, tek sıra
donatılı perdeler için limit perde kalınlığını bu alanda belirtebilirsiniz.
Bu veri alanında belirtilen perde kalınlığını aşan perdelerde donatı çift sıra olarak oluşturulacaktır.
Boyuna Donatılar
Kolon Min ve Limit Donatı Çapları
Kolonlarda kullanılabilecek en küçük boyuna donatı çapını bu veri alanına girebilirsiniz. Hesaplarda, bu alanda
belirttiğinizden ince donatı kullanılmayacaktır.
Perde Min ve Limit Donatı Çapları

Perdelerde kullanılabilecek en küçük boyuna donatı çapını bu veri alanına girebilirsiniz. Hesaplarda, bu alanda
belirttiğinizden ince donatı kullanılmayacaktır.
Perdelerde kullanılabilecek en büyük boyuna donatı çapını bu veri alanına girebilirsiniz. Hesaplarda, bu alanda
belirttiğinizden daha kalın donatı gerekmesi halinde bir uyarı mesajı gelecektir.
Kolon Minimum Donatı Aralığı

Kolon ve perde kesitinde kullanılabilecek en küçük donatı aralığını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Probina Orion, kesitlere donatı yerleştirirken (özellikle “Donatı Çapı Minimizasyonu” yönteminde) burada belirtilen
minimum değerden daha yakın donatı yerleştirmemeye çalışacaktır.
Bu alana yazacağınız değer kullanılan betonarme şartnamesinde belirtilen değerden daha büyük veya eşit olmalıdır.
Daha büyük değerlerin kullanılması halinde, kesitin aşırı zorlanması gibi sorunlu durumlarda program donatı
aralığını otomatik olarak betonarme şartnamesinde belirtilen minimum aralık değerine kadar azaltacaktır.
Kolon Limit Donatı Aralığı

Kolon ve perde kesitinde kullanılabilecek en büyük donatı aralığını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Donatı yerleştirilirken (özellikle “Donatı Aralığı Optimizasyonu” yönteminde) burada belirtilen limit aralık
aşılmamaya çalışacaktır.
Perde Gövde Limit Donatı Aralığı

Perde gövdelerinde kullanılmasına izin verilen en büyük donatı aralığını buraya girebilirsiniz. Perdelerde her zaman
“Sabit Donatı Yerleşimi” yöntemi kullanıldığı için, bu aralık aşıldığı zaman program perde tasarım ekranında aralık
değerini kırmızı renkte yazarak uyarı verecektir.
Donatı Aralık Adımı

Kolon donatı hesaplarında “Sabit Donatı Yerleşimi Yöntemi” dışındaki yöntemlerin kullanılması halinde farklı donatı
aralığı değerlerinin denenmesi sırasında donatı aralıkları her seferinde “Donatı Aralık Adımı” kadar arttırılıp
azaltılır.
Denemelerin sayısını optimize etmek amacıyla bu alana 0.5 cm veya 1 cm girmeniz yeterli olacaktır. Daha küçük
değerlerin kullanımı halinde tasarım süresi uzayacaktır.
Başlıksız Perde Köşelerinde Gövde Donatılarına Yakın Çap Kullan
Başlıksız perdelerin donatı yerleşiminde köşe donatılarına farklı çap seçimine olanak sağlanmaktadır. Köşe donatı
çaplarının gövde donatılarına eşit seçilebilmesini istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Donatı Paspayı
Kolonların ve perdelerin donatı hesaplarında kullanılacak beton örtüsünün kalınlığını (paspayını) bu veri alanını
kullanarak belirleyebilirsiniz. Beton örtüsü değeri, etriye yüzünden kolon dış kenarına ölçülmektedir.
Dikkat: Bu alanda "0.00" değerinin kullanılması durumunda, ilgili şartnamece belirlenen paspayı değeri
hesaplarda kullanılacaktır.
Etriyeler
Bu sayfada kesme hesaplarını ve etriye seçimini kontrol edebileceğiniz çeşitli parametreler yeralmaktadır.
Min. Etriye Çapı

Kolonlarda ve perdelerde kullanılmasını istediğiniz en küçük etriye donatısı çapını bu veri alanına girebilirsiniz.
Hesaplarda, bu alanda belirttiğinizden ince etriye donatısı kullanılmayacaktır.
Bu alanda, kulladığınız aktif şartnamelerde belirtilenden küçük donatı yazılması halinde, şartname tarafından
belirtilen değerler otomatik olarak kullanılacaktır.
Min. ve Max. Etriye Aralığı

Kolon etriyeleri hesabında kullanılabilecek en küçük ve en büyük etriye aralığını bu veri alanından kontrol
edebilirsiniz.
Etriye Aralık Adımı

Etriye aralıklarının belirli bir değerin katları olarak belirlenmesi için bu alana "Etriye Aralık Adımı"nı girebilirsiniz.
Örneğin, bu alana "2.5 cm" girerseniz, etriye aralıkları 15, 17.5, 20 gibi "2.5"in katları olarak hesaplanacaktır.
Perde Max. Yatay Donatı Aralığı

Bu veri alanı yardımıyla Perde gövdelerinde kullanılan enine donatıların dikey aralıkları kontrol edilmektedir. Yatay
gövde donatıları seçilirken bu değerden daha büyük aralık değerleri kullanılmayacaktır.
Kolon Mesnetlerinde Sarılma Bölgeleri Oluştur

Etriye Kontrolü bölmesinde yeralan bu veri alanı ile, kolon alt ve üst mesnet bölgelerinde etriye sıklaştırılması
yapılması veya yapılmamasını kontrol edebilirsiniz.
Bu veri alanını işaretli hale getirirseniz mesnette etriye sıklaştırması otomatik olarak yapılacaktır.
Bu veri alanının işaretli olmaması haline, kullanmakta olduğunuz şartnameler gereğince hesaplanan etriyeler tüm
kolon boyunca yerleştirilecektir.
Hasır Çelik
Bu sekmede perdelerde hasır çelik kullanımı ile ilgini seçenekler yeralmaktadır. Bu seçenekleri kullanarak hasır çelik
kullanımını isteğinize göre düzenleyebilirsiniz.
Hasır Çelik Yetersizse Normal Donatı Kullan

Hasır çelik üretimi belirli çaplar ile sınırlıdır. Örneğin, ülkemizde kullanılan “Q” hasırlarda en büyük boyun donatı
çapı 7.5 mm’dir.
Tasarım sırasında, perdelerde gerekli gövde donatı çapı mevcut çap sınırını aşarsa, çap seçilemeyeceği için tasarım
tamamlanamayacaktır. Bu gibi durumlarda alternatif olarak programın normal donatı kullanmasını sağlayabilirsiniz.
Bu seçenek işaretli olduğunda, en büyük hasır donatı çapı yetersiz ise ilgili perdede donatı sınıfı perdelerde
kullanılan donatı sınıfı olarak değiştirilecek ve bu sınıfta mevcut olan çaplar kullanılacaktır.
Bu seçenek işaretli değil ise, donatı seçilemeyeceği için perde tasarımı tamamlanamayacaktır.
Hasır Kullanımı için Min. Duvar Boyu

Perde gövde donatısı olarak hasır çelik seçili olsa da burada belirtilen değerden daha kısa boylu duvarlarda hasır
çelik kullanılayacaktır.
Hasır Çelik Genişliği

Kullandığınız hasır çelik panellerinin standart imalat genişliğini bu alanda belirtebilirsiniz. Perde gövdesi boyunca
hasır panelleri bu boyutlarda kesilecek ve “Hasır Ankraj / Bindirme Boyu” alanında belirlediğiniz bindirme boylarına
uygun olarak yerleştirilecektir.
Özel imalat hasırlar kullanıyorsanız ve hasır panellerinin perde genişlikleri boyunca tek parça olarak kesilmesini ve
yerleştirilmesini istiyorsanız bu alana “0” giriniz.
Hasır Ankraj / Bindirme Boyu

Bu alana hasır çelik panellerinin bindirme boyunu girebilirsiniz. Örneğin, 150mm aralıklı hasır kullanıyorsanız ve 3
göz bindirme boyu istiyorsanız, bu alana 450mm yazabilirsiniz.
Burada belirttiğiniz değer gövde donatılarının başlık bölgesine ankrajında kullanılacak uzunluk için de kullanıacaktır.
Hasır Çeliği Başlık Sonuna Kadar Uzat

Perdelerdeki hasır çelik detay çizimlerinde, gövdedeki hasır çelikler başlık bölgesine normalde ankraj boyu kadar
uzatılır. Ancak uygulamada hasır çeliklerin başlık sonuna kadar uzatılması da rastlanan bir durumdur. Bu seçenek
işaretlenirse ‘sadece çizimlerde’ hasır çelikler perde başlık bölgesini tamamen kapsayacak şekilde gösterilecektir.
Perde tasarımında bir farklılık oluşmayacaktır.
Detay Çizimleri
“Detay Çizimleri ” sayfası “Genel”, “Donatı Açılımları”, “Kesit Çizimleri” alt sayfalarından oluşmaktadır.
Burada yeralan seçenekler yardımıyla “Kolon Aplikasyon Planı”, “Kolon Kesit Çizimleri” ve “Kolon Detay Açılımları”
çizimlerine ait parametreleri kontrol edebilirsiniz.
Genel
Bu sayfada yeralan seçenekler yardımıyla Kolon Aplikasyon Çizimlerine ait parametreleri kontrol edebilirsiniz.
Kolon Etriye Parça Boylarını Yaz

Kolon Aplikasyon Planında etriye açılımlarında parça demir boylarının da yazılmasını istiyorsanız bu kutucuğu
işaretleyiniz.
1. Kat Kolon Aplikasyonunda Temel Filizlerini de Göster

1. Katınızın (en alt kat) Kolon Aplikasyon Planında dilerseniz Temel Filizlerinin de çizilmesini bu seçeneği
işaretleyerek sağlayabilirsiniz.
Kolon Donatısı Gönye Boyu

Kolon Aplikasyon Planında boyuna donatı çizimlerindeki gönye boyunu bu veri alanından ayarlayabilirsiniz.
Kolon Donatısı Alt Toleransı
Kolon ve perdelerin al kenarında aderansın daha güçlü olması için donatıları bu veri alanında belirtilen uzunluk
kadar yukarıdan başlatabilirsiniz. Bu seçenek hasır çelik dışındaki boyuna donatılarda etkili olacaktır.
Hasır Donatısı Topuk Beton Yüksekliği

Kolon ve perdelerin alt kenarında aderansın daha güçlü olması ve tünel kalıpların yerleştirilebilmesi için donatıları
bu veri alanında belirtilen uzunluk kadar yukarıdan başlatabilirsiniz. Bu seçenek sadece gövde bölgesinde kullanılan
hasır çelik donatılarda etkili olacaktır.
Kolon Aplikasyonu Pafta Yanı Etriye Açılımı Genişliği

Bu alana yazacağınız değer kolon aplikasyonlarında pafta yanına yerleştireceğiniz etriye ve yatay donatı grubunun
paftada kaplamasını istediğiniz genişliği (paftadaki çizim uzunluk biriminde) kontrol edecektir.
Bu değer boş bırakılırsa yaklaşık 8 metrelik bir varsayılan genişlik kullanılacaktır.
Çiroz Donatısı Tipi

Kolon ve perdelerde kullanılacak çiroz donatısı tipini bu alanda yeralan seçenekleri kullanarak belirleyebilirsiniz.
Donatı Açılımları
Bu sayfada yeralan bilgileri kullanarak “Kolon Detay Açılımları” çizimleri ile ilgili seçenekleri ve parametreleri kontrol
edebilirsiniz.
Detay Yanına Donatıların Açılımını Yap

Bu seçeneği işaretleyerek hazırladığınız Kolon Detay Açılımlarının yanında boyuna ve enine donatıların da çizilmesini
sağlayabilirsiniz.
Donatı Detay Boylarını Yaz

Bu seçeneği işaretleyerek hazırladığınız kolon detay açılımı paftalarında boyuna ve enine donatıların açılımlarında
parça demir boylarının yazılmasını sağlayabilirsiniz.
Donatı Toplam Boylarını Yaz

Bu seçeneği işaretleyerek hazırladığınız kolon detay açılımı paftalarında boyuna ve enine donatıların açılımlarında
toplam demir boylarının da yazılmasını sağlayabilirsiniz.
Detay Altına Kesit Çiz

Bu seçeneği işaretleyerek hazırladığınız kolon detay açılımı paftalarında detay çizimi yapılan kolonun kesitinin de
çizimde yeralmasını sağlayabilirsiniz.
Kolon Detay Açılımları Ölçeği

Kolon boyuna donatı açılımları çizilirken uyulması gereken ölçek değerini belirtmektedir.
Etriyelerin Temele Giriş Mesafesi

Temel kolonlarının donatı boy açılımları çizilirken etriyelerin temel içinde ne kadar devam edeceğini kontrol eden
parametredir.
Kesit Çizimleri
Kolon kesitlerini katlar boyunca bir tablo şeklinde çizdirmek için Kolon/Perde Donatı Hesapları menüsünde “Kolon
Kesit Çizimleri” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu sayfada yeralan bilgileri kullanarak “Kolon Kesit Çizimleri”nin tüm
kontrolünü elinizde tutabilirsiniz.
Kolon Yerleşim Akslarını Çiz
Bu seçenek işaretli ise kolon yerleşim aksları kesit çizimlerinde gösterilecektir.
Kolon Boyutlarını Ölçülendir

Bu seçenek işaretli ise kolon boyut ölçüleri kesit çizimlerinde gösterilecektir.
Kolon Etiketlerini ve Yazılarını Ortala

Kolon kesit çizimleri hücrelerinde kolon etiketlerinin ve yazılarının ortalanarak yazılmasını istiyorsanız bu seçeneği
işaretleyebilirsiniz. Aksi halde yazılar hücre içerisinde sola dayalı olarak yazılacaktır.
Kolon Etiket ve Donatı Yazılarını Çizgilerle Ayır

Bu seçenek işaretli ise her yazı satırından sonra yatay bir ayırıcı çizgi çizilecektir.
Kolon Yerleşim Aksı Etiketlerini Yaz

Bu seçenek işaretli ise kolon kesit çizimlerinin en alt satırında kolonun yerleşim akslarının etiketleri yazılacaktır.
Kolon Dikey Ayrım Çizgilerini Çiz

Bu seçenek işaretli ise her kolondan sonra dikey bir ayırıcı çizgi çizilecektir.
Seçili Olmayan Katları Tabloya Dahil Etme

Çizime dahil edilecek katları “Kolon Kesit Çizimleri” menüsünde yeralan "Katlar" listesindeki seçenekleri kullanarak
belirleyebilirsiniz. Bu seçenek işaretli ise, "Katlar" listesinde işaretlemediğiniz katlar çizime dahil edilmeyecektir.
Kolon Etiketlerini Tablonun Altına Yaz

Kolon etiketlerinin her bir hücreye değil de çizimin en altına yazılmasını istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Kat Etiketlerini Üste Yerleştir

Bu seçenek işaretli ise kat etiketleri her bir satırın üst çizgisine yerleştirilecektir. Aksi halde kat etiketleri her bir
satırı ortalayarak yazılacaktır.
Kolon Kesit Çizimleri Ölçeği

Kolon kesit detayları çizimleri için kullanılacak çizim ölçeğini bu alanda belirtebilirsiniz. Çizim ölçeği sadece yazı
boyutları ve sembollerin büyüklüklerinin belirlenmesinde kullanılacaktır.
Tip Kat Notu

Alt kattaki ile aynı olan kolonları belirtmekte kullanılacak ibareyi (örneğin "ALT ILE AYNI") bu alana girebilirsiniz.
Katmanlar
Kolon Kesit Çizimlerinin hazırlanmasında kullanılacak olan katman adı, rengi, çizgi tip, yazı tipi ve yazı yükseklikleri
gibi katman özellikleri bu sayfada yeralan veri alanları yardımıyla kontrol edilebilir.
Yaptığınız değişiklikler bu tabloda düzenlemeleri yaptıktan sonra hazırlayacağınız çizimler üzerinde etkili olacaktır.
Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri

Kat Kirişleri için “Ayarlar ve Parametreler” formunu “Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Kiriş Tasarım Ayarları ve
Parametreleri” seçeneğini seçerek ekrana getirebilirsiniz.
Bu formda yeralan bilgileri kullanarak kiriş donatı hesabının ve donatı çizimlerinin kontrolünü elinizde tutabilirsiniz.
“Ayarlar ve Parametreler” formu tab’larla ayrılmış sayfalardan oluşmaktadır. Bu sayfalarda yeralan bilgiler ilgili
başlıklar altında detaylı olarak açıklanmıştır.
Tasarım
Bu sayfada boyuna tasarımı etkileyen parametreler ve ayarlar yeralmaktadır.
Tasarım Kesme Kuvveti Parametreleri

Kiriş etriyelerinin hesabında kullanılacak olan Tasarım Kesme Kuvveti (Vd) değeri olarak, Kolon yüzündeki veya
Kolon yüzünden d uzaklığındaki değerin kullanılmasını ilgili seçeneği işaretleyerek belirleyebilirsiniz.
Orion Bina Tasarım Sistemi , varsayılan değer olarak Deprem Yönetmeliği hükümlerine uygun seçim olan, Tasarım
Kesme Kuvveti (Vd) değeri olarak Kolon yüzündeki kesme kuvvetini kullanmaktadır.
Açıklık Üst Kenar Momenti

Bu bölmede yeralan seçenekleri kullanarak açıklı üst kenarında çekme yaratan tasarım momentini belirleyebilirsiniz.
"Açıklık Orta L/2 Bölgesi Max. Momenti Kullan" seçeneğini işaretlerseniz, kirişin tüm kombinasyonlar sonucunda
elde edilen moment diagramının açıklık orta "L/2" bölgesindeki en büyük negatif moment kullanılacaktır. Aşağıdaki
şekilde yeralan diagramdaki “a” ve "b" değerlerinden büyük olanı seçilecektir.
"Açıklık Ortasındaki Momenti Kullan" seçeneğini işaretlerseniz, tüm kombinasyonlar taranarak açıklık ortasındaki
negatif moment (varsa) kullanılacaktır. Aşağıdaki şekilde yeralan diagramdaki "c" değeri seçilecektir.
M-sol
M-sağ
a b
(-) c (-)
(+)
L/4 L/2 L/4
Kesit Faydalı Yüksekliği Hesabı

Bu veri alanında yeralan seçenekleri kullanarak kiriş kesitinin faydalı yüksekliğinin hesaplanma yöntemini
"Donatı Ağırlık Merkezi" alanını işaretlediğiniz zaman kesitte yeralan çekme donatılarının ağırlık merkezi
hesaplanarak kesit faydalı yüksekliği belirlenecektir. Bu yöntemde kesit çekme bölgesindeki her bir donatı
çubuğunun ağırlık merkezine katkısı hesaplanacaktır.
Alternatif olarak "Donatı Sıra Ağırlık Merkezi" alanını işaretlediğiniz zaman, her sırada yeralan en büyük donatı çapı
kullanılarak donatı sıra seviyeleri belirlenecek, ve bu mesafelerin ortalaması alınarak kesit faydalı yüksekliği
belirlenecektir.
Hesapta Dikdörtgen Kesit Kullan

Bu veri alanını işaretleyerek, açıklık bölgelerinde donatı hesaplarında kesit tablalarının gözönüne alınmamasını
(dikdörtgen kesit kullanılmasını) sağlayabilirsiniz.
Komple Donatı Seçimi Ayarları

Bu bölümde yeralan "Donatı Kesite Sığmıyorsa Donatı Seçme" seçeneğini kullanarak komple donatı seçimi
sırasında donatıları kesite sığmayan kirişlerin tasarımının yapılmasını önleyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda, donatı
hesaplanmayan aksları interaktif olarak donatılandırabilirsiniz.
İhmal Edilebilir Etkiler
Kiriş tasarımında ihmal edilecek değerler bu veri alanlarına girilmektedir. Tasarım aşamasında bu veri alanlarındaki
değerlerden daha düşük değer elde edilmesi durumunda bu etkiler ihmal edilerek gözönüne alınmayacaktır.
Orion Bina Tasarım Sistemi, kiriş elemanları için “TDY 2007”de tasarım eksenel basınç kuvvetinin sınır değeri olarak
belirtilen “0.1*Ac*fck “ değerini kontrol etmekte olup, bu değerin aşılması durumunda kullanıcı uyarılmaktadır. Bu
durumda elemanın kiriş gibi gözönüne alınmayıp düşey taşıyıcı eleman olarak tasarımının yapılması uygun olacaktır.
Ayrıca, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi kirişlerde burulma sınır değerlerini de kontrol etmekte olup, tasarım
burulma momentinin TS-500’de verilen sınır değeri geçmesi durumunda kullanıcı uyarılmaktadır. Tasarım burulma
momentinin daha düşük değerlerde hesaplanması durumunda ise burulma etkisi ihmal edilecektir.
Kiriş Üst ve Alt Kenar Beton Örtüsü

Kiriş alt ve üst kenarında ve kesit yanaklarında kullanılacak donatı beton örtüsü değeri bu veri alanına girilmektedir.
Bu alanların boş bırakılması (veya “0” girilmesi) durumunda, şartnamece uygun görülen değer otomatik olarak
hesaplanacak ve kullanılacaktır.
Beton örtüsü, kiriş kenarından etriye donatısı yüzüne kadar ölçülmektedir.
Orion Bina Tasarım Sistemi kiriş kesiti etkili derinliğini seçilen donatı çaplarını gözönüne alarak otomatik olarak
hesaplamaktadır. Birden fazla donatı sırası kullanılması durumunda donatıların ağırlık merkezi de otomatik olarak
hesaplanacaktır ve buna bağlı olarak bulunan etkili kesit derinliği kullanılacaktır.
Kiriş Başı/Sonu Paspayı

Kiriş aksının başında ve sonunda kullanılacak paspayını bu alana girebilirsiniz. Bu değer, kiriş kenarından donatı
merkezine kadar ölçülmektedir.
Parametreler
Bu sayfada boyuna enine donatılar ile ilgili parametreler yeralmaktadır.
Kiriş Min. Donatı Çapı

Kirişlerde kullanılacak minimum boyuna donatı çapını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Donatı
seçimleri sırasında bu alana girilmiş çap değerinin altında çap kullanılmayacaktır.
Daha önceden hesaplanmış kirişlerin yeni çap değerleri ile baştan donatılandırılması için donatı hesabını
yenilemeniz gerekecektir.
Kiriş Limit Donatı Çapı

Kirişlerde kullanılacak maksimum boyuna donatı çapını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Donatı
seçimleri sırasında bu alana girilmiş çap değerinin üstünde çap kullanılmayacaktır.
Daha önceden hesaplanmış kirişlerin yeni çap değerleri ile baştan donatılandırılması için donatı hesabını
yenilemeniz gerekecektir.
Gövde Donatısı Çapı

Kesit derinliği 60 cm’den fazla olan kirişlerde kullanılacak gövde donatısı çapını bu veri alanına girebilirsiniz. Gövde
donatısı gereken kirişlerde donatı çapı olarak bu alanda belirtilen değer kullanılacaktır.
Min. Montaj Donatı Adedi

Kirişlerde kullanılacak en az montaj donatısı adedini bu veri alanı ile kontrol edebilirsiniz. Bu alanda belirttiğiniz
donatı adedinin altında montaj donatısı kullanılmayacaktır.
Min. Montaj Donatısı Çapı
Kirişlerde kullanılacak en küçük montaj donatısı çapını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Montaj
donatısı kullanılması istenen kirişlerde donatı çapı olarak bu alanda belirtilen değer kullanılacaktır.
Min. Üst ve Alt Donatı Aralığı

Kiriş kesitinde üst ve alt kenarda kullanılabilecek en küçük donatı aralıklarını bu veri alanlarını kullanarak kontrol
edebilirsiniz.
Bu alana yazacağınız değer, kullanılan betonarme şartnamesinde belirtilen değerden daha büyük veya eşit
olmalıdır. Daha büyük değerlerin kullanılması halinde, kesitin aşırı zorlanması gibi zorunlu durumlarda program
donatı aralığını otomatik olarak betonarme şartnamesinde belirtilen minimum aralık değerine kadar azaltacaktır.
Max. Çekme ve Basınç Donatısı Aralığı

Kiriş kesitinde kullanılabilecek en büyük donatı aralığını bu veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz. Maksimum
donatı aralığı çekme ve basınç donatıları için ayrı ayrı tanımlanabilmektedir.
Örneğin, açıklık orta bölgesi alt kenarı çekme durumunda olan bir kirişte bu bölgede otomatik olarak "Çekme
Donatısı Maksimum Aralığı" için girdiğiniz değer kullanılacaktır.

Kiriş donatı hesaplarında farklı donatı aralığı değerlerinin denenmesi sırasında donatı aralıkları her seferinde
"Donatı Aralık Adımı" kadar arttırılıp azaltılır.
Denemelerin sayısını optimize etmek amacıyla bu alana 0.5 cm veya 1 cm girmeniz yeterli olacaktır.
Donatı Demiri Boyu

Özellikle uzun kirişlerin bulunduğu akslarda donatıların doğru olarak eklenmesini istiyorsanız inşaatta kullanacağınız
donatı demirlerinin standart boyunu bu alana girin. Herhangi bir donatının bu alanda belirtilen boyu aşması
durumunda gerekli noktalarda ek yapılacaktır.
Minimum ve Maksimum Etriye Çapı

Kirişlerde kullanılmasını istediğiniz en küçük ve en büyük etriye çapını bu alana girebilirsiniz. Belirttiğiniz çapların
dışında etriye kullanılmayacaktır.
Minimum ve Maksimum Etriye Aralığı

Kirişlerde kullanılmasını istediğiniz en küçük ve en büyük etriye aralığını bu alana girebilirsiniz. Mesnetlerde etriye
sıklaştırması yapıldığında, etriyelerin sıklaştığı bölgelerde bile etriye aralığı bu değerin altına düşmeyecektir.
Etriye Aralık Adımı

Etriye aralıkları, bu veri alanına yazdığınız değerin katları olarak hesaplanacaktır. Örneğin, "Etriye Aralık Adımı = 2.5
cm" girdiyseniz, etriye aralıkları 12.5, 15, 17.5 gibi belirlenecektir.
“Aks ve Kiriş Bilgileri Editörü”nün “Donatılar” sayfasında, “Etriye” satırında, Etriye Bilgisine işaretleyicinizin sol
butonu ile tıkladığınızda, “Etriye aralığı Arttır/Azalt” butonuna her basışınızda etriye aralığı bu veri alanına girdiğiniz
değer kadar artacak veya azalacaktır.
Etriye Adeti Etriye Aralığı
Arttır/Azalt Arttır/Azalt
Etriye Çapı
Arttır/Azalt
Donatı Kesim Boyu Kontrolü

Donatı Demir Boyları ve Donatı Ölçüleri, bu veri alanına yazdığınız değer esas alınarak yuvarlanacaktır. Örneğin, bu
veri alanlarına “5 cm.” girerseniz, donatı demir boyları ve ölçüleri 5 ve 5’in katları olarak belirlenecektir.
Donatı Seçimi
Bu sayfada donatı seçim sistemini kontrol edebileceğiniz çeşitli parametreler yeralmaktadır.
Yöntem
Donatı seçimini kontrol eden yöntemler bu bölümde yeralmaktadır. Aşağıdaki yöntemlerden birini işaretleyerek
donatıların isteğinize göre seçilmesini sağlayabilirsiniz.
Donatı Aralığı Optimizasyonu Yöntemi

Bu tasarım yönteminde kullanıcı tarafından belirlenen min. ve max. donatı aralığı içerisinde kalmak koşuluyla en
büyük donatı çapını kullanarak en büyük donatı aralığını sağlayacak şekilde donatı çapları belirlenir.
Donatı Çapı Minimizasyonu Yöntemi

Bu tasarım yönteminde ise, kullanıcı tarafından belirlenen min. donatı aralığının altına inmeden seçilebilecek en
küçük donatı çapı hedeflenerek tasarım gerçekleştirilir.
Hesap Sırasında Donatı Aralığını Göster

Bu veri alanını işaretlerseniz "Donatı Bilgileri" editöründe yeralan "Min-bw" bilgisi (seçilen donatıların sığabileceği
minimum kesit genişliği) yerinde “s-Donatı” başlığı yanında donatı aralığı bilgisi (yerleştirilen donatılar arasında
kalan net aralık) yeralacaktır.
Donatı Alanı Toleransı

Bu veri alanına gireceğiniz değer kadar kiriş kesitine gerekli donatıdan daha az donatı konulacaktır. Normal olarak
bu değeri 0.00 olarak kullanmanız yerinde olacaktır.
Min. Mafsal Üst Donatı Yüzdesi

Kiriş uçlarında mafsal tanımlaması yapılmış olması durumunda mesnet üstlerinde kullanılacak donatıyı açıklıkta
hesaplanan donatı alanının bir yüzdesi olarak verebilirsiniz. Örneğin bu değerin %50 verilmesi durumunda açıklıkta
hesaplanan donatı alanının yarısı mafsal tanımı yapılmış mesnet bölgelerinde kullanılacaktır.
Donatı Düzeni
Donatı düzenini belirleyen parametreler bu sayfada yeralmaktadır.
Donatı Düzeni
Kiriş tasarımında kullanılmasını istediğiniz varsayılan donatı düzenini buradaki listeden seçebilirsiniz.
Pilyesiz sistem kullanmak istiyorsanız bu listeden “Pilyeli Sistem” seçeneğini işaretleyerek daha sonra “Pilyeler”
sekmesinden “Kırılacak Pilye Adedi” alanını “Pilye Kırma” olarak ayarlayınız. “Pilyesiz Sistem 1”, “Pilyesiz Sistem
2”, “Pilyesiz Sistem 3” seçenekleri daha çok ülke dışında kullanılan seçeneklerdir.
2. Sıra Donatı Ayarları

“2. Sıraya En Az İki Donatı Çubuğu Yerleştir” seçeneğini işaretlerseniz, en az 2 adet donatı çubuğu 2. Sırada
kullanılacaktır.
“1. ve 2. Sırada Aynı Donatı Çapı Kullan” seçeneğini işaretlerseniz, aynı olarak seçilecektir.
“1. ve 2. Sırada Eşit Sayıda Donatı Kullan” seçeneğini işaretlemeniz durumunda 1. ve 2. Sıra için aynı sayıda donatı
kullanılacaktır.
0.70 As için 2. Alt Düz Donatıyı Kullan

Pilyesiz donatı düzenlerinde, tüm alt donatıların açıklık boyunca uzatılması gerekmemektedir. Genellikle açıklıkta
gerekli alt donatının sadece %30'unun mesnet boyunca sürekli olması yeterlidir.
Bu veri alanını işaretlerseniz, alt düz donatının (en fazla) %70'i "2. Alt Düz Donatı" grubuna dahil edilecektir.
2. Üst İlave Donatı Kullanımı

Pilyesiz donatı düzenlerinde üst ilave donatılarında iki farklı donatı grubu bulunmaktadır. "2. Üst İlave Donatı"ları
genellikle 2. Sıra veya daha kısa uzatma mesafesi kullanılarak ekonomi sağlamak amacıyla kullanılır.
Bu grupta yeralan “0.40 As için Kullan” seçeneğini işaretlerseniz, mesnette gerekli donatı alanının en fazla %40'ının
karşılanması amacıyla "2. Üst İlave" donatı grubunun kullanılmasını sağlayabilirsiniz.
2. Üst İlave donatı grubunun kullanılması halinde bu donatılar 0.15L mesafesine kadar uzatılmaktadır. “0.25L kadar
Uzat (Default: 0.15L)” veri alanını işaretlerseniz, 2. Üst İlave donatılar da her zaman 0.25L mesafesine uzatılacaktır.
2. Üst İlave donatı grubunun 2. Sırada kullanılması halinde, bu grupta yeralan toplam donatı gerekli donarı alanının
%40'ını aşıyorsa, donatı çubukları otomatik olarak 0.25L mesafesine uzatılacaktır.
Not: Burada kullanılan "0.25" katsayısını "Donatılar" sayfasında yeralan "Donatı Uzatma Mesafeleri" veri alanını
kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Pilyeler
Bu sayfada donatı çizim tekniğini ve pilyeleri kontrol edebileceğiniz ek parametreler yeralmaktadır.
Kırım Kontrolü
Pilye kırımı yapılacaksa kırım yerinin kontrolunu bu veri alanını kullanarak yapabilirsiniz. Bu alanları işaretleyiciniz ile
tıkladığınızda açılacak olan listeden aşağıdaki seçimleri yapabilirsiniz:
Alt L/5’ten En yaygın olarak kullanılan kırım kontrolüdür. Bu yönteme göre, pilye çanağı ile mesnet yüzü
arasındaki mesafenin kiriş temiz açıklığının beşte biri (kenar mesnetlerde ise yedide biri) olması öngörülmektedir.
Ancak bu noktadan pilye kırılması halinde, üst kenarda mesnet ile pilye köşesi arasındaki düz donatı boyunun kiriş
derinliğinin yarısından az olması (x < H/2) durumunda pilye kırım noktası üst kenarda “H/2” mesafesine göre
yeniden düzenlenecektir.
Üst H/2’den Bu yönteme göre pilye her zaman, üst kenarda mesnet ile pilye köşesi arasındaki düz donatı boyu
kiriş derinliğinin yarısına eşit olacak şekilde kırılacaktır.
> h/2
Pilye Çanağı
L/7 L/5
Pilye Kontrol Parametreleri
Kırılacak Pilye Adedi

Orion Bina Tasarım Sistemi , açıklık yeterli olduğu sürece ikinci ve üçüncü pilye kırımı yapmaya çalışmaktadır.
Açıklığın yeterli olması durumunda farklı noktalardan kırım yapılan en fazla 3 sıra pilye yerleştirilebilir. Dilerseniz
“Pilye Kırma” opsiyonunu seçerek kesite pilye donatı kullanımını tamamen kapatabilirsiniz.
1. Pilye
2. Pilye
3. Pilye
h/2 h/2
Piye Kırım Kontrolü
Min. Çanak Genişliği

Pilye kırımı için gerekli minumum çanak genişliğini bu veri alanında belirleyebilirsiniz. Minimum çanak genişliği
olarak genellikle kiriş temiz açıklığının yarısı (L/2) kullanılmaktadır. Bazı özel durumlarda bu değerin yerine listeden
sayısal değerler de seçebilirsiniz.
Pilye Açısı
Orion Bina Tasarım Sistemi ile sadece 45 ve 60 derece açılı pilyeler çizebilirsiniz. Pilyelerin hangi açıyla kırılacağını
“Pilye Açısı” veri alanı ile kontrol edebilirsiniz. Bu veri alanında yeralan seçenekler:
45+60 Bu seçenek ile açıklık yeterli olduğu sürece pilyelerin 45 dereceyle kırılmasını, açıklık 45 derece pilye için
yetersiz ise, olabiliyorsa 60 dereceyle kırılmasını sağlayabilirsiniz.
45 Bu seçeneği kullanırsanız pilyeler sadece 45 derece ile kırılacaktır.
60 Bu seçeneği kullanırsanız pilyeler sadece 60 derece ile kırılacaktır. Özellikle sürekli temel kirişleri gibi derin
kesite sahip kirişlerde 60 derece pilyelerin kullanılmasını isteyebilirsiniz.
Kiriş Boyuna Göre Pilye Kontrolü

2. ve 3. Pilyelerin kırımını kiriş boyuna göre kontrol edebilirsiniz. Buna göre “İki Kırım Min. Boyu” alanına
yazacağınız değerden kısa kirişlerde tek pilye kırımı, “İki Kırım Min. Boyu” ile “Üç Kırım Min. Boyu” arasında temiz
açıklığa sahip kirişlerde iki pilye kırımı, daha uzun kirişlerde de üç pilye kırımı yapılacaktır.
Etriyeler
Etriyelerin tipini ve düzenini kontrol eden seçenekler bu sayfada yeralmaktadır.
Etriye Adedi Kontrolü

Bu bölmede yeralan iki veri alanını kullanarak kiriş kesit genişliğine ("bw") bağlı olarak kesite yerleştirilecek etriye
adedini kontrol edebilirsiniz.
"Tek Etriye için bw Limiti" alanına girdiğiniz değer aşıldığında program otomatik olarak etriye adedini "2" olarak
belirleyecek ve kesitte çift etriye kullanacaktır.
Benzer şekilde, "Çift Etriye için bw Limiti" alanına girdiğiniz değer aşıldığında da program otomatik olarak etriye
adedini "3" olarak belirleyecektir.
“Etriye Tipi” seçenekleriyle, kirişte kullanılacak etriyenin kirişe nasıl sarılacağını belirleyebilirsiniz. İlk seçenekte
kirişin dışına tek bir etriye sarılarak diğer etriyeler ayrıca içeride kullanılır. İlk seçenek kirişlerdeki burulma dayanımı
açısından daha efektiftir. İkinci seçenekte kirişin dışına tek bir etriye sarılmaz.
Nervür Etriyeleri
Bu bölmede yeralan “Etriye Tipi” alanını kullanarak nervür kirişlerinin etriyelerin “Kapalı”, “Açık” veya “Standart”
tipte olmasını sağlayabilirsiniz.
Kapalı Etriye Açık Etriye Standart Etriye
Etriye Etriye
Uzantısı Uzantısı
Nervür Etriyesi Tipleri
Nervür etriyesi kollarının uzunluğunu ise “Etriye Uzantısı” veri alanına yazacağınız uzunluk değeri ile kontrol
edebilirsiniz.
Mesnette Etriye Sıklaştırması Yap

"Etriye Seçimi" bölümünde yeralan bu veri alanı ile mesnet bölgelerinde etriye sıklaştırılması yapılması veya
yapılmamasını kontrol edebilirsiniz. Bu veri alanını işaretli hale getirirseniz mesnette etriye sıklaştırması otomatik
olarak yapılacaktır.
Mesnette Açıklık ile Aynı Çapı Kullan

Açıklık ve mesnet etriyelerinde aynı çapı kullanmak istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz. Bu durumda açıklık
ve mesnet etriyelerinde farklı çap kullanılmayacaktır.
Mesnet Bölgelerinde Simetrik Etriye Seç

Sol ve sağ mesnet etriyelerinin en olumsuz mesnete göre aynı seçilmesini sağlamak için bu seçeneği
işaretleyebilirsiniz. Deprem yönetmeliği kullanılıyorsa, bu seçenek otomatik olarak işaretlenecektir.
Sabit Sıklaştırma Bölgesi Genişliği (2h)

Kirişlerin sağ ve sol mesnetlerinde yeralan "2h" bölgelerinde etriye sıklaştırması yapıldığı durumlarda açıklıkta kalan
sıklaştırma yapılmamış bölgenin genişliği bu değişken ile tanımlanan değerden daha az ise tüm kiriş boyunca
sıklaştırılmış etriye yerleştirilir.
Örneğin bu değişken "L/3" olarak seçilmiş ise (L: Net Kiriş Açıklığı) eğer "L - 4h" değeri "L/3"ten küçük ise etriye tüm
kirişte sıklaştırılmış olarak yerleştirilecektir.
Böyle bir kısıtlama kullanmak istemiyorsanız bu değişken için "Yok" değerini seçebilirsiniz.
2h > L/3 2h
Kiriş Etriyeleri Sıklaştırma Parametreleri
Min. Açıklık Bölgesi Genişliği Kontrolü

Kirişlerin sağ ve sol mesnetlerinde yeralan "2h" bölgelerinde etriye sıklaştırması yapıldığı durumlarda açıklıkta kalan
sıklaştırma yapılmamış bölgenin genişliği bu değişken ile tanımlanan değerden daha az ise tüm kiriş boyunca
sıklaştırılmış etriye yerleştirilir.
Örneğin bu değişken "L/3" olarak seçilmiş ise (L: Net Kiriş Açıklığı) eğer "L - 4h" değeri "L/3"ten küçük ise etriye tüm
kirişte sıklaştırılmış olarak yerleştirilecektir.
Böyle bir kısıtlama kullanmak istemiyorsanız bu değişken için "Yok" değerini seçebilirsiniz.
2h > L/3 2h
Kiriş Etriyeleri Sıklaştırma Parametreleri
Donatı Yerleşimi
Donatıların yerleşimini kontrol eden parametreler bu sayfada yeralmaktadır.
Donatılar
Açıklık boyunca yerleştirilen boyuna donatıların kesim koşullarını aşağıdaki seçenekleri kullanarak belirleyebilirsiniz.
Mesnet İçinde Ek Yap

Bu seçenek işaretlenirse, komşu açıklıklardan uzatılan donatılar ortak mesnetin ortasında kullanılan şartnamelerde
belirtilen kenetlenme mesafesi kadar birbirine bindirilir.
Mesnet Dışında Ek Yap

Bu seçenek işaretlenirse, komşu açıklıklardan uzatılan donatılar ortak mesnetin hemen sağında veya solunda
kullanılan şartnamelerde belirtilen kenetlenme mesafesi kadar birbirine bindirilir.
Bu ek yöntemi, mesnet bölgesinde donatı yığılmasını önlemesi açısından yararlı bir seçenektir.
Mesnet İlk Kenarından Ankraj Kadar Uzat

Bu seçenek işaretlenirse, özellikle geniş mesnetlerde daha ekonomik bir alt donatı kesim yöntemi olarak, mesnet
kenarından itibaren kullanılan şartnamelerde belirtilen kenetlenme mesafesi kadar donatının uzatılması sağlanır.
Komşu Açıklığa Ankraj Kadar Uzat
Bu seçenek işaretlenirse, kolon dış yüzünden itibaren kullanılan şartnamelerde belirtilen kenetlenme mesafesi
kadar donatının komşu açıklığa uzatılması sağlanır.
Bu yöntemin Deprem Yönetmeliği kapsamında kullanılması zorunludur.
Benzer Alt Donatıları Birleştirerek Çiz

Donatı kesim boyunu (genellikle 12 metre seçilir) aşmadığı sürece, alt donatıların açıklıklar boyunca uzatılmasını
sağlamak için bu veri alanını işaretleyebilirsiniz. Donatıların benzer olarak kabul edilmesi için, adetlerinin ve
çaplarının birbirine eşit olması gerekmektedir.
Benzer Gövde Donatılarını Birleştirerek Çiz

Donatı kesim boyunu (genellikle 12 metre seçilir) aşmadığı sürece, gövde donatılarının açıklıklar boyunca
uzatılmasını sağlamak için bu veri alanını işaretleyebilirsiniz. Donatıların benzer olarak kabul edilmesi için,
adetlerinin ve çaplarının birbirine eşit olması gerekmektedir.
Mesnet İlavelerini Simetrik Uzat

Mesnet ilave donatıları genellikle sola ve sağa açıklığın ¼’üne kadar uzatılır. Bazı durumlarda, bu donatının her iki
açıklığa simetrik olarak uzatılması istenebilir.
Bu veri alanını işaretlerseniz, mesnet donatısı her iki tarafa, uzun açıklığın ¼’ü kadar simetrik olarak uzatılır.
Donatı Uzatma Mesafelerine Ankraj Ekle

Bu veri alanını işaretlerseniz, mesnet donatı boylarına açıklığın ¼’üne ek olarak ankraj boyu da eklenecektir.
Benzer Üst Donatıları Birleştirerek Çiz

Bu veri alanını işaretlerseniz, kiriş üstünde komşu kirişten gelen benzer üst donatılar mevcut üst donatıyla
birleştirilerek çizilecektir. Donatı çapının ve adedinin aynı olması gerekir.
Donatı Uzatma Mesafeleri

Donatılar komşu kirişe uzatılırken açıklığın ne kadarı boyutunda uzatılacağını belirlemektedir. Yönetmeliğe göre
hesaplanan kenetlenme boyundan daha küçük değer girilirse kenetlenme boyu kullanılır. Kenetlenme boyundan
daha büyük değerler girilmesi durumunda donatı bu değere göre uzatılacaktır.
İlk ve Son Mesnet Donatı Kontrolü

İlk ve son mesnet donatılarının açıklık donatıları ile birleştirilmesini istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz. Bu
seçenek “Pilyesiz” donatı düzenlerinde kullanılmaktadır.
“Üst Açıklık Donatılarını Uzat” seçeneğini işaretlerseniz ilk ve son açıklıktaki üst mesnet donatılarının üst açıklık
donatısı ile birleştirilerek açıklık donatılarının bu mesnetlere uzatılması sağlanacaktır.
“Alt Açıklık Donatılarını Uzat” seçeneğini işaretlerseniz ilk ve son açıklıktaki alt mesnet donatılarının alt açıklık
donatısı ile birleştirilerek açıklık donatılarının bu mesnetlere uzatılması sağlanacaktır.
Çekme Bölgesi Min. Bindirme Katsayısı

Çekmeye çalışan donatılarda bindirme yapılırken bindirme boyunun çarpılacağı katsayıyı belirtmektedir.
İlk ve son mesnet donatılarının açıklık donatıları ile birleştirilmesini istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz. Bu
seçenek “Pilyesiz” donatı düzenlerinde kullanılmaktadır.
Minimum Ankraj Boyu

Donatılar betona kenetlenirken kullanılacak kenetlenme boyunun hesaplanmasında kullanılacak katsayısıyı
belirlemektedir. Yönetmelik kurallarına göre hesaplanan kenetlenme boyu daha büyük ise yönetmelik değeri
kullanılır.
Gönye Kontrolü
Donatı gönyeleri ile ilgili parametreler bu sayfada yeralmaktadır.
Minimum Donatı Gönyesi

PROBINA, kiriş mesnetlerinde kullanılabilecek donatı gönyelerinin yapılıp yapılmamasını ve boylarını, kiriş
geometrisini gözönünde tutarak otomatik olarak belirlemektedir. Bu bölmede kiriş alt ve üst kenarındaki gönyelerin
kontrolünü ayrı ayrı sağlamak amacıyla iki veri alanı bulunmaktadır.
Bu alanlara gireceğiniz değerler ise, gönye gerekmesi halinde kullanılabilecek en kısa gönye boyunu kontrol
edecektir. Örneğin bu alanda 25  yazıyorsa ve herhangi bir mesnette hesap ile gereken gönye boyu 15  ise,
doğrudan 25  boyunda gönye kullanılacaktır.
Konsol Alt Donatı Gönyesi Çiz

Konsol kirişlerin alt donatılarına gönye yapılmasını istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Gönye Boyu Kiriş Derinliğinden Büyükse

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi donatı gönye boylarını genellikle kiriş derinliğince kısıtlamaktadır. Bu bölmede
yeralan seçenekleri kullanarak gönye boyu kontrolünü isteğinize göre ayarlayabilirsiniz:
Gönye Boyu Kiriş Derinliğinden Büyükse:
“Üst Gönyeleri Kolon İçerisine Uzat” seçeneğini işaretlerseniz kiriş donatı detayları hazırlanırken gönye boyu kiriş
derinliğinden büyükse donatı gönyeleri kolon içerisine uzatılacaktır.
“Uzun Üst Gönyeleri U-Şeklinde Kır” seçeneğini işaretlerseniz donatı gönyeleri U şeklinde kiriş içerisine doğru
kırılacaktır.
Ankraj boyunu kontrol etme, donatıyı kiriş alt yüzünde kes

Gönyelerin kolon içerisine uzatıldığı durumlarda fazla uzun donatı gönyesi istenmeyebilir. Bu nedenle yönetmelik
tarafından gönye için istenen kenetlenme mesafesi ne olursa olsun, bu seçenek işaretlenirse gönye kiriş alt yüzünde
kesilerek kolon içine uzatılmaz.
Çizim Tekniği
Çizim tekniğini kontrol eden ayarlar ve parametreler bu sayfada yeralmaktadır.
Genel
Çizim ölçeği, pozlandırma kontrolü ve arkaplan döseme ve kirişlerin çizimi gibi genel parametreler bu sayfada
gruplanmıştır.
Çizim Ölçeği
Kiriş detay çizimlerinde kullanılacak çizim ölçeğidir. Bu veri alanını işaretleyiciniz ile tıkladığınızda açılacak olan
listeden kullanmak istediğiniz ölçeği seçebilirsiniz.
Çizim Gruplama Düzeyi

Probina Orion’da detay çizimleri doğrudan DXF formatında oluşturulmaktadır. Herhangi bir ara format
kullanılmamaktadır.
Probina Orion, DXF çizimini oluştururken, DXF/DWG formatlarında desteklenen “Nesne Gruplama” özelliğini
kullanır. “Akıllı Nesne Gruplama” ile birbiriyle ilişkili çizim nesneleri aynı gruba atanarak birlikte taşınabilir,
silinebilir ya da düzenleme işlemi yapılabilir. Çizimlerin “Akıllı Nesne Gruplama” ile bu şekilde düzenlenmesi çalışma
performansını üst düzeye çıkarır.
Örneğin, bir kiriş aksının detay çizimi hazırlanırken, her bir donatı çubuğu, donatı etiketi, poz numarası, donatı boy
yazıları birlikte gruplanarak, taşınmaları ve düzenlenmeleri kolaylaşır. Benzer şekilde, etriye açılımı, kesitler, arka
plan elemanları, kiriş, perde ve kolon form kesitleri de kendi aralarında gruplanır.
Entegre CAD editörü proCAD’te bulunan “Grup Yöneticisi” ile hazırlanan çizimlerdeki gruplar kolayca yönetilebilir.
“Gruplama Yapma” seçeneği işaretlenirse, Probina Orion detay çizimlerini oluştururken “Akıllı Nesne Gruplama”
özelliğini kullanmayacaktır.
“Aksın Nesnelerini Grupla” varsayılan seçeneği ile kiriş aksının detay çiziminde yer alan birbiriyle ilişkili tüm
nesneler gruplanarak DXF çizimi oluşturulur. Tüm donatı çizgileri, gönyeleri, yazıları ve poz numaraları gruplanır.
Ayrıca kirişlerden alınan kesitler ve içinde gösterilen etriyeler gruplanır.
“Aksı Grupla” seçeneği ile kiriş aksı detay çizimini oluşturan çizim nesnelerinin tamamı tek bir grup olarak
oluşturulur. Bu şekilde kiriş aksı detay çizimini tek parça olarak ele alabilirsiniz.
Gruplanmış nesnelerin içindeki nesnelere istenirse tek tek ulaşılarak düzenlenebilir.
Min. Perde Boyu

Mesnetlerde perdelerin yeralması durumunda (montaj ve gövde donatıları dahil) tüm donatılar mesnet yüzünden
itibaren ankraj boyu kadar uzatılarak kesilecektir. Binada 100-150 cm boyularında perdelerin bulunması durumunda
bu yerleşim tekniği hem eklerin çakışması nedeniyle hem de teknik olarak sorunlar yaratabilmektedir.
Bu nedenle “Min. Perde Boyu” alanına girdiğiniz değere eşit ve küçük boydaki perdelerin kolon görünümünde
çizilmesini ve dolayısıyla donatılara bu mesnetlerde ek yapılmamasını sağlamak isteyebilirsiniz.
Bu alana yazacağınız değerin altında boya sahip perdelerde donatılar mesnetlerde kesilmeyecektir.
Pozlandırma Yap
Kiriş donatı çizimlerinde demirlere poz verilmesini ve metraj çıkartılmasını istiyorsanız bu alanı işaretli hale
getirebilirsiniz.
Dikkat: Pozlandırma ve metraj istemediğiniz durumlarda bu işareti kaldırmanız gerekmektedir.
Aks Dairesi/Etiketi Yaz

Kirişlerin başında ve sonunda yeralan aksların isimlerinin daire içine alınması istemiyorsanız bu alandaki işareti
kaldırmanız yeterlidir.
Aks Dairelerini Herşeyin Üstüne Yaz

Detay çiziminde, aks dairelerinin herşeyin üstinde çizilmesini istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz. Bu
durumda, detay çiziminin yüksekliği biraz artacaktır.
Döşeme Çizgilerinin Kiriş İçinde Gösterimi

Arka ve ön planda kalan döşeme ve kirişlerin çizdirilmesini bu bölümde yeralan seçenekleri kullanarak kontrol
edebilirsiniz. Sadece arkaplandakileri, veya sadece ön plandakileri veya her ikisini de çizdirebilirsiniz. Arka ve ön
plan çizgileri farklı katmanlarda çizilmektedir.
Kirişler
Bu sayfada kirişlerin çizgilerinin ve etiketlerinin kontrolü için kullanılan parametreler bulunmaktadır.
Kiriş İsimleri Listesi Yap

Paftada yeralan tüm kirişlerin isimlerinden oluşan bir listenin paftanın sol alt köşesine yerleştirilmesini istiyorsanız
bu alanı işaretleyin. Listenin yerini daha sonra isteğiniz doğrultusunda değiştirebilirsiniz.
Kiriş Yerleşim Akslarını Etiket Olarak Kullan
Bu seçeneği işaretlerseniz kiriş donatı detay çizimlerinde kiriş etiketlerinin yerine kirişlerin yerleşim aksları etiket
olarak yazılacaktır.
Örneğin “A” aksı boyunca “1” ve “2” aksları arasında uzanan bir kirişin ismi “A/1-2” şeklinde görülecektir.
Kiriş Etiketlerini Detayın Altına Yaz

Normalde kiriş etiketleri kirişlerin üstüne yazılmaktadır. Bu seçeneği işaretlerseniz kiriş etiketleri detay çiziminin
altına yazılacaktır.
Kiriş Etiketlerinin Altını Çiz

Bu seçeneği işaretlerseniz kiriş etiket yazılarının altı çizilecektir. Bu seçenek sadece etiketleri detayın altına
yazdırırsanız aktif olacaktır.
Kiriş Kotlarını Çizimde Göster

Kirişlerin kot bilgisini kirişlerin üstüne yazmak için kullanılabilir. Referans seviye “Kat Bilgileri Düzelt” menüsünde
belirtilen kat kotudur. Eğimli kirişlerde gösterilmez.
Kısa Açıklık Limit Boyu

Bu veri alanında belirtilen değerden daha küçük açıklığa sahip olan kirişlerde mesnet donatıları açıklık donatıları ile
birleştirilerek çizilecektir.
Kesitler
Kiriş detaylarında yeralan kesitlerin çizimini kontrol eden seçenekler bu bölümde yeralmaktadır.
Kiriş Kesitleri
Bu grupta yeralan seçenekleri kullanarak kiriş kesitlerinin çizim adedini kontrol edebilirsiniz.
“Hiç Kesit Alma” seçeneğini işaretlerseniz kiriş kesitleri çizdirilmeyecektir.
“Farklı Kirişler” seçeneğini işaretlerseniz her aksta sadece farklı kesit boyutuna sahip kirişlerin kesitleri
çizdirilecektir.
“Tüm Kirişler” seçeneğini işaretlerseniz tüm kirişlerin kesitleri çizdirilecektir.
Kesit Adedi
Bu grupta yeralan seçenekleri kullanarak kiriş kesitlerinin sadece Açıklık veya hem Mesnet hem de Açıklık’tan
alınmasını sağlayabilirsiniz.
Kiriş Kesit Etiketlerinin Kontrolü

Kesit etiketlerinin formunu ve numaralamasını kontrol etmek için bu bölümde yeralan seçenekleri kullanabilirsiniz.
Kesit etiketlerinde büyük harfler kullanmak için “A, B, C”, küçük harfler kullanmak için “a, b, c”, sayısal etiketler
kullanmak için “1, 2, 3” seçeneklerinden birini işaretleyebilirsiniz.
Kesit numaralaması için seçenekler:
“Her Paftada Kesit Numaralarını Yeniden Başlat” seçeneği işaretli ise, kesit numaralaması her çizim paftasında “A”,
“a” ya da “1” etiketinden başlayarak yapılacaktır. Bu seçenek işaretli ise kesit etiketleri “Kesit: A-A” ya da “Kesit: 1-
1” gibi oluşturulacaktır.
“Her Aksta Kesit Numaralarını Yeniden Başlat” seçeneği işaretli ise, kesit numaralaması her kiriş aksında “A”, “a”
ya da “1” etiketinden başlatılacaktır. Bu durumda, kesit numaralarının karışmasını önlemek için, “Kesit
Numaralarının Başına Aks Etiketini Ekle” seçeneğini de işaretlemeniz doğru olacaktır. Bu seçenek işaretli ise kesit
etiketleri “(A) A-A” ya da “(A) 1-1” gibi oluşturulacaktır.
“Her Kirişte Kesit Numaralarını Yeniden Başlat” seçeneği işaretli ise, kesit numaralaması her kirişte “A”, “a” ya da
“1” etiketinden başlatılacaktır. Bu durumda, kesit numaralarının karışmasını önlemek için, “Kesit Etiketlerinin
Başına Aks Etiketini Ekle” ve “Kesit Etiketlerinn Başına Kiriş Etiketini Ekle” seçeneklerini de işaretlemeniz doğru
olacaktır. Bu seçenekler işaretli ise kesit etiketleri “(1-K105) A-A” ya da “(1-K105) 1-1” gibi oluşturulacaktır.
“Kesit Etiketlerinin Başına Kiriş Etiketini Ekle” seçeneği işaretli ise, kesit numaralaması her kirişte “A”, “a” ya da “1”
etiketinden başlatılacaktır. Bu durumda, kesit numaralarının karışmasını önlemek için, “Kesit Etiketlerinin Başına
Aks Etiketini Ekle” ve “Kesit Etiketlerinn Başına Kiriş Etiketini Ekle” seçeneklerini de işaretlemeniz doğru olacaktır.
Bu seçenekler işaretli ise kesit etiketleri “(1-K105) A-A” ya da “(1-K105) 1-1” gibi oluşturulacaktır.
“Kesit Etiketlerinin Başına Aks Etiketini Ekle” seçeneği işaretli ise, kesit numaralaması her kirişte “A”, “a” ya da “1”
etiketinden başlatılacaktır. Bu durumda, kesit numaralarının karışmasını önlemek için, “Kesit Etiketlerinin Başına
Aks Etiketini Ekle” ve “Kesit Etiketlerinn Başına Kiriş Etiketini Ekle” seçeneklerini de işaretlemeniz doğru olacaktır.
Bu seçenekler işaretli ise kesit etiketleri “(1-K105) A-A” ya da “(1-K105) 1-1” gibi oluşturulacaktır.
Donatılar ve Etriyeler
Bu sayfada donatıların ve etriyelerin çizim kontrolü ile ilgili seçenekler yeralmaktadır.
Donatıları Kirişin Altına da Çiz

Kiriş resminin içerisine çizilen donatıları, parça boylarının daha kolay algılanabilmesi amacıyla kirişin altına tekrar da
çizilebilir. Bu veri alanını işaretlerseniz donatı detayları kirişlerin altında da çizilecektir.
Donatı Bilgisini Kirişin İçinde de Göster

Kiriş donatılarının adet, çap ve poz bilgisinin kiriş resmi içerisinde de gösterilmesini istiyorsanız bu veri alanını
Donatı Bilgisini Kiriş Kesitinde de Göster

Kiriş donatılarının adet, çap ve poz bilgisinin kiriş kesit çiziminin içerisinde de belirtilmesini istiyorsanız bu veri
alanını işaretleyebilirsiniz.
1. Sırada Olsa da Donatıları Kaydırarak Çiz

"Donatıları Kirişin Altına da Çiz" seçeneği işaretli değilse, kiriş içerisine çizilen donatıların boylarının algılanması
(çakışmalar nedeniyle) oldukça zordur. Bu durumda, donatıların düşey eksende şematik olarak kaydırılarak
çizilebilmesi için bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Donatı Gönyelerini Kaydırarak Çiz

"Donatıları Kirişin Altına da Çiz" seçeneği işaretli değilse, kiriş içerisine çizilen donatıların gönyelerinin algılanması
(çakışmalar nedeniyle) oldukça zordur. Bu durumda, donatı gönyelerinin yatay eksende şematik olarak kaydırılarak
çizilebilmesi için bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Donatı Sıra Bilgisini (Alt/Üst) Yaz

Kiriş donatılarının kesit yüksekliği boyunca hangi sıraya yerleştirildiğinin bilgisini donatı etiketleri içerisinde
göstermek istiyorsanız bu veri alanını işaretleyebiliriniz.
Donatı Uçlarını Kiriş İçinde İşaretle

Bu seçenek işaretli ise, kiriş detayının içine çizilen donatıların nerede kesildiğinin anlaşılabilmesi için bazılarının
uçlarına kısa çentikler eklenecektir. Bu seçenek, özellikle düz donatı düzenleri için gereklidir.
Bindirmelerde Donatı Ucunu Kaydır (Crank)

Donatı bindirmelerinin donatılar yanyana koyularak yapılması kesit genişliğini zorlayabilir. Bu nedenle donatılardan
bir tanesinin ucu hafif şekilde aşağı doğru kırılarak diğer donatının altına getirilir. Bu seçeneği işaretlerseniz donatı
çizimlerinde bu uygulamaya göre detay gösterilecektir.
Etriyeleri Kirişte Çapı Kadar Uzun Göster
Kiriş yan görünüşünün içerisine çizilen etriye çizgileri genelde en üst ile en alt boyuna donatılar arasına
çizilmektedir. Bu seçeneği ilaretlerseniz etriye çizgileri etriye çapı kadar daha uzun çizilecektir.
Toplam Etriye Adedini Yaz

Normalde toplam etriye adetleri hesaplanarak etriye etiketinin önüne yazılmaktadır. Bu seçeneğin işaretini
kaldırırsanız toplam etriye adedi yazılmayacaktır.
Etriye Kol Adedini Yaz

Normalde etriye kol adetleri etriye etiketinde yazılmaktadır. Bu seçeneğin işaretini kaldırırsanız etriye kol adetleri
yazılmayacaktır.
Etriye Etiketlerini Ölçü Çizgisi İçinde Göster

Bu seçenek işaretli ise, etriyelerin aktif bölgesini gösteren çizgi orta bölümlerinde kesilerek etriye etiketleri ve
pozları yazılacaktır. Aksi halde, ölçü çizgisi boydan boya çizilip etiketler bu çizginin hemen üzerine yerleştirilecektir.
Etriye Yazılarını Kiriş İçine Yaz

Bu seçenek işaretli değilse, etriye yazıları ve pozları kiriş çiziminin hemen altına yazılmaktadır. Bu seçeneği
ilaretlerseniz etriye bilgileri kiriş yan görünüşünün içine yerleşecektir.
Etriye Yazısı Uzaklığı (Alt Kenardan)

Eğer etriye gösterimini kiriş içerisine yatıysanız, çizimde bu etiketlerin gövde donatıları ile çakışmasını önlemek
amacıyla tam ortaya çizilmesini istemeyebilirsiniz. Bu durumda, alt kenardan ne kadar uzeklıkta çizileceğini bu veri
alanındaki katsayıyı ayarlayarak belirleyebilirsiniz.
Gövde Donatıları
Yüksekliği 60 cm.’den fazla olan kirişlerde, gövde donatısı otomatik olarak yerleştirilmektedir.Yüksekliği 60cm ile 90
cm arasında olan kirişlerde her yüze 1 adet olmak üzere toplam 2 adet, Yüksekliği 90 cm ile 120 cm arasında olan
kirişlerde ise her yüze 2 adet olmak üzere toplam 4 adet gövde donatısı yerleştirilmektedir.
Gövde donatılarının yerleşim şeklini bu veri alanında yeralan seçenekler yardımıyla belirleyebilirsiniz.
Pilye Yoksa Gövde Demirlerini Ortaya Çiz

Kirişin altına donatı açılımı yapıldığında pilye olduğu durumlarda daha temiz çizim oluşturmak amacıyla gövde
donatıları en altta çizilir. Pilyenin olmaması durumunda ortada gösterilmesini istiyorsanız bu seçeneği işaretleyiniz.
Yalnız Tek Gövde Demirini Çizimde Göster

Birden fazla sayıda gövde demiri kullanıldığı zaman her birini çizimde göstermek karışıklık yaratabilir. Bu nedenle
sadece birini göstererek diğerlerin yerini işaret etmek için bu seçeneği işaretleyiniz.
Benzer Gövde Donatılarını Birleştirerek Çiz

Birden fazla sayıda gövde demiri kullanıldığı zaman her birini çizimde göstermek karışıklık yaratabilir. Bu nedenle
sadece birini göstererek diğerlerin yerini işaret etmek için bu seçeneği işaretleyiniz.
H Boyunca Eşit Aralıklı

Gövde donatıları tüm kiriş yüksekliği boyunca eşit aralıklı olarak yerleştirilir.
Alt 2/3 H Boyunca Eşit Aralıklı

Gövde donatıları kiriş yüksekliğinin alt bölgesine doğru yerleştirilerek eşit aralık bırakılır.
Ölçülendirme
Bu sayfada ölçülendirme ile ilgili seçenekler yeralmaktadır.
Donatı Bindirme Boylarını Ölçülendir

Bu seçenek donatı bindirme boylarının ölçülendirilmesini kontrol etmektedir. Bu seçenek, "Donatıları Kirişin Altına
da Çiz" seçeneği işaretli değilse donatı boylarının belirlenmesi açısından oldukça yararlıdır.
Bu bölümde yeralan “Bindirme Boyu Ölçüsünü Kirişin Dışına Yerleştir” seçeneği işaretli ise, bu ölçü kiriş detayının
dışında yeralacaktır.
2. Açıklık Donatılarını Ölçülendir

Açıklık alt ilave donatılarının mesnetlere olan uzaklığını ölçülendirmek için bu seçeneği işaretleyiniz.
Mesnet ve Açıklık Donatı Uzantılarını Ölçülendir

Bu seçenek mesnet donatılarının uzantılarının ölçülendirilmesini kontrol etmektedir. Bu seçenek, "Donatıları Kirişin
Altına da Çiz" seçeneği işaretli değilse donatı boylarının belirlenmesi açısından oldukça yararlıdır.
Etriye Mesnet Bölgelerini Ölçülendir

Mesnet bölgelerinde yapılan etriye sıklaştırma bölgesinin uzunluğunun, detay çizimlerinde ölçülendirilmesini
sağlamak için bu veri alanını işaretleyiniz.
İlk ve Son Etriyeyi Ölçülendir

Bu seçenek kiriş içerisinde gösterilen ilk ve son etriyenin mesnet yüzüne mesafesinin ölçülendirilmesini
sağlamaktadır. "İlk ve Son Etriyeyi Ölçülendir" seçeneğindeki işareti kaldırırsanız ilk ve son etriye ölçüleri
yerleştirilmeyecektir.
Aksları Ölçülendir
Bu seçenek kirişlerin kestiği aksların ölçülendirilmesini kontrol etmektedir.
Aks Ölçülerini Detayın Üstüne Yerleştir

Normalde aks ölçüleri kirişlerin altına yazılmaktadır. Bu seçeneği işaretlerseniz aks ölçüleri detay çiziminin üstüne
yerleştirilecektir.
Mesnet Kolonlarını ve Net Açıklığı Ölçülendir

Bu seçenek mesnet kolonlarının boyutlarını, dışmerkezliklerini ve net kiriş açıklıklarının ölçülendirilmesini kontrol
etmektedir.
Kiriş Kesitini Ölçülendir

Bu seçenek işaretli ise, kiriş kesitilerinin solunda ve altında kesit boyutlarını gösteren ölçüler de yeralacaktır.
Kiriş Kesitinde Döşemeleri de Ölçülendir

Bazı durumlarda, kesit çizimini basitleştirmek için kiriş kesitinde görülen döşemelerin ölçülendirilmesini
istemeyebilirsiniz. Bu durumda bu seçeneğin işaretini kaldırın.
Katmanlar
Kiriş donatı detay çizimlerinde çizim katmanlarının özellikleriyle ilgili ayarlarınızı bu sayfada yeralan tablo vasıtasıyla
kontrol edebilirsiniz. Çizimlerde kullanılacak katman isimlerini, çizgi renklerini, çizgi tiplerini, yazı stillerini ve
yüksekliklerini bu tablodan isteğinize göre değiştirebilirsiniz.
Bu ayarlar üzerinde değişiklik yapmak için, değiştireceğiniz verinin bulunduğu hücreye giderek işaretleyicinizle
tıklamanız yeterlidir. Klavyeden yazarak veri girişi yapamayacağınız hücrelerde işaretleyicinizle tıkladığınızda seçim
yapabileceğiniz bir liste belirecektir, işaretleyicinizi kullanarak seçiminizi bu listeden yapabilirsiniz.
Tabloda yapacağınız değişiklikler değişikliklerden sonra hazırlayacağınız çizimlerde etkili olacaktır.
Çizim Nesnelerini Tek Bir Katmanda Birleştirmek

Probina Orion ile birlikte gelen varsayılan kiriş detay çizim katmanlarını kullanmak zorunda değilsiniz. Çizim
nesnelerini tek bir katmanda birleştirebilirsiniz. Bunu yapmak için katmanlara aynı isim vermeniz yeterlidir.
Örneğin, döşeme çizgilerinin ve arkadaki kirişlerin gösterimini sağlayan “Öndeki Elemanlar” ve “Arkadaki
Elemanlar” katmanlarını aynı katmanda birleştirmek için bu katmanlara aynı ismi verebilirsiniz:
“Öndeki Elemanlar” ve “Arkadaki Elemanlar” için orjinal katman isimleri aşağıdaki gibidir
Çizim Nesneleri Katman İsmi

Öndeki Elemanlar S-_SLAB----_EF
Arkadaki Elemanlar S-_SLAB----_EB
“Arkadaki Elemanlar” için katman ismini “S-_SLAB----_EF” olarak değiştirin
Çizim Nesneleri Katman İsmi

Öndeki Elemanlar S-_SLAB----_EF
Arkadaki Elemanlar S-_SLAB----_EF
Çizim hazırlandığında bahsedilen tüm elemanlar aynı katmanda yer alacaktır. DXF’e aktarıldığında ise “S-_SLAB----
_EF” var olacaktır.
Döşeme Tasarım Ayarları

“Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Döşeme Tasarım Ayarları”nı seçerek döşeme tasarımıyla ilgili ayarları
yükleyebilirsiniz.
Bu form “Tasarım”, “Donatılar”, “Görünüm” sayfalarından oluşmaktadır.
Tasarım
Döşeme Donatı Beton Örtüsü
Döşeme donatıları için kullanılacak beton örtüsü değerini bu veri alanına girebilirsiniz.
Beton örtüsü, döşeme kenarından en dış sıradaki donatı demirinin yüzüne kadar ölçülmektedir.
Bu veri alanına “0” girerseniz, beton örtüsü aktif betonarme şartnamesinde öngörülen esaslar çerçevesinde
otomatik olarak belirlenecektir.
Üst Beton Örtüsü
Alt Beton Örtüsü
Döşeme Beton Örtüsü
Üst Mesnet Donatıları

Mesnet üst donatıları uzatma boyları bu alanlarda yer alan faktörler yardımıyla kontrol edilir. Bu faktörler
döşemelerin efektif açıklıklarına uygulanacaktır.
Döşeme Hesabı Açıklık Kontrolü
Bazı şartnamelerde döşeme hesap açıklıklarının mesnet ortasından mesnet ortasına ("Akstan Aksa"), bazılarında ise
mesnet yüzünden mesnet yüzüne ("Net Açıklık") alınması öngörülmektedir. Bu veri alanı ile döşeme hesap
açıklıklarının nasıl alınması gerektiğini kontrol edebilirsiniz.
Mesnet Bandı Kirişlerinin Genişliği

"Mesnet Bandı" olarak işaretlediğiniz kirişlerin genişliklerinin belirlenmesinde bu veri alanında yeralan
seçeneklerden birini kullanabilirsiniz.
TS500'de mesnet bantlarının genişliğinin "Döşeme Kısa Açıklığının %25'i" kullanılarak belirlenmesi öngörülmektedir.
Donatılar
Döşeme Donatı Sistemi
Döşeme donatılarının yerleşiminde kullanılacak donatı sistemini bu veri alanında yeralan seçeneklerden birini
işaretleyerek belirleyebilirsiniz.
Döşeme Donatı Aralığı

Döşeme donatılarının aralığı, yönetmeliklerce belirlenen sınırlar içerisinde kalacak şekilde otomatik olarak
belirlenmektedir. Yine de, bu sınırların içerisinde kalmak kaydıyla, minimum ve maksimum donatı aralığını bu veri
alanlarını kullanarak bildirebilirsiniz. Bu alanda belirtilen minimum ve limit donatı aralıklarının dışında değerler
kullanılmayacaktır.

Donatı aralığı değerleri burada yer alan değere göre yuvarlanarak kullanılacaktır.
Donatı Boy Adımı

Döşeme donatılarının boylarının belirlenmesinde bu veri alanında belirlenmiş olan “Donatı Boy Adımı”
kullanılacaktır. Donatı boyları burada belirtilen değerin katları olarak seçilecektir.
Örneğin, donatı boylarının “5 cm”nin katları olarak belirlenmesini istiyorsanız bu alana “5” girebilirsiniz.
Donatı Kenar Toleransı

Döşeme donatıları açıklık çizgilerinin belirlediği bölgeye dizilerek yerleştirilmektedir. Bu çizgiler genellikle döşeme
kenar çizgilerinden itibaren "Donatı Kenar Toleransı" kadar bir mesafe bırakılarak ölçülecektir.
Konsol Üst Donatılarını Gönye Yap

Daha güvenli bir aderans boyu sağlayabilmek amacıyla Orion Bina Tasarım Sistemi , konsol üst donatılarını serbest
uç’larında gönye yapacaktır. Konsol demirlerinin üst donatılarının gönye yapılmasını istemiyorsanız bu veri
alanındaki işareti kaldırabilirsiniz.
Döşeme Üst Donatılarını Her iki Doğrultuda da Birinci Sıraya Yerleştir

Özellikle pilyesiz donatı sistemi kullanılıyorsa, genellikle üst ilave donatılarının hem x hem de y doğrultusunda da
birinci sıraya yerleşmesi istenebilir. Bu gibi durumlarda, her iki doğrultuda da döşeme etkili derinliğini arttırabilmek
amacıyla bu seçeneği şaretleyebilirsiniz.
Mesnet İlave Donatılarını İki Döşemeye Eşit Uzat

Mesnet bölgesinin iki yanındaki döşemelerin açıklıklarının eşit olmaması durumunda, donatı demirinin boyunu uzun
döşeme açıklığını esas alacak şekilde de düzenleyebilirsiniz.
Sadece emniyetli bir seçenek olarak kullanmayı tercih edebileceğiniz bu uygulama sonucunda donatı mesnetin iki
yanına doğru eşit miktarlarda uzatılacaktır.
Tek Yönlü Döşemeye Uzun Yönde de Pilye Donatısı Yerleştir
Tek doğrultuda çalışan plak döşemelere uzun doğrultusunda da pilye donatısı yerleştirilmesini istiyorsanız bu
seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Donatı Demiri Kesim Boyu

Bu veri alanında donatı demirlerinin kesim boylarını yazabilirsiniz. Boyları bu değeri aşan tüm donatılara bindirme
boyu kullanılarak ek yapılacaktır.
Görünüm
Donatı Detay (Parça) Boylarını Yaz
Döşeme donatılarının parça boylarının donatı çizimi üzerine yazılmasını istiyorsanız bu veri alanı işaretli olmalıdır.
Donatı Toplam Boyunu Yaz

Döşeme donatılarının toplam boylarının donatı çizimi üzerine yazılmasını istiyorsanız bu veri alanı işaretli olmalıdır.
Donatı Açıklık Çizgilerini Göster

Döşeme donatılarının hangi bölgeye yerleştirileceğini “Donatı Açıklık Çizgileri” belirlemektedir. Bu çizgilerin boyları
ve donatı aralıkları gözönüne alınarak donatı adetleri belirlenmektedir.
Donatı açıklık çizgilerinin plan çizimlerinde görülmesini istemiyorsanız bu veri alanındaki işareti kaldırabilirsiniz. Bu
veri alanı işaretli olmasa da açıklık çizgileri kullanılarak donatı adetleri belirlenmektedir.
Donatı Kenar Toleransı
Donatı Açıklık Çizgisi
350 2816-250 (U1) L=400
50
Donatı Parametreleri
Donatı Etiketinde Donatı Adedi Yazma

Bu veri alanını işaretlediğinizde açıklık çizgileri ve donatı aralıkları kullanılarak hesap edilen döşeme donatı adet
bilgileri çizimde yazılmayacaktır.
Mesnet İlave Donatılarını Ölçülendir

Bu seçenek işaretli olduğu zaman mesnet ilave donatıları ölçülendirilecektir.
Bu veri alanında yapılan değişiklikler bu işlemden sonra yerleştirilen donatılar için geçerli olacaktır. Mevcut
donatıların ölçülendirilebilmesi için silinip yeniden seçilmesi gereklidir.
Donatı Sıra Bilgisini Alternatif Yöntemle Yaz
Bazı bölgelerde donatı çizim alışkanlıklarının farklılaşması gereği, donatıların sıra bilgisinin değişik şekillerde
gösterimi gerekebiliyor.
Bu şeçeneği işaretlerseniz, Alt 1nci sıradaki donatılar “AA” (Alt-Alt anlamında) ile işaretlenecektir. Benzer şekilde,
Alt 2nci sıra donatılar “AU” (Alt-Üst anlamında), Üst 1nci sıra donatılar “UU” (Üst-Üst anlamında), ve Üst 2nci sıra
donatılar “UA” (Üst-Alt anlamında) işaretlenecektir.
Poz Bilgisini Çizimlerde Göster

Plak Döşeme ve Tekil Temel Detay çizimlerinde poz bilgisinin çizimde gösterilip gösterilmemesini bu seçenek ile
kontrol edebilirsiniz. Seçeneğin işaretli olması durumunda Poz Bilgisi de çizimlerde gösterilecektir.
Döşeme Donatıları Kesit Ölçek Faktörü

Bu veri alanına girdiğiniz değer döşeme kesitlerinde donatıları da gösterdiğiniz zaman kullanılmaktadır. Döşeme
donatıları ifade eden daireleri donatı çapı boyutunda çizdiğiniz zaman boyutu yeterli olmayabilir. Bu gibi
durumlarda "Döşeme Donatıları Kesit Ölçek Faktörü" alanına girdiğiniz çarpan ile çarpılarak büyülmesini
sağlayabilirsiniz.
Tali Nervür Kirişleri Yerleştirme Şartları

TS500-2000 Şartnamesi’ne göre eğer Nervür Döşeme açıklığı 4 m.’den büyükse açıklık ortasına bir diş, 4 m. ile 7 m.
arasında ise iki tane diş düzenlenmelidir. Bu bölümdeki veri alanları yardımıyla bu limitileri yeniden
düzenleyebilirsiniz.
Temel Tasarım Ayarları

“Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Temel Tasarım Ayarları”nı kullanarak temellerle ilgili tasarım ayarlarına
ulaşabilirsiniz.
Bu form “Genel”, “Tasarım”, “Kazık Temel” sayfalarından oluşmaktadır.
Genel
Zemin Emniyet Gerilmesi Taşıma Gücü Katsayısı
Bina sisteminden faktörlü kombinasyonlarla temele aktarılan yüklerle hesaplanan zemin gerilmelerini
karşılaştırabilmek için, burada yazılan değerle, zemin emniyet gerilmesi değeri çarpılacaktır. Hesaplarda servis
yüklerinin (G+Q) kullanılması durumunda buradaki katsayı “1” olmalıdır.
Türk Deprem Yönetmeliğine göre, “D” grubu zeminlerin kullanılması durumunda bu katsayı “1” olmalıdır. Tüm
temel hesaplarında kullanılan zemin emniyet gerilmeleri bu katsayıdan etkilenecektir.
Zemin Birim Ağırlığı

Zeminin birim ağırlığı özellikle tekil temel hesaplarında, temel pabucunun üzerindeki sürşarj yükünün
hesaplanmasında kullanılmaktadır. Bu alana “Zemin Birim Ağırlığı”nı zemin etüd raporunda belirtilen şekilde giriniz.
Pabuç Üstü Dolgu Yüksekliği

Tekil temel pabucunun üzerinde yer alan dolgunun yüksekliğini bu alana giriniz. Bu değer, sürşarj yükünün
hesaplanmasında kullanılacaktır.
Grobeton Kalınlığı
Tekil ve Kazık Temel detaylarının çiziminde kullanılacak grobeton kalınlığını bu veri alanına giriniz.
Sürekli Temel Konsol Boyu
Sürekli Temel Aksının başında ve sonundaki konsol boylarının tanımlanabilmesi için bu veri alanını kullanabilirsiniz.
Bu veri alanına aksın başında ve sonunda yer alan konsolların (eğer varsa) kolon aksına kadar olan mesafelerini
giriniz.
Konsol genişliğini girmezseniz, en azından ilk ve son kolonların dışlarından aksa kadar olan boyutları kullanılacaktır.
k1 Kesit k2
Plan
k1: Sol Konsol Genişliği L: Sömel Genişliği
k2: Sağ Konsol Genişliği d: Sömel Derinliği
Sürekli Temel Parametreleri
Tasarım
Tekil Temel Minimum Donatı Yüzdesi
Tekil Temellerde kullanılacak olan donatının minimum alan oranı bu seçenek kullanılarak değiştirilebilir. Varsayılan
değer 0.002’dir.
Sürekli Temel Ampatman Minimum Donatı Yüzdesi

Sürekli temel ampatmanlarında kullanılacak minimum donatı oranı bu seçenek aracılığıyla ayarlanabilir.
Minimum Sömel Boyutu

Tekil Temel ve Sürekli Temel sömel boyutları burada girilen değerle karşılaştırılarak hesaplanacaktır. Bu değerden
daha küçük değerler dikkate alınmayacak, bu veri alanındaki değer kullanılacaktır.
Limit Donatı Aralığı

Tekil temellerde kullanılacak donatılar arasındaki maksimum uzaklığı belirten parametredir. Kullanılmasını
istediğiniz maksimum donatı aralığını buraya giriniz.
Tekil Temel - Beton Örtüsü

Tekil Temellerde kullanılacak olan “Beton Örtüsü” değerini bu veri alanından girebilirsiniz. “0” girilmesi halinde
hesaplarda net beton örtüsü değeri 4 cm. olarak kullanılacaktır.
Temel Ampatman Donatıları

Daha güvenli bir aderans boyu sağlayabilmek amacıyla, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Tekil ve sürekli
temellerdeki ampatman donatılarının serbest uç’larında gönye yapacaktır. Tekil ve sürekli temellerdeki ampatman
donatılarına gönye yapılmasını istemiyorsanız bu veri alanındaki “Gönyesiz” opsiyonunu seçebilirsiniz.
Minimum Donatı Çapı
Tekil temellerde kullanılacak minimum donatı çapını buraya girebilirsiniz. Burada belirtilen çaplardan daha küçük
çaplar kullanılmayacaktır.
Dağıtma Donatısı Çapı

Temel ampatmanlarında kullanılacak dağıtma donatısı çapını bu alanı kullanarak belirtebilirsiniz.
Minimum Açıklık Momenti Katsayısı

2
Sürekli Temel Hesaplarında; Elastik Yöntem ile hesaplanan kiriş açıklık momenti, q.L teriminin, burada yer alan
katsayıyla çarpılmasıyla elde edilen momentle karşılaştırılacaktır. Daha küçük değerler dikkate alınmayacaktır.
Varsayılan değer 1/16 ‘dır. “q” kolon altındaki zemin gerilmesi olup, “L” kiriş açıklığıdır.
Minimum Mesnet Momenti Katsayısı

2
Sürekli Temel Hesaplarında; Elastik Yöntem ile hesaplanan kiriş mesnet momenti, q.L teriminin, burada yer alan
katsayıyla çarpılmasıyla elde edilen momentle karşılaştırılacaktır. Daha küçük değerler dikkate alınmayacaktır.
Varsayılan değer 1/12 ‘dır. “q” kolon altındaki zemin gerilmesi olup, “L” kiriş açıklığıdır.
Kazık Temel
Planda Pahlı Temel Yapılabilsin
Bu seçenek işaretlendiğinde kalıp planında oluşturulacak olan kazıklı tekil temel dikdörtgen dışında yamuk olarak da
çizilebilir.
Maksimum Kazık Aralığı Çarpanı

Probina Orion tarafından otomatik oluşturulacak kazık yerleşim deseninde, kazıklar arasındaki mesafe burada
belirtilen değeri aşmayacaktır.
Tipik Kazık Boyu

Elastik kazık yaylarının hesaplanmasında ve 3B gösterimde kullanılan kazık boyu değeridir.
Temel Boyutu ve Kazık Aralığı Yuvarlama Değeri

Probina Orion tarafından otomatik oluşturulacak kazık yerleşim deseninde, boyutların yuvarlanacağı en yakın
küsüratı belirler.
Minimum Kazık Adedi

Probina Orion tarafından otomatik oluşturulacak kazık yerleşim deseninde, kullanılabilecek en az sayıda kazık
sayısını belirler.
Minimum Kazık Sıra Adedi (Perdeler için)

Perde altlarına yapılacak kazıklı tekil temel sistemlerinde en az kaç sıra kazık kullanılacağını belirler.
Tek Sıra Kazık İçin İhmal Edilebilir Moment

Kazıklı tekil temel hesaplarında kolon ve perdelerdeki moment etkisine karşı koymak için bir sıradan fazla kazık
gerekebilir. Tek sıra kazık yerleşimi kullanılacaksa, ihmal edilebilir moment etkisinin de girilmesi gerekir. Kazık
yerleşiminin tek sıra olup olmayacağı bu değere bakılarak belirlenir.
Kolon Etkileri Tablosunu Tüm Rapora Ekle (Tüm Kombinasyonlar için)

Kazıklı tekil temel raporlarında kolonlara etki eden yükler bu seçenek sayesinde rapora eklenebilir.
Kritik Kombinasyonlar için Kazık Eksenel Yüklerini Rapora Ekle
Kazıklı tekil temel hesabı sonucu, kazıklarda tüm kombinasyonlar için eksenel kuvvetler hesaplanır. Bu eksenel
kuvvetlerin maksimum olduğu kombinasyona ait sonuçlar bu seçenek sayesinde rapora eklenebilir.
Yetkilendirme Menüsü
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi çeşitli modüllerden oluşmaktadır. Bu modül düzeylerini zaman içerisinde
Zaman içerisinde değişik modüller kullanıcı tarafından satın alındığı takdirde, gerekli çalışma kodu üretici firma
tarafından kullanıcıya bildirilir.
Probina Orion Bina Tasarım Sisteminin yeni versiyonlarının sürümü yapıldığı zaman bu menü yardımı ile donanım
kilidinizi yükseltebilirsiniz.
İstek Kodu
Her lisans için güvenlik sistemi ayrı bir “İstek Kodu” oluşturmaktadır. Bu verilen kod Program Modülü, Seri No ve
Modül Düzeyine bağlı olarak verilmektedir.
Çalışma Kodu
Aldığınız modülü veya yeni versiyonu aktif hale getirebilmek için üretici firma tarafından verilen kodların bu veri
alanlarında doğru olarak girilmesi gerekmektedir.
İthal ve İhraç İşlemleri
Probina Orion’da model oluşturmak veya oluşturulan modeli ihraç etmek için oldukça kapsamlı seçenekler
bulunmaktadır. Hem fiziksel model hem de analitik model diğer yapısal tasarım programlarıyla paylaşılabilir.
Bunların yanısıra fiziksel model, çeşitli 2-Boyutlu ve 3-Boyutlu dosya formatlarından okunarak oluşturulabilir.
Bina Modeli Yüklenmesi

“Dosya” çekmenüsünde “Model/Dosya İthal” seçeneğinin altında yeralan “Bina Modeli Yükle” seçeneğini
kullanarak farklı bloklar halinde çözülmüş dilatasyonlu yapıları ortak temel çözümü için birleştirebilirsiniz. Ayrıntılı
bilgi için kullanım kılavuzunun “Ortak Temel Çözümü İçin Model Birleştirilmesi” bölümüne bakabilirsiniz.
Mimari Referans Çizim

Eğer üzerinde çalışacağınız projeye ait mimari planlar DXF formatında elinizde
mevcutsa, yeni bir projeye başlamadan önce bu çizimi referans olarak arka
Referans Çizim Butonu plana yüklemek isteyebilirsiniz. Dış referans olarak yüklenen mimari çizimdeki
nesneler Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından tanınacak ve diğer elemanların
(özellikle aksların) çizimi sırasında size kolaylık sağlayacaktır. Aksları
yerleştirirken mimari çizimdeki aksların uç noktalarına kenetlenerek kolayca
plan çizimini oluşturabilirsiniz.
İthal Edilecek DXF Dosyası ile İlgili Dikkat Edilecek Noktalar

İthal edeceğiniz DXF dosyası ile ilgili olarak aşağıdaki kısıtlamalar ve önerilere dikkat etmeniz gereklidir:
1. Çizim performansını etkileyeceğinden dolayı, DXF dosyasını Referans Çizim olarak yüklemeden önce tüm
gereksiz nesneleri silmenizde yarar vardır.
2. Sadece Çizgi (Line), Yay (Arc), Çember (Circle), BileşikÇizgi (Polyline ve LWPolyline) ve Yazı (Text) nesneleri
ithal edilecektir. Bu nedenle, daha karmaşık nesnelerin gerekmiyorsa silinmesi, gerekiyorsa daha basit
nesnelere indirgenmesi gereklidir.
3. Bloklanmış nesneleri ithal etmek için bu blokların patlatılması (Explode) gereklidir. AutoCAD ölçü nesneleri
de birer bloktur. İthal etmek için bu nesnelerin de Explode komutu ile basit nesnelere indirgenmesi
gereklidir.
4. DXF dosyası, standart dışı nesneler oluşturan programlardan biri (Autodesk ADT gibi) ile hazırlanmış ise,
“AECExplode” komutunu kullanarak nesneleri standart nesnelere dönüştürdükten sonra DXF hazırlamanız
gereklidir. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da, “AECExplode” komutunun “BLOCK”
nesneleri oluşturduğudur. İkinci bir işlem olarak bu blokların da “Explode” komutu ile standart çizim
nesnelerine dönüştürülmesi gereklidir.
5. Çizimin ithali aşamasında, oluşturulan vektör adedini azaltabilmek için tüm yazı (Text) nesnelerinin
Font’ları en standart font olan “TXT” kullanılarak türetilecektir.
DXF Dosyasının Yüklenmesi

Referans çizimi yükleyebilmek için; Dosya çekmenüsünde “Model/Dosya İthal” seçeneğinin altında yeralan
“Referans Çizim” seçeneğini işaretleyin ve ekrana gelen formda yeralan “DXF Yükle” butonuna basın. Karşınıza
gelen pencereyi kullanarak yükleyeceğiniz DXF dosyasını seçin.
Dosyanın büyüklüğüne bağlı olarak, bir süre sonra karşınıza “DXF Dosyası İthal Seçenekleri” menüsü gelecektir. Bu
menüde yeralan “Birim” bölümündeki seçeneklerden uygun olan birini işaretleyerek mimari çizimin hangi birim
sistemi kullanılarak çizdirildiğini bildirin.
Yine aynı menüde yeralan “Yazı (TEXT) Nesnelerini de Göster” seçeneğini işaretlerseniz, DXF’te yeralan yazılar da
yüklenecektir.
DXF dosyasının Görüntülenmesi

DXF dosyası ithal edilip “Kaydet” komutu ile saklandıktan sonra “Referans Çizim Açık” seçeneğini tıklayarak hızlı bir
şekilde ekrana tekrar getirilip yine işareti kaldırarak gizlenebilir.
Referans Çizimin Taşınması

Referans çizimi istediğiniz bir noktaya “Taşı” butonunu kullanarak taşıyabilirsiniz. “Taşı” butonuna bastıktan sonra
iki nokta sürükleyerek çizimi birinci noktadan ikinci noktaya taşıyabilirsiniz.
Çizimi yeni konumuna getirdikten sonra Araç Çubuklarında yeralan “Kaydet” butonuna basarak bu konumu diske
kaydedebilirsiniz.
Taşıma işlemi sonrasında otomatik nesne kenetleme seçeneklerinden yararlanabilirsiniz.
Referans Çiziminin Ölçeklenmesi

Referans çizimi istediğiniz bir ölçek faktörü ile ölçekleyebilirsiniz. Bu işlem için önce “Ölçek Faktörü” alanına
katsayıyı girin ve ardından “Ölçekle” butonuna basın.
Referans Çizimin Renklerinin Ayarlanması

Referans çizimin genellikle solgun renkler kullanılarak görüntülenmek istenileceği düşünülerek, bu katmanın rengi
olarak açık gri seçilmiştir. Eğer “DXF’teki Renkleri Kullan” seçeneği işaretli değilse, referans çizimi bu katmanın
rengi kullanılarak çizilecektir.
Alternatif olarak, çizimi DXF dosyasında kullanılan renkler ile görüntülemek isteyebilirsiniz. Bu durumda, “DXF’teki
Renkleri Kullan” kutucuğunu işaretleyin.
Referans çizimin renklerini soldurmak için “Renk Parlaklığı” ayarını kullanabilirsiniz.
Referans Çizimin ve Ayarlarının Kaydedilmesi

Çizimi DXF dosyasından ithal edip, yeni konumuna taşıdıktan ve renklerini ayarladıktan sonra Araç Çubuklarında
yeralan “Kaydet” butonuna basarak diske kaydedebilirsiniz.
Daha sonra “Referans Çizimi Açık” seçeneğinin işaretini kaldırarak gizleyebilir, işaretleyerek tekrar ekranda
görülmesini sağlayabilirsiniz.
Aksların, Kolonların ve Perdelerin CAD Programlarında

Hazırlanarak DXF Formunda Okunması
Kullandığınız bir CAD programı ile aks ve kolon/perde sistemini çizip, Orion Bina Tasarım Sistemi Grafik Editör
ortamına aktarmak için; çiziminizi “DXF” dosya formatında diske kaydettikten sonra, Dosya çekmenüsünde
“Model/Dosya İthal” seçeneğinin altında yeralan “Referans Çizim” seçeneğini kullanabilirsiniz.
DXF formatı Autodesk'in dünya standardı olarak geliştirdiği bir dosya formatıdır ve AutoCAD dahil bilinen hemen
hemen tüm CAD programları tarafından okunabilmektedir.
Bu menüyü kullanabilmek için Grafik Editör ortamında tanımlı hiç bir aksın bulunmaması gereklidir. CAD ortamında
hazırlanmış olan DXF dosyasında yeralan aks , kolon ve perde sisteminin doğru olarak algılanabilmesi için aşağıdaki
kurallara uygun olmalıdır:
1. Akslar “Çizgi (Line)” nesneleri kullanılarak oluşturulmalıdır.
2. Tüm akslar aynı katman içerisinde veya 1-yönü aksları ve 2-yönü aksları olarak iki ayrı katman içerisinde
oluşturulmalıdır.
3. Aks yazıları ve balonları DXF dosyasından okunmamaktadır. Aks etiketleri, Grafik Editörde geometrik sıra
içerisinde yeniden atanacaktır.
4. Kolonlar “Polyline (Bileşik-Çizgi)” nesneleri kullanılarak çizilmiş olmalıdır.
5. Perde elemanları da kolonlara benzer şekilde “Polyline (Bileşik-Çizgi)” nesneleri kullanılarak çizilmiş
olmalıdır.
6. Perde ve kolon elemanları aynı katmanda çizilmiş olmalıdır.
“Referans Çizim” seçeneğini kullandığınız zaman karşınıza gelen “Referans Çizim Ayarları” penceresinde ilk olarak
“DXF Yükle” butonuna basarak DXF dosyası ismini seçeceğiniz formu ekrana getirmeniz gerekmektedir.
Dosyanın büyüklüğüne bağlı olarak, bir süre sonra karşınıza “DXF Dosyası İthal Seçenekleri” menüsü gelecektir. Bu
menüde yeralan “Birim” bölümündeki seçeneklerden birini işaretleyerek mimari çizimin hangi birim kullanılarak
çizdirildiğini bildirin.
“Referans Çizim Ayarları” penceresinde “Referans Çizim Açık” kutucuğundaki işareti kaldırarak yüklediğiniz DXF
dosyasının çizim alanında görüntülenmemesini sağlayabilirsiniz.
“Referans Çizim Ayarları” penceresinde “Elemanları İthal Et” butonuna basarak “Elemanları İthal Seçenekleri”
formunun yüklenmesini sağlayınız.
“Eleman İthal Seçenekleri” penceresinde yeralan seçenekler:
Aks İthal Ayarları

DXF dosyasından aks elemanı olarak ithal edeceğiniz çizgilerin bulunduğu katmanları burada yeralan iki katman
listesi alanını kullanarak bildirebilirsiniz.
Öncelikle “Aksları İthal Et” kutucuğunu işaretlemeniz gerekmektedir.
Eğer akslar DXF dosyasında “1-yönü” ve “2-yönü” olarak gruplanmışsa, “Aks Katmanı (Yön: 1)” listesinde 1-yönü
akslarının katmanını, “Aks Katmanı (Yön: 2)” listesinde 2-yönü akslarının katmanını seçin. Bu şekilde seçtiğiniz
katmanlardaki akslar 1 ve 2 yönü aksları olarak ithal edilecektir.
Eğer tüm akslar DXF dosyasında sadece bir katmanda gruplanmışsa, “Aks Katmanı (Yön:1)” listesinde akslarının
katmanını seçin. Bu durumda “Aks Katmanı (Yön:2)” listesinde ise “<Hiç>“ seçili olmalıdır. İthal edilen aksların 1 ve 2
yönünde gruplanmasını istiyorsanız “Aks Açısına Göre Gruplama Yap” seçeneği işaretli olmalıdır.
Aks Etiketlerini Referans Çizimindeki TEXT Nesnelerinden Oku

Bu kutucuğun işaretli olması halinde aks etiketleri de DXF dosyasından yüklenecektir.
Aks Açısına Göre Gruplama Yap

DXF dosyası ithal işlemi sırasında “Aks Açısına Göre Gruplama Yap” seçeneği işaretli ise, DXF dosyasında yeralan
aksların aynı katmanda veya 1 ve 2 yönleri farklı katmanlarda olmasına bakılmaksızın açılarına göre gruplanması
sağlanacaktır.
Buna göre, açısı yataya yakın olan akslar “1-yönü”, dikeye yakın olan akslar ise “2-yönü” olarak ithal edilecektir.
İthal işlemi sadece tek katman kullanılarak yapılıyorsa ve “Aks Açısına Göre Gruplama Yap” Seçeneği işaretli değilse
tüm akslar “1-yönü” olarak gruplanacaktır. Bu durumda, Grafik Editör ortamında elle düzeltme yaparak 2-yönü
akslarını belirleyebilirsiniz.
Kolon İthal Ayarları

DXF dosyasından kolon ve perde elemanlarını oluşturan Polyline (Bileşik-Çizgi) nesnelerinin bulunduğu katmanları
burada yeralan iki katman listesi alanını kullanarak bildirebilirsiniz.
Öncelikle “Kolonları İthal Et” kutucuğunu işaretlemeniz gerekmektedir.
Kolon Etiketlerini Referans Çizimindeki TEXT Nesnelerinden Oku
Bu kutucuğun işaretli olması halinde aks etiketleri de DXF dosyasından yüklenecektir.
İptal Butonu
Eleman İthal İşlemini iptal ederek “Referans Çizim Ayarları” penceresine geri dönmek için “İptal” butonunu
kullanabilirsiniz.
Revit Structure ile Model Paylaşımı

Probina Orion ile Revit Structure programları arasında “iki yönlü” veri paylaşımı yapılabilir. Başka bir deyişle,
Probina Orion’da oluşturulan modeller Revit Structure’a aktarılabilir ya da Revit Structure’da oluşturulan modeller
Probina Orion’da açılabilir.
Bu işlem için “Dosya” çekmenüsünde “Model/Dosya İthal” ve “Model/Dosya İhraç” seçeneklerinin altında yeralan
“Revit Structure’dan İthal/İhraç” seçeneklerini kullanabilirsiniz.
Daha önce veri aktarımı yapılmış mevcut bir Revit Structure modeline değiştirilmiş Probina Orion modelini tekrar
aktarabilirsiniz. Revit modelindeki değişen elemanlar renk kodlarıyla işaretlenecektir. Bunun yanısıra, Revit
Structure’da modellenmiş yapısal olmayan kapı, pencere gibi elemanlar aktarım işleminden etkilenmezler. Revit
Structure’dan Probina Orion’a model aktarırken, aktarılmasını istediğiniz elemanları kategori belirterek ya da model
üzerinde seçerek belirtebilirsiniz.
Probina modellerini Revit Structure’a aktarmak için, revit modelinde betonarme kesit ailelerinin ve malzemelerin
tanımlanmış olması gereklidir. Aktarım için gerekli olan nesneleri içeren Revit Structure şablon dosyası web
sitemizden indirilebilir.
Önemli Not: Veri paylaşımını gerçekleştirmek için, Revit Structure versiyonuna uygun olarak geliştirilmiş Revit
eklentisini, Probina Orion web sitesindeki (www.probina.com.tr) destek bölümünden indirerek kurmanız
gerekmektedir.
Mobil Uygulama İçin Model İhraç

Probina Orion iOS (Apple) ve Android tabanlı tablet ve akıllı telefonlar üzerinde çalışan bir mobil uygulamaya
sahiptir. Bunun yanısıra, internet tarayıcı üzerinden de Probina Orion’un kendisinin yüklü olmasına gerek olmadan
web uygulaması kullanılabilir. Mobil uygulama ile Probina modelini görüntüleyebilir ve filtreleme yapabilirsiniz.
Ayrıca, eleman boyut, açıklık ve donatı bilgisi gibi bilgiler de mobil uygulama ile sorgulanabilir. Böylece ofis dışında
da Probina Orion modelinizi yanınızda taşıyabilir; şantiye sahasında, toplantılarda erişebilirsiniz.
Probina Orion modelini mobil uygulamaya göndermek için “Dosya > Model/Dosya İhraç > Mobil Uygulama
İhraç...” menü komutunu kullanabilirsiniz. Oluşturulan dosyayı e-posta ile göndererek mobil cihazlarınızda tek
dokunuşla görntüleyebilirsiniz. Alternatif olarak www.probina.com.tr adresindeki kullanıcı hesabınıza yükleyerek
web uygulamasını kullanabilir; model linkini meslektaşlarınıza gönderebilirsiniz.
Çizimlerin DXF Formunda CAD Programlarına

Aktarılması
Grafik Editör menülerini kullanarak veri girişini tamamladıktan sonra (veya
istediğiniz herhangi bir aşamada), grafik editör ortamındaki güncel çizimi “DXF
DXF Dosyası İhraç Butonu Dosyası” formatında ihraç edebilirsiniz. Bu işlem için “DXF Dosyası İhraç“
butonunu kullanabilirsiniz.
Grafik Editörün çizim alanında görmekte olduğunuz güncel çizimini DXF dosya formunda diske kaydetmek için,
Dosya çekmenüsünde “Model/Dosya İhraç” seçeneğinin altında yeralan “DXF Dosyası İhraç” seçeneğini işaretleyin.
Probina Orion DXF çizimlerini oluştururken “Akıllı Nesne Gruplama” özelliğinden faydalanabilir. DXF açık formatının
bir özelliği olan gruplama ile birbiriyle ilişkili çizim nesneleri gruplanarak çizim üzerinde yapılacak düzeltmeler
kolaylaştırılır. Ancak gruplama özelliği BLOK nesnelerinden farklıdır.
Oluşturulan DXF detay çizimlerini Probina Orion ile birlikte kullanıma sunulan entegre CAD Editörü proCAD ile
açabilirsiniz. proCAD, genel amaçlı CAD çizim programları ile yüzde yüz uyumlu bir kullanıma sahip, komut satırı ve
çoklu dil desteği sağlayan, DWG ve DXF formatlarını destekleyen CAD editörüdür.
DXF formatı Autodesk'in dünya standardı olarak geliştirdiği bir dosya formatıdır ve proCAD dahil bilinen hemen
hemen tüm CAD programları tarafından okunabilmektedir.
Bu menüyü kullanarak her defasında sadece bir çizimi DXF dosyası formunda kaydedebilirsiniz. Dosya isimleri,
güncel çizim tipine bağlı olarak otomatik oluşturulacaktır. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin kullandığı dosya
formatı:
<proje kodu>-<çizim türü>< no>.DXF
biçiminde oluşturulmaktadır. Buna göre:
Proje Kodu: Güncel projenin kodudur.
Çizim Türü: DXF formatında kaydetmekte olduğunuz güncel çizimin türünü belirleyen kod’dur. Çizim
Türü Kodları:
“Kalip” Kalıp Planı
“KolAp” Kolon Aplikasyonu Planı
“Pafta” Detay Paftası
No: Kalıp ve Kolon Aplikasyonları için “Kat Numarası”, Detay çizimleri için “Pafta Numarası”dır.
Örneğin “DENE” projesinin 2. Katına ait kalıp planını ekranda görerek DXF dosyasına kaydediyorsanız dosya proje
dizinine “DENE-Kalıp_01.DXF” ismiyle kaydedilecektir. Benzer şekilde 4 numaralı temel detay paftasını
görüyorsanız, dosya proje dizinine “DENE-Pafta_04.DXF” ismiyle kaydedilecektir
DXF dosyalarında kullanılan tüm katman isimleri, renkleri, yazı tipleri ve çizgi tipleri değiştirilmeden aynen DXF
dosyasına aktarılacaktır.
Grafik Editör Kullanımı
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi programının en önemli modüllerinden biri olan Grafik Editör, bina analitik
modelinin hazırlanmasında kullanıcıya büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Grafik Editörde hızlı ve güvenli olarak veri
hazırlanabilmesini sağlayan ve standard Windows özelliklerinden olan çekmenüler, Araç Çubukları, ikon menüleri
vb. bulunmaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi açıldığında, öncelikle çalışılacak projenin seçimini sağlayan veya yeni bir proje
tanımına olanak sağlayan “Proje Aç Menüsü” ekrana getirecektir. Seçiminizi yaptığınızda Grafik Editör karşınıza
gelecektir.
Eğer “Proje Parametreleri” menüsünden daha önce girişini yaptığınız bir projeyi seçtiyseniz, “Tamam” butonuna
bastığınızda proje ile ilgili bilgiler yüklenecek ve ekrana son çalıştığınız kat gelecektir.
Eğer yeni bir projeye başlıyorsanız Grafik Editör’ün çizim alanı boş olarak açılacaktır.
Grafik Editör penceresi aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
Çekmenüler Pencerenin en üst bölümünde “Çekmenüler” yeralmaktadır. Bu menüleri

kullanarak girilmiş veriler üzerinde çeşitli servis işlemlerini
uygulayabileceğiniz gibi, Grafik Editör ile ilgili genel ayarları da kontrol
edebilirsiniz.
Araç Çubukları Genelde çekmenülerde yeralan seçeneklere kolay erişimi sağlamak amacıyla
sık kullanılan fonksiyonlar, kullanıcı tarafından özelleştirilebilir Araç
Çubukları üzerine yerleştirilmiştir.
Durum Satırı Yapılan işlemlerle ilgili bilgi ve çeşitli uyarıların yazıldığı bilgi panelidir. Bu
satır Orion Bina Tasarım Sistemi penceresinin en altında bulunmaktadır.
Çizim Alanı Grafik Editör penceresinin ortasında yeralan ve çevresi yukarıda belirtilen
alanlar ile çevrelenmiş olan bölümdür.
3-B Pencereler Aynı zamanda 2 yada daha fazla sayıda 3-boyutlu pencere modelde aktif
hale getirilebilir.
Kısayol Menüsü İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda , çizim alanınızda seçtiğiniz
eleman ve elemanlar için ilgili menülere hızlı ulaşımı sağlar.
Yapı Ağacı Yapı ağacı seçilen katta bulunan tüm elemanların (aks,kiriş,kolon vb.)
listesini gösterir. Bu menüyü kullanarak, elemanlar etiketleri üzerine
tıklamak suretiyle kolaylıkla seçilebilir. Seçilen elemanlar planda ve eğer
açıldıysa 3-Boyutlu pencereler üzerinde de seçilecektir. Bu menü
işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınız takdirde çok sayıda menü
seçeneğine ulaşabilme imkanı sağlamaktadır.
Görüntü Kontrol Butonları Görüntü kontrol butonları; Kolon Aplikasyonu, Plan Görünümü, Temel Detay
Paftaları ve Tasarım Durumu gibi Orion görünüm ekranları arasında hızlı
geçiş yapmayı kolaylaştırmaktadır.
Çekmenüler
Eleman Araç Çubuğu
Katman
Araç
Çubuğu
Yapı Ağacı Plan Kısayol (Fare 3 Boyutlu Editör

Penceresi Sağ-Tuş Menüsü)
Elemanlarla İlgili Kontroller

Probina Orion’da modelleme yapısal nesneler ile gerçekleşmaktedir. Bu nesneler tanımlandıktan sonra çalışmanızın
herhangi bir anında tekli ya da çoklu bir şekilde seçilerek tekrar erişilebilir, kopyalanabilir, özellikleri yine tekli ya da
çoklu bir şekilde değiştirilebilir.
Eleman Seçimi
Eleman veya elemanların seçimi Probina Orion Bina Tasarım Sistemi programında önemli bir işlemdir. Lütfen bu
bölümü dikkatlice okuyunuz.
Mevcut elemanlardan herhangi birini seçerek güncel hale getirmek için; Araç Çubuklarında yeralan “Seç” seçeneğini
aldıktan sonra seçmek istediğiniz elemanı işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayın ve ardından işaretleyicinizin sağ
butonunu tıklayarak ekrana gelen kısayol menüsünden “Özellikler” veya “Seç ve Özellikleri Yükle” seçeneğini seçin.
Seçtiğiniz eleman ile ilgili bilgiler “Özellikler” penceresine yüklenecektir. Statü Satırında kaç elemanın seçili olduğu
bilgisi de belirtilecektir.
Dilerseniz işaretleyicinizin orta butonunu kullanarak da eleman seçimini hızlı bir biçimde gerçekleştirebilirsiniz.
Bunun için; öncelikle seçmek istediğiniz elemana yaklaşınız. Eleman ile ilgili yardımcı bilgiler (boyut, etiket vb.)
ekranda belirecektir. İşaretleyicinizin orta tuşunu çift tıkladığınızda seçtiğiniz eleman ile ilgili bilgiler “Özellikler”
penceresine yüklenecektir.
Seçtiğiniz elemanın özelliklerini isteğiniz doğrultusunda düzenledikten sonra işaretleyicinizin sağ butonuna
bastığınızda, ekrana gelen kısayol menüsünde “Güncelle” seçeneğini kullanarak bilgilerin yenilenmesini
sağlayabileceğiniz gibi, bu elemanı şablon olarak kullanarak yeni yerleşim noktaları işaretlemek yoluyla da yeni
elemanlar oluşturabilirsiniz. Ancak bu yolla her seferinde sadece tek bir elemanı (kiriş, kolon, perde gibi)
Birden fazla elemanı seçebilmek için; “Eleman Seç” komutunu aldıktan sonra klavyedeki “CTRL” tuşuna basılı
tutarak arka arkaya birden fazla eleman seçimini yapabilirsiniz. Alternatif olarak “Düzelt” çekmenüsü altında
yeralan “Eleman Seç (Pencere)”, “Eleman Seç (Kesişen)” veya “Eleman Seç (Keserek)” komutlarını da
kullanabilirsiniz. Birden fazla elemanı aynı anda seçerek bu seçilen elemanları silebilmek, bir başka kat veya katlara
kopyalayabilmek, bir simetri aksına göre aynalayabilmek gibi işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
“Eleman Seç (Pencere)” komutunu kullanırken ekranda bir noktada işaretleyicinizin sol butonuna basıp seçmek
istediğiniz tüm elemanları içine alacak bir dörtgen oluşturacak şekilde sürükleme işlemi yaptıktan sonra butonu
bırakarak işlemi sonlandırmanız gerekmektedir. Bu şekilde ekran göstermiş olduğunuz dörtgen alan içerisinde kalan
tüm elemanlar aynı anda Güncel hale getirilmiş olacaktır.
1 2 3
S1
B 2. Nokta B
S2 S3
A A
1. Nokta 1 2 3
Eleman Seç (Pencere): Sadece S2 Kolonu Seçilecektir.

Eleman Seç (Kesişen): Aks “A” ve Aks “1” ile Kolon S1 ve S3 Seçilecektir.
“Eleman Seç (Kesişen)” komutunu aldığınızda da aynen “Eleman Seç (Pencere)” komutunda olduğu gibi seçmek
istediğiniz elemanları içerisine alacak bir dörtgen oluşturmanız gerekmektedir. Ancak bu kez elemanların bütünüyle
bu pencere içerisinde kalmasına gerek yoktur. Herhangi bir parçası veya tamamı bu dörtgen içerisinde kalan tüm
elemanlar Güncel hale getirilecektir.
“Eleman Seç (Keserek)” komutunu kullandığınızda, ekranda dilediğiniz bir noktada işaretleyicinizin sol butonuna
bastıktan sonra sürükleme işlemi yaparak bir çizgi oluşturmanıza imkan verilmektedir. Bu çizgi ile herhangi bir
noktasından kesmiş olduğunuz tüm elemanlar Güncel hale getirilecektir. Bu komutu kullanarak toplu halde
sündürmek istediğiniz aksları kolaylıkla seçebilirsiniz.
2. Nokta 3
1 2
B B
A A
1. Nokta 1 2 3
Eleman Seç (Keserek): Aks “A” ve “B” Seçilecektir.
Filtreleme Kullanılarak Eleman Seçimi

Eleman Seç (Pencere), Eleman Seç (Kesişen) ya da Eleman Seç (Keserek) işlemlerini yaparken klavyeden “Ctrl +
Shift” tuşlarına aynı anda basıldığında, hangi eleman tiplerinin seçileceği bir filtre menüsü yardımıyla belirlenebilir.
Çoklu eleman grupları arasından bir veya birden fazla tipi ayırarak seçmek için bu özellik kullanılabilir.
Yapı Ağacı Kullanılarak Eleman Seçimi

Modelinizde yeralan herhangi bir elemanı veya birden fazla elemanı çizim alanının solunda yeralan “Yapı Ağacı”nı
kullanarak seçebilirsiniz. Bir elemanı yapı ağacından seçtikten sonra başka bir elemanı tıklamanız halinde önceki
seçiminiz ortadan kalkacaktır.
Klavyeden “Ctrl” veya “Shift” tuşlarını kullanarak da birden fazla elemanın seçimini yapabilirsiniz.
3 Boyutlu Görünüm Kullanılarak Eleman Seçimi
Modelde yer alan elemanlar 3 boyutlu bina modeli üzeriden de seçilebilmektedir.
Klavyeden “Ctrl” veya “Shift” tuşlarını kullanarak 3 Boyutlu görünüm üzerinde birden fazla elemanın seçimini
yapabilirsiniz.
Eleman Özelliklerinin Görüntülenmesi

Eleman özelliklerine mevcut bir eleman seçilip sağ tıklanarak açılan kısayol menüsündeki “Özellikler” seçeneğine
tıklanarak erişilebilir. Alternatif olarak, seçili olmayan bir elemanın üzerine gelip sağ tıklandığında açılan “Seç ve
Özellikleri Yükle” seçeneği ile de özellikler menüsü yüklenebilir.
Modelde tekrar eden etiketlere izin verilmemektedir. Eleman yerleştirilirken tekrar eden bir etiket saptanırsa
ekranın altındaki durum çubuğunda uyarı görüntülenecektir.
Kısayol Menülerinin Kullanımı

İşaretleyiciniz ile Probina Orion çalışma ekranına sağ tıkladığınızda o an üzerinde çalışılan seçili eleman(lar)a ait özel
opsiyonları içeren kısayol menüsü ekrana gelecektir.
Kısayol menüleri içeriğe duyarlıdır. İşaretleyicinin yeri ve seçili olan nesneye bağlı olarak opsiyonlar değişebilir.
Plan Penceresinde Sağ Tıklanması

Herhangi bir eleman seçili değilken plan penceresine sağ tıklandığında, “Isı Bilgisi Tanımla”, “Ölç”, “Eleman
Tabloları” ve “Donatıları Düzenle” gibi elemana bağlı olmadan çalışabilen opsiyonlar ekrana gelecektir.
Herhangi bir elemanın ya da elemanların seçili olduğuna bakılarak bunlar üzerinde yapılabilecek ortak işlemler
kısayol menüsünde yer alır. “Sil” ve “Aynala” varsayılan opsiyonlardandır.
Tek bir eleman seçiliyken “Özellikler” opsiyonun seçilmesi elemana ait özellikler penceresini yükleyecektir. Aynı
türden birden fazla eleman seçiliyse özellikler penceresi yerine “Eleman Tablosu” açılır.
Yapı Ağacında Sağ Tıklanması

Aynı kısayol menüleri yapı ağacındaki elemanların üzerine tıklandığında da açılır. Ancak, farklı olarak, yapı ağacında
grup isimlerine sağ tıklandığında gruplarla ilgili opsiyonlara erişilebilecektir. Örneğin, katlar başlığına sağ
tıklandığında kat işlemleri kısayollarına ulaşılabilir.
Araç Çubuğunda Sağ Tıklanması

Araç çubuğu üzerinde sağ tıklandığı takdirde araç çubuğu listesi karşınıza gelir.Buradan görünmesini istemediğiniz
araç çubuklarını gizleyebilirsiniz. Ya da, yeni araç çubukları oluşturarak sık kullandığınız komutları tek bir çubukta
toplayabilirsiniz.
Elemanların Aynalama ile Çoğaltılması

Simetrik binaların tanımlanmasında veri girişini hızlandırmak amacıyla “Aynala” komutunu kullanabilirsiniz.
Aynalama işlemi sırasında aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1. Bir kat planının sadece yarısı için aks sistemini hazırlayın. Aynalama işleminde kullanılacak simetri aksını
belirleyin. Simetri ekseninde bir aks yoksa, bu konuma geçici olarak bir aks yerleştirin.
2. Aynalanacak elemanları seçin.
3. İşaretleyicinizin sağ tuşuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Aynala” seçeneğini
kullanarak aynalama işlemini başlatın.
4. Simetri ekseni olarak kullanılacak aksı ekranda işaretleyicinizle gösterin.
5. Ekrana açılacak olan “Ayna Karakterleri” tablosunda kopyalanacak elemanların kat planının diğer
bölümünde bulunan elemanların simetrisi olduğunu belirtmek amacıyla isimlerinin sonuna konmak üzere
“S” veya başka bir harf seçebilirsiniz. Bu şekilde simetri ekseninin bir tarafında yer alan “K101” kirişinin
diğer tarafa “K101S” ismiyle kopyalanmasını sağlayabilirsiniz. Projenizde önceden tanımlanmış “K101S”
isimli bir kiriş bulunması durumunda yeni oluşturulacak olan kirişe “K101X” ismi verilecektir.
6. Elemanlar aynalanmaya başlayacaktır. İşlem tamamlanana kadar bekleyin.
Aynalama sırasında oluşturulan tüm yeni elemanlar program tarafından eleman yerleştirme komutu döngü
içerisinde kullanılarak oluşturulmaktadır. Bu nedenle, bazı durumlarda aynalama işlemi beklediğiniz sonucu
vermeyebilir ve elle düzeltme yapmanızı gerektirebilir. Bu gibi durumlara örnek olarak aşağıdaki halleri verebiliriz:
Mesnet Bandı Kirişlerinin Aynalanması

Kirişsiz döşeme sistemlerinde kullanılan “Mesnet Bandı” kirişleri boyutlarını yerleştirildikleri döşemelerden elde
etmektedirler. Bu nedenle, aynalama komutu bu tip kirişleri en son olarak aynalayacaktır.
Aynalanan aks üzerinde yeralan mesnet bandı kirişlerinin aynalama sonrasında boyutlarının değiştirilmesi
gereklidir. Aynalama işlemi tamamlandıktan sonra bu aynalanan aks üzerinde yeralan mesnet bandı kirişlerini
(varsa) tek tek silip yeniden yerleştirmeniz gereklidir. Bu şekilde, bu elemanların boyutları yeni plan geometrisine
göre doğru olarak ayarlanacaktır.
Aynalama öncesinde herhangi bir mesnet bandı kirişinin boyutları (veya yükleri) elle düzeltilmiş ise, aynalama
tarafında yeni üretilen kirişlerin boyutları ve yükleri bu değişiklikleri içermeyecektir. Yani, aynı boyut düzeltmesinin
yeni yerleştirilmiş olan kirişlere de elle uygulanması gereklidir.
Aynalanan Kirişlerin Yüklerinin Elle Düzeltilmiş Olması

Aynalama öncesinde herhangi bir kirişin yükleri elle düzeltilmiş ise, aynalama tarafında yeni üretilen kirişlerin
yükleri bu değişiklikleri içermeyecektir.
Bu nedenle, aynalama işlemi sonrasında, aynalanan tarafta kalan kirişlerin yüklerini de elle düzeltmeniz gereklidir.
Aynalama İşlemi Sırasında Oluşturulacak Elemanların Etiketlerinin Planda Mevcut Olması

Aynalama işlemi sırasında türetilen elemanların etiketleri kat planında mevcut ise aynı isimde yeni bir eleman
oluşturulamayacaktır. Bu gibi durumlarda Orion Bina Tasarım Sistemi “Ayna Karakteri” olarak “X” kullanacaktır.
Örneğin, kolonlar için kullandığınız “Ayna Karakteri” “S” ise, ve örneğin S1S kolonu aynalama işlemi öncesinde katta
mevcut ise, “S1” kolonu aynalandıktan sonra türetilen kolonun etiketi “S1X” olacaktır.
Bu tür durumlarda, katta hem “S1” hem de “S1S” bulunmamasına dikkat etmenizde yarar vardır. Bu kolonlardan
sadece biri “S1X” olacak, diğer kolon ise aynalanmayacaktır.
Herhangi bir eleman grubunun “Ayna Karakteri” veri alanını boş bırakırsanız (veya yanındaki “+” butonuna
basarsanız) aynalanarak üretilen elemanlara en büyük eleman numarasından başlayarak ardışık numaralara sahip
etiketler üretilecektir.
Bir Ucu Simetri Aksına Kadar Uzanan Perde Elemanları Olması

İki perde elemanının aynı aks üzerinde uc uca yerleştirilmesine izin verilmemektedir. Bu nedenle, açısı simetri
aksında dik olup, bir ucu simetri aksına kadar uzanan perde elemanları aynalama işlemi sırasında türetilmeyecektir.
Bu konumda olan perde elemanlarını işlem tamamlandıktan sonra silin ve baştan sona tek bir eleman olarak
yeniden tanımlayın.
Mevcut Kat Planında Model Hatalarının Olması

Aynalamaya çalıştığınız kat planı “Bina Modeli Kontrolü” işleminden geçemiyorsa, aynalama işlemi sırasında
beklenmedik hatalar oluşabilir. Bu nedenle, bu gibi durumlarda “Genel Ayarlar” menüsündeki ”Görünüm”
sayfasında yeralan “Eleman Girerken Model Kontrolü Yapma” seçeneğini işaretlemek zorunda kalabilirsiniz.
Elemanların Akslara göre Düzeltilmesi
Grafik Editör ortamında tüm elemanlar aksların kesişimleri referans alınarak
yerleştirilmektedir. Dolayısıyla, mevcut aksların konumları herhangi bir nedenle
Elemanları Akslara Göre değiştirilirse bu aksları referans alan elemanların da yeni konuma göre
Düzelt Butonu düzenlenmesi gerekmektedir.
Elemanları değişen aks konumlarına göre düzenlemek amacıyla “Düzelt”
çekmenüsünde yeralan “Elemanları Akslara Göre Düzelt“ seçeneğini
kullanabilirsiniz.
“Elemanları Akslara Göre Düzelt” menüsü, binadaki tüm kolon, kiriş, perde, plak döşeme ve nervür döşeme
elemanlarının tanımlı oldukları akslara göre yeniden düzenlenmesini sağlayacaktır.
Önemli Not: Bu menü seçeneği, döşeme hesap akslarını güncelleyememektedir. Dolayısıyla, aks konumlarının
değişimi nedeniyle hesap akslarının boylarının yetersiz kalması durumunda bu hesap akslarının yeniden
tanımlanması gerekecektir. Ayrıca, hesap akslarına bağlı donatıların da yeni geometriye uygun hale getirilebilmesi
için silinip yeniden tanımlanması gereklidir.
Eleman Etiketlerini Yeniden Sırala

Düzelt çekmenüsündeki “Eleman Etiketlerini Yeniden Sırala” seçeneğini kullanarak modelinizdeki tüm veya bir
grup elemanın (örn: sadece kolonları veya kirişleri) eleman etiketlerini tekrar düzenlemek de kullanabilirsiniz.
Seçtiğiniz eleman etiketleri, “Tamam” butonuna bastığınızda yeniden düzenlenecektir.
Elemanlar
Bu bölümde, etiketlerini yeniden düzenlemek istediğiniz eleman gruplarını yanlarındaki kutucukları işaretleyerek
Katlar
Bu bölümdeki seçenekleri kullanarak sadece “İlk Kat” ve “Son Kat” olarak seçtiğiniz katlardaki elemanların
etiketlerinin düzenlenmesi mümkün olmaktadır.
Bu bölümü aktif hale getirebilmek için öncelikler “Tüm Katlar” kutucuğunun işaretini kaldırmanız gerekmektedir.
Sıralama Referansı
Eleman etiketlerinin hangi sırada düzenleneceğini bu bölümde verilen seçenekler yardımıyla belirleyebilirsiniz.
Örneğin, “Kolonlar ve Döşemeler” bölümünde “Sol-Üst -> Sağ-Alt” kutucuğu işaretli ise Kolon ve Döşeme
elemanlarının eleman numaraları planın sol/üst köşesinden başlayacak ve soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru
artacaktır. Benzer şekilde, “Perdeler ve Kirişler” bölümünde “Dikey Elemanlar” başlığı altında yeralan
kutucuklardan “Alt-Sol -> Üst-Sağ” seçeneği işaretli ise Dikey Perde ve Kiriş elemanlarının eleman numaraları planın
alt/sol köşesinden başlayacak ve soldan sağa ve aşağıdan yukarıya doğru artış gösterecektir.
“Referans Açısı” yatay kirişlerin açısını belirtmekte kullanılır. Bu değer sıfır olarak tanımlıysa, yatay kirişlerin global
X ekseni doğrultusunda olduğu varsayılacaktır.
Bu bölümün hemen altında bulunan “Elemanları Yönlerine Göre Gruplayarak Numarala” seçeneği işaretlendiği
zaman “Satır Öncelikli Sırala” ve “Sütun Öncelikli Sırala” seçenekleri aktif hale geçmektedir. “Satır Öncelikli Sırala”
seçeneği işaretlendiği zaman, eleman etiketleri ilk önce yatay olarak (x-ekseni doğrultusunda), ardından da düşey
olarak (y- ekseni doğrultusunda) artacaktır. “Sütun Öncelikli Sırala” seçeneği işaretlendiği zaman ise eleman
etiketleri ilk önce düşey olarak (y-ekseni doğrultusunda), ardından da yatay olarak (x- ekseni doğrultusunda)
artacaktır.
Konsol Döşemeleri Ayrıca Grupla

Konsol döşemelerin etiketlerini diğer plak döşemelerin etiketlerinin düzenlenmesin ardından düzenlemek
isterseniz, “Konsol Döşemeleri Ayrıca Grupla” seçeneğini işaretlemeniz gerekmektedir.
Etiketleme Seçenekleri
Bu bölümde bulunan seçenekler ile kullanıcıya eleman etiketlerinin yeniden sıralanması işleminde kullanım rahatlığı
sağlamak amaçlanmıştır.
Katlar Arası Benzer Eleman Numaraları Kullan

Bu seçenek işaretli ise aynı aks yerleşimindeki elemanlara katlar boyunca benzer etiket numarası verilecektir.
Örneğin, B ile 12 akslarının kesişiminde yeralan kolon birinci katta S25 olarak isimlendirildiyse, bundan sonraki tüm
katlarda da 25 numara olarak etiketlenecektir.
Bu seçenek işaretlendiği zaman en alt kat referans katı olarak kullanılacaktır. Bir başka deyimle, önce en alt kat
numaralandırılacak, daha sonra diğer katlardaki elemanlara aynı numaralar verilecektir. En alt katta olmayan
elemanlara ise doğal olarak daha büyük numaralar atanacaktır.
Bu seçenek, sadece birden fazla kat seçilmesi durumunda işlev görecektir.
Başlangıç Eleman Numarası

Eleman numaraları bu veri alanında belirtilen numaradan başlanarak verilecektir.
Ön ve Son Karakter Seçenekleri

Bu bölmede yeralan “Ön Karakter” ve “Son Karakter” veri alanlarında tüm elemanların etiketlerine atanacak ön
ve/veya son karakteri belirtebilirsiniz. Bu veri alanları kullanıldığı zaman tüm elemanların etiketleri bu karakterler
ile başlayacak veya bitirilecektir.
Nesne Kenetleme Fonksiyonları

Çizim alanında yeralan çizim nesnelerine çeşitli konumlarda kenetlenerek nokta işaretleme amacıyla Nesne
Kenetleme fonksiyonlarını kullanabilirsiniz. Bu seçeneklerden 2 nokta arasındaki mesafeyi ölçülendirirken, eğik aks
çizimlerinden vb. yararlanabilirsiniz.
Herhangi bir nesne kenetleme fonksiyonunu aktif hale getirmek için, çizim alanında noktayı işaretlemeden önce,
“Düzelt” çekmenüsünde “Nesne Kenetleme Modları” başlığı altında yeralan nesne kenetleme seçeneklerinden
birine basın. Örneğin işaretleyeceğiniz nokta mevcut bir çizginin herhangi bir ucunda olacaksa, “SonNokta” nesne
kenetleme seçeneğine basıp çizim alanındaki çizginin yakalamak istediğiniz ucuna yakın bir yerini işaretleyin.
Önemli Not: Kolon, kiriş gibi yapısal elemanların tümü yerleşim noktası olarak iki veya daha fazla aksın kesişimi olan
bir nokta aramaktadır. Eleman yerleşim noktalarını gösterirken, “Kesişim” kenetleme konumu otomatik olarak
devreye girecektir ve sadece aks elemanlarının kesişimlerini arayacaktır.
Kesişim
İki veya daha fazla çizim nesnesinin (çizgi, yay, çember gibi) kesişim noktasına kenetlenmek amacıyla bu fonksiyonu
kullanabilirsiniz. Nesne kenetleme konumu olarak “Kesişim” seçildikten sonra imleç’in ortasında bir kutu
belirecektir. Kenetleneceğiniz kesişim bu kutunun içerisinde kalacak şekilde bir nokta işaretlemeniz gereklidir. Eğer
kutunun içerisinde birden fazla kesişim kalıyorsa merkeze en yakın kesişime kenetlenilecektir.
SonNokta
Herhangi bir çizginin, yayın veya bir çoklu çizginin parçalarından birinin uç noktalarından birine kenetlenmek
amacıyla bu fonksiyonu kullanabilirsiniz. Nesne kenetleme konumu olarak “SonNokta” seçildikten sonra imleç’in
ortasında bir kutu belirecektir. Kenetleneceğiniz nesnenin aradığınız uç noktasına yakın bir yeri bu kutunun
içerisinde kalacak şekilde bir nokta işaretlemeniz gereklidir. Eğer kutunun içerisinde birden fazla nesnenin uç
noktası kalıyorsa, merkeze en yakın çizginin uç noktasına kenetlenilecektir.
OrtaNokta
Herhangi bir çizginin, yayın veya bir çoklu çizginin parçalarından birinin ortasına kenetlenmek amacıyla bu
fonksiyonu kullanabilirsiniz. Nesne kenetleme konumu olarak “OrtaNokta” seçildikten sonra imleç’in ortasında bir
kutu belirecektir. Kenetleneceğiniz nesnenin herhangi bir yeri bu kutunun içerisinde kalacak şekilde bir nokta
işaretlemeniz gereklidir. Eğer kutunun içerisinde birden fazla nesne kalıyorsa merkeze en yakın çizginin ortasına
kenetlenilecektir.
EnYakın
Herhangi bir çizginin, yayın veya bir çoklu çizginin parçalarından birinin üzerinde bir yere kenetlenmek amacıyla bu
fonksiyonu kullanabilirsiniz. Nesne kenetleme konumu olarak “EnYakın” seçildikten sonra imleç’in ortasında bir
kutu belirecektir. Nokta işaretlerken herhangi bir nesne bu kutunun içinde kalıyorsa, nesnenin işaretlediğiniz
noktaya enyakın yerine kenetlenilecektir.
Merkez
Herhangi bir yayın veya çemberin merkezine kenetlenmek amacıyla bu fonksiyonu kullanabilirsiniz. Nesne
kenetleme konumu olarak “Merkez” seçildikten sonra imleç’in ortasında bir kutu belirecektir. Kenetleneceğiniz
nesnenin herhangi bir yeri bu kutunun içerisinde kalacak şekilde bir nokta işaretlemeniz halinde bu nesnenin
merkezine kenetlenilecektir.
Otomatik Nesne Kenetleme Seçenekleri

Eleman girişi sırasında, Nesne Kenetlenme Fonksiyonlarını kullanmak yerine
Araç Çubuklarında yeralan “Nesne Kenetleme Seçenekleri” butonuna basarak
Nesne Kenetleme Seçenekleri Nesne Kenetleme Seçenekleri formunda yeralan “Kesişim”, “SonNokta”,
Butonu “OrtaNokta” gibi seçeneklerden istediklerinizi aktif konuma getirebilirsiniz.
Nesne Kenetleme Seçeneklerine “Düzelt” çekmenüsünden de ulaşabilirsiniz.
Ölç
İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Ölç” seçeneğini kullanarak
çizim alanınızda herhangi iki nokta arasındaki uzaklığı ölçebilirsiniz.
İki nokta arasındaki uzaklığı ölçmek için:
1. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden “Ölç” seçeneğini seçiniz.
2. İlk noktayı işaretleyicinizin sol butonu ile belirledikten sonra işaretleyicinizin sol butonundan elinizi
kaldırmadan ikinci noktaya doğru sürükleyip sol butonu bırakın. İşaretleyicinizin butonunu bıraktığınız
anda Durum Çubuğunda “Uzaklık” bölümünde iki nokta arasındaki uzaklık verilecektir. Durum çubuğunda
iki nokta bir doğru ile birleştirilerek bu doğrunun x-ekseninin pozitif yönü ile yaptığı açı bilgisi de “Açı”
bölümünde bildirilecektir. Ayrıca yine bu bölümde belirlediğiniz iki noktanın koordinat bilgileri de
yeralmaktadır.
Not: Nokta seçimleriniz esnasında nesne kenetleme fonksiyonlarından ve Nesne kenetleme

seçeneklerinden yararlanabilirsiniz.
Kat Kontrolleri
“Bina” çekmenüsünde yeralan seçenekleri kullanarak proje parametrelerini, çizim paftasının bilgilerini ve kat
bilgilerini yeniden düzenleyebilirsiniz. Bu çekmenüde yeralan kat kontrolleri menülerini kullanarak, çalışacağınız
güncel katı seçebilir, kattaki bilgileri başka katlara kopyalayabilir, kattaki bilgileri silebilir, katı iptal edebilir veya yeni
katlar ekleyebilirsiniz.
Kat Seç
Bina modelini hazırlarken herhangi bir kat üzerinde çalışabilmek için öncelikle bu katı seçmeniz ve güncel hale
getirmeniz gereklidir. Bunun için “Bina” çekmenüsünde yeralan “Kat Seç” menüsünü kullanabilirsiniz. Kat seçme
işlemini daha kolay gerçekleştirmek için “Yapı Ağacı”nda ilgili kat etiketinin üzerinde işaretleyicinizin sol tuşuna çift
tıklayınız. Aktif kat koyu renkle gösterilecektir.
Herhangi bir kat seçilmişken başka bir kat üzerinde işlem yapamazsınız. Sadece güncel olarak seçilmiş olan kat
üzerinde düzeltme yapabilirsiniz. Örneğin 3. Kat güncel iken 5. Kattaki bir kolonu silmek istiyorsanız önce 5. Katı
seçmeniz gereklidir.
Bu menüde gördüğünüz kat listesinin en solunda ilgili katta bilgi olup olmadığını gösteren bir işaret yeralmaktadır.
Herhangi bir katta elemanlar tanımlanmış ise (akslar hariç) o katın menüdeki satırının solunda bir “o” işareti
görülecektir.
Yeni Kat Ekle

Eğer “Yeni Proje” seçeneği ile yeni bir projeye başlıyorsanız, binadaki tipik katın bilgilerinin girilebilmesi amacıyla
“Kat Bilgileri Menüsü” karşınıza gelecektir. Yeni projeye başlarken “Kat Bilgileri Menüsü”nü “Tamam” butonuna
basarak kapattıktan sonra birinci kat girdiğiniz bilgiler ışığında oluşturulmuş olacaktır.
Yeni proje için karşınıza gelen “Kat Bilgileri Menüsü”nde yeralan veri alanları:
Kat Yüksekliği
Binada kullanacağınız tipik kat yüksekliğini bu veri alanına yazabilirsiniz. Daha sonra Bina çekmenüsünde yeralan
“Kat Bilgileri Düzelt” menüsünü kullanarak istediğiniz katın yüksekliğini kolayca değiştirebilirsiniz.
Kat Etiketi
Bu katta tanımlanacak elemanların etiketinin oluşturulmasında kullanılacak kat etiketini bu alana girebilirsiniz.
Henüz ilk katın tanımı yapıldığı için 1. Katın varsayılan kat etiketi değeri olarak “100” gelecektir.
Kat etiketi olarak örneğin “100”ü kabul edilerek bu kattaki “1” numaralı kirişin etiketinin “K101” gibi olması
sağlanmaktadır.
1. Kat Alt Kotu

Binadaki en alt katın (temel üst kotu) “1. Kat Alt Kotu” (temelinizin üst kotu) bu veri alanına yazacağınız bilgi ile
kontrol edilmektedir. Varsayılan değer olarak “0” gelecektir.
Tamam Butonu
Girdiğiniz (veya varsayılan değerlerin) 1. Kat için kullanılabilmesi için “Tamam” butonuna basın.
İptal Butonu
Kat tanımlama işleminden vazgeçmek için “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Eğer binanız tek katlı ise kat tanımlama işlemi bitmiş demektir. Aksi halde “Yeni Kat Ekle” menüsüne bir daha basın.
Bu defa ekrana sadece “Toplam Kat Adedi” sorusunun yeraldığı “Kat Ekleme Menüsü” gelecektir. Binanızdaki
toplam kat adedini bu alana yazıp “Tamam” butonuna basın ve kat tanımlarını tamamlayın. Bu veri alanına toplam
kat adedinden daha büyük bir sayı girerseniz toplam kat adedi belirttiğiniz sayı olacaktır. Toplam kat adedinden
daha küçük değerler girmeniz durumunda ise belirtilen kat bir üste kaydırılarak araya yeni bir kat eklenecektir.
Bu aşamada tüm katların yükseklikleri, tanımlamış olduğunuz tipik katın bilgileri kullanılarak oluşturulacaktır.
Herhangi bir katın bilgilerinde değişiklik yapmak isterseniz, “Bina” çekmenüsünde yeralan “Kat Bilgileri Düzelt”
menüsünü kullanabilirsiniz.
İşlem yapmadan bu menüyü kapatmak istiyorsanız “İptal” butonuna basabilirsiniz
Kat Bilgileri Türet

“Bina” çekmenüsünde yeralan fonksiyonlardan en kullanışlı olanlarından biri de “Kat Bilgileri Türet” menüsüdür.
Bina sistemleri genellikle benzer katlardan oluştuğu için, bir kata ait elemanları tanımladıktan sonra üstteki ve/veya
alttaki diğer katı veya katları türetebilirsiniz. Bunun için “Bina”çekmenüsündeki “Kat Bilgileri Türet” menüsüne girin.
Bu menüde yeralan Veri Alanları:
Kopyalanacak Kat
Bu alanda binadaki tüm katların yeraldığı bir liste bulunmaktadır. Bu listeden kopyalama işleminde kaynak olarak
kullanılacak katı seçebilirsiniz.
Türetilecek Kat
Bu alanda da binadaki tüm katların yeraldığı bir liste bulunmaktadır. Bu listeden türetilecek katı seçebilirsiniz.
Türetme işleminde tüm eleman etiketleri de türetilir. Örneğin 1. kattan 2. katı türetiyorsanız, “K105” kirişi otomatik
olarak “K205”, “D110” döşemesi otomatik olarak “D210” olacaktır.
Türetilecek Elemanlar
Bu çerçeve içerisinde her değişik eleman grubu için bir seçenek yeralmaktadır. Bu seçenekleri işaretleyerek sadece
istediğiniz eleman gruplarının istediğiniz kata türetilmesini sağlayabilirsiniz.
Örneğin, türetilecek kattaki tüm döşemeler farklı olacaksa, döşemelerin türetilmesini istemeyebilirsiniz. Bunun için,
türetme işlemini başlatmadan önce “Plak Döşemeler”in önündeki kutucukta yeralan işareti kaldırmanız
gerekmektedir.
Kattaki Elemanları Sil

Bu seçeneği kullanarak binadaki mevcut katlardan birinde daha önceden girilmiş tüm elemanları silebilirsiniz.
Bunun için “Bina” çekmenüsündeki “Kattaki Elemanları Sil” menüsünü seçin. Ekrana mevcut katlardan oluşan bir
liste gelecektir. Listeden herhangi bir katı seçin ve “Sil” butonuna basın. İşlem yapmadan menüyü kapatmak
istiyorsanız “Vazgeç” butonuna basabilirsiniz.
Daha sonra başka bir kattan türeterek veya doğrudan eleman girmak suretiyle sildiğiniz kattaki bilgileri yeniden
oluşturabilirsiniz. Bina analizi işlemine geçildiği zaman bilgi girilmemiş katlar (aksi belirtilmedikçe) bir üst kattan
türetilerek oluşturulacaktır.
Kat İptal
Tanımlı en üst katı veya aradaki bir katı iptal ederek binadaki kat adedini azaltmak için “Bina” Çekmenüsündeki “Kat
İptal” menüsünü kullanabilirsiniz. Eğer arada bir kat iptali yapıyorsanız, bu katın üzerindeki tüm kat etiketleri ve
tüm katların üst kotları da birer alt kota taşınacaktır.
Bu menüye girdiğinizde mevcut katlardan oluşan bir liste ekrana gelecektir. Bu listeden iptal etmek istediğiniz kat
veya katları işaretleyip “Başla” butonuna bastığınız zaman seçtiğiniz kat(lar) iptal edilecektir. İşlem yapmadan bu
menüyü kapatmak istiyorsanız “İptal” butonuna basabilirsiniz
Kat Bilgilerinin Düzeltilmesi

Binadaki herhangi bir katın (veya katların) yüksekliğini, etiketini ve türetme bilgisini değiştirmek istiyorsanız “Bina”
çekmenüsündeki “Kat Bilgileri Düzelt” menüsünü kullanabilirsiniz.
Bu menüye girdiğiniz zaman ekrana mevcut katlardan oluşan bir tablo gelecektir. Klavyedeki yön tuşlarını veya
işaretleyicinizi kullanarak tablo üzerinde istediğiniz hücrenin üzerine giderek yeni değeri girebilirsiniz. Herhangi bir
hücreyi seçtikten sonra tekrar işaretleyicinizle tıklarsanız, düzeltme konumuna geçerek daha önce girilmiş bir değeri
yeniden düzenleyebilirsiniz.
Bu tablo üzerinde istediğiniz katların “Kat Yüksekliği”ni (h sütunu altında) , “Kat Etiketi”ni (Etiket sütunu altında) ve
“Türetme” bilgisini değiştirebilirsiniz.
Katta bilgi varsa “Türet” kolonuna bilgi yazılamaz. “Türet” bilgisi hücresinde “0” yazıyorsa, analiz işlemlerinde bu kat
için üstteki ilk bilgi tanımlanmış kat kullanılacaktır. Eğer bir katın bilgilerinin kaynak olarak sizin belirlediğiniz bir
kattan türetilmesini istiyorsanız bu hücreye kaynak olarak kullanılacak katın numarasını girin.
Yapının 1 Yönündeki ve 2 Yönündeki boyutları ise “D1” ve “D2” veri alanlarında görüntülenecektir.Bu boyutlar
program tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır. Kullanıcı tarafından herhangi bir değerin girilmesine gerek
yoktur.
Bu tabloda yeralan “Duvar 1” ve “Duvar 2” veri alanları yardımıyla ile de B1 düzensizliği (Komşu Katlar Arası
Dayanım Düzensizliği, Zayıf Kat) hesabında kullanılacak taşıyıcı olmayan duvar alanlarını da girebilirsiniz.
Bir veya birden fazla kat üzerinde düzenlemelerinizi tamamlamanızın ardından, tablonun bulunduğu penceredeki
“Tamam” butonuna bastığınızda kat bilgileri ile ilgili yaptığınız tüm değişiklikler güncel hale getirilecektir.
Eğer yaptığınız düzeltmelerin verilere işlenmesini istemiyorsanız “İptal” butonunu da kullanabilirsiniz.
Kat bilgileri üzerinde yaptığınız değişiklikler ancak “Dosya” çekmenüsündeki veya araç çubuklarındaki “Proje
Kaydet” seçeneğini kullandığınız zaman diske kaydedilecektir.
Hareketli Yük Azaltma

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile seçmiş olduğunuz yük şartnamesine uygun bir biçimde kolon ve perde
eksenel yük azaltması yapabilirsiniz.
Bunun için “Kat Bilgileri Düzelt” menüsünde yeralan “Hareketli Yük Azaltma” çerçevesi içerisinde bulunan
“Uygula” butonuna basmanız yeterlidir. Seçtiğiniz bina türüne uygun olarak şartnamenin gerektirdiği azaltma
oranları “H. Yük Azaltma (%)” kolonuna yazılacaktır.
Bu menüde herhangi bir değişiklik yaptıktan sonra kat bilgilerinin diske kaydedilebilmesi için “Proje Kaydet”
menüsünü kullanarak değişiklikleri saklamanız gereklidir. Bundan sonra “Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsüne
girdiğinizde kolonların ve perdelerin eksenel yüklerinin, momentlerinin ve kesme kuvvetlerinin azaltılmış olduğunu
göreceksiniz.
Hareketli yük azaltma işlemini aktif hale getirdikten veya azaltma oranları üzerinde herhangi bir değişiklik yaptıktan
sonra bina analizini veya analiz verileri derleme işlemini tekrarlamanıza gerek yoktur.
Kat Tablosunda yeralan “H. Yük Azaltma %” kolonundaki değerler kullanıcı tarafından düzeltilebilir. Gerekli
durumlarda kendi hesapladığınız değerleri de bu kolona yazabilirsiniz.
Hareketli yük azaltması yapmak istemiyorsanız bu menüde yeralan “Sıfırla” butonuna basabilirsiniz.
Kolon Appl. Çiz

Bu veri alanının işaretli olması durumunda, belirtilen katta kolon aplikasyon planı çizdirilebilmektedir. İşaretin
kaldırılması durumunda ise belirtilen katta kolon aplikasyon planı alınamamaktadır. Varsayılan değer olarak tüm
katlar için bu veri alanı işaretlidir.
Boş Katların Otomatik Türetilmesi (Türet)

Orion Bina Tasarım Sistemi’nde tüm katlara eleman girilmesine gerek bulunmamaktadır. Sadece anahtar katların
(kat planlarının değiştiği katların) girilmesi yeterlidir. “Kat Bilgileri Düzelt” menüsünde belirtilen duruma göre, bu
katlara diğer katlardan eleman türetilecektir.
Eğer bir katta tanımlanmış en az bir eleman varsa, “Kat Bilgileri Düzelt” menüsündeki “Türet” sütununda hiç bir
değer yazmayacaktır.
“Türet” sütununda yer alabilecek olası değerler şunlardır:
1. Boş: Katta eleman bulunmaktadır. Otomatik türetme işlemi yapılmayacaktır.
2. "0": (Varsayılan) Katta eleman yoksa, bir üst kattaki bilgiler bu kat için kaynak teşkil ederek bu katta da
kullanılacaktır. Kullanılacak bir üst kat yoksa, bir alt kat kaynak olarak kullanılır.
3. Kat Numarası: Buraya “0” yerine girilecek pozitif bir değer (Binadaki toplam kat sayısından küçük herhangi
bir katın numarası), belirtilen katın boş kata kaynak teşkil edeceğini belirtmektedir.
Ekran Kontrolleri
Bu menülerde yeralan tüm Ekrandaki görüntüyü gereksinimleriniz doğrultusunda kontrol etmek amacıyla
seçenekler kolay erişim “Ekran” çekmenüsünde yeralan ekran kontrol seçeneklerini kullanabilirsiniz.
amacıyla ilgili Araç Çubuğuna Bu menüler ile çizim paftasının herhangi bir bölgesine zum yaparak yaklaşabilir,
da yerleştirilmiştir. Çizim Penceresindeki görüntüyü istediğiniz yönde kaydırarak başka bölgeleri
görüntü alanına sokabilirsiniz.
Ekran Çekmenüsünde yeralan seçenekler:
Ekran Vektörlerini Türet

“Ekran Vektörlerini Türet“ seçeneğini çizimi oluşturan tüm çizim öğelerini
model verilerine bağlı olarak yeniden oluşturmak için kullanabilirsiniz.
Ekran Vektörlerini Türet
butonu
Zum Pencere
Daha detaylı bir görüntü elde etmek veya eleman seçim işlemini kolaylaştırmak
amacıyla, paftanın herhangi bir bölgesine “Zum Pencere“ seçeneğini kullanarak
Zum Pencere Butonu yaklaşabilirsiniz.
“Zum Pencere” menüsünü seçtiğiniz zaman ekranda yaklaşacağınız bölgenin çapraz köşelerini belirleyen iki nokta
göstermeniz istenecektir. Bunun için ilk noktayı gösterirken işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak
yaklaşacağınız bölgenin çapraz köşesine sürükleyin ve butonu bırakın.
Çalışma alanınızın büyüklüğüne bağlı olarak arka arkaya istediğiniz sayıda zum yapabilirsiniz.
Zum Önceki
“Zum Önceki“ menü seçeneği ile her seferinde bir önceki ekran görüntüsünü
geri getirebilirsiniz.
Zum Önceki Butonu
Zum Kapsam
“Zum Kapsam“ menü seçeneği ile ekranda çizilmiş tüm elemanları
görüntüleyecek şekilde zum yapabilirsiniz.Ekranda herhangi bir eleman
Zum Kapsam Butonu seçiliyken bu “Zum Kapsam” butonu kullanıldığında seçili eleman daha detaylı
Zum Limitler
“Zum Limitler“ menü seçeneği ile ekrandaki çizim paftasının çizim alanına tam
olarak yerleştirileceği bir ekran görüntüsü alabilirsiniz.
Zum Limitler Butonu
Zum (+) ve Zum (-)

Çizim alanında yeralan görüntünün merkezine doğru %20 oranında yaklaşmak
için “Zum (+)“, uzaklaşmak için “Zum (-)” seçeneklerini kullanabilirsiniz.
Zum(+) ve Zum (-) Butonu
Kaydır
“Kaydır“ menü seçeneği ile herhangi bir ekran görüntüsünü istediğiniz
doğrultuda (en fazla bir pencere boyu kadar) kaydırabilirsiniz.
Kaydır Butonu
“Kaydır” menüsünü seçtiğiniz zaman ekranda kaydırma doğrultusu ve miktarını belirleyen iki nokta göstermeniz
istenecektir. Bunun için ilk noktayı gösterirken işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak kaydırma
doğrultusunda sürükleyin ve butonu bırakın. Ekran iki noktanın belirlediği vektör doğrultusunda ve bu vektörün
boyu kadar kayacaktır.
Bina Taşıyıcı Sistemine 3-Boyutlu Bakış

Grafik Editör’de çalışma yaparken istediğiniz zaman 3-Boyut pencerelerini açarak çizimini yaptığınız yapının
herhangi bir katının veya modelinizin tamamının doğruluğunu kontrol edebilir ve 3 Boyutlu resimler
3-Boyutlu görünüşte istediğiniz elemanı işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayarak seçebilirsiniz.
3-Boyutlu bakış pencerelerine, plan penceresinin hemen altında yeralan “Plan
Plan ve 3B Butonları Penceresi”, “3B Penceresi”, “Plan+3B Penceresi”, “Plan + İki 3B Penceresi”
butonlarını kullanarak erişebilirsiniz.
Alternatif olarak, 3-Boyutlu bakış pencerelerini açmak için “Pencere” çekmenüsünde yeralan “Pencere
Seçenekleri”ni tıklayın ve önünüze gelen “Pencere Ayarları” formunda düşey veya yatay döşeme seçeneklerinden
isteğinize uygun olanını seçin ve “Tamam” butonuna basarak kapatın. Çizim alanı seçtiğiniz sayıda (2,3 veya 4)
pencerelere bölünerek karşınıza gelecektir.
3-Boyutlu bakış pencerelerinin % olarak büyüklüklerini “Pencere Ayarları” formunda “a” ve “b” ifadelerinin
bulunduğu bölümde aşağı-yukarı okları tıklamak yoluyla değiştirebilirsiniz.
Elemanlarınızı girmeye başlamadan önce 3-boyutlu bakış pencesini veya pencelerini açmanız halinde, girdiğiniz
elemanlar aynı anda 3-boyutlu bakış pencesinde de görüntülenecektir. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin bu
güçlü özelliğini kullanarak çok daha verimli ve hatasız çalışma imkanını elde edebilirsiniz.
3B Bakış Butonları
3-Boyutlu bakış ayarlarına, 3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan butonları tıklayarak
ulaşabilirsiniz.
Burada yeralan seçenekler yardımı ile 3-Bakış üzerinde isteğinize uygun değişiklikler yapabilirsiniz.
“Yalnızca Plan Penceresi” butonunu tıklayarak 3-Boyutlu bakış pencerelerini

bilgisayar belleğinden kaldırmadan görüntüden kaldırabilirsiniz. Kalıp planında
Yalnızca Plan Penceresi
yaptığınız işlemler senkronize olarak 3-Boyutlu görünüme de işlenir.
Butonu
“Kapat ve Bellekten Kaldır” butonunu tıklayarak 3-Boyutlu bakış pencerelerini
tamamen kapatabilirsiniz. 3-Boyutlu görünüm bilgisayar belleğinden de
Yalnızca Plan Penceresi
kaldırılacağından, bir sonraki açışınıza kadar 3-Boyutlu görünüm senkronize
Butonu
edilmez. 3-Boyutlu görünüm penceresini bu seçenekle kapattığınız takdirde
kalıp planında yapacağınız işlemlerde daha fazla performans elde edersiniz.
Filtreler
Projenizin 3-boyutlu bakışını alırken bazı elemanlarınızın bu bakışta yer almasını
istemeyebilirsiniz. 3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Kat
ve Eleman Tipi Filtreleri” butonunu tıklayınız. “Filtreler” penceresi ekrana
Kat ve Eleman Tipi Filtreleri
gelecektir. “Filtreler” penceresinde yaptığınız değişiklikler 3-boyutlu bakış
Butonu
penceresine aynı anda yansıyacaktır.
“Filtreler” penceresinde “Elemanlar” bölümünde yeralan grupların yanlarındaki
kutucuklardaki işareti kaldırarak ilgili elemanları görüntüden kaldırabilirsiniz.
Sadece çalışılan kat, tüm katlar ya da bazı katlar görüntülenmek istenebilir. Bunun için “Katlar” bölümünde
görüntülenmesini istemediğiniz katların yanlarında yeralan kutucuklardaki işareti kaldırabilirsiniz.
3-boyutlu bakış penceresinde sadece Aktif kat düzlemini ekranda görmek istiyorsanız, bu pencerede yeralan
“Sadece Aktif Kat” butonunu kullanabilirsiniz.
“Akslar” bölümünde yapıda yeralan tüm aksların isimleri listelenmektedir. Aksların yanlarında yeralan
kutucuklardaki işareti kaldırarak 3-boyutlu bakışta çizilmemesini sağlayabilirsiniz.
Ayarlar
3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Ayarlar” butonuna
basınız. “3B Görünüm Ayarları” penceresi ekrana gelecektir.
Ayarlar Butonu
“3B Görünüm Ayarları” penceresinde, “Genel” seçeneğini tıkladığınızda, ekrandaki pencerede sağdaki bölümde
yeralan “Koordinat Ekseni” kutucuğunu işaretleyerek kullanılan global eksen takımının 3-boyutlu bakış
penceresinde görüntülenmesini sağlayabilirsiniz. “Eleman Etiketleri” seçeneğini kullanarak eleman etiketlerinin 3-
boyutlu bakış penceresinde görüntülenmesini veya kaldırılmasını sağlayabilirsiniz. “Çizgi Kenarlarını Yumuşat”
kutucuğunu işaretlediğinizde çizgi kenarları yumuşatılarak çizilecektir.
“3B Görünüm Ayarları” penceresinde “Çizim” seçeneğini tıkladığınızda, pencerenin sağında “Görünüm” başlığı
altındaki seçenekler yardımıyla modelinizi farklı şekillerde izleyebilirsiniz. “Taralı” kutucuğunu işaretleyerek yapısal
elemanları hacimsel olarak inceleyebilirsiniz. “Taralı (Elm. Daralt)“ seçeneği ile elemanlar hacimsel olarak ayrı ayrı 3-
boyutlu görüntü üzerinde incelenebilecektir. “Çubuk” seçeneği ile elemanlar boyutsuz olarak görüntülenecektir.
“Çubuk (Elm. Daralt)” seçeneği ile elemanlar boyutsuz olarak ayrı ayrı 3-boyutlu üzerinde görüntülenecektir.
“Desenli” kutucuğunu işaretleyerek “Seç” butonuna bastığınızda “Doku Seç” penceresi ekrana gelecektir. Bu
pencerede “Eleman Tipleri” bölümünden seçeceğiniz istediğiniz eleman tipine “Doku Dosyaları” bölümünde yeralan
farklı desenleri atayabilirsiniz.
“3B Görünüm Ayarları” penceresinde yeralan “Renkler” seçeneği kullanarak 3-Boyutlu bakışta yeralan elemanların
renklerini, seçili eleman rengini vb. yeniden ayarlayabilirsiniz. Eleman renklerini isteğinize göre yeniden düzenlemek
için; “Renkler” seçeneğini işaretlediğinizde ekrandaki “Renk Ayarları” bölümünde yeralan “Varsayılan Renkleri
Kullan” kutucuğundaki işareti kaldırmanız gerekmektedir. Ardından elemanların renklerini veya seçili eleman
rengini değiştirmek için istediğiniz başlığı tıklayarak ekrana gelen renk penceresinde uygun rengi seçiniz. “Renk
Ayarları” bölümünde yeralan “Şeffaflık” seçeneğini kullanarak akslar hariç diğer tüm elemanların 3-boyutlu bakış
üzerindeki şeffaflık düzeylerini ayarlayabilirsiniz.
“3B Görünüm Ayarları” penceresinde “Arka Plan”ı işaretlediğinizde “Düz”, “Tek Yönlü Grade” ve “İki Yönlü Grade”
seçeneklerini kullanarak arka plan görüntüsünü değiştirebilirsiniz. Arka Plan rengini değiştirebilmek için öncelikle
“Renkler” sayfasında yeralan “Varsayılan Renkleri Kullan” kutucuğundaki işareti kaldırmanız gerekmektedir.
“Grid” seçeneğini kullanarak ızgara sistemini açabilirsiniz. Burada öncelikle “Grid Düzlemini Göster” kutucuğunu
işaretlemeniz gerekmektedir. “Grid Aralığı” ile ızgara gözleri arasındaki mesafeyi, “Aralık Sayısı” ile göz sayısını
ayarlayarak 3-boyutlu model üzerinde yaklaşık mesafeleri gözle takip edebilmek mümkün olmaktadır.
Değişikliklerin 3-boyutlu bakış penceresine yansıması için “Uygula” butonuna basınız.
Güncel katı 3-boyut penceresinde de gösterebilmek amacıyla yapıyı çevreleyen bir düzlem kullanılmaktadır. Bu
düzlemin rengini ayarlamak için; “3B Görünüm Ayarları” penceresinde “Aktif Kat” seçeneğini tıklayınız. “Aktif Kat
Gösterimi” bölümünde yeralan “Aktif Kat Rengi”ni kullanarak renk ayarını isteğinize göre yapabilirsiniz.
Ortografik / Perspektif Görünüm
Bu buton sayesinde 3-boyutlu modelinize Perspektif görünümde de
bakabilirsiniz.
Ortografik/Perspektif
Görünüm Butonu
Resim Dosyası Olarak Kaydet

3-Boyut penceresinde bulunan görüntü bitmap formatında diske kaydedilebilir.
Görüntü ayarları ve filtreleme işlemleri ile istediğiniz görüntüyü elde ettikten
sonra “Resim Dosyası Olarak Kaydet” butonuna basınız. Ekrana gelen
Resim Dosyası Olarak Kaydet
pencerede görüntüyü kaydedeceğiniz dosyanın ismini ve diskteki kayıt yerini
Butonu
belirleyerek “Kaydet” butonuna basınız.
Animasyon
Oluşturmuş olduğunuz 3-boyutlu görüntünün bir animasyon oluşturacak şekilde
sürekli olarak görüntülenmesi için; 3-Boyut penceresinin altındaki araç
Animasyon Butonu çubuğunda yeralan “Animasyon” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Animasyon seçeneğini 3-boyutlu bakış pencelerinden istediğiniz birisini aktif
hale getirerek kullanabilirsiniz. Animasyon başladıktan sonra “Animasyon”
butonuna tekrar basarak animasyonu durdurabilirsiniz.
Animasyon butonuna basarak animasyonu başlattıktan sonar ekranda yeralan
“Animasyon” yüzen menüsünde yeralan “Animasyon Hızı” ile animasyon hızını,
“Açı Adımı” ile açısını kontrol edebilir ve “Saat Yönü Döndür” kutucuğunu
işaretleyerek animasyonun dönüş yönünü (normal olarak saatin tersi) saat
yönüne alabilirsiniz.
Video Kaydet
Oluşturmuş olduğunuz 3-boyutlu görüntünün “AVI” formatında videosunu
hazırlayabilmek için; 3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan
Video Kaydet Butonu “Video Kaydet” seçeneğini kullanabilirsiniz.
“Video Kaydet” butonuna bastıktan sonra ekrana gelen pencerede video’yu
kaydedeceğiniz dosyanın ismini ve diskteki kayıt yerini belirleyerek “Kaydet”
butonuna basınız. Bu işlemin ardından 3-boyutlu görüntü penceresinin
üzerindeyken, işaretleyicinizin sağ tuşuna basarak ve basılı tutarak görüntü
üzerinde istediğiniz şekilde, dilediğiniz süre zarfında hareket ediniz. “Video
Kaydet” butonuna tekrar basmanız halinde kayıt işlemi tamamlanacaktır.
Hazırlanılan “AVI” formatındaki video dosyası otomatik olarak “Windows Media
Player” programı ile gösterilmeye başlanacaktır.
Bakış Yönü
3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Bakış Yönü” butonuna
bastığınızda ekranda 3 boyutlu görünümün yönünü ve açısını
belirleyebileceğiniz “Bakış Yönü Aracı” belirecektir. Bu paneli kullanarak farklı 3
Bakış Yönü Butonu
boyutlu görünümler elde edebilirsiniz.
Görüntü Alanını Dikey ve Yatay Böl

3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Görüntü Alanını Dikey Böl” butonuna basarak aktif 3-
boyutlu görüntüyü düşey pencerelere, “Görüntü Alanını Yatay Böl” butonu ile ise aktif 3-boyutlu görüntüyü yatay
pencerelere bölebilirsiniz. Bölünen pencerelerin herbirinde, filtre ayarları, renk değişikliği gibi düzenlemeler diğer
pencerelerden bağımsız olarak yapılabilmektedir.
Bu şekilde oluşan bölmeleri kaldırabilmek için, 3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Bölmeyi
Kaldır” butonuna basınız.
3-Boyut penceresinin altındaki araç çubuğunda yeralan “Aktif Görünüm Dışında Diğerlerini Kapat” butonuna
bastığınızda, sadece aktif 3-boyutlu pencere ekranda kalacak, diğer 3-boyut pencereleri görüntüden kalkacaktır.
Görüntü Kontrol Komutları

Ekrandaki 3-boyutlu görüntüyü gereksinimleriniz doğrultusunda kontrol etmek amacıyla 3-Boyut penceresinin
altındaki araç çubuğunda yeralan “Ekran Vektörlerini Türet”, “Zum Pencere”, “Zum Önceki” , “Zum Kapsam”,
“Zum Limitler”, “Zum Seçilen” komutlarını kullanabilirsiniz.
Ayrıca, ekrandaki 3-boyutlu görüntüyü işaretleyicinizin orta ve sağ butonları yardımıyla da kontrol edebilirsiniz.
İşaretleyicinizin orta butonunu ileri iterek 3-boyutlu görüntüye yaklaşabilir, geriye iterek 3-boyutlu görüntüden
uzaklaşabilirsiniz.İşaretleyinizin sağ butonuna basarak ve basılı tutarak 3-boyutlu görüntüyü döndürebilirsiniz.
Çizim Paftası Ayarları

Yeni pafta boyutları ile Çizim ve Detay Ölçeklerini tanımlamak amacıyla Pafta
Çerçevesi formunu yüklemek için Araç Çubuğunda veya Bina çekmenüsünde
Pafta Çerçevesi Butonu yeralan “Pafta Çerçevesi” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Herhangi bir aşamada tanımladığınız pafta boyutlarını gereksinimlerinize göre ileride de tekrar değiştirebilirsiniz.
Pafta boyutları, seçtiğiniz ölçek ile çarpılmış olarak ekrana gelecektir. Dolayısıyla, ileride ölçek de değiştirirseniz
pafta boyutları yeni ölçeğe göre otomatik olarak ayarlanacaktır.
Pafta Çerçevesi Menüsünde yeralan Veri Alanları:
Standart Paftalar
Kullanacağınız paftanın boyutlarını “Pafta Genişliği” ve “Pafta Yüksekliği” alanlarına doğrudan giriş yaparak
tanımlayabileceğiniz gibi bu veri alanında yeralan standart kağıt boyutlarını seçerek de paftanızı oluşturabilirsiniz.
Pafta Genişliği ve Pafta Yüksekliği

Kullanacağınız paftanın boyutlarını bu alana yazabilirsiniz. Pafta boyutları ölçek değeri ile çarpılmış olarak çizime
aktarılacağı için paftaların kağıt üzerindeki boyutlarını girmeniz gereklidir.
Çizim Ölçeği
Çizimde kullanılan yazıların, sabit sembollerin ve pafta çerçevesinin boyutlarının ayarlanmasında kullanılacak olan
“Çizim Ölçeği” alanına plan çizimlerinde kullanılacak ölçek faktörünü yazın.
Detay Ölçeği
Kolon Aplikasyon Çizimlerinde çizimlerinde kullanılacak olan “Detay Ölçeği” alanına seçtiğiniz ölçek faktörünü yazın.
Pafta Orijini Göster Butonu

Gerekli durumlarda plan çizimlerini paftaya göre kaydırmak yerine daha kolay bir yöntem olarak Pafta Çerçevesinin
sol alt köşesinin (orijininin) koordinatını değiştirmek için bu butonu kullanabilirsiniz.
“Pafta Orijini Göster” butonuna bastıktan sonra, Grafik Editör penceresinde işaretleyicinizin sol butonuna basarak
bir nokta gösterin.Pafta Çerçevesi Menüsü tekrar ekrana gelecektir.”Tamam” butonunu kullanarak bu formu
kapattığınızda ekranda göstermiş olduğunuz nokta paftanızın yeni sol/alt köşesi olacaktır.
Tamam Butonu
Yeni paftanın güncel hale gelmesi ve çizim alanına aktarılması için “Tamam” butonunu kullanabilirsiniz.
İptal Butonu
Yaptığınız değişikliklerin ihmal edilerek eski pafta değerlerinin geçerli olmaya devam etmesini istiyorsanız bu
aşamada “İptal” butonunu kullanarak “Pafta Çerçevesi” menüsünü kapatabilirsiniz.
Bina Modelinin Oluşturulması
Probina Orion’da bina modelini oluşturmak oldukça basittir ve öğrenme eğrisi çok rahattır. Modelleme çubuk,
kabuk, düğüm noktası gibi matematiksel nesneler yerine, aks, kolon, perde, kiriş, plak döşeme, nervür döşeme gibi
tamamen gerçek yapısal nesnelerle gerçekleştirilir.
Probina Orion’da oluşturulan model “Yapısal Model”dir. Bu model aks elemanlarıyla başlayıp, kolon, perde, kiriş,
döşeme elemanlarıyla devam edecek şekilde mantıksal bir sıra içerisinde sıfırdan oluşturulabileceği gibi, 2-Boyutlu
Mimari Çizim (DXF) ve başka programlarda oluşturulmuş 3-Boyutlu Yapısal Model (Revit Structure) gibi ortamlardan
da hızlı bir şekilde oluşturulabilir.
Modelde kullanılan yapısal nesnelerden, kesit özelliklerinin tespiti, kirişlere yük dağıtımı gibi, 3-Boyutlu bağlantı
bilgilerinin oluşturulması gibi normalde oldukça fazla zaman alan detaylar otomatik olarak gerçekleştirilir.
Yapısal nesnelerden oluşturulan dünya mühendislik standartlarındaki analitik model ile 3-Boyutlu Sonlu Elemanlar
Analiz gerçekleştirilir ve eleman tasarımları yine otomatik olarak yapılır.
Bina Modeli Oluştururken İzlenecek Tipik Adımlar

Bina modelini oluşturmak için izlenecek temel adımlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
1. Yeni bir binaya başlamanın ilk adımı yapının kat bilgilerinin tanımlanmasıdır. Yeni proje girişinde “Kat
Bilgileri Menüsü” otomatik olarak ekrana gelecektir. Bu menüde ilk olarak tipik kat bilgilerini doldurmanız
gereklidir. “Kat Yüksekliği”, “Kat Etiketi” ve “1. Kat Alt Kotu” bilgilerini tanımladıktan veya varsayılan
değerleri gözden geçirdikten sonra “Tamam” butonuna basarak bu pencereyi kapatabilirsiniz.
Eğer binanız tek katlı ise kat tanımlama işlemi bitmiş demektir. Aksi halde “Yeni Kat Ekle” menüsüne basın.
Bu defa ekrana sadece “Toplam Kat Adedi” sorusunun yeraldığı bir form gelecektir. Binanızdaki toplam kat
adedini bu alana yazıp “Tamam” butonuna basınız. Bu aşamada tüm katların yükseklikleri ilk olarak
tanımlamış olduğunuz katın yüksekliği ile aynı olacaktır. Herhangi bir katın bilgilerinde değişiklik yapmak
isterseniz kat tanımlamayı bitirdikten sonra “Bina” çekmenüsünde yeralan “Kat Bilgileri Düzelt” menüsünü
kullanabilirsiniz.
2. Kat planı boyutlarına uygun bir pafta seçimi yapmak için, “Bina” çekmenüsündeki “Pafta Çerçevesi”
seçeneğini kullanabilirsiniz. Karşınıza gelecek olan formda, standart pafta boyutlarının yeraldığı listeden
seçim yapabilir ve yine bu formda yeralan pafta genişliği ve yüksekliği alanlarını isteğinize göre
doldurabilirsiniz. “Tamam” butonunu kullanarak formu kapatın.Yeni bir proje tanımlanırken bu menü
otomatik olarak açılacaktır. Bina modeliniz üzerinde çalışırken istediğiniz anda çalıştığınız pafta boyutlarını
3. Akslar tüm yapısal elemanlar için temel teşkil ederler. Kat tanımlarını bitirdikten sonra, kiriş ve kolon vb.
eleman tanımlamalarını yapmadan önce aksların girilmesi gerekmektedir. Eleman çekmenüsünden “Aks”
seçeneğine basınca “Aks Menüsü” yüklenecektir. Artık binadaki aksları girmeye başlayabilirsiniz. Birbirini
kesen akslar “1” ve “2” yönü olmak üzere 2 gruba ayrılmıştır.
Bina modelinin sağlıklı olabilmesi açısından birbirini kesen akslardan yatay eksene (X ekseni) en yakın açıya
sahip olan aksları “1” yönü aksı ve bu aksları kesen diğer yöndeki aksları da “2” yönü olarak tanımlayınız.
4. Aks girebilmek için ; “Aks Etiketi” ,yön kodunu (1 veya 2 olarak) seçip , çizim alanında ilk noktada
işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak sürükleyin ve diğer noktada ise bu butonu bırakın.
Yatay ve düşey aks çizimi için klavyedeki “CTRL” tuşunu kullanabilirsiniz. İşaretleyicinizin sol butonunu
bıraktığınızda aksın çizim alanında çizildiğini göreceksiniz .
İlk aks çizildikten sonra “Aks Türetme” menüsü otomatik olarak ekrana gelecektir. Bu aksa paralel olan
aksları da bu menüde yeralan “Önceki Aksa Mesafe” alanına çizdiğiniz aksa olan uzaklığını girip mevcut
aksın hangi tarafına çizdirileceğini belirtmek amacıyla o tarafta bir nokta işaretleyerek tanımlayabilirsiniz.
Birbirine paralel aksların etiketleri otomatik olarak yenilenecektir. Herhangi bir aksı çizmeden önce
etiketini değiştirebilirsiniz.
5. Aksları tanımladıktan sonra, eleman tanımlamak istediğiniz katı, Yapı Ağacındaki ilgili kat numarasını çift
tıklayarak veya “Bina” çekmenüsündeki “Kat Seç” seçeneğini kullanarak seçebilirsiniz. Seçilen kat yapı
ağacında koyu renkle gösterilecektir. Alternatif olarak araç çubuğuna sağ tıkladığınızda karşınıza gelen
listeden “Bina” seçeneğini işaretleyerek “Bina” araç çubuğunun görünür olmasını sağlayabilirsiniz. Bu araç
çubuğundaki listeden ilgili katı seçebilirsiniz.
6. Orion Bina Tasarım Sistemi 'nin yapısal elemanları “Kolon”, “Perde”, “Kiriş”, “Plak” ve “Nervür
Döşeme”dir. Aksları referans olarak kullanarak eleman menüsü ya da araç çubuğundaki eleman
seçeneklerini istediğiniz sırayla kullanabilirsiniz. Tercihen kolon ve perdelerin tanımının kirişlerden önce
yapılması daha uygun olacaktır. Bu elemanların girişi ile ilgili detaylı bilgileri ilgili başlıkların altında
bulabilirsiniz. Ayrıca, modelinizde mevcut olabilecek eğimli plak, eğik kiriş gibi elemanların
modellenmesinde kullanılmak üzere “Düzlem” elemanı tanımını yapabilirsiniz.
7. Bina sistemleri genellikle benzer katlardan oluştuğu için, bir kata ait elemanları tanımladıktan sonra üstteki
ve/veya alttaki diğer katı veya katları türetebilirsiniz.
Bunun için; “Bina” çekmenüsünde yeralan “Kat Bilgileri Türet” menüsünü açın ve istediğiniz katı seçerek
benzer katları türetin. Kat Türetme işlemi siz aksini belirtmedikçe türetilecek katın üstündeki ilk tanımlı kat
referans alınarak gerçekleşecektir.
Türetme işleminde tüm eleman etiketleri de türetilir. Örneğin: 1. kattan 4. katı türetiyorsanız, “K120” kirişi
otomatik olarak “K420” olacaktır.
Gerek bellek, gerekse zaman optimizasyonu yapabilmek amacıyla tamamıyle birbirinin aynı olan katlar
girilmeyebilir. Örneğin üçüncü ve dördüncü kat beşinci katın benzeri ise sadece beşinci katı tanımlayınız.
Üçüncü ve dördüncü katları türetmenize gerek yoktur. Bu katlara ait bilgiler üstteki en yakın kattan (bu
örnekte beşinci kattan) alınacaktır.
8. “Program” çekmenüsünde yeralan “Bina Analizi” menüsünü açın. “Analiz” sayfasındaki “Bina Modeli
Kontrolü” butonuna basarak modelinizin kontrolünü gerçekleştirin.
9. “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan bilgiler aracılığıyla kullanacağınız yük kombinasyonu, malzeme bilgileri,
deprem parametreleri vb. kontrol edin. Ardından, “Model Seçenekleri” sayfasında analizde kullanılacak
olan modelleme seçeneklerini (örneğin: perde modeli, kat diyafram modeli vb.) gözden geçirin.
10. Modelinizin 3-Boyutlu analizini yapabilmek amacıyla “Analiz” sayfasında yeralan “Bina Analizi” kutuğunu
işaretleyin. “Analiz Formu”nda yeralan “Başla” butonuna basarak modelinizin 3-Boyutlu yapısal analizini
gerçekleştirebilirsiniz. Bu aşamada döşemelerden kirişlere aktarılan yükler otomatik olarak hesap
edilmektedir.
11. 3-Boyutlu bina analitik modelini, deplasman, diyagramlar, mod şekilleri gibi detayları, “Analiz Sonrası”
sayfasında yeralan “Model ve Analiz Sonuçları Çizimi” butonunu kullanarak inceleyebilirsiniz.
12. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından hazırlanan ve yönetmelikler tarafından istenilen ayrıntılı
raporları “Analiz Formu”nda yeralan “Raporlar” sayfasında bulabilirsiniz.
13. “Program” çekmenüsündeki “Kolon/Perde Donatı Hesapları” ve yine aynı menüde yeralan “Kiriş Donatı
Hesapları ve Çizimleri” ile betonarme hesapların yapılmasını sağlayabilir ve yazıcıya aktarabilirsiniz.
14. “K.00” katına geçerek “Tekil Temel”, “Sürekli Temel” ve “Radye Temel” hesaplarınızı yaptırabilir ve
yazıcıya aktarabilirsiniz.
Aks Elemanı
Yeni bir projeye başlıyorsanız “Eleman” çekmenüsünde yeralan Aks seçeneğini
veya Araç Çubuklarında yeralan Aks butonunu kullanarak veri alanına “Aks
Aks Butonu Özellikleri” menüsünü yükleyebilirsiniz.
Eğer daha önce yüklenmiş bir aksı düzeltmek, silmek veya bu aksa paralel yeni akslar türetmek için şablon olarak
kullanmak istiyorsanız, aksı seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonunu bastığınızda açılan kısayol menüsü ile
istediğiniz işlemi yapabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, herhangi iki elemanın aynı etiketi kullanmasına izin vermemektedir. Bu
nedenle giriş sırasında benzer etiketlerin saptanması halinde uyarı mesajı gelecektir.
1 2 3
Aks Balonu
B B
Aks Çizgisi
A A
Aks Etiketi
1 2 3
Tipik Aks Sistemi
Yeni Bir Aks Girişi

Yeni bir aks girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında yeralan “Aks” butonuna basın.
2. “Aks Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin, Aks Menüsündeki “Aks Etiketi” alanına aksın adını yazdıktan sonra işaretleyicinizle
“Yön Kodu”nu (1 veya 2 olarak) seçin.
3. Aksın tanım noktalarını gösterin. İlk noktada işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak
sürükleyin ve diğer noktada ise bu butonu bırakın. İşaretleyicinizin butonunu bıraktığınız anda aks
yerleştirilmiş olacaktır.
“Ayarlar” çekmenüsünde “Genel Ayarlar” seçeneğini kullandığınızda ekrana gelen “Genel Ayarlar”
penceresinde “Görünüm” sayfasına geçiniz. Bu sayfada yeralan “Boy Adımı” ve “Açı Adımı” veri alanları
aksın boyunu ve açısını yuvarlatmakta kullanılmaktadır. Bu seçenekleri etkin olarak kullanmak için
sürükleme işlemi sırasında klavyenizdeki “CTRL” tuşunu basılı tutmanız gerekmektedir.
Aksları belirli bir açıda çizmek için alternatif bir yöntem olarak öncelikle aksları yatay veya dikey olarak
çizin. Daha sonra “Aks Döndür” butonunu kullanarak açısını değiştirebilirsiniz.
4. Çizdiğiniz aksa paralel aksları da, bu aksı çizdikten sonra ekrana gelen “Aks Türet” menüsünü kullanarak
tanımlayabilirsiniz. Öncelikle bu menüde yeralan “Önceki Aksa Mesafe” alanına sıradaki aksın en son
çizdiğiniz aksa olan uzaklığını girin. Daha sonra çizim alanında aksın çizileceği tarafı göstermek amacıyla bir
nokta işaretleyin. Yeni aks, önceki aksın sizin gösterdiğiniz tarafına yerleşecektir.
Birbirine paralel aksların etiketleri otomatik olarak yenilenecektir. Farklı bir etiket kullanmak için aksı
çizmeden önce etiketini değiştirebilirsiniz.
“Artış” alanı aks etiketleri için otomatik etiket numarası arttırımını gösterir.
Ortogonal Aks Editörü

“Ortogonal Aks Editörü”nü kullanarak dik kesişimli bir aks sistemi oluşturabilirsiniz. Bu menüyü kullanarak dik
kesişimli bir aks sistemi oluşturmak için:
1. “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Ortogonal Aks Editörü” menüsünü seçin.
2. Daha sonra, çizim alanında aks grubunun sol-alt referans noktasını işaretleyin.
3. Referans noktasını işaretlemenizin ardından “Ortogonal Aks Editörü” formu yüklenecektir. Bu menüde
yeralan veri alanlarını aşağıda tariflendiği gibi doldurduktan sonra “Tamam” butonuna basarak aksların
yerleştirilmesini sağlayabilirsiniz.
1 Aks Etiketi 2
(Yön-2)
B B
Aks Aralığı
(Yön-2) Aks Uzatma
Mesafesi
Aks Aralığı
(Yön-1) Aks Etiketi (Yön-1)
A A
Referans
Noktası
1 2
Tipik Ortogonal Aks Sistemi
Grid Yerleşimi
Grid Yerleşimi “Referans Noktası” ve “Yerleşim Açısı” veri alanlarından oluşur. “Referans Noktası” alanında
ekranda işaretlediğiniz noktanın koordinatları otomatik olarak verilir. İsterseniz bu noktanın koordinatlarını
“Yerleşim Açısı” alanına yazacağınız değer ise 1-yönü akslarının yatay eksenle yaptığı açıyı kontrol edecektir.
“Yerleşim Açısı” saat ibresinin tersi yönünde ölçülmektedir. Bu alana “0” girerseniz 1-yönü aksları yatay olarak
tanımlanacaktır. 2-yönü aksları her zaman 1-yönü akslarına dik olarak oluşturulacaktır. Bu alana “10” değerini
girerseniz 1-yönü aksları X ekseni ile 10 , 2-yönü aksları ise X ekseni ile 100açı yapacak şekilde oluşturulacaktır.
1-Yönü Aksları
1-Yönü aksları için doldurulmak üzere “Aks Etiketi”, “Aks Aralıkları”, “Artış” and “Aks Uzatma Mesafesi”
alanlarından oluşur.
“Aks Etiketi” 1 yönünde yerleştirilecek ilk aksın etiketini bu alanı kullanarak tanımlayabilirsiniz.
“Aks Aralıkları” bölümünde ise “1” yönü aksları arasındaki mesafeleri virgüllerle ayırarak bu alana girebilirsiniz. Bu
doğrultuda yerleşecek toplam aks adedi burada belirtilen aralık sayısının bir fazlası olacaktır. Örneğin:
500*2,250,350 girilirse toplam 5 adet ve birbirine paralel “1” yönü aksı oluşturulacaktır. Bu akslar arasında ise iki
adet 500 cm, ardından 250 cm ve 350 cm mesafeler olacaktır.
“Artış” alanında, tanımlanacak yeni aksın etiketinin önceki aksın etiketine göre artış değeri girilmelidir. Örneğin: ilk
aksın etiketi “A” ise, artış değeri “2” olduğu zaman çizilecek yeni aksların etiketleri “C”, “E”, “G” gibi olacaktır.
“Aks Uzatma Mesafesi” alanına ise aksların son kesişimlerin ötesine uzatılmasını istediğiniz mesafeyi girin.
2-Yönü Aksları
Aynı veri alanları 2-yönü aksları için de tanımlanmaktadır.
Aks Menüsü
“Aks Özellikleri” menüsünde yeralan bilgiler:
Aks Etiketi
Aksı tanımlamakta kullanılan etiketi bu alana yazabilirsiniz. Aks etiketleri en fazla (6 karakter) ile sınırlıdır. Bir yapıda
aynı etiketi taşıyan birden fazla aks tanımlanamaz.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, aks elemanları “Yapı Ağacı”nda “Akslar” başlığı altında listelenir. Bu listeden
istediğiniz aks elemanının seçimini işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayarak yapabilirsiniz.
Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, “Etiket” alanının hemen yanında yeni etiketlerin kolay girişini
sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları kullanarak
eleman etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Aks Boyu
Aks çizildikten sonra veya sürükleme işlemi sırasında, ekranda aks yerleşimi için gösterilen iki nokta arasındaki
uzaklık bu alanda görülecektir.
Aks Açısı
Aks çizildikten sonra, ekranda aks yerleşimi için gösterilen iki noktanın oluşturduğu doğrunun açısı bu alanda
görülecektir. Aks açısını siz belirlemek isterseniz aksın yeni açısını bu alana yazdıktan sonra Kısayol Menüsünde
yeralan “Aks Döndür” seçeneğini kullanarak aksın açısını yeniden ayarlayabilirsiniz.
Bu alanda işaretleyiciniz ile sağ tıklayarak yardımcı değerlerden oluşan menü açılır. Klavyeden veri girişine alternatif
olarak aradığınız değer bu menüde varsa sol işaretleyici butonu ile seçim yapabilirsiniz.
Çıktıda Gizle
Genellikle mimari planlarda bulunmayan ve sadece eleman yerleştirmek amacıyla tanımlamış olduğunuz aksların
Kalıp Planı ve Kolon Aplikasyonu çizimlerinde kağıda aktarılmaması veya DXF dosyasına dahil edilmemesini
istiyorsanız bu alanı işaretleyebilirsiniz.
Yön Kodu
Eleman Yerleşimi için Birbirini kesen akslar “1” ve “2” yönü olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Bina modelinin
referans alınacak bir sağlıklı olabilmesi için, yatay eksene (x ekseni) en yakın açıya sahip aksları “1” yönü
kesişimde en az bir aksı, bu aksları kesen diğer yöndeki aksları da “2” yönü olarak tanımlayın. Tüm yapı
adet “1” yönü ve bir elemanları Aks Kesişimleri referans alınarak yerleştirilir. Projenizde gereksiz aks
adet de “2” yönü aksı kullanımından özellikle sakının.
bulunmalıdır.
Aks Balonlarının herhangi birini gizlemek için işaretleyiciniz ile bu alanı tıklayarak seçiminizi
yapabilirsiniz.
Aks Balonları
Kontrolü
Aks Koordinatları (x1, y1, x2, y2)

“Yerleşim” sayfasında yeralan dört veri alanı aks çizgisinin uç koordinatlarını içermektedir. Bu veri alanlarının
değiştirilmesi genellikle nadiren gereklidir.
Bu veri alanlarını çizmiş olduğunuz aksın herhangi bir uç koordinatını yeni bir noktaya taşımak amacıyla
kullanabilirsiniz. Bu işlemi iki ayrı şekilde gerçekleştirebilirsiniz:
1. Değiştirmek istediğiniz noktanın yeni x ve y koordinatını doğrudan ilgili veri alanına yazdıktan sonra
işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Güncelle” butonuna
basabilirsiniz. Aksın çizimi yeni koordinatlara göre düzeltilecektir.
2. Değiştirmek istediğiniz aks uç noktasının x veya y veri alanına işaretleyiciniz ile tıkladıktan sonra çizim
alanında aksın yeni yerini işaretleyiciniz ile gösterebilirsiniz. Gösterme işleminde, tüm diğer nokta
gösterimlerinde olduğu gibi Araç Çubuğundaki Nesne Kenetleme butonlarından yararlanabilirsiniz.
Aks yerleşim noktalarını istediğiniz sırayla tanımlayabilirsiniz. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, aksın uç
noktalarını x önceliğine göre yeniden sıralayacaktır. Örneğin sağdan sola tanımladığınız bir aksın ilk noktası
otomatik olarak en soldaki nokta olarak değiştirilecektir. 90 derece açıya sahip akslarda ise ilk nokta daima alttaki
(küçük y koordinatına sahip) nokta olarak yeniden düzenlenecektir.
Güncelle
“Aks Özellikleri” menüsünde değişiklik yaptığınız takdirde, yaptığınız değişikliklerin çizime yansıması için “Genel”
sayfasında yeralan “Güncelle” butonuna basmanız gerekmektedir.
Kapat
“Genel” sayfasında yeralan “Kapat” butonuna bastığınızda “Aks Özellikleri“ menüsü kapatılır ve “Seçim Modu”na
geçilir.
Paralel Aks Tanımı

Çizim Alanında iki nokta sürükleyerek aksı tanımladığınız zaman (bu aksa paralel akslar da tanımlayacağınızı
varsayarak) Grafik Editör, otomatik olarak “Aks Türetme” menüsünü ekrana getirecektir.
“Aks Türetme” menüsünü yüklemenin diğer bir alternatif yolu ise; paralel aks tanımlamada referans olarak
kullanacağınız bir aksı seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda beliren kısayol menüsünde yeralan
“Aks Türet” seçeneğini kullanmaktır.
Bu menüde yeralan “Önceki Aksa Mesafe” bilgisini girdikten sonra çizim alanında aksın türetileceği tarafı gösteren
bir nokta işaretleyerek yeni aksın tanımlanmasını gerçekleştirebilirsiniz.
“Aks Türetme Menüsü”nde yeralan Bilgiler:
1 2 3
Türetilen Aks
B B
Kopyalama
Tarafı
Önceki Aksa
Referans Aks
Mesafe
(Seçilen)
A A
1 2 3
Aks Türetme Parametreleri
Önceki Aksa Mesafe

Bu alana tanımlanacak yeni paralel aksın son çizdiğiniz aksa olan uzaklığını girin.
Bu alanda işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda yardımcı değerlerden oluşan menü açılır. Klavyeden veri
girişine alternatif olarak aradığınız değer bu menüde varsa işaretleyicinizin sol butonu ile seçim yapabilirsiniz.
Bu alana sıfır değeri girilemez veya boş bırakılamaz. Orion Bina Tasarım Sistemi çakışık akslara izin vermemektedir.
Artış
Tanımlanacak yeni aksın etiketinin önceki aksın etiketine göre artış değerini bu alana girebilirsiniz.
Örneğin güncel aksın etiketi “A” ise, artış değeri “1” olduğu zaman çizilecek yeni aksın etiketi “B” olacaktır. Artış
değeri “3” olduğu zaman çizilecek yeni aksın etiketi ise “D” olacaktır. Güncel aksın etiketi “A1” ise, artış değeri “1”
olduğu zaman çizilecek yeni aksın etiketi “A2” olacaktır.
Bu değeri kolayca değiştirebilmeniz amacıyla “Artış” alanının hemen yanında Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin yer
aldığı iki buton bulunmaktadır. Bu butonları kullanarak Etiket Artış Değerini değiştirebilirsiniz.
Aks Etiketi
Tanımlanacak yeni aksın etiketini, tanımlanmadan önce bu alanda göreceksiniz. Bu etiketi doğrudan siz kontrol
etmek istiyorsanız olması gereken etiketi bu alana yazabilirsiniz.
“Aks” alanının hemen yanında yeni etiketlerin kolay girişini sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin
bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları kullanarak eleman etiketini “Artış” alanında tanımladığınız değere
göre (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Aks Özellikleri
“Aks Türetme” menüsü “Aks Özellikleri” butonuna basarak kapatılabilir ve “Aks Menü”’süne geri dönülebilir.
Aks Taşıma
Mevcut bir aksı yeni bir noktaya taşımak için öncelikle aksı seçin ve işaretleyicinizin sağ butonuna basarak kısayol
menüsünü açın. Kısayol menüsündeki “Aks Taşı” seçeneğine basınca “Aks Taşıma” menüsü yüklenecektir.
Bu menüde yeralan “Taşıma Mesafesi” değerini girdikten sonra çizim alanında aksın kaydırılacağı tarafı bir nokta
işaretleyerek gösterin. Seçili olan aks belirttiğiniz tarafa doğru taşıma mesafesi mesafe kadar kaydırılacaktır.
“Taşıma Mesafesi” alanında işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda yardımcı değerlerden oluşan menü açılır.
Klavyeden veri girişine alternatif olarak aradığınız değer bu menüde varsa işaretleyicinizin sol butonu ile seçim
yapabilirsiniz.
Aksın kaydırılması işlemi sırasında taşıdığınız aksa bağlı tüm elemanlar da otomatik olarak kaydırılacaktır. Bu işlem
sırasında aksa bağlı elemanların kaydırılmasını istemiyorsanız, “Ayarlar” çekmenüsünde “Genel Ayarlar” seçeneğini
işaretlediğinizde ekrana gelen “Genel Ayarlar” penceresinde ilgili seçeneğin işaretini kaldırabilirsiniz. Ancak bu
durumda, aks yerleşimlerindeki düzeltmeleriniz tamamlandıktan sonra “Düzelt” çekmenüsünde yeralan
“Elemanları Akslara Göre Düzelt” menüsünü kullanarak elemanları yeniden düzenlemeniz gereklidir.
Aks Sündürme
Pafta üzerinde aynı yöndeki bir veya birden fazla aksı aynı anda sündürmek için:
1. Birden fazla aksı sündürecekseniz, çoklu nesne seçim olanaklarından “Eleman Seç (Kesişen)” veya “Eleman
Seç (Keserek)” seçeneklerinden birini kullanarak sündürülecek aksları seçin. Tek bir aks sündürecekseniz
istediğiniz bir yöntemle sündürülecek aksı seçin.
2. İşaretleyicinizin şağ butonuna basarak kısayol menüsünde yeralan “Aks Sündür” komutunu seçin.
3. Sündürme yapmak istediğiniz mesafeyi aksların sündürülecek ucuna yakın bir noktada sürükleme işlemi
yaparak gösterin. Bunun için ilk noktada işaretleyicinizin sol butonuna basıp gitmek istediğiniz noktaya
kadar sürükleme işlemi yaptıktan sonra butonu bırakabilirsiniz.
1 2 3 Seçilen Akslar
(sündürülecek)
C C
2. Nokta
B B
1. Nokta
A A
1 2 3
Birden Fazla Aks Sündürme Parametreleri
Aks Gripleri Yardımıyla Aks Sündürme
Aks sündürmek için, alternatif olarak, seçilen akslardan birinin ucundaki griplere (tutamak) yaklaşınız. Grip kırmızı
renge dönüşerek biraz büyüyecektir. Aks gribini tutarak sürükleyiniz.
Birden fazla aksın aynı anda seçili olduğu durumlarda griplerden biri çift tıklandığında tüm aks uç noktaları aynı
hizaya gelecektir.
Aks Döndürme
Kısayol menüsünde yeralan “Aks Döndür” seçeneği yardımıyla mevcut bir aksın açısını değiştirebilirsiniz. Aks açısını
değiştirmek için:
1. Önce açısını değiştirmek istediğiniz aksı seçin. Kısayol menüsündeki “Döndür” seçeneğini işaretleyin. “Aks
Özellikleri” menüsü ekrana gelecektir.
2. Aksın yeni açısını “Açı” alanına yazın. Aks açısı yatay eksenden saatin tersi yönünde ölçülür.
3. Son işlem olarak dönme merkezini gösterin. Bu noktayı gösterirken Araç Çubuğunda yeralan “SonNokta”,
“Kesişim”, “OrtaNokta” gibi nesne kenetleme komutlarını kullanabilirsiniz. Örneğin güncel aksınızın açısını
değiştirirken bir başka aks ile yaptığı kesişim noktasını dönme merkezi olarak kullanmak istiyorsanız, Araç
Çubuğundaki “Kesişim” butonuna basın ve işaretleyicinizi bu kesişimi içine alacak yere sürükleyip
işaretleyicinizin sol butonuna basın.
Aksı Bir Sınır Aksa Kadar Sündür

“Aksı Bir Sınır Aksa Kadar Sündür” seçeneğini kullanarak seçtiğiniz aksların seçtiğiniz sınır aksa kadar uzatılmasını
veya kısaltılmasını sağlayabilirsiniz.
1. Bir veya daha fazla aksı seçiniz. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde
yeralan ““Aksı Bir Sınır Aksa Kadar Sündür” seçeneğini işaretleyiniz.
2. Seçilen aksları sınırına kadar sündürmek (veya kısaltmak) istediğiniz sınır aksını seçiniz. Seçilen aksların
işaretlenen bu sınır aksına daha yakın olan ucu sınır aksı kesişmek üzere kısalacak veya uzayacaktır.
Kullanılmayan Aksların İşaretlenmesi

Yapı ya da kat genelinde hiçbir elemanın kullanmadığı akslar mevcutsa, bu aksların görünüm kodları otomatik
olarak iptal edilebilir. Bunun için yapı ağacında “Akslar” başlığına sağ tıklayın. “Katta Kullanılmayan Aksları İşaretle”
ya da “Binada Kullanılmayan Aksları İşaretle” seçeneğini işaretleyin. Kullanılmayan aksların görünüm kodları iptal
edilerek gri şekilde çizilecektir. Aksları eski haline getirmek için “Katta kullanılmayan Aksların İşaretini Kaldır” ya da
“Binada Kullanılmayan Aksların İşaretini Kaldır” seçeneklerini kullanabilirsiniz.
Aksa Bağlı Elemanları Listele

İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Aksa Bağlı Elemanları Listele”
komutu kullanıldığında çizim alanında seçilen aksa bağlı elemanlar “Aksa Bağlı Elemanlar” penceresinde
listelenecektir.
Kesişen Aksları Birleştir

Aynı yön koduna sahip, başlangıç veya bitiş noktalarında kesişen iki aks bu seçenek ile
birleştirilerek tek bir aks haline getirilebilir. Bu işlemin gerçekleşmesi için akslar arasındaki dar
Kesişen açının 40’den az olması gerekmektedir.
Aksları
Birleştir
Gruplandırma işlemini gerçekleştirmek için;
1. Birleştirilecek akslardan ilkini seçin. Kısayol menüsünde yeralan “Kesişen Aksları Birleştir” seçeneğini
işaretleyin.
2. Grafik editör ekranı üzerinde işaretleyicinizin sol butonu ile birleştirilecek olan diğer aksı seçin.
Bu işlem tekrarlanarak daha önce birleştirilmiş aksların başına veya sonuna her defasında yeni bir aks eklenebilir.
Bu şekilde birleştirilmiş aksların üzerinde yeralan kat kirişleri, “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri” menüsünde
sürekli olarak ele alınacak detay çizimleri de birleştirilecektir.
Farklı yön koduna sahip aksların seçilmesi ve birleştirilen aksların kesişim açısı “40” dereceden büyük olması
durumunda birleştirme işlemi gerçekleştirilemez.
Birleştirilmiş Aksları Ayır

“Birleştirilmiş Aksları Ayır” seçeneği kullanılarak birleştirilmiş akslar birbirinden ayrılabilir.
Ayırma işlemini gerçekleştirmek için;

1. Birleştirilmiş aks grubunu seçin.
2. İşaretleyicinizin şağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Birleştirilmiş Aksları Ayır”
seçeneğini işaretleyin.
3. Ekrana gelen “Aks Grubu İptal Formu”nda “Aks Uzatma Boyu” veri alanına kesişim noktasındaki aks
uçlarının uzatma boyunu girin.
4. “Tamam” butonuna basarak işlemi gerçekleştirin.
Aks Tablosu
Eleman çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Aks Tablosu”nu mevcut akslardan bir veya birkaçının
özelliklerini değiştirmek için kullanabilirsiniz. Bu tablodaki tüm hücreler düzenlenebilir özellik taşımaktadır.
Aks Tablosu'nu yüklemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
1. Hiç bir eleman seçili değilse, “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Aks Tablosu” seçeneğini kullanarak
modeldeki tüm aksları tabloya yükleyebilirsiniz.
2. Aksların da içinde olduğu karışık bir seçim yapılmışsa, “Eleman” çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında
yeralan “Aks Tablosu” seçeneğini kullanarak sadece seçilmiş olan aksları tabloya yükleyebilirsiniz.
3. Sadece bazı akslar seçilmiş ise, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol menüsünde
yeralan “Özellikler” opsiyonunu işaretlerseniz sadece seçilmiş olan aksları tabloya yükleyebilirsiniz.
“Kapat“ butonuna bastığınızda “Aks Tablosu”nda yaptığınız her değişiklik (geri dönüşü olmaksızın) uygulanacaktır.
Kolon Elemanı
Aks kesişimleri tüm yapısal elemanlar için referans noktalarıdır.Bu nedenle Kolon yerleşimine başlamadan önce:
1. Kolonların yerleşiminde kullanılacak referans aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından kolonları yerleştireceğiniz katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Kolonları yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek “Güncel” hale
getirilmiş olması gereklidir.
Kolon Özellikleri Menüsü
“Eleman” çekmenüsünde veya Araç Çubuğunda yeralan “Kolon“ butonuna bastığınız zaman
“Kolon Özellikleri” yüklenecektir.
Kolon
Butonu ”Kolon Özellikleri” menüsü “Gnl”, “Model”, “Tabla” ve “3D” olmak üzere dört sayfadan
oluşmaktadır. Sayfa değiştirmek için ilgili başlığa tıklamanız yeterlidir.
“Kolon Özellikleri” menüsündeki yeralan bilgiler:
Kolon Etiketi
Kolonu tanımlamakta kullanılan kolon adını bu alana yazabilirsiniz. Kolon Etiketleri en fazla 8 karakter ile sınırlıdır.
Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, “Etiket” alanının hemen yanında yeni etiketlerin kolay girişini
sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları kullanarak
eleman etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, kolon elemanları da “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. Bu listeden
de eleman seçimi yapabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, eleman girişlerinde herhangi iki elemanın aynı etiketi kullanmasına izin
vermemektedir. Bu nedenle giriş sırasında benzer etiketlerin saptanması halinde Durum Satırında uyarı mesajı
gelecektir.
Boy (Kat)
Normal şartlarda kolonlar bir kat yüksekliğince tanımlıdır. Ancak birden fazla kat boyunca tanımlı (kat atlayan)
kolonları tanımlamak amacıyla bu veri alanını kullanabilirsiniz.
“Boy (Kat)” bilgisini Örneğin bir kolon dördüncü kattan ikinci kat döşeme kotuna kadar uzanıyorsa
kullanarak şaşırtmalı katlar, 4. ve 3. Katlarda tanımlıdır. Bu durumda “Boy“ alanına (2 kat yüksekliğinde
ara katlar ve asma katlar kolon anlamında) “2” yazınca kolonun üst noktası 4. Kat döşemesine, alt noktası
tanımlayabilirsiniz. ise 2. Kat döşemesine bağlanacaktır. Kolonun sadece 4. katta tanımlanması
yeterlidir. 3. katta kolonu tanımlamayınız.
Kolon Boyutları (b1, b2)

Tanımladığınız dikdörtgen kolonun, yerleşeceği “1 yönü aksı” doğrultusundaki boyutunu “b1” alanına, diğer
boyutunu ise “b2” alanına girin. Kolon dikdörtgen ise (“Yön” kodu “1/2” değilse) “b2” yönü “b1”e dik olacaktır.
Dairesel kolonları tanımlamak için “b2” değerini “0” girebilirsiniz. “b1” değeri ise kolonun çapı olarak kullanılacaktır.
İçinde boşluk olan dairesel kolonları tanımlamak için ise “b2” değerini negatif giriniz. Bu durumda “b2”’nin mutlak
değeri kolonun içindeki boşluğun çapı olarak kullanılacaktır.
2-yönü Aksı
Kolon Yerleşim
Noktası
b2
1-yönü Aksı
e2
e1
b1
Kolon Elemanı Kesit Parametreleri
Kolon Dışmerkezlikleri (e1, e2)
Kolonun yerleşim akslarına basış mesafelerini (dışmerkezliklerini) bu veri alanlarını kullanarak ayarlayabilirsiniz.
Dörtgen kolonlarda “e1” sol alt köşenin kolon yerleşim noktasına
(aks kesişimine) “1 aksı” doğrultusunda sola doğru uzaklığını, “e2” ise sol alt köşenin kolon yerleşim noktasına “2
aksı” doğrultusunda aşağı yönde uzaklığını belirlemektedir.
Dairesel kolonlarda “e1” kolon merkezinin kolon yerleşim noktasına “1 aksı” doğrultusunda sola doğru uzaklığını,
“e2” ise kolon merkezinin kolon yerleşim noktasına “2 aksı” doğrultusunda aşağı yönde uzaklığını belirtmektedir.
Poligon kolonların yerleşim noktasının kontrolü işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol
menüsündeki “Poligon Kolon Editörü” seçeneği kullanılarak belirlenebilmektedir.
Kolon Yerleşim Seçenekleri

Kolon Yerleşim Seçenekleri yardımcı menüsünde yeralan seçenekleri kullanarak
kolonun yerleşimini daha kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Yapmış
Kolon Yerleşim Seçenekleri olduğunuz değişikliğin işlenebilmesi için “Kolon Özellikleri” menüsünün hemen
Butonu altında yeralan “Güncelle” butonuna basmanız gereklidir.
“Dışmerkezlik (a)” alanına pozitif bir değer girerseniz, kolon dışmerkezlikleri butonlarına basarak seçmiş olduğunuz
yerleşim noktası “a” değeri kadar hem “1” hem de “2” doğrultusunda kaydırılacaktır.
“Etk. Köşesi” alanına kolon etiketinin yerleşeceği köşe numarasını yazabilirsiniz. Kolon köşeleri, en sol/alt noktadaki
köşeden başlayarak saat ibresinin tersi yönünde numaralandırılmıştır. İstediğiniz köşe numarasını girdikten sonra
“Güncelle” butonuna basmanız gereklidir.
Alternatif bir yöntem olarak, kolon kesitinin “e1” ve “e2” dışmerkezliklerini klavyenizde yeralan “Yön Tuşları”
yardımıyla tanımlayabilirsiniz.
Bunun için öncelikle kolonunuzu tanımlamanız gerekmektedir. Ardından “e1” değerini Sol/Sağ yön tuşlarına, “e2”
değerini ise Aşağı/Yukarı yön tuşlarına basarak değiştirebilir, değişimi ekranda görebilirsiniz. Yön tuşlarına her
basışta kaydırma adımını Araç Çubuğundaki “Grafik Editör Görünüm Seçenekleri” butonuna bastığınızda ekrana
gelen “Bakış Seçenekleri” penceresinde “Plan” sayfasında yeralan “Eleman Kesit Dışmerkezlik Adımı” ile kontrol
edebilirsiniz.
Akslar
Tüm yapı elemanları akslar referans alınarak yerleştirilmektedir. Kolon elemanları tek bir yerleşim noktası
kullanılarak yerleştirilmektedir. Bu nokta ise iki farklı yön koduna sahip aksın kesişiminden oluşan bir nokta
olmalıdır.
Kesişimi oluşturan aksların adları “Kolon Özellikleri” menüsündeki “Üst” ve “Alt” veri alanlarında belirecektir. Kolon
ilk tanımlandığında bu alanlara aynı aks kesişimleri otomatik olarak yazılacak olup, bu durumda kolon katlar
arasında düşey olarak tanımlanacaktır.
Kolonun katlar arasında eğimli olarak tanımlanabilmesi için “Üst” ve “Alt” veri alanlarındaki aks kesişimleri
yerleşimden sonra değiştirilmelidir. Alt aksların yanında yeralan “Alt Yerleşim Noktasını Göster” butonunu
kullanarak alt nokta için farklı bir kesişim işaretleyebilirsiniz. Alternatif olarak, aksları aşağıda belirtilen yöntemle
“Üst” ve “Alt” bölümünde beliren aksları değiştirebilmek için;

1. İşaretleyicinizin sol butonuna tıklayarak değiştirmek istediğiniz aks etiketi alanını tıklayın. Bu durumda
etiketin rengi değişecektir.
2. İşaretleyicinizin sol butonu ile planda istediğiniz aksı seçin. Bu işlemi aks etiketini tıkladıktan sonra
işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen “Elemanlar” listesindeki akslar arasından da seçim
yaparak gerçekleştirebilirsiniz.
3. “Güncelle” butonuna basarak değişiklikleri güncelleyiniz.
“Kolon Özellikleri” menüsünde bulunan “Alt Yerleşim Noktası Göster”
Alt Yerleşim Noktası Göster butonunu kullanarak kolonun alt tanım noktasını değiştirebilirsiniz. Bunun için
bu butona tıkladıktan sonra planda istediğiniz aks kesişimini işaretleyicinizin sol
butonunu kullanarak işaretleyiniz.
Yön
Kolonların yerleşim doğrultusunun belirlenmesi amacıyla “Yön” seçeneklerinden birisini kullanabilirsiniz.
1. İşaretleyicinizle “1” seçeneğini tıklarsanız kolonun “b1” boyutu “Akslar” bölmesindeki birinci aksın
doğrultusunda yerleşecektir ve “b2” boyutu bu yöne dik olacak şekilde çizilecektir.
2. İşaretleyicinizle “2” seçeneğini tıklarsanız kolonun “b2” boyutu “Akslar” bölmesindeki ikinci aksın
doğrultusunda yerleşecektir ve “b1” boyutu bu yöne dik olacak şekilde çizilecektir.
3. İşaretleyicinizle “1/2” seçeneğini tıklarsanız kolonun “b1” boyutu “Akslar” bölmesindeki birinci aksın
doğrultusunda, “b2” boyutu da ikinci aksın doğrultusunda olacak şekilde çizilecektir. Bu akslar ortogonal
(dik kesişimli) değilse kolon paralelkenar şeklinde olacaktır. Bu seçenek poligon kolonlarda kullanılamaz.
Kolon Ucunda Mafsal Tanımı

“Kolon Ucu: Ankastre/Mafsal“ seçeneğini kullanarak kolon alt, üst veya her iki
ucunu mafsallı hale getirebilirsiniz. Bu butona arka arkaya basarak kolonun
Kolon Ucu: hangi ucunun mafsallı hale geldiğini takip edebilirsiniz.
Ankastre/ Mafsal butonu
Kolonun herhangi bir ucu mafsallı konuma getirildiğinde her iki ortogonal yön
doğrultusunda mafsal tanımlanmış olacaktır.
Atalet Momentleri (I1, I2) Kesit Alanı (A) ve Kayma Alanı (Kayma-A)
Bu değerlere “Model” sekmesine tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bu sekmede yeralan veri alanları;
“I1” kolon elemanının 1 yönüne sahip aks yönündeki (2 yönüne sahip aks etrafındaki) atalet momenti değeri ,
“I2” kolon elemanının 2 yönüne sahip aks yönündeki (1 yönüne sahip aks etrafındaki) atalet momenti değeri ve
“A” kolon elemanının kesit alanı değeri,
“Kayma-A” ise kayma alanını göstermekte olup kesit alanı değerinin 5/6’sı olarak hesap edilmektedir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından dikdörtgen ve dairesel kolonlarda otomatik olarak hesaplanan
elemana ait kesit özelliklerini görmek için “Model” başlığı altında yeralan “Kesit Özelliklerini Göster” butonuna
basmanız yeterlidir.
Poligon kolonlarda ise “Poligon Kolon Editörü” tarafından hesaplanan kesit özellikleri bu alanlarda görülecektir.
Bu değerlerden herhangi birini vermek veya değiştirmek isterseniz ilgili alana değer girebilirsiniz. Bu durumda
girdiğiniz kesit özelliği artık otomatik olarak hesaplanmayacak, yerine sizin verdiğiniz değer kullanılacaktır.
Kolon Elemanı Malzeme Tanımı

Aksi belirtilmedikçe seçtiğiniz kolon elemanı için betonarme tasarım modüllerinde, “Proje Parametreleri”
menüsünde kolon elemanlarında kullanılmak üzere seçmiş olduğunuz beton ve çelik sınıfları kullanılacaktır.
Herhangi bir kolon elemanında kullanılacak farklı malzeme tipi “Malzeme” listesinden seçilebilir. Eleman ilk
tanımlandığında malzeme tipi olarak “Betonarme” yüklenecektir. Farklı beton sınıfları daha aşağıda yeralan
“Beton” veri alanı kullanılarak seçilebilir. Bu durumda seçtiğiniz beton sınıfına ait elastisite modülü değeri bu veri
alanının hemen üstünde yeralan “E” bölümünde belirecektir.
Çelik kolonlar ve güçlendirme elemanları için “Malzeme” listesindeki “Çelik” malzeme tipi kullanılabilir. Bu
durumda çeliğin elastisite modülü “E” veri alanına yüklenecektir. Bu değer kullanıcı tarafından değiştirilebilir. Çelik”
malzeme tipi atanmış elemanlar betonarme tasarım modüllerine aktarılmayacaktır.
Çelik ya da betonarme dışında farklı bir malzeme kullanılacaksa “Genel” malzeme tipi seçilmelidir. Bu durumda “E”
alanına kullanılacak malzemenin elastisite modülü değeri kullanılan birim sistemine uygun olarak girilmelidir.
Malzeme tipinin “Betonarme”den farklı seçilmesi durumunda “Beton” ve “Çelik” alanları pasif hale gelecektir.
“Genel” malzeme tipi atanmış elemanlar betonarme tasarım modüllerine aktarılmayacaktır.
Kolon/Perde donatı hesaplarında her bir kolon için “Beton” alanında seçilen beton sınıfı ve “Çelik” alanında
belirtilen donatı sınıfı kullanılacaktır.
Kolon Tablası Tanımı

Kirişsiz döşeme sistemlerinde, zımbalama dayanımını arttırmak amacıyla kolonlara tabla tanımı yapabilirsiniz. Kolon
Tablası tanımlamak için “Kolon Özellikleri” penceresindeki “Tabla” sayfasına geçin ve “Kolon Tablası Yerleştir”
Kolon Tablasının boyutlarını ve kolon yerleşim aksına göre dışmerkezliğini bu sayfada yeralan “b1”, “b2”, “e1” ve
“e2” veri alanlarını kullanarak bildirebilirsiniz. Bu veri alanlarının tanımı kolon boyutlarındaki tanımlamalar ile aynı
özelliktedir.
Kolon Tablasını kolona göre ortalamak için “Ortala” butonunu kullanabilirsiniz. Bu butona bastığınız zaman “e1” ve
“e2” değerleri kolon boyutlarına göre otomatik olarak belirlenecektir.
Son olarak “h-Tabla” veri alanını kullanarak tabla derinliğini de tanımlayabilirsiniz.
Kolon Alt ve Üst Uçlarının Uzatılması/Kısaltılması

Kolon alt ve/veya üst noktalarının, bulundukları kat seviyesinden göreceli olarak uzatılması veya kısaltılması için iki
seçenek bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, “Kolon Özellikleri” penceresindeki “3D” sayfasında yer alan “del z
(üst)” ve “del z (alt)” veri alanlarındaki değerleri değiştirmektir. Bu değerleri değiştirmek için:
1. Mevcut bir kolonu seçiniz.
2. Kısayol menüsünde (Sağ-Tuş Menüsü) yer alan “Özellikler” seçeneğini işaretleyiniz.
3. “3D” sekmesine tıklayınız.
4. Kolon alt ve üst uçlarının bulundukları kat seviyesinden göreceli yüksekliklerini “del z (üst)” ve “del z (alt)”
alanlarına yazınız. (Negatif değerler ilgili kolon noktasını kat seviyesinden aşağı doğru hareket ettirirken,
pozitif değerler kat seviyesinden yukarı doğru hareket etmesini sağlayacaktır.)
5. “Güncelle” butonuna basınız.
Diğer bir yöntem ise, kolon alt ve üst noktalarının yüksekliklerini değiştirmek için “Düzlem Elemanı” kullanmaktır.
Bu elemanlar sayesinde birden fazla kolonun alt ve/veya üst noktaları, aynı anda belli bir eğime göre ayarlanabilir.
Kolon Mesnet Tiplerinin Belirlenmesi

Kolon alt düğüm noktasının mesnetlenme biçimini ayarlamak için;
1. Kolon elemanını seçiniz. Kısayol menüsünde bulunan “Özellikler” seçeneğini işaretleyerek “Kolon
Özellikleri” menüsünü yükleyiniz.
2. “Kolon Özellikleri” menüsündeki “3D” sayfasında yer alan “Mesnet Tipleri” veri alanındaki listeden
“Varsayılan” , “Yok” veya daha önceden tanımlamış olduğunuz mesnet tiplerinden birini işaretleyiniz.
Yeni bir mesnet tipi tanımlamak için “Mesnet Tipleri Tanımlanması” bölümüne bakınız.
“Varsayılan" mesnet tipi, “K01’de bulunan kolon/perde elemanlarının alt uçlarındaki altı serbestlik
derecesinin de kısıtlanmış olduğu mesnet tipidir. Başka bir deyişle, “K01” seviyesinde bulunan tüm kolon
alt düğüm noktaları ankastre, diğer kat seviyelerindeki düğüm noktaları ise serbest olarak tanımlanacaktır.
“Yok” mesnet tipi olarak belirlenen kolon/perde elemanlarının alt uçları tamamen serbest olarak
tanımlanacaktır.
3. “Kolon Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” veya işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana
gelen kısayol menüsündeki “Güncelle” seçeneğini seçerek bilgilerin güncellenmesini sağlayabilirsiniz.
Güncelle
“Kolon Özellikleri” menüsünde herhangi bir veri alanında değişiklik yaparsanız, değişikliğin plan penceresinde
güncellenebilmesi için “Güncelle” butonuna basmanız gerekir.
Kapat
“Genel” başlığı altındaki “Kapat” butonuna basarak “Kolon Özellikleri” menüsünü kapatıp seçim moduna geri
dönersiniz.
Yeni Bir Kolon Girişi

Yeni bir kolon tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında yeralan “Kolon” butonuna basın. Bu seçeneğe “Eleman” çekmenüsünden de
ulaşabilirsiniz.
2. “Kolon Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin Kolon menüsündeki “Kolon Etiketi” alanına kolonun adını (en fazla 8 karakter ile)
yazdıktan sonra hemen yanında yeralan veri alanlarına kolon Boyutlarını ve yerleşim aksına göre
dışmerkezliklerini girebilirsiniz.
3. Kolonun ekranda çizilmesini sağlamak amacıyla kolonun yerleşim noktasını gösterin. Bunun için
işaretleyiciniz ile kolonun yerleşeceği aks kesişimini işaretlemeniz yeterli olacaktır. Kesişimi oluşturan
aksların adları “Kolon Özellikleri” menüsündeki “Üst” ve “Alt” veri alanlarında belirecektir. Kolon ilk
tanımlandığında bu alanlara aynı aks kesişimleri otomatik olarak yazılacaktır. Bu durumda kolon aynı
yerleşime düşey olarak tanımlanacaktır. Kolonun katlar arasında eğimli olarak tanımlanabilmesi için “Üst”
ve “Alt” veri alanlarındaki aks kesişimleri daha sonra değiştirilmelidir.
Bir aks üzerindeki kesişimlere bir’den fazla ve benzer kesite sahip kolonu bir defada tanımlayabilirsiniz.
Bunun için birinci aks kesişimi üzerinde işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak sürükleyin.
Sürükleme hattınız üzerinde saptanan tüm kesişimlere aynı boyut ve dışmerkezliklere sahip birer kolon
yerleştirilecektir. Bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için “Grafik Editör Ayarları” menüsünde “Genel”
sayfasında yeralan “Otomatik Eleman Etiketleri” seçeneğinin işaretli olması da gereklidir.
Mevcut Bir Kolonun Düzeltilmesi

Düzeltme işlemini daha önce tanımı yapılmış bir elemana uygulayabilirsiniz. Çizim alanında görmekte olduğunuz bir
elemanı düzeltmek için:
1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz kolon elemanını seçiniz.
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol menüsündeki “Özellikler” veya “Seç ve
Özellikleri Yükle” seçeneğini işaretleyin. “Özellikler” menüsüne Araç Çubuklarında yeralan “Kolon”
butonuna basarak da erişebilirsiniz.
3. “Kolon Özellikleri” menüsündeki istediğiniz veri alanlarını (örneğin: b1, b2 gibi) değiştirin.
4. “Kolon Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” veya işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana
Bu işlemleri istediğiniz kadar eleman üzerinde tekrarlayabilirsiniz. Ancak bu yöntemle her seferinde sadece bir
eleman üzerinde çalışabilirsiniz. Eğer birden fazla kolon elemanı üzerinde değişiklik yapmak isterseniz, “Eleman”
çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Kolon Tablosu”nu kullanabilirsiniz. “Kolon Tablosu”na
işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Eleman Tabloları” seçeneğini
kullanarak da erişebilirsiniz.
Komşu Katlarda Aynı Aks Kesişimlerinde Tanımlanmamış

Kolonların/Perdelerin Modellenmesi
Bir katta belli bir aks kesişiminde tanımlanmış bir kolon/perde, alt katta başka bir aks kesişiminde tanımlanmış bir
kolona/perdeye basacak şekilde tanımlanmışsa, bu kolon/perde alt katta süreksiz olarak gösterilerek farklı bir
renkte boyanacaktır. Bu gibi durumlarda, özellikle çok yakın aks kesişimlerinde, üstteki kolon/perde alanının
%40’tan fazlası alttaki kolon/perdenin içinde kalıyorsa, bu kolonlar/perdeler analiz modülü tarafından otomatik
olarak yaratılan rijit bağlantılar kullanılarak birbirine bağlanacaktır. Böylece kullanıcı hatasından ya da
zorunluluklardan kaynaklanan hatalı modelleme telafi edilmiş olacaktır.
Not: Her ne kadar Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bu tür hataları en aza indirmek için optimize edilmişse de
mecbur kalınmadıkça bu tür yanlış modellemeler yapılmamalıdır.
Kolonlara/Perdelere Düğüm Yükü Tanımlanması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, gerek otomatik hesaplanan, gerekse “Kat
Yükleri Editörü” kullanılarak kullanıcı tarafından girilmiş yanal yüklemeleri
Kolon Düğüm Yükü Tanımla diyaframlara ve bulunuyorsa hiçbir diyaframa bağlı olmayan serbest düğüm
noktalarına dağıtmaktadır. Ancak, kullanıcının sistemdeki herhangi bir
kolon/perde düğüm noktasına, altı serbestlik derecesinden herhangi bir veya
birkaçının doğrultusunda, herhangi bir yükleme hali için (otomatik deprem
yükleri dışında) noktasal yükleme yapmak istemesi durumunda, “Kolon Düğüm
Yükü Tanımla” seçeneği kullanılabilir.
Bu sayede, rüzgar, zemin etkisi gibi yüklerin kullanıcı tanımlı yük halleri
kullanılarak sisteme etki ettirilebilmesine alternatif olarak, benzer yükler
eleman bazında da sisteme noktasal yük veya moment olarak etki
ettirilebilmektedir. Özellikle, çelik konstrüksiyon çatılarda; çatı ağırlığı, rüzgarın
çatıya etkisi, çatının kolonlara yanal itkisi, ısısal kuvvetler gibi yüklemeler
kolayca modellenebilmektedir.
Kolon/Perde elemanlarına noktasal yük tanımlamak için:
1. Kolon/Perde düğüm yükü atamak istediğiniz bir veya birkaç kolon/perde elemanını seçiniz.
2. İşaretleyicinizin sağ tuşuna basınız ve kolon kısayol menüsünden “Kolon Düğüm Yükü Tanımla” seçeneğini
işaretleyiniz.
3. Ekrana gelen pencerede yeralan “Seçilen Kolonlara/Perdelere Uygula” butonuna basmanız halinde
noktasal yük sadece seçtiğiniz kolon/perde elemanlarına atanacaktır.
“Aktif Kattaki Tüm Kolonlara/Perdelere Uygula” seçeneği işaretlenirse, çalışılan kattaki tüm düşey taşıyıcı
elemanlar tanımlanacak olan noktasal yüklere sahip olacaktır.
“Modeldeki Tüm Kolonlara/Perdelere Uygula” butonuna basmanız halinde modelinizde yeralan tüm
düşey taşıyıcı elemanlara aynı düğüm yükü atanacaktır.
4. Yukarıda bahsedilen üç seçenekten birini seçtikten sonra ekrana “Düğüm Yükü” menüsü gelecektir.
5. Noktasal yükler “Kuvvet” ve “Moment” olmak üzere iki grupta toplanmıştır. “Fx”, “Fy” ve “Fz” global eksen
takımı doğrultusundaki kuvvetler, “Mx”, “My” ve “Mz” ise global eksen takımı etrafındaki momentlerdir.
Momentlerin yönlerinin bulunmasında “Sağ El Kuralı” geçerli olacaktır. Plan penceresinde, soldan sağa
yatay eksen “+X”, aşağıdan yukarıya dikey eksen “+Y” eksenidir. “+Z” ise yerçekiminin ters istikametinde
yukarıya doğru tanımlanmıştır.
6. Tanımlayacağınız düğüm yükü hangi yük haline ait olacaksa “Yük Hali” sütununda ilgili yük halinin
bulunduğu satırda yük değerini kullandığınız birim sistemine uygun olarak giriniz. Örneğin: Düğüm
noktasına “-Z” yönünde bir yük verebilmek için; “Fz” hücresine negatif bir değer girmeniz gerekmektedir.
7. Otomatik hesaplanan deprem yüklerinin tanımlandığı yük hallerine (DX+, SX- gibi) düğüm yükü
atanamamaktadır. Bu yüzden tanımlayacağınız noktasal yük bir yanal yükleme ise, “Kullanıcı Tanımlı”ya da
“Minimum Yatay Yükleme” tiplerine sahip yük vektörlerini de modelinize dahil etmelisiniz.
Tanımlayacağınız yük düşey yükleme olacaksa, var olan herhangi bir düşey yük halinin içine dahil edilebilir.
8. “Tamam” butonuna basarak menüyü kapatınız. Girmiş olduğunuz değerler kolona/perdeye noktasal yük
olarak atanacaktır. Kolonlara ve perdelere atanmış noktasal yük olup olmadığını, kolonun veya perdenin
üzerinde işaretleyiciniz ile biraz beklediğinizde açılacak olan “İpucu Penceresi” yardımıyla görebilirsiniz.
Kolon/Perde üzerine tanımlanmış noktasal yükleri silmek veya değiştirmek için:
1. Kolon/Perdeyi seçerek kısayol menüsündeki “Kolon Düğüm Yükü Tanımla” menüsünü tekrar yükleyiniz.
2. Noktasal yük hangi yük halinde tanımlıysa, “Yük Hali” sütununda ilgili yük halinin bulunduğu satırda
girdiğiniz yük değerini değiştirebilir veya “0” yaparak silebilirsiniz.
3. Değişikliklerin gerçekleşmesi için işlemden sonra “Tamam” butonuna basınız.
Not: Perde elemanlarına düğüm yükü tanımlama işlemi de aynıdır. Ancak, “Orta Kolon” perde modellemesi
kullanıldığında düğüm yükü ortadaki kolona uygulanırken, “SE Kabuk“ modeli kullanıldığında ise, perdeyi oluşturan
tüm düğüm noktalarına eşit olarak dağıtılacaktır.
Kolon ve Perdelere Açıklık Yükü Tanımlanması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde kolon ve perde elemanlarına açıklık
yükü tanımlayabilirsiniz. Açıklık yükleri, düzgün yayılı, fonksiyon, noktasal yükler
Kolon/Perde Açıklık Yükü gibi elemanların yükseklikleri boyunca etki eden yükler olabilir. Bu yükler
Tanımla eleman lokal eksenleri doğrultusunda tanımlanır.
Açıklık yükleri, elemanların orta bölgelerinde kesit zorlamaları meydana
getirecektir. Donatı hesabı yapılırken bu zorlanmalar dikkate alınarak kolon ve
perdelere simetrik donatı hesaplanmaya devam edilecektir.
Binanın bodrum katındaki toprak perdesine etkiyen aktif/pasif toprak itkisi, yapı
içinde yer alan havuz ve silo gibi yapılar bu yükler tanımlanarak modellenebilir.
Açıklık yüklerinin tanımlanabilmesi için “Kullanıcı Tanımlı Yatay Yük” tipindeki
yük halleri kullanılmalıdır.
Kolon/Perde elemanlarına açıklık yükü tanımlamak için:

1. Kolon/Perde açıklık yükü atamak istediğiniz bir veya birkaç kolon/perde elemanını seçiniz.
2. İşaretleyicinizin sağ tuşuna basınız ve kolon kısayol menüsünden “Kolon/Perde Açıklık Yükü Tanımla”
seçeneğini işaretleyiniz.
3. Karşınıza “Açıklık Yükü” diyalog penceresi gelecektir. Burada “Ekle” düğmesine basarak tabloya bir yük
parçası ekleyiniz. Açıklık yükü tek parça olarak tanımlanabileceği gibi, çok parçalı olarak da istediğiniz
fonksiyon şeklinde tanımlanabilir.
4. Eklediğiniz yükün hangi yük haline atanacağını “Yük Hali” listesinden seçiniz. Burada sadece “Kullanıcı
Tanımlı Yatay Yük” tipindeki yük halleri (RX, ZX gibi) görünecektir.
5. “y” alanına, yükün kolon/perde üstünden başlangıç mesafesini giriniz. ‘0’ girmeniz halinde yük tam olarak
kolon/perde üst düğüm noktasından itibaren uygulanır.
6. “h” alanı yük parçasının yüksekliğini belirtmektedir. Bu alana kolon/perdenin tüm yüksekliğini
girebileceğiniz gibi, daha küçük değerler de girebilirsiniz. Kolon/perde yüksekliğinden daha az değerler
girmeniz durumunda yük kolonun bir kısmına uygulanacaktır. Diyalog penceresi üzerinde kolonun boyu
belirtilmektedir. Kolon boyutundan daha büyük bir yükseklik girerseniz otomatik olarak kolon boyutuna
indirgenecektir. Noktasal yük girmek için bu alanı sıfır bırakınız.
Önemli Not: Açıklık yüküne ait ölçü değerleri kolon yüksekliğinin yüzdesi olarak saklanır. Dolayısıyla
eleman yüksekliğini değiştirdiğinizde (örneğin kat yüksekliği değiştirildiğinde ya da eleman uçlarına kot
farkı verildiğinde) yüklerin boyutu da otomatik olarak güncellenecektir.
7. “w1-üst” alanı elemanın 1 yönü doğrultusunda verilen yükün başlangıç değerini temsil etmektedir.
Kolonlar için 1 yönü aksının doğrultusu 1-yönü olarak değerlendirilir. Perdeler için ise güçlü yön her zaman
1 yönüdür. Bu alana yük girmek istemiyorsanız ‘0’ olarak bırakabilirsiniz. Pozitif ve negatif yönler için
yukarıdaki resimleri inceleyiniz.
8. “w1-alt” alanına 1 yönü yükünün bitiş değerini giriniz.
9. “w2-üst” alanı elemanın 2 yönü doğrultusunda verilen yükün başlangıç değerini temsil etmektedir.
Kolonlar için 2 yönü aksının doğrultusu 2-yönü olarak değerlendirilir. Perdeler için ise zayıf yön her zaman
2 yönüdür. Bu alana yük girmek istemiyorsanız ‘0’ olarak bırakabilirsiniz. Pozitif ve negatif yönler için
yukarıdaki resimleri inceleyiniz.
10. “w2-alt” alanına 2 yönü yükünün bitiş değerini giriniz.
11. Noktasal yük girmek için sadece “w1-üst”, “w2-üst” alanlarını kullanabilirsiniz. ‘h’ değerini sıfır olarak
bırakınız.
12. Eleman açıklığına eklemek istediğiniz diğer fonksiyon yük parçalarını da benzer şekilde giriniz. Yükler
süperpoze edilerek eleman etki ettirilecektir.
13. Yükleri silmek için “Sil” seçeneğini kullanabilirsiniz.
14. Açıklık yük tanımlandıktan sonra kombinasyonları mutlaka “Kombinasyon Hazırlayıcısı” ile değiştiriniz.
Kombinasyon değiştiği anda mevcut açıklık yüklerinin, yeni kombinasyondaki hangi yük hallerine atanacağı
sorulacaktır.
Önemli Not: Perdelerde yük değerini girerken t/m2 ya da kN/m2 cinsinden basınç değerini girmeyiniz. Bunun
yerine hesapladığınız basınç değerini perde uzunluğuyla çarparak perdenin yüzeyine gelen toplam yükü kN/m ya da
t/m cinsinden tanımlayınız. Perdenin orta-kolon ile modellendiği durumlarda yük tam perde ortasına etki ettirilir.
Kabuk elemanlarla modellendiği durumlarda ise, kabuk elemanları üzerinde basınç yükü olarak dağıtılır.
Kolon Mantosu Tanımlanması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, Onarım-Güçlendirme projelerinde kullanılmak üzere kolonlara
manto yerleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Betonarme yapılarda kolonların onarım veya
Kolon güçlendirilmesi amacıyla kullanılan en yaygın yöntemlerden birisi mantolama tekniğidir. Bu
Mantosu yöntem kullanılarak mevcut kolon kesiti, kolon çevresine boyuna donatı ve enine sargı donatısı
Yerleştir ilave edilerek oluşturulan yeni bir betonarme kabuk ile büyütülür. Manto, kolon elemanının
sadece eksenel yük kapasitesini artırmak amacıyla kullanılabileceği gibi, donatılar epoksi veya
kaynak yoluyla üst kattaki manto demirlerine ankrajlanırsa moment aktarımı da sağlanmış
olacaktır. Burada önemli olan husus mevcut kolon çekirdeği ile mantonun beraber çalışmasının
sağlanmasıdır.
Mevcut bir kolona manto yerleştirmek için:
1. Kolonu seçiniz ve sağ tıkladığınızda karşınıza gelen kısayol menüsündeki “Kolon Mantosu Yerleştir”
seçeneğini işaretleyiniz. Bu seçenek, “Proje Parametreleri” menüsünde “Türk Deprem Yönetmeliği” işareti
kaldırılırsa gösterilmeyecektir.
2. Ekrana gelen “Kolon Mantosu Özellikleri” penceresinde yeralan “Manto Kalınlığı” veri alanına manto
kalınlığını giriniz.
3. Mevcut kolonun etkisini ihmal etmek istiyorsanız “Orijinal Kolonu Sil” seçeneğini işaretleyiniz. Genellikle
ağır hasar görmüş kolonlarda veya kolon üzerindeki yükleme kaldırılmaksızın gerçekleştirilmek zorunda
kalınan manto imalatlarında bu seçenek kullanılabilir.
4. Mantonun sadece eksenel yük altında çalışması isteniyorsa “Manto Moment Aktarmasın” seçeneği
işaretlenebilir. Mevcut kolon, çevresindeki mantoyla beraber eğilme altında çalıştırılacaksa donatıların
yukarıdaki manto ya da mevcut kolon donatılarıyla kaynak ya da epoksi yoluyla birleştirilmesi önem
taşımaktadır. Ayrıca mevcut kolonun donatılarıyla da beraber çalışması sağlanmalıdır.
5. “Malzeme” bölümünden mantonun malzeme özelliklerini seçiniz. Manto betonarme yapılabileceği gibi
çelikten de imal edilebilir. Betonarme malzemesinin seçilmesi durumunda ayrıca hangi sınıf beton
kullanılacağı da belirtilebilir. Ayrıca mantonun içinde kullanılacak betonarme çeliğinin sınıfı da mevcut
kolondan farklı olacak şekilde belirlenebilir.
6. İşlemi tamamlamak için “Tamam” butonuna basarak menüden çıkınız.
7. Mevcut kolonun çevresine, içinde mevcut kolon büyüklüğünde boşluk bulunan bir poligon kolon
tanımlanacaktır ve mevcut kolonun ismine “X” karakteri eklenerek isimlendirilecektir. Poligon kolonlarda
yapılacak tüm işlemler bu kolon için de geçerli olacaktır.
8. Bir kolona manto yerleştirildiğinde, analitik olarak, mevcut kolonun alt ve üst düğüm noktaları arasına
ikinci bir çubuk eleman yerleştirilecektir. “Manto Moment Aktarmasın” seçeneği işaretlendiğinde, yeni
çubuk elemanının her iki ucuna otomatik olarak mafsal yerleştirilecektir. Ancak daha önce de bahsedildiği
gibi mantonun kendisi de poligon kolon kategorisinde olduğundan mafsal durumları da kullanıcı tarafından
değiştirilebilir.
9. Kolon elemanının standart düzenlemelerinden olan kesit özelliklerinin kullanıcı tarafından
düzenlenebilmesi özelliği sayesinde, mantonun veya mevcut kolonun kesit özellikleri (Atalet, Alan)
azaltılarak, aynı özellikte monolitik bir kolonun kapasitesinin belli yüzdelerinde çalışmaları sağlanabilir.
Nitekim, eksenel yük ve eğilme altında yapılan deneyler sonucunda mantonun mevcut kolonla beraber
çalışması büyük oranda doğrulanmışken, bunun monolitik kesitin kapasitesinin %70-%90’ı civarlarında
olduğu görülmüştür.
Poligon Kolon Editörü

Probina Orion’daki “Poligon Kolon Editörü” iki ayrı çalışma modunda çalışabilmektedir:
 Kesit Düzenle
 Donatı Yerleşimi
“Kesit Düzenle” modunda kolonun kesitini size sunulan araçlarla istediğiniz gibi düzenleyebilirsiniz.
“Donatı Yerleşimi” modunda ise kesitini düzenlediğiniz poligon kolonun ya da herhangi bir dikdörtgen (ya da
dikdörtgene yakın) kolonun içine istediğiniz gibi boyuna donatı, etriye ve çiroz yerleştirebilirsiniz.
Kesit Düzenle
Bir kesişim noktasında dikdörtgen kolon tanımı yapmanızın ardından “Poligon Kolon Editörü” yardımıyla kolonun
kesitini yeniden düzenleyerek Poligon Kolon haline getirebilirsiniz.
Öncelikle dikdörtgen kolon elemanını seçiniz. Ardından, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol
menüsündeki “Poligon Kolon Editörü” seçeneğini işaretleyin. “Poligon Kolon Editörü” karşınıza gelecektir.
“Poligon Kolon Editörü” yüklendiğinde, seçmiş olduğunuz çizim alanında kolon görülecektir.
“Poligon Kolon Editörü” formunda “Kesit Düzenle” sayfasını tıkladığınızda, kolonun köşe noktaları program
tarafından otomatik olarak numaralandırılır.
“0” no’lu köşe noktası orijin olarak kabul edilmektedir. Diğer noktaların koordinatları orijin “0,0” kabul edilerek
hesaplanacaktır.Köşe noktası üzerine geldiğinizde ekranın sağ üst kenarında noktanın yaklaşık koordinatları
gösterilmektedir.Kolonun tanım noktası origin olarak kullanılmaktadır. Kolonun göreceli köşe koordinatları
Yeni Bir Nokta Eklenmesi
İşaretleyicinizin sol butonuna basarak çizim bölgesinin herhangi bir yerine nokta ekleyebilirsiniz. Eklenilen yeni
noktanın koordinatı imleç hangi nokta üzerindeyse orijin noktası temel alınarak hesaplanacaktır. “Kesit Düzenle”
sayfasında araç çubuğunda yeralan “Grid’e Kenetlen” butonu basılıysa nokta en yakın grid noktasına
kenetlenecektir. İstenilen sayıda nokta kullanılarak dilediğiniz şekle ve boşluklara sahip bir poligon kolon kesiti
Nokta Bilgilerinin Düzenlenmesi

Poligon kolonun veya içindeki boşluğun nokta koordinatları, işaretleyiciniz nokta üzerindeyken işaretleyicinizin sağ
butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Köşe Noktası Bilgilerini Düzenle” seçeneği kullanılarak
düzenlenebilir.
Poligon Kolon Köşe Noktası Kısayol Menüsü
“Köşe Noktası Bilgilerini Düzenle” seçeneği işaretlendiğinde “Köşe Bilgisi” penceresi açılacaktır.
Bu penceredeki veri alanlarından “dx” ve “dy” noktanın orijin noktasına göre kartezyen koordinatlarını, “r” ve “”
ise polar koordinatlarını göstermektedir. Ayrıca noktanın bir önceki ve bir sonraki noktalara olan göreli uzaklık ve
açı bilgilerini veren “d (önceki)”, “d (sonraki)”, “Açı (önceki)” ve “Açı (sonraki)” veri alanları da yine bu pencerede
yeralmaktadır. Bu veri alanlarında yapılan değişikliklerin çizime yansıması için “Köşe Bilgisi” penceresinde yeralan
“Uygula” butonuna basılması gerekmektedir.
Herhangi bir nokta işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Köşe Noktası Sil”
seçeneği kullanılarak silinebilir.
Kolona Boşluk Yerleştirilmesi

Çizim alanında yeralan herhangi bir noktanın dışında işaretleyicinizin sağ butonuna basmanız halinde ekrana gelen
kısayol menüsündeki “Dikdörtgen Boşluk Ekle” veya “Dairesel Boşluk Ekle” seçeneklerinden isteğinize uygun birini
seçip ardından ekranda bir nokta gösterip işaretleyicinizi sol butonuna basıp basılı tutup sürükleyerek poligon kolon
içerisine boşluğu ekleyebilirsiniz. Alternatif olarak “Kesit Düzenle” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Dikdörtgen
Boşluk” ve “Dairesel Boşluk” butonlarını da boşluk eklemede kullanabilirsiniz.
“Kesit Düzenle” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Paralel Boşluk” butonunu tıklayarak poligon kolon içerisine
boşluk ekleyebilirsiniz. “Boşluk Uzaklığı” bilgisi sorulacaktır. Bu veri alanına girdiğiniz değer kadar içeride tüm kesit
boyunca boşluk oluşturululacaktır.
Boşluğun Taşınması ve Düzenlenmesi

Bir boşluğun köşe noktalarının koordinatları nokta üzerinde işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen
kısayol menüsündeki “Köşe Noktası Bilgilerini Düzenle” seçeneği işaretlenerek değiştirilebilir.
Buna ek olarak, herhangi bir boşluk, köşe noktalarından birinin üzerindeyken işaretleyicinizin sağ butonuna
bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Sürükleyerek Boşluk Taşı" veya “Uzaklık Belirterek Boşluk Taşı”
seçeneklerinden birini kullanmak suretiyle taşınabilir.
Eğer boşluk dikdörtgense, boşluk kenarlarından herhangi birinin üzerindeyken işaretleyicinizin sağ butonuna
bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Dikdörtgen Kenar Boyutunu Değiştir” seçeneğini kullanarak kenar
boyutunu değiştirebilirsiniz.
Eğer boşluk dairesel ise, işaretleyicinizin tekerleğini ileriye doğru çevirerek boşluğa yaklaşınız. Boşluk kenarlarından
birinin üzerindeyken işaretleyicinizin sağ tuşuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Çember Boyutunu
Değiştir” seçeneğini kullanarak dairesel boşluğa ait bilgileri düzenleyebilirsiniz. “n” alanına çemberin kaç tane düz
çizgi parçasından oluşturulacağını yazınız. “r” alanı çemberin yarıçapını belirtmektedir. Mevcut değerden büyük
değerler girmeniz dairesel boşluğu büyütecektir. “” alanı boşluktaki ilk noktanın ( “0” etiketli nokta) nereye
yerleştirileceğini belirler. Bu alana birim çember üzerinde herhangi bir pozitif açı değeri giriniz. “0” noktası çember
sınırı üzerinde bu açının doğrultusunda yerleştirilecek, diğer bütün noktalar saat yönünün tersine sıralanacaktır.
“Xc” ve “Yc” alanları ise boşluk merkezinin koordinatlarını belirtmektedir. İsteğiniz doğrultusunda bu alanları
düzenledikten sonra “Uygula” butonuna basarak boşluğun alacağı son durumu izleyebilirsiniz. “Tamam” butonuna
bastığınız takdirde yaptığınız değişiklikler boşluğa uygulanacaktır.
Herhangi bir boşluk, köşe noktalarından birinin üzerindeyken işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana
gelen kısayol menüsündeki “Boşluk Sil” seçeneğini kullanılarak silinebilir.
“Kesit Düzenle” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Geri Al” butonunu kullanarak yapılan değişiklikleri geri
alabilirsiniz. Ayrıca yine bu seçeneği kullanarak hatalı işlemleri geri alarak düzeltebilirsiniz.
Pah Kırma
Poligon kolon kesitinin köşe noktalarında ve boşluklarda doğru parçası kullanılarak pah kırılabilir ya da bu köşe
noktaları, parçalara bölünmüş yay kullanılarak yuvarlatılabilir.
Doğru parçası kullanarak pah kırmak için, istediğiniz köşe noktası üzerindeyken işaretleyicinizin sağ tuşuna basınız
ve “Pah Kır” seçeneğini işaretleyiniz. Ekrana gelen “Pah Kır” penceresinde “Pah Kır” kutucuğunu aktif hale getiriniz.
“Pah Uzunluğu” veri alanına pah mesafesini girerek pah kırma işlemini tamamlayabilirsiniz. Maksimum pah boyutu
köşe noktasına komşu iki kenarın uzunluklarından küçük olanı olarak belirlenecektir. Maksimum pah boyutundan
daha küçük bir değer girerek pahın kenarlardan birini aşmamasını sağlayabilirsiniz. Maksimum pah boyutu pah
mesafesi olarak girildiğinde ise kenarlardan biri tamamen yok olacaktır.
Köşeleri, parçalara bölünmüş yay ile yuvarlatmak için istediğiniz köşe noktası üzerindeyken işaretleyicinizin sağ
tuşuna basınız ve “Pah Kır” seçeneğini işaretleyiniz. Ekrana gelen “Pah Kır” penceresinde “Yuvarlat (Yay Yerleştir)”
kutucuğunu işaretleyiniz. “Yay Yarıçapı” veri alanına yayın yarıçapını yazınız. Yazacağınız maksimum değer yine
komşu kenarlardan küçüğünün uzunluğu kadar olmalıdır ve bu değer “Maks. Yay Yarıçapı” olarak belirtilmektedir.
“Dilim Sayısı” alanına yayın kaç doğru parçası kullanılarak oluşturulacağını yazınız. Gireceğiniz değerin büyük olması
oluşturacağınız yayın daha düzgün olmasını sağlayacaktır. Ancak büyük değerler kolon kesitinin bilgisayar belleğinde
daha fazla yer işgal etmesi anlamına gelecektir. Bu sebeple pah mesafesine de bağlı olarak, dilim sayısı olarak makul
sayılacak değerler girmenizde fayda bulunmaktadır. Kısa pah mesafelerinde büyük değerler kullanmanıza gerek
bulunmazken, uzun pah mesafelerinde bu değeri artırabilirsiniz.
Bir Köşedeki Pahın ya da Yayın Kaldırılması

Kolon kesitinin ya da bir boşluğun kenarlarından birine işaretleyicinizin sağ tuşu ile tıkladığınızda, eğer bu kenara
komşu olan kenarlardan biri diğer komşu kenarla kesişecek şekilde açılıysa, tıklanılan kenarın daha önce
oluşturulmuş bir pah olabileceği varsayılarak “Kenardaki Pahı Kaldır” seçeneği aktif hale gelecektir. Bu seçenek
işaretlendiğinde tıklanılan kenar tamamen silinerek iki komşu kenar kendi doğrultularında uzatılarak
kesiştirilecektir.
Kolon dış kesiti ya da boşluk kesitine ait herhangi bir köşe noktasına sağ tıklandığında, sistemin herhangi bir köşe
noktasında tanımlanmış bir yay varsa “Yayı Sil” seçeneği aktif hale gelecektir. Bu seçenek işaretlendiğinde ilgili köşe
noktası tanımlanmış yayın bir parçasıysa, bu yay silinip kolon ya da boşluk kesiti eski haline getirilecektir.
Bir Köşedeki Yayın Pah ile Değiştirilmesi

Bir yayın parçası olan köşe noktasının üzerinde sağ tıklandığında “Yayı Pah ile Değiştir” seçeneği karşınıza
gelecektir. Bu seçenek seçildiği takdirde yay silinecek, bunun yerine başlangıç ve bitiş noktaları aynı olan bir çizgisel
pah yerleştirilecektir.
Ayarlar Menüsü
“Poligon Kolon Editörü” araç çubuğunda yeralan “Editör Ayarları” butonuna
bastığınızda “Kolon Editörü Ayarları” penceresi ekrana gelecektir. Genel ekran
Editör Ayarları Butonu ayarları bu pencere yardımıyla kontrol edilmektedir.
“Kolon Editörü Ayarları” penceresinde “Boyuna Donatılar” sayfasındaki seçenekleri kullanarak poligon kolon
içerisine yerleştireceğiniz boyuna donatılarının düzenini önceden belirleyebilirsiniz. Örneğin: Köşe Donatıları
bölümünde “Adet” veri alanını kullanarak köşe noktasına yerleştireceğiniz donatı sayısını beirleyebilirsiniz.
“Grid Ayarları” seçeneğinde yeralan veri alanlarını kullanarak grid noktalarının arasındaki mesafeyi "X" ve "Y"
yönünde ayrı ayrı olmak üzere ayarlayabilirsiniz.
“Renkler” seçeneğine yeralan veri alanlarını kullanarak arkaplan, köşe noktaları, kolon kenarları, Etriyeler, Boyuna
Donatılar vb. renk özellikleri değiştirilebilir.
“Kolon Editörü Ayarları” penceresinde yapıtığınız değişikliklerin gerçekleşmesi için "Tamam" butonuna basarak
Poligon Kolon Editörü penceresine geri dönebilirsiniz.
“Kolon Editörü Ayarları” penceresinde yaptığınız değişikliklerin kaydedilmemesini istiyorsanız "İptal" butonuna
basınız.
Orijin Noktasının Değiştirilmesi

“Poligon Kolon Editörü” araç çubuğunda “Kesit Düzenle” sayfasında yeralan
“Orijini Taşı” butonu ile “0” noktası ile belirtilen orijin noktasının
koordinatlarını değiştirebilirsiniz.
Orijini Taşı Butonu
Orijin noktasının koordinatlarını değiştirebilmek için; yeni orijin koordinatları
“x” ve “y” veri alanlarına girebilirsiniz. Yeni orijin noktasının ilk orijin
noktasından x ve y yönünde değişim miktarlarını “x” ve “y” veri alanlarına
girebilirsiniz. “x” ve “y” veri alanlarına değer girdiğiniz zaman “x” ve “y” veri
alanlarındaki değerler de otomatik olarak güncellenecektir.
Alternatif olarak, yeni orijin noktasının koordinatlarını ekranda gösterebilmek
için “Nokta Göster” butonuna bastıktan sonra yeni orijin noktasını ekranda
gösterebilirsiniz.
Standart Kolon Formları

Düzenleme işlemlerini kullanarak yeni bir poligon kolon yaratmak yerine hazır olan formları kullanarak kolaylıkla
poligon kolon kesitleri oluşturabilirsiniz.
“Kesit Düzenle” sayfasında, araç çubuğunda yeralan “Parametrik Kesitler” bölümündeki listeden parametrik olarak
tanımlı poligon kolon tiplerinden isteğinize uygun olanını seçebilirsiniz. Ekrana gelen “Parametrik Kesitler”
formunda yeralan veri alanlarını istediğiniz boyutlara göre doldurarak “Tamam” butonuna bastığınızda kolon
elemanı çizilecektir.
Düzenleme Komutları
“Kesit Düzenle” sayfasında, araç çubuğunda yeralan “Döndür”, “Dikey Aynala”
ve “Yatay Aynala” seçeneklerini kullanarak kolon kesiti üzerinde düzenleme
yapabilirsiniz.
“Döndür” seçeneğini kullandığınız zaman ekrana gelen “Döndürme Açısı”
Düzenleme Komutları penceresinde “Açı” alanına girdiğiniz açı Döndürme Açısı” miktarı kadar kolon
döndürülecektir. Pozitif açılar saatin tersi yönünde dönmeyi, negatif açılar ise
saat yönünde dönmeyi sağlayacaktır.
“Dikey Aynala” ve “Yatay Aynala” seçeneklerini kullanarak kolon kesitini kolon tanım noktasından geçen yatay ve
dikey eksenler etrafında ters çevirebilirsiniz.
Yapılan değişiklikler çizim alanında görüntülenecek ve köşe noktalarının koordinatları yeniden düzenlenecektir..
Donatı Yerleşimi
Poligon Kolon Editörü formunda “Donatı Yerleşimi” sayfasındaki seçenekleri kullanarak poligon kolondaki donatı
düzenlemelerini yapabilirsiniz.
Etriyelerin Yerleştirilmesi
Boyuna donatıları yerleştirmeye başlamadan önce etriyeler yerleştirilmelidir. Çünkü boyuna donatılar ancak etriye
kesişimlerine ve etriye köşelerine yerleştirilebilir.
Etriye Kılavuzları
Kolonun içerisine daha önce donatı yerleştirilmemişse, kesitin içinde sadece etriye kılavuzları görünecektir. Bu
kılavuzlar, kolay etriye yerleştirilmesine yardımcı olmak amacıyla oluşturulurlar ve etriye yerleştirilebilecek dar
açıya sahip tüm potansiyel kapalı alanları belirlerler. Geometrinin karmaşık olduğu ve kesitte boşlukların
bulunduğu durumlarda kılavuz çizgilerinin oluşturulması biraz zaman alabilir.
Etriye
Kılavuzları
Kolon Editörü: Etriye Kılavuzlarının Gösterimi
Yatay Donatı Seçenekleri

Ribbon araç çubuğunda yer alan “Yatay Donatı Seçenekleri” ile kesite yerleştirilecek olan etriyenin tipi
belirlenebilir. Varsayılan seçenek “Kapalı Etriye”dir. Kolon boyutundaki elemanlarda genelde kapalı etriye
kullanılması yeterlidir. Perde boyutuna yaklaşan elemanlarda ise Düz Etriye ya da U-Etriye seçenekleri kullanılabilir.
Etriyelerin Elle Yerleştirilmesi
Kılavuzların üzerinde yer alan yuvarlak noktalara yaklaşıldığında fare ikonu olarak değişecektir. Bunun anlamı,
işaretlenen bölgeye bir etriye yerleştirileceğidir. Bu noktaya sağ tıklayarak açılan menüdeki seçeneklerle etriyeleri
yerleştirebilirsiniz. Yatay donatı seçeneği olarak “Kapalı Etriye” dışında bir seçenek işaretlenmişse sağ tuş menüsüne
üç adet seçenek gelecektir.
 Tam Boyutlu Etriye Yerleştir
 Tam Boyutlu Kapalı Etriye Yerleştir
 Boyut Belirterek Etriye Yerleştir
Kolon Editörü: Sağ Tuş Menüsüyle Etriye Yerleştirme Seçenekleri
Tam Boyutlu Etriye Yerleştir seçeneği ile kılavuzun belirttiği bölgeye etriye yerleştirilir. Etriyenin tipini belirlemek
için bir menü açılacaktır. “Otomatik” seçeneği seçildiğinde “Yatay Donatı Seçenekleri” bölümünde belirlenen etriye
tipi ve etriye yerleştirilecek bölgenin uzunluğu dikkate alınarak üç etriye tipinden biri kullanılır. Kolon boyutuna
yakın bölgelere otomatik olarak “Kapalı Etriye” yerleştirilir. Kolon boyutundan daha büyük bölgelere kullanıcının
belirttiği etriye tipine bakılarak etriye yerleştirilir.
Tam Boyutlu Kapalı Etriye Yerleştir seçeneği ile kılavuzun belirttiği bölgeye, kullanıcı tercihleri ne olursa olsun
kapalı bir etriye yerleştirilir.
Boyut Belirterek Etriye Yerleştir seçeneği ile yerleştirilecek etriyenin boyutları ekran üzerinde sürükleme yapılarak
belirtilebilir. Özellikle başlık bölgesi oluşturmak, kılavuzların işaret ettiği bölgelerin dışında bir yere etriye
yerleştirmek için bu komut kullanılabilir.
Boyut Belirterek Etriye Yerleştirme

Kılavuz noktalarına sağ tıklayarak “Boyut Belirterek Etriye Yerleştir” seçeneğini işaretlediğinizde, kolon editörü
“İnteraktif Etriye Yerleştirme” moduna geçecektir. Bu modda ekran üzerinde sürükleme yaparak etriyenin
boyutunu belirleyebilirsiniz.
Ekran üzerinde etriye boyutunu belirtmek için tıklandığında “Etriye Tipi Seçenekleri” diyalog penceresi
yüklenecektir. Burada etriye tipini seçebileceğiniz gibi, etriyenin boyutlarını da daha kesin olarak belirtebilirsiniz.
Etriyenin başlangıç kenarı her zaman tıkladığınız noktaya yapışık olacaktır. Bitiş kenarı mesafesini de “Başlangıçtan
Uzaklık” veya “Sondan Uzaklık” alanlarına veri girerek belirleyebilirsiniz.
Kolon Editörü: Boyut Belirterek Etriye Yerleştirme ve Mesafe Belirtme Diyalog Penceresi
Tüm Etriyelerin Otomatik Yerleştirilmesi

Kılavuzların belirlediği tüm alanlara etriyeleri otomatik olarak yerleştirmek için ribbon araç çubuğundaki “Tüm
Etriyeler” butonu kullanılabilir.
Boyuna Donatıların Yerleştirilmesi
Etriyeler yerleştirildikten sonra boyuna donatılar yerleştirilebilir. Boyuna donatılar etriye köşelerine, etriye
kesişimlerine ve etriye kenarlarına yerleştirilebilir. Boyuna donatılar iki ayrı kategoriye ayrılmıştır.
Köşe/Başlık Donatısı
Ara/Gövde Donatısı
Kolon editöründe köşe donatılarının çapları doğrudan belirlenebilir. Bunun yanısıra, köşe ve ara donatıların
arasındaki “Alan Oranı” nın da belirtilmesi gereklidir. Kolon editörüyle belirlenen donatı çapları kolonda gerekli olan
çaplar olmayabilir. Dolayısıyla kolon tasarımında, “Tüm Donatıları Yeniden Seç” ile tasarım yapıldığında, belirlenen
alan oranlarına bakılarak kolonda gerekli olan çaplar seçilir. “Donatı Kontrolü Yap” seçenekleriyle ise kolon
editöründe yerleştirmiş olduğunuz çaplar kontrol edilir.
Köşe Donatılarının Elle Yerleştirilmesi

Köşe donatılarını yerleştirmek için öncelikle ribbon araç çubuğunda “Köşe Donatısı” butonunun aktif hale
getirilmelidir. Bu, yerleştirilecek olan boyuna donatının Köşe/Başlık donatısı olarak ele alınacağını ifade eder ve alan
oranları buna göre dikkate alınır.
“Köşe Donatısı” butonunu aktif hale getirdikten sonra etriye köşelerine ya da etriye kesişimlerine yaklaşınız. Fare
ikonu şeklini alacaktır. İkonun bu şekli alması, boyuna donatı yerleştirileceği anlamına gelmektedir. Köşe
donatısını yerleştirmek için etriye köşesi ya da kesişim noktasını tutarak kesitin içine doğru sürükleyiniz.
Kolon Editörü: Köşe Donatısı Yerleştirilmesi
Köşe Donatısı Ayarları

Köşe Donatısı Ayarlarını görmek için ribbon araç çubuğundaki “Editör Ayarları” butonuna tıklayınız. “Kolon Editörü
Ayarları” diyalog penceresi yüklenecektir.
Bu penceredeki seçenekler kullanılarak köşe donatılarıyla ilgili seçenekler belirlenebilir.
Köşelere kaç adet donatı yerleştirileceği Adet bölümü kullanılarak belirlenebilir.
Kolon Editörü: Köşelere birden fazla donatı yerleştirilmesi
Çap Listesi kullanılarak yerleştirilecek köşe donatılarının çapı belirlenebilir.
Aralık alanına değer girerek etriye kenarlara yerleştirilecek köşe donatısı kategorisindeki donatıların ne kadar
mesafeyle yerleştirileceği belirtilebilir. (Bknz. Ara Donatıların Yerleştirilmesi)
Tüm Köşe Donatılarının Otomatik Yerleştirilmesi

Ribbon araç çubuğundaki “Tüm Donatılar” butonuna basıldığında boyuna donatılar tüm etriye köşelerine otomatik
olarak yerleştirilecektir.
Ara Donatıların Yerleştirilmesi

Ribbon araç çubuğundan “Gövde Donatısı” butonunu aktif hale getiriniz. Bu, yerleştirilecek olan donatıların
“Ara/Gövde Donatısı” olarak yerleştirileceği anlamına gelmektedir.
Not: Ara donatıları girmek için bu düğmeyi işaretlemeniz gerekmemektedir. Bu düğme aktif hale getirilmezse girilen
ara donatıların alan oranları köşe donatılarıyla aynı olacaktır.)
Kolon Editörü: Ara donatılarının yerleştirilmesi
Etriye köşeleri ve kesişimleri dışında kalan etriye kenarlarına boyuna donatı yerleştirmek için bir etriye köşesini
tutarak diğer etriye köşesine fareyi sürükleyiniz. İşlem yönünün saat yönü ya da saat yönünün tersi olmasının bir
önemi yoktur. Program otomatik olarak kesitin iç bölgesini bularak donatıları doğru tarafa yerleştirecektir.
Sürükleme işlemi biter bitmez, belirtilen kenara kaç adet donatı girileceğini soran “Ara Donatı Adedi” penceresi
görüntülenecektir. Bu pencerede, “Ayarlar” bölümündeki belirtilen donatı aralığı ve kenarın uzunluğuna bakılarak
donatı adedi önerilecektir. Kaç tane donatı yerleştirmek istiyorsanız, adedi girerek “Tamam” düğmesine basınız.
Donatı Bulunan Kenarlara Tekrar Donatı Yerleştirilmesi

Bir kenara daha önce donatı yerleştirilmişse, bu donatıları silmeye gerek yoktur. Bu kenara ilk defa donatı
yerleştiriyormuş gibi bir etriye köşesinden diğerine sürükleme yaparak yeni donatı adedinin girilmesi yeterlidir. Eski
donatılar kaldırılarak yerine yenileri yerleştirilecektir.
Hasır Donatı Yerleştirilmesi

Ribbon araç çubuğundan “Hasır Donatı” butonu aktif hale getirilirse, yerleştirilecek olan ara/gövde donatıları grup
olarak yerleştirilir.
Ara/Gövde Donatı Ayarları
Ara/Gövde Donatısı Ayarlarını görmek için ribbon araç çubuğundaki “Editör Ayarları” butonuna tıklayınız. “Kolon
Editörü Ayarları” diyalog penceresi yüklenecektir.
Alan Oranı bölümüne, yerleştirilecek olan ara donatıların köşe donatılarına oranla ne kadar küçük çapta olacağını
belirleyen oranı yazınız. Bu oran kolon tasarımı esnasında dikkate alınarak ara donatıların köşe donatılardan farklı
çaplarda seçilmesini sağlayacaktır.
Gövde Donatısı Aralığı bölümüne yazılan değer kullanılarak, kolon kenarlarına yerleştirilecek donatı adedi
belirlenmektedir. Dolayısıyla buraya yönetmeliğin izin verdiği değerlerden (20 ~ 30 cm) daha büyük değerler
yazmayınız.
Çirozların Yerleştirilmesi
Kolonlarda efektif sargılama yapmak için yardımcı olarak kullanılan deprem çirozları da kolon editörü ile
yerleştirilebilir. Bunun için önce boyuna donatıların yerleştirilmiş olması gerekmektedir.
Çiroz yerleştirmek için fare ile çiroz yerleştireceğiniz donatılardan birine yaklaşınız. Fare ikonu şeklini alacaktır.
İlk donatının üzerine tıklayarak ikinci donatıya doğru fareyi sürükleyiniz.
Çiroz kancalarının yönü sürükleme yönüne bağlı olarak değişecektir. Sağdan sola sürükleme yapıldığında kanca
yönü aşağı doğru olacaktır.
Kolon Editörü: Çiroz Yerleştirilmesi
Alternatif Etriye Yerleştirme Seçenekleri

Kolon editöründe etriye yerleşimini kolaylaştıran ek araçlar da mevcuttur.
Boyuna Donatılar Yardımıyla Etriye Yerleştirme

Boyuna donatıları yerleştirdikten sonra, bazı donatıların etrafını etriye ile sarmak isteyebilirsiniz. Bunu yapmak için
donatılardan birine sağ tıklayınız ve “Etriye Yerleşimi Başlat” komutunu işaretleyiniz.
Etriyenin sarmasını istediğiniz donatıları sırayla tıklayarak gösteriniz.
Etriye yerleşimini tamamlamak için son donatıyı gösterdikten sonra kesitin içine doğru sürükleme yapınız. Alternatif
olarak, son donatıyı gösterdikten sonra sağ tıklayarak “Etriye Yerleşimini Bitir” komutunu seçiniz. Etriye Yerleşimini
iptal etmek için sağ tıklayarak “Etriye Yerleşimini İptal Et” komutunu veriniz.
Kolon Editörü: Boyuna donatılar gösterilerek etriye yerleşiminin yapılması
Nokta Göstererek Etriye Yerleştirme

Kılavuzları kullanarak etriye yerleştirmenin diğer bir yöntemi ise etriye kılavuz köşelerini kullanmaktır. Etriye kılavuz
köşelerinden birini sağ tıkladığınızda açılan menüden “Nokta Göstererek Etriye Yerleştir” seçeneğini işaretleyiniz.
Daha sonra etriye yerleştirmek istediğiniz kılavuz köşelerini ardışık olarak gösteriniz. Etriye yerleşimini bitirmek için
kesitin içine doğru sürükleme yaparak tıklayınız.
Kolon Editörü: Nokta Göstererek Etriye Yerleştirme
Düz Enine Donatı Yerleştirme

Bir kılavuz köşesinden diğer köşeye düz bir etriye kolu tanımlamak için, etriye kılavuz köşelerinden birine yaklaşarak
sağ tıklayınız ve “Düz Enine Donatı Yerleştir” seçeneğini işaretleyiniz.
Kolon Editörü: Düz Enine Donatı Yerleşimi
Otomatik Sargılama
Dikdörtgen ya da dikdörtgene yakın kesitlerde otomatik sargılama seçeneği ile donatılar otomatik olarak
yerleştirilebilir. Kolon kesiti dikdörtgen ya da dikdörtgene benzer ise ribbon araç çubuğunda “Otomatik Sargılama”
butonu görünür olacaktır. Buradaki seçenekleri kullanarak kolonun köşe ve ara donatılarını belirleyebilirsiniz.
Önemli Not:
Kolon editörüne yüklenen kolon dikdörtgen bir kesite sahip olsa bile, içerisine elle donatı yerleştirildiği takdirde
poligon kolon haline gelecektir.
Perde Elemanı
Aks kesişimleri tüm yapısal elemanlar için referans noktalarıdır.Bu nedenle Perde yerleşimine başlamadan önce:
1. Perde yerleşiminde kullanılacak referans aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından perdeleri yerleştireceğiniz katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Perdeleri yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek güncel hale
Perde Özellikleri Menüsü

“Eleman” çekmenüsündeki veya Araç Çubuklarında yeralan “Perde“ butonuna bastığınız zaman veri
alanına “Perde Özellikleri” menüsü yüklenecektir.
Perde
Butonu ”Perde Özellikleri” menüsü “Gnl”, “Model”, “Tabla” ve “3D” olmak üzere dört sayfadan
oluşmaktadır. Sayfa değiştirmek için ilgili başlığa tıklamanız yeterlidir.
“Perde Özellikleri” menüsünde yeralan bilgiler:
Perde Etiketi
Perdeyi tanımlamakta kullanılan perde adını bu alana yazabilirsiniz. Perde Etiketleri en fazla 8 karakter ile sınırlıdır.
Aynı katta kesinlikle birden fazla perdeye aynı etiket verilemez.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, perde elemanları da “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. Bu listeden
de eleman seçimi yapabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, eleman girişlerinde herhangi iki elemanın aynı etiketi kullanmasına izin
vermemektedir. Bu nedenle giriş sırasında benzer etiketlerin saptanması halinde Durum Satırında uyarı mesajı
gelecektir.
Perde Boyutları (b, b2)

Tanımladığınız perdenin asal doğrultusuna dik yöndeki boyutu olan perde kalınlığını (“b”) ve perdenin aksa göre
dışmerkezliğini (“b2”) bu alanlara girebilirsiniz.
“b2” değeri perdenin sol/alt (I ucu) noktasından sağ/üst (J ucu) noktasına doğru çizilen çizgi referans alınarak
aşağıya doğru ölçülmektedir. Eğer “b2” değeri “b” değerinin yarısı girilirse perde asal aksına ortalanarak
yerleşecektir.
Perde Referans
Noktası “ I ” “J”
b
b2
I Perde Yerleşim
J
Aksı
Perde Elemanı Kesit Parametreleri
Perde Uç Uzantıları (I, J)

Perdenin ilk aks kesişiminin soluna (veya altına) doğru ölçülen boyutu (“I”) ile sağına (veya üstüne) doğru ölçülen
boyutunu (“J”) bu veri alanlarına girebilirsiniz. Bu değerler “0” girilirse perde sadece iki kesişim aksının arasındaki
uzaklık boyunda çizilecektir.
Genel olarak perde uç uzantıları olan I ve J değerlerinin büyük değerlerde girilmesi pek tavsiye edilmemektedir. 10
cm. veya 12.5 cm. gibi değerlerin girilmesi daha uygun olacaktır.
Yerleşim Aksları
Tüm yapı elemanları aks kesişimleri referans alınarak yerleştirilmektedir. Bu nokta ise iki farklı yön koduna sahip
aksın kesişiminden oluşan bir nokta olmalıdır.
Perde elemanını girerken perdenin her iki yerleşim noktasında en az bir ortak aks bulunmasına dikkat edilmelidir.
Perde doğrultusunu belirleyen bu ortak aks perdenin “Yerleşim Aksı” olarak tanımlanmaktadır.
Perdenin I ve j uçlarına referans olan kesişimleri oluşturan aksların adları “Perde Özellikleri” menüsündeki “Üst” ve
“Alt” veri alanlarında belirecektir. Perde ilk tanımlandığında bu alanlara aynı aks kesişimleri otomatik olarak
yazılacak olup, bu durumda perde katlar arasında düşey olarak tanımlanacaktır. Perdenin katlar arasında eğimli
olarak tanımlanabilmesi için “Üst” ve “Alt” veri alanlarındaki aks kesişimleri daha sonra değiştirilmelidir.
“Üst” ve “Alt” bölümünde beliren aksları değiştirebilmek için;
1. İşaretleyicinizin sol butonuna tıklayarak değiştirmek istediğiniz aks etiketi alanını tıklayın. Bu durumda
etiketin rengi değişecektir.
2. İşaretleyicinizin sol butonu ile planda istediğiniz aksı seçin. Bu işlemi aks etiketini tıkladıktan sonra
işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen “Elemanlar” listesindeki akslar arasından da seçim
yaparak gerçekleştirebilirsiniz.
3. “Güncelle” butonuna basarak değişiklikleri güncelleyiniz.
“Perde Özellikleri” menüsünde bulunan “Alt Yerleşim Noktasını Göster”
Alt Yerleşim Aksı Göster butonunu kullanarak da perdenin alt tanım noktasını değiştirebilirsiniz.Bunun
için bu butona tıkladıktan sonra planda istediğiniz aks kesişimini işaretleyicinizin
sol butonunu kullanarak işaretleyiniz.
Atalet Momentleri (I-maj, I-min), Kesit Alanı (A) ve Kayma Alanı (Kayma-A)
Bu değerlere “Model” başlığına tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bu sayfada yeralan veri alanları;
“I-maj” perde elemanının güçlü eksen doğrultusundaki atalet momenti değeri ,
“I-min” perde elemanının zayıf yön doğrultusundaki atalet momenti değerini,
“A” perde elemanının kesit alanı değerini ve
“Kayma-A” ise kayma alanı olup kesit alanı değerinin 5/6’sı olarak hesap edilir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından perde elemanına ait olan ve otomatik olarak hesaplanan kesit
özelliklerini görmek için “Model” başlığı altında yeralan “Kesit Özelliklerini Göster” butonuna basmanız yeterlidir.
Bu değerlerden herhangi birini siz vermek isterseniz ilgili alana değer girebilirsiniz. Bu durumda girdiğiniz kesit
özelliği artık otomatik olarak hesaplanmayacak, yerine sizin verdiğiniz değer kullanılacaktır.
Perde Elemanı Malzeme Tanımı

Aksi belirtilmedikçe seçtiğiniz perde elemanı için betonarme tasarım modüllerinde, “Proje Parametreleri”
menüsünde kolon elemanlarında kullanılmak üzere seçmiş olduğunuz beton ve çelik sınıfları kullanılacaktır.
Herhangi bir perde elemanında kullanılacak farklı malzeme tipi “Malzeme” listesinden seçilebilir. Eleman ilk
Güçlendirme elemanları için “Malzeme” listesindeki “Çelik” malzeme tipi kullanılabilir. Bu durumda çeliğin elastisite
modülü “E” veri alanına yüklenecektir. Bu değer kullanıcı tarafından değiştirilebilir. Malzeme tipi olarak “Çelik”
atanmış elemanlar betonarme tasarım modüllerine aktarılmayacaktır.
Dilerseniz Perde elemanında Boyuna Gövde Donatısı olarak “S500 Q150” kullanarak 15 cm. aralıklı Q tipi Hasır
Donatı kullanabilirsiniz.
Malzeme tipinin “Betonarme”den farklı seçilmesi durumunda “Beton” ve “Çelik” alanları etkin olmayacaktır.
Kolon/Perde donatı hesaplarında her bir perde için “Beton” alanında seçilen beton sınıfı ve “Çelik” alanında
belirtilen donatı sınıfı kullanılacaktır.
Perde Tablası Tanımı

Kirişsiz döşeme sistemlerinde, zımbalama dayanımını arttırmak amacıyla perdelere tabla tanımı yapabilirsiniz.
Perde Tablası tanımlamak için “Perde Özellikleri” penceresindeki “Tabla” sayfasına geçin ve “Kolon Tablası
Yerleştir” seçeneğini işaretleyin.
Perde Tablasının boyutlarını ve kolon yerleşim aksına göre dışmerkezliğini bu sayfada yeralan “b1”, “b2”, “e1” ve
“e2” veri alanlarını kullanarak bildirebilirsiniz. Bu veri alanlarının tanımı kolon boyutlarındaki tanımlamalar ile aynı
özelliktedir.
Perde elemanlarının tabla tanımında kullanılan “e1” ve “e2” değerleri için referans noktası perdenin I-ucu’dur
(sol/alt yerleşim noktası).
Son olarak “h-Tabla” veri alanını kullanarak tabla derinliğini de tanımlayabilirsiniz.
Perde Alt ve Üst Uçlarının Uzatılması/Kısaltılması

Perde alt ve/veya üst noktalarının, bulundukları kat seviyesinden göreceli olarak uzatılması veya kısaltılması için iki
seçenek bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, “Perde Özellikleri” penceresindeki “3D” sayfasında yer alan “del z (I,
üst)”, “del z (I, alt)”, “del z(J, üst)” ve “del z(J,alt)” veri alanlarındaki değerleri değiştirmektir. Bu değerleri
değiştirmek için:
1. Mevcut bir perdeyi seçiniz.
4. Perde alt ve üst uçlarının bulundukları kat seviyesinden göreceli yüksekliklerini “del z (I, Üst)”, “del z (I,
Alt)”, “del z (J, Üst)” ve “del z (J, Alt)” alanlarına yazınız. (Negatif değerler ilgili perde noktasını kat
seviyesinden aşağı doğru hareket ettirirken, pozitif değerler kat seviyesinden yukarı doğru hareket
etmesini sağlayacaktır.)
Diğer bir yol ise, perde alt ve üst noktalarının yüksekliklerini değiştirmek için “Düzlem Elemanları”nı kullanmaktır.
Bu elemanlar sayesinde birden fazla perdenin alt ve/veya üst noktaları, aynı anda belli bir eğime göre ayarlanabilir.
Perde Mesnet Tipinin Belirlenmesi

Perde alt düğüm noktasının mesnetlenme biçimini ayarlamak için;
1. Perde elemanını seçiniz. Kısayol menüsünde bulunan “Özellikler” seçeneğini işaretleyerek “Perde
Özellikleri” menüsünü yükleyiniz.
2. “Perde Özellikleri” menüsündeki “3D” sayfasında yer alan “Mesnet Tipleri” alanındaki listeden
“Varsayılan” , “Yok” veya daha önceden tanımlamış olduğunuz mesnet tiplerinden birini işaretleyiniz. Yeni
bir mesnet tipi tanımlamak için “Mesnet Tipleri Tanımlanması” bölümüne bakınız.
“Varsayılan" mesnet tipi; “K01’de bulunan kolon/perde elemanlarının alt uçlarındaki altı serbestlik
derecesinin de kısıtlanmış olduğu mesnet tipidir. Başka bir deyişle, “K01” seviyesinde bulunan tüm kolon
ve perde alt düğüm noktaları ankastre, diğer kat seviyelerindeki düğüm noktaları ise serbest olarak
tanımlanacaktır.
“Yok” mesnet tipinin seçildiği kolon/perde elemanlarının alt uçları tamamen serbest olarak
tanımlanacaktır.
3. “Perde Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” veya işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana
Perde Model Tipi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi perde duvarların analitik modellerinde kullanılmak üzere iki faklı seçenek
sunmaktadır.
“Perde Özellikleri” penceresindeki “3D” sayfasında yeralan bu veri alanını kullanarak her perde için analitik
modelde kullanacağınız modelleme tipini belirleyebilirsiniz.
Bu modellerden ilki, perde elemanının ortada tek bir kolon ve uçlara uzanan rijit kirişler ile modellendiği “Orta
Kolon Modeli” dir. İkinci model ise perde elemanının kabuk elemanlar kullanılarak modellendiği, özellikle değişen
geometrideki perdelerde gerçeğe daha yakın sonuçlar sunan “SE Kabuk Modeli” dir.
Perdelerin sistem genelinde hangi idealizasyon yöntemi kullanılarak modelleneceği, “Bina Analiz Formu”nda yer
alan “Model Seçenekleri” sekmesinden kontrol edilebilir. Bunun yanısıra, sistemdeki her bir perde elemanının hangi
yöntemle modelleneceği ayrı ayrı burada bahsedilen “Perde Model Tipi” alanı kullanılarak belirlenmektedir.
Listeden “Varsayılan” dışında bir perde model tipi seçildiğinde, sistem genelindeki perde modeli farklı olsa bile,
perde seçilen yöntem ile modellenecektir. Bu sayede, örneğin, aynı analizde, deprem perdelerinin orta-kolon;
üzerine üst kat kolonlarının oturduğu bodrum perdeleri Sonlu Elemanlar ile modellenebilir. Ya da bir perde, bu
yöntemle farklı katlarda farklı yöntemlerle modellenebilmektedir.
“Perde Özellikleri” penceresinde “Güncelle” butonuna basarak yaptığınız değişikliğin güncellenmesini
sağlayabilirsiniz.
Güncelle
“Perde Özellikleri” menüsünde herhangi bir veri alanında değişiklik yaparsanız, değişikliğin plan penceresinde
Kapat
“Perde Özellikleri” menüsünde “Kapat” butonuna basarak seçim moduna geri dönebilirsiniz.
Perde Yerleşim Seçenekleri

Perde duvarın boyutlarını girdikten sonra, perde elemanının aksa göre
Perde Yerleşim Seçenekleri dışmerkezliğini gösteren “b2” değerini the “Perde Yerleşim Seçenekleri“
butonuna basarak ayarlayabilirsiniz. Perde kesit genişliğini tanımlandıktan
sonra bu menüde yeralan üç yerleşim butonundan birini seçerek elemanı aksa
ortalayabilir veya kenarlarından birini aksa çakıştırabilirsiniz.
Alternatif bir yöntem olarak, “b2” değerini klavyenizde yeralan “Yön Tuşları” yardımıyla değiştirebilirsiniz.
Bunun için öncelikle perdenizi tanımlamanız gerekmektedir. Ardından “b2” değerini Aşağı/Yukarı yön tuşlarına
basarak değiştirebilir, değişimi ekranda görebilirsiniz. Yön tuşlarına her basışta meydana gelen artma veya azalma
değerlerini “Ayarlar” çekmenüsünden “Grafik Editör Görünüm Seçenekleri” seçeneğinde “Plan” sayfasında yeralan
“Eleman Kesit Dışmerkezlik Adımı” ile kontrol edebilirsiniz.
Yeni Bir Perde Girişi

Yeni bir perde tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında yeralan “Perde” butonuna basın. Bu seçeneğe “Eleman” çekmenüsünden de
ulaşabilirsiniz.
2. “Perde Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin Perde Menüsündeki “Perde Etiketi” alanına perdenin adını (en fazla 8 karakter ile)
yazdıktan sonra hemen yanında yeralan veri alanlarına perde enini, yerleşim aksına göre dışmerkezliğini ve
perde uçlarındaki uzantı boylarını girebilirsiniz.
3. Bir Perde elemanını tanımlamak için iki adet aks kesişimi noktasına ihtiyacınız olacaktır. İlk aks kesişimi
noktasında işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak sürükleyin ve diğer aks kesişimi noktasında
ise bu butonu bırakın. Perdenin I ve J uçlarına referans olan aksların adları “Perde Özellikleri”
menüsündeki “Üst” ve “Alt” veri alanlarında belirecektir. Perde ilk olarak tanımlandığında bu alanlara aynı
aks kesişimleri otomatik olarak yazılacak olup, bu durumda perde katlar arasında düşey olarak
tanımlanacaktır. Perde elemanının katlar arasında eğimli olarak tanımlanabilmesi için “Üst” ve “Alt” veri
alanlarındaki aks kesişimleri daha sonra değiştirilmelidir.
Mevcut Bir Perdenin Düzeltilmesi

Çizim alanında görmekte olduğunuz bir perde elemanı düzeltmek için:
1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz herhangi bir perdeyi seçiniz.
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsündeki “Özellikler” veya “Seç ve
Özellikleri Yükle” seçeneğini işaretleyin.
3. “Perde Özellikleri” menüsündeki istediğiniz veri alanlarını (örneğin: b, b2 gibi) değiştirin.
4. “Perde Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” veya işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana
eleman üzerinde çalışabilirsiniz. Birden fazla perdeyi aynı anda düzenlemek isterseniz, “Eleman” çekmenüsünde
yeralan “Perde Tablosu” seçeneğini kullanabilirsiniz. “Perde Tablosu”’na işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda
ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Eleman Tabloları” seçeneğini kullanarak da erişebilirsiniz.
Perde Duvar Kısayol Menüsü

Perde kısayol menüsünde sadece perde elemanlarına özel komut bulunmamaktadır. Ancak, bu menüde bulunan
“Sil”, “Aynala” ve “Özellikler” gibi komutları perde elemanları için de kullanabilirsiniz.
Perde Tablosu
Eleman çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Perde Tablosu”nu mevcut perdelerden bir veya
birkaçının özelliklerini değiştirmek için kullanabilirsiniz. Bu tablodaki tüm hücreler düzenlenebilir özellik
taşımaktadır.
Perde Tablosu'nu yüklemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
1. Hiç bir eleman seçili değilse, “Eleman” çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Perde Tablosu”
seçeneğini kullanarak kattaki veya modeldeki tüm perdeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
2. Perdelerin de içinde olduğu karışık bir seçim yapılmışsa, “Eleman Tabloları” altında yeralan “Perde
Tablosu” seçeneğini kullanarak sadece seçilmiş olan perdeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
3. Sadece bazı perdeler seçilmiş ise, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol menüsünde
yeralan “Özellikler” opsiyonunu işaretlerseniz sadece seçilmiş olan perdeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
“Perde Tablosu” menüsünde yeralan “Tüm Katlar” seçeneğini işaretlediğiniz zaman Grafik Editörde tanımlanmış
olan diğer katlardaki perdeler de tabloda görülecektir. Güncel katta olmamalarına rağmen bu perdeler üzerinde de
değişiklik ve düzenleme yapabilirsiniz.
“Perde Tablosu”nda yeralan “Kapat “ butonuna bastığınızda tablodaki değişiklikler (geri dönüşü olmaksızın)
işlenecektir.
Komşu Katlarda Aynı Akslara Basmayan Kolonların/Perdelerin
Modellenmesi
Bir katta belli bir aks kesişiminde tanımlanmış bir kolon/perde, alt katta başka bir aks kesişiminde tanımlanmış bir
kolona/perdeye basacak şekilde tanımlanmışsa, bu kolon/perde alt katta süreksiz olarak gösterilerek farklı bir
renkte boyanacaktır. Bunun gibi durumlarda, özellikle çok yakın aks kesişimlerinde, üstteki kolon/perde alanının
%40’tan fazlası alttaki kolon/perdenin içinde kalıyorsa, bu kolonlar/perdeler analiz modülü tarafından otomatik
olarak yaratılan rijit bağlantılar kullanılarak birbirine bağlanacaktır. Böylece kullanıcı hatasından ya da
zorunluluklardan kaynaklanan hatalı modelleme telafi edilmiş olacaktır.
Not: Her ne kadar Orion Bina Tasarım Sistemi bu tür hataları en aza indirmek için optimize edilmişse de mecbur
kalınmadıkça bu tür yanlış modellemeler yapılmamalıdır.
Kiriş Elemanı
Aks kesişimleri tüm yapısal elemanlar için referans noktalarıdır. Bu nedenle Kiriş yerleşimine başlamadan önce:
1. Kirişlerin yerleşiminde kullanılacak referans aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından kirişleri yerleştireceğiniz katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Kirişleri yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek güncel hale
Eğer daha önce tanımlanmış bir kiriş elemanını düzeltmek, silmek veya yeni kirişler tanımlamak için şablon olarak
kullanmak istiyorsanız daha önce girişini yapmış olduğunuz kiriş elemanını seçiniz. İşaretleyicinizin sağ butonuna
basarak ekrana gelen kısayol menüsünden “Özellikler” veya “Seç ve Özellikleri Yükle” seçeneğini seçin. “Özellikler”
menüsüne Araç Çubuklarında yeralan “Kiriş” butonuna basarak da erişebilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bina sistemlerinde kirişlere plak ve nervür döşemelerden, duvarlardan ve tali
kirişlerden aktarılan tüm yükleri tamamen otomatik ve hassas biçimde hesaplayabilmektedir. Kattaki tüm kirişlerin
girişini tamamladıktan sonra (veya istediğiniz bir aşamada) kiriş kısayol menüsünde yeralan “Kiriş Yüklerini
Düzenle” menüsünü kullanarak kirişlerin üzerindeki yükleri grafik ortamda inceleyebilir ve yazıcıya
gönderebilirsiniz.
Kiriş Özellikleri Menüsü

“Eleman” çekmenüsünde veya Araç Çubuğunda yeralan “Kiriş“ butonuna
bastığınız zaman “Kiriş Özellikleri “ menüsü ekrana gelecektir.
Kiriş Butonu
“Kiriş Özellikleri” menüsü “Genel”, “Model” ve “3D” olmak üzere üç sayfadan
oluşmaktadır. İlgili başlığı tıklayarak istediğiniz sayfaya geçiş yapabilirsiniz.
Bu menüdeki veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda düzenleyip çizim alanında kirişin yerleşim noktalarını (iki aks
kesişimini sürükleyerek işaretlemek yoluyla) göstererek yeni bir kirişin tanımlanmasını sağlayabilirsiniz.
“Kiriş Özellikleri” menüsünde yeralan bilgiler:
Kiriş Etiketi
Kirişi tanımlamakta kullanılan Kiriş adını bu alana yazabilirsiniz. Kiriş Etiketleri en fazla 8 karakter ile sınırlıdır.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, kiriş elemanları da çizim alanının solunda yeralan “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili
katta listelenir. İstediğiniz bir kirişi seçmek için bu liste menüsünü kullanabilirsiniz. Bu menüde işaretleyicinizin sol
butonu ile (tek) tıklayarak seçili elemanı değiştirebilirsiniz.
Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, “Etiket” alanının hemen yanında da yeni eleman etiketlerinin
kolay girişini sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları
kullanarak kiriş etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Tip
“Normal” tip ile yapısal modelde gerçekte varolan ve herhangi bir özel modelleme amacıyla kullanılmayan kirişler
kastedilmektedir. Bu seçenek kullanılarak kat kirişleri ve temel kirişleri tanımlanabilmektedir. Bu kirişler planda
eğimli olabileceği gibi katlar arasında da eğimli olabilirler.
“Mantar Bandı” tipi seçildiği zaman, kirişler mantar döşeme sistemindeki mesnet bandı olarak işlev görecektir.
“Mantar Bandı” olarak işaretlenmiş kirişler döşemelerin girişi tamamlandıktan sonra yerleştirilmelidir. Bu şekilde, iki
aks kesişimi arasına yerleştirilen kiriş elemanı derinlik olarak döşemenin derinliğini alacaktır. Kiriş genişliği ise kirişin
sağ ve solunda kalan döşemelerin genişliğine göre otomatik olarak ayarlanacaktır.
Mantar Bandı kirişleri sonlu elemanlar kat döşemesi modelinde ayrıca birer çerçeve elemanı kullanılmamaktadır. Bu
elemanlar sonlu elemanlar modelinde döşemenin mesnet bandı sınırlarını tanımlamakta kullanılmaktadır.
“Diagonal” tip kirişler (Diagonal Çubuklar), onarım-güçlendirme projelerinde dolgu duvarların modellemelerinde
kullanılmaktadır. Bu elemanlar varsayılan yerleşim olarak katlar arasında tanımlanmaktadır. Ancak “I” veya “J”
uçları, bulundukları katın altında yer alan herhangi bir katta olacak şekilde de ayarlanabilir. “I” ve “J” uçlarının hangi
katlarda tanımlanacağı “3D” sayfasında bulunan butonlar yardımıyla ayarlanmakta, elemanların yönü böylece
değiştirilebilmektedir. ODTÜ‘de yapılan deneyler sonucu bulunan farklı model tipleriyle beraber deprem
yönetmeliğinin önerdiği diagonal çubuk tipleri, “Diagonal Çubuk Tipleri” alanındaki açılabilir listeden seçilerek
kullanılabilir.
Varolan “Diagonal Çubuk Tipleri”nden farklı bir tip yaratmak için “Eleman” çekmenüsünden “Diagonal Çubuk
Tipleri Tanımı” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Kiriş Kesit Genişliği (b)

Tanımladığınız kirişin plandaki genişliği (“b”) bu alana girebilirsiniz.
“b”, “b2”, “h-alt” ve “h-üst” veri alanlarında klavyeden veri girişini kolaylaştırmak için yardımcı menüler
bulunmaktadır. Bu menüleri ilgili veri alanını seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonu ile tıklayarak açabilirsiniz.
Kiriş Kesit Dışmerkezliği (b2)

Kirişin planda sol/alt noktası referans noktasıdır. Bu noktadan diğer noktaya çizilen vektöre göre altta kalan kiriş
kenarının aksa olan mesafesi ise “Kiriş Kesit Dışmerkezliğini (b2)“ tanımlamaktadır.
Eğer “b2” değeri “b” değerinin yarısı girilirse kiriş asal aksına ortalanarak yerleşecektir. “b2” için izin verilen en
küçük değer “0” en büyük değer ise “b” olabilir. Bir başka deyimle kiriş yerleşim aksının planda kirişin dışında
olmasına izin verilemez.
Kiriş Derinlikleri (h-alt, h-üst)

Tanımladığınız kirişin döşeme üst kotunun altında kalan kesit derinliği (“h-alt”) ve özellikle ters kirişleri tanımlamak
için kullanılan döşeme kotunun üstünde kalan derinliğini (“h-üst”) bu alanlara girebilirsiniz.
h-üst “J”
Döşeme Üst
Kotu
b2
h-alt
Kiriş Referans Ucu

b “I”
Kiriş Elemanı Parametreleri
Not: Ters kiriş tanımı yapmak için tipik olarak “h-alt” değerini döşeme derinliğine eşit, “h-üst” değerini ise kirişin
döşeme üstünde kalan yüksekliğine eşit girmeniz gereklidir.
Kiriş Yerleşim Seçenekleri

“Kiriş Kesit Dışmerkezliği” değerini daha kolay olarak “Kiriş Yerleşim Seçenekleri” yardımcı menüsünde yeralan
butonları kullanarak da tanımlayabilirsiniz.
Kiriş kesit genişliğini tanımlandıktan sonra “Kiriş Yerleşim Seçenekleri“
Kiriş Yerleşim Seçenekleri butonuna basıp ardından bu menüde yeralan üç yerleşim butonundan birini
Butonu seçerek elemanı aksa ortalayabilir veya kenarlarından birini aksa
çakıştırabilirsiniz.
Seçimi yaptıktan sonra Kiriş Özellikleri menüsünün altında yeralan “Güncelle” butonuna basarak kiriş elemanındaki
yeni dışmerkezliğin çizim alanına yansımasını sağlamanız gerekmektedir.
Kesit dışmerkezliğinde yaptığınız değişikliğin elemanın analiz modelinde yerini değiştirmeyeceğine dikkat
etmelisiniz. Analizde kiriş elemanı yerleşim aksındaki bir çubuk eleman ile ifade edilmektedir.
Alternatif bir yöntem olarak Kiriş Kesit Dışmerkezliği (“b2”) değerini klavyenizde yeralan “Yön Tuşları” yardımıyla
değiştirebilirsiniz. Bunun için; öncelikle kiriş elemanınızı tanımlamanız gerekmektedir. Ardından “b2” değerini
Aşağı/Yukarı yön tuşlarına basarak değiştirebilir, değişimi ekranda görebilirsiniz. Yön tuşlarına her basışta meydana
gelen artma veya azalma değerlerini değiştirebilmek için, “Ayarlar” çekmenüsünde “Genel Ayarlar” seçeneğini
işaretleyiniz. Ekrana gelen “Genel Ayarlar” penceresinde “Görünüm” sayfasında yeralan “Eleman Kesit
Dışmerkezlik Adımı” alanına istediğiniz değerleri giriniz.
Kiriş Ucu (Ankastre/Mafsal)

Tanımlamakta olduğunuz kirişin uçlarını veya sadece bir ucunu mafsal olarak
Kiriş Ucu (Ankastre/Mafsal) tanımlamak için “Kiriş Özellikleri” penceresinde yeralan “Kiriş Ucu:
Butonu (Ankastre/Mafsal)“ butonunu kullanabilirsiniz. Bu butona her basışınızda
buton ikonu uçlarında veya herhangi bir ucunda mafsal olan bir ikon halini
alacaktır. “Güncelle” butonuna basarak kiriş elemanının iki ucunu veya
istediğiniz bir ucununu mafsallı hale getirebilirsiniz.
Atalet Momenti (I), Kayma Alanı (Kayma-A)

Bu değerlere “Model” başlığına tıklayarak ulaşabilirsiniz.
“I” Kirişin Atalet Momenti ve “Kayma-A” ise kirişin kayma alanı için ayrılmıştır. Kirişlerde bu alanlardan herhangi biri
(veya hepsi) boş bırakılırsa Probina Orion elemanın kesit özelliklerini (dikdörtgen veya tablalı) kesit geometrisini
kullanarak otomatik olarak hesap etmektedir.
Tabla Boyutları (bt, ht)

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile kirişlerin tüm hesaplarını tablalarını da gözönüne alarak
gerçekleştirebilirsiniz. Bu alanlara tanımlamakta olduğunuz kirişin Tabla Genişliğini (“Tabla-bt-sol” ve “Tabla-bt-
sağ”) ve Tabla Derinliğini (“Tabla-ht-sol” ve “Tabla-ht-sağ”) değerlerini girerseniz, bu durumda girdiğiniz kesit
özelliği artık otomatik olarak hesaplanmayacak, yerine sizin verdiğiniz değer kullanılacaktır.
Kiriş Elemanı Malzeme Tanımı

Aksi belirtilmedikçe seçtiğiniz kiriş elemanı için betonarme tasarım modüllerinde, “Proje Parametreleri”
menüsünde kiriş elemanlarında kullanılmak üzere seçmiş olduğunuz beton ve çelik sınıfları kullanılacaktır.
Herhangi bir kiriş elemanında kullanılacak farklı malzeme tipi “Malzeme” listesinden seçilebilir. Eleman ilk
Güçlendirme elemanları için “Malzeme” listesindeki “Çelik” malzeme tipi kullanılabilir. Bu durumda çeliğin elastisite
modülü “E” veri alanına yüklenecektir. Bu değer kullanıcı tarafından değiştirilebilir. Çelik” malzeme tipi atanmış
elemanlar betonarme tasarım modüllerine aktarılmayacaktır.
Malzeme tipinin “Betonarme”den farklı seçilmesi durumunda “Beton” ve “Çelik” alanları pasif hale gelecektir.
Kiriş donatı hesaplarında her bir kiriş için “Beton” alanında seçilen beton sınıfı ve “Çelik” alanında belirtilen donatı
sınıfı kullanılacaktır.
Güncelle
“Kiriş Özellikleri” menüsünde herhangi bir veri alanında değişiklik yaptığınızda, değişikliklerin plan penceresinde
Kapat
“Kiriş Özellikleri” penceresinde “Kapat” butonuna basarak seçim moduna geri dönebilirsiniz.
Yeni Bir Kiriş Girişi

Yeni bir kiriş girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuğunda yeralan “Kiriş” butonuna basın.
2. “Kiriş Özellikleri “ menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin Kiriş Menüsündeki “Etiket” alanına kirişin adını (en fazla 8 karakter ile) yazdıktan sonra
altında yeralan veri alanlarına Kiriş Kesit Genişliğini (“b”), yerleşim aksına göre dışmerkezliğini (“b2”) ve
Kiriş Kesit Derinliğini (“h-alt” ve “h-üst”) girebilirsiniz.
3. Kirişin ekranda çizilmesini sağlamak amacıyla kirişin tanım noktalarını gösterin. Bir kiriş elemanını
tanımlamak için iki adet aks kesişimi noktasına ihtiyacınız olacaktır. İlk aks kesişimi noktasında
işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak sürükleyin ve diğer aks kesişimi noktasında ise bu
butonu bırakın.
Bir aks üzerindeki kesişimlere birden fazla ve benzer kesite ve duvar yüklerine sahip kirişi bir defada
tanımlayabilirsiniz. Bunun için birinci aks kesişimi üzerinde işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı
tutarak sürükleyin. Sürükleme hattınız üzerinde saptanan tüm kolon ve perdelerin arasına birer kiriş
Referans Aksı Olmayan Yeni Bir Kiriş Tanımlanması

Referans aks tanımlamadan da kiriş tanımlanabilir. Ancak bunun için kirişin başlangıç ve bitiş noktalarını oluşturacak
olan aks kesişimlerinin ya da aksların daha önceden tanımlanmış olması gerekir. Bu husus aşağıdaki şekillerle
açıklanacaktır.
1 2
B B
Nokta 3 (i) Nokta 2 (j)
Nokta 4 (j)
Nokta 1 (i)
A A
1 2
Nokta 1 ve Nokta 2 arasında yeni bir kiriş tanımlanacaktır. Bu noktalar başka aks kesişimleriyle oluşturulmuş gerçek
noktalardır ve kirişin potansiyel uç nokta adaylarıdır (I ve J).
1 2
B B
Kiriş K110 Nokta 2 (j)
Aks @508
A A
Nokta 1 (i)
1 2
İşaretleyicinizin sol tuşuna basıp Nokta 1 ve Nokta 2 arasında sürüklediğinizde yeni bir kiriş tanımlanmış olacaktır.
Kiriş oluşturulurken, bu kirişin aksı da otomatik olarak oluşmaktadır. Bu yeni aksa “@” simgesiyle başlayan
benzersiz bir isim verilecektir. Bu aksın etiketi yapı ağacında da görülebilir
İkinci durumda, Nokta 3 ve Nokta 4, 1 ve 2 aksları üzerindeki rastgele noktalardır. Bu akslar kirişin potansiyel uç
noktalarının oluşturulmasında rol oynayacaklardır.
1 2
B B
Nokta 3 (i)
Kiriş K110
Nokta 4 (j)
Aks @508
A A
1 2
İşaretleyicinizin sol tuşunu basılı tutarak Nokta 3 ve Nokta 4 arasında sürüklediğinizde yeni bir kiriş tanımlanmış
olacaktır. Yeni bir aks da kirişle beraber yaratılacak ve benzersiz bir isim alacaktır.
Not: Bu özellik çok kullanışlı olmasına rağmen dikkatle kullanılmalıdır. Geleneksel metodla, varolan bir aks üzerine
kiriş tanımlanmak istendiği zaman, gerçek aks kesişimine kenetlenildiğinden emin olunmalıdır. Program, kirişi
çizebilir fakat kirişin aksı zaten varolan aks olmayabilir. Varolan kenetlenme toleranslarının dışına çıkılacak şekilde
kesişime dikkatsizce kenetlenildiğinde bu durum ortaya çıkabilir. Kenetlenme seçenekleri “Düzelt” menüsündeki
“Nesne Kenetlenme Modları” ve “Nesne Kenetlenme Seçenekleri” kullanılarak ayarlanabilir.
Yay Şeklinde Kirişlerin Tanımlanması

Probina Orion Bina Tasarım sistemi ile yay şeklinde (dairesel) kirişlerin modellemesi de yapılabilmektedir.
Yay formunda kiriş girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuğunda yeralan “Kiriş” butonuna basın.
2. “Kiriş Özellikleri “ menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin Kiriş Menüsündeki “Etiket” alanına kirişin adını, Kiriş Kesit Genişliğini (“b”), yerleşim
aksına göre dışmerkezliğini (“b2”) ve Kiriş Kesit Derinliğini (“h-alt” ve “h-üst”) girebilirsiniz.
3. Klavyeden SHIFT tuşun basıp basılı tutarak kirişin tanım noktalarını gösterin. Gösterdiğiniz noktalar kirişin I
ucu ve J ucunu gösterecektir. Ekrana “Kiriş Yerleşim Kaydırma Seçenekleri” penceresi gelecektir. Buradaki
veri alanlarını doldurarak “Tamam” butonuna basmanız halinde yay formuna sahip kirişiniz çizim alanında
çizilecektir.
Kiriş Yerleşim ve Kaydırma Seçenekleri
Kiriş Yerleşim Kaydırma Seçenekleri Menüsü
“Kiriş Yerleşim Kaydırma Seçenekleri” penceresinde “Kaydırma Seçenekleri” alanında, “ I-Ucu” ve “J-Ucu” veri
alanlarına değer girilmesi durumunda, kiriş I ve J uçları girilen değerler kadar tanımlı oldukları akslar boyunca
kaydırılacaktır. Aksların eğimli olması durumunda kaydırma işlemi aksları takip edecektir. Bu alanlara negatif değer
de girebilirsiniz.
“Paralel Kaydır” kutucuğunu işaretlemeniz halinde ise kiriş “I” ve “J” uçları, “Kayma Mesafesi” alanına girilen değer
kadar kaydırılacaktır.
Dairesel Kiriş Yerleşimi alanında herhangi bir veri girişi yapılmaksızın “Tamam” butonuna basılması halinde doğrusal
kiriş elemanı çizim alanında çizilecektir.
Dilerseniz Kaydırma Seçenekleri penceresindeki veri alanları kullanılarak çizilen kirişinize paralel çok sayıda kiriş
çizilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için; “Yerleşim / Türetme Seçenekleri” alanında “Kiriş Aralıkları” bölümüne
oluşturmak istediğiniz kirişler arasındaki mesafeleri girebilirsiniz. Örneğin: “Kiriş Aralıkları” bölümüne “100”,”200”
değerleri girilirse, toplam 3 adet kiriş çizilecektir. Bu kirişlerin tanımlı olduğu akslar arasında sırasıyla 100 ve 200 cm.
mesafe bulunacaktır.
Dairesel Kiriş Yerleşimi

Dairesel formda kiriş yerleşimini “Yay Mesafesi (h)”, “Merkez Mesafesi (c)” veya “Yarıçap (R)” yöntemlerinden
birini kullanarak yapabilirsiniz.
Örneğin, yayın en yüksek noktasının akstan kaçıklığını biliyorsanız “Yay Mesafesi (h)” değerini girerek yay
tanımlayabilirsiniz. Bu durumda “Merkez Mesafesi” ve “Yarıçap” değerleri otomatik olarak hesaplanıp
gösterilecektir. Benzer şekilde diğer parametreleri biliyorsanız, yayı tanımlamak için bu alanları da kullanabilirsiniz.
Otomatik olarak hesap edilen alanlar gri renkte olup kullanıcı girişine izin verilmemektedir.
Kiriş Yerleşim Kaydırma Seçenekleri penceresinde veri girişleri yapılırken eş zamanlı olarak çizim ekranındada yay
kirişin gerçek görünümü ile “Parça Adedi” kadar parçalara ayrılmış kırıklı hali ekrana çizilecektir. Yay kiriş istediğiniz
sayıda düz parçalara ayrılarak analize katılacaktır. Düz parçaları oluştururken “Çembere Teğet Parçalar (Dıştan)” ya
da çember içinde kalan düz parçalar kullanabilirsiniz. “Çembere Teğet Parçalar (Dıştan)” kutucuğunu işaretleyerek
az sayıda parça kullanmanız durumunda yük kaybının oluşmasını engelleyebilirsiniz.
“Parça Adedi” ile dairesel kiriş elemanındaki düz parça sayısı kontrol edilmektedir. Bu miktarı arttırarak dairesel
formdaki kirişin daha fazla sayıda parçadan oluşmasını dolayısıyla daha iyi bir modelleme yapılmasını
sağlayabilirsiniz.
Kiriş Yerleşim Kaydırma Seçenekleri penceresinde negatif değerleri de kullanabilirsiniz. Bu durumda ekrandaki
değişiklikleri izleyerek çiziminizin doğruluğunu kontrol edebilirsiniz.
Not: Bina Analizi ve Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi yapılırken “Parça Adedi” ile kullanıcının istediği sayıda parçaya
bölünerek kullanılan yay kirişler, donatı hesabında, detay çizimlerinde ve grafik editör üzerinde yapılan işlemlerde
tek parça olarak ele alınmaktadırlar.
Yerleşim / Türetme Seçenekleri

Kaydırma Seçenekleri penceresindeki veri alanları kullanılarak çizilen kirişe paralel çok sayıda kiriş çizilmesi
sağlanabilir. Bu alana “0” değerinin girilmesi veya boş bırakılması durumunda tanımladığınız kiriş veya dairesel
kirişten 1 adet çizilecektir. Her kiriş “Parça Adedi” ile belirtilen sayıda parçadan oluşacaktır. Bu veri alanına örneğin:
50*2,100 girilirse toplam 4 adet kiriş oluşturulacaktır. Bu kirişlerin tanımlı olduğu akslar arasında sırasıyla 50, 50 ve
100 cm. mesafe bulunacaktır.
Kirişlerin Kolon Yerleşim Noktaları Dışında Tanımlanması

İdeal bir Probina Orion modelinde kirişlerin “I” ve “J” uçları kolon ve perdelerin tanım noktalarıyla aynı fiziksel
noktada tanımlanmalıdır. Böylece analitik modelin sürekliliği sağlanmış olacaktır. Ancak, aks sisteminin karmaşık
olması, mimari kısıtlamalar veya muhtemel kullanıcı hataları sebebiyle bu noktalar birbirleriyle çakıştırılamayabilir.
Kirişin uçları (I veya J), kolon/perde fiziksel sınırları içerisinde herhangi bir noktaya basıyorsa, analiz modülü
tarafından rijit bir bağlantı yaratılacaktır. Böylece kirişin kolona basması, dolayısıyla sistemin sürekliliğin garanti
altına alınması sağlanmış olacaktır.
Not: Belirtildiği gibi bu özellik kullanıcı hatalarını önlemede ya da zorunlu olduğumuz durumlarda yardımımıza
koşmaktadır. Normal koşullarda elemanların uçlarının aynı fiziksel noktalarda çakışmasına özen gösteriniz.
Ayrıca bu özellik sayesinde, eski versiyonlarda tanımlanması zorunlu olan SP elemanları (kolon boyutunda perdeler)
ortadan kalkmaktadır. Şaşırtmalı akslardan gelen kirişlere mesnetlik yapan kolonlar olması durumunda, perde
olarak tanımlamaksızın kolonu normal bir kolon gibi tanımlayınız. Yerleşim noktası dışında kalan kirişi de kolon
sınırı içinde kalacak şekilde tanımlayıp öylece bırakınız. Rijit bağlantılar otomatik olarak yaratılarak yerleşim noktası
dışındaki kirişler kolona bağlanacaktır.
Şaşırtmalı akslardan gelen kirişlerin bulunması durumunda bir diğer önemli nokta ise kolonu mümkün olduğunca
ortasından veya ortasına yakın geçen bir akstan tanımlamaktır.
1 2
Kiriş I ucu
A A
Kolon
Yerleşim
Noktası 1 2
Geometrik Model (Kirişin “I” ucu kolon tanım noktasıyla çakışmamaktadır.)
Rijit
Bağlantı
Kiriş
Kolon
Analitik Model (Kirişi kolona bağlamak için analiz yaratılan Rijit Bağlantı)
Kiriş Sağ ve Sol Uçlarının Yükseltilmesi/Alçaltılması

Kiriş sağ ve/veya sol noktalarının, bulundukları kat seviyesinden göreceli olarak uzatılması veya kısaltılması için iki
seçenek bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, “Kiriş Özellikleri” penceresindeki “3D” sayfasında yer alan “del z(I)” ve
“del z (J)” veri alanlarındaki değerleri değiştirmektir. Bu değerleri değiştirmek için:
1. Mevcut bir kirişi seçiniz.
4. Kiriş sağ ve sol uçlarının, bulundukları kat seviyesinden göreceli yüksekliklerini “del z (I)” ve “del z (J)”
alanlarına yazınız. (Negatif değerler ilgili kiriş ucunu kat seviyesinden aşağı doğru hareket ettirirken, pozitif
değerler kat seviyesinden yukarı doğru hareket etmesini sağlayacaktır.)
Diğer bir yol ise, kiriş sağ ve sol noktalarının yüksekliklerini değiştirmek için “Düzlem Elemanları”nı kullanmaktır. Bu
elemanlar sayesinde birden fazla kirişin sol ve/veya sağ noktaları, aynı anda belli bir eğime göre ayarlanabilir.
Mevcut Bir Kirişin Düzeltilmesi

kirişi düzeltmek için:
1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz bir kirişi seçin.
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde “Özellikler” veya “Seç ve
Özellikleri Yükle” seçeneğini işaretleyin. Ekrana gelen “Kiriş Özellikleri” menüsünde ilgili veri alanlarını
isteğiniz doğrultusunda doldurun.
3. “Kiriş Özellikleri” menüsünde “Genel” sayfasında yeralan “Güncelle” butonuna bastığınız zaman, bu kiriş
düzenlemelerinize göre yeniden çizilecektir. “Güncelle” seçeneğini işaretleyicinizin sağ butonuna
bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden de seçebilirsiniz.
Bu işlemleri istediğiniz kadar kiriş üzerinde tekrarlayabilirsiniz. Ancak bu yöntemle her seferinde sadece bir eleman
üzerinde çalışabilirsiniz.
Birden fazla kirişi seri olarak düzeltmek isterseniz bunun için kısayol menüsünde veya “Eleman” çekmenüsünde
yeralan “Kiriş Tablosu” menüsünü kullanabilirsiniz.
Kiriş Tablosu
Eleman çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Kiriş Tablosu”nu mevcut kirişlerden bir veya birkaçının
özelliklerini değiştirmek için kullanabilirsiniz. Bu tablodaki tüm hücreler düzenlenebilir özellik taşımaktadır.
Kiriş Tablosu'nu yüklemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
1. Hiç bir eleman seçili değilse, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol menüsünde “Eleman Tabloları” altında
yeralan “Kiriş Tablosu” seçeneğini kullanarak kattaki veya modeldeki tüm kirişleri tabloya yükleyebilirsiniz.
2. Kirişlerin de içinde olduğu karışık bir seçim yapılmışsa, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol menüsünde
“Eleman Tabloları” altında yeralan “Kiriş Tablosu” seçeneğini kullanarak sadece seçilmiş olan kirişleri
tabloya yükleyebilirsiniz.
3. Sadece bazı kirişler seçilmiş ise, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol menüsünde
yeralan “Özellikler” opsiyonunu işaretlerseniz sadece seçilmiş olan kirişleri tabloya yükleyebilirsiniz.
“Kiriş Tablosu” menüsünde yeralan “Tüm Katlar” seçeneğini işaretlediğiniz zaman Grafik Editörde tanımlanmış olan
diğer katlardaki kirişler de tabloda görülecektir. Güncel katta olmamalarına rağmen bu kirişler üzerinde de değişiklik
ve düzenleme yapabilirsiniz.
“Kiriş Tablosu”nda yapılan değişiklikler tabloyu “Kapat” butonuna basarak kapattığınızda (geri dönüşü olmaksızın)
işlenecektir.
Kiriş Yük Aktarım Seçenekleri

Probina Orion plak ve nervür döşemelerden kirişlere yük aktarımını otomatik olarak gerçekleştirmektedir.
Döşeme yükleri kirişlere iki ayrı yöntemle dağıtılabilir. Bu yöntemlerden birincisi ve varsayılan olanı “Kırılma
Çizgileri Yöntemi”, diğeri ise “Sonlu Elemanlar Kiriş Yükleri Hesabı” yöntemidir.
Döşemeler tanımlanır tanımlanmaz kırılma çizgileri otomatik tespit edilir ve kirişlere nasıl yük aktarıldığı kullanıcıya
anında görsel bir şekilde bildirilir. Kırılma Çizgileri Yöntemi oldukça hızlı bir yöntem olmasına rağmen kısıtlamaları
da beraberinde getirmektedir.
Sonlu Elemanlar Kiriş Yükü Hesabı ise kırılma çizgileri yönteminin yeterli olmadığı durumlarda kullanılmaktadır.
Hassas yük hesabı gerektiren, karmşık geometrili döşemelerde kullanılması gereklidir.
Kırılma Çizgileri
Döşemelerden kirişlere varsayılan yük aktarım yöntemi “Kırılma Çizgileri” yöntemidir. Bu yöntemde, döşeme
üzerindeki noktasal yük, çizgisel ve alan yükleri kirişlere aktarılmadan önce tüm döşeme üzerinde düzgün
yayılıymış gibi gözönüne alınır.
Sonlu Elemanlar Kiriş Yükü Hesabı

Kırılma çizgileri yöntemiyle yük dağıtımının yeterli olmadığı durumlarda “Sonlu Elemanlar Kiriş Yükleri Hesabı”
kullanılmalıdır. Bunun için öncelikle hangi katta yük dağılımı yapılması isteniyorsa, o katın özel bir sonlu elemanlar
modelinin oluşturulması gereklidir.
Sonlu Elemanlar Kiriş Yükleri Hesabı için hazırlanan modelde:
Döşemeler üçgen DKT plak elemanlarıyla modellenir. Döşeme boşlukları, noktasal, çizgisel ve alan yükleri oldukları
yerde dikkate alınırlar. Tüm kirişler/perde rijit kirişleri döşemelerle uyumlu olarak parçalanır ve z yönünde hareket
etmemesi için sabitlenir. Bu sistemin analizi sonucunda elde edilen reaksiyon profilleri kirişlere döşeme yükü olarak
aktarılır. Bunun için, kirişlerin en az 6 adet üçgen plak tarafından parçalanmış olmasına özen gösterilmelidir.
Mantarbandı kirişlerde bu yükler hesaplanmaz. Ayrıca, mantar bandı kirişlerin ağırlıkları da gözönüne alınmaz. Kiriş
bağlanmayan ya da mantarbandı bağlanan kolonlara döşeme yükleri noktasal yük olarak uygulanır.
Oluşturulan ağın tamamen simetrik olmadığı düşünülürse, tüm durumlarda tam bir simetrik yük hesabı elde
edilemeyebilir. Ancak zorlayıcı geometrilerde ve döşeme üzerinde kısmi yüklerin bulunması durumunda sonlu
elemanlar yöntemi çok daha kesin sonuçlar verecektir. Bunun yanısıra, kademeli kirişlerin bulunduğu durumlarda
da sonlu elemanlarla kiriş yükü hesabı yüklerin doğru hesaplanması için gereklidir. Kırılma çizgileri yöntemiyle
kademeli kirişe normalde temas etmeyen döşemeden yük aktarılabilir.
Döşemelerden Kirişlere Kırılma Çizgileriyle Yük Aktarımı

Döşemelerden kirişlere yük aktarımında varsayılan yöntem bu olduğu için özel bir işlem yapmanıza gerek
bulunmamaktadır. Döşemeler tanımlandığı anda kırılma çizgileri otomatik hesaplanacak ve kirişlere otomatik olarak
aktarılacaktır.
Döşemelerden Kirişlere Sonlu Elemanlar Yöntemi ile Yük Aktarımı

Herhangi bir kattaki kirişlerin yüklerini sonlu elemanlarla hesaplamak için:
1. “Sonlu Elemanlar Kiriş Yükleri Hesabı” yapacağınız kata geçiniz.
2. “Program” menüsünün altında yer alan “Sonlu Elemanlar Kiriş Yükleri Hesabı” komutunu tıklayınız.
3. “Döşeme Yüklerini Hesapla” düğmesine basınız. Karşınıza kata ait sonlu elemanlar modeli gelecektir
4. “Plak Eleman Boyutu” ve “Sıklaştırma Faktörü” değerlerini belirleyiniz.
5. Sonlu elemanlar ağını oluşturmak için “Model Hazırla” butonuna basınız.
6. Oluşturulan ağ yeterli gelmezse, plak eleman boyutu ve sıklaştırma faktörü değerleriyle oynayarak modeli
yeniden oluşturabilirsiniz.
7. Analizi başlatmak için pencereyi kapatınız.
8. Yükler hesaplandıktan sonra “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” penceresini “Kapat” butonuna basarak
kapatınız.
9. Bu aşamada hesaplanan yüklerin kirişlere nasıl aktarılacağını soran bir mesajla karşılacaksınız:
Seçilen Kirişlere Uygula – Önceden seçili kirişler varsa bu kirişlerin döşeme yükleri sonlu elemanlar olarak
kaydedilir.
Aktif Kattaki Tüm Kirişlere Uygula – Mevcut kattaki tüm kirişlerin yükleri sonlu elemanlar olarak
kaydedilir.
Modeldeki Tüm Kirişlere Uygula – Yapıdaki bütün kirişlerin yükleri sonlu elemanlar olarak kaydedilir.
Ancak bu opsiyonun kullanılması için tüm katların sonlu elemanlar kiriş yükü hesabı yukarıda anlatıldığı gibi
yapılmış olmalıdır. Aksi takdirde kirişlerin üzerinde döşemelerden yük aktarılmamış olacaktır. Bu da bina
analizinin yanlış olmasına sebep olabilir.
Yük Aktarım Yönteminin Değiştirilmesi

Kirişlerdeki yük aktarım yöntemini tek tek değiştirmek için:
1. Grafik editörde, sonlu elemanlar yüklerini hangi kirişte kullanmak istiyorsanız, o kirişi seçerek sağ tıklayınız
ve ekrana gelen kısayol menüsünde “Döşeme Yükü Hesap Yöntemi”ni seçiniz.
2. Açılan menüden “Kırılma Çizgileri Yöntemi” ya da “Sonlu Elemanlar Modeli” seçeneklerinden uygun olanını
seçiniz.
Not: Alternatif olarak, sağ tuş menüsündeki “Kiriş Yükleri Düzenle” diyalog penceresinden de yük aktarım
yöntemini belirleyebilirsiniz.
Kiriş Yükleri
Seçili Kiriş üzerine etkiyen tüm yükler hesaplama şekline göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
Otomatik Yükler: Orion Bina Tasarım Sistemi kirişlere plak ve nervür döşemelerden gelen yükleri, duvar yüklerini ,
kiriş özağırlığını ve tali kirişlerden gelen yükleri otomatik olarak hesaplamaktadır.
Otomatik olarak program tarafından hesap edilen kiriş yükleri:
1. Kiriş Öz Ağırlığı: “Proje Parametreleri” menüsünde malzeme bölümünde girilen “Beton Birim Ağırlığı” ve
kiriş boyutları gözönüne alınarak hesaplanır ve kirişin üzerine düzgün yayılı yük olarak etki ettirilir.
2. Duvar Yükleri: Kiriş üzerindeki duvarın ağırlık ve yükseklik bilgileri kullanılarak hesaplanır ve kirişin üzerine
düzgün yayılı yük olarak etki ettirilir. Duvar yüklerinin tanımı için kiriş kısayol menüsünde yeralan “Kiriş
Duvar Yükünü Düzenle” menü seçeneği kullanıldıktan sonra ekrana gelen “Yük Editörü (Duvar Yükü)”
formunda “Duvar Birim Ağırlığı” ve “Duvar Yüksekliği” bilgilerinin girilmesi gerekmektedir.
3. Plak ve Nervür Döşeme Yükleri: Kirişe sabit ve hareketli yük olarak komşu plak ve nervür döşemelerden
aktarılan kısmi yayılı yüklerdir.
4. Ek Yükler: Kiriş genişliğince kiriş üstünde ve altında kalan sabit yüklerden (sıva ve döşeme kaplaması gibi)
ve hareketli yüklerdir. Kirişin üzerinde duvar olması halinde, bu yükler duvar kalınlığı dışında kalan kiriş
genişliği kullanılarak hesaplanmaktadır. Ek yükler de kirişin üzerine düzgün yayılı yük olarak etki ettirilir.
5. Tali Kiriş Yükleri: Taşıyıcı kirişe Tali Kirişlerden gelen yükler program içerisinde otomatik olarak
hesaplanmakta olup “Kiriş Yüklerini Düzenle” menüsünde gösterilmemektedir.
Kirişlere aktarılan “Otomatik Yükler” arama seçenekleri aktif olduğu sürece salt okunur niteliktedir. Örneğin,
döşemelerden aktarılan kısmi yayılı bir yükü silmek için “Döşemeleri Ara” seçeneğindeki işareti kaldırmanız
gereklidir. Bu durumda artık bu kiriş için döşemelerden aktarılan yükler otomatik olarak hesaplanmayacaktır.
“Duvar Yükü”nü kaldırmak için bu seçeneği editöre yükleyip “Duvar Birim Ağırlığı” ve “Duvar Yüksekliği”ni
sıfırlamanız yeterlidir.
Elle Girilen Yükler: “Kiriş Yük Editörü” ayrıca kullanıcıya kiriş elemanları üzerine kısmi ve düzgün yayılı yükler ve
tekil yükleri elle tanımlamasına olanak sağlar.
Bu konuda daha fazla bilgi için aşağıda yeralan “Yeni Bir Düzgün Yayılı Yük Tanımlama”, “Yeni Bir Kısmi Yayılı Yük
Tanımlama” ve “Yeni Bir Tekil Yük Tanımlama” bölümlerine bakınız.
Kiriş Yükü Formu

Kirişlerin üzerindeki yükler, “Kiriş Yük Formu” ile görüntülenebilir ya da düzenlenebilir. Kiriş yük formuna erişmek
için kiriş ya da perde elemanına sağ tıklanarak “Kiriş Yükleri Düzenle” komutunun işaretlenmesi yeterlidir.
Kiriş Yük Formu
Kiriş yük formu kirişe atanmış öz ağırlık, duvar yükleri, kullanıcı tanımlı noktasal, düzgün yayılı ve fonksiyon yükler,
kırılma çizgileri ya da sonlu elemanlarla hesaplanmış döşeme yükleri gibi olası tüm yükleri gösterir. Kiriş yük formu
aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
Kiriş Yükü Tablosu
Kirişin üzerine etki eden tüm yükler sol üst köşedeki “Kiriş Yükleri Tablosu”nda görülebilir. Her bir yük tipi
hakkındaki bilgiler ayrı satırda gösterilir. Herhangi bir satır üzerinde çift tıklandığında ya da “Düzelt” düğmesine
basıldığında, ilgili yüke ait “Kiriş Yük Editörü” yüklenir.
Duvar Ek düşey Döşeme Noktasal Düzgün Sonlu Elemanlar

Öz Ağırlık Kullanıcı
Yükleri yükler Yükleri, Yükler Yayılı Yükler Döşeme yükü Tanımlı
Fonksiyon
Yük
Yükler
Kiriş yükleri tablosunda yüklerin tipleri grafiksel olarak gösterilir.
Reaksiyonlar
Kirişin üzerindeki Sabit Yük (G) ve Hareketli yük (Q) yükleri altında hesaplanan “Basit Mesnet Reaksiyonları” bu
bölümde gösterilir. Analizden elde edilen sonuçlar değildir. Sadece yükün dağılımı ve toplam etkisi konusunda fikir
vermek amacıyla kullanılabilir. Ayrıca kirişlerin bağlandığı düğüm noktalarındaki toplam kütlenin hesabında
kullanılırlar. Form üzerindeki yükler değiştiği anda buradaki reaksiyon bilgisi de güncellenecektir.
Tüm yükler, sağ taraftaki alanda grafiksel olarak gösterilirler. Yük tablosunda bir yük seçildiği zaman, grafiksel
gösterimi de renk değiştirecektir.
“Tamam” düğmesine basılarak çıkıldığında kiriş yükleri bir sonraki analizde kullanılmak üzere kaydedilir. “İptal”
düğmesi form üzerinde yaptığınız değişiklikleri gözardı ederek pencereyi kapatacaktır.
Yeni Bir Yük Tanımlanması

Her yük için verilen bilgi “Yük Editörü” penceresinde tutularak grafik gösterim ve tanımlamalara imkan sağlar.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tipik olarak bina sistemlerinde tanımlanan tüm yükleri otomatik olarak hesaplar
ve analizlerde gözönüne alır. Ancak, bazı durumlarda bazı kirişlere kullanıcı tanımlı ek yükler girmeniz gerekebilir.
Bu gibi durumlarda; öncelikle yüklerini düzenleyeceğiniz kirişi seçin. Ardından, işaretleyicinizin sağ butonuna
bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden “Kiriş Yüklerini Düzenle” seçeneğini işaretleyin. Bu kirişe ait “Kiriş
Yük Formu” karşınıza gelecektir.
Yeni bir yük eklemek için “Kiriş Yük Formu”nda “Yeni Yük” butonuna basın. Kiriş yükü tanımlayabilmek için gerekli
bilgileri girebileceğiniz boş bir “Yük Editörü” penceresi açılacaktır.
Kiriş Yük Editörü
Yeni Bir Düzgün Yayılı Yük Tanımlama

1. “Yük Editörü” penceresinin sol-üst bölümünde yeralan “Düzgün Yayılı Yük” butonuna basın.
2. “Sabit Yük –G” ve “Hareketli Yük –Q” değerlerini ilgili alanlara girin. Daha öncede belirtildiği gibi, yeni
tanımlanan düzgün yayılı yük seçmiş olduğunuz kiriş elemanın tüm uzunluğu boyunca etki edecektir. “Sabit
Yük –G” alanının hemen üzerinde tanımladığınız yeni yüke isim verebileceğiniz bir veri alanı da
bulunmaktadır.
3. Yaptığınız değişikliklerin kaydedilmesi için “Tamam” butonuna basarak “Yük Editörü” penceresini
kapatabilir ve “Kiriş Yük Formu” penceresine tekrar dönebilirsiniz. “İptal” butonuna basmanız halinde
değişiklikleri kaydetmeksizin “Yük Editörü” penceresi kapatılacaktır.
Yeni Bir Kısmi Yayılı Yük Tanımlama

1. “Yük Editörü” penceresinin sol-üst bölümünde ortada yeralan “Kısmi Düzgün Yayılı Yük” butonuna basın.
2. Kısmi Düzgün Yayılı Yük’e ait bilgiler pencerenin sol altındaki tabloda verilecektir. Bu tablodaki her satır
Kısmi Düzgün Yayılı Yük profilinin bir noktasını belirlemektedir. Her satır yük fonksiyonunu 3 bileşeni ile
tarif eden bir noktayı göstermektedir. İlk kolonda kiriş sol ucuna uzaklığı belirten “x” değeri bulunmaktadır.
Bu değer negatif olarak tanımlanamaz ve alabileceği en büyük değer kiriş boyunu aşamaz.
3. İkinci ve üçüncü sütunlarda, yük fonksiyonunun o noktadaki Sabit Yük (“G”) ve Hareketli Yük (“Q”)
değerlerini içermektedir. Bu alanları kullanarak ilgili noktadaki yük şiddetini girebilirsiniz.
4. “Altta Ekle” ve “Üstte Ekle” butonlarından herhangi birine basılması halinde tabloda yeni bir yük satırı
açacaktır. Bu hücrelerdeki değerleri isteğinize göre düzenleyerek yük profilini oluşturabilirsiniz. Ayrıca
seçtiğiniz satırı “Sil” butonuna basarak silebilirsiniz. Her yük değeri anında grafik gösterimde
5. Bu şekilde Kısmi Yayılı Yük tanımlamanın yanısıra, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi “Yük Düzenleyicisi”
seçeneğini kullanarak da kısmi yayılı yükleri kolay bir şekilde tanımlayabilirsiniz.
Yük Düzenleyicisi
1. “Yük Düzenleyicisi” penceresinde tanımlamak istediğiniz yük profiline uygun seçeneklerden birine basın ve
bu seçeneğe ait veri alanlarını doldurun. Her yük tipinde doldurulması gerekli olan veri alanı sayısı farklı
olabilir. “Tamam” butonuna bastığınızda yeni tanımladığınız yük Yayılı Yük Tablosunda gösterilecektir.
2. Kısmi Yayılı Yükleri tanımladıktan sonra “Yük Etki” Tarafındaki seçeneklerden uygun olanına basın.
değişiklikleri kaydetmeksizin Yük Editörü penceresi kapatılacaktır.
Yeni Bir Tekil Yükün Tanımlama

1. “Yük Editörü” penceresinin üst bölümünde yeralan “Tekil Yük” butonuna basın.
2. Tekil yükün etki noktasını kirişin I-ucuna uzaklığını “Referans X” bölümüne girin.
3. Tekil yükün şidetleri olan “Sabit Yük –G” ve “Hareketli Yük –Q” değerlerini ilgili veri alanlarına girin.
4. “Sabit Yük –G” alanının hemen üzerinde tanımladığınız yeni yüke isim verebileceğiniz bir veri alanı
bulunmaktadır.
değişiklikleri kaydetmeksizin “Yük Editörü” penceresi kapatılacaktır.
Yük Tipleri
Herhangi bir kiriş elemanına uygulanabilecek üç temel yük tipi mevcuttur.
Buradaki yük tipleri sırasıyla “Düzgün Yayılı Yük”, “Kısmi Yayılı Yük”, ve “Tekil
Yük”’tür. Bu yükleme tipleri program tarafından otomatik olarak
hesaplanabildiği gibi istenirse kullanıcı tarafından da elle tanımlanabilir.
Yük Tipleri Seçenekleri Butonu
Orion Bina Tasarım Sistemi, yükleri eklemek için grafik yöntemler sunarken aynı
zamanda yük tiplerinin kolayca birbirinden ayrılabilmesini sağlamak için yük
tipleri sembolleri kullanır. “Yük Editörü” dialog penceresindeki butonlardan
birisini seçerek yeni bir yük tanımı yapabilirsiniz.
1. Düzgün Yayılı Yükler: Düzgün Yayılı Yükler kiriş elemanının tüm uzunluğuna etki ederler. Program
tarafından otomatik olarak hesaplanan düzgün yayılı yükler Kiriş öz ağırlığı ve Ek Yükler'dir. Eğer bu
yüklerden başka düzgün yayılı yük tanımlamak isterseniz editörleri kullanarak yapabilirsiniz.
Düzgün Yayılı Yük Editöründe “Sabit Yük –G” ve “Hareketli Yük –Q” olmak üzere iki veri alanı mevcuttur.
Bu veri alanlarında tanımlanan yükler kirişin tüm uzunluğu boyunca düzgün yayılı olarak etki ettirilecektir.
Daha fazla bilgi için aşağıda yeralan “Düzgün Yayılı Yük Tanımı” bölümüne bakınız.
2. Kısmi Yayılı Yükler: Kiriş açıklığı boyunca farklı değerler alarak uygulanan yükleri bu sınıfta gruplayabiliriz.
Bu yükler, kirişin belli bir bölümüne veya tamamına uygulanmış olabilir. Yük fonksiyonu sıralı olarak sol
kiriş ucuna (I) uzaklık (“x”) ve bu noktadaki yayılı yük şiddeti (“w”) çiftleri ile tanımlanır.
“Kısmi Yayılı Yükler”e örnek olarak program tarafından otomatik olarak hesaplanan döşeme yüklerini
inceleyebilirsiniz. Bu yüklerin tanımlanması ile ilgili daha fazla bilgi için aşağıda yeralan “Kısmi Yayılı Yük
Tanımı” bölümüne bakınız.
3. Tekil Yükler: Bu yük tipleri elemanın açıklığı boyunca bir noktada uygulanan noktasal yüklerdir.
Bir tekil yükü tanımlamak için üç veri alanı kullanılmaktadır. Bunlar, “Referans X” (kirişin I ucundan tekil
yüke olan mesafe), ve “Sabit Yük – G” ve “Hareketli Yük – Q” değerleridir. Tekil Yüklerin tanımı ile ilgili
daha fazla bilgi için aşağıda yeralan “Tekil Yük Tanımı” bölümüne bakınız.
Yük Etki Tarafı Seçenekleri

“Yük Etki Tarafı” seçenekleri, yükün kirişe hangi tarafındaki komşu elemandan aktarıldığını ayırt etmekte kullanılan
bir kodlamadır.
Tüm kiriş yükleri düşey eksende etki etmektedir. Örneğin, sol taraftan etki eden
bir döşeme yükü yine düşey bir yüktür. Ancak, bu yük kirişin solunda yeralan bir
Yük Etki Tarafı Butonları döşemeden kirişe aktarılmaktadır.
“Yük Etki Tarafı“ seçeneklerinden birisini kullanarak yükün kirişe hangi taraftan
transfer edildiğini belirtebilirsiniz. Otomatik olarak hesaplanan döşeme
yüklerinin etki tarafı program tarafından belirlenmektedir.
Kullanıcı tarafından tanımlanan yüklerin etki tarafı ise aksi belirtilmedikçe “Üst
Taraftan” olarak kabul edilmektedir.
Üst Taraftan
Sol Taraftan Sağ Taraftan
Yük Etki Tarafı Tanımı
Yük Analiz Seçenekleri

Eğer “Kiriş Yük Formunda” yeralan “Döşemeleri Ara” seçeneği işaretli ise, program komşu plak ve nervür
döşemelerden aktarılan sabit ve hareketli yükleri otomatik olarak hesaplayacaktır ve “Kiriş Yük Hesabı (Tüm
Katlar)”ın her tekrarında kirişe komşu olan tüm plak ve nervür döşemeler tekrar tespit edilerek yük hesabı
güncellenecektir.
Eğer plak ve nervür döşeme yüklerini elle girmek istiyorsanız “Döşemeleri Ara” seçeneğindeki işareti
kaldırabilirsiniz.
Kiriş Duvar Yüklerinin Girilmesi ve Kopyalanması

Bir kiriş elemanına Duvar Yükü tanımlamak için:
1. Kiriş elemanını seçin. Ardından işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol
menüsünden “ Kiriş Duvar Yükünü Düzenle” seçeneğini işaretleyin.
2. Ekrana gelen “Yük Editörü (Duvar Yükü)” penceresinde yeralan “Seç” butonuna basarak önünüze gelen
listeden kirişinizin üzerindeki duvar tipini seçin. Seçmiş olduğunuz duvar tipine uygun duvar birim ağırlığı
“Duvar Birim Ağırlığı” bölümüne yazılacaktır. Dilerseniz “Duvar Birim Ağırlığı” alanına duvar birim ağırlığı
değerini klavyeden de girebilirsiniz.
3. “Duvar Yüksekliği” veri alanına kiriş elemanının üzerindeki duvarın yüksekliğini girin. Girdiğiniz değere
göre kiriş üzerindeki duvar yükü hesaplanarak “Sabit Yük” bölümüne anında yansıyacaktır.
4. Bir kirişteki duvar yükünü başka kirişlere kopyalayabilmek için:
5. Üzerindeki duvar yükünü başka kirişlere kopyalamak istediğiniz kirişi seçiniz. Ardından, işaretleyicinizin sağ
butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden “Kiriş Duvar Yükünü Kopyala” seçeneğine basın.
6. Bu işlemin ardından duvar yükünü kopyalamak istediğiniz kirişleri seçiniz. Seçim işleminde çizim alanının
sağında yerelan “Yapı Ağacı” bölümünden de faydalanabilirsiniz.
7. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden “Kopyalanmış Kiriş Duvar
Yüklerini Yapıştır” menü seçeneğine basın.
8. Ekrana gelecek olan diyalog penceresindeki soruya “Evet” ile cevap vermeniz durumunda kopyalanmış
olan duvar yükü seçmiş olduğunuz kirişlere de etki ettirilecektir.
Üzerinde duvar yükü bulunan kirişler farklı renkte boyanarak kullanıcıya duvar yüklerinin tanımlı olduğu bilgisini
verebilir. Duvar rengini tanımlamak için;“Ayarlar” çekmenüsündeki “Görünüm Ayarları” seçeneğini işaretleyiniz.
Ekrana gelen pencerede ve “Kirişler” sayfasına geçiniz. Burada “Tarama Rengi Seç” butonuna basarak bir duvar
rengi atayın. “Duvar Yükleri Olanlar” kutucuğunun işaretli olduğunu kontrol edin. “Tamam” butonuna bastığınızda
üzerinde duvar yükü bulunan kirişler seçtiğiniz duvar rengi ile boyanacaktır.
“Görsel Sorgulama Yöneticisi” kullanılarak kirişlerin üzerinde yer alan duvar tipleri 2 boyutlu ve 3 boyutlu editör
üzerinde farklı renklere boyanarak gösterilebilir.
Önemli Not: “Aynalama” işlemi sırasında duvar yükleri yeni türetilen kirişlere kopyalanmaktadır. Ancak kullanıcı
tanımlı yükler yeni türetilen kirişlere kopyalanamamaktadır. Bu nedenle kullanıcı tanımlı kiriş yüklerini aynalama
işlemi sonrasında tekrar elle girmeniz gerekmektedir.
Plak Döşeme Elemanı

Tüm yapısal elemanlar Akslar referans alınarak yerleştirilmektedir. Bu nedenle Plak Döşeme yerleşimine
başlamadan önce:
1. Döşemelerin yerleşiminde kullanılacak aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından plak döşemeleri yerleştireceğiniz bir katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Plak Döşemeleri yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek (Bina
çekmenüsündeki “Kat Seç” menüsü veya Grafik Editör penceresinin sağ üstündeki “Kat Listesi”
kullanılarak) “Güncel” hale getirilmiş olması gereklidir.
Plak Döşeme Menüsü

Araç Çubuğunda yeralan “Plak Döşeme“ butonuna bastığınız zaman “Döşeme
Özellikleri” menüsü yüklenecektir.
Plak Döşeme Butonu
“Döşeme Özellikleri” menüsü, “Genel” ve “Yükler” olmak üzere iki sayfadan
oluşmaktadır. İlgili başlığı tıklayarak istediğiniz sayfaya geçiş yapabilirsiniz.
Bu menüdeki çeşitli veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda düzenleyip çizim alanında döşemenin yerleşim
noktalarını işaretleyerek yeni bir döşemenin tanımlanmasını sağlayabilirsiniz.
“Döşeme Özellikleri” menüsünde yeralan bilgiler:
Plak Etiketi
Plak Döşemeyi tanımlamakta kullanılan etiketi bu alana yazabilirsiniz. Plak Döşeme Etiketleri en fazla 8 karakter ile
sınırlıdır.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, Plak Döşeme elemanları da “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. Bu
listeden de eleman seçimi yapabilirsiniz.
Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, Plak Döşeme Etiket alanının hemen yanında yeni etiketlerin
kolay girişini sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları
kullanarak plak etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Döşeme Tipleri
Döşeme Tipi bilgisi dört kenarlı döşemelerin hesabında kullanılmaktadır. Bu alana işaretleyiciniz ile tıklarsanız
Döşeme Tipleri Menüsü açılacaktır. Tanımlamakta olduğunuz Plak Döşemenin geometrisine göre bu menüden
seçim yapabilirsiniz.
Döşeme Tipleri Menüsünde yeralan iki seçeneği (12 ve 13 no’lu tipler) kullanarak “Konsol Plak” tanımı
yapabilirsiniz. Konsol Plak tiplerinden birini seçtiğiniz zaman döşemenin tanımlanma şekli de değişmektedir. Bu
durumda ilave veri alanları olarak “d”, “b-Plak” ve “L-Konsol” değerleri ekrana gelecektir.
İlk 9 döşeme tipi moment katsayıları yönteminde kullanılan sınır şartlarına göre tanımlı iki doğrultuda çalışan
plaklardır.
“12” ve “13” kodlu tipler konsol döşeme tipleridir.
Listede en sonda yeralan döşeme tipi ise sadece tek doğrultuda yük aktaran plaklar için kullanılmaktadır. Genellikle
yük aktarmayan kenarları kirişlere basmayan ve öndökümlü olarak hazırlanan döşeme plakları bu sınıfa girmektedir.
Plak Döşeme Tipleri
Plak Derinliği (h)

Tanımladığınız Plak Döşemenin derinliğini (“h”) bu alana girebilirsiniz. Plak Döşeme girişini gerçekleştirdiğinizde
veya “Döşeme Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” butonuna bastığınızda minimum plak derinliği yaklaşık
yöntemle hesaplanarak statü satırında kullanıcıya bilgi olarak verilecektir. “Statü Satırı”nda yazılacak minimum plak
derinliği değerini kontrol edebilir ve girmiş olduğunuz plak değerini yetersiz bulursanız değiştirerek yeniden
“Güncelle” butonuna basabilirsiniz.
“h”, “d”, “b-Plak” ve “L-Konsol” veri alanlarında klavyeden veri girişini kolaylaştırmak için yardımcı menüler
bulunmaktadır. Bu menüleri, ilgili veri alanını seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonu ile tıklayarak açabilirsiniz.
Beton Örtüsü
En dış sıradaki döşeme donatılarının döşeme kenarına mesafesi olan “Bet. Örtüsü” veri alanı, genellikle
kullanılmakta olan betonarme şartnamesinin belirlediği kriterler doğrultusunda hesaplanmaktadır. Herhangi bir
döşemede kullanılması öngörülen paspayını bu veri alanına girerek kontrol edebilirsiniz.
Döşeme donatı hesabında kullanılacak olan Döşeme Etkili Derinliği, bu veri alanına girdiğiniz beton örtüsü değeri,
seçilen donatı çapı ve donatıların alt veya üst sıraya yerleşmiş olması gözönüne alınarak program tarafından
belirlenecektir.
Bu veri alanı Konsol Plak Tiplerinden birini seçtiyseniz (12 veya 13 no’lu tipler) ekrana gelmeyecektir.
Tüm döşemelerde kullanılacak beton örtüsü değerini değiştirmek için “Ayarlar” çekmenüsünde “Döşeme Tasarım
Ayarları” seçeneğinde “Tasarım” sayfasında yeralan “Döşeme Donatı Beton Örtüsü” veri alanını kullanabilirsiniz.
Bu veri alanına “0”’dan farklı bir değer girmeniz durumunda yeni girdiğiniz değer plak döşeme hesaplarında beton
örtüsü değeri olarak kullanılacaktır.
Yerleşim Noktasına Uzaklık (d)
“Döşeme Tipleri” menüsünde yeralan Konsol Plak Tiplerinden birini seçtiyseniz (12 veya 13 no’lu tipler), menüde
göreceğiniz bu veri alanına, Konsol Plak Döşemesinin Yerleşim Referans Noktasına olan uzaklığını girin.
Konsol Plak’ın Yerleşim Referans Noktası, daima ilk gösterdiğiniz aks kesişimi noktasıdır.
Konsol Plak Boyutları (b-Plak, L-Konsol)

“Döşeme Tipleri” menüsünde yeralan Konsol Plak Tiplerinden birini seçtiyseniz (12 veya 13 no’lu tipler), menüde
göreceğiniz bu veri alanlarına Konsol Plak Döşemenin mesnet kenarı doğrultusundaki (“b-Plak”) ve konsol
doğrultusundaki (“L-Konsol”) boylarını girin.
“b-Plak” ve “d” alanlarının “0” girilmesi halinde döşeme, yerleşim noktaları arasındaki tüm genişlik boyunca
yerleştirilecektir. Saçak biçimindeki konsolların tanımında bu seçeneği kullanabilirsiniz.
Etiket Köşe No
Döşeme etiketinin plak döşeme içersinde nereye yazılacağını bu veri alanında belirleyebilirsiniz. Bu alana “0”
yazmanız halinde etiket plak döşemenin tam ortasına, 1 yazmanız halinde ise sol alt kenarına yazılacaktır. Bu şekilde
diğer kenar numaralarını kullanarak etiketin o kenara yazılmasını sağlayabilirsiniz.
Açı
Bu veri alanına döşemenin Asal Donatı Doğrultusunu belirleyen açıyı (pozitif X ekseninden saat ibresinin tersi
doğrultusunda ölçülecek şekilde) “Derece” biriminde girebilirsiniz.
“Açı” alanında tanımladığınız doğrultu döşeme donatılarının birinci yönünü belirtecektir. Diğer donatı yönü ise bu
doğrultuya dik olarak tanımlanacaktır.
Bu açı, sonlu elemanlar son-işleme modülünde her bir döşeme plağı için kullanılacak local eksen doğrultusunu
belirlemektedir. Son-işleme menüsünde kullanılan “1” ve “2” eksenleri bu açı kullanılarak belirlenmektedir.
Dolayısıyla, örneğin bir döşeme için “Açı=45” derece girdiyseniz, “M1”, “Md1”, “As1” ve “As(d)1” konturları 45
derece döndürülmüş büyüklükler kullanılarak çizilecektir. Aynı döşeme için “M2”, “Md2”, “As2” ve “As(d)2” ”
konturları 135 derece döndürülmüş olarak çizilecektir.
Akslar (Plak Döşeme)

Tüm yapı elemanları gibi Plak Döşemeler de akslar referans alınarak yerleştirilmektedir.
Plak Döşemenin her kenarı bir aks ile tanımlanır ve “Yerleşim Aksları” penceresinde listelenir. Bir Plak Döşeme
yerleşimini “Aks Bölgesi”, “Kiriş Bölgesi”, “Aks Göster” ve “Nokta Göster” yöntemlerinden herhangi birini
kullanarak yapabilirsiniz. Bu yöntemlerin kullanımı konusunda daha detaylı bilgi için “Döşeme Yerleşimi Yöntemleri”
bölümüne bakınız.
Akslar (Konsol Plak)

Tüm yapı elemanları akslar referans alınarak yerleşmektedir. Konsol Plak Döşemeler de iki yerleşim noktası
kullanılarak yerleştirilmektedir. Bu noktaların her biri ise (en az) iki ayrı yön koduna sahip aksın kesişiminden oluşan
bir nokta olmalıdır.
Konsol Plak tanımında dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de; tek bir konsol plak döşemenin birden
fazla kiriş boyunca devam ettirilmemesidir. Ancak herhangi bir kirişe birden fazla komşu konsol döşeme
tanımlanabilir.
Bu durumda “Akslar” bölümündeki her satırda yeralan soldaki alanda “1 yönü aksı”, sağdaki alanda ise “2 yönü
aksı” görülecektir. Burada ilk satır Konsol Plak Döşemenin “Referans Noktası”’nı tanımlamaktadır.
Konsol Plak Referans
Noktası “ I ”
“J”
D101
d=12
L-Konsol
Konsol Plak
d b-Plak
Konsol Plak Döşeme Parametreleri
Yerleşim akslarını göstermenin en kolay yolu sürükleme işlemidir. İlk aks kesişimini (veya mesnetlik eden kirişin bir
ucu) noktasında işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak sürükleyin ve diğer aks kesişimini (veya
mesnetlik eden kirişinizin diğer ucu) noktasında ise bu butonu bırakın.
Konsol Plak yerleşim noktalarını istediğiniz sırayla tanımlayabilirsiniz. Gösterdiğiniz ilk nokta “Referans Noktası”
olacağından dolayı “Yerleşim Noktasına Uzaklık” (“d”) da bu noktadan ölçülerek konsol plak yerleştirilecektir.
Konsol Plak tanımında dikkat edilmesi gereken özellikler:
1. Yerleşim için gösterdiğiniz iki noktada en az bir ortak aks (“Yerleşim Aksı”) bulunmalıdır.
2. Konsol Plak Döşemenin yerleşim tarafı, yerleşimi belirleyen iki noktanın tanım sırasına bağlıdır. Soldan sağa
doğru iki noktanın tanımlanması durumunda Plak Döşeme alt tarafa doğru yerleşecektir. Döşemenin üst
tarafta kalmasını istiyorsanız noktaların giriş sırasını ters çevirin (sağdan sola).
3. Her aks kesişiminde mutlaka en az bir tane 1 yön koduna sahip aks ile en az bir tane 2 yön koduna sahip
aks bulunmalıdır.
Sürekli saçak formunda konsolların kolayca tanımlanabilmesi amacıyla Plak Döşeme menüsündeki “d” ve “b-Plak”
alanlarını boş bırakabilirsiniz. Bu durumda ardışık açıklıklara yerleştirdiğiniz konsol plak elemanları aralarında boşluk
kalmayacak şekilde uzanacaktır.
Öz Ağırlık
Tanımladığınız Plak Döşemenin “Yükler” sayfasında yeralan “Öz Ağırlık” değeri girmiş olduğunuz “Plak Derinliği” ve
“Proje Parametreleri” bölümünde yeralan “Beton Birim Ağırlığı” kullanılarak yapılmaktadır. İsterseniz bu veri
alanına otomatik olarak yazılan değeri değiştirebilirsiniz.
Sabit Yük
“Döşeme Özellikleri” menüsünde “Yükler” sayfasında yeralan “Sabit Yük” değeri olarak, Plak döşeme üzerindeki
kaplama ve sıva benzeri malzemelerin oluşturduğu ilave alan yükünü bu veri alanına girebilirsiniz.
Hareketli Yük
“Döşeme Özellikleri” menüsünde “Yükler” sayfasında yeralan “H. Yük” değeri olarak, Plak döşeme üzerindeki
hareketli alan yükünü bu veri alanına girebilirsiniz.
Bu veri alanında, klavyeden veri girişini kolaylaştırmak için sıkça kullanılan hareketli yüklerin yeraldığı bir menü
bulunmaktadır. İşaretleyicinizin sağ butonuna tıklayarak bu menüyü açabilir ve istediğiniz değeri bu menüden
seçebilirsiniz.
Parapet Yükü
“Döşeme Tipleri” menüsünde yeralan Konsol Plak Tiplerinden birini seçtiyseniz (12 veya 13 no’lu tipler), “Döşeme
Özellikleri” menüsünde “Yükler” sayfasında yeralan “Parapet Yükü” bölümüne konsol plak döşemenin taşıyıcı
kenarının karşısında yeralan serbest kenarı boyunca yerleşecek olan parapet yükünü girebilirsiniz.
Üst Kot
“Döşeme Özellikleri” menüsündeki “Yükler” sayfasında yeralan “Üst Kot” veri alanına plak döşemenin kat
seviyesinden göreceli mesafesini negatif veya pozitif değerler girerek aralarında kot farkı olan plak döşemeler
Kat Diyaframı Oluşturmayan Döşeme

Bina sistemlerinin analizinde genellikle kat seviyesindeki tüm düğüm noktalarının yatayda bir rijit kütle gibi hareket
ettiği kabul edilmektedir. Bu kabül, hesaplamalarda gözönüne alınan bilinmeyen sayısının azalmasına dolayısıyla
daha verimli ve etkin çözüm sistemleri oluşturulmasına olanak sağlamaktadır. Herhangi bir döşeme için “Döşeme
Özellikleri” menüsünde “Yükler” sayfasında yeralan “Kat Diaframı Oluşturmayan Döşeme” seçeneği işaretlenirse,
ilgili döşemenin kat seviyesinde oluşan rijit diyaframa katkısı gözardı edilecektir. Böylece bu döşemeye bağlı düğüm
noktalarının kat diyaframına bağlı olmaksızın çalışması sağlanacaktır.
Not: Katlar arasında tırmanan rampa ve benzeri eğimli döşemeler olması durumunda, bu döşemelerin rijit
diyaframa katkısı yukarıda anlatıldığı şekilde gözönüne alınmamalıdır.
Yeni Bir Plak Döşeme Girişi

Yeni bir plak döşeme girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında veya “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Plak Döşeme” butonuna basın.
2. “Döşeme Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğinize uygun olarak
doldurun. Örneğin: Döşeme Menüsündeki “Döşeme Etiketi” alanına döşemenin adını (en fazla 8 karakter
ile) yazdıktan sonra altında yeralan veri alanına Plak Derinliğini (“h”) girebilirsiniz.
3. “Döşeme Özellikleri” menüsünde yeralan “Yükler” butonuna basın ve Plak Döşemenin üzerindeki sabit ve
hareketli alan yüklerini tanımlayın.
4. Plak Döşemeyi çevreleyen aksların saptanabilmesi için aşağıda anlatılan hesap yöntemlerinden birini
seçerek Plak Döşeme elemanının tanımını tamamlayın.
Mevcut Bir Plak Döşemenin Düzeltilmesi

1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz herhangi bir Plak Döşemeyi seçiniz.
Özellikleri Yükle” seçeneğini seçin. Ekrana gelen “Döşeme Özellikleri” menüsünde ilgili veri alanlarını
3. “Döşeme Özellikleri” menüsünün “Genel” sayfasında yeralan “Güncelle” butonuna bastığınız zaman Plak
Döşeme yeniden çizilecektir. Güncelle seçeneğini işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen
kısayol menüsünden de seçebilirsiniz.
eleman üzerinde çalışabilirsiniz.
Birden fazla plak döşemeyi seri olarak düzeltmek isterseniz bunun için “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol
menüsünde yeralan “Plak Döşeme Tablosu” menüsünü kullanabilirsiniz.
Döşeme Yerleşimi Yöntemleri
Plak döşemeyi çevreleyen kenarların her biri, bir aks kullanılarak tanımlanmaktadır. Konsol plak döşemeler hariç
olmak üzere, Plak Döşeme yerleşimini yapmak için aşağıdaki dört yöntemden herhangi birini kullanabilirsiniz. Hangi
yöntemi kullanacağınızı belirlemek için “Döşeme Özellikleri” menüsünde “Genel” sayfasında yeralan “Yerleşim”
butonuna basın. Ekrana gelecek olan “Döşeme Yerleşimi” formunda “Aks Bölgesi”, “Kiriş Bölgesi”, “Aks Göster” ve
“Nokta Göster” yöntemlerinden herhangi birini kullanarak Plak döşeme tanımını yapabilirsiniz.
“Ayarlar” çekmenüsündeki “Görünüm Ayarları” menüsünü seçip, ekrana gelen “Görünüm Ayarları” penceresinde
“Döşemeler” sayfasında yeralan “Yük Çizgilerini Göster” kutucuğunu işaretlerseniz, Plak Döşeme yerleşiminden
sonra kirişlere döşemelerden yük aktarımını gösteren kırılma çizgilerini görebilirsiniz. Yararlı olan bu özellik
sayesinde Plak döşeme tanımının doğruluğunu kontrol edebilirsiniz.
Kiriş Bölgesi Yöntemi (Varsayılan)

“Kiriş Bölgesi” yöntemini kullanarak döşeme yerleştirebilmek için döşemenin yerleşeceği bölgenin etrafı kirişler ve
perdelerle tamamen çevrili olmalıdır. “Kiriş Bölgesi” yöntemini kullanarak Plak Döşeme tanımını yapmak diğer
yöntemlere göre daha kolaydır.
Bu yöntemi kullanmak için “Döşeme Yerleşimi” formunda yeralan “Kiriş Bölgesi” seçeneğini işaretleyin. Ardından
Plak Döşemenin tanımlanacağı kirişler ve perdelerle tamamen çevrili olan bölgenin içinde herhangi bir yeri
işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayın. Plak Döşeme belirttiğiniz bölgede yerleştirilecektir.
Not: Bu yöntemin kullanımı esnasında kullanıcı “CTRL” tuşuna basarsa bu durumda “Kiriş Bölgesi” yöntemi yerine
“Aks Bölgesi” yöntemi aktif olacaktır.
Aks Bölgesi Yöntemi

Plak Döşeme tanımını yapabilmek için ikinci yöntem olarak “Aks Bölgesi” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bir döşemenin
içinde akslar ile çevrili birden fazla bölge varsa, klavyedeki “CTRL” tuşuna basıp (basılı tutmaya devam ederek), tüm
bölgelerin içine işaretleyicinizin sol butonu ile sırayla birer defa tıklayın. “CTRL” tuşunu basılı olarak tuttuğunuz süre
içerisinde noktaları işaretlerken döşemeden komşu kirişlere aktarılacak yüklerin dağılımını da göreceksiniz. “CTRL”
tuşundan elinizi kaldırdığınız anda Plak Döşeme yerleştirilecektir.
6 Noktası 5 Noktası
Son Bölge
D101 CTRL tuşunu basılı tutarak
buraya da tıklayın ve
d=12 tuştan elinizi kalırın
Sıradaki Bölge
CTRL tuşuna basarak
buraya tıklayın, 3 Noktası
tuştan elinizi kaldırmayın
İlk Bölge
önce buraya Tıklayın 4 Noktası
Plak Döşeme Referansı 2 Noktası

1 Noktası
Plak Döşeme Yerleşim Parametreleri (Aks Bölgesi Yöntemi)
İçinde akslarla çevrili tek bir bölge bulunan döşemelerde, “CTRL” tuşunu kullanmanıza gerek yoktur. Ancak yine de
isterseniz nokta gösterme sırasında “CTRL” buşuna basarak yük dağılımını görebilirsiniz.
Döşeme yerleşimini göstermek amacıyla Çizim Alanında nokta işaretlediğiniz zaman, bu noktayı çevreleyen aksların
etiketleri otomatik olarak “Akslar” veri alanına taşınacaktır.
Not: Bölge sayısının fazla olması durumunda, “Aks Bölgesi” yönteminin kullanımı diğer yöntemlere göre daha zor
olmaktadır.
Aks Göster Yöntemi

“Aks Göster” yönteminde, döşemenin çevresindeki aksları sırasıyla göstererek yeni bir döşeme tanımlayabilirsiniz.
Döşeme tanımını bu yöntemle yapmak için; “Döşeme Yerleşimi” formunda yeralan “Aks Göster” seçeneğini
işaretledikten sonra döşemeyi çevreleyen aksları sırasıyla (saat yönünde veya saat tersi yönünde) göstermeniz
gerekmektedir. Aksları çizim alanında işaretleyicinizin sol butonu ile gösteriniz.
Aks gösterme işlemi tamamlandıktan sonra, gösterdiğiniz akslar daha önce döşeme yerleştirilmemiş bir bölgeyi
çevreliyorsa, buraya yeni bir döşeme yerleştirmek için “Yeni Döşeme” butonuna basabilirsiniz. Alternatif olarak;
“Yeni Döşeme” butonuna basmak yerine ilk başta seçtiğiniz aksı tekrar göstermeniz halinde de döşeme otomatik
olarak tanımlanacaktır. Bu işlemin ardından yeni döşeme tanımlamasına geçebilmek amacıyla “Aks Listesi”
otomatik olarak temizlenecektir.
Bu yöntem ile döşeme yerleşimi genellikle diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda kullanılmaktadır. Özellikle
“Kiriş Bölgesi” veya “Aks Bölgesi” yöntemlerinin başarılı olamadığı hallerde bu yöntemi kullanmak yerinde olacaktır.
Nokta Göster Yöntemi

“Nokta Göster” yönteminde, tanımlamak istediğiniz döşemenin köşe noktalarını göstererek yeni bir döşeme
tanımını yapabilirsiniz.
Döşeme tanımını bu yöntemle yapabilmek için; “Döşeme Yerleşimi” formunda yeralan “Nokta Göster” seçeneğini
işaretledikten sonra, işaretleyicinizin sol tuşuna basarak döşemenin köşe noktalarını çizim ekranında ard arda
göstermemiz gerekmektedir. Nokta gösterimi sırasında istediğimiz noktaların seçilip seçilmediğini kontrol
edebilmek amacıyla işaretleyici imleci çarpı halini almaktadır.
Nokta gösterme işlemi tamamlandıktan sonra, gösterdiğiniz noktalar daha önce döşeme yerleştirilmemiş bir bölgeyi
çevreliyorsa, otomatik olarak yeni bir plak döşeme elemanı yerleştirilecektir.
Oldukça kullanılışlı bu yöntem ile döşeme yerleşimi genellikle diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda
kullanılmaktadır. Özellikle “Kiriş Bölgesi” veya “Aks Bölgesi” yöntemlerinin başarılı olamadığı hallerde bu yöntemi
kullanmak yerinde olacaktır.
Not: Yöntemin kullanımı sırasında herhangi bir hata ile karşılaşılması durumunda “Tüm Aksları Sil” butonuna
basarak daha önce tanımlanılan aksların silinmesini sağlayabilir ve yeni baştan tanımlama işlemine başlayabilirsiniz.
Döşeme Tiplerinin Otomatik Olarak Belirlenmesi

Modelde yeralan Plak Döşemelerin “Tip” bilgilerini tek tek belirlemek yerine program tarafından otomatik olarak
belirlenmesini de sağlayabilirsiniz. Bunun için, Plak Döşeme tanımlarınızı herhangi bir plak döşeme tipi (konsol
döşeme tipleri hariç) kullanarak yapınız.
Ardından modelinizde yeralan plak döşemelerden herhangi birini veya birkaçını seçip işaretleyicinizin sağ butonuna
basınız. Ekrana gelen kısayol menüsünden “Döşeme Tiplerini Belirle” seçeneğini kullanarak, karşınıza gelen
“Döşeme Tipleri Belirleme” formunda “Tüm Döşemelerin Tiplerini Belirle” seçeneğini işaretleyip “Tamam”
butonuna basın. Modelde yeralan tüm plak döşemelerin tipleri program tarafından otomatik olarak belirlenecektir.
“Yalnızca Seçilen Döşemelerin Tiplerini Belirle” seçeneğini işaretleyip “Tamam” butonuna basmanız halinde ise
sadece seçtiğiniz plak döşemelerin tipleri program tarafından belirlenecektir.
Önemli Not: Dört kenarlı döşemelerin dışındaki döşemelerin tipleri otomatik olarak belirlenememektedir.
Tüm Döşemelerin Otomatik Yerleştirilmesi
Tüm plak döşemeleri otomatik olarak yerleştirmek için:
1. “Eleman Araç Çubuğu”nu kullanarak “Döşeme Özellikleri” menüsünü yükleyiniz.
2. Otomatik yerleştirmek istediğiniz döşemelerin geometri ve yük bilgilerini giriniz.
3. “Eleman” çekmenüsü altında yer alan “Döşemeleri Otomatik Oluştur” komutunu seçiniz.
Plak Döşeme Tablosu

Eleman çekmenüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Plak Döşeme Tablosu”nu mevcut plak döşemelerden
bir veya birkaçının özelliklerini değiştirmek için kullanabilirsiniz. Bu tablodaki tüm hücreler düzenlenebilir özellik
taşımaktadır.
Plak Döşeme Tablosu'nu yüklemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
1. Hiç bir eleman seçili değilse, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol menüsünde “Eleman Tabloları” altında
yeralan “Plak Döşeme Tablosu” seçeneğini kullanarak kattaki veya modeldeki tüm plak döşemeleri tabloya
yükleyebilirsiniz.
2. Plak Döşemelerin de içinde olduğu karışık bir seçim yapılmışsa, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol
menüsünde “Eleman Tabloları” altında yeralan “Plak Döşeme Tablosu” seçeneğini kullanarak sadece
seçilmiş olan plak döşemeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
3. Sadece bazı plak döşemeler seçilmiş ise, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol
menüsünde yeralan “Özellikler” opsiyonunu işaretlerseniz sadece seçilmiş olan plak döşemeleri tabloya
yükleyebilirsiniz.
“Plak Döşeme Tablosu” menüsünde yeralan “Tüm Katlar” seçeneğini işaretlediğiniz zaman Grafik Editörde
tanımlanmış olan diğer katlardaki plak döşemeler de tabloda görülecektir. Güncel katta olmamalarına rağmen bu
plak döşemeler üzerinde de değişiklik ve düzenleme yapabilirsiniz.
“Kapat” butonuna basarak tabloyu kapatabilir ve yaptığınız her değişikliğin uygulanmasını (geri dönüşü olmaksızın)
sağlayabilirsiniz.
Nervür Döşeme Elemanı

Tüm yapısal elemanlar Akslar referans alınarak yerleştirilmektedir. Bu nedenle Nervür Döşeme yerleşimine
başlamadan önce:
1. Nervür Döşemelerin yerleşiminde kullanılacak aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından Nervür Döşemeleri yerleştireceğiniz bir katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Nervür Döşemeleri yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek (Bina
kullanılarak) “Güncel” hale getirilmiş olması gereklidir.
Nervür Döşeme Menüsü

Araç Çubuğunda yeralan “Nervür Döşeme“ butonuna bastığınız zaman “Nervür
Özellikleri“ menüsü yüklenecektir.
Nervür Döşeme Butonu
“Nervür Özellikleri“ menüsü “Gen”, “Yerleşim” ve “Yükler” olmak üzere üç
sayfadan oluşmaktadır. İlgili başlığı tıklayarak istediğiniz sayfaya geçiş
yapabilirsiniz.
“Nervür Özellikleri“ menüsünde yeralan bilgiler:
Nervür Döşeme Etiketi
“Genel” sayfasında yeralan ve Nervür Döşemeyi tanımlamakta kullanılan etiketi bu alana yazabilirsiniz. Nervür
Döşeme Etiketleri en fazla 8 karakter ile sınırlıdır.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, Nervür Döşeme elemanları da “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. Bu
Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, Nervür Döşeme Etiket alanının hemen yanında da yeni
etiketlerin kolay girişini sağlamak amacıyla, Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu
butonları kullanarak nervür döşeme etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.
Tip
Nervür döşeme tipini bu veri alanında yeralan listeyi kullanarak seçebilirsiniz. Bu listedeki seçenekler:
Standart: Taşıyıcı kirişler ile birlikte dökülerek ankastre çalışan tek yönlü nervürler için bu seçeneği
Prefabrike: Taşıyıcı kirişlere mafsallı olarak yük aktaran öndökümlü ve tek yönlü nervürler için bu seçeneği
Kaset: Taşıyıcı kirişler ile birlikte dökülerek ankastre çalışan çift yönlü kaset sistemler için bu seçeneği
Nervür Döşeme Boyutları (bw, h, h-Plak, s-Asm)

Bu alana Nervür Kirişlerinin Kesit Genişliğini (“bw”), derinliğini (“h”), Nervür Döşemenin Plak Derinliğini (“h-Plak”)
ve kirişler arasındaki Asmolenlerin Genişliğini (“s-Asm”) girebilirsiniz.
“bw”, “h”, “h-Plak” ve “s-Asm” veri alanlarında klavyeden veri girişini kolaylaştırmak için yardımcı menüler
bulunmaktadır. Bu menüleri, ilgili veri alanını seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonu ile tıklayarak açabilirsiniz.
NK101 bw / h
bw
s-Asm Kontrol
Noktası
mesafe
Nervür Döşeme Referansı 2 Noktası

1 Noktası
Nervür Döşeme Geometri Parametreleri
Akslar
Tüm yapı elemanları gibi Nervür Döşemeler de akslar referans alınarak yerleştirilmektedir.
Nervür Döşemenin her kenarı bir aks ile tanımlanır. Döşeme kenarları saat ibresinin tersi yönünde sıralanır ve
“Yerleşim Aksları” penceresinde listelenir. Nervür Döşeme yerleşimini “Aks Bölgesi”, “Kiriş Bölgesi”, “Aks Göster”
ve “Nokta Göster” yöntemlerinden birini kullanarak gerçekleştirebilirsiniz. Bu yöntemlerin kullanımı konusunda
daha detaylı bilgi için “Döşeme Yerleşim Yöntemleri” bölümüne bakınız. “Döşeme Yerleşimi” formunda herhangi
birini kullanarak Plak döşeme tanımını yapabilirsiniz.
Nervür Kirişlerinin Yerleşimi
“Nervür Özellikleri” Menüsünde “Yerleşim” sayfasına geçerek nervür kirişlerinin belirttiğiniz referans noktasına göre
hassas bir biçimde yerleşimini sağlamak için kullanılan veri alanları göreceksiniz.
Nervür Kirişleri, “Kontrol Noktası” olarak adlandırılan ve çizilecek ilk nervürün (soldan sağa bakışta) alt tarafta kalan
çizgisinin hizasını belirleyen bir referans noktası esas alınarak yerleştirilmektedir. Bu noktanın belirlenmesini
aşağıdaki yöntemlerden birini kullanarak gerçekleştirebilirsiniz:
NK101 bw / h
bw
s-Asm
Kontrol
Noktası mesafe
Nervür Döşeme Referansı

1 Noktası
Nervür Kirişleri Yerleşimi Kontrolü
1. Dört kenarlı nervür döşemelerde, bu alanda sekiz adet buton görülecektir. İlk dört buton ile nervür
referans noktasını, diğer dört buton ile nervürlerin hangi kenara dik olarak yerleşeceğini belirleyebilirsiniz.
Buton üzerindeki şekillerde farklı renkteki kenar ve nokta seçtiğiniz kenarı ve noktayı belirtmektedir.
Tercihen önce nervür açısını belirleyen kenarı seçen butona, daha sonra da referans noktasını belirleyen
butona basın. Örneğin nervürlerin alt kenara dik olarak ve sol alt köşe referans alınarak yerleşmesini
istiyorsanız her iki buton grubunda da en sol butona basın.
“Kontrol Noktası” olarak belirlenen köşeyi seçen butona bastığınız zaman ilk nervürü “s-Asm” mesafesine
yerleştireceğiniz varsayılarak gerekli değer “Mesafe” alanına otomatik olarak yazılacaktır. Bu değerin
doğru olması için daima önce açıyı belirleyen butona basın.
Hatalı bir butona bastığınız durumda tekrar aynı butona basarak butonu kaldırabilirsiniz.
2. Nervür açısını ve kontrol noktasını belirleyen butonların hiçbiri basılmamış durumdayken kontrol noktasını
ve açıyı belirlemek amacıyla kontrol noktası “X” ve “Y” alanlarına kontrol noktasının koordinatlarını, “Açı”
veri alanına da Nervür Kirişlerinin Açısını yazabilirsiniz.
“Kontrol Noktası”nın koordinatlarını yazmak yerine Çizim Alanında göstermek istiyorsanız, önce “X” veya
“Y” veri alanını işaretleyicinizle tıklayın. Bu şekilde çizim alanında göstereceğiniz ilk noktanın koordinatları
bu veri alanlarına yazılacaktır. Kontrol Noktasının ekranda mevcut bir çizginin (örneğin bir ucu) veya bir
kesişim noktası olmasını istiyorsanız, Çizim alanında nokta göstermeden önce ilgili “Nesne Kenetleme”
seçeneklerinden (“SonNokta” ve “Kesişim” gibi) birine basabilirsiniz.
Noktayı işaretledikten sonra “Mesafe” alanına pozitif veya negatif bir değer girerek ilk nervürün, kontrol
noktasına mesafe olarak girdiğiniz değer kadar, paralel olarak ötelenmesini sağlayabilirsiniz.
Kat Diyaframı Oluşturmayan Nervür Döşeme
Bina sistemlerinin analizinde genellikle kat seviyesindeki tüm düğüm noktalarının yatayda bir rijit kütle gibi hareket
ettiği kabul edilmektedir. Bu kabül hesaplamalarda gözönüne alınan bilinmeyen sayısının azalmasına dolayısıyla
daha verimli ve etkin çözüm sistemleri oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.
Tali Nervür Yerleştir

TS500-2000 Şartnamesi’ne göre eğer Nervür Döşeme açıklığı 4 m.’den büyükse açıklık ortasına bir diş, 4 m. ile 7 m.
arasında ise iki tane diş düzenlenmelidir. “Tali Nervür Yerleştir” kutucuğunun işaretli olması durumunda bu şart
program tarafından otomatik olarak kontrol edilerek enine dişler düzenlenecektir.
Öz Ağırlık
“Nervür Özellikleri” menüsünün “Yükler” sayfasında tanımladığınız Nervür Döşemenin “Öz Ağırlık” hesabı kiriş, plak
ve asmolen bilgileri ve “Proje Parametreleri” bölümünde yeralan “Beton Birim Ağırlığı” ve “Asmolen Birim Ağırlığı”
kullanılarak yapılmaktadır. İsterseniz bu veri alanına otomatik olarak yazılan değeri değiştirebilirsiniz.
Sabit Yük
“Nervür Özellikleri” menüsündeki “Yükler” sayfasında yeralan ve Nervür Döşeme üzerindeki kaplama ve sıvaların
oluşturduğu ilave alan yükünü bu veri alanına girebilirsiniz.
Hareketli Yük
“Nervür Özellikleri” menüsündeki “Yükler” sayfasında yeralan “H. Yük” değeri olarak, nervür döşeme üzerindeki
hareketli alan yük değerini bu veri alanına girebilirsiniz.
Bu veri alanında klavyeden veri girişini kolaylaştırmak için sıkça kullanılan hareketli yüklerin yeraldığı bir menü
bulunmaktadır. İşaretleyicinizin sağ butonu ile bu veri alanına tıklayarak bu menüyü açabilirsiniz.
Yeni Bir Nervür Döşeme Girişi

Yeni bir nervür döşeme girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında veya “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Nervür Döşeme” butonuna basın.
2. “Nervür Özellikleri “ menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda
doldurun. Örneğin menüdeki “Etiket” alanına nervür döşemenin adını (en fazla 8 karakter ile) yazdıktan
hemen altında yeralan veri alanlarına Nervür Kirişlerin Genişliğini (“bw”), Derinliğini (“h”), Plak Derinliğini
(“h-Plak”) ve Nervür Aralığını (“s-Asm”) girebilirsiniz.
3. “Nervür Özellikleri” menüsünde yeralan “Yükler” butonuna basın ve nervür döşemenin üzerindeki sabit
ve hareketli alan yüklerini tanımlayın.
4. Nervür Döşemeyi çevreleyen aksların saptanabilmesi için aşağıda anlatılan hesap yöntemlerinden birini
seçerek Nervür Döşeme elemanının tanımını tamamlayın.
Mevcut Bir Nervür Döşemenin Düzeltilmesi

1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz herhangi bir Nervür Döşemeyi seçiniz.
Özellikleri Yükle” seçeneğini işaretleyin. Ekrana gelen “Nervür Özellikleri” menüsünde ilgili veri alanlarını
3. “Nervür Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” butonuna bastığınız zaman Nervür Döşeme yeniden
çizilecektir. Güncelle seçeneğini işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol
menüsünden de seçebilirsiniz.
Birden fazla nervür döşemeyi seri olarak düzeltmek isterseniz bunun için “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Nervür
Döşeme Tablosu”’nu kullanabilirsiniz. “Nervür Döşeme Tablosu”’na işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda
ekrana gelen kısayol menüsünde yeralan “Eleman Tabloları”” seçeneğini kullanarak da erişebilirsiniz.
Nervür Döşeme Yerleşim Yöntemleri

Nervür döşemeyi çevreleyen kenarların her biri, bir aks kullanılarak tanımlanmaktadır. Nervür Döşeme yerleşimini
yapmak için aşağıdaki dört yöntemden herhangi birini kullanabilirsiniz. Hangi yöntemi kullanacağınızı belirlemek
için “Döşeme Özellikleri” menüsünde “Genel” sayfasında yeralan “Yerleşim” butonuna basın. Ekrana gelecek olan
“Döşeme Yerleşimi” formunda “Aks Bölgesi”, “Kiriş Bölgesi”, “Aks Göster” ve “Nokta Göster” yöntemlerinden
herhangi birini kullanarak Nervür Döşeme tanımını yapabilirsiniz.
“Ayarlar” çekmenüsündeki “Görünüm Ayarları” menüsünü seçip, ekrana gelen “Görünüm Ayarları” penceresinde
“Döşemeler” sayfasında yeralan “Yük Çizgilerini Göster” kutucuğunu işaretlerseniz, Kaset tipi nervür döşeme
yerleşiminden sonra kirişlere yük dağılımını gösteren kırılma çizgilerini görebilirsiniz. Kaset tipi Nervür döşeme
tanımının doğruluğunu bu çizgileri inceleyerek de kontrol edebilirsiniz.
Kiriş Bölgesi Yöntemi

“Kiriş Bölgesi” yöntemini kullanarak döşeme yerleştirebilmek için Nervür Döşemenin yerleşeceği bölgenin etrafı
kirişler ve perdelerle tamamen çevrili olmalıdır. “Kiriş Bölgesi” yöntemini kullanarak Nervür Döşeme tanımını
yapmak diğer yöntemlere göre daha kolaydır.
Bu yöntemi kullanmak için “Döşeme Yerleşimi” formunda yeralan “Kiriş Bölgesi” seçeneğini işaretleyin. Ardından
Nervür Döşemenin tanımlanacağı kirişler ve perdelerle tamamen çevrili olan bölgenin içinde herhangi bir yeri
işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayın. Nervür Döşeme belirttiğiniz bölgede yerleştirilecektir.
Not: Bu yöntemin kullanımı esnasında kullanıcı “CTRL” tuşuna basarsa bu durumda “Kiriş Bölgesi” yöntemi yerine
“Aks Bölgesi” yöntemi aktif olacaktır.
Aks Bölgesi Yöntemi

Nervür Döşeme tanımlamak için ikinci yöntem olarak “Aks Bölgesi” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bir döşemenin
içinde akslar ile çevrili birden fazla bölge varsa, klavyedeki “CTRL” tuşuna basıp (basılı tutmaya devam ederek), tüm
bölgelerin içine işaretleyicinizin sol butonu ile sırayla birer defa tıklayın. “CTRL” tuşunu basılı olarak tuttuğunuz süre
içerisinde noktaları işaretlerken döşemenin çevresinin ve (kaset tipi döşemedelerde) komşu kirişlere aktarılacak
yüklerin dağılımını da göreceksiniz. “CTRL” tuşundan elinizi kaldırdığınız anda Nervür Döşeme yerleştirilecektir.
Son Bölge
CTRL tuşunu basılı tutarak
buraya da tıklayın ve
tuştan elinizi kaldırın
Sıradaki Bölge
buraya tıklayın, 3 Noktası
tuştan elinizi kaldırmayın
İlk Bölge
önce buraya tıklayın 4 Noktası
Nervür Döşeme Referansı 2 Noktası

1 Noktası
Nervür Döşeme Yerleşimi (Aks Bölgesi Yöntemi)
İçinde akslarla çevrili tek bir bölge bulunan döşemelerde, “CTRL” tuşunu kullanmanıza gerek bulunmamaktadır.
Not: Bölge sayısının fazla olması durumunda, “Aks Bölgesi” yönteminin kullanımı diğer yöntemlere göre daha zor
olmaktadır.
Aks Göster Yöntemi

Üçüncü Yöntem olan “Aks Göster” seçeneğini kullanarak döşeme çevresindeki aksları sırasıyla göstererek yeni bir
Nervür Döşeme tanımlayabilirsiniz.
Döşeme akslarının tamamını bu yöntemle tanımlamanın en kolay yolu “Aks Göster” seçeneğini işaretledikten sonra
“Tüm Aksları Sil” butonuna basıp öncelikle aks listesini boşaltmaktır.
Aks gösterme işlemi tamamlandıktan sonra, gösterdiğiniz akslar daha önce döşeme yerleştirilmemiş bir bölgeyi
çevreliyorsa, buraya yeni bir döşeme yerleştirmek için “Yeni Döşeme” butonuna basabilirsiniz. Alternatif olarak;
“Yeni Döşeme” butonuna basmak yerine ilk başta seçtiğiniz aksı tekrar göstermeniz halinde de Nervür Döşeme
otomatik olarak tanımlanacaktır. Bu işlemin ardından yeni Nervür Döşeme tanımlamasına geçebilmek amacıyla
“Aks Listesi” otomatik olarak temizlenecektir.
Bu yöntem ile Nervür Döşeme yerleşimi genellikle diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda kullanılmaktadır.
Özellikle “Kiriş Bölgesi” veya “Aks Bölgesi” yöntemlerinin başarılı olamadığı hallerde bu yöntemi kullanmak yerinde
olacaktır.
Nokta Göster Yöntemi

Dördüncü Yöntem olarak “Nokta Göster” seçeneğini kullanarak tanımlamak istediğiniz nervür döşemenin köşe
noktalarını göstererek yeni bir nervür döşeme tanımını yapabilirsiniz.
Döşeme tanımını bu yöntemle yapabilmek için; “Döşeme Yerleşimi” formunda yeralan “Nokta Göster” seçeneğini
işaretledikten sonra, işaretleyicinizin sol tuşuna basarak nervür döşemenin köşe noktalarını çizim ekranında ard
arda göstermemiz gerekmektedir. Nokta gösterimi sırasında istediğimiz noktaların seçilip seçilmediğini kontrol
edebilmek amacıyla işaretleyici imleci çarpı halini almaktadır.
Nokta gösterme işlemi tamamlandıktan sonra, gösterdiğiniz noktalar daha önce döşeme yerleştirilmemiş bir bölgeyi
çevreliyorsa, otomatik olarak yeni bir nervür döşeme yerleştirilecektir.
Oldukça kullanılışlı bu yöntem ile nervür döşeme yerleşimi genellikle diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda
kullanılmaktadır. Özellikle “Kiriş Bölgesi” veya “Aks Bölgesi” yöntemlerinin başarılı olamadığı hallerde bu yöntemi
kullanmak yerinde olacaktır.
Not: Yöntemin kullanımı sırasında herhangi bir hata ile karşılaşılması durumunda “Tüm Aksları Sil” butonuna
basarak daha önce tanımlanılan aksların silinmesini sağlayabilir ve yeni baştan tanımlama işelmine başlayabilirsiniz.
Nervür Döşeme Tablosu

Eleman çekmenüsünde veya kısayol menüsünde “Nervür Döşeme Tablosu”nu mevcut nervür döşemelerden bir
veya birkaçının özelliklerini değiştirmek için kullanabilirsiniz. Bu tablodaki tüm hücreler düzenlenebilir özellik
taşımaktadır.
Nervür Döşeme Tablosu'nu yüklemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
1. Hiç bir eleman seçili değilse, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol menüsünde yeralan “Nervür Döşeme
Tablosu” seçeneğini kullanarak kattaki veya modeldeki tüm nervür döşemeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
2. Nervür döşemelerin de içinde olduğu karışık bir seçim yapılmışsa, “Eleman” çekmenüsünde veya kısayol
menüsünde yeralan “Nervür Döşeme Tablosu” seçeneğini kullanarak sadece seçilmiş olan nervür
döşemeleri tabloya yükleyebilirsiniz.
3. Sadece bazı nervür döşemeler seçilmiş ise, işaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol
menüsünde yeralan “Özellikler” opsiyonunu işaretlerseniz sadece seçilmiş olan nervür döşemeleri tabloya
yükleyebilirsiniz.
“Nervür Döşeme Tablosu” menüsünde yeralan “Tüm Katlar” seçeneğini işaretlediğiniz zaman Grafik Editörde
tanımlanmış olan diğer katlardaki nervür döşemeler de tabloda görülecektir. Güncel katta olmamalarına rağmen bu
nervür döşemeler üzerinde de değişiklik ve düzenleme yapabilirsiniz.
“Nervür Döşeme Tablosu”ndaki “Kapat” butonuna basarak tabloyu kapatabilir ve yaptığınız her değişikliğin
uygulanmasını (geri dönüşü olmaksızın) sağlayabilirsiniz.
Nervür Döşemelere Otomatik Kuşak Kirişlerinin Tanımlanması

Nervür döşemelerin açıklıkları belirli bir değerin üzerine çıktığında betonarme yönetmeliklerinin öngördüğü şekilde
diğer yönde kuşak kirişleri (tali kirişler) kullanılır. Örneğin TS500’e göre nervür döşemenin açıklığı 4 metreyi aştığı
zaman bir adet kuşak kirişi kullanılmalıdır. 7 metreyi aştığı zaman ikinci bir kuşak kirişi gereklidir.
Nervür döşemelere kuşak kirişi yerleştirmek için “Nervür Özellikleri” penceresinde yer alan “Tali Nervür Yerleştir”
seçeneğinin işaretlenmiş olması gereklidir. Nervür döşeme tanımlandığı anda, açıklık değerine bakılarak tali kuşak
kirişleri otomatik olarak tanımlanır.
“Döşeme Tasarım Ayarları / Görünüm” ayar menüsünde yer alan “Tali Nervür Kirişleri Yerleştirme Şartları”
alanlarına ekstra kuşak kirişi tanımlanması için gerekli olan açıklık sınır değerleri girilebilir.
Nervür kirişlerin bina modeline dahil edildiği durumlarda, SE Döşeme Analizi ve Kiriş Yükü Hesaplarında bu tali
kirişler dikkate alınırlar.
Nervür/Kaset Döşeme Kirişlerinin Bina Modeline Dahil Edilmesi

Probina Orion’da nervür ve kaset döşemeler analitik yöntemle ve Sonlu Elemanlar Yöntemiyle çözülebilmektedir.
Analitik yöntemin, kendi varsayımlarından kaynaklanan kısıtlamaları bulunmaktadır. Bu nedenle Sonlu Elemanlar
Yöntemi özellikle kaset döşemelerin çözümünde daha çok tercih edilen bir yöntemdir.
Kaset/Nervür döşemeler Probina Orion’da ve diğer programlarda yapılan bina analizinde sadece yük ve diyafram
olarak gözönüne alınabilirler. Kaset/ nervür döşeme sisteminin geniş aralıklı ve büyük kirişlere sahip olduğu
durumlarda çevre kirişlerinin yük paylaşımına ve binadaki düşey rijitliğe önemli katkıları olabilir. Bu nedenle büyük
kaset ve tek yönlü nervür sistemlerinde, mühendis döşeme kirişlerini bina modeline dahil etmek isteyebilir.
Böylece, yapının geri kalanıyla bu döşeme kirişlerinin yük ve rijitlik etkileşimi daha kesin ele alınabilir.
Bu nedenle Probina Orion Versiyon 15’te bu kirişlerin istenirse bina modeline dahil edilebilmesi özelliği getirilmiştir.
Bu özellik nervür/kaset döşeme kirişlerini bina modeline dahil etmek için kullanılabileceği gibi, ızgara kiriş
sistemlerinin hızlıca oluşturulmasında da bir araç olarak kullanılabilir.
Not: Kaset ve Nervür kirişleri gerçek kirişlere dönüştürülürken, kullanıcı bilgisi dahilinde üzerlerine düzgün yayılı
olarak döşeme yükleri verilir. Kullanıcı bu yükü otomatik olarak uygulatmak yerine, kendisi bizzat aralara plak
döşeme tanımlayabilir.
Kaset kirişleri Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından diğer kirişlerle kesiştiği noktalardan bölünmeden
boydan boya tanımlanır. Böylece bu kirişler donatı hesabına da tek parça gelirler. Bu da detay çizimi ve hesap
raporu oluşturulmasını kolaylaştırır. Gerçek kirişe dönüştürülen bu kirişler
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi 3 boyutlu analiz yaptığı için biribiriyle kesişen bu kaset kirişleri kesişim
noktalarından otomatik olarak parçalanıp birbirine bağlanır ve analiz sonunda sonuçları otomatik olarak yeniden
birleştirilir.
Döşeme Boşluğu
Tüm yapısal elemanlar Akslar referans alınarak yerleştirilmektedir. Bu nedenle Döşeme Boşluğu yerleşimine
başlamadan önce:
1. Döşeme sınırlarını oluşturacak olan aksların tanımlanmış olması,
2. Boşluğun yerleştirileceği döşemenin tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) Döşeme boşluğunu yerleştireceğiniz katın seçilerek (Bina
kullanılarak) “Güncel” hale getirilmiş olması,
gereklidir.
Döşeme Boşluğu Özellikleri

Araç Çubuklarında yeralan “Döşeme Boşluğu“ butonuna bastığınız zaman
Grafik Editör çizim alanı üzerinde “Döşeme Boşluğu Özellikleri” penceresi
Döşeme Boşluğu Butonu belirecektir.
Grafik Editör’de döşeme boşluğu tariflenebilmesi için, öncelikle bu boşluğun
yerleştirileceği döşemenin tanımlanmış olması gerekmektedir. Döşeme
boşluğu, diğer elemanlar gibi bir aks kesişimi referans alınarak
yerleştirilmektedir.
“Döşeme Boşluğu Özellikleri”nde yeralan bilgiler:
Döşeme Boşluğu Boyutları (b1, b2)

Döşeme Boşluğu Menüsünde yerleştirmek istediğiniz döşeme boşluğunun yatay boyutunu “b1” alanına, dikey
boyutunu ise “b2” alanına yazabilirsiniz.
D101
d=12
b1
b2
e1
e2
Döşeme Boşluğu
Referans Noktası
Döşeme Boşluğu Parametreleri
Yatay ve Dikey Referans Mesafeleri (e1, e2)

Boyutlarını tanımlamış olduğunuz döşeme boşluğunun referans noktası olarak göstereceğiniz aks kesişim
noktasından yatay mesafesini “e1”, dikey mesafesini ise “e2” alanına yazabilirsiniz.
Döşeme boşluğu bir döşeme plağının tamamen içerisinde kalacak şekilde yerleştirilmelidir.
Boşluk Açısı
Döşeme boşluğunun yatay eksenle yapmış olduğu açıyı, bu veri alanında derece cinsinden verebilirsiniz. Bu veri
alanında varsayılan değer olarak “0” derece gelmektedir. Burada “0”dan küçük bir açı değeri (saat ibresi yönünde)
girilebilir. Pozitif açı değerleri saat ibresinin tersi yönünde ölçülecektir.
Döşeme boşluğu açısı sıfırdan farklı olduğu zaman “e1” değeri açı doğrultusunda, “e2” değeri ise bu doğrultuya 90
derece eklenerek elde edilen doğrultuda ölçülecektir.
“e1” değerinin kullanıcı tarafından belirlenen bir doğrultuda ölçülmesi de sağlanabilmektedir. Bunun için döşeme
boşluğunun referans noktasını gösterirken bir aks kesişimi işaretlemek yerine bir ortak aksa sahip iki aks kesişimini
sürüklemek gereklidir. Bu durumda “e1” doğrultusu sürüklediğiniz iki aks kesişiminin oluşturduğu doğrultu
olacaktır.
Yeni Bir Döşeme Boşluğu Girişi

Yeni bir Döşeme Boşluğu tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında veya Eleman çekmenüsünde yeralan “Döşeme Boşluğu” butonuna basın.
2. “Döşeme Boşluğu Özellikleri” penceresi ekrana geldikten sonra formda yeralan veri alanlarını isteğiniz
doğrultusunda doldurun. Döşeme boşluğu yerleşimi, bir aks kesişimi noktası referans alınarak
yapılmaktadır. Döşeme boşluğu boyutlarını (b1, b2) tanımladıktan sonra boşluğun seçmiş olduğunuz aks
kesişim noktasına olan yatay ve dikey mesafelerini (e1, e2) ve açısını da belirtmeniz gerekmektedir.
3. Döşeme boşluğunun yerleştirilmesi sırasında referans olarak kabul edilecek aks kesişim noktasını
işaretleyicinizle ekranda gösterin.
Mevcut bir Döşeme Boşluğunun Düzeltilmesi
1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz herhangi bir döşeme boşluğunu Araç Çubuğundaki “Seç” butonunu
veya “Düzelt” çekmenüsündeki “Eleman Seç” seçeneğini kullanarak veya işaretleyicinizin sağ butonuna ile
tıklayarak güncel hale getirebilirsiniz.
2. Ekranda görülecek olan Döşeme Boşluğu Menüsünde yeralan veri alanlarını isteğinize göre yeniden
düzenleyin.
3. Araç Çubuklarında yeralan “Güncelle” butonuna bastığınız zaman, bu döşeme boşluğu yeni
düzenlemelerinize göre yeniden çizilecektir.
Döşeme Hesap Aksları

Döşeme Hesap Aksları kirişli ve kirişsiz plak döşemeler ile nervür döşemelerin analizinin, dizaynının ve donatı
hesabının yapılabilmesi için tasarlanmış elemanlardır. Hesap aksı boyunca tespit edilen döşemelerde sonlu
elemanlar yöntemi kullanılmadığı takdirde moment katsayıları ile hesap yapılacaktır. Döşeme donatıları akslar
boyunca elde edilen etkiler gözönüne alınarak hesaplanacaktır. Geçirilen hesap aksı boyunca nervür döşemelerin
saptanması durumunda ise nervür kirişlerin hesabı için sürekli kiriş analizi yapılacaktır.
Döşeme Hesap Aksları yerleşimine başlamadan önce:
1. Döşeme Aksının üzerinden geçeceği kirişlerin ve kolonların,
2. Döşeme Aksının üzerinden geçeceği kirişli/kirişsiz plak döşemelerin ve/veya nervür döşemelerin,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) döşeme aksını yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek (Bina
çekmenüsündeki “Kat Seç” menüsünü veya Grafik Editör penceresinin sağ üstündeki “Kat Listesi”
kullanılarak veya Yapı Ağacı bölümünde ilgili katın işaretleyicinizin sağ butonuna çift tıklayarak) “Güncel”
hale getirilmiş olması gereklidir.
Döşeme Hesap Aksı Menüsü

Araç Çubuklarında veya Eleman çekmenüsünde yeralan “Döşeme Hesap Aksı“
butonuna bastığınız zaman “Hesap Aksı Özellikleri” menüsü yüklenecektir. Bu
Döşeme Hesap Aksı Butonu menü “Genel” ve “SE” sayfalarından oluşmaktadır.
“Hesap Aksı Özellikleri” menüsünden yeralan veri alanları:
Döşeme Hesap Aksı Etiketi

Hesap aksının X veya Y doğrultularından hangisinde olduğunu belirtmek için Yön bölümündeki ilgili seçeneği (“X”
veya “Y”) işaretleyin. “No:” bölümüne ise hesap aksının 1 ile 99 arasında bir tamsayıdan oluşan etiket numarasını
yazarak veya aşağı / yukarı okları kullanarak belirleyin. Diğer akslar artan numara sırasıyla program tarafından
otomatik olarak isimlendirilebilir. Numaraların sıralı olması gerekli değildir. Diğer tüm eleman girişlerinde olduğu
gibi aynı ismin birden fazla aksa verilmesine izin verilmemektedir.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, Döşeme hesap aksları da “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. Bu
Donatı Sıra
Sonlu Elemanlar yöntemi ile hesap yapıyorsanız ve seçtiğiniz “Hesap Aksı Tipi” eğer “Açıklık Bandı (Kirişsiz)”
,”Mesnet Bandı” veya “Sabit Bant” tiplerinden biri ise donatı demirlerinin yerleştirileceği sıra numarasını “Dnt.
Sıra” veri alanına girin. Bu aks boyunca yerleşecek olan donatılar altta kalıyorsa “1” aksi halde “2” girin. Donatı
hesaplarında kullanılacak etkili derinlik bu değer gözönüne alınarak belirlenecektir.
Kirişli plak döşeme sistemlerinde alt ve üst donatıların hangi sıraya yerleşeceği hesap aksının kestiği her bir
döşemenin boyutları kullanılarak otomatik olarak belirlenmektedir. Buna göre döşemenin kısa kenarı doğrultusunca
yerleştirilen donatılar birinci sıra olarak yerleştirilir. Diğer doğrultu boyunca yerleştirilen donatılar da doğal olarak
ikinci sıraya koyulacaktır.
Bu veri alanı kirişsiz plak döşeme sistemleri için kullanılmaktadır. Sonlu Elemanlar yöntemi ile hesap yapıyorsanız ve
seçtiğiniz “Hesap Aksı Tipi” eğer “Açıklık Bandı” veya “Mesnet Bandı” ise donatı demirlerinin yerleştirileceği sıra
numarasını bu veri alanına girin. Bu aks boyunca yerleşecek olan donatılar altta kalıyorsa “1” aksi halde “2” girin.
Donatı paspayı bu değer gözönüne alınarak belirlenecektir.
1. Birinci sıra donatılarda:
Paspayı = Beton Örtüsü + (AksYönü Donatı Çapı / 2)
2. İkinci sıra donatılarda:
Paspayı = Beton Örtüsü + (Aks Yönü Donatı Çapı / 2)
+ (Diğer Yön Donatısı Çapı)
formülleri kullanılmaktadır.
Sonlu Elemanlar Aksı

“Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı” seçeneğini seçmeniz durumunda; hesap aksının
geçtiği döşemelerin analiz sonuçları Sonlu Elemanlar modelinden elde edilecektir.
“Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “Analitik H. Aksı” seçeneğini seçmeniz halinde; hesap aksını
yerleştirdiğiniz anda döşemelerin analizi “Moment Katsayıları” yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecek ve döşeme
donatıları hemen seçilecektir.
Sonlu Elemanlar akslarının donatı hesabının yapılabilmesi için ilgili katın “Sonlu Elemanlar Modelini”nin hazırlanarak
analizinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
“SE Aksı”nı seçmeniz durumunda “SE” sayfasında yeralan Döşeme Hesap Aksı Tipleri seçenekleri de aktif konuma
gelecektir. Dolayısıyla, bir sonlu elemanlar aksı tanımlıyorsanız, bu aksın geçtiği döşemelerin sistemine uygun bir
hesap aksı tipini işaretlemeniz gereklidir.
Örneğin, kirişli plak sistemine sahip bir kat planında çalışıyorsanız, döşeme hesap aksının tipi “Açıklık Aksı (Kirişli)”
olmalıdır. Benzer şekilde, mantar döşeme sistemine sahip bir kat planında ise yerleşim yerine bağlı olarak, “Açıklık
Bandı (Kirişsiz)”, “Mesnet Bandı” “Sabit Bant” ve/veya ““Sonlu Elemanlar Nervür Aksı”seçeneklerinden birini
kullanabilirsiniz.
Eğer döşeme hesap aksını kaset veya nervür döşemelerin analizini sonlu elemanlar yöntemi kullanarak
gerçekleştirecekseniz, döşeme hesap aksının tipi “Sonlu Elemanlar Nervür Aksı” olarak seçilmelidir.
Konstrüktif Aks
“Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “Konstrüktif H. Aksı” seçeneğini işaretleyerek, hiçbir hesaba
bağlı kalmaksızın seçtiğiniz bölgelere elle donatı yerleştirebilirsiniz.
Bu seçeneği işaretlediğiniz zaman “Konstrüktif Hesap Aksı” menüsü de ekrana yüklenecektir. Bu menüde yeralan
veri alanlarını doldurarak istediğiniz donatıyı aksı yerleştirdiğiniz bölgede tanımlayabilirsiniz.
“Tip” bölümünde yeralan listeden “Konstrüktif H. Aksı” seçeneğinin dışındaki seçeneklerden birini seçtiğinizde bu
menü kapatılacaktır.
“Konstrüktif H. Aksı” seçeneğini Nervür döşemelere ve Konsol Plaklara dağıtma donatısı yerleştirirken
kullanabilirsiniz.
Aks Başı/Sonu Kontrolü

“Tip” bölümünün hemen altında yeralan kontrolleri kullanarak Döşeme Hesap Aksı'nın başlangıç ve sonu ile ilgili
sınır şartlarını tanımlayabilirsiniz.
Bu bölümde ilk satırdaki seçenekler aksın başlangıç ucunu, ikinci satırdakiler ise aksın sonu ile ilgili bilgileri
içermektedir. Aksın doğrultusunu, çizdirdikten sonra yerleştirilen ok işaretine bakarak kontrol edebilirsiniz. Ok
işareti her zaman aksın sonunu göstermektedir.
Bu menüdeki seçenekler:
Döşeme Gönye Konsol
Başta:
Sonda:
Aksın herhangi bir ucunda konsol varsa, o ucu belirleyen satırdaki “Konsol” seçeneğini işaretleyin. Aksın ucu normal
olarak bir kiriş ile sonlanıyorsa, o ucu belirleyen satırdaki “Gönye” seçeneğini işaretleyin.
Aynı katta hem nervür, hem de plak döşemeler varsa ve döşemelerin mesnet donatılarının diğer tarafa “L/4” kadar
geçmesini istiyorsanız ilgili ucu belirleyen satırdaki “Döşeme” kutucuğunu işaretleyin. “Döşeme” kutucuğunu
işaretlediğiniz zaman ekranda “L/4” hesabına esas olması açısından komşu döşemenin genişliğini yazabileceğiniz bir
veri alanı belirecektir.
Bu veri alanına, komşu döşemenin genişliğini yazarak bilgi girebileceğiniz gibi, Orion Bina Tasarım Sistemi 'nin
mesafeyi ölçmesini de sağlayabilirsiniz. Bunun için önce veri alanına işaretleyicinizin sol butonu ile tıklayın, ardından
da yine işaretleyiciniz ile tıklayarak komşu döşemenin herhangi bir çizim öğesini grafik penceresinden gösterin.
Plak döşemeler için döşeme etiketini, nervür döşemeler için ise herhangi bir çizgiyi veya nervür etiketini
gösterebilirsiniz.
İntegral Hesap Aksı

Plak Döşemelerde kullanılan Sonlu Elemanlar akslarında donatı hesabında kullanılacak Tasarım Momentlerinin
belirlenmesi için kullanılacak yöntemi “SE” sayfasında yeralan “İntegral H. Aksı” kutucuğunu işaretleyerek kontrol
edebilirsiniz.
Sonlu Elemanlar hesap akslarının moment diagramlarını çizmek için aks doğrultusunda (“Boyuna Nokta Adedi” ile
kontrol edilen) bir dizi nokta alınmaktadır. Bu noktaların her birindeki moment değeri ise o noktadan aksın enine
doğru kullanılan (“Enine Nokta Adedi” ile kontrol edilen) noktalardaki değerler incelenerek hesaplanmaktadır.
Her bir boyuna noktadaki Tasarım Momentinin belirlenmesinde iki yöntem kullanılmaktadır:
Maksimum: Aksın o noktasındaki eni içerisindeki en büyük değer kullanılarak.
İntegral: Aksın o noktasındaki eni boyunca çizilen moment diagramının integrali hesaplanarak.
Önemli Not: Genellikle kolonlar boyunca geçirdiğiniz sabit bant hesap akslarında kolon noktalarında oluşan sivri
değerleri azaltabilmek için “İntegral H. Aksı” kullanılmaktadır. Ancak, İntegral hesap akslarının genişliği mesnet
momentlerini önemli ölçüde etkilediği için, bu akslar dikkatli bir biçimde kullanılmalıdır.
Boyuna ve Enine Nokta Adedi

Plak Döşemelerde kullanılan Sonlu Elemanlar akslarında aks boyunca kullanılacak nokta adedini “Boyuna Nokta
Adedi”, aks doğrultusuna dik yönde kullanılacak nokta adedini “Enine Nokta Adedi” veri alanlarını kullanarak
Döşeme Hesap Akslarının Kullanım Amacı

Döşeme Hesap Aksları aşağıdaki amaçlar için kullanılmaktadır:
1. Plak döşemelerin analiz ve dizaynının yapılması: Sadece üzerinden Döşeme Aksı geçen plak döşemeler bu
akslar boyunca hesaplanmaktadır. Hesap aksının sonlu elemanlar aksı olması halinde analiz sonuçları Sonlu
Elemanlar Modülünden alınır. Aksi takdirde Moment Katsayıları yöntemine göre Plak döşemelerin analizi
yapılır.
2. Plak Döşemelerin Donatılarının Yerleştirilmesi: Üzerinden Döşeme Aksı geçen plak döşemelerin donatıları
geçirilen hesap aksları boyunca yerleştirilmektedir.
3. Nervür ve Kaset döşemelerin hesabının yapılması: Sürekli kiriş analizi ile nervür kirişlerinin hesabı yapılır.
Donatı hesapları sadece döşeme hesap aksının geçtiği doğrultuda yapılmakta ve donatı boyları aksın geçirildiği hat
üzerinde hesaplanarak çizilmektedir. Bu nedenle “L” döşemeler gibi aynı yönde değişik donatı boylarına ihtiyaç
duyulan döşemelerde aynı döşemenin farklı bölümlerinden geçecek şekilde birden fazla donatı hesap aksı çizilmesi
gerekir.
D102
D101 D101
d=12
d=12 d=12
X1 X1
D103
d=12
X2 X2
Döşeme Hesap Aksı Yerleşimi
Benzer şekilde bir döşemenin aynı kenarı üzerinde farklı komşuluk ilişkilerine bağlı olarak donatıların bir bölümünün
farklı uzunlukta kesilmesi yada mesnette gönye yapılması gerektiğinde bu durumları ayrı ayrı göz önüne alabilmek
için aynı döşeme üzerinden geçen birden fazla döşeme hesap aksı çizilmesi gerekmektedir.
Döşeme Hesap Aksı Tipleri

Araç Çubuklarında veya Eleman çekmenüsünde yeralan Döşeme Hesap Aksı
butonu’na bastığınız zaman, “Hesap Aksı Özellikleri“ menüsü yüklenecektir.Bu
menü yardımıyla farklı döşeme aks tipleri seçmek mümkündür.
Hesap Aksı Menüsü
“Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı” seçeneğini seçmeniz durumunda; aks boyunca
yeralan döşemelerin hesapları “Sonlu Elemanlar Analizi” yöntemi ile elde edilen momentler kullanılarak
gerçekleştirilecektir.
“Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “Analitik H. Aksı” seçeneğini seçmeniz halinde Hesap Aksları
“Moment Katsayıları Yöntemi”ne göre analitik hesap yapmaktadır.
Eğer “Sonlu Elemanlar Yöntemini” kullanmak istiyorsanız, “SE Aksı” seçeneğini seçtikten sonra “SE” sayfasında
yeralan Sonlu Elemanlar Hesap Aksı tiplerinden amacınıza uygun birine basarak tanımlamak istediğiniz hesap
aksının türünü belirtmeniz gereklidir. Hesap aksı sonuçlarının Sonlu elemanlar Modelinden aktarılması sırasında
seçilen aks tipi önemli rol oynamaktadır.
Döşeme Hesap Akslarının kullanımı ile ilgili daha detaylı bilgi için Kullanım Kılavuzunun “Döşeme Hesapları”
bölümüne bakabilirsiniz.
Yeni bir Döşeme Hesap Aksı Girişi

Yeni bir Döşeme Hesap Aksı girme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında veya Eleman çekmenüsünde yeralan “Döşeme Hesap Aksı” butonuna basın.
2. “Hesap Aksı Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra hesap aksının X veya Y doğrultularından hangisinde
olduğunu belirtmek için Yön bölümündeki ilgili seçeneği (X veya Y) işaretleyin. “No:” bölümüne ise hesap
aksının 1 ile 99 arasında bir tamsayıdan oluşan etiket numarasını yazarak veya aşağı/yukarı okları
kullanarak belirleyin. Numaraların sıralı olması gerekli değildir. Tüm diğer eleman tanımlarında olduğu gibi
aynı etiketin birden fazla aksa verilmesine izin verilmemektedir.
3. Eğer çizeceğiniz aks bir Sonlu Eleman Hesap Aksı olacaksa “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı”
seçeneğini işaretledikten sonra “SE” sayfasındaki aks tiplerinden uygun olanınını seçin.
4. Sonlu Elemanlar yöntemi ile hesap yapıyorsanız ve seçtiğiniz hesap aksı tipi “Açıklık Bandı (Kirişsiz)”,
“Mesnet Bandı” veya “Sabit Bant” tiplerinden biri ise donatı demirlerinin yerleştirileceği sıra numarasını
“Dnt. Sıra” veri alanına girin. Bu aks boyunca yerleşecek olan donatılar altta kalıyorsa “1” aksi halde “2”
girin. Donatı hesaplarında kullanılacak etkili derinlik bu değer gözönüne alınarak belirlenecektir.
5. Döşeme Hesap Aksı'nın yerini işaretleyiciniz ile iki nokta göstererek belirleyebilirsiniz. Birinci noktada
işaretleyicinizin sol butonuna basın ve basılı tutarak ikinci noktaya kadar sürükleyin. Aksın çizildiğini
göreceksiniz. Eğer Moment Katsayıları yöntemini kullanıyorsanız, Aks boyunca döşemelerin hesabı da bu
aşamada gerçekleşecek ve döşeme donatıları da çizilecektir.
Bu noktalar, ilgili döşeme aksının kapsadığı tüm kirişlerin ve döşemelerin üzerinden geçecek şekilde
seçilmelidir.
Mevcut Bir Döşeme Hesap Aksının Düzeltilmesi

Eğer daha önce tanımlanmış bir Döşeme Hesap Aksı'nı düzeltmek, silmek veya yeni bir Döşeme Hesap Aksı
tanımlamak için şablon olarak kullanmak istiyorsanız:
1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz herhangi bir döşeme hesap aksını seçiniz.
Özellikleri Yükle” seçeneğini seçin.
3. Ekrana gelen “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde ilgili veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda doldurun.
4. “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde, “Genel” sayfasında yeralan “Güncelle” butonuna bastığınız zaman
döşeme hesap aksı düzenlemelerinize göre yeniden çizilecektir. Güncelle seçeneğini işaretleyicinizin sağ
butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden de seçebilirsiniz.
Döşeme Hesap Aksı Kısayol Menüsü

Döşeme Hesap Aksları ile ilgili işlemleri bir döşeme aksı seçiliyken işaretleyicinizin sağ butonuna basarak
erişebildiğiniz “Kısayol Menüsü”nü kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
Kısayol menüsünde “Sil”, “Güncelle” ve “Özellikler” gibi genel fonksiyonların dışında aşağıdaki seçenekler
yeralmaktadır:
Döşeme Aksı Donatı Kontrolü

Bu seçeneği kullanarak seçili Hesap Aksı boyunca yerleşmiş olan plak döşemelerin donatı hesaplarını yeniden
yaptırarak mevcut donatıların yeterliliğini kontrol edebilirsiniz.
Bu işlem sonucunda bu aksa ait döşeme hesap raporu ekrana gelecektir.
Kattaki veya binadaki tüm Döşeme Hesap Akslarına bağlı plak döşemelerin veya nervür döşemelerin hesabını
yaptırmak için “Program” çekmenüsünde yeralan “Döşeme Hesapları” ve/veya “Nervür Döşeme Analizleri”
seçeneklerini kullanabilirsiniz.
Donatıları sil
Seçilmiş olan Döşeme Hesap Aksına atanmış donatılar varsa, bu seçeneği kullanarak donatıları silebilirsiniz.
Ölçüler
Ölçü yerleşimine başlamadan önce:
1. Ölçülendirilecek elemanların girilmiş olması,
2. Ölçülendirme yapılacak katın seçilerek (Bina çekmenüsündeki “Kat Seç” menüsü veya Grafik Editör
penceresinin sağ üstündeki “Kat Listesi” kullanılarak) “Güncel” hale getirilmiş olması,
gereklidir.
Ölçü Menüsü
“Eleman” çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında yeralan “Ölçü“ butonuna
bastığınız zaman çizim alanı üzerinde “Ölçü Özellikleri” menüsü görülecektir.
Ölçü Butonu
“Ölçü Özellikleri“ menüsünde yeralan bilgiler:
Ölçü Tipi
Ekranda gösterdiğiniz herhangi iki nokta arasındaki mesafeyi “Hizalı”, “Yatay”, “Dikey” yada “Açılı” olarak ölçmek
mümkündür. Bu bakımdan ekranda ölçü noktalarını göstermeden önce ilgili ölçü tipini seçmiş olmanız
gerekmektedir.
“Yatay” veya “Dikey” ölçü tiplerinden birini seçtiğinizde, ekranda göstereceğiniz iki nokta arasındaki yatay veya
dikey mesafe ,bu iki noktanın oluşturduğu hayali doğrunun açısına bakılmaksızın ölçülmektedir.
Ölçü tipini “Hizalı” olarak seçtiğinizde ekranda göstermiş olduğunuz iki nokta arasındaki uzaklık bu iki noktayı
doğrusal olarak birleştirecek bir hat üzerinde ölçülür ve bu iki nokta ile oluşturmuş olduğunuz hayali doğru ile hizalı
olacak şekilde ekrana çizilir.
“Açılı” ölçü tipinde ise verilen iki noktanın arasındaki mesafe istenen bir açıda ölçülür ve aynı açıda ekrana çizilir.
Ölçü Tipi olarak “Açılı Ölçü” seçeneğini işaretlemeniz durumunda bu veri alanının hemen yanında bulunan “Ölçü
Açısı” alanı aktif hale gelecektir. Bu alana yazacağınız açının yataydan ölçülüyor olması ve derece cinsinden ifade
edilmesi gerekmektedir.
Açılı Ölçü
 Dikey Ölçü
Hizalı Ölçü
Yatay Ölçü
Ölçü Tipleri
Sürekli Ölçü
Ardışık ölçülerin yerleştirilmesini kolaylaştırmak amacıyla “Sürekli Ölçü” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bir ölçü
yerleşimini tamamladıktan sonra, “Sürekli Ölçü” butonuna basın ve sıradaki ardışık ölçünün sadece ikinci noktasını
işaretleyin. Önceki ölçünün ikinci noktası ile seçtiğiniz nokta arasında önceki ölçünün hizasında ve doğrultusunda bir
ölçü daha yerleşecektir.
Bu işlemi istediğiniz kadar ardışık ölçü yerleşimi amacıyla tekrarlayabilirsiniz.
Otomatik Ölçü
Aynı hat üzerinde yeralan birden fazla elemanı bir defada ölçülendirebilmek amacıyla “Otomatik Ölçü” seçeneğini
kullanabilirsiniz. Otomatik ölçü yerleştirmek için:
1. “Otomatik Ölçü” butonuna basın,
2. “Ölçü Tipi”ni belirleyin,
3. Ölçülendirilecek elemanları kesecek şekilde ekranda iki nokta sürükleyin,
4. Ölçü çizgisinin yerini belirlemek amacıyla bir nokta işaretleyin,
5. “Otomatik Ölçü Parametreleri” formu ekrana gelecektir. Kesmiş olduğunuz elemanlar içerisinde
ölçülendirmek istemediklerinizin (varsa) işaretini kaldırın,
6. “Toplam Ölçü” istiyorsanız bu alanın işaretli olmasını kontrol edin. Toplam ölçü çizgisinin mevcut ölçülerin
çizgisine olan mesafesini girin,
7. “Tamam” butonuna basarak ölçülerin yerleştirilmesini sağlayın.
8. “İptal” butonuna basarak ölçülendirme işleminden vazgeçebilirsiniz.
Ölçüler, belirttiğiniz ölçü çizgisi doğrultusunda sürükleme yaptığınız iki nokta arasındaki tüm elemanları içerecek
şekilde yerleştirilecektir.
Kat / Genel Ölçüsü

Güncel hale getirilmiş katta akslar gibi tüm katlarda bulunan elemanları ölçülendiriyorsanız bu ölçülerin tüm katlara
aynı anda çizilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için Ölçü Menüsünde yer alan “Genel Ölçü” ifadesinin sağındaki
kutucuğu işaretlemeniz gerekmektedir. Varsayılan değer olarak “Kat Ölçüsü” kutucuğu işaretlidir. Bu durumda
atacağınız ölçü sadece güncel katda çizilecektir.
Uzatma Çizgileri
Ölçü çizgisine dik olarak ölçü noktalarının doğrultusunda iki uca yerleştirilen uzatma çizgilerinin yerleşimini bu
seçenekler ile kontrol edebilirsiniz.
Genelde her iki uzatma çizgisi de yerleştirilmektedir. Bu seçenekler ile ilk ya da ikinci uzatma çizgisinin çizilmesini
önleyebilirsiniz.
Uzatma Çizgisi Boyu

Ölçünün başladığı ve bittiği noktaları tam olarak gösterebilmek için ölçü çizgisi üzerine “Uzatma Çizgileri”
yerleştirebilirsiniz. Uzatma çizgilerinin boyunu bu veri alanına yazacağınız değer ile kontrol edebilirsiniz.
Uzatma çizgilerinin boyu, ölçü çizgisinde başlayarak ölçülmektedir.
Ölçü Ölçeği
Aynı pafta üzerinde farklı çizim ve detay ölçeklerinin kullanılması durumunda detay ölçeği ile çizilmiş elemanların
doğru ölçülendirilebilmesi için “Ölçek” veri alanını kullanabilirsiniz. Örneğin aksların 1/50 ölçeğinde, kolon
detaylarının ise 1/20 ölçeğinde çizilmiş olduğu bir kolon aplikasyon planı üzerinde aksları yeniden ölçülendirirken,
“1” olarak kullandığınız ölçeği, kolonları ölçülendirirken “0.4” (20/50) olarak düzeltmeniz gerekmektedir.
Yeni Bir Ölçü Yerleştirme

Yeni bir Ölçü Yerleştirme işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında yeralan “Ölçü” butonuna basınız.
2. “Ölçü Özellikleri” menüsü çizim ekranına gelince ilk olarak “Hizalı Ölçü”,”Yatay Ölçü”,”Dikey Ölçü” , “Açılı
ölçü” seçeneklerinden ilgili butona basın.
3. Sadece seçilen iki nokta arasındaki uzaklığı ölçmek için, “Sürekli Ölçü” ya da iki nokta arasında istediğiniz
tüm elemanları ve bu elemanların birbirlerine olan mesafelerini detaylı olarak ölçülendirmek istiyorsanız
“Otomatik Ölçü” butonlarından birine basın.
4. “Kat Ölçüsü” veya “Genel Ölçü” seçeneklerinden istediğinize uygun olanını seçerek çizilen ölçünün tüm
katlarda veya sadece güncel olan katta görünmesini sağlayabilirsiniz.
5. “Ölçü Özellikleri” menüsü üzerinde istediğiniz değişiklikleri yaptıktan sonra, ölçülendirme yapılacak
bölgenin başını ve sonunu belirlemek üzere “Ölçü hattı 1. noktası”, “Ölçü hattı 2. noktası” ve “Ölçü Çizgisi
Yerini” ekranda işaretleyerek gösterin. “Otomatik Ölçü” kullanıldığında ölçü hattı 1. ve 2. noktaları
sürükleme işlemi ile gösterilmelidir.
Mevcut Bir Ölçünün Düzeltilmesi
Mevcut bir Ölçüyü düzeltmek istiyorsanız, bu ölçüyü ekrandan silerek yeniden tanımlamanız gerekmektedir.
Betonarme Kesitler
Betonarme kesit yerleşimine başlamadan önce;
1. Kesitte yer alması istenen tüm elemanların girilmiş olması,
2. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) kesit yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek (Bina çekmenüsündeki
“Kat Seç” menüsü veya Grafik Editör penceresinin sağ üstündeki “Kat Listesi” kullanılarak) “Güncel” hale
Kesit Özellikleri Menüsü

Araç Çubuklarında yeralan “Kesit“ butonuna bastığınız zaman veri alanına
“Kesit Özellikleri“ menüsü yüklenecektir.
Kesit Butonu
“Kesit Özellikleri” menüsünde yeralan bilgiler:
Etiket
“Genel” sayfasında yeralan ve Kesiti tanımlamakta kullanılan kesit adını bu alana yazabilirsiniz. Kesit Etiketleri en
fazla 8 karakter ile sınırlıdır.
Üst Kolon Boyu / Alt Kolon Boyu

“Genel” sayfasında yeralan ve Kolonların bulunduğu bir hattan kesit almak istediğinizde kolonların varsa üst ve alt
katlara doğru uzamaları kesit üzerinde gösterilmektedir. Bu uzantıların boylarını “Üst Kolon Boyu” ve “Alt Kolon
Boyu” veri alanlarını kullanarak tanımlayabilirsiniz.
Kesit Açısı
“Genel” sayfasında yeralan “Kesit Açısını Tanımla” seçeneğini işaretlediğiniz takdirde aldığınız kesit planda yatayla
“Kesit Açısı” veri alanına girdiğiniz değer kadar döndürülerek çizilecektir.
“Kesit Açısını Tanımla” seçeneği işaretli değilse kesit çizimi kesit çizgisine paralel bir posizyona yerleşecektir.
Kesitte Aksları Göster

Kesitin kestiği aksları da kesite dahil etmek istiyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
“Kesit Özellikleri “ menüsünde yeralan “Kesitte Aksları Göster” seçeneğinin işaretini kaldırdıktan sonra “Güncelle”
seçeneğini kullanmanız halinde aldığınız kesitte aks isimleri yeralmayacaktır.
Aksları Ölçülendir
“Kesit Özellikleri“ menüsünde yeralan “Aksları Ölçülendir” seçeneğinin işaretli olması halinde kesitte gösterilen
aksların araları ölçülendirilecektir.
Kesitte Donatıları Göster

“Kesit Özellikleri“ menüsünde yeralan “Kesitte Donatıları Göster” seçeneğinin işaretli olması halinde ise kesiti
aldığınız yerdeki plak döşeme donatıları kesitte çizilecektir.
Bu veri alanlarından herhangi birinde değişiklik yapmanız durumunda yaptığınız değişikliklerin çizime yansıması için
“Güncelle” butonuna basmanız gerekmektedir.
Yeni Bir Kesit Girişi
Yeni bir kesit tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında veya “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Kesit” butonuna basın.
2. “Kesit Özellikleri “ menüsü veri alanına yüklendikten sonra kesite bir isim verin ve “Üst Kolon Boyu” ve
“Alt Kolon Boyu” bilgilerini girin.
3. Kesiti geçirmek istediğiniz hattı ekranda göstermek için, kesitte gösterilmesini istediğiniz tüm elemanların
dışında kalacak bir noktada işaretleyicinizin sol butonuna basıp basılı tutarak tüm elemanları kesecek
şekilde bir hat oluşturduktan sonra istediğiniz bir noktada işaretleyicinizin butonunu bırakın.
4. Kesitin yerleştirilmesi için çizim alanının istediğiniz bir bölümünde bir nokta işaretleyin. Kesitinizde plak
döşemeler varsa gösterdiğiniz nokta plak döşemelerin üst kotu olarak kabul edilecek ve kesitin kısımları bu
referansa göre otomatik olarak çizilecektir.
Düzlem Elemanı
Elemanların düşey düzlemdeki kotlarının ayarlanmasında kullanılan Düzlem Tanımları yapısal bir eleman değildir.
Kolon, perde, kiriş veya plak elemanların 3 boyutdaki düzenlemeleri amacıyla kullanılmaktadır.
Yeni bir projeye başlıyorsanız “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Düzlem
Tanımı” seçeneğini veya Araç Çubuklarında yeralan “Düzlem Tanımı”
Düzlem Elemanı Butonu butonunu kullanarak veri alanına “Düzlem Özellikleri” menüsünü
yükleyebilirsiniz.
Eğimli Plak gibi (örneğin: rampalar ve eğimli çatı döşemeleri) plan düzlemine paralel olmayan elemanların veya aynı
katta farklı kotların modellenmesini kolaylaştırmak amacıyla Düzlem Elemanı kullanılabilir.
Tüm yapısal elemanlar Akslar referans alınarak yerleştirilmektedir. Bu nedenle Düzlem elemanı yerleşimine
başlamadan önce:
1. Düzlem elemanların yerleşiminde kullanılacak aksların tanımlanmış olması,
2. Binadaki Katların (veya en azından düzlem elemanlarını yerleştireceğiniz bir katın) tanımlanmış olması,
3. (Birden fazla kat tanımlanmış ise) düzlem elemanlarını yerleştirmeye başlayacağınız katın seçilerek (Bina
kullanılarak) “Güncel” hale getirilmiş olması
gereklidir.
Yeni Bir Düzlem Elemanı Girişi

Yeni bir Düzlem Elemanı tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Araç Çubuklarında yeralan “Düzlem Tanımı” butonuna basın. Bu seçeneğe “Eleman” çekmenüsünden de
ulaşabilirsiniz.
2. “Düzlem Tanımı” penceresi yüklendikten sonra Düzlem elemanının etiketini “Düzlem No” alanının
sağında yeralan yukarı ve aşağı ok işaretlerinin bulunduğu butonları kullanarak değiştirebilirsiniz.
3. “Yerleşim” butonuna basınız. Ekrana gelen “Düzlem Yerleşimi” penceresinde “Aks Bölgesi” veya “Aks
Göster” yöntemlerinden birini kullanarak düzlem elemanını istediğiniz aks bölgesine yerleştiriniz. “Aks
Bölgesi” veya “Aks Göster” yöntemleri hakkında daha ayrıntılı bilgi alabilmek için Kullanım Kılavuzunun
“Plak Döşeme Elemanı” yerleşimi ile ilgili bölümüne bakabilirsiniz.
4. Aynı menüde yeralan ve düzlemin üç köşe noktasının koordinatlarını belirten “Nokta 1”, “Nokta 2” ve
“Nokta 3” veri alanları otomatik olarak doldurulacaktır. “Nokta 1” düzlem elemanının sol alt köşesi olmak
üzere, diğer noktalar saat yönünün tersi istikametinde program tarafından belirlenecektir. Düzlem
elemanının 4. noktasının koordinatları program tarafından hesaplanacağından bu veri alanlarında
yeralmamaktadır.
5. Düzlem elemanını ilk tanımladığınızda “Z” veri alanlarındaki değerler sıfır olacaktır. Bu düzlemin bulunduğu
kat seviyesine paralel ve aynı seviyede olduğunu göstermektedir. “Z” veri alanlarına pozitif bir değer
girdiğiniz takdirde düzlemin ilgili köşesi kat seviyesinden girilen değer kadar yukarı kaydırılacaktır.
Mevcut Bir Düzlem Elemanının Düzeltilmesi

1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz düzlem elemanını seçiniz.
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna basarak ekrana gelen kısayol menüsündeki “Özellikler” veya “Seç ve
Özellikleri Yükle” seçeneğini işaretleyin. “Özellikler” menüsüne Araç Çubuklarında yeralan “Düzlem
Tanımı” butonuna basarak da erişebilirsiniz.
3. “Düzlem Özellikleri” menüsündeki istediğiniz veri alanlarını (örneğin: Z gibi) değiştirin.
4. “Düzlem Özellikleri” menüsünde yeralan “Güncelle” veya işaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda
ekrana gelen kısayol menüsündeki “Güncelle” seçeneğini seçerek bilgilerin güncellenmesini
sağlayabilirsiniz.
Düzlem Elemanı Kısayol Menüsü

Sıkça kullanılan komutlara işaretleyicinizi sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden de
ulaşabilirsiniz.
Düzlem içinde kalan ve kenarlarındaki tüm elemanların kotlarının düzleme gore ayarlanmasını sağlamak için kısayol
menüsünde yeralan “Elemanları Düzleme Göre Ayarla” seçeneğini kullanabilirsiniz.
“Sil”, “Aynala” ve “Özellikler” gibi seçenekler tüm elemanların kısayol menülerinde mevcuttur.
Mesnet Tipleri Tanımlanması

Yapısal Modelde yeralan kolonların ve perdelerin alt düğüm noktalarında
yeralan altı adet serbestlik derecesinin her biri kullanıcı isteği doğrultusunda
Mesnet Tipi Tanımları kısıtlanabilir ya da serbest bırakılabilir. Bunun yanısıra, her bir serbestlik
derecesine eksenel ve dönme yayları atanabilir.
Kolon veya Perde alt düğüm noktalarına atanacak yeni mesnet tipleri yaratmak için;
1. Eleman çekmenüsünde yeralan “Mesnet Tipi Tanımları” seçeneğini tıklayınız.
2. Ekrana gelen “Mesnet Tipleri” penceresinde yeralan listedeki “Varsayılan" mesnet tipi, “K01’de bulunan
kolon/perde elemanlarının alt uçlarındaki altı serbestlik derecesinin de kısıtlanmış olduğu mesnet tipidir.
Başka bir deyişle, “K01” seviyesinde bulunan tüm kolon alt düğüm noktaları ankastre, diğer kat
seviyelerindeki düğüm noktaları ise serbest olarak tanımlanacaktır.
3. “Varsayılan” mesnet tipinden farklı bir mesnetlenme durumu yaratmak için “Yeni Ekle” butonuna basınız.
Bütün serbestlik dereceleri kısıtlanmış yeni bir mesnet kategorisi eklenecektir.
4. Bir düğüm noktasında yer alan altı adet serbestlik derecesi şunlardan oluşmaktadır: X; global X ekseni
doğrultusundaki öteleme, Y; global Y ekseni doğrultusundaki öteleme, Z ise Z ekseni doğrultusundaki
ötelemeyi temsil etmektedir. X-Dönme, Y-Dönme ve Z-Dönme serbestlik dereceleri ise bu eksenler
etrafında tanımlanmışlardır. Bu serbestlik derecelerinin yanındaki kutucuğun işaretli olması ilgili serbestlik
derecesinin kısıtlanmış olduğunu göstermektedir. Bu kutucuğun işaretini kaldırdığınızda “Yay Rijitliği” alanı
aktif hale gelecektir. Bu alana uygun birimde yay sabiti girebilir ya da 0 yazarak tamamen serbest
bırakabilirsiniz. İstediğiniz düzenlemeleri yaptıktan sonra “Tamam” butonuna basarak “Mesnet Tipleri”
penceresini kapatınız.
İpucu: Kolon ve perdelerin değişik kotlarda kesildiği kademeli sistemlerde, “Varsayılan” mesnet tipinin haricinde bir
ankastre mesnet tanımını da siz yaratın. Daha sonra bu mesnet tipini açıklandığı gibi kısa kesilen kolonlara atayın.
Zemin-Yapı Etkileşimli sistemlerin çözümü de bu özellik kullanılarak gerçekleştirilebilir. Yapılması gereken, istenilen
serbestlik derecesi yaylarla sabitlenmiş olan yeni bir mesnet tipi yaratmaktır. Ancak, zemini modelleyecek olan yay
sabitleri oldukça dikkatli bir şekilde girilmelidir. Bilimsel verilere dayanmayan ve hatalar içeren bir yay sabitinin
kullanılması, üst yapı kuvvetlerini olumsuz yönde etkileyecektir.
Eleman Kesit Tipleri Tanımı

Eleman çekmenüsünde yeralan “Eleman Kesit Tipleri Tanımı” seçeneği
kullanıldığında ekrana gelen “Eleman Kesit Tipleri” tablosu yardımıyla
Eleman Kesit Tipleri modelinizde yeralan kolon, kiriş ve perde elemanlarının boyutlarını
TanımıButonu inceleyebilirsiniz. Ayrıca yine bu tabloda perde elemanlarının modellenmesinde
kullanılan rijit kirişler de yeralmaktadır.
Döşeme Ek Yük Kütüphanesi

Döşemelerin üzerinde yer alan kendi öz ağırlığı dışındaki ek sabit yükler, “Eleman” çekmenüsü altında yer alan
“Döşeme Ek Düşey Yük Kütüphanesi” yardımıyla oluşturulabilir. Oluşturulan bu yükler daha sonra “Döşeme
Özellikleri” menüsünde “Yükler” sayfasında açılır bir liste yardımıyla döşemeye atanabilir.
Döşeme Ek Yük Kütüphanesi 3 tablodan oluşmaktadır:
Yük Bileşenleri: Değişik döşeme üstü malzemeleri ve birim ağırlıkları bu tabloda yer almaktadır. Ek malzemeler
eklenebilir.
Yük Grupları: Döşemelere atanacak yük grupları burada oluşturulabilir. Yük grupları çok sayıda katmandan
oluşabilir.
Yük Katmanları: Seçili olan yük grubunun içindeki yük bileşeni katmanlarının gösterildiği tablodur. Bu tablo
kullanılarak seçili olan yük grubuna yük bileşenleri tablosundan yeni katman eklenebilir ve katmanların kalınlıkları
değiştirilebilir.
Yeni bir Yük Grubu oluşturmak için:
1. “Yük Grupları” tablosunun altındaki [+] düğmesine basarak boş bir yük grubu ekleyiniz ya da mevcut bir
yük grubunu seçerek “Çoğalt” düğmesine basınız.
2. Yük grubuna ait açıklamayı ilgili alana yazınız.
3. Yeni eklenen yük grubunun seçili olduğuna emin olduktan sonra, “Yük Bileşenleri” tablosundan istediğiniz
bir malzemeyi “Yük Katmanları” tablosuna sürükleyiniz ya da alternatif olarak, “Yük Bileşenleri”
tablosundan bir malzeme seçerek “Katman Tablosu”nun altındaki [+] düğmesine basınız.
4. Sürüklediğiniz malzemeye ait kalınlık bilgisini katman tablosuna giriniz.
Döşemelerin üzerine bu şekilde tanımlanmış yükler “Görsel Sorgulama Yöneticisi” aracılığıyla 2 boyutlu ve 3
boyutlu görünümler üzerinde renklendirilerek takip edilebilir.
Yüklerden herhangi birinde yaptığınız bir değişiklik, o yükü kullanan tüm döşemelerde etkili olacaktır. Ancak analiz
sonuçları geçersiz kılınacağından, analiz tekrarlanmalıdır.
“Düzenle” düğmesine basarak belli bir yüke sahip döşemelere otomatik olarak başka bir yük atanması sağlanabilir.
Örneğin, “ ’Oda’ yüküne sahip 1. Kattaki döşemeleri ‘Ofis’ yüküne çevir” gibi.
Modeldeki tüm döşemelerin detaylı yük analizi “Yazdır” düğmesine basılarak rapor halinde alınabilir.
Döşeme Ek Yük Kütüphanesi “Ayar Kontrol Merkezi” aracılığı ile projeler arasında taşınabilir ya da şablon olarak
kaydedilebilir.
Duvar Yükü Kütüphanesi
Kirişlerin üzerinde yer alan duvar yükleri, “Eleman” çekmenüsü altında yer alan “Duvar Yükü Kütüphanesi”
yardımıyla oluşturulabilir. Oluşturulan bu yükler daha sonra “Kiriş Duvar Yükü Düzenle” penceresinde bulunan
açılır bir liste yardımıyla kirişe atanabilir.
Kiriş Duvar Yükü Kütüphanesi 3 tablodan oluşmaktadır:
Yük Bileşenleri: Değişik duvar ve yalıtım malzemeleri ve birim ağırlıkları bu tabloda yer almaktadır. Ek malzemeler
eklenebilir.
Yük Grupları: Kirişlere atanacak duvar yükü grupları burada oluşturulabilir. Yük grupları çok sayıda katmandan
oluşabilir.
Yük Katmanları: Seçili olan yük grubunun içindeki yük bileşeni katmanlarının gösterildiği tablodur. Bu tablo
kullanılarak seçili olan yük grubuna yük bileşenleri tablosundan yeni katman eklenebilir ve katmanların kalınlıkları
değiştirilebilir.
Yeni bir Yük Grubu oluşturmak için:
1. “Yük Grupları” tablosunun altındaki [+] düğmesine basarak boş bir yük grubu ekleyiniz ya da mevcut bir
yük grubunu seçerek “Çoğalt” düğmesine basınız.
2. Yük grubuna ait açıklamayı ilgili alana yazınız.
3. Yeni eklenen yük grubunun seçili olduğuna emin olduktan sonra, “Yük Bileşenleri” tablosundan istediğiniz
bir malzemeyi “Yük Katmanları” tablosuna sürükleyiniz ya da alternatif olarak, “Yük Bileşenleri”
tablosundan bir malzeme seçerek “Katman Tablosu”nun altındaki [+] düğmesine basınız.
4. Sürüklediğiniz malzemeye ait kalınlık bilgisini katman tablosuna giriniz.
Kirişlerin üzerine bu şekilde tanımlanmış yükler “Görsel Sorgulama Yöneticisi” aracılığıyla 2 boyutlu ve 3 boyutlu
görünümler üzerinde renklendirilerek takip edilebilir. 3 Boyutlu görünümde ayrıca kirişlerin üzerindeki duvarlar
boşluklarıyla birlikte gösterilmektedir. Boşluk ve yükseklik bilgisi “Kiriş Duvar Yükü Düzenle” menüsünden
ayarlanabilir.
Yüklerden herhangi birinde yaptığınız bir değişiklik, o yükü kullanan tüm kirişlerde etkili olacaktır. Ancak analiz
sonuçları geçersiz kılınacağından, analiz tekrarlanmalıdır.
“Düzenle” düğmesine basarak belli bir yüke sahip kirişlere otomatik olarak başka bir yük atanması sağlanabilir.
Örneğin, “ ’10 cm Tuğla Duvar’ yüküne sahip 1. Kattaki kirişleri ’20 cm Tuğla Duvar’ yüküne çevir” gibi.
Duvar Yükü Kütüphanesi “Ayar Kontrol Merkezi” aracılığı ile projeler arasında taşınabilir ya da şablon olarak
kaydedilebilir.
Isı Farkı Bilgisi Tanımı

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde kolon, kiriş ve perde elemanlarına ısı farkı yüklemeleri tanımlanabilir.
Perdelerin kabuk elemanlarla modellendiği durumlarda ısı farkı bilgisi kabuk elemanlarına uygulanır. Isı farkından
dolayı oluşacak deplasmanlar engellendiği zaman elemanlarda kesit zorlanmalarına sebep olur.
Temel olarak iki çeşit ısı farkı yüklemesi bulunmaktadır.
Eşit Isı Farkı: Elemanda eksenel uzama ya da kısalmaya sebep olur.
Gradyan Isı Farkı: Elemanların yüzlerindeki ısı değişimlerinin farklı olması durumudur. T22, lokal eksen 3 etrafında
eğilme yaratacaktır. Benzer şekilde T33, lokal eksen 2 etrafında eğilmeye sebep olur.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde elemanlarda “Isı Farkı Bilgisi” tanımlamak için:
1. Öncelikle “Isı Farkı Yüklemesi” tipinde yük halleri içeren kombinasyon oluşturmanız gereklidir.
2. Isı farkı tanımlamak istediğiniz elemanları seçerek sağ tıklayınız ve “Isı Farkı Bilgisi Tanımla” seçeneğini
işaretleyiniz. “Isı Yükü” penceresi yüklenecektir.
3. Isı farkını atamak istediğiniz yük halini “Yük Hali” listesinden seçiniz. Bu listeye sadece ısı farkı yüklemesi
tipindeki yük halleri gelecektir. Isı farkı yük hali yoksa liste boş gelir.
4. Gerekli olan ısı farklarını “T (Eksenel)”, “T-22 (Gradyan)” ve “T-33 (Gradyan)” alanlarına santigrat derece
(°C) cinsinden giriniz. Eksenel ısı farkı için pozitif değerler ortam sıcaklığından daha yüksek değerleri
gösterir.
5. Formu kapatmadan önce ısı farkının uygulanacağı eleman tiplerini ve seçim kümesini belirtiniz. “Seçili
Elemanlara Uygula” seçeneğini işaretlerseniz, sadece seçilen elemanlara aynı ısı farkı uygulanır. “Aktif
Kattaki Tüm Elemanlara Uygula” seçeneği ile aktif kattaki tüm elemanlara (sadece seçlen tiplere) aynı ısı
farkı uygulanır. “Modeldeki Tüm Elemanlara Uygula” seçeneği ise aynı ısı farkını tüm elemanlara (sadece
seçlen tiplere) uygular.
6. “Tamam” düğmesine basıldığında form üzerindeki ısı farkı bilgisi istenen elemanlara uygulanır. Elemanın
üzerinde ısı farkı olup olmadığı “İpucu penceresi”nde görülebilir. Ayrıca “Görsel Sorgulama Yöneticisi” de
ısı farkı tanımlanmış elemanları renklendirebilir.
Eleman üzerine tanımlanmış ısı farkını değiştirmek ya da silmek için:
1. Elemanı seçerek “Isı Farkı Bilgisi Tanımla” formunu yükleyiniz.
2. Değişiklikleri yaparak “Tamam” düğmesine basınız.
3. Isı farkını silmek için tüm değerleri sıfır bırakarak “Tamam” düğmesine basınız.
Notlar:
1. Daha önceden Isı farkı tanımlanmış bir modelde, ısı yük halleri içermeyen bir kombinasyon seçilirse, ısı
farkı bilgileri kaybolacaktır.
-5
2. Isı genleşme katsayısı betonarme için 1x10 1/°C olarak önerilmiştir. Malzeme menüsü kullanılarak bu
değer değiştirilebilir.
Taban İzolatörlerinin Tanımlanması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde istenilen kat seviyesinde kolon ve perde elemanlarının herhangi bir
seviyesine taban izolatörleri tanımlanabilir. Taban izolatörleri, önemli ve hassas/değerli teçhizat içeren yapılarda,
depremden dolayı oluşacak deplasman isteminin izolatörler yardımıyla karşılanması amacıyla kullanılır. İzolatör
kotunun üstündeki yapısal elemanlarda göreceli deplasman ve hasar asgari düzeye indirilmiş olur. İzolatörler
genelde kolon ve perdelerin en altında tanımlandığı gibi, özel durumlarda -alttaki katlar rijit olmak koşuluyla- bir kaç
bodrum katın üstünde de tanımlanabilir.
Kolon ve perdelere izolatör tanımlamak için:
1. Taban İzolatörü tanımlamak istediğiniz elemanları seçerek sağ tıklayınız ve “Kolon Taban İzolatörü
Yerleştir” seçeneğini işaretleyiniz.
2. Açılan pencerede izolatörün kolonun hangi ucuna yerleştirileceğini “Alt” ya da “Üst” seçeneklerinden birini
kullanarak belirtiniz. “Yok” seçeneği işaretlenirse tanımlanmış izolatör silinmiş olacaktır.
3. İzolatörün “Düğüm Noktasına Uzaklığı”nı ve “İzolatör Yüksekliği”ni giriniz.
4. Yatay (kx, ky) ve Düşey (kz) yay sabitlerini giriniz.
5. “Tamam” düğmesine basarak pencereyi kapatınız. Açılan pencerede hangi elemanlara uygulamak
istediğinizi belirtiniz.
6. Taban izolatörü kullanılacak perdeler “Orta Kolon” modeliyle modellenmelidir.
ÖNEMLİ NOT: İzolatörlerin kullanımı önemli ölçüde deneyim ve deprem mühendisliği bilgisi gerektirmektedir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde kullanılan izolatörler elastik analizler için eşdeğer bir yay mantığı
kullanılarak oluşturulmuştur. Hedef periyodların, yapının tüm doğrusal olmayan özellikleri dikkate alınarak
saptanması ve izolatör özelliklerinin ve yay katsayılarının zaman tanım alanında yapılacak doğrusal olmayan
analizler sonucunda belirlenmesi ve doğrulanması gerekir. Son tasarımda elastik analiz ile mod birleştirme
yöntemleriyle eleman tasarımları yapılabilir. Dolayısıyla, ön bir izolatör tasarımı ve seçimi yapılmadan Probina
Orion’daki bu özelliğin direkt olarak kullanılması ciddi tehlikeler doğurabilir.
Diyagonal Çubuk Tipleri Tanımı

Eleman çekmenüsünde yeralan “Diyagonal Çubuk Tipleri Tanımı” seçeneği kullanılarak
dolgu duvarların modellenmesinde kullanılacak olan diagonal çubuklar için önceden
Diagonal Çubuk tanımlanmış tiplerin yanısıra farklı tipler de yaratılabilir.
Tipleri Tanımı
Yeni bir çubuk tipi eklemek için “Yeni Ekle” butonuna bastıktan sonra “Etiket” ve “Açıklama” alanlarını isteğiniz
doğrultusunda doldurunuz. “Tip” menüsünde üç adet önceden tanımlanmış çubuk modeli bulunmaktadır. İlk
seçenek Türk Deprem Yönetmeliği ve FEMA tarafından önerilen “Harçlı Yığma Duvar Basınç Çubuğu Modeli”dir.
Diğer iki seçenek de ODTÜ’de yapılan deneyler sonucu üretilen çubuk modelleridir. Burada yeralan çubuk
modellerinden birini seçtikten sonra “Duvar Dolgu Malzemesi”, “Sıva”, “Prefabrik Güçlendirme Panelleri” ve
“Epoksi” başlıklarının altında yeralan “Kalınlık”, “Karakteristik Basınç Gerilmesi”, “Karakteristik Kesme Gerilmesi”,
“Elastisite Modülü” gibi veri alanlarını doldurunuz. “Tamam” butonuna basarak “Yığma Dolgu Duvar Modelleri”
formunu kapatınız.
Bu seçenek yardımıyla özellikle güçlendirme projelerinde güçlendirilmiş dolgu duvarların modele dahil edilmesi
mümkün olabilmektedir.
Mevcut Bina Değerlendirme

Mevcut binaların değerlendirilmesi amacıyla kullanılabilecek yöntemler “Program” çekmenüsünde yeralan “Mevcut
Bina Değerlendirme” başlığı altında bulunmaktadır. Bu menülerde yeralan yöntemler seçtiğiniz deprem
yönetmeliği kapsamında yeralacaktır.
Proje Parametreleri, Yüklemeler ve
Malzemeler
Bina analizi yapılmadan önce Proje Parametreleri, Yük Kombinasyonları ve Malzemeler doğru bir şekilde
tanımlanmış olmalıdır. Bu parametrelerin ayarlanabileceği alanlar “Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi”
bölümünde yer almaktadır.
Proje Parametreleri
“Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Proje Parametreleri” butonuna bastığınızda ekrana
“Proje Parametreleri” menüsü gelecektir. Aynı menüye “Bina” çekmenüsünden de ulaşabilirsiniz.
Yönetmelikler
Projelerinizde kullanılacak yönetmelikleri bu sayfada seçebilirsiniz. Herhangi bir projenin hesapları için için Probina
Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından üç ayrı tip yönetmelik kullanılmaktadır. Bu yönetmelik tipleri:
1. Betonarme Hesap Esasları ile İlgili Yönetmelikler (TS-500, Eurocode 2, BS8110-97, HK2004, CP65)
2. Yüklerle İlgili Yönetmelikler (TS 498, Eurocode 1, BS6399)
3. Deprem Yönetmelikleri (TDY 2007)
olarak özetlenebilir.
Türk Şartnamelerine göre projelendirme yapıyorsanız, Betonarme hesap esasları ile ilgili olarak ülkemizde
kullanılmakta olan TS500-2000’i, yüklerle ilgili olarak TS 498’i ve deprem hesapları için ise TDY 2007 (Deprem
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar) yönetmeliğini seçmeniz gerekmektedir.
Önemli Not: “Proje Parametreleri” menüsünde, seçilen farklı şartname ve yönetmeliklere bağlı olarak farklı
sayfalar ve veri alanları görülecektir. Örneğin, deprem yönetmeliği seçildiğinde bu yönetmelikle ilgili
parametreler ilgili başlıklar altında yeralacaktır.
Bu veri alanlarında yeralan yönetmeliklere bağlı parametreler ile ilgili bilgileri, bu kullanım kılavuzunun sonunda
yeralan ilgili yönetmeliğin başlığı altında bulabilirsiniz.
Temeller
Zemin Emniyet Gerilmesi
Bu veri alanına binanın yapılacağı zemine ait zemin emniyet gerilmesini yazabilirsiniz. Bu değer “Temel Hesapları”
bölümünde sömel boyutlarının belirlenmesinde kullanılacaktır.
Büyük bloklara sahip binalarda farklılık gösteren bir zemin yapısı bulunması halinde, Temel Hesapları sırasında
değişik temeller için farklı bir “Zemin Emniyet Gerilmesi” de tanımlayabilirsiniz.
Zemin Yatak Katsayısı

Bu veri alanına binanın yapılacağı zeminin yatak katsayısını yazabilirsiniz. Bu değer, zemin etüdlerinden veya değişik
zemin sınıfları için zemin mekaniği ile ilgili kitaplarda ortalama olarak verilmiş değerlere bakılarak girilebilir.
Zemin Yatak Katsayısı “Elastik Zemine Oturan Temel” yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen Sürekli Temel ve Sonlu
Elemanlar yöntemi ile çözülen Radye Temel hesapları için gerekli olmaktadır.
Diğer parametreler için “Türk Deprem Yönetmeliği” bölümüne bakabilirsiniz.
Antet
Antet Sayfasındaki veri alanlarına yazdığınız bilgiler proje çıktılarınızdaki her sayfanın başında yeralacaktır. Bu
bölümde; “boşluk karakteri” ve “Ş”, “Ç”,”Ğ”, ”Ö” , “Ü” gibi sadece Türk alfabesinde yer alan karakterleri de
kullanabilirsiniz.
Proje Başlığı:
Buraya binayı tanımlamakta kullanabileceğiniz başlığı girebilirsiniz. Bu alanda girdiğiniz bilgiler çıktıların her
sayfasında aynen görülecektir.
Yapan:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeyi yapan mühendisin ismini veya parafını bu alana yazabilirsiniz.
Kontrol:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeyi kontrol eden mühendisin ismini veya parafını bu alana yazabilirsiniz.
Proje No:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projeye verdiğiniz “Proje Numarası”nı (varsa) bu alana yazabilirsiniz.
Proje Tarihi:
Proje Antetinde kullanılmak üzere projenin yapıldığı tarihi bu alana yazabilirsiniz. Tarih bilgisi de çıktılarda
yeralacağı için proje revizyonlarını takip etmenizi kolaylaştıracaktır.
Yük Kombinasyonları
“Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Yük Kombinasyonları” butonuna bastığınızda ekrana
“Yük Kombinasyonu Editörü” menüsü gelecektir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Analiz Modülü sınırsız sayıda Düşey ve Yatay Yük Hali ve Yük Kombinasyonu
tanımlamanıza izin vermektedir. “Yük Kombinasyonları, “Yük Hali Vektörleri”’nin belli faktörlerle çarpılarak
toplanmasıyla elde edilmektedir.
Tipik bir depremli yük kombinasyon grubu aşağıda gösterilmektedir.
Yükleme Hazırlayıcısı
“Yükleme Hazırlayıcısı” yük hallerini ve kombinasyonlarını otomatik olarak hazırlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Yükleme hazırlayıcı ile hazırladığınız kombinasyon o an için projedeki aktif kombinasyonun yerine geçecek ve
projeyi kaydettiğiniz anda proje ile birlikte saklanacaktır. Aynı kombinasyonu diğer projelerde kullanmak için diğer
projeyi açıp “Ayar Merkezi” ile ithal edebilirsiniz ya da şablon olarak saklayabilirsiniz.
Otomatik Yükleme Editörü

“Yükleme Hazırlayıcısı” ile hazırlanan kombinasyonların faktörleri seçili yönetmeliğe göre otomatik olarak kullanılır
ve her kombinasyona benzersiz bir isim verilir. Tüm kombinasyon katsayıları istenirse kullanıcı tarafından
değiştirilebilir. Ayrıca, otomatik hazırlanan kombinasyonlara yeni yüklemeler eklenebilir ve çıkarılabilir. Bunu
yapmak için yukarıdaki resimde gösterilen “Yük kombinasyonu Editörü” kullanılabilir.
Düşey Yük Hali Vektörlerinin Kullanımı

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, binadaki Sabit ve Hareketli Yükleri birer yük hali vektörü olarak kullanacaktır.
Tüm açıklıkların dolu olarak yüklendiği sabit ve hareketli yük hallerine ek olarak, istenilen desende (dolu/boş)
şaşırtmalı hareketli yük halleri de tanımlanabilmektedir. Bunun yanısıra, yöne bağlı şaşırtmalı hareketli yükleme
(bir yöndeki kirişler şaşırtmalı yüklenmişken, diğer yöndeki kirişlerin tamamen dolu olması) oluşturma imkanı da
bulunmaktadır. Böylece kolon eksenel yüklerindeki azalma en aza indirgenmektedir.
Tüm açıklıkların dolu olduğu sabit ve hareketli yük hallerini tanımlamak için “Sabit Yükleri Tanımla (G)” ve
“Hareketli Yükleri Tanımla (Q)” seçeneklerini işaretleyiniz. 1.0G + 1.0Q yüklemesi oluşturmak için “Faktörsüz G+Q
Kombinasyonu Oluştur” seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
“Max. G Katsayısı” ve “Max. Q Katsayısı” yönetmeliğe bağlıdır ve ilgili alanlardan kontrol edilebilir.
“(Q için) 0” faktörü sadece Eurocode 2 seçiliyken aktif olacaktır. Varsayılan “psi-sıfır” değeri 0.7’dir. Hareketli
yükün ikincil yük olarak düşünüldüğü kombinasyonlarda kombinasyon katsayılarında kullanılır.
Açıklıkların dolu/boş olarak ele alındığı şaşırtmalı yükleri de tanımlamak için “Şaşırtmalı Yükleri Otomatik Tanımla”
seçeneğini işaretlemeniz gerekir. Standart olarak Dolu (=)/Boş (_) ve Boş (_)/Dolu(=) yük halleri otomatik olarak
seçilmiş olacaktır. Dolu-Dolu-Boş-Boş, Boş-Boş-Dolu-Dolu gibi desenleri tanımlamak için ilgili seçeneği
kullanabilirsiniz. Şaşırtmalı düşey yük hallerinin desenlerini daha da özelleştirmek için “Yük Halleri Editörü” nü
kullanabilirsiniz. Şaşırtmalı yük halleri istediğiniz bir desende tanımlanabilir.
BS8110/CP65 yönetmelikleri kullanıldığında hem G hem de Q yük halleri şaşırtmalı olarak kullanılır. Eurocode 2 ve
TS500’de sadece hareketli yükler şaşırtmalı olarak ele alınır. Aşağıdaki tablo şaşırtmalı ve şaşırtmasız yük hallerini
özetlemektedir:
G ya da Q Gs1 ya da Qs1 (=_=_...)
Gs2 ya da Qs2(_=_=...) Gs3 ya da Qs3 (==_...)
Gs4 ya da Qs4 (_==...) Gs5 ya da Qs5 (=_=...)
Şaşırtma deseninin sadece tek yönde uygulanmasını isterseniz “Yön’e Bağımlı Şaşırtmalı Yükleme” seçeneğini
işaretleyiniz. Yöne bağımlı şaşırtmalı yüklemeler aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır:
GS11 ya da QS11 (=_=_ ...) GS12 ya da QS12 (=_=_...)
GS21 ya da QS21(_=_=...) GS22 ya da QS22 (_=_= ...)
GS31 ya da QS314 (==_ ...) GS32 ya da QS32 (==_ ...)
GS41 or QS41 (_==...) GS42 or QS42 (_==...)
GS51 or QS51 (=_=...) GS52 or QS52 (=_=...)
Yatay Yük Hali Vektörlerinin Kullanımı

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde yatay yükler “Kullanıcı Tanımlı Yatay Yük”, “Statik Deprem Yüklemesi”,
“Spektrum Deprem Yüklemesi”, “Min. Yatay Yük” ve “Rüzgar Yükü” olmak üzere beş grupta sınıflandırılmıştır.
Bu yatay yüklerin yönü, belirlenen bu asal ve tali yönlerde ayrı ayrı dışmerkezliğe sahip olup olmayacağı, kullanıcı
tarafından belirlenebilmektedir. Bu şekilde oluşturulabilen akıllı yatay yük halleri analiz sırasında kendisinin nasıl
davranacağını bilebilmektedir.
Yatay Yük Hali Vektörlerinin kullanımını temel olarak iki ayrı grupta inceleyebiliriz:
Yatay Yüklerin Elle Hesaplanarak Girilmesi Durumu

“Yük Halleri” editöründe “Kullanıcı Tanımlı Yatay Yük” ya da “Rüzgar Yükü” olarak tanımlanmış yatay yük
vektörlerinin içerdiği kuvvetler ve bunların etkime noktası analiz türünden bağımsız olarak “Analiz Öncesi”
sayfasında “Kat Yükleri ve Bilgilerini Düzenle” yardımıyla kullanıcı tarafından değiştirilebilmektedir. Bu durumda
tüm yatay yüklerin kullanıcı tarafından hesaplanarak girilmesi gerekmektedir. Ayrıca belli bir dışmerkezliğe sahip
olacak yatay yük halleri, editörde dışmerkezlik özelliği ile birlikte tanımlanabilir. Dış merkezlik oranları “Proje
Parametreleri” menüsünden ayarlanabilir.
Yatay Yüklerin Otomatik Olarak Hesaplanması Durumu

Deprem yüklerinin Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından otomatik olarak hesaplanması için; kullanılan yük
kombinasyonun “Statik Deprem Yüklemesi”, “Spektrum Deprem Yüklemesi” ve “Min. Yatay Yük” tipindeki yük
hallerinden en az birini içermesi gerekmektedir.
Türk Deprem yönetmeliğinin gerektirdiği tüm analiz ve analiz sonrası kontrollerin otomatik olarak yapılabilmesi
için; kullanılan yük kombinasyonlarında “Statik Deprem Yüklemesi” ya da “Spektrum Deprem Yüklemesi” tipindeki
yük hallerinin kullanılması gerekmektedir. Ayrıca “Proje Parametreleri”nde “Yönetmelikler” sayfasında “Deprem
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”nin seçili olması da gerekmektedir.
İçeriği kullanıcı tarafından değiştirilebilen yük halleriyle, otomatik olarak hesaplanan yük hallerinin aynı
kombinasyonda birlikte kullanılması durumunda otomatik olarak hesaplanacak olan yük halleri diğer yük
hallerinden önceki sıraya yerleştirilmelidir.
İnşaat Aşamaları Yük Hallerinin Kullanımı

İnşaat aşamaları yük halleri ve kombinasyonları “Yükleme Hazırlayıcısı” içerisinden aktif hale getirilebilir. İnşaat
aşamaları analizini aktive etmek için “İnşaat Aşamaları Yüklemeleri” seçeneğini işaretleyiniz.
“Aşama Süresi (gün)” alanına otomatik olarak oluşturulacak inşaat aşaması yük halleride kullanılmak üzere
aşamalar arasındaki süreyi giriniz. Varsayılan değer 15 gündür. Aşamalar arasındaki süreyi daha sonra “Yük Halleri”
menüsünden ayrıntılı olarak değiştirebilirsiniz.
Sabit Yükleri (G) aşamalı olarak gözönüne almak için “İnşaat Aşamalı Yük Halleri: G” seçeneğini işaretleyiniz.
Hareketli Yükleri (Q) aşamalı olarak gözönüne almak için “İnşaat Aşamalı Yük Halleri: Q” seçeneğini işaretleyiniz.
“Aşamalı G ve Aşamalı Q için Yeni Kombinasyonlar Oluştur” seçeneğini işaretlerseniz, standart aşamasız sabit ve
hareketli yük kombinasyonlarına ek olarak, aşamalı kombinasyonlar da oluşturulur. Böylece yapıyı hem aşamalı
hem aşamasız olarak analiz edip, bunların zarfına göre tasarım yapabilirsiniz.
Isı Yük Halleri

“Isı Yüklemesi” seçeneğini işaretleyerek “Isı Yükü” tipinde yük halleri içeren kombinasyonlar oluşturabilirsiniz.
Kombinasyon katsayıları güncel yönetmeliğe göre otomatik olarak gözönüne alınır.
Yük Hallerinin ve Kombinasyonlarının Elle Tanımlanması

“Yük Kombinasyonu Editörü” formunda listedeki herhangi bir kombinasyonu seçip “Ekle” butonuna bastığınızda o
kombinasyonun bir kopyası yaratılacaktır. Tablodaki ilgili hücreleri kullanarak, kombinasyon adı ve katsayılarını
değiştirebilirsiniz. Mevcut bir kombinasyon, “Sil” butonuna basarak silinebilir.
“Yük Kombinasyonu Editörü” formunda “Yük Halleri” butonuna basarak açacağınız formda yük vektörleri bir tablo
içinde görüntülenecektir. Bu tablonun ilk sütununda yük hali vektörünün etiketi yer almaktadır. Etikete herhangi bir
karakter katarı atanabilir ancak kısa isimler vermek daha uygundur. İkinci sütunda yük vektörü tipi açıklayıcı
şekillerle belirtilmektedir. (Düşey, yatay, kullanıcı tanımlı yatay, statik deprem yüklemesi, spektrum deprem
yüklemesi, minimum yatay yük ya da rüzgar yükü). Üçüncü sütunda düşey sabit ve hareketli yükler için kullanıcının
tanımladığı yükleme şablonu ( _ boş, = dolu) yer almaktadır. Dördüncü sütun yatay yük vektörlerinin hangi yönde
tanımlandığını göstermekte olup beşinci sütun ise yatay yük vektörünün sahip olduğu dışmerkezliği açıklamaktadır.
Son sütunda ise kullanıcının seçmiş olduğu açıklamayı içerir. Yatay yükün amacına uygun bir açıklama girilmelidir.
Yeni bir “Yük Hali” eklemek için var olan yük hallerinden birini seçerek “Alta Ekle” ya da “Üste Ekle” butonlarından
birine basınız. Yük hali eklendikten sonra “Düzelt” butonuna bastığınızda “Yük Hali Editörü” yüklenecektir.
“Etiket” ve “Açıklama” alanlarını kısa ve açıklayıcı şekilde doldurunuz.
Düşey Yük Hallerinin Tanımlanması

“Yük Hali Tipi” alanında “Düşey” seçeneğini işaretlediğiniz takdirde sağ tarafta yer alan listede üç adet düşey yük
tipi aktif olacaktır.
“Kullanıcı Tanımlı Yük” seçeneği kirişlere, döşemelere ve kolon/perde düğüm noktalarına özağırlık, sabit yük ve
hareketli yük dışında kullanıcı tanımlı düşey yük tanımlamanıza olanak sağlayacaktır.
“Sabit Yük” seçeneği genel olarak yapısal elemanların özağırlıklarını ve ilave sabit yükleri içermektedir. Ancak bu
yük haline kullanıcı tanımlı düzgün yayılı ya da noktasal yükler eklenebilir.
“Hareketli Yük” bina ağırlığı ve sabit diğer yükler dışında binaya düşey olarak etkiyen yükleri içerir.
Listenin hemen altında yer alan “Yük Şablonu” veri alanına düşey yükün sahip olacağı yükleme desenini giriniz.
Şaşırtmalı yüklerin şablonunu dolu açıklıkları ‘1’ , boş açıklıkları ‘0’ girerek tanımlayınız. Örneğin “Dolu-Boş-Dolu-
Dolu-Boş” şeklinde bir yükleme şablonu yaratmak için bu veri alanına 10110 girmeniz gerekir. Tüm açıklıkların dolu
olduğu yük hallerinde bu alanı boş bırakmanız gerekmektedir.
Yük şablonu olarak iki karakter girdiğiniz anda alt tarafta “Şablon Uygulama Yönü” veri alanı görünür olacaktır.
Buradan şaşırtmalı yük halinin hangi yön için geçerli olacağını belirtiniz. Örneğin, 1 yönündeki kirişlerin belirlediğiniz
desene göre yüklenmesini, 2 yönündekilerin ise tamamen dolu olmasını istiyorsanız bu veri alanından “1-Yönü
Kirişleri” seçeneğini seçiniz. “Yok” seçeneğinizi işaretlemeniz halinde her iki yöndeki kirişlerde yük şablonuna göre
yüklenecektir.
Yatay Yük Hallerinin Tanımlanması

“Yük Hali Tipi” alanında “Yatay” seçeneğini işaretlediğiniz takdirde sağ tarafta yer alan listede beş adet yatay yük
hali tipi görünecektir.
Deprem yüklerini elle hesaplayıp binaya etki ettirmek istiyorsanız “Kullanıcı Tanımlı Yatay Yük” veya “Rüzgar Yükü”
tipindeki yük hallerini kullanınız. Bu akıllı yatay yük halleri sayesinde yanal yükler kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
“Statik Deprem Yüklemesi” veya “Spektrum Deprem Yüklemesi” tipindeki yük halleri için deprem yükleri otomatik
olarak hesaplanacaktır. Kullanıcı bu yükleri değiştiremeyecektir.
“Min. Yatay Yük” seçeneğinde ise kat seviyesine etkiyen deprem yükü, kat ağırlığının belli bir yüzdesi olarak
hesaplanır. Bu yüklemenin detayları “Proje Parametreleri”nde “Yönetmelikler” sayfasında ilgili deprem yönetmeliği
(TDY 2007) seçilmediği durumda aktif hale gelen “Yatay Yükleme” sayfasından ayarlanacaktır. Bu yük hali de
kullanıcının müdahale edemeyeceği yük hallerinden biridir.
Proje Parametreleri”nde “Yatay Yükleme” sayfasında, kat seviyelerine minimum yatay yükler uygulamak için
öncelikle “Kat Seviyelerine Min. Yatay Yük Uygulaması Yap” kutucuğunu işaretlemeniz gerekmektedir. Her kat
seviyesinde uygulanmasını istediğiniz yatay yük, o kata ait sabit yükün (G), hareketli yükün (Q) veya toplam yükün
(G+nQ) belli bir oranı olarak hesaplanacaktır. “Uygula” ibaresinin sağındaki bölümde hangi yükün esas alınacağını
“G”, “Q” veya “G+nQ” seçeneklerinden birini işaretleyerek belirledikten sonra, yükleme oranını da “Yatay Yük
Faktörü” bölümüne yazabilirsiniz. Örneğin “G+Q” seçeneğini işaretledikten sonra “Yatay Yük Faktörü” veri alanına
“0.15” yazarsanız, her kat seviyesinde toplam yükün %15’i birbirine dik iki doğrultuda yatay yük olarak kata
uygulanacaktır. “Yatay Yük Açısı” bölümüne herhangi bir açı değeri yazmamanız durumunda, yatay yükler yapıya iki
ortogonal yönde etki ettirilecektir. Bu alana herhangi bir açı değeri yazmanız durumunda ise bu açı asal deprem
yönünü belirleyecektir. Diğer deprem yönü ise bu açıya dik olarak hesaplanacaktır. Açı değeri derece cinsinden
verilmelidir.
Yukarıda açıklanan tüm yatay yük halleri için geçerli olmak üzere;
“Yükleme Yönü”, Proje parametrelerinde “Spektrum” sayfasında “Deprem Açısı” veri alanı ile belirlenen açı değeri
için “Asal”, buna dik yön için “Tali (Asal+90)” olarak isimlendirilmiştir. X yönü yüklemesi yaratmak için yükleme
yönünü “Asal”, Y yönü yüklemesi yaratmak için “Tali (Asal+90)” seçiniz.
Her yük halinin hangi tarafta dışmerkezliğe sahip olacağı “Dışmerkezlik” alanlarından seçilebilir. Her bir yön için “+”
ve “-“ dışmerkezlik ayarlanabilmektedir. Kullanıcı tanımlı deprem yüklemesinde bu özellik kullanılarak otomatik
deprem yüklemesinin dış merkezlikleri taklit edilebilir. Böylece kullanıcı tanımlı yük halleri de deprem yük halleri
gibi davranacaktır.
İnşaat Aşamaları Yüklemelerinin Detaylı Ayarlanması

“Yükleme Hazırlayıcısı” ile inşaat aşamaları kombinasyonu hazırlandıktan sonra,”Yük Halleri” düğmesine basarak
inşaat aşamaları yük hallerinin süresini ve aşama gruplarını detaylı olarak belirleyebilirsiniz. Bunu yapmak için “Yük
Halleri Editörü” yüklüyken aşamalı yük halini seçiniz ve “Düzelt” düğmesine basınız.
İnşaat Aşamaları Gruplarının Ayarlanması

Varsayılan değer olarak, yapıdaki her kat bir aşama olarak kabul edilir. Ancak aşamaları birden fazla katı içerecek
şekilde de ayarlayabilirsiniz.
Aşama 1, her zaman ilk katı içermelidir. Diğer aşamalar birden fazla katın birleşiminden oluşabilir.
Belli bir aşamada gözönüne alına kat sayısını artırmak için o aşamanın karşısındaki “Kat” alanına aşamadaki en son
katı giriniz. Diğer aşamalar buna göre kendini ayarlayacaktır.
Aşağıda yer alan sağdaki resimde Aşama-1 sadece 1. Katı içermektedir. Aşama-2, 2,3 ve 4. Katlardan oluşmaktadır.
Aşama-3’te ise 6,7,8. Katlar yer almaktadır. Son aşama ise 9 ve 10. Katlardan oluşturulmuştur. Soldaki resim ise yük
hali ilk oluşturulduğunda ortaya çıkan varsayılan durumu göstermektedir.
Genelde inşaat aşamalı yük hali G ya da Q yük hallerini aşamalı olarak ele alır. Ancak düşey yüklerin
kombinasyonunu da aşamalı olarak tek bir yük halinde ele alabilirsiniz. Örnek resimde 1G + 1Q yükleri tek bir yük
halinde aşamalı olarak ele alınmıştır. Şaşırtmalı yüklemeler de aşamalı olarak ele alınıp, olumsuz sonuçlar
yakalanabilir.
Varsayılan İnşaat Aşamaları Değiştirilmiş İnşaat Aşamaları
İnşaat Aşamaları Süresini Ayarlanması

Aşamalar arasında oluşacak süre varsayılan olarak 15 gün şeklinde düşünülmüştür. Bu değer, örnekte de görüldüğü
üzere, her aşamada değiştirilebilir. Buradaki değere bakılarak aşamalar arasında 28 günden daha genç betonun
elastisite modülü otomatik olarak analizde dikkate alınmaktadır.
Kat Yüklerinin Elle Düzenlenmesi

“Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Kat Yükleri ve Bilgileri” butonuna bastığınızda
ekrana “Kat Bilgileri Menüsü” formu gelecektir. Bu formu kullanarak kat seviyelerine etkiyen yükleri görebilir,
büyüklüklerini ve etkime noktalarını değiştirebilirsiniz.
“Kat Bilgileri Menüsü” formunu açtığınızda karşınıza, üst tarafta katların kütleleriyle birlikte kütle merkezlerinin
sıralandığı bir liste ile, alt tarafta yük hallerinin ve etkime noktalarının sıralandığı bir liste gelecektir. Üstte bulunan
listeden herhangi bir katı seçtiğinizde alttaki listede de o kata ait otomatik olarak hesaplanmış ya da sizin elle değer
girmenizi bekleyen kuvvet ve etkime noktası değerleri gelecektir. Burada yer alan bazı hücrelere elle değer
yazılamadığı farkedilecektir. Bu durum aşağıda açıklanan detaylara bağlıdır.
Bu hücrelere yazılan kuvvet değerleri katın tamamı için geçerlidir. Katta birden fazla diyafram ve serbest düğüm
noktası bulunması durumunda, bu yük kütleler oranında paylaştırılacaktır. Dışmerkezlik ise yine her bir diyafram ya
da serbest düğüm noktasına ayrı ayrı “burulma momenti” olarak atanacak, bu momentin hesabında da katın tüm
boyutlarının %5’i alınacaktır. Kuvvetler ve bu dış merkezlik momentleri her bir diyaframın kendi kütle merkezine
uygulanacaktır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, “Yük Kombinasyonu Editörü” menüsünü kullanarak oluşturduğunuz
kombinasyondaki “Yük Hali Tipi”ne bağlı olarak kat yüklerini, kat kütlelerini , kat ağırlık merkezlerini ve kat yüklerini
hassas biçimde ve otomatik olarak hesaplayabilmektedir.
Kat Bilgileri Menüsü
Kat kütlelerinin ve kat ağırlık merkezlerinin hesabı bina analizi işlemi sırasında gerçekleştirilmektedir. Bina modeli
üzerinde herhangi bir düzeltme yaptıktan sonra bina analizini tekrarlarsanız kat kütleleri ve ağırlık merkezlerinin
koordinatları yeniden hesaplanacaktır.
Malzeme
“Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi” sayfasında “Malzeme” bölümünde “Malzeme Düzenle” butonuna
basarak yapı elemanlarında kullanacağınız beton ve çelik sınıflarını belirleyebilirsiniz.
Beton Sınıfı Seçimi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, kolonlarda, kirişlerde, döşemelerde, nervür kirişlerinde ve temellerde farklı
beton sınıfları tanımlayabilmenize olanak sağlamaktadır. Değişik eleman gruplarında farklı malzeme
tanımlanmasına olanak sağlayan bu özelliğin yanısıra, sistemde bulunan her bir eleman için ayrı ayrı da malzeme
tanımlama imkanı bulunmaktadır. Ayrıntılı bilgi için kullanım kılavuzunun “Grafik Editör” bölümüne bakabilirsiniz.
Örneğin tüm yapıyı yerinde dökme beton ile inşa etmeyi düşünürken nervür kirişlerinde prefabrik elemanlar
kullanmanız halinde nervür satırına ilgili beton sınıfını girebilirsiniz.
Herhangi bir eleman tipinin beton sınıfını değiştirmek veya seçili olan beton sınıfının malzeme özelliklerini
incelemek (veya düzeltmek) için o eleman için ayrılmış satırda yeralan butona basın.
Ekrana, mevcut Beton Sınıflarının bir tablo üzerinde listelendiği “Beton Sınıfı” formu gelecektir. Bu listeden, ilgili
eleman tipine atamak istediğiniz beton sınıfını işaretleyerek güncel hale getirebilirsiniz. Bu seçme işleminin
ardından ekranın üst kısmında bulunan “Tüm Eleman Tiplerine Uygula” yazısının solundaki kutucuğu işaretlemeniz
durumunda seçmiş olduğunuz malzeme sınıfı bir önceki sayfada listelenmiş olan tüm taşıyıcı sistem elemanları için
seçilmiş olacaktır.
Özel bir beton sınıfı kullanmak istediğiniz zaman “Ekle” butonunu kullanarak yeni beton sınıfları ekleyebilirsiniz.
Benzer şekilde “Sil” butonunu kullanarak silmek istediğiniz beton sınıflarını listeden iptal edebilirsiniz.
Beton sınıflarının listelendiği tablo düzeltilebilir niteliktedir ve tabloda yeralan hücrelerdeki değerleri
değiştirebilmenize izin vermektedir. Tabloda seçili olan beton sınıfının herhangi bir parametresinin üzerine giderek
bu hücreye yeni değerini girebilirsiniz. Yeni değeri girmeye başladığınız anda bu hücre düzeltme konumuna
geçecektir. Hücreyi düzeltme konumuna getirmek için, alternatif olarak işaretleyiciniz ile ikinci bir defa da
tıklayabilirsiniz.
“Beton Sınıfı” formunda yer alan listede, beton sınıflarına ait “Karakteristik Dayanım Değerleri” verilmiştir.
Hesaplar sırasında kullanılacak “Hesap Dayanım Değerleri” nin bulunabilmesi için, Malzeme Katsayısı değeri
“Malzeme Katsayısı” sütununda ilgili beton sınıfı satırında girilmelidir. Bu değer TS500-2000 şartnamesi “Madde
6.2.5”e göre, Yerinde dökülen betonlar için 1.5, Öndökümlü betonlar için 1.4 ve Denetimsiz beton kullanımı
durumunda ise 1.7 alınmalıdır.
“Beton Sınıfı” formunu kapatarak “Malzeme” menüsüne geri dönmek istediğinde, yaptığınız değişikliklerin
kaydedilmesi veya seçtiğiniz beton sınıfının güncel hale getirilmesi için “Tamam” butonuna, aksi halde ise “İptal”
butonuna basabilirsiniz.
Çelik Sınıfı Seçimi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, kolonlarda, kirişlerde, döşemelerde, nervür kirişlerinde, temellerde ve tüm
etriyelerde farklı çelik sınıfları tanımlayabilmenize olanak sağlamaktadır. Değişik eleman gruplarında farklı
betonarme çeliği sınıfı tanımlanmasına olanak sağlayan bu özelliğin yanısıra, sistemde bulunan her bir eleman için
ayrı ayrı da betonarme çeliği sınıfı tanımlama imkanı bulunmaktadır. Ayrıntılı bilgi için kullanım kılavuzunun “Grafik
Editör” bölümüne bakabilirsiniz.
Örneğin yapıdaki kolonlarda nervürlü çelik, diğer tüm elemanlarda ise düz çelik kullanabilirsiniz.
Herhangi bir eleman tipinin çelik sınıfını değiştirmek veya seçili olan çelik sınıfının malzeme özelliklerini incelemek
(veya düzeltmek) için o eleman için ayrılmış satırda yeralan butona basın.
Ekrana, mevcut Çelik Sınıflarının bir tablo üzerinde listelendiği “Çelik Sınıfı” formu gelecektir. Bu listeden, ilgili
eleman tipine atamak istediğiniz çelik sınıfını işaretleyerek güncel hale getirebilirsiniz. Bu seçme işlemi sırasında
ekranın üst kısmında bulunan “Tüm Eleman Tiplerine Uygula” yazısının solundaki kutucuğu işaretlemeniz
durumunda, seçmiş olduğunuz malzeme sınıfı bir önceki sayfada listelenmiş olan tüm taşıyıcı sistem elemanları için
seçilmiş olacaktır.
Özel bir çelik sınıfı kullanmak istediğiniz zaman “Ekle” butonunu kullanarak yeni çelik sınıfları ekleyebilirsiniz.
Benzer şekilde “Sil” butonunu kullanarak silmek istediğiniz çelik sınıflarını listeden iptal edebilirsiniz.
Çelik sınıflarının listelendiği tablo düzeltilebilir niteliktedir ve tabloda yeralan hücrelerdeki değerleri
değiştirebilmenize izin vermektedir. Tabloda seçili olan çelik sınıfının herhangi bir parametresinin üzerine giderek
bu hücreye yeni değerini girebilirsiniz. Yeni değeri girmeye başladığınız anda bu hücre düzeltme konumuna
geçecektir. Hücreyi düzeltme konumuna getirmek için, alternatif olarak işaretleyiciniz ile ikinci bir defa da
tıklayabilirsiniz.
Çelik sınıfı formunda, Kanca sütunu altındaki kutucuklarda “” işareti olduğu takdirde, ilgili eleman tipinde ve çelik
sınıfında donatıların uçlarında kanca yapılıp yapılmayacağını kontrol edebilirsiniz. Orion Bina Tasarım Sistemi, Düz
çelik sınıfında (S220 gibi) kanca yapmakta, Nervürlü çelik sınıfında (S420 gibi) ise kanca yapmamaktadır.
Yapıdaki perdelerde “Yatay Gövde Donatısı” ve “Düşey Gövde Donatısı”’nı farklı çelik sınıfından seçebilirsiniz.
Dilerseniz Perde elemanında “S500 Q150” seçerek 15 cm. aralıklı “Q” tipi Hasır Donatı kullanabilirsiniz.
“Çelik Sınıfı” formunu kapatarak “Malzeme” menüsüne geri dönmek istediğinizde, yaptığınız değişikliklerin
kaydedilmesi ve seçtiğiniz çelik sınıfının güncel hale getirilmesi için “Tamam” butonuna, aksi halde ise “İptal”
Çap Tabloları
Malzeme Menüsünde Çelik Sınıfı formunun hemen yanında “Donatı Çapları” tabloları yer almaktadır. Seçilen her
farklı çelik tipi ve her farklı eleman grubu için projede kullanılması istenen demir çapları bu bölümde seçilebilir.
Çap butonuna bastığınızda değişik demir çaplarının listelendiği bir menü ekranda açılacaktır. Proje boyunca
program tarafından donatıların otomatik olarak seçildiği bölümlerde özellikle kullanılmasını istemediğiniz donatı
çaplarını listede bu çapın önündeki işareti kaldırarak belirtebilirsiniz.
Kolonlar, Kirişler, Döşemeler, Temeller (Tekil Temeller) ve Etriyeler gibi her farklı eleman grubu için bu işlemin
tekrarlanması gerekmektedir.
Beton Birim Ağırlığı
Bu alana kiriş, kolon, perde ve döşeme elemanlarının ağırlıklarının hesabında kullanılmak üzere “Beton Birim
Ağırlığı”nı girebilirsiniz.
Asmolen Birim Ağırlığı

Bu alana asmolen döşemelerin ağırlıklarının hesabında kullanılmak üzere “Asmolen Birim Ağırlığı”nı girebilirsiniz.
Isıl Genleşme Katsayısı

Bu alana ısı hesaplarında kullanılmak üzere betonarme elemanların ısıl genleşme katsayısını girebilirsiniz. 1/°C
cinsinden değeri 0.00001 olarak girilebilir.
Bina Analizi
Program çekmenüsünde yeralan “Bina Analizi” seçeneğini işaretleyerek “Analiz Formu”na ulaşabilirsiniz.
“Analiz Formu” menüsü “Analiz Öncesi”, “Model Seçenekleri”, “Analiz”, “Analiz Sonrası”, “Model İhraç” ve
“Raporlar” olmak üzere altı sayfadan oluşmaktadır. Bina analizi ile ilgili tüm işlemleri bu sayfalarda yeralan
seçenekleri kullanarak, sırayla gerçekleştirebilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Bina Analizi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Proje Parametreleri” seçeneğini kullanarak projenizle ilgili ön bilgileri
giriniz. Yine aynı sayfada “Malzeme” bölümündeki “Malzeme Düzenle” butonuna basarak hesaplarda
kullanacağınız Beton ve Çelik sınıflarını belirlemeniz gerekmektedir. Ayrıca “Yükleme Kombinasyonları”
butonuna basarak analizde kullanacağınız yük kombinasyonlarını belirleyiniz.
2. “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Deprem Parametreleri” seçeneğini kullanarak projenizle ilgili Deprem
Bölgesi, Zemin Sınıfı, Süneklik Düzeyi, Yapı Önem Katsayısı vb. deprem parametrelerini girebilirsiniz.
“Deprem Parametreleri“ ile ilgili daha detaylı bilgi için Kullanım Kılavuzunun “Türk Deprem Yönetmeliği”
3. “Model Seçenekleri” sayfasında yeralan sekmeleri kullanarak analitik modelin oluşturulmasında
kullanılacak olan opsiyonları ve deprem yönetmeliği ile ilgili ayarları düzenleyebilirsiniz. Bu menü “Model”,
“Rijitlikler”, “Ayarlar” olmak üzere üç sayfadan oluşmaktadır.
4. “Analiz” sayfasında “Bina Modeli Kontrolü” butonuna basarak Bina modelinin kontrolünü yapmanızda
yarar bulunmaktadır.
5. Kolon ve Kirişlerin donatı hesaplar “Analiz” sayfasında yeralan ilgili kutucuklar işaretlenerek yaptırılabilir.
Bu seçeneklere program çekmenüsünden de ulaşabilirsiniz.
6. “Analiz” sayfasında yeralan “Bina Analizi” kutucuğunu işaretleyip, “Başla” butonuna basarak bina analizi
işlemini yaptırabilirsiniz. Burada öncelikle binadaki tüm kirişlerin yük analizleri program tarafından
otomatik olarak yapılacaktır. Ardından yine Program tarafından otomatik olarak grafik olarak girilen
bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü kontrol edilip modelin bağlantı bilgisi hazırlanacaktır. Bu işlemin
ardından yarattığınız bina modelinizin sonlu elemanlar modeli çubuk ve kabuk elemanları kullanılarak
oluşturulacaktır. Grafik olarak hazırlanan modelinizde yaptığınız her türlü değişiklik ve düzeltmelerde Bina
Analizi işlemini tekrarlamanız gerekmektedir.
7. Yukarıdaki işlem basamakları herhangi bir problem olmaksızın tamamlandığında “Bina Analizi Hatasız
Tamamlandı” uyarısı diyalog penceresinin alt bölümünde belirecektir. Bina geometrisinde stabiliteyi
bozabilecek hatalar bulunması durumunda bu hatalar ekranda belirecektir. Bu aşamada “Raporlar”
sekmesi altında analiz sonrası çıktıları inceleyebilirsiniz.
8. Bina analizi hatasız olarak tamamlandıktan sonra, “Analiz Sonrası” sayfasında analiz sonuçları raporunu
oluşturmak, üç boyutlu analitik model çizimini görüntülemek ve Kolon/Perde ve Kiriş donatı hesaplarını
yaptırmak için gerekli butonlar yeralmaktadır.
9. “Raporlar” sayfasında yeralan seçenekleri kullanarak da analiz sonrasında hazırlanmış olan raporları
inceleyebilir ve yazıcıya aktarabilirsiniz.
Analiz Öncesi
Yük Kombinasyonları, malzemeler ve analizle bağlantılı diğer parametreler “Bina Analizi” formundaki “Analiz
Öncesi” sekmesinde toplanmıştır. Bu parametreler “Proje Parametreleri, Yüklemeler ve Malzemeler” bölümünde
açıklanmıştır.
Model Seçenekleri
Bina analizi sırasında kullanılacak olan parametreleri, “Analiz Formu“ndaki “Model Seçenekleri” sekmesi altında
yeralan seçenekleri kullanarak kontrol edebilirsiniz. “Model Seçenekleri” sekmesi altında “Model”, “Rijitlikler”,
“Ayarlar” olmak üzere üç sayfa bulunmaktadır.
Bu sayfalarda yeralan veri alanlarındaki yaptığınız herhangi bir değişikliği “Varsayılan Değerler” butonuna basarak
geri almanız mümkündür.
Model
“Model” sekmesinin altında yeralan veri alanlarını kullanarak analizde kullanılacak modelleme seçeneklerini
Kat Serbestlik Derecesi

Binadaki katların serbestliğini belirlemek için bu veri alanını tıkladığınız zaman karşınıza bir liste gelecektir. Orion
Bina Tasarım Sistemi yapısal modelinde kullanılabilen Kat Serbestlik Derecesi Seçenekleri:
1. X/Y-YÖNÜ ve KAT BURULMASI SERBEST: X ve Y yönü kat deformasyonları ve kat burulması serbest
2. X/Y-YÖNÜ SERBEST, BURULMA ÖNLENMİŞ: X ve Y yönü kat deformasyonları serbest (kat burulma
serbestliği önlenmiş)
3. YALNIZ X YÖNÜ SERBEST: Sadece X yönü kat deformasyonları serbest (Y yönü ötelenmeleri ve kat
burulması serbestliği önlenmiş)
4. YALNIZ Y YÖNÜ SERBEST: Sadece Y yönü kat deformasyonları serbest (X yönü ötelenmeleri ve kat
burulması serbestliği önlenmiş)
Sadece tek yönde serbestliği olan bir düzlem çerçevenin analizini yapmak istediğinizde Kat Serbestlik Derecesi
olarak “X” veya “Y” seçebilirsiniz. Ancak bu durumda “Bina Genişlikleri”nden birini sıfır girmeyin. Çerçeveye dik
yöndeki genişlik olarak kiriş enini girebilirsiniz.
Buradaki son iki seçenek sadece tek yönlü analiz yapmak için kullanılabilmektedir.
Not: “X/Y-YÖNÜ SERBEST, BURULMA ÖNLENMİŞ” seçeneğini kullanmamanız tavsiye edilmektedir.
Y Serbestliği
G
X Serbestliği
Dönme
Kat Planı
X
O
Kat Serbestlikleri Tanımı
Rijit Bölgeler
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile oluşturulan yapısal modellerde “Kolon-Kiriş” veya “Perde-Kiriş”
birleşimlerinde, elemanların boyutlarından kaynaklanan rijit bölgeler eleman etkili boylarının hesabında otomatik
olarak gözönüne alınmaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bu bölgelerde %25 azaltma yapabilmenizi (betonarme binalarda malzemenin
çatlayacağı düşünülürse, bir emniyet payı olarak) sağlayabilmektedir. Karşınıza çıkan seçenek listesinden “%25
AZALT” veya “AZALTMA” opsiyonunu seçerek analizler sırasında kullanılacak olan rijit bölgelerin boyutunu
belirleyebilirsiniz. Projede rijit bölgelerin tanımlanmış olması halinde, “%25 AZALT” opsiyonu seçilmiş olsa dahi,
donatı hesapları sırasında göz önüne alınacak eleman iç kuvvetleri, mesnet yüzlerine taşınmış değerlerdir.
Rijit Bölgeler
%25 Azaltılmış
Rijit Bölgeler
Analizler sırasında rijit bölgelerin kullanılmasını istemiyorsanız, “YOK” opsiyonunu seçebilirsiniz. Bu durumda
analizler sırasında herhangi bir rijit bölge kabulü yapılmayacak ve donatı hesapları sırasında mesnet yüzlerindeki iç
kuvvetler yerine, aks kesişim noktalarında bulunan iç kuvvetler göz önüne alınacaktır.
Not: Pratikte “%25 AZALT” opsiyonunun kullanılması daha yerinde olacaktır.
Perde Modeli
“Perde Modeli” veri alanındaki “Orta Kolon Modeli” ve “Sonlu Elemanlar Kabuk Modeli” seçenekleri ile
modelinizde mevcut olan perde elemanlarının modelleme şeklini belirleyebilirsiniz.
“Orta Kolon Modeli” ile perde elemanı ortasında tek bir kolon ve uçlara uzanan rijit kirişler ile modellenmektedir.
Rijit Kiriş
Orta-Kolon
Perde Paneli
“Sonlu Elemanlar Kabuk Modeli” ile perde elemanı kabuk elemanları ile modellenmekte ve analizde sonlu
elemanlar yöntemi kullanılmaktadır. Bu seçeneği kullandığınızda ayrıca perde modelinizdeki kabuk elemanlarının
genişlik ve yüksekliğini “Kabuk Genişliği” ve “Kabuk Yüksekliği” alanlarına girebilirsiniz. Varsayılan değer olarak
önünüze gelecek olan “100 cm.” değeri normal olarak pek çok modelde yeterli olmaktadır.
Modelinizde uzun perdeler, üst katlara doğru daralan perdelerin bulunması durumunda “Sonlu Elemanlar Kabuk
Modeli” nin kullanılması daha uygun olacaktır. Ayrıca yüksek yapıların modellenmesinde de bu modelin kullanılması
yerinde olacaktır.
Kat Diyaframı Modeli
Yatay deprem yükleri altında, kat döşemelerinin, kendi düzlemleri içinde, rijit cisim hareketi yapıp yapmadıklarının
belirtilmesi gerekir. Bu özellik, her kat için “Rijit Diyafram” tanımlanarak sağlanmaktadır.
Bir döşeme sisteminin “Rijit Diyafram” olarak kabul edilmesi ile döşemenin düzlemi içindeki iki doğrultuda öteleme
ve düzlemine dik eksen etrafında dönme yaptığı varsayılmaktadır. Bu durumda döşeme üzerindeki bir noktada bu
değerlerin bilinmesiyle, döşeme üzerindeki diğer tüm noktalardaki yer değiştirme ve dönme değerleri belirlenebilir.
Rijit diyafram içinde kalan kirişlerde eksenel uzama oluşmayacaktır.
“Döşemeler Rijit Diyafram Oluştursun” seçeneği işaretlendiğinde döşemelerin planda ve düşeyde sürekliliklerine
bakılarak rijit diyafram oluşturup oluşturmadıkları tespit edilecek, döşemelerin arasında boşluk veya kot farkı
bulunması durumunda bir veya birden fazla diyafram program tarafından otomatik olarak oluşturulacaktır.
“Her Katta Tek Rijit Diyafram” seçeneğinin işaretli olması durumunda kat seviyesindeki tüm düğüm noktalarının
tek bir rijit diyaframa bağlı olduğu kabul edilmektedir.
“Rijit Diyafram Yok” seçeneği işaretli ise modelde Rijit Diyafram olmadığı kabul edilmektedir. Döşemede büyük
boşlukların bulunması, rijit diyafram davranışı yapmasını engelleyebilir. Boşluklar büyüdükçe bu durum daha da
belirginleşir ve döşeme üzerindeki noktalar düzlem içinde birbirlerine göre rijit düzlemden farklı bir öteleme
yaparlar. Ayrıca, plandaki şekli H,L ve T benzeri olan yapılarda da döşemenin diyafram kabulü yeterli yaklaşım
sağlamayabilir. Böyle gibi durumlarda “Rijit Diyafram Yok” seçeneğini kullanmanız daha uygun olacaktır.
Kiriş Kesiti Modeli

“Kiriş Kesiti” veri alanındaki “Tablalı” ve “Dikdörtgen” seçenekleri ile bina analiz modelinde, kiriş atalet
momentlerinin hesabında tablalı kesitlerin gözönüne alınıp alınmamasını kontrol edebilirsiniz.
Zemin-Yapı Etkileşimi
Probina Orion’da uygulanan Yapı-Zemin Etkileşimi yöntemlerinden ilki, temel modelindeki yükler ve bu yükler
altında gerçekleşen deplasmanlar kullanılarak hesaplanan kolon ve perde yaylarının belirlenmesine dayanmaktadır.
Bu yöntem ile zeminin rijitliğinin modellenmesi amacıyla üst-yapı modelindeki her bir kolon ve perde elemanının
altına yerleştirilecek zemin yaylarının rijitlikleri belirlenmektedir. Bina analizi işlemine geçmeden önce zemin-yapı
etkileşiminin bina modeline dahil edilebilmesi için iki seçenek bulunmaktadır:
Kullanıcı-Tanımlı Mesnetler
“Kullanıcı-Tanımlı Mesnetler” seçeneği işaretlendiğinde kolon ve perdelerin altlarına “[Varsayılan]” mesnet
yerleştirilerek zemin etkileşimi gözardı edilecektir.
Otomatik Zemin Yayları

Bu seçenek ile Sonlu Elemanlar Yöntemiyle hesaplanmış bir temel sistemi bulunuyorsa, bu temel sistemi
kullanılarak hesaplanan dönme ve eksenel yaylar kolon ve perdelerin altlarına yerleştirilir. İstenirse, bina
analizinden önce bu yaylar incelenebilir.
Bütünleşik Temel Modeli

Bu yöntem, hazırlanan Sonlu Elemanlar Temel Modelinin üst-yapı modeli ile birleştirilerek ortak çözümüne
dayanmaktadır. Yer yük kombinasyonunda zeminin daha gerçekçi davranışı gözönüne alındığı için, bu yöntem
“Zemin Yayları Otomatik Hesabı Yöntemi”ne oranla daha kapsamlı bir analitik modele dayanmaktadır.
Zemin-Yapı Etkileşimi yöntemlerinin detayları için “Zemin-Yapı Etkileşimi” bölümüne başvurunuz.
Rijitlikler
“Rijitlikler” sayfasında özellikle Onarım-Güçlendirme projelerinde faydalanabileceğiniz seçenekler bulunmaktadır.
Bu sayfada yeralan bilgiler ile Bina Analizinde kullanılmak üzere eleman gruplarının “Atalet Momenti”, “Elastisite
Modülü”, “Burulma Rijitliği” ve “Kesit Alanı” değerlerini değiştirebilirsiniz. “1” değeri program tarafından hesap
edilen kesit değerinin kullanılmasını sağlamaktadır. Örneğin, yapıdaki kolonlarınız için Elastisite Modülü Katsayısı
değerini 1.10 girmeniz halinde, analizde kolonlarınızın elastisite modülü değerini %10 oranında arttırmış
olacaksınız.
Bu veri alanlarında değişiklik yaptığınız takdirde; yaptığınız değişikliklerin sonuçlara yansıması için, “Bina Analizi”
işlemini tekrarlamanız gerekmektedir.
Ayarlar
Analiz Modeli Hazırlığı Sırasında Süreksiz Kolonlar İçin Uyar
Diğer elemanların üstüne oturmayan kolon veya perdelerin altına mesnet tanımlanmamışsa, analiz verileri
hazırlanması aşamasında uyarı mesajı görüntülenecektir. Bu gibi bir uyarı mesajı alınması halinde grafik editöre
dönülerek ilgili kolon/perdeler mesnetlenmeli ya da basması gereken elemanla aynı tanım noktasına getirilmelidir.
Uyarı mesajlarının görüntülenmesini istemiyorsanız, bu seçeneğin işaretini kaldırınız
Analiz Öncesi Raporunda Kolon, Perde ve Kiriş Kesit Özelliklerini Yaz

Bu seçenek aktif hale getirildiğinde kolon, Perde ve Kiriş kesit özellikleri Analiz Öncesi raporunda yazılacaktır. Rapor
büyüklüğünü gereksiz yere arttırabileceğinden bu seçeneği kullanmamanız tavsiye edilmektedir.
Analiz EKO Dosyasını Detaylı Hazırla

EKO dosyası analiz motoru girdi dosyasının bir yansımasıdır. Analiz işleminin hızlanması için bu seçeneğin işaretini
kaldırınız. Aksi takdirde bu dosyayı detaylı oluşturabilmek için ekstra zaman harcanacaktır.
Bina Analizi Sırasında Sparse Solver Kullan

Bu seçenek işaretlendiğinde analiz motoru daha yüksek hızlarda çözüm yapan SPARSE algoritmasını kullanarak
çözüm yapacaktır. Özellikle çok fazla sayıda kabuk, çerçeve ve düğüm noktası olan yapılarda hem zaman hem de
bellek kullanımı açısından sıkıntı yaşanmaması için bu seçeneğin işaretlenmesi önerilir. Ancak, sparse
algoritmasında mekanizma oluşumları hakkında detaylı bilgi verilmez. Sparse denklem çözücüsü 50000 denklemden
sonra bellek kullanımı yetersiz geldiği anda hardisk üzerinde bilgi depolamaya başlayacaktır. Böylece bellek
tıkanmasından kaynaklanan ‘Fatal Error’ gibi hataların önüne geçilir.
Eksenel Yük Karşılaştırma Toleransı

Orion Bina Tasarım Sistemi, döşemelerin üzerindeki düşey yükleri kirişlere aktarılmadan önce ve aktarıldıktan sonra
karşılaştırmaktadır. Üçüncü bir karşılaştırmada ise bina analizi sonrasında kolon eksenel yüklerinin toplanmasıyla
yapılmaktadır. Bu üç grup arasındaki farkın %5’ten az olması beklenmektedir. Farkların büyük olması (örn: %10)
döşeme kırılma çizgilerinde ve kirişlere yük aktarımında problem olabileceği anlamına gelmektedir. Kırılma Çizgileri
yönteminin yeterli olmadığı sistemlerde Sonlu Elemanlar Kiriş Yükü Hesabı yapılarak sorun giderilebilir.
Kat Ağırlığı ve Ağırlık Merkezi Hesabı

Döşeme üzerindeki yükler kirişlere dağıtıldıktan sonra, düğüm noktalarında reaksiyonlar hesaplanmaktadır. Bu
reaksiyonlar aynı zamanda o noktadaki kütle olarak da kabul edilebilir. “Kirişlere Dağıtılmış Yükleri Kullan”
seçeneği işaretlendiğinde, kat ağırlık merkezi ve kat ağırlığı düğüm noktalarındaki kütleler kullanılarak hesaplanır.
Sistemde kiriş olmaması durumunda (mantar döşemede olduğu gibi), “Kirişlere Dağıtılmamış Yükleri Kullan”
seçeneği kullanılmalıdır.
Analiz
Bina analizini bu sayfadaki işlem adımlarını gerçekleştirerek yapabilirsiniz.
Bina Modeli Kontrolü
Analiz öncesinde, hazırlamış olduğunuz bina modelinin son bir kontrolünü bu seçeneği kullanarak
gerçekleştirebilirsiniz.
“Bina Modeli Kontrolü” seçeneğini kullanarak “Birbirinin İçine Giren Döşemeleri”, “Birbirinin İçine Giren Kolonları”,
“Döşemelerin İçine Giren Kirişleri ve Perdeleri”, “Döşemelerin İçinde Kalan Kolonları”, “Birbiri ile Çakışan Kirişleri ve
Perdeleri”, “Aks Kesişimlerinin Geçerliliğini “, “Aks Kesişimlerinin Birbirine Yakınlığını”, ” Uzun Kolonların Katlar
Arası Çakışmasını” saptayabilirsiniz.
Hazırladığınız bina modelinde herhangi bir çakışma olması halinde “Bina Modeli Kontrolü” sırasında gerekli mesajlar
ekrana gelecektir. Bu durumda, bina analizine geçmeden önce Grafik Editör'e dönerek bu çakışmaları gidermeniz
gerekmektedir.
Bina Modeli Kontrolü'nü dilerseniz güncel kat, isterseniz tüm proje için gerçekleştirebilirsiniz.
Bina Analizinin Gerçekleştirilmesi

Yük hallerinde yer alan her bir ‘aşamasız’ yük hali için program tarafından bir elastik analiz gerçekleştirilir. Buna
düşey yükler, yatay yükler, eşdeğer deprem yükleri ve ısı yükleri dahildir.
‘Aşamalı’ bir yük hali için ‘İnşaat Aşamaları Analizi’ uygulanır.
‘Modal’ özellikli bir yük hali için ise ‘Tepki Spektrumu Analizi’ gerçekleştirilir.
“Eşdeğer Deprem Yükü” ya da “Tepki Spektrumu” analizi yapılırken mutlaka “Özdeğer Analiz” de otomatik olarak
yapılacaktır.
Eksenel Yük Karşılaştırma Raporu

Eksenel Yük Karşılaştırma Raporu binadaki toplam sabit yük ve hareketli yükün analiz öncesinde ve sonrasında
doğrulanmasını ve kontrol edilmesini sağlayan önemli bir araçtır. Bu rapor aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
Döşeme yükleri kirişlere ve kolonlara doğru ve eksiksiz bir şekilde dağıtılabilmiş mi?
Bina analizi sonrasında bulunan toplam eksenel reaksiyon kuvvetleri yapıya uygulanan toplam sabit yüklerle
uyuşuyor mu?
Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi Analizi Sonuç Birleştirme işleminin sonucunda hesaplanan eksenel kuvvetlerle yapıya
uygulanan sabit yük değerleri uyuşuyor mu?
Analiz Sonrası
Probina Orion, Bina Analizi işlemi gerçekleştirildikten sonra, analitik modelin ve analiz sonuçlarının incelenmesi için
güçlü araçlar sunmaktadır. Analiz modeli tüm detaylarıyla kullanıcıya görsel bir 3-Boyutlu Editör ile sunulur. Analiz
sonuç raporu ise sihirbaz mantığı ile oluşturulmuş bir arayüz ile kolaylıkla hazırlanır.
Ayrıca, analitik modelin tüm detayları genel amaçlı analiz programlarına aktarılarak sonuçların karşılaştırılması gibi
işlemler de analiz tamamlandıktan sonra gerçekleştirilebilir.
Model ve Analiz Sonuçları Çizimi

Grafik Editör ile bina modeli hazırlanırken tüm veriler, plan görünüşü kullanılarak her kat için ayrı ayrı girilmektedir.
“Bina Analizi” işlemi sırasında ise tüm elemanlara ait bilgiler kullanılarak binanın detaylı 3-Boyutlu Analitik Modeli
oluşturulur.
“Analiz Formu” menüsünde “Analiz Sonrası” sayfasında “Model ve Analiz Sonuçları Çizimi” butonuna bastığınızda,
“Analiz Modeli ve Sonuçları” formu ekrana yüklenecektir.
“Analiz Modeli ve Sonuçları” formunda yeralan seçenekleri kullanarak bina modelinizin doğru ve sağlıklı bir şekilde
oluşturulup oluşturulmadığını 3-Boyutlu Analitik Model inceleyerek kontrol edebilirsiniz. Ayrıca yine bu formda
yeralan seçenekler yardımıyla mafsallar, rijit bölgeler, yüklemeler, rijit diyaframlar, diyagramlar, kontur çizimleri ve
ötelenmeler gibi model ayrıntıları gerçek zamanlı olarak incelenebilir, yazıcıya gönderilebilir.
İşaretleyicinizin sağ tuşu kullanılarak, analitik modelin her açıdan çevrilerek görüntülenebilmesi mümkündür.
Ayrıca, işaretleyicinizin ortasında bulunan tekerlek çevrilerek uzaklaşma/yakınlaşma (Zum) işlemleri
gerçekleştirilebilir. Modeli kaydırmak için tekerleğe basılı tutup işaretleyicinizi sürükleyiniz.
“Analiz Modeli ve Sonuçları” formu aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
“Analiz Modeli ve Sonuçları” formunda “Görünüm Ayarları” penceresindeki öğeler yardımıyla 3-Boyutlu Analitik
Modele ait her türlü görünüm ayarı yapılabilir.
“Görünüm Ayarları” penceresinde yer alan başlıklar:
1. Genel Ayarlar
2. Düğüm Noktaları
3. Çubuk Elemanlar
4. Kabuk Elemanlar
5. Deplasmanlar
6. Diagramlar
7. Konturlar
8. Lejand
9. Filtreleme
şeklindedir.
Filtreleme
Karmaşık ve büyük modellerde sonuçların daha kolay incelenmesi amacıyla
“Filtreleme” başlığı altında, analitik modelin görünüm detaylarını kontrol eden
seçenekler mevcuttur. Bu seçenekler yardımıyla modelin istenmeyen detayları
kapatılarak istenilen yere odaklanılması sağlanabilir.
Filtre Butonu
“Filtre” butonuna bastığınızda ekrana “Filtreler” formu gelecektir. Bu formda yeralan “Katlar” ve “Akslar”
listelerindeki işaretleri kaldırarak istemediğiniz katları ve/veya aksları 3-Boyutlu Analitik Model görüntüsünden
kaldırarak modelin geri kalanını daha rahat inceleyebilirsiniz.
“Tüm Katları Gizle” butonuna basıp ardından “Tamam” butonunu tıkladığınızda 3-Boyutlu Analitik Model
görüntüden tamamıyle kaldırılacaktır. “Tüm Katları Göster” butonuna ve ardından da “Tamam” butonuna
basmanız halinde ise 3-Boyutlu Analitik Model tüm katları ile birlikte görüntülenecektir.
Yine “Filtreler” formunda “Eleman Tipi” bölümünde eleman grubunun solundaki kutucuktaki işaret kaldırılarak ve
“Tamam” butonuna basarak o eleman grubunun (örneğin: Kolonlar) 3-Boyutlu Analitik Model görüntüsünden
kaldırılması sağlanabilir.
Düğüm/Eleman Bul
Karmaşık ve büyük modellerde istenilen eleman veya düğüm noktasının model
üzerinde bulunması zor olmakta ve zaman almaktadır.
Oldukça kullanışlı olan bu butona bastığınızda ekrana gelen “Düğüm/Eleman
Bul” formunda “No:” kutucuğuna bulmak istediğiniz eleman veya düğüm
noktası numarasını yazarak “Tamam” butonuna basınız. Eleman veya düğüm
Düğüm/Eleman
noktası model üzerinde bir ok yardımıyla gösterilecektir.
Bul Butonu
Düğüm Noktaları
“Elemanlar” sekmesindeki “Düğüm Noktaları” grubundaki seçenekler ile düğüm noktalarına ait bazı görünüm
özellikleri açılıp kapatılabilir. “Etiketler” seçeneği ile düğüm noktalarının etiketlerinin görüntülenmesi sağlanabilir.
Benzer olarak, düğüm noktalarındaki mesnetler de “Mesnetler” seçeneği ile kontrol edilebilir. Düğüm noktalarına
kullanıcı tanımlı yük atandığı durumlarda, bu düğüm noktalarına etkiyen kuvvetler ve momentler “Yükler” seçeneği
kullanılarak görülebilir. Katlarda otomatik olarak oluşturulmuş bir veya birden fazla rijit diyafram varsa, bu
diyaframların görüntülenmesi için “Diyaframlar” seçeneğini kullanınız.
Çerçeve Elemanları
“Elemanlar” sekmesindeki “Çerçeve Elemanları” grubundaki seçenekler ile çerçeve elemanlarına ait bazı görünüm
özellikleri açılıp kapatılabilir. “Etiket” bilgileri, “Lokal Eksenler” ve analitik modelde çubuk elemanı temsil eden
eleman numaraları vb. bilgilerin ekranda görüntülenmesi sağlanabilir. Kiriş açıklıklarına etki eden fonksiyon ve
noktasal yüklerin analitik model üzerinde gösterilebilmesi için; “Yükler” seçeneğini işaretleyiniz. Ölçek faktörü
değiştirilerek çerçeve yüklerinin gösterim boyutları ayarlamak için; “Görünüm Ayarları” bölümünde “Çubuk
Elemanlar” başlığı altındaki “Otomatik Ölçekle” kutucuğunun işaretini kaldırarak “Gösterim Ölçeği” alanına
istediğiniz abartma faktörünü klavyeden giriniz.
Kabuk Elemanlar
“Elemanlar” sekmesindeki “Kabuk Elemanları” grubundaki seçenekler ile kabuk elemanlarına ait bazı görünüm
özellikleri açılıp kapatılabilir. “Kabuk No” seçeneği ile analitik modeldeki kabuk eleman numaralarının ekranda
görüntülenmesi sağlanabilir. “Yüzeyler” seçilerek kabuk elemanlarının “Dolu” çizilmesi sağlanabilir. Kabuk ve
çerçeve elemanlarını bağlandıkları diğer elemanlardan, görüntüsel olarak ayırıp daha ayrıntılı ve az karmaşık şekilde
incelemek için listeden “Daralt” seçeneğini kullanınız. Eleman birleşim detayları daha ayrıntılı görüntülenecektir.
Yüklemeler
Ekranın sağında yeralan “Yükleme” butonu ile yükleme listesi açılıp
kapatılabilir. Yükleme listesi aynı zamanda ekran kenarlarına kenetlenip,
açılır/kapanır özelliktedir.
Yükleme listesinde “Yük Halleri”, “Yük Kombinasyonları”, “Mod Şekilleri” ve
“Artımsal İtme” kategorileri yer almaktadır.
Listedeki bir yüklemeye tıklandığında o anda ekranda aktif bulunan
deformasyon, diyagram, kontur şekli, analiz sonucu gibi değerleri değişerek
seçili yükleme değerleriyle değiştirilecektir. Listenin ikinci sütununda yüklemeye
ait açıklamalar yer almaktadır.
Yükleme Listesi
Deplasmanlar
Düğüm noktalarındaki deplasman ve dönme değerleri global eksen yönlerinde ya da bileşke olarak her yük hali ya
da yük kombinasyonu için ekran üzerine yazdırılabilir.
Deplasmanları görmek için “Sonuçlar” sekmesinde yer alan “Deformasyonlar” grubundaki seçenekleri
kullanabilirsiniz. “Yükleme” listesinde seçilmiş olan yük haline ait deformasyonlar ekranda görüntülenecektir.
Açılı yüklemenin olduğu ya da ortogonal olmayan sistemlerin deplasmanlarının bileşke olarak incelenmesi yapının
davranışı hakkında daha çok fikir verebilir.
Deplasmanlar ilk açıldığında program tarafından otomatik olarak bir ölçek değeri atanacaktır. Yapısal elemanlardaki
zorlanmaları daha detaylı görmek için; ekranın solunda yeralan “Görünüm Ayarları” bölümünde “Deplasmanlar”
başlığı altındaki “Otomatik Ölçekle” kutucuğunun işaretini kaldırarak “Gösterim Ölçeği” alanına istediğiniz abartma
faktörünü klavyeden giriniz.
3-Boyutlu görüntünün bir animasyon oluşturacak şekilde sürekli olarak görüntülenmesi için, “Animasyon”
seçeneğini işaretleyiniz. Animasyonun hızını “Görünüm Ayarları” bölümünde “Deplasmanlar” başlığı altındaki “Hız”
bölümünü kullanarak ayarlayabilirsiniz. “Adım” alanı kullanılarak animasyonun çizim adım sıklığı kontrol
edilebilmektedir.
Deplasmanlar, varsayılan gösterim şekli olarak, “Birim ve Format Ayarları” menüsünde belirtilen analiz birimleri
cinsinden görüntülenecektir. Deplasman değerlerinin gösterim birimini “Deplasmanlar” başlığı altındaki
“Deplasman Gösterimi” alanından değiştirebilirsiniz. “Deplasman Gösterim Birimi” alanındaki listeden istenilen
birim sisteminin seçilmesi durumunda deplasmanlar seçilen birim sisteminde gösterilecektir.
“Deplasmanlar” başlığı altındaki “Kübik Eğri” seçeneği işaretlendiğinde çerçeve ve kabuk elemanlarının yapmış
olduğu deplasmanlar üzerindeki yüklerde dikkate alınarak hassas şekilde eleman açıklıklarında çizilecektir. Bu
seçeneğin işareti kaldırılırsa deplasmanlar sadece düğüm noktalarında hesaplanarak çizilecektir.
Deprem hesabı, dolayısıyla Özdeğer analizi yapıldığı durumlarda yapının mod şekilleri de hesaplanmış olacaktır. Bu
mod şekillerini görebilmek için; Yükleme listesinin sonunda sıralanmış olan Mod Şekillerini seçiniz. “Eşdeğer Statik
Deprem Analizi”nde hangi modların kullanıldığı, mod isminin yanında açılan parentezlerle bildirilecektir.
Diyagramlar
Çerçeve elemanına ait 6 adet kesit etkisi aşağıdaki gibidir:
N: Eksenel Kuvveti,
T: Burulma Momenti,
V2-V3: Eleman Lokal-2 ve Lokal-3 ekseni doğrultusundaki kesme kuvvetleri,
M2-M3 : Eleman Lokal-2 ve Lokal-3 eksenleri etrafındaki eğilme momentleri.
Bu kesit etkilerine ait kutucuklardan biri işaretlendiğinde, “Yükleme” listesinde görünen yük hali ya da kombinasyon
için diyagramlar analitik model üzerinde görüntülenecektir.
Diyagram değerlerini de ekranda görmek için “Etiketler” düğmesine basınız.
Diyagramlar ilk açıldığında program tarafından otomatik olarak bir ölçek değeri atanacaktır. Seçtiğiniz etkiye ait
diagramı daha detaylı görebilmek için; “Görünüm Ayarları” bölümünde “Diyagramlar” başlığı altındaki “Otomatik
Ölçekle” kutucuğunun işaretini kaldırarak “Gösterim Ölçeği” alanına istediğiniz abartma faktörünü klavyeden
giriniz. Alternatif olarak ribbon çubuğundaki “Ölçeği Artır” ya da “Ölçeği Azalt” düğmelerini kullanabilirsiniz.
Yüklenen kesit etkisi bilgisinin ve biriminin görüntülenmesini istiyorsanız, “Görünüm Ayarları” bölümünde
“Diyagramlar” başlığı altındaki “Lejand Göster” kutucuğunu işaretlemeniz gerekmektedir.
Perde elemanların modellenmesinde kullanılan rijit kirişlere ait kesit etkilerini görmek için; “Görünüm Ayarları”
bölümünde “Diyagramlar” başlığı altındaki “Rijit Elemanlar” kutucuğunu işaretleyiniz.
Detaylı Eleman Diyagramları

Elemanlara ait detaylı iç kuvvet diyagramları da ayrı bir panelde gösterilebilir.
Bu panelde moment diyagramı değerleri işaretleyici
sürüklenerek takip edilebilir. Ayrıca “x” kutucuğuna
hangi noktadaki değerlerin görülmek istendiği
yazılabilir. “Sürekli Tara” seçeneğinin işareti kaldırılırsa
işaretleyici sadece istasyon noktalarındaki değerleri
gösterecektir. Yükleme değiştirildiği anda bu diyagram
da otomatik olarak değişir.
Maksimum ve Minimum değerler de buradan takip
edilebilir.
Konturlar
Perde elemanlarının “Sonlu Elemanlar Kabuk Modeli” ile modellenmesi durumunda bu seçenek aktif hale
gelecektir. Konturlar çizgisel veya boyalı olabilir. Konturların renkli olarak gösterilmesi için “Dolu Konturları Göster”
seçeneğini işaretleyiniz..Konturların çizgi ile çizilmesi için “Çizgi Konturlar” seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
Perde elemanlarınızı oluşturan kabuk elemanlarda oluşacak olan moment (M11, M22,M12) ve kuvvet (F11,F22,F12)
büyüklüklerini “Konturlar” bölümündeki araç çubuğu düğmelerini kullanarak görüntüleyebilirsiniz. Kabuk eleman iç
kuvvet ve momentleri birim uzunluk için (örneğin: moment için tm/m) verilmektedir. Ayrıca yine bu elemanlarda
global eksenler doğrultusunda oluşacak olan ötelenmelerde “Deplasman – X”, “Deplasman - Y”, “Deplasman – Z”
seçeneklerinden uygun olanı seçilerek incelenebilir.
Kontur adedini “Kontur #” alanından 2 ile 128 arasında olacak biçimde değiştirebilirsiniz.
Tek bir kabuk elemanına ait detaylı kontur bilgisi de yine ayrı bir panelde incelenebilir.
Detaylı Eleman Özellikleri
Düğüm noktalarına ve elemanların sonlu elemanlar özellikleri detaylı olarak incelenebilir. Böylece için Probina Orion
Bina Tasarım Sistemi ’nin fiziksel modeli analitik modele nasıl ve hangi özelliklerle çevirdiğini de çok daha ayrıntılı
incelenmiş olur.
Kabuk, Çubuk ve Düğüm özelliklerini detaylı olarak gösteren paneller.
3-B Bakış ve Görüntü Özellikleri

3-Boyutlu Analitik Model tamamen gerçek zamanlı ve 3-Boyutlu özelliktedir.
İşaretleyicinizin sol, sağ ve orta tuşlarını kullanarak ekran görüntüsü üzerinde
döndürme, uzaklaşma/yakınlaşma ve kaydırma gibi işlemleri
gerçekleştirebilirsiniz.
Bakış Yönü Butonu Alternatif olarak, araç çubuğunda yeralan “Bakış Yönü” butonuna tıkladığınızda
ekrana gelen “Bakış Yönü Aracı”nı kullanarak modelin 3 boyutlu görünümünün
hangi yönlerden veya hangi açılardan olacağını belirleyebilirsiniz.
Ortogonal Plan Modu

Oluşturulan modelin tam bir plan görünümünü elde etmek için araç çubuğunda
yer alan “Ortogonal Plan Modu” butonu kullanılmaktadır. Ortogonal Plan
Modu aktifken, işaretleyici ile döndürme işlemi gerçekleşmeyecek, yalnızca
kaydırma ve uzaklaşma/yakınlaşma işlemleri yapılabilecektir. Ortogonal Plan
Ortogonal Plan Modu Butonu Modu’ndan çıkmak için araç çubuğundaki aynı düğmeye tekrar basılmalıdır.
Ortogonal/Perspektif Görünüm
3-Boyutlu Analitik Modelin perspektif görünümünü elde etmek için araç
çubuğunda yer alan “Ortogonal/Perspektif Görünüm” butonu kullanılmaktadır.
Ortogonal/Perspektif Ortogonal Perspektif Görünüm sayesinde modelin ekrandan uzakta kalan
Görünüm Butonu kısımları daha kolay incelenebilir.
Yazdır
“Genel” sekmesindeki “Yazdır” butonuna tıklandığında yüklenen “Baskı
Menüsü” ile modelin ekrandaki görünümünü yazıcıya aktarabilirsiniz
Yazdır Butonu
Resim Kopyala
“Genel” sekmesindeki “Resim Kopyala” butonu tıklandığında, ekranda yer alan
görüntü, BMP formatında resim olarak saklanacaktır.
Resim Kopyala Butonu
Analiz Sonuçları Raporlama

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bina analizi sonucunda çeşitli çıktı dosyaları üretir. Bu dosyalar hem kullanıcının
kolaylıkla inceleyebileceği, hem de için Probina Orion Bina Tasarım Sistemi analiz sonuçlarını kullanan diğer
modüllerin (aynı zamanda bunların üzerinde çalışmak isteyen kullanıcının) kolaylıkla erişebileceği formdadır.
Analiz çıktı dosyaları çözülmekte olan binanın tamamını içerir. Bir başka deyimle Analiz Modülü binadaki tüm
katlara ait sonuçları üretir. Bu durumda analiz sonrasında tüm katlara ait sonuçları kolaylıkla inceleyebilir, gerekli
gördüğünüz katlara ait sonuçları da yazıcınıza göndererek kağıda aktarabilirsiniz.
Bina Analizi sonucunda, düğüm noktalarında, çubuk ve kabuk elemanlarda bulunan sonuçları incelemek ve
raporunu görmek için “Analiz Sonrası” sayfasındaki “Analiz Sonuçları Raporlama” modülünü kullandığınızda
“Analiz Sonuçları” formu ekrana gelecektir.
Ağaç yapısıyla ve rapor sihirbazı mantığıyla hazırlanmış olan bu formu kullanarak, bina analizi sonuçları üzerinde
istediğiniz türden filtreleme yapabilirsiniz. Varsayılan görünüm olarak modeliniz katlar bazında sınıflandırılarak
listelenecektir. “Liste Tipi” alanından “Eleman Tipleri” seçeneği işaretlendiğinde, bina sistemi, elemanlar bazında
sınıflandırılarak görüntülenecektir.
“Analiz Sonuçları” formunda hiç bir filtreleme yapmaksızın “Tüm Yapı” başlığını işaretler ve “Sonraki ->” butonuna
basarsanız formun sağ bölümünde “Yapı Elemanları” başlığı altında modelde bulunan tüm elemanlar (Düğüm
Noktaları, Kolon, Kiriş vb.) listelenecektir.
“Tüm Yapı” başlığı altında yeralan katlarda seçim yaparak çıktı dosyasında aktarılmasını istediğiniz katları,
elemanları ve yüklemeleri filtreleyebilirsiniz. Sadece “Kat 1”de yeralan elemanlara ait analiz sonuçlarının çıktı
dosyasına aktarılmasını istiyorsanız, bu durumda “Kat 1” başlığını işaretleyip “Sonraki ->” butonuna basınız. “Kat
1”de bulunan tüm elemanlar “Yapı Elemanları” başlığı altında listelenecektir. “Yapı Elemanları” başlığı altında
listelenen bu elemanlardan istemediklerinizi işaretleyip “<- Önceki” butonuna basmanız halinde seçilen elemanlar
listeden çıkarılacaktır.
Sadece bir kaç yapısal elemanın analiz sonuçlarının alınması da sağlanabilir. Sadece “Kat 1”deki kolonlarınıza ait
analiz sonuçlarının çıktı dosyasına aktarılmasını istiyorsanız, bu durumda “Kat 1” başlığına çift tıklayınız. “Kolonlar”
başlığını da çift tıklayarak açınız. Bu durumda “Kat 1” de yeralan kolonlar listelenecektir. İstediğiniz kolonları
klavyeden” CTRL”veya “SHIFT” tuşuna basarak seçiniz. “CTRL” tuşu basılıyken işaretlediğiniz her seçenek listeye
eklenecektir. Seçili bir elemanı tekrar işaretlediğinizde seçimini iptal etmiş olacaksınız. Listeden arka arkaya
sıralanmış belli bir bölümü seçmek isterseniz, ilk seçeneği işaretleyip “SHIFT” tuşunu basılı tutup grubun sonundaki
elemanı işaretleyerek tüm grubu seçmiş olursunuz. “Sonraki ->” butonuna basarsanız seçtiğiniz kolonlar “Yapı
Elemanları” başlığı altında listelenecektir. “Yapı Elemanları” başlığı altında listelenen bu elemanlardan
istemediklerinizi işaretleyip “<- Önceki” butonuna basmanız halinde seçilen elemanlar listeden çıkarılacaktır.
Bu şekilde istediğiniz elemanların seçimlerini yaptıktan sonra “Analiz Sonuçları” formunun altında yeralan “Sonraki
->” butonuna basınız. Ekrana seçtiğiniz elemanların isimlerini içeren bir liste gelecektir. Buradan “Sonuç Tipi” ni
seçiniz. “Çubuklar” seçildiği takdirde analitik modelde kullanılan çubuk elemanlar, numaralarıyla beraber
görüntülenecektir. Bu elemanlarla hazırlanacak olan rapor, eleman lokal eksenlerine göre hesaplanmış iç kuvvetleri
içerecektir. “Plaklar” seçeneği, modelinizde kabuk eleman kullandıysanız aktif olacaktır. Kabuk eleman iç kuvvetleri
raporlanacaktır. Modelinizdeki düğüm noktalarına ait bilgileri (mesnet durumları, koordinatlar, düğüm yükleri,
ötelenme ve dönmeler gibi) almak için “Düğümler” seçeneğiyle istediğiniz düğüm noktasını listeye dahil ediniz. Son
olarak, modelinizde birden fazla parçaya bölünerek analiz edilmiş yapısal elemanlar olabilir. Bu elemanları teşkil
eden çubuk eleman sonuçlarının birleştirilerek tek bir eleman için global eksenler etrafında (M1, M2, V1, V2)
verilmesini istiyorsanız, “Yapısal Elemanlar” seçeneğini işaretleyiniz.
Bu sayfada hangi tip elemanların rapora dahil edileceğini seçtikten sonra “Sonraki ->” butonuna basarak hangi yük
kombinasyonları ve halleri için rapor hazırlanacağını belirtiniz.
Ekranın sağ bölümünde yük halleri ve kombinasyonlar, sol bölümünde ise eleman alt ve üst uçlarındaki kesit etkileri
listelenecektir. CTRL ve SHIFT tuşlarını kullanarak, her iki listeden de tekli/çoklu seçimlerinizi gerçekleştirdikten
sonra “Sonraki ->” düğmesine basarak devam edebilirsiniz. Bu bölümde herhangi bir seçim yapmamanız halinde
analiz çıktıları tüm yük halleri/kombinasyonları ve kesit etkileri için verilecektir.
Bina analizi sonucunda:
Kolonlarda: Kolon etiketi, Eksenel kuvvet (N), Kolonun alt ve üst ucundaki lokal eksenler
doğrultusundaki kayma kuvvetleri (V2,V3), Burulma momenti (T), Kolonun alt ve üst
ucundaki lokal eksenler etrafındaki eğilme momentleri (M2,M3)
Kirişlerde: Kiriş adı, Eksenel kuvvet (N), Kirişin sol ve sağ uçlarındaki lokal eksenler doğrultusundaki
kayma kuvvetleri (V2,V3) , Burulma momenti (T), Kirişin sol ve sağ uçlarındaki lokal
eksenler etrafındaki eğilme momentleri (M2,M3)
Perdelerde: Perde etiketi, Eksenel kuvvet (N), Perdenin alt ve üst ucundaki lokal eksenler
doğrultusundaki kayma kuvvetleri (V2,V3), Burulma momenti (T), Perdenin alt ve üst
ucundaki lokal eksenler etrafındaki eğilme momentleri (M2,M3)
hesaplanmaktadır.
Raporun Yazdırılması
Raporun hazırlanmasından bir adım önce, raporda kullanılacak sayıların formatlarını, her ayrı etki için
belirleyebilirsiniz. Ayrıca, raporun eleman öncelikli mi yoksa yükleme öncelikli mi hazırlanacağı gibi detayları da
ayarlayabilirsiniz.
Raporun hazılanması için, yukarıda bahsedilen rapor hazırlama adımlarının herhangi birinde “Rapor Hazırla”
düğmesine basabilirsiniz. İlk adım dışında, herhangi bir adımda seçim yapılmamışsa, ekrandaki tüm gruplar seçilmiş
kabul edilecektir.
“Çıkış” butonunu kullanarak “Analiz Sonuçları” formunu kapatabilirsiniz.
“Bina Analizi” formunun “Analiz Sonrası” bölümünde yer alan “Sonuç Raporları” listesinden, “Rapor Hazırlama”
menüsünü kullanarak hazırladığınız raporların öngörünümlerini inceleyebilirsiniz.
Analiz Sonuçları İşaret Anlaşımı

Bina Analizi sonucunda hesaplanan deformasyonların, kuvvetlerin ve momentlerin pozitif yönleri için aşağıdaki
şekillere bakınız.
T
M33
Kolon Üst Noktası (i)
N V3
V2
1 Yönü Aksı
M22
2 Yönü Aksı
2 Eleman Lokal
Eksenleri
3
1
M22 V2
M3 V3 N Kolon Alt Noktası (j)
T
T
N M22
M33 V3
Perde Üst Noktası (i)
V2
2
3
N V2
M22 V3 M33
Perde Alt Noktası (j) T
Kiriş (j) Noktası
Kiriş (i) Noktası M1

V2 N
2
M2 1 V3
M2 M3
M3 3
V3
N
V2
M1 (T)
Bina Analizi Sonucunda hesaplanan Kuvvetlerin Pozitif Yönleri
Lokal Eksen Yönleri

Yapısal elemanlar için lokal eksen yönleri yukarıdaki şekilde gösterilmiştir.
Kolonlar için;
Lokal Eksen-1 her zaman kolon elemanı boyunca, yukarıdan aşağıya doğru tanımlıdır.
Kolon yönü 1 ya da 1/2 ise, Lokal Eksen-2, Aks-1 yönündedir. Lokal Eksen-3 ise, sağ el kuralına göre, buna dik
yöndeki doğrultuda tanımlıdır.
Kolon yönü 2 ise, Lokal Eksen-3, Aks-2 yönünde olacaktır. Lokal Eksen-2 ise buna dik doğrultuyu gösterecektir.
Perdeler için;
Lokal Eksen-1, her zaman eleman doğrultusunda yukarıdan aşağıya tanımlıdır.
Lokal Eksen-3, her zaman perde düzlemine dik olmaktadır. Lokal Eksen-2, sağ el kuralına göre bunlara dik yöndedir
ve perde doğrultusundadır.
Kirişler için;
Lokal Eksen-1 her zaman eleman boyunca soldan sağa doğru tanımlanacaktır.
Lokal Eksen-2, +Z doğrultusunda tanımlanacaktır. Lokal Eksen-3 ise sağ el kuralına göre (sağ el başparmağı 2
eksenini gösterirken, elimizin dönüş yönü 3’ten 1’e doğru olacaktır) bunlara dik düzlemin normalidir.
Analiz Modeli İhraç

“Analiz Formu”nun “Model İhraç” sayfasındaki seçenekleri kullanarak, bina modelinin farklı modelleme/analiz
programlarına aktarılmasını sağlayabilirsiniz.
® ® ® ® ® ®
Probina Orion Bina Tasarım Sisteminde 3D+ , S-FRAME , 3D+ , Etabs and SAP2000 /Lucas programlarına aktarım
mümkündür.
Raporlar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bina analizi sonucunda çeşitli çıktı dosyaları üretir. Bu dosyalar hem kullanıcının
kolaylıkla inceleyebileceği, hem de Probina Orion Bina Tasarım Sistemi analiz sonuçlarını kullanan diğer modüllerin
(aynı zamanda bunların üzerinde çalışmak isteyen kullanıcının) kolaylıkla erişebileceği formdadır.
Analiz Öncesi Kontrolleri Raporu
Bu rapor basit analiz modeli verilerini içeren bir rapordur. Depremli bir yük kombinasyonu kullanıldığında Zayıf Kat
Düzensizliği Kontrolü de bu raporda yer alacaktır. Onun dışında kat yükseklikleri, yük kombinasyonları, malzeme ve
kesitler gibi bilgiler bu raporda yer alır. Depremli durumda yer alan bilgilerin detayı için “Türk Deprem Yönetmeliği”
Analiz Sonrası Kontrolleri Raporu

Analizden sonra elde edilen kat ötelemeleri gibi bilgileri içeren rapordur. Depremli bir yük kombinasyonu
seçildiğinde içereceği bilgilerin detayı için “Türk Deprem Yönetmeliği” bölümüne bakınız.
Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu

Deprem Yönetmeliği seçildiği takdirde aktif olan bu raporda “Birleşim Bölgeleri Kesme Güvenliği” ve “Kuvvetli Kolon
Zayıf Kiriş” kontrolleri yer alır. Depremli durumda yer alan bilgilerin detayı için “Türk Deprem Yönetmeliği”
Kat Ötelenmelerinin İncelenmesi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, her kat seviyesinde x, y ve burulma serbestlikleri doğrultusunda kat
ötelenmelerini tüm yatay ve düşey yük halleri için hesaplar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi her rijit diyafram için 3 serbestlik derecesi kullanarak bina modelini
oluşturmaktadır. Bu serbestlikler sırasıyla x, y ve kat burulması doğrultusundadır. Bu dosyada, her yük vektörü için
ayrı ayrı olmak üzere kat ötelenmelerini bulacaksınız. Bu dosyada yeralan kat ötelenmeleri her diyafram için o
diyaframın ağırlık merkezinde hesaplanmıştır.
Kat Ötelenmeleri Dosyasını ekranda görüntülemek veya yazıcıya aktarmak için Analiz Formu’nda yeralan “Raporlar”
sayfasını açarak “Kat Ötelenmeleri Raporu” menüsünü kullanabilirsiniz. Önünüze gelen “Rapor Baskı Önizleme”
formunda sol üstte yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı editöre yükleyerek
üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz. “PDF” seçeneğini kullanarak dosyayı PDF formatında kaydedebilirsiniz. Ayrıca
“TDF” seçeneğini kullanarak dosyayı Tab Ayraçlı Dosya olarak İhraç edebilirsiniz.
Deprem Hesap Sonuçları Raporu

Deprem Yönetmeliği seçildiği takdirde aktif olan bu raporda yapıya ait modal karakteristikler ve hesaplanan deprem
kuvvetleri yer alır. Depremli durumda yer alan bilgilerin detayı için “Türk Deprem Yönetmeliği” bölümüne bakınız.
Kolon Narinlik Hesabı Sonuçlarının İncelenmesi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bina analizi sonrasında kolonların etkilerine, kolon boyutlarına ve kat
rijitliklerine bağlı olarak kolon narinlik hesabını gerçekleştirmektedir. Bu hesap sonucunda kolon tasarımında
kullanılacak olan moment büyütme katsayıları hesaplanmaktadır.
Kolon Narinlik Hesabı Çıktı Dosyasını ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Analiz Formu’nda yeralan
“Raporlar” sayfasını açarak “Narinlik Hesabı Sonuçları Raporu” menüsünü kullanabilirsiniz. Önünüze gelen “Rapor
Baskı Önizleme” formunda sol üstte yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı
editöre yükleyerek üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz. “PDF” seçeneğini kullanarak dosyayı PDF formatında
kaydedebilirsiniz. Ayrıca “TDF” seçeneğini kullanarak dosyayı Tab Ayraçlı Dosya olarak İhraç edebilirsiniz.
Kiriş Yük Hesabı Raporu

Döşemelerden kirişlere aktarılan yükleri ve kirişlerin üzerine direk olarak tanımlanan duvar yükleri, kullanıcı tanımlı
yükler gibi yük bilgilerini içeren rapordur. Bina analizinde hangi çerçeve yüklerinin kullanıldığını göstermesi
açısından önemlidir.
Döşeme Hesapları
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Plak Döşeme, Nervür Döşeme ve Mantar Döşemelerin hesaplarını ve
çizimlerini yapabilirsiniz. Grafik Editör’de tanımlanan değişik döşeme tiplerinin birbirinden farklı yöntemlerle
hesaplanmalarını sağlamak için “Döşeme Hesap Aksları” tanımlanması gerekmektedir.
Döşeme Hesap Akslarının farklı tipleri bulunmaktadır. Bu tipler yardımıyla, Moment Katsayıları Yöntemi yada Sonlu
Elemanlar Yöntemi gibi kullanmak istediğiniz hesap yöntemini belirleyebilmek yada aynı döşemenin mesnet veya
açıklık bölgelerinde yapılacak donatı seçimlerini ayrı ayrı kontrol edebilmek mümkün olmaktadır.
Döşeme Hesap Aksı Tipleri

Grafik Editör “Eleman” çekmenüsünden veya Araç Çubuğunda yeralan “Döşeme Hesap Aksı” butonuna bastığınız
zaman, Grafik Editör Çizim Alanında “Hesap Aksı Özellikleri” menüsü görünecektir. Bu menü yardımıyla farklı
döşeme aks tipleri seçmek mümkündür.
Moment Katsayıları Yöntemini Kullanan Döşeme Hesap Aksları

Bu tip Döşeme Hesap Aksları, kirişli plak döşemelerin hesabında kullanılabilir. Aralarında komşuluk ilişkisi bulunan
kirişli plak döşemelerin bu tip akslarla birleştirilmesi durumunda aks üzerinde yer alan her döşeme için açıklık ve
mesnet momentleri “Moment Katsayıları Yöntemi”ne göre hesaplanacaktır. Bu hesap sonucunda buluınan açıklık
momentlerine bağlı olarak her döşeme için açıklık donatıları ayrı ayrı belirlenecektir. Döşemeler arasında kalan
mesnet bölgeleri için ise öncelikle bu mesnetin her iki tarafında yer alan döşemeler için hesaplanmış mesnet
momentleri karşılaştırılacak, gerekli durumlarda moment paylaşımları yapıldıktan sonra bulunan en büyük moment
değeri için mesnette gerekli donatı alanı hesaplanacaktır. Her iki döşeme açıklıklarından gelip mesnette devam
eden donatıların mesnette gerekli donatı alanını karşılayamaması durumunda ise mesnetler için ilave donatılar
seçilecektir.
“Hesap Aksı Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra “Tip” bölümünde yeralan listeden “Analitik H. Aksı” seçer ve
aksınızı kirişli plak döşemeler üzerinden geçecek şekilde çizdirirseniz, bu aks otomatik olarak “Moment Katsayıları
Yöntemini Kullanan Döşeme Hesap Aksı” olarak kabul edilecektir. Bu tür aksların ekrana çizilmesi ile donatı
hesapları da program tarafından otomatik olarak gerçekleştirilmekte ve seçilen donatılar aksla birlikte ekrana
hemen çizilmektedir.
Kirişli Plak Döşemeler İçin Sonlu Elemanlar Açıklık Aksı

Kirişli plak döşemelerin hesabında “Moment Katsayıları Yöntemine” alternatif olarak “Sonlu Elemanlar Yöntemi”
de kullanılabilmektedir. Bunun için Hesap Aksı Özellikleri Menüsünün yüklenmesinin ardından “Tip” bölümünde
yeralan listeden “SE Aksı” seçeneğini seçmeniz ve “SE” sayfasında yeralan “Açıklık Aksı (Kirişli)” butonuna
basmanız gerekmektedir. Bu işlemi tamamladıktan sonra aksınızı kirişli plak döşemeler üzerinden geçecek şekilde
çizdirebilirsiniz. Bu şekilde tüm aksların çizimini tamamladıktan sonra, “Program” çekmenüsü altında bulunan
“Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi”ni kullanarak donatı hesaplarını yaptırabilirsiniz. (“Sonlu Elemanlar Döşeme
Analizi” ile ilgili daha detaylı bilgi için Kullanım Kılavuzunun bu başlıkla ilgili bölümüne bakabilirsiniz.)
Kirişli plakların sonlu eleman analiz yöntemi ile yapılan hesapları sonucunda döşeme aksı yönünde ve döşeme
kenarlarını belirleyen akslardan L/4 mesafede sınırlandırılmış açıklık bölgesinde kalan en büyük açıklık momentine
bağlı olarak donatı hesabı yapılmaktadır. En büyük mesnet momentinin bulunmasında ise döşeme aksının kestiği
döşeme kenarı boyunca açıklık bölgesi içerisinde kalan tüm momentler arasından en elverişsiz olanı otomatik olarak
program tarafından seçilmekte ve donatı hesabında kullanılmaktadır.
L1/4 L1/2 L1/4 L2/4 L2/2 L2/4
L3/4
L3/2
X1
L3
L3/4
Maksimum Açıklık L1 L2
Momentinin Seçildiği
Maksimum Mesnet
“Açıklık Bölgesi”
Momentinin Seçildiği
“Mesnet Bölgesi”
"Açıklık Aksı" Tipi Döşeme Hesap Aksı Analiz Sonuçları İrdeleme Yöntemi
Mantar Bandı
Kolon ve perdelere oturan kirişsiz plak döşemelerin donatı hesapları açıklık ve mesnet bölgeleri için farklı akslar
kullanılarak yapılmalıdır. Bu tür döşemelerde mesnetlerin bulunduğu akslardan L/4 mesafede sınırlandırılmış olan
bölge “Açıklık Bölgesi” olarak kabul edilmekte ve bu alan dışında kalan bölgelerde “Mesnet Bölgeleri” olarak
tanımlanmaktadır. Bu alanların tam olarak tespit edilmesi ve ekranda gösterilmesi için Grafik Editör’de döşemenin
mesnetleri olarak çalışacak olan ve kat kirişleri ile bağlanmamış olan kolon ve perdeler arasına “Mantar Bandı”
yerleştirilmesi gerekmektedir.
Mantar Bandı çizebilmek için; Grafik Editörde “Eleman” çekmenüsünde veya Araç Çubuğunda yeralan “Kiriş”
butonuna basınız. “Kiriş Özellikleri” menüsü ekrana yüklenecektir. Formdaki “Tip” bölümünde “Mantar Bandı”
seçeneğini işaretleyiniz. Mantar Bantlarının oluşturulabilmesi için öncelikle döşeme tanımlarının yapılmış olması
gerekmektedir. Ekranda göstereceğiniz kolon ve perdeler arasında mantar bantları oluşturulurken bandın her iki
tarafında kalacak olan döşemelerin boyutları otomatik olarak tesbit edilmekte ve böylece her iki döşeme açıklığının
L/4 genişliğindeki bölümlerini içine alacak şekilde çizilecek olan bandın genişliği saptanmaktadır. Bu mantar bantları
hayali birer kiriş gibi kullanılmaktadır. Bu bantlar yardımıyla her mesnetler arasında kalan alanlara döşeme
açıklığından aktarılacak yükleri “Kiriş Yük Hesapları” menüsünde kontrol etmek mümkündür.
Kirişsiz Plak Döşemeler İçin Sonlu Elemanlar Açıklık Aksı

Kirişsiz plak döşemelerde açıklık bölgesinde bulunacak en büyük momente göre donatı hesabı yaptırabilmek için;
“Hesap Aksı Özellikleri” menüsünün yüklenmesinin ardından “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı”
seçeneğini seçmeniz ve “SE” sayfasında yeralan “Açıklık Bandı (Kirişsiz)” butonuna basmanız gerekmektedir. Bu
işlemin ardından aksınızı kirişsiz plak döşemeler üzerinden geçecek şekilde çizdirebilirsiniz. Bu şekilde tüm aksların
çizimini tamamladıktan sonra “Program” çekmenüsü altında bulunan “Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi”ni
kullanarak donatı hesaplarını yaptırabilirsiniz. (“Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi” ile ilgili daha detaylı bilgi için
Kullanım Kılavuzunun bu başlıkla ilgili bölümüne bakabilirsiniz.)
L1/4 L1/2 L1/4 L2/4 L2/2 L2/4
L3/4
X1 L3/2
L3
L3/4
L1 L2
Maksimum Açıklık Maksimum Mesnet

Momentinin Seçildiği Momentinin Seçildiği
“Açıklık Bölgesi” “Mesnet Bölgesi”
"Açıklık Bandı" Tipi Döşeme Hesap Aksı Analiz Sonuçları İrdeleme Yöntemi
Kirişsiz Plak Döşemeler için Sonlu Elemanlar Mesnet Bandı

Bu bölgelerde “Mantar Bandı” içinde kalmak kaydıyla dilediğiniz yerden aks geçirip bu aks üzerinde bulunacak
maksimum momentlere göre donatı hesabının yapılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için ; “Hesap Aksı Özellikleri”
menüsünün yüklenmesinin ardından “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı” seçeneğini seçmeniz ve “SE”
sayfasında yeralan “Mesnet Bandı” butonuna basmanız gerekmektedir. Bu işlemin ardından aksınızı kirişsiz plak
döşemeler üzerinden geçecek şekilde çizdirebilirsiniz. Bu işlem sırasında mesnet bandının mesnetlerin üzerinde
bulunduğu aksın hemen altında ve hemen üstünde bulunan döşemelerin L/4 genişliklerini gösteren “Mantar Bandı”
içerisinde kalması gerekmektedir. Bu şekilde mesnetlere yakın bölgelerde oluşan maksimum momentlerin seçilmesi
sağlanabilir.
Tüm aksların çizimini tamamladıktan sonra “Program” çekmenüsü altında bulunan “Sonlu Elemanlar Döşeme
Analizi”ni kullanarak donatı hesaplarını yaptırabilirsiniz. “Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi” ile ilgili daha detaylı bilgi
için Kullanım Kılavuzunun bu başlıkla ilgili bölümüne bakabilirsiniz.
L1/4
“Mesnet Bandı” L1/2

L1
bölgesi
L1/4
X1 L2/4
L2/2
L2
L2/4
"Mesnet Aksı" Tipi Döşeme Hesap Aksı Analiz Sonuçları İrdeleme Yöntemi
Kirişsiz Plak Döşemeler için Sonlu Elemanlar Sabit Bant Döşeme Hesap Aksı
Bu hesap akslarını karmaşık plan sistemlerine sahip yapılarda veya villa tipi küçük yapıların döşeme ve radye temel
sistemlerinde kullanabilirsiniz. “Sabit Bant” döşeme hesap akslarında hesap aksının geçerli olduğu bant genişliğini
kullanıcı tarafından belirlenmektedir. Sonlu elemanlar döşeme analizi sonucunda hesap aksının kapsadığı bölgedeki
tüm düğüm noktaları taranarak döşeme üst ve alt kenarında çekme oluşturan en büyük iki moment seçilir ve donatı
hesabı bu momentler kullanılarak yapılır. Bu hesap aksı sisteminde, aks boyunca yeralan döşemelere farklı çap ve
aralıkta donatı yerleştirilemez.
Donatı hesabı sonucunda, “Sabit Bant” hesap aksı boyunca seçilen donatı çapı kullanılarak alt ve üst düz donatılar
yerleştirilir.
Bu aks tipini kullanmak için; “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünün yüklenmesinin ardından “Tip” bölümünde yeralan
listeden “SE Aksı” seçeneğini seçmeniz ve “SE” sayfasında yeralan “Sabit Bant” butonuna basmanız gerekmektedir.
Bu işlemi tamamladıktan sonra aksınızı kirişsiz plak döşemeler üzerinden geçecek şekilde çizdirebilirsiniz.
Aksın yerleştirilmesinden sonra veya yerleştirmeden önce bant genişliğini ayarlamak amacıyla “Hesap Özellikleri”
formunda “Mesafeler” bölümünde yeralan “Sol” ve “Sağ” veri alanlarına bantın sol ve sağ genişliklerini girerek sabit
bant hesap aksının genişliğini belirleyebilirsiniz.
Bant genişliklerini belirlemenin bir başka yöntemi de bantın sağında ve solunda nokta göstermektir. Bunun için
hesap aksını yerleştirdikten sonra “Nokta Göster” butonuna basarak hesap aksı çizgisinin sağında veya solunda bir
nokta nokta işaretleyebilirsiniz. Bu işlemi her seferinde “Nokta Göster” butonuna basıp sol ve sağ taraf için
tekrarlayabilirsiniz. Hesap aksını seçilen noktalara göre düzenlemek için işlem bittikten sonra "Güncelle" butonuna
basmanız gereklidir. Bant genişlikleri işaretlediğiniz noktalara göre ayarlanacaktır.
Donatı demiri kesim boyunun aşılması halinde, ankraj boyu kullanılarak alınarak donatılara otomatik olarak ek
yapılacaktır. Döşeme donatıları kesim boyunu “Ayarlar” çekmenüsünde “Grafik Editor Ayarları” seçeneğinin
“Ayarlar” sayfasında yeralan “Donatı Demiri Kesim Boyu” veri alanını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Bu alana "0" girilirse standart demir boyu olan 12 metre boyunda demirler kullanılacaktır. Donatılara ek yapılmasını
istemiyorsanız bu alana 99 metre gibi büyük bir değer verebilirsiniz.
“Sabit Bant” bölgesi
Sol Mesafe
X1
Sağ Mesafe
"Sabit Bant" Tipi Döşeme Hesap Aksı Analiz Sonuçları İrdeleme Yöntemi
Nervür Döşeme Hesap Aksları

Nervür döşeme kirişlerinin analiz edilebilmesi ve donatılandırılabilmesi için bu kirişlere paralel doğrultuda döşeme
hesap akslarının çizilmiş olması gerekmektedir. Nervür akslarının sürekli kiriş yöntemi ile analizini yapmak için
“Sonlu Elemanlar Aksı” kutucuğu işaretli olmayan döşeme aksından geçirmeniz gereklidir.
Tanımlanan aks üzerinde bulunan döşeme açıklıkları nervür kiriş açıklığı kabul edilerek bu aks üzerindeki açıklık ve
mesnet genişliklerine bağlı bir donatı hesabı yapılacak ve sonuçta bulunan mesnet ve açıklık momenteleri Kiriş
Donatı Hesaplarına aktarılacaktır. Kiriş Donatı Hesapları Modülü hakkında daha geniş bilgi için Kullanım Kılavuzunun
ilgili bölümüne bakabilirsiniz.
Nervür döşemelerin “L” gibi farklı geometrilere sahip olması durumunda döşeme aksı, sadece geçirildiği yerdeki
döşeme açıklıklarını kiriş boyu olarak alacak ve gerek analizleri gerekse donatı boylarını bu açıklığa uygun olarak
seçecektir. Bu tür durumlarda aynı döşemeden birden fazla aks geçirerek değişik açıklıklara sahip kirişlerin doğru
boylarla analiz edilmesini ve donatı boylarının da buna bağlı olarak seçilmesini sağlayabilirsiniz.
N
NK101 NK102 K
1
0
X1 3
X2
Nervürlerden Geçen Döşeme Hesap Aksı
Sonlu Elemanlar Nervür Aksları

Nervür döşeme kirişlerinin sonlu elemanlar ile analiz edilebilmesi için bu kirişlere paralel doğrultuda “SE Nervür
Aksları” çizilmiş olması gerekmektedir. “SE Nervür Aksı” butonunun aktif hale gelebilmesi için “Sonlu Elemanlar
Aksı” kutusunun işaretli olması gereklidir.
Döşeme Donatılarının Hesabı

Döşeme hesaplarını yaptırmak için “Program” çekmenüsünde yeralan “Döşeme Hesapları” seçeneğini
kullanabilirsiniz. TS-500’de önerilen Moment Katsayıları Yöntemi ile çözümü yapılan Kirişli Plak Döşeme akslarının
hesapları, aksları yerleştirdiğiniz anda yapılarak donatıları çizilecektir.
Döşeme hesaplarını yapmak ve hesap raporunu hazırlamak için “Program” çekmenüsünde yer alan “Döşeme
Hesapları” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu seçeneği işaretlediğiniz zaman TS-500’de önerilen Moment Katsayıları
Yöntemi ile hesaplanacak aksların tüm hesapları yapılacak, sonlu elemanlar akslarının sonuçları ise sonlu elemanlar
modülünden aktarılarak tablolanacaktır. Tüm aksların donatı seçimleri de bu seçenek ile gerçekleşecektir.
Döşemelerin hesaplarını ve donatı yerleşimlerini gerçekleştirmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1. Döşeme hesabının gerçekleştirilmesini istediğiniz hatlar boyunca “Döşeme Hesap Aksları”nı yerleştirin.
Hesabın TS-500’de önerilen Moment Katsayıları Yöntemi ile yapılmasını istiyorsanız, Hesap Aksı Özellikleri
Menüsünde yeralan “Sonlu eleman Aksı” kutusunu işaretlemeyin.
2. Sadece güncel kattaki döşeme akslarının hesabını yaptırmak için formda yeralan “Tüm Katlar” kutusunun
işaretli olmaması gereklidir. Bu kutu işaretli ise çıktı raporu tüm katlardaki döşeme akslarını içerecek
şekilde hazırlanacaktır.
3. Karşınıza gelen “Döşeme Hesabı” formunda yeralan “Hesap” butonuna basarak “Hesap Sonuçları
Raporu”nu hazırlayıp hesap sonuçlarını inceleyebilir ve yazıcıya aktarabilirsiniz.
Döşeme hesapları sonucunda Moment Katsayıları Yöntemi ile gerçekleştirilen hesaplar için hazırlanan raporda
kullanılan simgeler:
Tip Döşemenin Sınır Şartlarını Belirleyen Tip Kodu
g ve q Döşemenin Sabit ve Hareketli Yükü
L1 Döşeme Hesap Aksı Doğrultusunda Döşeme Boyutu
L2 Döşeme Hesap Aksına Dik Doğrultuda Döşeme Boyutu
C Momenti Katsayısı
M Hesaplanan Tasarım Momenti
As Hesaplanan Donatı Alanı
Bu menüleri kullanmaksızın, herhangi bir Döşeme Hesap Aksının döşeme hesabını ve donatılarını güncellemek için
ilgili döşeme aksını seçerek “Güncelle” butonuna basmanız yeterlidir. Ancak bu işlem sonucunda hesap raporu
oluşturulmayacaktır.
Kattaki Nervürlerin Analizinin Yapılması

Güncel kattaki veya tüm projedeki Nervür kirişlerinin oluşturduğu hesap akslarının analizini yaptırmak için
“Program” çekmenüsündeki “Nervür Döşeme Analizleri” seçeneğini kullanabilirsiniz. “Nervür Döşeme Hesabı”
formundaki “Hesap” butonuna basarak analizleri başlatmadan önce formda yeralan “Tüm Katlar” kutusunu
işaretlemeniz halinde binada tüm katlarda yeralan nervür döşeme hesap aksları dikkate alınacaktır.
Nervür Akslarının saptanmasında, nervür döşemelerden geçirmiş olduğunuz “Döşeme Hesap Aksları” veya sonlu
elemanlar grubunda yeralan “SE Nervür Aksı” kullanılacaktır. Döşeme Hesap Akslarının tanımlanması konusunda
detaylı bilgiyi ilgili başlıklar altında bulabilirsiniz.
Nervür döşeme aksları Sürekli Kiriş modeli kullanılarak Moment Dağıtma Yöntemi ile analiz edilmektedir. Sürekli
veya süreksiz (tek nervür) nervür kirişlerinin oluşturduğu aksların kat kirişleri ve perdeler tarafından mesnetlendiği
varsayılmaktadır. Mesnetlerin perde elemanları tarafından oluşturulduğu durumlarda perdelerin etki yönlerindeki
kısmi ataletleri de gözönünde bulundurulmaktadır.
Hesaplarda kullanılan nervür açıklıkları bilgisi “Döşeme Hesap Aksı”nı geçirdiğiniz hat üzerinden elde edilmektedir.
Özellikle yamuk nervür döşemelerin olduğu durumlarda, en olumsuz sonuçları elde edebilmek amacıyla nervür
akslarını nervür döşemenin genişlediği bölgelerden geçirmenizde yarar vardır.
Dikdörtgen olmayan nervür döşemelerde hesaplarda kullanılan nervür boyları aksların geçirildiği noktalarda
hesaplanmaktadır. İsterseniz farklı nervür boylarına sahip döşemelerden birden fazla aks geçirerek daha detaylı
sonuçlar da elde edebilirsiniz.
Nervür analizleri tamamlandıktan sonra hesap sonuçları raporu hazırlanarak karşınıza gelecektir.
Döşeme Donatılarının Çizimi ve Metrajı

Döşeme donatılarının çizimi Döşeme Hesap Akslarına bağlı olarak Grafik Editör ortamında tamamen otomatik
olarak gerçekleştirilmektedir.
Yukarıda belirtilen detay bilgiler ışığında Döşeme Hesap akslarını yerleştirdikten sonra:
1. Moment Katsayıları yöntemini kullanıyorsanız, döşeme hesapları hemen yapılacak ve donatılar anında
2. Sonlu Elemanlar modelini kullanıyorsanız, Son işleme menüsünden Grafik Editör'e dönüşte “Ekran”
çekmenüsündeki “Donatıları Düzenle” başlığı altından “Donatıları Güncelle” butonunu kullanabilirsiniz.
Donatıları Düzenle
“Ekran” çekmenüsündeki “Donatıları Düzenle” menüsünde aşağıdaki seçenekler yeralmaktadır:
Donatıları Güncelle
“Ekran” çekmenüsündeki “Donatıları Düzenle” başlığı altından “Donatıları Güncelle” seçeneğini henüz donatısı
seçilmemiş bir aksın donatılarını yerleştirmek veya donatıları yerleştirilmiş bir aksın donatılarının yeniden
hesaplanması (veya gözden geçirilmesi) amacıyla kullanabilirsiniz.
Donatıları daha önceden seçilmiş olan bir aksın donatılarını yeniden seçerken sadece yetersiz olan donatılar
güncellenecektir. Herhangi bir kesitte gereğinden fazla donatı varsa, bu donatılar değiştirilmez. Eğer eski donatıların
tamamen değiştirilmesini istiyorsanız “Donatıları Sil” butonunu kullanarak tüm akslardaki veya güncel akstaki eski
donatıları iptal etmeniz gereklidir.
Donatıları Sil
“Ekran” çekmenüsündeki “Donatıları Düzenle” başlığı altından “Donatıları Sil” seçeneğini akslardaki mevcut
donatıları iptal etmek amacıyla kullanabilirsiniz.
Donatıları Pozla
Donatı metrajına hazırlık olması amacıyla kattaki tüm donatıların pozlanmasını “Donatıları Pozla” seçeneğini
kullanarak gerçekleştirebilirsiniz. Bu işlem sonucunda, benzer forma sahip donatılara sıradan poz numaraları
atanacaktır.
Metraj Tablosu
“Ekran” çekmenüsündeki “Donatıları Düzenle” başlığı altından “Metraj Tablosu” seçeneğini kullanarak kalıp
planındaki tüm donatıları pozlayıp metraj tablosunu oluşturabilirsiniz.
Bu butona bastıktan sonra “Metraj Tablosu”nun yerini Grafik Editör ekranında göstermeniz gerekmektedir. Bunun
için kalıp planı içerisinde herhangi bir noktayı işaretleyicinizin sol butonu ile tıklamanız yeterli olacaktır. Metraj
Tablosunun sol üst köşesi referans noktasıdır.
Metraj Tablosu Sil

Daha önce yerleştirilmiş metraj tablosunu iptal etmek için, “Metraj Tablosu Sil” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Kolon Zımbalama Kontrolü

Kirişsiz döşemeler ve radye temellerde, kullandığınız betonarme şartnamesine uygun olarak zımbalama kontrolü
yapmak için “Program” çekmenüsünde yeralan “Kolon Zımbalama Kontrolü” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Bu seçeneği işaretlemeden önce zımbalama kontrolü yapacağınız kolon ve perdeleri seçerseniz, bu işlem sadece
seçtiğiniz elemanlara uygulanacaktır. Eğer hiç bir eleman seçmeden bu menüye girerseniz, katta yeralan tüm
kolonların zımbalama kontrolü yapılacaktır.
Alternatif olarak, zımbalama kontrolü yapacağınız kolon ve perdeleri seçip işaretleyicinizin sağ butonuna basıp
kolon kısayol menüsünü yükleyebilir, zımbalama kontrolünü bu menüden seçebilirsiniz.
Zımbalama kontrolü yapmadan önce, bu menüde yeralan tabloyu kullanarak kolonların yerleşim konumunu
belirleyin.
“Hesap” butonuna basarsanız tablodaki kolonları zımbalama kontrolü gerçekleştirilecektir.
Zımbalama kontrolü sırasında kat planına zımbalama çevreleri işlenecektir. “Ekran YineTüret” komutunu
kullandığınız zaman bu çizgiler silinecektir. Zımbalama çevrelerinin çiziminde iki renk kullanılmaktadır:
Yeşil: Zımbalama kontrolünden geçen kolonların ve perdelerin zımbalama çevresi yeşil çizilecektir.
Kırmızı: Zımbalama kontrolünden geçemeyen kolonların ve perdelerin zımbalama çevresi kırmızı çizilecektir.
Zımbalama çevresinde ihmal edilen bölgeler (Örneğin yakınında döşeme boşluğu olan kolonlarda) ise siyah renk
kullanılarak çizilecektir.
PBFEMC: Sonlu Elemanlar Analiz Modülü
PBFEMC, bir Sonlu Elemanlar 3-Boyutlu Analiz programıdır. Programın şu anki versiyonu, çubuk, kafes ve kabuk
elemanlar için 3-Boyutlu Statik, Dinamik ve Artımsal İtme (Pushover) Analizleri gerçekleştirebilmektedir.
Çubuk Elemanlar, rijit bölgeler ve herhangi bir sayıda açıklık yükünü hesaba katan (12x12) matrislerle
modellenmektedir. Bunun yanısıra, eleman uç serbestlik derecelerinin serbest bırakılması özelliği de içerilmektedir.
Kabuk Elemanlar, dikdörtgen plak (plate) ve membran (membrane) formulasyonlarını kullanmaktadır ve bu
elemanlara herhangi bir tipte yüzey kuvvetleri atanabilmektedir. Bunlara ek olarak, radye temel ve kat döşemesi
analizleri için, DKT (Discrete Kirchhoff Theory) üçgen plak elemanları formülasyonları kullanılmaktadır.
PBFEMC programı, Statik Analiz, Dinamik Analiz (Modal Spektral Yönteme göre), Doğrusal olmayan Geometrik
İnstabilite Analizi (P-Delta) ve Doğrusal olmayan Artımsal İtme (Pushover) Analizlerini gerçekleştirebilmektedir.
PBFEMC, Fortran90 programlama dilinin güçlü ve üstün özellikleri kullanılarak yazılmıştır. Matris sisteminin
çözülebilmesi amacıyla, Seyrek Gauss Eliminasyonu (Sparse Gauss Elimination) yöntemi kullanılmaktadır. Dinamik
Bellek Atanması özelliği sayesinde, hız ve depolama kapasitesi oldukça geliştirilmiştir.
PBFEMC Özellikleri
Sonlu Elemanlar Yöntemi, klasik analitik yöntemlerle tatminkar şekilde çözülemeyecek kadar karmaşık yapısal
sistemlerin analizinde kullanılan, oldukça verimli bir sayısal prosedürdür. Sonlu Elemanlar Yöntemi’nin özünde,
yapısal sistemin parçalara (sonlu elemanlara) ayrılması (discretization) yatar. Sonlu Elemanlar Yöntemi’nin gücü,
esnekliğinden ve çok yönlülüğünden gelmektedir. Öyle ki, analizi yapılacak olan yapı herhangi bir geometrik şekle,
yüklemeye ve mesnet durumlarına sahip olabilir. Model, değişik tiplere, şekillere ve fiziksel özelliklere sahip
elemanların karışımından oluşabilir.
Global ve Lokal Koordinat Sistemleri

Global koordinat sistemi olarak, Kartezyen Sistemi (x,y,z) kullanılmaktadır. Koordinatlar, mesnet kısıtlanmaları,
Serbestlik dereceleri (DOF), yüklemeler, deplasmanlar ve yaylı mesnetlerle beraber düğüm noktası reaksiyonları,
global eksenlere uyarlanmaktadır.
Yapıda bulunan her elemanın kendi rijitlik matrisi, Lokal Koordinat sistemine göre oluşturulur. Elemanların
geometrik, malzeme ve yükleme özellikleri, öncelikle eleman lokal eksenlerine göre hesaplanmaktadır.
Düğüm Noktaları
Düğüm Noktaları, global koordinat sistemine göre, yapının 3-Boyutlu geometrik yapısını tanımlamak için gereklidir.
Her düğüm noktasına, benzersiz bir kimlik numarası ve koordinat değeri atanır. Her düğüm noktasında altı adet
deplasman bileşeni bulunur. Bunlar, global eksen takımlarına göre, üç adet ötelenme ve üç adet dönme şeklindedir.
Bu deplasman bileşenleri doğrultusundaki yönler, düğüm noktasına ait Serbestlik Dereceleri (DOF) olarak bilinir.
Rijit Diyafram Sınırlamaları (Constraints)

Sınırlamalar, modelin değişik bölümlerini birbirine belli koşullarla bağlamak, simetri durumlarını modellemek
amacıyla, rijit kütle davranışının yapıya zorla uygulanmasıdır.
Özellikle, Diyafram Sınırlaması, tüm sınırlanan düğüm noktalarını, düzlem-içi (membran) deformasyonlara karşı rijit
olacak şekilde, aynı düzlemde birlikte hareket etmeye zorlar. Diyafram sınırlamasına tabi olan tüm düğüm noktaları,
düzlem-içi özellikleri rijit olan linklerle birbirine bağlanır. Fakat düzlem-dışı davranış (plate) bundan etkilenmez.
Diyafram Sınırlaması, özellikle, kendi düzlemlerinde rijit davranışa sahip kat döşemelerinin etkisini gözönüne almak
için kullanılabilir.
Yay Elemanları
Yay elemanları, zemin ile düğüm noktaları arasında, elastik bir etkileşim yaratmak amacıyla kullanılmaktadır.
Sistemde yer alan herhangi bir düğüm noktasının ilgili serbestlik derecelerine, eksenel ve/veya doğrusal yaylar
atanabilir.
Yay rijitliği global koordinat sistemine göre tanımlanır ve kısıtlanmamış serbestlik derecelerine atanır. Aksi takdirde,
yapıya hiçbir etkileri olmayacaktır.
Mesnetler (Kısıtlamalar) ve Reaksiyonlar

Bir düğüm noktasının serbestlik dereceleri doğrultularından birindeki deplasman değeri sıfır ise, düğüm noktasının
o serbestlik derecesi kısıtlanmalıdır. Düğüm noktasındaki herhangi bir serbestlik derecesine ait deplasmanın bilinen
değeri, her yük halinde değişik olabilir. Ancak, o serbestlik derecesi her yük hali için kısıtlanmıştır. Başka bir deyişle,
bir yük hali çözümünde denklem bilinenleri arasında yer alan deplasman parametresi, diğer bir yük halinde
denklem bilinmeyenleri (kısıtlanmamış) arasında yer alamaz.
Kısıtlamalar, ayrıca, sıfır rijitliğe sahip serbestlik derecesi olan herhangi bir düğüm noktasına da uygulanmalıdır.
Kısıtlamalar her zaman, düğüm noktası lokal eksenleri doğrultusunda (U1, U2, U3, R1, R2 ve R3) uygulanır.
Mesnete karşı koyan ve kısıtlanmış serbestlik dereceleri doğrultusunda program tarafından otomatik hesaplanan
kuvvet ve momentler, reaksiyon olarak adlandırılır. Reaksiyonlar, değişik yük hali çözümleri için farklı olacaktır.
Reaksiyon, kısıtlanmış serbestlik derecesine bağlı bulunan tüm yay ve elemanlardan gelen veya bu noktaya
uygulanan kuvvet ve momentleri içerecektir.
Mesnetlenmiş (kısıtlanmış) bir serbestlik derecesi sınırlanmamış olabilir. Mesnetlenme durumu, uygun olmayan bir
serbestlik derecesine uygulandıysa, bu kısıtlama ihmal edilerek reaksiyon hesaplanmayacaktır.
Düğüm Yükleri
Düğüm Yükleri, düğümlere noktasal kuvvet ve momentlerin uygulanması amacıyla kullanılır. Değerler global
koordinat sistemine göre belirtilir. Mesnetlenmiş bir düğüm noktasına etki eden düğüm yükleri, sadece ilgili
yöndeki reaksiyon kuvvetlerini etkileyecek, yapının geri kalanı bundan etkilenmeyecektir.
Analiz Adımları
Statik Analiz, tipik olarak, aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:
1. Yapı Analiz Öncesi motoru kullanılarak parçalara (Sonlu Elemanlara) ayrılır.
2. Düğüm yükleri düğüm deplasmanlarıyla ilişkilendirilecek şekilde, her elemanın lokal rijitlik matrisleri,
eleman lokal koordinat sistemine göre oluşturulur. Bu matrisler, daha sonra global koordinat sistemine
dönüştürülür.
3. Global koordinat sistemine dönüştürülmüş eleman rijitlik matrisleri birleştirilerek, yapının global rijitlik
matrisi oluşturulur.
4. Bilinen tüm düğüm yükleri ve momentleri bir yük vektörünün içinde birleştirilir.
5. Matris sistemindeki denklemler çözülerek düğüm noktalarındaki deplasmanlar hesaplanır.
6. Hesaplanan deplasman değerleri, eleman lokal koordinat sistemine dönüştürülerek, elemanlardaki lokal
kesit etkileri bulunması için kullanılır.
Deplasman ve Reaksiyon Kuvvetleri Sonuçları

Ötelenmeler ve dönmeler, sırasıyla, (dx, dy, dz) ve (Rx, Ry, Rz) olarak adlandırılır. Kuvvet ve momentler ise (Fx, Fy,
Fz) ve (Mx, My, Mz) olarak adlandırılır.
Sonuçlar, her yük hali ve yük kombinasyonu için ayrı ayrı yazdırılır. Deplasmanlar ve kuvvetler global koordinat
sistemi esas alınarak raporlanmaktadır.
Eleman Kütüphanesi
Probina Orion Analiz Motoru, bina analizinin eksiksiz ve doğru gerçekleşmesi için oldukça mühendislik
literatüründeki son formülasyonlara sahip modelleme tekniklerini ve SE elemanlarını kullanmaktadır. Böylece, diğer
programlara aktarılan analitik model dünya çapında kullanılan mühendislik standartlarına her zaman %100 uyumlu
olmaktadır.
3-Boyutlu Çubuk (Çerçeve) Elemanı

Çubuk elemanı, 3-Boyutlu kiriş-kolon formülasyonlarına dayanan, iki noktadan tanımlı, prizmatik bir elemandır.
Çubuk Elemanı 12 adet serbestlik derecesine sahiptir. Kesit düzleminde yer alan iki ana ekseni doğrultusundaki
kesme kuvvetleri ile beraber, bu eksenler etrafındaki momentlere karşı direnç gösterebilir. Bununla beraber,
eleman boyunca yer alan eksen etrafındaki burulma momenti ve yine bu eksen doğrultusundaki eksenel kuvvetlere
karşı koyabilir.
Çubuk elemanı formülasyonu, kolon-kiriş birleşim bölgelerinden dolayı, eleman uçlarında oluşacak rijit bölgeleri de
hesaba katacak şekilde geliştirilmiştir. Çubuk elemana ait malzeme özellikleri (E) elastisite modülü ve (G) kayma
modülüdür. Elemana ait geometrik özellikler lokal olarak tanımlanır. Bunlar, kesit alanı Ax, kayma alanları Ay, Az,
atalet momentleri Iyy, Izz ve burulma sabiti Jr dir. Çubuk elemanlarda kullanılan lokal eksenler aşağıdaki çizimde
gösterilmiştir. Iyy, Izz ve Jr terimleri sıfır olarak tanımlanırsa, eleman, bir kafes elemanına dönüşür.
u9 S9
u12 S12
u7 S7
J J
u10 S10
u11 S11
u8 S8
u3 S3
u6 S6
I u1 I S1
u4 S4
u5 S5
u2 S2
Lokal Koordinat Sisteminde Rijitlik Matrisi

Kolon-kiriş (çubuk) elemanı için oluşturulan rijitlik matrisi, 12x12 pozitif belirli simetrik bir matristir. Bu matris,
eleman lokal kuvvetleriyle deformasyonları ilişkilendirmektedir. Lokal eksenler, eleman ana eksenleriyle çakışacak
şekilde tanımlanmış olduğundan, eksenel kuvvet ve burulma momenti sadece ilgili yöndeki deplasmana bağlı
olacaktır. Böylelikle, matris, 2x2 ve 4x4 alt matrislerden oluşturulur.
Çubuk elemanına şu kuvvetler etki etmektedir: eksenel kuvvetler S1, S7; kesme kuvvetleri S2, S3, S8 ve S9; eğilme
momentleri S5, S6, S11 ve S12; ve burulma momentleri (tork) S4 ve S10. Bu kuvvetlerin yerleri ve pozitif yönleri
yukarıdaki şekilde gösterilmiştir. Bu kuvvetlere ilişkin deplasmanlar u1,…u12, bu kuvvetlerin pozitif yönlerinde
alınmaktadır.
 S1   u1 
   
   Ax E  K11
 
 S2   L  u2 
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
   12 EI z 6 EI z  
   3
0 0 0
2
0  K 22 0 0 0 K 26   
 S3   L L    u3 
    
y y
S    
12 EI y 6 EI y
0  0 0 0  K 33 0 K 35 0
 4  3
L
2
L   u4 
   z z  
 S5   GJ r
 K 44
 u 
    5 
0 0 0 0 0 0 0
L
   4 EI y  
 S6   0 0 0  K 35 0 K 55 z 0  u 
   L  6 
   z
 
S    4 EI z  
 7  0  K 26 0 0 0 K 66 y   u 7 
L 
   y
 
S   K11   u8 
 8  S 0 0 0 0 0
 
    
K 22  K 26 
 S9   y 0 0 0
  u9 
    
    K 35
 u 
m K 33 0 0
S10     10 
   m K 44 0 0
 
    u 
 S11   . K 55 0
  11 
    
   K 66   
S12    u12 
   
y    z  1  2 z , 
1  2  y

 1  2 


z
1  2
y
,
y

1  0.5  ,  
z 
 1  0. 5  

 ,
y
 z
1  1   z  , 12(1   ) I z 12(1   ) I y
y
  y 
y

2
y
2   z  y  2
L Ay
, z 
L2 Az
Çubuk Eleman Rijitlik Matrisi
Lokal-Global Koordinat Dönüşümü

Koordinat dönüşümü sayesinde, lokal koordinat sistemine göre oluşturulmuş çubuk eleman rijitlik matrisi, k, global
koordinat sistemine dönüştürülmektedir.
K   TT k T
Formülde yer alan k ve K, çubuk elemanın, sırasıyla, lokal ve global koordinat sistemlerindeki rijitlik matrisleridir. T
ise, dönüşüm matrisidir ve aşağıdaki gibidir.
Tn 0 0 0 
 0 Tn 0 0 
T
0 0 Tn 0 
 
 0 0 0 Tn 
Tn lokal koordinat sistemindeki deplasmanları global koordinat sistemiyle ilişkilendiren matrisdir.
 ux   rx ry rz  u 
     11 
 uy    - ry rx 0   u 22 
 uz   - rx  rz ry  rz dd  u 
     33 
rx, ry ve rz, deplasman vektörünün x,y,z izdüşümleridir. dd terimi ise aynı vektörün x-y düzlemindeki izdüşümüdür.
Açıklık Yüklemeleri (Çerçeve Yükleri)

Açıklık Yüklemeleri lokal koordinat sisteminde tanımlanır. Bu yüklemeler, aşağıdaki tiplere sahip olabilir:
1. Düzgün Yayılı Yükler
2. Noktasal Yükler
3. Doğrusal Değişen Fonksiyon Yükleri
Yük halleri ve Yük kombinasyonlarının sayısında hiç bir limit bulunmamaktadır. Açıklık yüklemeleri, gerekli
hesaplamalar yapılarak düğüm noktalarına aktarılır. Bu sırada düğüm noktasında bulunan rijit bölge ve mafsal
durumları da göz önünde bulundurulur.
Rijit Bölgeler
Tüm yapısal elemanlar sonlu ölçülerde kesit boyutlarına sahiptir. Genel olarak, düğüm noktası, elemanların
merkezlerinden geçen doğruların kesişim noktası olarak tanımlanır ve kesit boyutlarına herhangi bir atıf yapılmaz.
Ancak gerçekte, yapıların düğüm noktaları belirli boyutlara sahiptir ve düğüm noktasına bağlı elemanların
rijitliklerinde bunun önemli bir etkisi bulunur.
“Merkez Noktasından-Merkez Noktasına” yaklaşımıyla yapılan analiz, genel olarak, deplasmanları olduğundan daha
büyük bulur. Sonlu boyutlara sahip bir düğüm noktası, sonsuz rijitliğe sahip malzeme bloğu olarak düşünülebilir.
Dolayısıyla, bu rijit bölge içinde herhangi bir eğilme ve kesme deformasyonu görülmeyecektir.
PBFEM, rijit bölgelerde meydana gelebilecek deformasyonları da hesaba katabilmek amacıyla, bir rijit bölge azaltma
katsayısı z, kullanarak rijit bölge uzunluklarını azaltmaktadır. Eleman esnek açıklığı L* aşağıdaki formülle hesaplanır:
L*=L-(1-z)(ri+rj)
L, elemanın toplam boyutu, ri ve rj ise sol ve sağ rijit bölge uzunluklarıdır.
Uç Serbestlik Derecelerinin Serbest Bırakılması (Koparılması)

Normalde, eleman uçlarında bulunan üç adet ötelenme ve üç adet dönme serbestlik derecesi, düğüm
noktasındakilerle ve dolayısıyla buna bağlanan diğer elemanlarınkilerle süreklilik içerisinde bulunmaktadır. Ancak,
düğüm noktasına bağlanan elemanın ucundaki bir ya da birden fazla serbestlik derecesi, o yöndeki kuvvet ya da
momentin değeri sıfır olacaksa, serbest bırakılabilir (koparılabilir). Serbest bırakma işlemi her zaman lokal koordinat
sisteminde tanımlanır ve düğüm noktasına bağlanan diğer elemanları etkilemez.
Kesit Dışmerkezliği
Genellikle, Lokal Eksen-1, elemanın tarafsız ekseni yani kesit merkezi boyunca tanımlıdır. Kesitin herhangi bir
noktası (Kiriş üstü, kolon köşe noktası gibi), eleman merkez hattı olarak tanımlanmak istenebilir. Bu nokta, kesitin
Kardinal Noktası olarak adlandırılır.
Kardinal Noktası, tarafsız eksenden ölçülen xi,yi uzaklıklarıyla tanımlanır.
2 axis
xi
Cardinal point
yi
3 axis
Bu özellik, kolonlara tam olarak basmayan kirişlerin modellenmesinde oldukça yararlıdır.
Çubuk Eleman İç Kuvvetleri

Tüm sonuçlar eleman lokal koordinat sistemi dikkate alınarak hesaplanır.
İç kuvvetler, her düğüm noktası için ayrı ayrı yazılır. Fx eksenel kuvvet, Fy ve Fz kesme kuvvetleri; My ve Mz eğilme
momentleri; Mx ise ilgili düğüm noktasına bağlı elemanın burulma momentidir.
Sonuçlar, her yük hali ve yük kombinasyonu için yazılır.
Kabuk Elemanlar
Kabuk Elemanlar, üç boyutlu veya düzlemsel elemanlardaki kabuk, membran ve plak davranışını modellemek için
kullanılır. Kabuk Elemanı, membran (zar) ve plak eğilmesi davranışını birleştiren üç-noktalı ya da dört-noktalı
formülasyona sahiptir. Dört-Noktalı kabuk elemanı düzlemsel olmak zorunda değildir.
Her nokta, altı serbestlik derecesine sahiptir. Membran serbestlik derecelerinden gelen rijitlik, plak serbestlik
derecesinden gelen rijitlikten ayrılmıştır.
PBFEM programında, perde duvarların modellenebilmesi için, plak elemanı membran elemanıyla birleştirilmiştir.
Dikdörtgen kabuk (quadrilateral) elemanlar kullanılmaktadır.
Yüzey Yüklemesi
Herhangi bir sayıda yayılı yükleme, eleman yüzey düzlemine dik doğrultuda, yüzey basıncı olarak etki ettirilebilir.
Alternatif olarak, bu yüzey yüklemesi, eleman kenarları boyunca doğrusal değişen bir fonksiyon şeklinde de olabilir.
Yüzey basıncından doğacak düğüm noktası kuvvetleri, bu basıncın eleman şekil fonksiyonları yardımıyla
dağıtılmasıyla elde edilir.
Kabuk Eleman Sonuçları

Eleman iç kuvvetleri, eleman lokal koordinat sisteminde hesaplanmaktadır. Stres ve iç kuvvetler, elemanın standart
2x2 Gauss İntegrasyon noktalarında değerlendirilerek, düğüm noktalarında hesaplanır. Eleman iç kuvvetleri her
düğüm noktası için ayrı ayrı yazılır. Bileşke kuvvetler Fx, Fy, Fxy, Mx, My, Mxy, düzlem-içi birim uzunluğu için verilir.
Eleman düğümlerindeki bu noktasal kuvvet ve momentler, yapının geri kalanının kabuk elemanı üzerindeki etkisini
temsil etmektedir. Eleman düğüm kuvvetleri, eleman düğüm noktası deplasmanları ve rijitlik matrisinin
çarpımından elde edilerek, global koordinat sisteminde Fx, Fy, Fz, Mx, My ve Mz olarak hesaplanır. Sonuçlar her yük
hali ve yük kombinasyonu için ayrı ayrı yazılmaktadır.
Plak Elemanları
Plak eğilme davranışı, iki yönde, düzlem-dışı plak dönme rijitliği bileşenleriyle birlikte, plak düzlemine dik
doğrultuda ötelenme rijitliği bileşenlerinden oluşmaktadır. Plak elemanlarının modellenmesinde, kayma
deformasyonlarını ihmal eden, ince-plak (Kirchhoff) formulasyonu kullanılmaktadır. Dikdörtgen plak elemanının
formülasyonuna ait detaylar aşağıdaki gibidir.
wz
wz y
y K
x
x
L wz
Constant thickness
wz y
z
y
y x
J
I x
x
Kirchhof Plak elemanının formülasyonuyla birlikte, dönme alanlarının enterpolasyonu için, Ibrahimbegovic(1)’e
dayanan bir yöntem kullanılmaktadır.
 3 
nJK wK  wJ   nJK nJK  K   J 
4 4 3
   N i ( , ) i   N i  4 ( , )  t
i 1 i 1
 2l JK 4 
Ni terimleri doğrusal dikdörtgen elemanlar için şekil fonksiyonlarını ifade etmektedir.  ve  ise eleman lokal
koordinatlarıdır. ni, eleman düzleminden dışarıyı gösteren normal vektör olup, Li eleman uzunluğudur.
Birbirine dik olan deplasmanlar aşağıdaki gibi hesaplanır.
4 4 l JK
w   N i (  ,  )wi   N i  4 (  ,  ) (  J   K )n tJK 
i 1 i 1 8
8 1 
 M L (  ,  ) w K  w J   n JK  K   J 
l JK t
L 5 4 8 
Son terimde yer alan ML hiyerarşik kübik şekil fonksiyonlarını ifade etmektedir. Yukarıdaki enterpolasyonlar,
Kirchhof plak elemanı için kütle matrisi ve yükleme hesaplanırken kullanılabilir.
1. A. Ibrahimbegovic, “Quadrilateral finite elements for analysis of thick and thin plates”, Comp. Met. in App. Mech.
and Eng., 110 (1993) 195-209.
Moment-Eğrilik İlişkileri ve Eleman Rijitliği

x ve y, ortotropik bir malzemenin ana yönleri olmak üzere, eğilme momentleri, stres büyüklüklerinin eleman
kalınlığı boyunca entegrasyonu sonucunda elde edilebilir.
 Mx   1  0   w, xx 
  Et 3   
M   M y  2 
 1   w, yy   D κ
 121     0 0
0
 M 1 -  / 2   2w 
 xy
   , xy

w ötelenme deplasmanıdır.
Plak elemanının rijitlik matrisi aşağıdaki ifadeye dayanır.
K    B D B dA
T

A
[Dk] moment-eğrilik ilişkisi matrisi, [B] ise eğrilik-deplasman dönüşüm matrisidir.
Membran Elemanları
Membran elemanları, kabuk elemanların düzlemlerinde bulunan ötelenme hareketini içermektedir.
Her membran elemanı, dört adet noktayla tanımlanmış, dikdörtgen yüze sahiptir. Her noktada ise üç serbestlik
derecesi bulunur: iki adet düzlem-içi yerdeğiştirme ile dik doğrultudaki eksen etrafında, dönme (drilling) serbestlik
derecesi olarak da bilinen dönme serbestlik derecesi.
PBFEM’de kullanılan membran eleman formülasyonları, Allmann tipi enterpolasyon ile varvasyonal prensibini
2
birleştiren Ibrahimbegavic et al. formulasyonuna dayanmaktadır. Kabuk elemanının membran kısmıyla ilgili teoriye
ait özet aşağıda verilmiştir.
Allman tipi enterpolasyon, dik (normal) deplasmanların ikinci derece, teğetsel deplasmanların ise doğrusal
olduğunu varsayar. Örneğin; I’dan J’ye tanımlı olan kenar boyunca (aşağıdaki resimde), kenar ortasındaki
deplasman:
1 1
um  ( u I  u J )  l I (  J   I )n
2 8
uI ve uJ , I ve J noktalarındaki deplasmanları temsil etmektedir. l kenar uzunluğu olmak üzere; 1 ve 2 , I ve J
noktalarındaki dönme (drilling) deplasmanlarıdır. n I-J kenarına x-y düzleminin normali olacak şekilde dik olan
vektördür. um ise kenarın orta noktasındaki enterpole edilmiş deplasman vektörüdür.
z
uy
z
uy K
ux
ux
L z
Constant thickness
uy
z z
uy
y ux
J
ux
I
x
Hughes ve Brezzi tarafından geliştirilen varyasyonal formülasyonu takip ederek, deplasman aşağıdaki gibi enterpole
edilir:
4 4 Li
u ( , )   N i ( , )ui   N i  4 ( , ) ( i 1   i )ni  N 0 ( , )u0
i 1 i 1 8
Ni terimleri doğrusal ve ikinci dereceden dikdörtgen elemanlara ait şekil fonksiyonlarını temsil etmektedir. N0 ise
baloncuk fonksiyonu ya da yardımcı birim uzama fonksiyonudur. u0 bu baloncuk fonksiyona denk gelen
deplasmanları ifade eder. ni eleman sınırına dik (eleman düzlemine normal) vektör, ve Li bu vektörün uzunluğudur.
Şekil fonksiyonları ve varyasyonal prensibi ile birlikte, Sonlu Elemanlar Yöntemi, eleman kuvvet ve rijitliklerinin
belirlenmesinde kullanılabilir.
Formülasyonlar, dönme (drilling) serbestlik derecesine doğru bir rijitlik atar. Böylece, bu serbestlik derecesi de
gerçekten yük taşıyan bir serbestlik derecesi haline gelir.
Rijitlik matrisi Gauss Qudrature entegrasyon yöntemi ile oluşturulur. Statik yoğunlaştırma kullanılarak baloncuk
fonksiyonundan kaynaklanan birim uzama-deplasmanları eleman temelinde elenir.
2. A. Ibrahimbegovic, R. Taylor, E. L. Wilson, “A robust quadrilateral membrane finite element with drilling degrees
of freedom”, Int J. for Num. Met. in Eng., 30 (1990) 445-457.
Eleman Kuvvetleri ve Rijitlikleri

x ve y, ortotropik bir malzemenin ana yönleri olmak üzere, kuvvetler, streslerin kalınlık boyunca entegrasyonu
sonucunda elde edilir.
 Fx   1  0   x 
  EAt   
F   Fy   Bt
 1   y   B  C  At
t
1   2   0 0
0
 F  1 -   / 2   
 xy
    xy 
B, membran elemandaki birim uzama ve gerilmeleri ilişkilendiren matristir. Membran elemanının rijitlik matrisi
aşağıdaki gibi hesaplanır:
K    B C B dV
T
DKT Elemanları
Üçgensel ayrı Kirchhoff Elemanı (Triangular Discrete Kirchhoff Element), ince plakların analizi için kullanılabilecek en
iyi modellerden biridir. Orion Bina Tasarım Sistemi, döşeme ve radye temel modellemesinde DKT plak elemanlarını
kullanmaktadır.
DKT elemanlarının formülasyonları, plak eğilmesi için kullanılan Kirchhof Teorisine dayanır. Plak elemanındaki enine
kesme enerjisi ihmal edilir. Kirchhoff Teorisi eleman kenarları boyunca ayrı ayrı (discrete) uygulanarak dönmeler,
enine deplasmanlara ilişkilendirilir. Bu yaklaşım sayesinde, 9 serbestlik dereceli üçgen eğilme elemanları, klasik ince
plak çözümüne yakınsayacak şekilde formüle edilir.
Plak eğilme davranışı, iki adet düzlem-dışı plak dönme rijitliğiyle beraber, düzleme normal doğrultuda ötelenme
rijitliği içermektedir. Plak eğilme davranışı kayma deformasyonlarını içermez.
w3
x
K y
w2
y
w1
z x
y
x
J
y
x I
Moment-Eğrilik İlişkileri ve Eleman Rijitliği

Formülasyonlar, plak elemanında kullanılanlarla aynıdır. Tek fark, eleman bu kez, üçgen şeklindedir ve serbestlik
derecesi 9 tanedir. DKT elemanının rijitlik matrisi, açık, analitik bir şekilde kullanılır. Böylece, sonuçların kesinliği
gelişir ve hesaplama zamanında gözle görülür bir azalma sağlanır.
DKT Plak Eleman Sonuçları

Eleman iç kuvvetleri, eleman lokal koordinat sisteminde hesaplanmaktadır. Sonuçların kolay işlenebilmesi için
global koordinat sistemine dönüştürülmektedir.
Eleman iç kuvvetleri her düğüm noktası için ayrı ayrı yazılır. Bütün bileşkeler birim uzunluk için verilir. Mx, My
eğilme momentleri, Mxy ise burulma momentidir. Eleman düğümlerindeki bu noktasal kuvvet ve momentler,
yapının geri kalanının kabuk elemanı üzerindeki etkisini temsil etmektedir. Eleman düğüm kuvvetleri, eleman
düğüm noktası deplasmanları ve rijitlik matrisinin çarpımından elde edilir.
Eleman düğüm noktası kuvvetleri global koordinat sisteminde hesaplanır ve her düğüm noktası için ayrı ayrı yazılır.
Fz enine kesme kuvveti, Mx ve My ise eğilme momentleridir. Sonuçlar her yük hali ve yük kombinasyonu için
yazılmaktadır.
Yük Halleri
Bir Yük Hali, yapının üzerine, herhangi bir uzaysal şekilde etkiyen kuvvetler topluluğudur. Bu kuvvetler, statik,
eşdeğer statik ya da dinamik özellikte olabilirler.
Statik Yük Hali

Kuvvetler, düğüm noktalarına noktasal olarak, çerçeve açıklıklarına ya da yüzey elemanlarına yayılı olarak
uygulanabilir.
Özdeğer Analizi
Sistemin frekans değerleri ve mod şekillerinin elde edilmesi için kullanılır. Dinamik Analiz ve Eşdeğer Statik Deprem
Yükü hesapları için gereklidir.
Dinamik Yük Hali
IBC2000 ve Türk Deprem Yönetmeliğinde belirtilen Mod Süperpozisyonu yöntemine göre hesaplanan yükleri
kapsar.
Statik Eşdeğer Deprem Yük Hali

IBC2000 ve Türk Deprem Yönetmeliği’nde Eşdeğer Statik Deprem Yüklemesi olarak adlandırılır. Yapının hakim
periyodu belirlendikten sonra, lokal zemin türüne bağlı olan ilgili tasarım spektrumu kullanılarak tasarım ivmesi elde
edilir. Yapıya etki eden taban kesme kuvveti bundan sonra elde edilmektedir. Eşdeğer yatay yükler ise hesaplanan
bu taban kesme kuvvetinin katlara dağıtılması ile elde edilir.
Artımsal İtme Yük Hali

Bu yük hali, bir tasarım-sonrası yük halidir. Yapıdaki plastik mafsallar modellenir. Yatay yükler, yapının hakim
periyodunun mod şekli esas alınarak uygulanır. Bu yatay yükler, küçük parçalar halinde artırılarak adım adım
uygulanır. Amaç, yapıda oluşacak plastik mafsal ve mafsal gruplarının oluşum sırasını saptamaktır.
Denklem Sistemi Çözücüsü

Denklem sisteminin çözümü oldukça fazla bir analiz zamanını kapsayabilir. PBFEM programı oldukça verimli bir
çözüm prosedürü izlemektedir.
Program, rijitlik matrisinin simetrik ve bant özelliğini dikkate alır. Şu anki versiyonda Seyrek Gauss Eliminasyonu
yöntemi kullanılmaktadır. Matrisin bant genişliğinin azaltılması, dolayısıyla depolama ve bellek gereksiniminin en
aza indirilebilmesi amacıyla etkin bir profil optimizasyonu devreye sokulmaktadır.
Profil Optimizasyonu
Global rijitlik matrisinin bant genişliğini azaltmak için, özel bir yeniden numaralandırma sistemi geliştirilmiştir. Bu
sistem sadece bant genişliğini azaltmada etkin olmakla kalmayıp, çözüm zamanını da önemli ölçüde azaltmaktadır.
Spektral Modal Analiz

Modal Analiz, yapının doğal titreşim peryodlarının bulunması amacıyla kullanılır. Bu modlar, spektral analizde
kullanılan mod süperpozisyonunun temelini teşkil eder. Modal Analiz, bir özdeğer analizi vasıtasıyla gerçekleştirilir.
Bunun sonucunda, yapının sönümsüz serbest titreşim mod şekilleri ve frekansları tespit edilir. Modal Analiz her
zaman doğrusaldır.
Özdeğer analizi aşağıdaki genel özdeğer problemi denkleminin çözümünü içermektedir:
[ K   2 M ]  0
Burada, K rijitlik matrisi, M ise diyagonal kütle matrisidir.  , diyagonal özdeğer matrisi olup,  ise ilgili özdeğer
2
vektörlerinin (mod şekilleri) bulunduğu matristir.

Her bir Özdeğer ve Özdeğer Vektörü çifti, yapının Doğal Titreşim Modu olarak adlandırılır. Modlar, programın
bulduğu sırayla, 1’den n’e kadar numaralarla adlandırılır. Kullanıcı tarafından belirtilen maksimum mod sayısından
daha fazla sayıda mod hesaplanmaz.
Periyotlar ve Frekanslar
Aşağıdaki zamansal özellikler her bir mod için yazılır:
• Periyot, T, zaman biriminde (Genelde saniye)
• Çevrimsel frekans, f, çevrim/zaman biriminde.
Kütle Katılım Oranları

Herhangi bir mod için hesaplanan Kütle Katılım Oranı, o modun, üç global eksende hesaplanan ivme atalet
kuvvetlerinin hesabında, ne derecede önem taşıdığını belirler. Gerçekte de, kümülatif kütle katılım oranı, ele alınan
mevcut modların (mevcut analiz modelinin) yapının toplam tepkisine ne derece katkıda bulunduğunu belirler.
Tepki-Spektrumu Analizi
Yapının, zemin hareketine tepkisiyle ilişkili dinamik denge denklemleri aşağıdaki gibidir:
.. . ..
[m]{u (t )}  [c]{u (t )}  [k ]{u (t )}  [m]{Tx }u gx (t )
Burada, k rijitlik matrisi; c oransal sönüm matrisi; m diyagonal kütle matrisi; u, u ve u ise yapının zemine göre
göreceli deplasman, hız ve ivme değerleridir. Tx etki vektörü; ve ugx düzgün zemin ivmesinin x-bileşenidir.
Tepki-Spektrumu Analizi, ivme-zaman tabanlı bir analiz yürütmektense, yukarıdaki denkleme göre oluşabilecek
maksimum tepkileri arar. Zemin ivmeleri, spektral ivme tepkisi’ne karşı Yapı Periyodu eksenlerine oturtulmuş,
tepki-spektrumu eğrisi şeklinde verilir.
Tepki-Spektrumu Analizi Mod Süperpozisyonu gerçekleştirilerek yapılır. Modlar, özdeğer vektör analizi kullanılarak
hesaplanır. Modal Sönüm Oranı, her mod için sabit alınır. Kaza sonucu oluşabilecek dışmerkezlikler de hesaba
katılabilmektedir. (Türk Deprem Yönetmeliğinde zorunlu)
Modal Kombinasyon
Verilen bir ivme değeri için, en büyük deplasmanlar, kuvvetler ve stresler, tüm yapı için, her titreşim modunda
hesaplanır. Belirli bir tepki değeri için hesaplanan bu modal değerler, tek ve pozitif bir sonuç üretmek amacıyla,
CQC veya SRSS yöntemlerinden biri ile birleştirilir.
Özdeğer Problemi Çözücüsü

Alt-uzaysal iterasyon (subspace iteration) yöntemi, sonlu eleman denklemlerinin özdeğerlerini ve özdeğer
vektörlerini hesaplamada yaygın olarak kullanılan etkin bir mühendislik pratiğidir. Bu teknik, özellikle, çok büyük
sonlu elemanlar sistemlerinde, sadece bazı özdeğerlerin ve ilgili özdeğer vektörlerinin hesaplanmasında, oldukça
etkilidir.
Alt-Uzaysal İterasyon yöntemi aşağıda belirtilen üç adımdan oluşur:
1. q>p olmak üzere, sayısı q olan başlangıç vektörleri oluşturulur. p istenen sayıdaki özdeğerler ve özdeğer
vektörleridir.
2. q vektörleri üzerinde eşzamanlı ters iterasyon kullanılır. Ritz analizi kullanılarak q iterasyon vektörleri
arasından “en iyi” özdeğerler ve özdeğer vektörleri yaklaşımları bulunur.
3. İterasyonun yakınsamasını takiben, Sturm sırası kullanılarak, gereken özdeğerlerin ve özdeğer vektörlerinin
hesaplandığı kontrol edilir.
P-Delta Etkisi
Yapının üzerindeki stresler (kuvvet ve momentler) büyükse, deformasyonlar küçük olsa bile, deforme olmuş ve
olmamış yapı için yazılan denge denklemleri çok farklı olabilir. Bu tür bir doğrusal olmayan davranış, P-Delta etkisi
olarak bilinir.
Büyük eksenel basınç altındaki bir elemanın yanal rijitliğindeki bir azalma, çok küçük bir yanal yük uygulansa bile
kolayca burkulmaya yol açabilir. Bu genel davranış, yapının geometrik rijitlik matrisindeki bir değişimden
kaynaklanır.
Geometrik rijitlik matrisinin (kg) oluşturulması sırasında da görüleceği gibi, matris değerleri, yapının mekanik
özelliklerine bağlı değildir. Bu değerler sadece, eleman uzunlukları ve kuvvetlerinin bir fonksiyonu şeklindedir. Öte
yandan, yapının bilinen rijitlik matrisi (ke) mekanik özellikleri dikkate almaktadır.
Geometrik rijitlik matrisi (kg) tüm yapılarda bulunmaktadır; ancak, sadece maknik rijitlik matrisine (ke) oranla büyük
değerlere ulaştığında önemli duruma geçer. Dahası, (kg), yapının analizinde ikinci derece etkilerin gözönüne
alınması için kullanılan genel yöntemdir. Bu ikinci-derece davranış, P-Delta etkisi olarak adlandırılmıştır.
Yapısal sistemin analizinde P-Delta etkileri, eksenel basınç kuvvetleri altında, dönme deplasmanlarını artıracak ve
yapının stabilitesini bozacak, çekme kuvvetleri altında ise dönme deplasmanlarını azaltacak ve yapıyı rijitleştirecek
şekilde etkiyecektir.
P-Delta etkisinin hesabında yapılan varsayımlardan biri de, deplasmanların, eleman üzerindeki kuvveti
değiştirmeyecek kadar küçük olduğu yönündedir.
Doğrusal sistemlerde, P-Delta etkisini ifade eden denklem sistemi aşağıdaki gibidir:
K E 
 Kg d  dP
Eksenel, Kesme ve Burulma etkilerini içeren, 3-B boyutlu bileşke geometrik rijitlik matrisi (kg) aşağıdaki gibidir.
ui vi wi xi yi zi ui+1 vi+1 wi xi yi+1 zi+1
1 0 0 0 0 0 -1 0 0 0 0 0
6 L 6 L
0 0 0 0 - 0 0 0
5 10 5 10
6 L 6 L
0 - 0 0 0 - 0 - 0
5 10 5 10
Ip Ip
0 0 0 0 0 - 0 0
A A
2 2
2L L L
0 0 0 0 - 0
15 10 30
2L2 L L2
0 - 0 0 0 - 30
Pi 15 10
kg =
L 1 0 0 0 0 0
6 L
0 0 0 -
5 10
Sym 6 L
0 0
5 10
Ip
0 0
A
2L2
0
15
2L2
15
Artımsal İtme Analizi

Doğrusal olmayan Statik Artımsal İtme (Nonlinear Static Pushover) analizi, yapıların sismik yükler altında
performans tabanlı değerlendirilmesi amacıyla kullanılan özelleşmiş bir yöntemdir. PBFEM, artımsal itme analizi için
aşağıdaki araçları sunmaktadır:
• Özellikle artımsal itme analizinde kullanılan çerçeve plastik mafsallarının yük taşıma kapasitelerindeki sert
düşüşleri de ele alabilecek doğrusal olmayan Statik analiz yöntemleri,
• Kararlı (Stabil) olmayan binaların istenen hedef deplasmana kadar itilebilmesini sağlayacak şekilde deplasman
kontrolüne izin veren, doğrusal olmayan Statik analiz yöntemleri,
• Yatay yüklerin üç desenden biri kullanılarak uygulanabilmesi: düzgün yayılı, üçgensel ve analiz yönünde 1. mod
şeklinde.
çatı
Uygulanan Kuvvet
Taban Kesme Kuvveti
Kapasite Eğrisi
çatı
1. mod Taban Kesme Kuvveti
• Performans Noktası Hesaplanması ve kat ötelenmelerinin doğrulanması.

• Her bir plastik mafsalın durumunu, her artımsal itme adımında, rapor edebilme ve çizebilme yeteneği.
Performans Noktası Hesaplanması

Orion Bina Tasarım Sistemi’nde, performans noktası hesaplanması için iki yöntem bulunmaktadır:
- Kapasite Spektrumu Metodu
- Deplasman Katsayısı Metodu
Bu iki yöntem, ATC40 yönetmeliğinde açıklanmaktadır.
Kapasite Spektrumu Metodu

Performans noktasının yeri, iki ilişkiyi sağlamalıdır.
1. Nokta, yapının,verilen bir deplasmandaki durumunu temsil edecek şekilde, verilen kapasite spektrumu eğrisinin
üstünde olmalıdır.
2. Nokta, %5 sönüm oranına sahip, elastik tasarım spektrumundan indirgenmiş, spektral talep eğrisinin üzerinde yer
almalıdır. Bu nokta, aynı zamanda, aynı yapısal deplasman seviyesindeki doğrusal olmayan talebi belirtmektedir.
Kapasite Spektrumu metodu kullanılarak, 3 değişik prosedür adım adım takip edilebilir ve performans noktası (A, B
ve C) elde edilir. Bizim seçimimiz A prosedürünü kullanmak yönündedir çünkü, metodolojiyi en doğrudan ve şeffaf
olarak yansıtan prosedür budur. Ek olarak, analitik bir prosedür olmakla birlikte, programlamaya uygun ve
anlaşılması oldukça kolaydır.
Performans noktası hesabı için uygulanan adımlar:
1. Türk Deprem Yönetmeliğinin gereklerine göre, %5 sönüm oranı dikkate alınarak hazırlanmış, elastik tepki-
spektrumu oluşturulur. (c maddesi).
2. Kapasite eğrisi, kapasite spektrumuna dönüştürülür. (Sa vs. Sd).
3. Kapasite spektrumu, tepki spektrumu ile aynı grafik üzerine çizilir.
4. Performans noktası için bir nokta denenir, api, dpi. İlk iyi yakınsama, eşit deplasman yakınsaması metodu
kullanılarak elde edilir.
5. Kapasite Spektrumu, doğrusal bir gösterimle temsil edilir.
6. Kapasite Spektrumu eğrisi ile Tepki spektrumu eğrileri kesiştirilir.
Talep Spektrumu
Performans Noktası
Spektral İvme
Doğrusal Eğri
Kapasite Eğrisi
Spektral Yerdeğiştirme
2- Deplasman Katsayısı Yöntemi

Deplasman katsayısı metodu, yapının deplasman talebini hesaplamak için kullanılan doğrudan bir nümerik
yöntemdir. Kapasite eğrisinin spektral koordinatlara çevrilmesini gerektirmez. Bu yöntemdeki hedef deplasman
yapının çatı deplasmanıdır ve kapasite spektrumu yöntemi kullanılarak elde edilen spektral deplasman değildir.
Hedef deplasmanı (Performans Noktası) hesaplamak için uygulanan adımlar:
1. Kapasite eğrisinin doğrusal gösterimi, aşağıdaki gibi oluşturulur.
Taban Kesme Kuvveti
Vy
0.6Vy
Kapasite Eğrisi
y t
Çatı Deplasmanı
Efektif asal periyot, Te, hesaplanır.

Hedef Deplasman hesaplanır.
Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi Modülü
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Grafik Editör'de tanımlanan herhangi bir katta oluşturulan döşeme
sisteminin düşey yükleme altında analizini yapabilirsiniz.
Bu işlem aşağıdaki dört aşamadan oluşmaktadır.
1. Model Hazırlama: Bu aşamada, Grafik Editör'de hazırlanmış olan “Kat Döşemesi Sistemi”, döşeme hesap
aksları ile birlikte “Sonlu Elemanlar Modülü”ne aktarılır. Model Hazırlama Modülü ile Kat Döşemesi Sonlu
Elemanlar modelini seçtiğiniz parametrelere göre hazırlayabilirsiniz.
2. Analiz: Model Hazırlama aşamasında oluşturarak kaydettiğiniz sonlu elemanlar modelinin analizi bu
aşamada gerçekleştirilebilir.
3. Analiz Sonuçlarını İrdeleme: Sonlu Elemanlar Analizi sonucunda elde edilen deplasmanların ve etkilerin
grafik yöntemler ile daha kolay irdelenmesi ve raporlanması amacıyla bu modülü kullanabilirsiniz.
4. Rapor Hazırlama: Analiz sonuçlarının istenilen detay ve biçimde raporlanması için bu modül kullanılabilir.
Kat Döşemesi Sonlu Elemanlar Modeli Seçenekleri

Grafik Editör ekranının üst kısmında yer alan “Program" çekmenüsündeki “Sonlu Eleman Döşeme Analizi”
seçeneğine veya araç çubuğundaki “Sonlu Eleman Döşeme Analizi” butonunu işaretleyicinizle tıkladığınız zaman
yüklenen “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” ile analiz işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Aşağıdaki veri alanlarını ve seçenekleri “Model Hazırlama” işlemi öncesinde tanımlamış olmanız gereklidir. Sonlu
elemanlar modeli burada belirlediğiniz seçeneklere göre hazırlanacaktır.
Kolon/Perde Model Tipi

Kolon/Perde Modeli oluşturulmasında üç seçenek mevcuttur. Kolon/Perde Model tipini sonlu elemanlar modelini
oluşturmadan önce (Kat Modeli Hazırlama / Analiz aşamasından önce) belirlemeniz gereklidir.
Tüm modelleme seçeneklerinde aşağıdaki kabuller kullanılmaktadır:
1. Kolon, kiriş ve perdelerin (kısa yönde) rijit bölgeleri dikkate alınmamaktadır. Dolayısıyla kolonlar için bir
düğüm (plan görünümünde) perdeler için ise bulunduğu aks boyunca boyunca bir seri düğüm
oluşturulmaktadır.
2. Kirişler için komşusu olduğu döşemenin üçgen plak elemanları göze alınarak oluşturulan düğümler arasına
bir seri çerçeve elmanı yerleştirilmektedir. Kiriş boyutlarından kaynaklanan rijit bölgeler dikkate
alınmamaktadır.
3. Döşeme panelleri için ince kabuk elemanlar kullanılmaktadır. Bu elemanların kayma deformasyonları
hesaba katılmamaktadır.
4. Tüm düğümlerde x ve y yönündeki öteleme ve z ekseni etrafındaki dönme serbestlikleri kısıtlanmıştır.
Probina Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi Modülünde Sabit Mesnet, Elastik Yay Elemanı ve Kat Çerçevesi isimleri
altında üç değişik modelleme seçeneği sunulmuştur.
Sabit Mesnet (z-Önlenmiş):

Kolonların bulunduğu ve perde elemanları boyunca yer alan düğüm noktalarının z doğrultusundaki öteleme
serbestlikleri kısıtlanmıştır. Bu düğüm noktalarının her iki yöndeki dönme serbestlikleri serbest bırakılmıştır. Perde
elemanları boyunca yeralan düğüm noktaları rijit kiriş elemanları ile birbirine bağlanmıştır.
Diğer tüm düğüm noktalarının, z doğrultusundaki öteleme ve x ve y eksenleri etrafındaki dönme serbestliklerinde
kısıtlama yapılmamıştır.
Sabit Mesnetli Döşeme Modeli
Elastik Yay Elemanı:

Kolonların bulunduğu düğüm noktalarında z doğrultusunda kolonun eksenel rijitliğine denk, perdeler boyunca yer
alan düğüm noktalarında ise her düğümün perde üzerinde temsil ettiği uzunluğun z doğrultusundaki rijitliğine
eşdeğer birer yay bulunmaktadır. Perde elemanları boyunca yeralan düğüm noktaları rijit kiriş elemanları ile
birbirine bağlanmıştır.
Diğer tüm düğüm noktalarının, z doğrultusundaki öteleme ve x ve y eksenleri etrafındaki dönme serbestlik
derecelerinde kısıtlama yoktur.
Elastik Yay Mesnetli Döşeme Modeli
Kat Çerçevesi:
Bu model tipinde kolon elemanlarının bulunduğu düğümlerde, döşemenin altındaki ve üstündeki kolon boylarında
ve bu kolonların eksenel ve eğilme rijitliklerine denk çubuk elemanlar mevcuttur. Düğüm noktasının altındaki
kolonu temsil eden çubuk elemanın alt düğüm noktasının tüm serbestlikleri, üstteki çubuk elemanının üst düğüm
noktasında ise z doğrultusundaki öteleme dışındaki tüm serbestlikleri kısıtlanmıştır.
Perdeler boyunca yer alan düğüm noktalarında her düğümün perde üzerinde temsil ettiği uzunluğun z
doğrultusundaki rijitliğine eşdeğer birer yay bulunmaktadır. Perde elemanları boyunca yeralan düğüm noktaları rijit
kiriş elemanları ile birbirine bağlanmıştır.
Kat Çerçevesi Döşeme Modeli
Rijitlik Katsayıları
Kiriş Rijitlik Katsayısı
Kat planında kirişler varsa, Orion Bina Tasarım Sistemi kirişleri de sonlu elemanlar kat modeline dahil ederek daha
gerçekçi bir matematiksel model oluşturmaktadır.
Bazı durumlarda, kirişlerin eğilme ve burulma rijitliklerini arttırarak döşemelere daha rijit mesnet oluşturmasını
sağlamak isteyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda, "Kiriş Rijitlik Katsayısı" alanına “1”den büyük bir değer girebilirsiniz.
Bu alana gireceğiniz katsayı tüm kiriş elemanlarının atalet momentini büyütmekte kullanılacaktır. Özellikle döşeme
modellerinde, kirişlerin daha rijit mesnetler oluşturmasını istediğiniz zaman bu alana “1”den daha büyük bir değer
girebilirsiniz.
Bu alana gireceğiniz değer nervür ve kaset kirişlerinin rijitliklerini arttırmakta kullanılmayacaktır.
Kiriş Rijitlik Katsayısını sonlu elemanlar modelini oluşturmadan önce (Model Hazırlama aşamasından önce)
belirlemeniz gereklidir.
Döşeme Rijitlik Katsayısı

Betonarme döşeme sistemlerinin eğilme rijitliğinde genelde çatlamadan ve basınç bölgesindeki betonun
sünmesinden dolayı önemli azalmalar meydana gelmektedir. Dolayısıyla döşemelerde daha gerçekçi bir düşey yük
analizi yapılabilmesi için döşeme plaklarının rijitliklerinin azaltılması gerekebilir. Bu amaçla “Döşeme Rijitlik
Katsayısı” kullanılabilir. Çatlamanın etkisini gözönüne almak için 0.4 ile 0.6 arasında bir değer kullanılabilir.
Kolon/Perde Rijitlik Katsayısı

Kat çerçevesi modeli kullanıldığında kolonlar da kat döşemesi modeline dahil edilecektir. Kolonların çatlamış kesit
vb. özelliklerini dikkate almak için rijitlik katsayısını değiştirebilirsiniz. Kolonun rijitliği bu katsayıyla çarpılacaktır.
Kolon Kesitlerini Modele Dahil Et

Bu seçenekle kolon ve perde kesitlerini sonlu elemanlar ağına dahil edebilirsiniz. Bu seçenek işaretlenmezse,
kolonlar tek bir düğüm noktası ile modellenirler. Kolon ve perdelerin mesnet momentlerin azaltılmasında bu
seçenek oldukça faydalıdır. İşaretlenirse, döşeme ağı kolon kesitinde kesilir ve rijit bağlantılarla kolon düğüm
noktasına bağlanır. Böylece kolon noktasındaki stres birikmeleri ve sivri değerle azaltılır. Özellikle, büyük kesitli
kolon ve perdelerin kullanıldığı mantar döşeme sistemlerinde kullanılması hedeflenmiştir. Kirişlerin de bulunduğu
sistemlerde ağ oluşturma zorlukları çıkabilir.
Plak Döşemeleri Modele Dahil Et

Bu seçenek döşemelerin sonlu elemanlar modeline plaka elemanlar şeklinde katılıp katılmayacağını kontrol eder.
İşaretlenirse, döşemeler modele dahil edilir ve kirişlerle birlikte parçalanarak sistem analiz edilir. Döşemelerin
modele katıldığı bu durumda, kirişlerin üzerindeki döşeme yükleri gözardı edilir ve döşemelerle birlikte oluşturulan
sistemden otomatik olarak hesaplanır ve aktarılır.
İşaretlenmezse, döşemeler modele dahil edilmez ve kirişler üzerlerindeki döşeme yükleriyle analiz edilir. Bu
seçenekle kolon ve perde kesitlerini sonlu elemanlar ağına dahil edebilirsiniz.
Kiriş Burulma Rijitlikleri Hesaba Katılsın

Kiriş burulma rijitlikleri kesit özellikleri kullanılarak otomatik olarak hesaplanmaktadır. Kirişlerin burulma rijitliklerini
ihmal etmek istiyorsanız bu seçeneğin işaretini kaldırabilirsiniz.
Bu seçeneği sonlu elemanlar modelini oluşturmadan önce (Model Hazırlama aşamasından önce) ayarlamanız
gereklidir.
Kiriş Sonuçlarının Bina Analizi Sonuçları ile Birleştirilmesi

Kat döşemelerinin sonlu elemanlar yöntemi ile analizi yapıldığında, o kata ait oldukça detaylı bir düşey yük analizi
yapılmış olur. Özellikle mantar döşeme sistemlerinde ya da bina analizinin düşey yükler için hassas sonuç
vermeyeceği sistemlerde bu detaylı analizin sonuçları tasarımda kullanılmak istenebilir.
Başka bir deyişle, sonlu elemanlar analizi sırasında elde edilen kiriş ve kolon analiz sonuçları, bina analizi sonucunda
elde edilen değerler ile birleştirilebilir.
Bu işlem için öncelikle bina analizi işleminin bitirilmiş olması gereklidir. Kat döşemeleri en üst kattan başlayarak alta
doğru tek tek sonlu elemanlarla çözülmelidir. Bunu kendiniz yapabileceğiniz gibi “SE Kat Döşemesi Hesabı (Tüm
Katlar)” seçeneğini kullanarak da yapabilirsiniz. Bu durumda tüm katlara ait ağ ve model parametrelerini gösteren
bir menü karşınıza gelecek ve işlemi otomatik olarak gerçekleştirecektir. İşlemin eksenel yükler için doğru sonuç
vermesi adına “Üst Kat Kolon Yükleri Hesaba Katılsın” seçeneği mutlaka işaretli olmalıdır. “Üst Kat Kolon Yükleri
Tablosu”kullanılarak bu yükler incelenebilir ya da değiştirilebilir. Bir kattaki döşemelerin tek başına normal
çözümlerinde (sonuç birleştirilmesi istenmediği durumlarda) bu seçeneğin işaretlenmesi gerekli değildir.
Birleştirme işlemini başarıyla bitirmek için “Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi” modülünden çıkarken “Kiriş Sonuçlarını
Bina Analizi Sonuçları ile Birleştir” ve “Kolon Sonuçlarını Bina Analizi Sonuçları ile Birleştir” seçeneklerinin
işaretlenmesi gereklidir. Kiriş ve kolon tasarımlarındaki düşey yük alanlarında sonlu elemanlar kat döşemesi
analizinden elde edilen sonuçlar kullanılacaktır. Birleştirme işlemi bu seçeneklerin işareti kaldırılarak geri
döndürülebilir.
Kiriş ve kolon sonuçları bilgisi son-işleme menüsünden çıkarken ekrana gelen sonuçları aktarma işlemi sırasında
hazırlanmaktadır. Dolayısıyla, bu işleme başlamadan önce sonlu elemanlar analiz sonuçları irdeleme menüsünden
çıkışta sonuçların transfer edilmiş olması gerekmektedir.
Sonlu Elemanlar Modeli Hazırlama ve Analiz

“Sonlu Elemanlar Analizi” formunda “Kat Modeli Hazırlama ve Analiz” butonuna basarak Kat Döşemesi için Sonlu
Elemanlar modelinizi oluşturarak analiz için hazırlayabilirsiniz.
Kat Döşeme Modeli Hazırlama
“Genel” sayfasında yeralan “Model Hazırla” butonuna bastığınızda kattaki
radye temeli oluşturan tüm döşemeler üzerinde, üçgen plak DKT
elemanlarından oluşan bir ağ meydana gelir.
Model Hazırla Butonu Oluşan üçgen eleman sayısını araç çubuğundaki “Plak Eleman Boyutu” ve
“Sıklaştırma Faktörü” alanları belirlemektedir. Modeldeki Kirişler (eğer varsa)
ise bu üçgen ağı ile uyumlu bir biçimde çubuk elemanlara bölünür. Perdeler rijit
kirişler olarak modellendiğinden kirişler gibi rijit çubuk elemanlara ayrılırlar.
Plak Eleman Boyutu

Bu veri alanı oluşturulan sonlu elemanlar ağı içerisindeki maksimum plak boyutunu belirlemektedir. . En küçük plak
boyutu modelin fiziksel sınırlarına ve sabit noktalara göre değişebilir. (örneğin kolon noktaları, yük noktaları). Bu
veri alanına büyük bir değer girilmesi durumunda doğru sonuçlar elde edilemeyecektir. Plak boyutu olarak çok
küçük boyutlar girmek daha sık bir ağ oluşturulmasına ve daha uzun bir analiz süresine sebep olacaktır. Tercihen
“100 cm.” civarında bir boyut girilmesi yeterli olacaktır.
Sıklaştırma Faktörü
“Sıklaştırma Faktörü” kullanılacak ağın homojenliğini ayarlamaya yaramaktadır. Kabul edilebilir değerler 0 ile 100
arasındadır.
“100” girildiği takdirde modelin değişik yerlerinde kullanılan plak elemanların boyutları benzer olacaktır. “0”
girilmesi durumunda ise plak eleman boyutları geometriye bağlı olarak bazı bölgelerde daha küçük olacaktır.
(Örneğin konsol döşemeler, boşluk kenarları vs.). Tercihen “25” girilmesi yeterli olacaktır.
Sonlu Elemanlar Analizi

Oluşturduğunuz modelinizin Sonlu Eleman Analizinin yapılabilmesi için “SE Döşeme Analizi” formundaki “Dosya”
çekmenüsünde yeralan “Çıkış” butonuna basınız. Otomatik olarak Sonlu Elemanlar modelinizin analizi yapılmaya
başlanacaktır. Analiz sırasındaki işlem basamaklarını açılan pencereden takip edebilirsiniz.
Analizin bitmesinin ardından bu pencere kendiliğinden kapanacaktır.
Sonlu Elemanlar Analiz Sonuçlarının İrdelenmesi

Sonlu eleman analizinin yapılmasının ardından “Sonlu Elemanlar Analiz” formunda “Analiz Sonrası İşlemler ve
Raporlama” sayfasında yeralan “Analiz Sonuçları İrdeleme” butonu tıklanarak “Döşeme Analizi Son-işlemcisi”
yüklenebilir. Bu modül yardımı ile analiz sonuçları incelenebilir ve değişik şekillerde grafik çıktıları alınabilir.
Bakış Yönü
Sonlu elemanlar modeli tamamen gerçek zamanlı ve 3-Boyutlu özelliktedir
gerçekleştirebilirsiniz. Alternatif olarak, “Genel” sayfasında araç çubuğunda
yeralan “Bakış Yönü” butonuna bastığınızda ekranda 3 boyutlu görünümün
yönünü ve açısını belirleyebileceğiniz “Bakış Yönü Aracı” belirecektir. Bu paneli
kullanarak farklı 3 boyutlu görünümler elde edebilirsiniz.
3-Boyutlu Sonlu Elemanlar radye modelinin perspektif görünümünü elde etmek
Ortogonal/Perspektif için “Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Ortogonal/Perspektif
Görünüm Butonu Görünüm” butonu kullanılmaktadır. Ortogonal Perspektif Görünüm sayesinde
modelin ekrandan uzakta kalan kısımları daha kolay incelenebilir.
Resmi Yazıcıya Aktar

“Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Yazdır” butonuna ya da “Dosya"
çekmenüsündeki "Yazdır” seçeneğine tıklanarak modelin grafik penceredeki
görünümünü değişik seçeneklerle yazıcıya aktarabilirsiniz
Resmi Yazıcıya Aktar Butonu
Resmi İmaj Dosyası Olarak Kaydet

“Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Resim Kaydet” butonu
Resim Kaydet Butonu tıklandığında, ekranda yer alan görüntü, BMP formatında resim olarak
saklanacaktır.
Sonlu Elemanlar Modelinde yeralan öğeler, çeşitli başlıklar altında kategorize edilmiştir. Bu öğeler ile ilgili her türlü
görünüm ayarı, “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi” formunda ekranın sol tarafında yeralan “Görünüm Ayarları”
penceresi aracılığıyla yapılabilir.
1. Genel Ayarlar
2. Yapısal Elemanlar
4. Çerçeve Elemanları
5. Plak Elemanları
6. Deplasmanlar
7. Konturlar
8. Kullanıcı Tanımlı Konturlar
9. Eşik Konturlar
10. Hesap Aksı
11. Lejand
şeklindedir.
Görünüm Ayarları Penceresinin Kullanımı

“Görünüm Ayarları” penceresi, en geniş haliyle (analiz sonuçları irdeleme menüsündeki durumu) yukarıdaki
başlıkları içermektedir. Başlıklar açılabilir tablo niteliğinde düzenlenmiş olup, her başlığın altında da, kontrol ettiği
öğeye ait renk, yazı tipi, etiket kontrolü, o öğenin gösterilip gösterilmeyeceği gibi kontroller yer almaktadır. Tabloda
solda bulunan hücre, o öğeye ait özelliğin ismini içerir. Sağdaki hücre ise, o özelliğin mevcut değerini
göstermektedir. Sağ taraftaki hücrenin içerdiği değer herhangi bir sayı değeri ise hücrenin içine direk yazılabilir.
Eğer seçilebilir bir özellikse, hücrenin içine tıklandığında açılan listeden seçilebilir ya da sol taraftaki açıklama
hücresine çift tıklayarak değerler arasında geçiş yapılabilir. Aşağıda açıklanan araç çubuğu butonlarına (Yapısal
Elemanları Göster, vb.) ardı ardına tıklandığında Görünüm Ayarları penceresindeki ilgili başlık açılarak kolay
düzenleme imkanı sunacaktır. Başlıklar, ayrıca üzerlerine çift tıklandığı zaman açılacaktır.
Genel Ayarlar
Bu bölümde çizim alanına ait genel özellikler kontrol edilmektedir. Arka Plan rengini değiştirmek için “Arka Plan
Rengi” yazan hücreye bir kere tıklayınız. Sağ taraftaki hücrede mevcut rengi gösteren ufak bir kutu ile beraber “…”
işaretli bir buton belirecektir. Bu buton Windows İşletim Sistemi’nin renk seçicisini ekrana getirecektir. Buradan
istediğiniz rengi seçebilirsiniz. Ekranda çizilen çizgilerin kenarlarındaki kırıklıkların yumaşatılarak çizilmesini (anti-
aliasing) istiyorsanız “Çizgileri Yumuşat” yazılı hücreye tıklayınız. Hemen sağ taraftaki hücrede aşağı doğru bir ok
belirecektir. Bu, seçilebilecek birden fazla seçenek olduğu anlamına gelir. Ok işaretine tıklayarak açılan listeden
“Evet” seçeneğini seçerseniz çizgi kenarları yumuşatılarak çizilecektir. “Çizgileri Yumuşat” yazılı hücreye çift
tıklarsanız, sağ taraftaki değerler arasında geçiş yapılacaktır. “Poligonları Yumuşat” seçeneğiyle ekrandaki poligonlar
yumuşatılarak çizilecektir.
Çizim ekranındaki yazılar üç şekilde görüntülenmektedir. “Bitmap” seçeneği ile yazılar mevcut sistem fontları
kullanılarak görüntülenir ve görüntü yakınlaştırılıp uzaklaştırıldığında yazı boyutu belirtilen boyutun dışına çıkmadan
aynı kalır. “Perspektif” görünümü ile yazılar yine sistem fontları kullanılarak görüntülenir ancak, bu sefer yakınlaşıp
uzaklaştığınız zaman yazı boyutu da değişir. Ayrıca, görüş alanımıza uzakta olan yazılar daha küçük görüntülenir.
“Vektör” yazı tipinde ise, yazılar diğer çizim nesneleri gibi vektörel fontlarla tanımlanır (ISO, ROMAN, TXT). Uzaklığa
ve yakınlığa bağlı olarak yazı boyutu değişir. Çizim alanında yer alan tüm öğelere ait yazı özellikleri, o öğeye ait
başlığın altında yer alan “Etiket” altbaşlıklarından kontrol edilebilir. Her elemanın yazı görünümü, rengi ve görünüm
kodu birbirinden bağımsız olarak değiştirilebilir. Üç genel yazı tipine ait özellikler de “Genel Ayarlar” başlığı altındaki
“Bitmap Yazı Özellikleri”, “Perspektif Yazı Özellikleri” ve “Vektör Yazı Özellikleri” bölümlerinden kontrol edilebilir.
“Raster Kayıt Özellikleri”, ekrandaki görüntünün yazıcıya gönderilmesi ve resim dosyası olarak saklanması
işlemlerinde kullanılacak boyut ve çizgi ayarlarını içerir.
Yapısal Elemanlar
“Yapısal Elemanlar” olarak adlandırılan öğeler grubu, grafik editörde tanımlanmış olan “Döşeme”, “Perde”, “Kolon”
ve “Kirişler”i içermektedir. Her bir elemanın görünüm, renk ve etiket ayarları, sol taraftafi “+” işaretine basarak
açılan alt özelliklerden ayarlanabilir.
“Elemanlar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Yapısal Elemanlar” butonu
tıklandığında, modeldeki, kolon, kiriş, perde gibi yapısal elemanları temsil eden
öğeler gizlenecektir/ gösterilecektir. Bu butona ardarda basıldığında “Görünüm
Yapısal Elemanlar
Ayarları” penceresindeki ilgili başlık, tüm alt başlıklarıyla açılarak daha kolay bir
Butonu
düzenleme imkanı sunacaktır.
Düğüm Noktaları
Plak ve çerçeve elemanlarının birleştiği noktalar, düğüm noktalarıdır ve deplasman, moment gibi büyüklükler
düğüm noktaları için hesaplanır. Düğüm noktalarının gösterimiyle ilgili ayarlar “Düğüm Noktaları” başlığı altında
bulunan özellikler ile kontrol edilir. Düğüm noktaları üç şekilde gösterilebilir. “Küre” seçeneği seçildiğinde, düğüm
noktaları, çapı “Küre Çapı” özelliğiyle belirlenebilen küreler şeklinde gösterilir. Bu kürelerin renkleri ise “Eleman
Rengi” veri alanıyla kontrol edilmektedir. “Artı” seçeneğiyle, düğüm noktaları üç boyutlu artılar şeklinde gösterilir.
“Nokta” gösterimi ise, bir piksellik noktalar şeklinde düğümleri çizer. Grafik Editör’de döşemelerin üzerine
tanımlanmış noktasal, alan ve çizgisel yükler, “Düğüm Yükleri” başlığı altında yeralan veri alanlarıyla gösterime
alınabilir ve kontrol edilebilir. Düğüm noktalarına (otomatik olarak) atanmış herhangi bir mesnet tipi varsa,
“Mesnet” başlığı altından kontrol edilebilir.
“Elemanlar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Düğümler” butonu
tıklandığında, modeldeki tüm düğüm noktaları gizlenecektir/gösterilecektir. Bu
Düğümler Butonu butona ardarda basıldığında “Görünüm Ayarları” penceresindeki ilgili başlık,
tüm alt başlıklarıyla açılarak daha kolay bir düzenleme imkanı sunacaktır.
Grafik editörde tanımlanmış yapısal elemanlar dışında, analiz modeli hazırlayıcısı tarafından otomatik olarak
oluşturulmuş, analitik çerçeve elemanlarına ait görünüm ayarları “Çerçeve Elemanları” ana başlığı altında bulunan
özellikler ile kontrol edilir. “Daralt” seçeneği ile çerçeve elemanları, düğüm noktalarından belirli bir mesafe ile ayrı
çizilerek daha rahat incelenecektir. “Eleman Yönü” özelliğinin “Göster” özelliği “Evet (True)” yapılırsa, çerçeve
elemanlarının hangi düğüm noktasından hangi düğüm noktasına doğru tanımlandığı, eleman doğrultusunda çizilen
bir ok ile belirtilecektir. Buna göre, kirişleri modelleyen çerçeve elemanları her zaman soldan sağa, kolon ve
perdeleri modelleyen çerçeve elemanları ise aşağıdan yukarıya tanımlanmış olacaktır.
Perdelerde bulunan rijit kirişler ya da kolonlara basmayan kirişleri kolon noktalarına bağlayan rijit bağlantılar, rijit
elemanlar olarak adlandırılırlar. “Rijit Elemanlar” başlığı altında yer alan özellikler kullanılarak bu elemanlara ait
görünüm ayarları yapılabilir.
Grafik Editör’de, kirişlerin üzerine tanımlanmış, noktasal, düzgün yayılı ya da noktasal yükler varsa bunlar, “Çerçeve
Yükleri” başlığı altındaki özellikler kullanılarak gösterime alınabilir ve görünümleri kontrol edilebilir.
“Elemanlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Çubuklar” butonu
tıklandığında, modeldeki tüm analitik çerçeve elemanları
Çubuklar Butonu gizlenecektir/gösterilecektir. Bu butona ardarda basıldığında “Görünüm
Plak Elemanları
Üçgen plak (DKT) elemanları plaka olarak adlandırılır ve görünüm özellikleri “Plak Elemanları” başlığı altında
yeralan veri alanlarıyla kontrol edilir. Plak elemanlarının görünümleri “Poligonlar” ve “Kenarlar” olmak üzere iki
parçada kontrol edilir. Poligonlar, plak elemanın renkli dolgu kısmını, kenarlar ise plak kenarlarını temsil etmektedir.
Poligonların şeffaflığı “Şeffaflık” bölümünden ayarlanabilmektedir. Kalınlık, Renk, Etiket gibi özellikler diğer
elemanlar için anlatılanlarla aynı şekilde kontrol edilir ve fonksiyonları aynıdır.
“Elemanlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Plaklar” butonu tıklandığında,
modeldeki tüm plak elemanları gizlenecektir/gösterilecektir. Bu butona ardarda
basıldığında “Görünüm Ayarları” penceresindeki ilgili başlık, tüm alt başlıklarıyla
Plaklar Butonu
açılarak daha kolay bir düzenleme imkanı sunacaktır.
Yükleme
Kontur ve bilgi satırı düğüm noktası sonuçlarında hangi yüklemenin görüntülendiğini bu seçenekten
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, yukarıda bahsedilen etkilerin görsel olarak incelenebilmesi için gelişmiş kontur
görünümleri sunmaktadır. Otomatik olarak oluşturulan kontur görünümleri dışında, kullanıcı tanımlı konturlar
oluşturulabilir ve bunlar Grafik Editör ekranına ihraç edilebilir. “Konturları Göster” butonuna tıklandığında seçili
yükleme için oluşturulan kontur çizimleri ekrana gelecektir.
Etkiler
Kontur ve bilgi satırı düğüm noktası sonuçlarında hangi etkinin görüntülendiğini “Etkiler” seçeneğinden
değiştirebilirsiniz. Açılacak olan listeden aşağıdaki etkilerden birini seçebilirsiniz.
1. Deformasyon:Düğüm noktalarının z doğrultusundaki deformasyonları.
2. Mx: Düğümlerde oluşan x yönü ortalama momenti (Global).
3. My: Düğümlerde oluşan y yönü ortalama momenti (Global).
4. Mxy: Düğümlerde oluşan ortalama burulma momenti (Global)
5. M1: Düğümlerde oluşan 1 yönü* ortalama momenti (Lokal)
7. M12: Düğümlerde oluşan ortalama burulma momenti (Lokal)
8. As1-alt: 1 yönünde döşeme altında gereken donatı alanı
9. As1-üst: 1 yönünde döşeme üstünde gereken donatı alanı
12. As(d)1-alt: 1 yönünde döşeme altında gereken donatı alanı
(Wood-Armer etkileri eklenmiş)
13. As(d)1-üst: 1 yönünde döşeme altında gereken donatı alanı
İşaretleyici, grafik pencere üzerinde gezdirildiğinde, en yakın konumdaki düğüm noktası işaretlenecektir. Bu düğüm
noktası ile ilgili bilgileri formun altındaki bilgi satırında görebilirsiniz.
*Grafik editörde “Döşeme Özellikleri” penceresinde döşemeler için “Açı” değeri tanımlanmışsa, M1, M2 ve M12
gibi değerler bu açılar dikkate alınarak verilecektir. Özellikle açılı kanatları olan kalıp planlarında donatılar her
zaman X ve Y yönlerinde atılmayacağı için, döşeme yönlerine uyumlu moment ya da donatı alanı konturlarını
görmek için kullanılmalıdır.
Deplasmanlar
Döşeme sisteminin Sonlu Elemanlar analizi sonucunda yapmış olduğu deplasmanlar, 3-B olarak görüntülenebilir.
Araç çubuğunda yeralan “Deplasmanları Göster” butonu tıklandığında, döşeme
DeplasmanlarıGöster Butonu sisteminin yapmış olduğu deformasyonlar gizlenecektir/gösterilecektir. Bu
butona ardarda basıldığında “Bakış Ayarları” penceresindeki ilgili başlık, tüm alt
başlıklarıyla açılarak daha kolay bir düzenleme imkanı sunacaktır.
“Deplasmanlar” başlığı altında yer alan “Ölçek” alanındaki değeri değiştirilerek deformasyonların abartılarak
çizilmesi sağlanabilir. “Animasyon” başlığı altındaki “Göster” alanı “True” yapıldığı takdirde, deformasyon
animasyonu başlatılacaktır. “Hız” alanındaki seçenekler kullanılarak animasyon hızı belirlenebilir. Deplasmanları
kapatmak için “Göster” alanındaki değer “False” yapılmalıdır; ya da araç çubuğundaki “Deplasmanları Göster”
düğmesi kapatılmalıdır.
Konturlar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, otomatik ve kullanıcı tanımlı konturların oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.
Araç çubuğundaki "Konturları Göster" butonuna tıkladığınızda plak elemanlar
üzerindeki konturlar "Etkiler" ve "Yükleme" seçimleri doğrultusunda çizilecektir.
Konturları Göster Butonu
Konturlar, Dolu Konturlar ve Çizgi Konturlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır. “Konturları Göster” butonuna ardarda
bastığınızda, ekranın sol tarafında yer alan "Bakış Ayarları" bölümünde “Konturlar” başlığı açılacaktır. Konturlara
ilişkin burada yer alan ayarları kullanarak görünüm özellikleri ayarlanabilmektedir.
Otomatik, Kullanıcı Tanımlı ve Eşik Konturların Genel Özellikleri
Etkiler listesinde yeralan seçeneğin hesaplanan minimum ve maksimum değer aralığının kaç adet aralıkta
gösterileceği “Kontur Sayısı” veri alanı kullanılarak belirlenir. Büyük değerler, daha hassas kontur çizimi yapılmasını
sağlayacaktır. Kontur görünümünü kapatmak için araç çubuğundaki “Konturları Göster” butonuna tıklayınız ya da
“Konturlar” başlığı altındaki “Göster” değerini “False” yapınız. Dolu ve Çizgi konturların ekranda gösterilip
gösterilmeyeceği, kendi altbaşlıklarındaki “Göster” seçeneği ile kontrol edilebilir.
Dolu konturlar, “Şeffaflık” seçeneği kullanılarak şeffaf şekilde çizilebilir. Bu alana girilen 100 değeri konturların
tamamen katı şekilde çizilmesini sağlarken, daha küçük değerler şeffaflık seviyesini artıracaktır.
Çizgi konturlar, sınır değerlerin hatlarını temsil etmektedir. Çizgilerin kalınlığı “Kalınlık” alanından, renkleri ise “Çizgi
Tipi” veri alanından kontrol edilmektedir.
Kontur çizgilerine ait değerler, “Kontur Etiketi” olarak ekrana çizilmektedir. “Etiket Aralığı” alanıyla bu etiketlerin
birbirinden ne kadar uzakta çizileceği ayarlanabilir.
Kullanıcı Tanımlı Konturlar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, otomatik olarak yaratılan konturlara ek olarak kullanıcı tanımlı konturların
yaratılmasına da olanak tanımaktadır. Kontur sayısı ve kontur sınır değerleri özelleştirilerek, her bir aralığa istenen
renk değeri atanabilir. Etkiler listesinde yer alan etkinin hesaplanan maksimum ve minimum değerleri otomatik
olarak belirlenecektir. Bu değer aralığı, “Genel” başlığı altındaki “Kontur Sayısı” kadar aralığa bölünür ve Kontur1,
Kontur2,… gibi isimlerle adlandırılır. Her bir konturun altında, o kontura ait değer (Değer1, Değer2, …) ve o
konturun rengi (Eleman Rengi) özellikleri yer almaktadır.
Eşik Konturlar
Eşik konturlar, etkiler listesinde yer alan herhangi bir etkinin, belli bir eşik değeri geçip geçmediğini görsel olarak
görmek için kullanılır. Maksimum ve minimum değerler hesaplanarak “Kontur_Min” ve “Kontur_Max” alanlarına
otomatik olarak yazılır. “Alt Eşik” ve “Üst Eşik” alanlarına istenen herhangi bir değer yazılabilir. “Alt Eşik” alanına
yazılan değerden daha küçük değerler kırmızıya boyanarak gösterilecektir. “Üst Eşik” ve “Alt Eşik” arasında kalan
yerler yeşil ile gösterilirken, “Üst Eşik” değerini aşan yerler tekrar kırmızı ile gösterilecektir. Eşik konturlar da, bir
bakıma, kullanıcı tanımlı konturların bir alt kümesi sayılabilir. Sadece iki adet konturla sınırlanmıştır.
Beton Paspayı Hesabı
Donatı konturlarının çizilmesinde gerekli olan etkili derinliğin hesaplanmasında beton paspayı verilerinin
değerlendirilmesi gereklidir. “Beton Paspayı Hesabı” menüsünü yüklemek için kısayol menüsündeki (çizim
ekranındaki boş bir yere işaretleyicinin sağ tuşuyla tıklandığında açılan menü) “Beton Paspayı Hesabı” seçeneğini
işaretleyiniz.
1 yönü ve 2 yönü için gerekli donatı alanları, hesaplanan moment değerleri kullanılarak bulunacaktır. Bu yüzden net
beton örtüsü, o yöndeki donatının hangi sırada bulunduğu ve donatıların çapları önem taşımaktadır. “Beton
Örtüsü” alanına döşeme yüzeyinden dış donatının dış yüzüne kadar olan mesafeyi giriniz. 1 yönü donatılarının (x
yönü) hangi sırada (“1. sıra – Dış” veya “2. sıra-İç”) olduğunu “Yön 1 Donatıları Sıra Bilgisi” listesinden seçiniz.
“Donatı Çapları” alanlarına ise “Yön 1” ve “Yön 2” donatılarının çaplarını giriniz. Bütün bu bilgilerden sonra, toplam
paspayları otomatik olarak hesaplanarak formun üzerine yazılacaktır. Bu pencerede bildireceğiniz bilgiler yalnızca
döşeme donatı alanı hesaplarında kesit etkili derinliğinin hesaplanmasında kullanılacaktır.
Kontur Ayarları
Kullanıcı Tanımlı ya da Eşik Kontur görünümleri aktifken kontur değerleri ve lejand etiketleri kısayol menüsündeki
(sağ-tuş menüsü) “Kontur Ayarları” seçeneğiyle ayarlanabilir.
Etkiler listesinde seçilen etki, moment ya da deplasman değerlerinden biriyse, “Bakış Ayarları”penceresindeki
“Kullanıcı Tanımlı Konturlar” başlığı altında belirtilen “Kontur Sayısı” kadar kontur ve bunlara ilişkin değerler
pencereye yüklenecektir. Minimum ve Maksimum arasında kalan değerler kullanıcı tarafından değiştirilebilir; bu
konturlara yeni etiket verilebilir. Ayrıca lejand görünümünde kullanıcı tarafından değiştirilen bu değerler ve
etiketler görüntülenebilir.
Gösterimde kullanılacak kontur sayısını değiştirmek için “Kontur Adedi” bölümüne istediğiniz kontur adedini yazıp
“Güncelle” butonuna basınız. Karşınıza gelen mesaja evet yanıtını verdiğinizde hesaplanan minimum ve maksimum
değer aralığı eşit olarak bölünecektir. Bir kontur değerini ve etiketini değiştirmek için, sol taraftaki listede sıralanan
kontur değerlerinden birini tıklayınız. Sağ tarafta bulunan “Kontur Etiketi” ve “Kontur Değeri” bölümleri aktif
olacaktır. Bu alanlara istediğiniz değerleri girerek alt tarafta yeralan “Güncelle” butonuna basınız.
Etkiler listesinde seçilen etki, donatı alanlarından biri ise, yine kullanıcı tanımlı kontur adedi ve değerleri açılan
pencereye yüklenecektir. Ancak, bu kez, kontur etiketi ve kontur değeri alanlarının yanısıra “Donatı 1”, “Donatı 2”
ve “Donatı 3” alanları da etkin olacaktır. Pencerenin sol tarafında yer alan donatı konturlarından birinin değerini
değiştirmek için, ilgili kontur değerinin üzerine tıklayınız. “Donatı 1” kutusunu işaretleyerek “Çap” ve “Aralık”
değerlerini giriniz. Donatı alanı hesaplanarak aynı pencere içinde gösterilecektir. Kesitte bir sıradan fazla donatı
olacaksa, “Donatı 2” ve “Donatı 3” kutularını da işaretleyerek çap ve aralık değerlerini giriniz. Donatı alanları üst
üste toplanacaktır. “Güncelle” butonuna basarak konturun değerinin değişmesini sağlayınız. Kontur etiketi,
otomatik olarak seçtiğiniz donatının ve aralık değerinin ismini alacaktır.
Lejand bölümünde yer alan “Kontur Değeri” seçeneği işaretlendiğinde lejandda sadece kontur değerleri
sıralanacaktır. “Kontur Etiketi” seçeneği işaretlendiğinde lejand etiketleri, kontur etiketleri ile aynı olacaktır. “Her
ikisi” seçeneği ile lejand etiketlerinde hem kontur etiketleri hem de parantez içinde kontur değerleri yazılacaktır.
Kullanıcı Tanımlı Konturların İhraç Edilmesi
Tasarım Donatı alanları olan As(d)1-alt, As(d)2-alt, As(d)1-üst, As(d)2-üst
seçeneklerinden biri “Etkiler” bölümünde seçiliyken oluşturulan kullanıcı
Konturları İhraç Et Butonu
tanımlı konturlar Grafik Editör çizim ekranına ihraç edilebilir.
Konturları ihraç etmek için tasarım donatı alanlarına ait kullanıcı tanımlı konturları oluşturun. Araç çubuğunda yer
alan “Konturları İhraç Et” butonuna tıklayınız. Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi modülünü kapatıp Grafik Editör
ekranına döndüğünüzde, konturları görmek için “Ekran Vektörlerini Türet” butonuna tıklayınız. Grafik Editördeki
kontur görünümleri, “Katman Kontrolleri” menüsünden açılıp kapatılabilir.
Lejand
Kontur çizimi açık olduğu sürece, ekranın sol alt köşesinde “Lejand” açık olacaktır. “Bakış Ayarları” penceresindeki
“Lejand" başlığından görünüm ayarları kontrol edilmektedir. Lejanda ait “İndeks Sayısı” en fazla aktif olan kontur
adedi kadar olabilir. Lejandın çizimin neresinde yer alacağı ise “Konum” alanından kontrol edilmektedir. “Boyut”
seçeneği ile lejand büyüklüğü ayarlanabilmektedir.
Hesap Aksı
Analiz sonuçlarını yorumlayabilmek ve tasarımda kullanabilmek için plan
görünüş üzerinde belirlenen akslar boyunca modelin kesiti alınıp bu kesit
Hesap Aksı Çiz doğrultusundaki deformasyon ve moment profillerini çizdirebilirsiniz.
Butonu Bunun için “Sonuçlar” sayfasında "Aks Tipi" bölümünden aks tipi seçiminin
yapılmasının ardından yine aynı sayfada yeralan "Hesap Aksı Çiz" butonuna
tıklanarak aks için başlangıç ve bitiş noktalarınin işaretleyici ile belirlemeniz
yeterlidir.
Bu işlem grafik pencerede modelin plan görünüşü bulunduğunda yapılabilmektedir.
Bitiş noktasının belirlenmesinin ardından bu aks üzerinde minimum "Nokta Adedi" alanındaki sayı kadar kesit
noktasındaki değerler hesaplanır ve açılan "Kesit Bilgileri" formunda deformasyon profili çizilir. Çıkan grafikteki
kesit nokta numaralarını grafik pencerede plan görünüm üzerinden de izleyebilirsiniz.
Deplasman ve moment grafiği “Yükler” seçeneği ile belirlenen yükleme durumu veya kombinasyon için hesap aksı
doğrultusunda oluşturulur. Ayrıca formda hesap aksı boyunca elde edilen değerlerin maksimum ve minimumlarını
da görmek mümkündür.
İlgili seçeneklerde değişiklik yapılarak grafiğin deplasmanı veya momenti göstermesi sağlanabilir. Moment
diyagramı, hesap aksına dik doğrultunun etrafındaki düğüm moment değerlerinin ortalamasının alınmasıyla
oluşturulur.
Deformasyon ya da moment grafiğini altındaki çizelge hesap aksının tamamıyla geçtiği döşemeleri ve bu sol
mesnet, açıklık ve sağ mesnet bölgelerindeki tasarım momentlerini göstermektedir. Bu momentler üst ve alt
kenarlarda çekme oluşturan maksimum değerlerdir ve elde edildikleri bölgeler Hesap Aksı çizerken belirtilen "Aks
Tipi"'ne göre değişmektedir.
Hesap aksları için dört tip mevcuttur.
1. Sabit Bant: Bu aks tipinin genişliği aksın her iki tarafındaki genişliği tanımlayan araç çubuğundaki "Yarı
Bant" alanı ile belirlenir. Grafik Editör Ortamında sabir bant genişliği "Sol Mesafe" ve "Sağ Mesafe"
değerleri ile kontrol edilebilir.
2. Açıklık Bandı: Hesap aksının tamamıyla geçtiği her döşemede girdiği ve çıktığı kenarların küçük olanı göz
önüne alınarak, bu kenarın orta noktasından aksa paralel iki doğru çizilir. Etkin aks genişliği orta yarı
döşeme genişliği olarak belirlenir. But tip kirişsiz döşeme sistemleri için kullanılır.
3. Mesnet Bandı: Bu aksın mesnet bandı kirişleri boyunca geçirilmesi gerekmektedir
4. Açıklık Aksı: Açıklık Bandı tipi ile aynıdır ve standart kirişli döşeme sistemleri için kullanılır.
Hesap aksları konusunda daha detaylı bilgiye “Döşeme Hesapları” bölümünden ulaşabilirsiniz
Döşeme Hesap Aksı Sonuçlarının Aktarılması

“Döşeme Analizi Son-İşlemcisi” formunu kapattığınızda karşınıza gelen “Aktarım Seçenekleri” formunda yeralan
“Kolon ve Perde Düğümleri Sonuç Aktarma Seçenekleri” listesini kullanarak, kolon düğüm noktalarındaki ve perde
uç düğüm noktalarındaki sonuçların hesaba nasıl katılacağını kontrol edebilirsiniz.
Sonlu elemanlar modelinde, kolonlar tek bir düğüm noktası kullanılarak modellendiği için kolon düğümleri ve perde
uç düğümleri gibi noktalarda genellikle büyük gerilme birikmesi olabilir ve çok yüksek mesnet momentleri elde
edilebilir. Özellikle “Sabit Bant” olarak geçirilen hesap akslarında, döşeme donatıları seçilirken, kapsanan tüm
alandan sadece bir moment geri döndürüldüğü için, alanın tamamına gereksiz olarak fazla donatı yerleştirilebilir.
Bu gibi durumlara önlem olarak aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz:
Hesap Aksı Sonuçlarına Dahil Et

Bu seçenek işaretli olarak Sonlu Elemanlar "Analiz Sonuçları İrdeleme" menüsü kullanılırsa, geri dönüşte kolon ve
perde düğüm noktaları için hesapalanan momentler hesap aksı sonuçlarına dahil edilecektir.
"Sabit Bant" hesap aksları haricindeki tüm hesap akslarında bu yöntemin kullanılması önerilir.
Hesaba Katılan Düğüm

Noktaları
Kolon Düğüm Noktası
Perde Uç Düğüm Noktası
Kolon ve Perde Uç Düğümlerinin Hesaba Katılması Durumu
Hesap Aksı Sonuçlarına Dahil Etme

Bu seçenek işaretli olarak Sonlu Elemanlar "Analiz Sonuçları İrdeleme" menüsü kullanılırsa, geri dönüşte kolon
noktaları ve perde uç düğüm noktaları için hesaplanan momentler hesap aksı sonuçlarına dahil edilmeyecektir.
"Sabit Bant" hesap akslarında bu yöntem kullanılabilir. Bu durumda, kullanıcının kolon düğümlerindeki momentleri
kontrol ederek gerekirse kolon noktalarına elle ilave donatı yerleştirmesi gereklidir.

Noktaları
Kolon ve Perde Uç Düğümlerinin Hesaba Katılmaması Durumu
İlk Komşu Düğüm Noktası ile Ortalama Yap

Ancak, kolon düğümleri ve perde uç düğümleri çevresinde yeralan düğüm noktaları için elde edilen değerler ile
kolon düğümü için elde edilen değerlerin ortalaması alınarak geri döndürülecektir. Bu şekilde, kolon kesit
boyutlarının oluşturduğu moment azaltma etkisi kısmen devreye sokulmuş olacaktır.
"Sabit Bant" hesap akslarında bu yöntemin kullanılması önerilir. Bu durumda, kullanıcının kolon düğümlerindeki
momentleri kontrol ederek gerekirse kolon noktalarına elle ilave donatı yerleştirmesi gerekebilir.
Hesaba Katılan Değerler
“Aktarım Seçenekleri” formunda yeralan “Kolon ve Perde Düğümleri Sonuç Aktarma Seçenekleri” listesini
kullanarak, kolon düğüm noktalarındaki ve perde uç düğüm noktalarındaki sonuçların hesaba nasıl katılacağını
belirledikten sonra “Tamam” butonuna basınız. Grafik editörde çizilen döşeme hesap akslarına ait sonuçlar Sonlu
Elemanlar analizi sonuçları kullanılarak “Analiz Sonuçları İrdeleme” modülünden çıkarken hesaplanıp Grafik Editör'e
aktarılacak ve donatı hesapları ile donatı yerleşimleri sağlanacaktır.
Sonlu Elemanlar modelinde veya yüklerde herhangi bir değişiklik yaptıktan sonra sonuçları tekrar aktarmanız
yerinde olacaktır.
Rapor Hazırlama
Sonlu Elemanlar Analiz Modülü sonuç raporlarının hazırlanması için detaylı bir Rapor Hazırlama menüsüne sahiptir.
Bu menüyü kullanarak düğüm bilgileri, eleman bilgileri, düğüm deplasmanları ve eleman kuvvet ve momentlerini
içeren, biçimini sizin belirleyebileceğiniz komple veya kısmi raporlar oluşturabilirsiniz.
Analiz işleminin hatasız olarak bitirilmesinin ardından Sonlu Elemanlar Analizina ait sonuçların raporlarını
alabilirsiniz. Bu işlem için kullanılan “Analiz Sonuçları” menüsünü “Rapor Hazırlama” butonu yardımıyla
yükleyebilirsiniz.
Sonuç raporları seçili düğümler, döşemeler ve/veya çerçeve elemanlar için oluşturulabilir. Tüm rapor tiplerinde
formda bulunan listeler üzerinde seçim yaptıktan sonra “Rapor Hazırla” butonuna basılarak istenen rapor
oluşturulabilir. Oluşturulan rapor hızlı bir biçimde görüntülenmesi ve düzeltilebilmesi için standart editöre yüklenir.
Rapor sistem yazıcısına bu editör kullanılarak ya da “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” üzerindeki “Çıktı” seçenekleri
yoluyla gönderilebilir.
Bu menu dört sayfadan oluşur:
Düğümler Sayfası
Düğüm sonuçları düğüm ya da döşeme bazında filtrelenebilir. Döşeme listesinden seçim yapıldığında seçilen
döşemelerin içinde kalan ya da kenarlarında bulunan düğümlerin raporu hazırlanacaktır. Benzer olarak düğüm
listesinde seçili olan düğümlerin bilgileri alınabilir.
Raporda her bir düğüm için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Mesnet Durumu:Düğümlerin serbestlik derecelerinin mesnetlenme durumlarıdır. Her bir serbestlik için “0”
kısıtlı olmama, “1” ise kısıtlı olma durumunu belirtir.
2. Düğüm Koordinatları: Düğümlerin x,y ve z koordinatlarıdır.
3. Düğümlerin öteleme ve dönmeleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen, düğümlerin global x, y ve z
eksenlerindeki ötelelemeleri ve x,y ve z eksenleri etrafındaki dönme değerleri.
4. Düğüm Reaksiyon Kuvvetleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen global x,y ve z yönlerindeki reaksiyon
kuvvetleridir.
5. Düğüm Reaksiyon Momentleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen global x,y ve z yönlerindeki
reaksiyon momentleridir.
6. Döşeme deformasyonları: Her döşemede z yönünde oluşan en büyük ve en küçük deformasyonlardır.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak düğümler ya da seçili yüklemeler temel alınarak sıralanmış
raporlar oluşturulabilir.
Plaklar Sayfası
Bu bölüm kullanılarak plak elemanların analiz sonuçlarının raporu oluşturulabilir. Plak sonuçları plak elemanları ya
da döşemeler baz alınarak filtrelenebilir. “Döşeme” listesinden seçim yapıldığında raporda sadece seçili döşemeler
içinde yer alan plakların sonuçları bulunacaktır. Benzer olarak sadece seçili plak elemanların raporu da “Elemanlar”
listesi kullanılarak oluşturulabilir.
Raporda her bir plak eleman için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Eleman İç Kuvvetleri: Analiz sonucunda elde edilen, plak elemanın düğüm noktalarındaki Mx, My ve Mxy
momentleridir.
2. Düğüm Noktası Kuvvetleri: Yapının geri kalan kısmının elemanın düğüm noktalarına uyguladığı Fz, Mx ve
My noktasal kuvvet ve momentleridir.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak plak elemanlar ya da seçili yüklemeler temel alınarak
sıralanmış raporlar oluşturulabilir.
“Elemanı tek satırda göster” seçeneği raporda her plak elemana ait üç düğüm noktasındaki sonuçların aynı satırda
bulunmasını sağlayacaktır. Bu seçenek sıkıştırılmış bir rapor için kullanılabilir.
“Elemanlar arası satır atla” seçeneği ise plak eleman sonuçları arasında bir satır aralık bırakılmasını sağlayacaktır. Bu
ise daha açık bir rapor için kullanılabilir.
Çubuk Elemanlar Sayfası

Bu bölüm kullanılarak çubuk elemanların analiz sonuçlarının raporu oluşturulabilir. Çubuk eleman sonuçları kiriş ve
kolon ya da çubuk elemanlar baz alınarak filtrelenebilir. “Kiriş/Kolon” listesinden seçim yapıldığında raporda sadece
seçili kiriş ve kolonlara ait çubuk elemanların sonuçları bulunacaktır. Benzer olarak sadece seçili çubuk elemanların
raporu da “Elemanlar” listesi kullanılarak oluşturulabilir.
Raporda her bir çubuk eleman için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Eleman Uç Kuvvetleri: Analiz sonucunda her çubuk elemanın iki ucunda elde edilen, lokal eleman
koordinat sistemindeki Fx, Fy and Fz kuvvetleridir.
2. Eleman Uç Momentleri: Analiz sonucunda her çubuk elemanın iki ucunda elde edilen, lokal eleman
koordinat sistemindeki Mx, My and Mz momentleridir.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak çubuk elemanlar ya da seçili yüklemeler temel alınarak
“Elemanı tek satırda göster” seçeneği raporda her çubuk elemanın iki uç noktasındaki sonuçların aynı satırda
“Elemanlar arası satır atla” seçeneği ise tüm eleman sonuçları arasında bir satır aralık bırakılmasını sağlayacaktır. Bu
Sayı Biçimi Sayfası

Oluşturulacak olan rapordaki sayıların biçimleri yerdeğiştirme, dönme, kuvvet ve moment birimleri gözönüne
alınarak bu bölümdeki alanlar kullanılarak değiştirilebilir.
“Toplam Uzunluk” ve “Ondalık Basamak” alanlarının sağındaki yukarı/aşağı butonları toplam ve ondalık işaretinden
sonraki basamak sayısını değiştirmek için kullanılabilir. Sayı biçimlerindek yapılan tüm değişiklikler dinamik olarak
form üzerinde gösterilmektedir.
Rapor Hazırla Butonu
Rapor, istenilen seçeneklerin işaretlenmesinin ardından “Rapor Hazırla” butonu kullanılarak oluşturulabilir. Rapor,
dosyanın oluşturulmasının ardından standart bir editör içerisinde açılacaktır. Burada gerekli düzenlemeleri
yaptıktan sonra oluşturulan raporu yazıcıya aktarabilirsiniz.
Çıkış Butonu
“Çıkış” butonuna tıklandığında “Analiz Sonuçları” raporu kapanacaktır.
Rapor Çıktıları
Rapor Hazırlama menüsü kullanılarak hazırlanan raporları görüntülemek ve yazıcıya aktarmak için Sonlu Elemanlar
Analiz Formu üzerinde yer alan “Çıktı” menüsü kullanılabilir.
Düğüm Noktası Deplasmanları ve Reaksiyonları

Rapor Hazırlama menüsü kullanılarak oluşturulan, düğüm noktalarında analiz sonucunda elde edilen deplasman ve
reaksiyonlara ait raporu ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Sonlu Elemanlar Analizi Formu'nda
yeralan "Çıktı" çekmenüsünü açarak "Düğüm Noktası Deplasmanları ve Reaksiyonları" seçeneğini kullanabilirsiniz.
Çerçeve Elemanları İç Kuvvetleri

Rapor Hazırlama menüsü kullanılarak oluşturulan, analiz sonucunda elde edilen çerçeve eleman iç kuvvetlerine ait
raporu ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Sonlu Eleman Döşeme Analizi Formu'nda yeralan "Çıktı"
çekmenüsünü açarak "Çerçeve Elemanları İç Kuvvetleri" seçeneğini kullanabilirsiniz.
Plak Elemanları İç Kuvvetleri

Rapor Hazırlama menüsü kullanılarak oluşturulan, analiz sonucunda elde edilen plak eleman iç kuvvetlerine ait
raporu ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Sonlu Eleman Döşeme Analizi Formu'nda yeralan "Çıktı"
çekmenüsünü açarak "Plak Elemanları İç Kuvvetleri" seçeneğini kullanabilirsiniz.
Hatalar
Eğer mevcut ise analiz sonucunda oluşan hataları ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Sonlu Eleman
Döşeme Analizi Formu'nda yeralan "Çıktı" çekmenüsünü açarak “Hatalar” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Grafik Editör'de tanımlanan temel katında oluşturulan radye temelin
hesaplarını yapabilirsiniz. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Grafik Editörü ortamında radye temel modelini
hazırlamadan önce Radye Temel'e gelen yüklerin belirlenmiş olması amacıyla Bina Analizinin yapılmış olması
gereklidir.
Model Hazırlama
Radye temel hesabı yapabilmek için öncelikle Grafik Editör'de Temel Katı’nı “(K.00)” seçmeniz gereklidir.
Grafik Editör ekranının üst kısmında yeralan “Program” çekmenüsünde veya araç çubuğunda yeralan “Sonlu
Elemanlar Radye Temel Hesabı” butonunu tıkladığınız zaman “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” yüklenecektir.
Bu form “Model Hazırlama”, “Analiz Sonrası İşlemler ve Raporlama” ve “Model İhraç” sayfalarından oluşmaktadır.
Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Model Hazırlama: Bu aşamada, Grafik Editör'de kiriş ve döşeme elemanları kullanılarak hazırlanmış olan
“Radye Temel Modeli”, döşeme hesap aksları ve bina analizi işlemi sonucunda elde edilmiş olan kolon ve
perde etkileri ile birlikte Sonlu Elemanlar Modülü'ne aktarılır. Model Hazırlama Modülü ile Radye Temel
Sonlu Elemanlar modelini seçtiğiniz parametrelere göre hazırlayabilirsiniz.
2. Analiz: Model Hazırlama aşamasında oluşturarak kaydettiğiniz sonlu elemanlar modelinin analizini bu
aşamada gerçekleştirebilirsiniz.
3. Analiz Sonuçlarını İrdeleme: Sonlu Elemanlar Analizi sonucunda elde edilen deplasmanların ve etkilerin
grafik yöntemler ile daha kolay irdelenmesi ve raporlanması amacıyla bu modülü kullanabilirsiniz.
4. Rapor Hazırlama: Analiz sonuçlarının istenilen detay ve biçimde raporlanması için bu modül kullanılabilir.
Model Hazırlama Seçenekleri

“Model Hazırlama” sayfası aşağıdaki veri alanlarından oluşmaktadır.
“Sonlu Elemanlar Analiz Formu”nda yeralan veri alanları ve seçeneklerinin “Model Hazırlama” işlemi öncesinde
tanımlanmış olması gerekmektedir. Sonlu elemanlar modeli burada belirlediğiniz seçeneklere göre hazırlanacaktır.
Zemin Yatak Katsayısı Seçimi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi sonlu elemanlar radye temel modelinde zemin etkisini düğüm noktalarına
yerleştirdiği elastik yaylar modellemektedir. Temel altına yerleştirilen elastik yayların rijitlik katsayıları ise zemin için
bu alanda sağladığınız "Zemin Yatak Katsayısı" kullanılarak hesaplanmaktadır.
Zemin Yatak Katsayısı genellikle zemin raporlarından elde edilebilmektedir. Bu veri alanının hemen sağında yeralan
“Seç” butonuna basarsanız zemin cinslerine bağlı olarak tipik referans değerlerinin yeraldığı bir tablo karşınıza
gelecektir. Eğer geçerli bir zemin raporuna sahip değilseniz bu tabloda sağlanan referans değerleri yararlı olabilir.
Önemli Not: Burada oluşturulan radye temel modelinde zemin elastik olarak modellenmektedir. Ancak zemin,
elastik ötesi bir davranışa sahip bir malzemedir. Bu nedenle,
1. Yatak katsayısını belirlerken tablolarda yeralan referans değerlerinin alt ve üst limitlerini ayrı ayrı
denemenizde yarar olacaktır.
2. Özellikle deprem yükleri altında zemin yaylarında çekme çıkmamasına dikkat edilmelidir. Çekme çıkması
durumunda ampatmanları arttırarak çekme etkisini ortadan kaldırmaya çalışmanızda yarar vardır.
Farklı Döşemelerde Farklı Yatak Katsayıları Kullanımı
Temel katında her bir döşeme plağı için farklı yatak katsayısı tanımlayarak zeminin bölgesel farklılıkları
modellenebilir.
Temel katındayken plak döşeme özellikleri görüntülediğinde “Z. Yatak Katsayısı” isminde yeni bir alan görülecektir.
Bu seçenek işaretli olmadığında plak döşeme proje parametrelerinde tanımlanan yatak katsayısını kullanacaktır. Bu
seçenek işaretlenip yeni bir değer yazılırsa, yeni değer olarak yazılan yatak katsayısı değeri kullanılır.
Plak döşemelerin yatak katsayısı değerleri “Eleman Tabloları” kullanılarak toplu olarak da değiştirilebilir.
Temel Yükleri Tablosu

“Sonlu Elemanlar Analiz Formu” nda “Temel Yükleri Tablosu” butonuna bastığınızda ekrana “Üst Kat Kolon Yükleri
Tablosu” formu yüklenecektir. Bu formda, Bina Analizi sonucunda Kolon ve Perdelerin alt uçlarındaki eksenel yük ve
moment etkileri tüm yükleme durumları için listelenecektir.
Formda yeralan “Yük Halleri” veri alanında istenirse “Tüm Yük Halleri” seçeneği yerine istenilen yük hali seçilerek
tabloda sadece o yük haline ait etkilerin listelenmesi sağlanabilir.
Bu formdaki değerler düzenlenebilir nitelikte olup kullanıcı dilerse veri alanlarında değişiklik yaparak Radye Temel
Hesabını yaptırabilir.
Malzeme Düzenle
“Sonlu Elemanlar Analiz Formu”nda “Model Hazırlama” sayfasında “Malzeme Düzenle” butonuna basarak yapı
elemanlarında kullanacağınız beton ve çelik sınıflarını belirleyebilirsiniz
Hareketli Yükleri Azalt (Tüm Kombinasyonlarda)

“Kat Bilgileri Düzelt” menüsünde yeralan “Hareketli Yük Azaltma” seçeneği ile hareketli yük azaltması yaptıysanız,
bu kutucuğun işaretlenmesi durumunda tüm kombinasyonlarda hareketli yük azaltması yapılacaktır.
Kiriş Burulma Rijitlikleri Hesaba Katılsın

Kiriş burulma rijitlikleri kesit özellikleri kullanılarak otomatik olarak hesaplanmaktadır. Kirişlerin burulma rijitliklerini
ihmal etmek istiyorsanız bu seçeneğin işaretini kaldırabilirsiniz.
Radye Temel Modeli Hazırlama ve Analiz

“Radye Temel Modeli Hazırlama ve Analiz” butonuna basarak Radye Temel Modelinizi oluşturarak analiz için
hazırlayabilirsiniz. Butona bastığınızda “Radye Temel Analizi” formu ekrana gelecektir.
Döşeme Analizi Sırasında “Sparse Solver” Kullan

Bu seçenek işaretlendiğinde analiz motoru daha yüksek hızlarda çözüm yapan SPARSE algoritmasını kullanarak
çözüm yapacaktır.
Sonlu Elemanlar Modeli Hazırlama

“Sonlu Elemanlar Analiz Formu”nda “Model Hazırlama” sayfasında “Radye Temel Modeli Hazırlama ve Analiz”
butonuna basarak Radye Temel Modelinizi oluşturarak analiz için hazırlayabilirsiniz.
Radye Temel Modeli Hazırlama
“Genel” sayfasında yeralan “Model Hazırla” butonuna bastığınızda kattaki
radye temeli oluşturan tüm döşemeler üzerinde, üçgen plak DKT
elemanlarından oluşan bir ağ meydana gelir.
Model Hazırla Butonu Oluşan üçgen eleman sayısını araç çubuğundaki “Plak Eleman Boyutu” ve
“Sıklaştırma Faktörü” alanları belirlemektedir. Modeldeki Kirişler (eğer varsa)
ise bu üçgen ağı ile uyumlu bir biçimde çubuk elemanlara bölünür. Perdeler rijit
kirişler olarak modellendiğinden kirişler gibi rijit çubuk elemanlara ayrılırlar.
Radye temel için hazırlanan modelde oluşturulan tüm plak elemanların düğüm noktalarında, bu düğüm noktasının
modelde temsil ettiği alan büyüklüğündeki zemin bölgesinin yatak katsayısına eş düşey yönde birer yay
bulunmaktadır. “Bina Analizi”nden elde edilen kolon alt uçlarındaki eksenel yük ve moment etkileri, kolonun
bulunduğu düğüm noktasına uygulanır. Perdelerde eksenel yük ve perdeye dik doğrultudaki moment etkileri, perde
üzerindeki düğüm noktalarına bu düğümlerin perde üzerinde temsil ettiği uzunluk oranında, perde doğrultusundaki
moment etkisi ise perde boyunca yer alan düğüm noktalarına eksenel yük çiftleri olarak uygulanır. Bu yük çiftleri,
perdenin bir ucundan diğerine doğru doğrusal olarak değişen ve moment toplamı perde üzerindeki momente
eşdeğer olacak biçimde dağıtılmaktadır.
Plak Eleman Boyutu

Bu veri alanı oluşturulan sonlu elemanlar ağı içerisindeki maksimum plak boyutunu belirlemektedir. . En küçük plak
boyutu modelin fiziksel sınırlarına ve sabit noktalara göre değişebilir. (örneğin kolon noktaları, yük noktaları). Bu
veri alanına büyük bir değer girilmesi durumunda doğru sonuçlar elde edilemeyecektir. Plak boyutu olarak çok
küçük boyutlar girmek daha sık bir ağ oluşturulmasına ve daha uzun bir analiz süresine sebep olacaktır. Tercihen
“100 cm.” civarında bir boyut girilmesi yeterli olacaktır.
Sıklaştırma Faktörü
“Sıklaştırma Faktörü” kullanılacak ağın homojenliğini ayarlamaya yaramaktadır. Kabul edilebilir değerler 0 ile 100
arasındadır.
“100” girildiği takdirde modelin değişik yerlerinde kullanılan plak elemanların boyutları benzer olacaktır. “0”
girilmesi durumunda ise plak eleman boyutları geometriye bağlı olarak bazı bölgelerde daha küçük olacaktır.
(Örneğin konsol döşemeler, boşluk kenarları vs.). Tercihen “25” girilmesi yeterli olacaktır.
Sonlu Elemanlar Analizi

Oluşturduğunuz modelinizin Sonlu Eleman Analizinin yapılabilmesi için “Radye Temel Analizi” formunda “Dosya”
çekmenüsünde yeralan “Çıkış” butonuna basınız. Otomatik olarak Sonlu Elemanlar modelinizin analizi yapılmaya
başlanacaktır. Analiz sırasındaki işlem basamaklarını açılan pencereden takip edebilirsiniz. Analizin bitmesinin
ardından bu pencere kendiliğinden kapanacaktır.
Analiz Sonrası İşlem Seçenekleri

“Analiz Sonuçları İrdeleme” butonunu tıklayarak analiz sonuçlarını incelemeye başlamadan önce aşağıdaki
seçenekleri kullanabilirsiniz.

“Analiz Sonrası İşlemler ve Raporlama” sayfasında yeralan bu veri alanına, binanın yapılacağı zeminin emniyet
gerilmesi değerini yazabilirsiniz. Bu veri alanına girdiğiniz zemin emniyet gerilmesi değeri sadece “Zemin Gerilmesi
Eşik Konturları” çiziminde limit değer olarak kullanılmaktadır. Bu alana yazacağınız değerleri aşan bölgelerde grafik
kırmızı renkli olarak karşınıza gelecektir.
“Proje Parametreleri” formunda proje için Zemin Emniyet Gerilmesi olarak belirlediğiniz değer, bu veri alanına
otomatik olarak aktarılacaktır.
Önemli Not: Üst yapının analizlerinde tüm yükler “Taşıma Gücü” yük faktörleri kullanılarak arttırıldığı için bu veri
alanına girdiğiniz zemin emniyeti değeri de %40 arttırılarak kullanılacaktır.
Pozitif Moment Katsayısı

Analiz sonucunda oluşan pozitif momentler bu alana yazdığınız katsayı çarpılarak kullanılacaktır. Bu katsayının
amacı kullanıcının, mesnetler ve açıklıklar arasında meydana gelebilecek moment uyumunu gözönüne alarak
negatif momentleri azaltıp pozitif momentleri artırmasını sağlamaktır. Pozitif moment katsayısının tipik değeri 1.15
olarak kullanılabilir. Yeniden dağılım yapılmak istenmiyorsa bu alan 1 olarak bırakılmalıdır.
Negatif Moment Katsayısı

Analiz sonucunda oluşan negatif momentler bu alana yazdığınız katsayı çarpılarak kullanılacaktır. Bu katsayının
amacı kullanıcının, mesnetler ve açıklıklar arasında meydana gelebilecek moment uyumunu gözönüne alarak
negatif momentleri azaltıp pozitif momentleri artırmasını sağlamaktır. Negatif moment katsayısının tipik değeri
0.85 olarak kullanılabilir. Yeniden dağılım yapılmak istenmiyorsa bu alan 1 olarak bırakılmalıdır.
Temel Kirişleri Momentlerini Aktar

Radye Temel Analizlerini tamamlayıp “Analiz Sonuçları İrdeleme” menüsünden çıktıktan sonra, “Analiz Sonrası
İşlemler ve Raporlama” sayfasında yeralan bu seçeneği kullanarak sonlu elemanlar temel modelindeki kiriş
sonuçlarını tasarım modülüne aktarabilirsiniz.
Butona bastıktan sonra Program çekmenüsünde “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri” seçeneğinin altında yeralan
“Temel Kirişleri” menüsünü kullanarak radye temel kirişlerinin donatı hesaplarını ve detay çizimlerini
Önemli Not: Bu seçenek sadece “Kirişli Radye Temel” modelinizde yeralan radye temel kirişlerinin Kiriş Donatı
Hesabı modülüne aktarılmasını sağlamak için kullanılmaktadır.
Sonlu Elemanlar Analiz Sonuçlarının İrdelenmesi

Sonlu eleman analizinin yapılmasının ardından “Sonlu Elemanlar Analiz” formunda “Analiz Sonrası İşlemler ve
Raporlama” sayfasında yeralan “Analiz Sonuçları İrdeleme” butonu tıklanarak “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi”
yüklenebilir. Bu modül yardımı ile modelinizle ilgili sonuçları (deplasman, moment, zemin gerilmesi vb.) ayrıntılı
olarak inceleyebilirsiniz.
Bakış Yönü
Sonlu elemanlar modeli tamamen gerçek zamanlı ve 3-Boyutlu özelliktedir
gerçekleştirebilirsiniz. Alternatif olarak, “Genel” sayfasında araç çubuğunda
yeralan “Bakış Yönü” butonuna bastığınızda ekranda 3 boyutlu görünümün
yönünü ve açısını belirleyebileceğiniz “Bakış Yönü Aracı” belirecektir. Bu paneli
kullanarak farklı 3 boyutlu görünümler elde edebilirsiniz.
3-Boyutlu Sonlu Elemanlar radye modelinin perspektif görünümünü elde etmek
Ortogonal/Perspektif için “Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Ortogonal/Perspektif
Görünüm Butonu Görünüm” butonu kullanılmaktadır. Ortogonal Perspektif Görünüm sayesinde
modelin ekrandan uzakta kalan kısımları daha kolay incelenebilir.
Resmi Yazıcıya Aktar
“Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Yazdır” butonuna ya da “Dosya"
çekmenüsündeki "Yazdır” seçeneğine tıklanarak modelin grafik penceredeki
görünümünü değişik seçeneklerle yazıcıya aktarabilirsiniz
Resmi Yazıcıya Aktar Butonu
Resmi İmaj Dosyası Olarak Kaydet

“Genel” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Resim Kaydet” butonu
Resim Kaydet Butonu tıklandığında, ekranda yer alan görüntü, BMP formatında resim olarak
saklanacaktır.
Sonlu Elemanlar Modelinde yeralan öğeler, çeşitli başlıklar altında kategorize edilmiştir. Bu öğeler ile ilgili her türlü
görünüm ayarı, “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi” formunda ekranın sol tarafında yeralan “Görünüm Ayarları”
penceresi aracılığıyla yapılabilir.
1. Genel Ayarlar
2. Yapısal Elemanlar
4. Çerçeve Elemanları
5. Plak Elemanları
6. Deplasmanlar
7. Konturlar
8. Kullanıcı Tanımlı Konturlar
9. Eşik Konturlar
10. Hesap Aksı
11. Lejand
şeklindedir.
Görünüm Ayarları Penceresinin Kullanımı

“Görünüm Ayarları” penceresi, en geniş haliyle (analiz sonuçları irdeleme menüsündeki durumu) yukarıdaki
başlıkları içermektedir. Başlıklar açılabilir tablo niteliğinde düzenlenmiş olup, her başlığın altında da, kontrol ettiği
öğeye ait renk, yazı tipi, etiket kontrolü, o öğenin gösterilip gösterilmeyeceği gibi kontroller yer almaktadır. Tabloda
solda bulunan hücre, o öğeye ait özelliğin ismini içerir. Sağdaki hücre ise, o özelliğin mevcut değerini
göstermektedir. Sağ taraftaki hücrenin içerdiği değer herhangi bir sayı değeri ise hücrenin içine direk yazılabilir.
Eğer seçilebilir bir özellikse, hücrenin içine tıklandığında açılan listeden seçilebilir ya da sol taraftaki açıklama
hücresine çift tıklayarak değerler arasında geçiş yapılabilir. Aşağıda açıklanan araç çubuğu butonlarına (Yapısal
Elemanları Göster, vb.) ardı ardına tıklandığında Görünüm Ayarları penceresindeki ilgili başlık açılarak kolay
düzenleme imkanı sunacaktır. Başlıklar, ayrıca üzerlerine çift tıklandığı zaman açılacaktır.
Genel Ayarlar
Bu bölümde çizim alanına ait genel özellikler kontrol edilmektedir. Arka Plan rengini değiştirmek için “Arka Plan
Rengi” yazan hücreye bir kere tıklayınız. Sağ taraftaki hücrede mevcut rengi gösteren ufak bir kutu ile beraber “…”
işaretli bir buton belirecektir. Bu buton Windows İşletim Sistemi’nin renk seçicisini ekrana getirecektir. Buradan
istediğiniz rengi seçebilirsiniz. Ekranda çizilen çizgilerin kenarlarındaki kırıklıkların yumaşatılarak çizilmesini (anti-
aliasing) istiyorsanız “Çizgileri Yumuşat” yazılı hücreye tıklayınız. Hemen sağ taraftaki hücrede aşağı doğru bir ok
belirecektir. Bu, seçilebilecek birden fazla seçenek olduğu anlamına gelir. Ok işaretine tıklayarak açılan listeden
“Evet” seçeneğini seçerseniz çizgi kenarları yumuşatılarak çizilecektir. “Çizgileri Yumuşat” yazılı hücreye çift
tıklarsanız, sağ taraftaki değerler arasında geçiş yapılacaktır. “Poligonları Yumuşat” seçeneğiyle ekrandaki poligonlar
yumuşatılarak çizilecektir.
Çizim ekranındaki yazılar üç şekilde görüntülenmektedir. “Bitmap” seçeneği ile yazılar mevcut sistem fontları
kullanılarak görüntülenir ve görüntü yakınlaştırılıp uzaklaştırıldığında yazı boyutu belirtilen boyutun dışına çıkmadan
aynı kalır. “Perspektif” görünümü ile yazılar yine sistem fontları kullanılarak görüntülenir ancak, bu sefer yakınlaşıp
uzaklaştığınız zaman yazı boyutu da değişir. Ayrıca, görüş alanımıza uzakta olan yazılar daha küçük görüntülenir.
“Vektör” yazı tipinde ise, yazılar diğer çizim nesneleri gibi vektörel fontlarla tanımlanır (ISO, ROMAN, TXT). Uzaklığa
ve yakınlığa bağlı olarak yazı boyutu değişir. Çizim alanında yer alan tüm öğelere ait yazı özellikleri, o öğeye ait
başlığın altında yer alan “Etiket” altbaşlıklarından kontrol edilebilir. Her elemanın yazı görünümü, rengi ve görünüm
kodu birbirinden bağımsız olarak değiştirilebilir. Üç genel yazı tipine ait özellikler de “Genel Ayarlar” başlığı altındaki
“Bitmap Yazı Özellikleri”, “Perspektif Yazı Özellikleri” ve “Vektör Yazı Özellikleri” bölümlerinden kontrol edilebilir.
“Raster Kayıt Özellikleri”, ekrandaki görüntünün yazıcıya gönderilmesi ve resim dosyası olarak saklanması
işlemlerinde kullanılacak boyut ve çizgi ayarlarını içerir.
Yapısal Elemanlar
“Yapısal Elemanlar” olarak adlandırılan öğeler grubu, grafik editörde tanımlanmış olan “Döşeme”, “Perde”, “Kolon”
ve “Kirişler”i içermektedir. Her bir elemanın görünüm, renk ve etiket ayarları, sol taraftafi “+” işaretine basarak
açılan alt özelliklerden ayarlanabilir.
“Elemanlar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Yapısal Elemanlar” butonu
tıklandığında, modeldeki, kolon, kiriş, perde gibi yapısal elemanları temsil eden
öğeler gizlenecektir/ gösterilecektir. Bu butona ardarda basıldığında “Görünüm
Yapısal Elemanlar
Butonu
Düğüm Noktaları
Plak ve çerçeve elemanlarının birleştiği noktalar, düğüm noktalarıdır ve deplasman, moment gibi büyüklükler
düğüm noktaları için hesaplanır. Düğüm noktalarının gösterimiyle ilgili ayarlar “Düğüm Noktaları” başlığı altında
bulunan özellikler ile kontrol edilir. Düğüm noktaları üç şekilde gösterilebilir. “Küre” seçeneği seçildiğinde, düğüm
noktaları, çapı “Küre Çapı” özelliğiyle belirlenebilen küreler şeklinde gösterilir. Bu kürelerin renkleri ise “Eleman
Rengi” veri alanıyla kontrol edilmektedir. “Artı” seçeneğiyle, düğüm noktaları üç boyutlu artılar şeklinde gösterilir.
“Nokta” gösterimi ise, bir piksellik noktalar şeklinde düğümleri çizer. Grafik Editör’de döşemelerin üzerine
tanımlanmış noktasal, alan ve çizgisel yükler, “Düğüm Yükleri” başlığı altında yeralan veri alanlarıyla gösterime
alınabilir ve kontrol edilebilir. Düğüm noktalarına (otomatik olarak) atanmış herhangi bir mesnet tipi varsa,
“Mesnet” başlığı altından kontrol edilebilir.
“Elemanlar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Düğümler” butonu
tıklandığında, modeldeki tüm düğüm noktaları gizlenecektir/gösterilecektir. Bu
Düğümler Butonu butona ardarda basıldığında “Görünüm Ayarları” penceresindeki ilgili başlık,
tüm alt başlıklarıyla açılarak daha kolay bir düzenleme imkanı sunacaktır.
Grafik editörde tanımlanmış yapısal elemanlar dışında, analiz modeli hazırlayıcısı tarafından otomatik olarak
oluşturulmuş, analitik çerçeve elemanlarına ait görünüm ayarları “Çerçeve Elemanları” ana başlığı altında bulunan
özellikler ile kontrol edilir. “Daralt” seçeneği ile çerçeve elemanları, düğüm noktalarından belirli bir mesafe ile ayrı
çizilerek daha rahat incelenecektir. “Eleman Yönü” özelliğinin “Göster” özelliği “Evet (True)” yapılırsa, çerçeve
elemanlarının hangi düğüm noktasından hangi düğüm noktasına doğru tanımlandığı, eleman doğrultusunda çizilen
bir ok ile belirtilecektir. Buna göre, kirişleri modelleyen çerçeve elemanları her zaman soldan sağa, kolon ve
perdeleri modelleyen çerçeve elemanları ise aşağıdan yukarıya tanımlanmış olacaktır.
Perdelerde bulunan rijit kirişler ya da kolonlara basmayan kirişleri kolon noktalarına bağlayan rijit bağlantılar, rijit
elemanlar olarak adlandırılırlar. “Rijit Elemanlar” başlığı altında yer alan özellikler kullanılarak bu elemanlara ait
görünüm ayarları yapılabilir.
Grafik Editör’de, kirişlerin üzerine tanımlanmış, noktasal, düzgün yayılı ya da noktasal yükler varsa bunlar, “Çerçeve
Yükleri” başlığı altındaki özellikler kullanılarak gösterime alınabilir ve görünümleri kontrol edilebilir.
“Elemanlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Çubuklar” butonu
tıklandığında, modeldeki tüm analitik çerçeve elemanları
Çubuklar Butonu gizlenecektir/gösterilecektir. Bu butona ardarda basıldığında “Görünüm
Plak Elemanları
Üçgen plak (DKT) elemanları plaka olarak adlandırılır ve görünüm özellikleri “Plak Elemanları” başlığı altında
yeralan veri alanlarıyla kontrol edilir. Plak elemanlarının görünümleri “Poligonlar” ve “Kenarlar” olmak üzere iki
parçada kontrol edilir. Poligonlar, plak elemanın renkli dolgu kısmını, kenarlar ise plak kenarlarını temsil etmektedir.
Poligonların şeffaflığı “Şeffaflık” bölümünden ayarlanabilmektedir. Kalınlık, Renk, Etiket gibi özellikler diğer
elemanlar için anlatılanlarla aynı şekilde kontrol edilir ve fonksiyonları aynıdır.
“Elemanlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Plaklar” butonu tıklandığında,
modeldeki tüm plak elemanları gizlenecektir/gösterilecektir. Bu butona ardarda
basıldığında “Görünüm Ayarları” penceresindeki ilgili başlık, tüm alt başlıklarıyla
Plaklar Butonu
açılarak daha kolay bir düzenleme imkanı sunacaktır.
Yükleme ve Etkiler
Yükleme
Aktif yük hali veya kombinasyonu “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi” formunda ekranın sağ tarafında yeralan
“Yükleme” bölümü aracılığıyla yapılabilir. Seçilen yük hali veya yük kombinasyonu için elde edilen sonuçlar ekranda
görüntülecektir.
Kontur ve Düğüm noktası sonuçlarında hangi yük halinin veya yükleme kombinasyonunun görüntülendiğini bu
seçenekten değiştirebilirsiniz. Otomatik olarak oluşturulan kontur görünümleri dışında, kullanıcı tanımlı konturlar
oluşturulabilir ve bunlar Grafik Editör ekranına ihraç edilebilir. “Sonuçlar” sayfasındaki kontur seçenekleri
yardımıyla seçili yükleme için oluşturulan kontur çizimleri ekrana gelecektir.
Etkiler
Kontur ve bilgi satırı düğüm noktası sonuçlarında hangi etkinin görüntülendiğini “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi”
formunda ekranın sağ tarafında yeralan “Etkiler” bölümünü kullanarak değiştirebilirsiniz. Açılacak olan listeden
aşağıdaki etkilerden birini seçebilirsiniz.
1. Deformasyon:Düğüm noktalarının z doğrultusundaki deformasyonları.
2. Mx: Düğümlerde oluşan x yönü ortalama momenti (Global).
3. My: Düğümlerde oluşan y yönü ortalama momenti (Global).
4. Mxy: Düğümlerde oluşan ortalama burulma momenti (Global)
7. M12: Düğümlerde oluşan ortalama burulma momenti (Lokal)
16. Zemin Gerilmesi: Düğümlerde oluşan zemin gerilmesi.
17. Z.E.G. Eşiği: Zemin emniyet gerilmesi dikkate alarak oluşturulan zemin gerilmesi eşiği çizimi
İşaretleyici, grafik pencere üzerinde gezdirildiğinde, en yakın konumdaki düğüm noktası işaretlenecektir. Bu düğüm
noktası ile ilgili bilgileri formun altındaki bilgi satırında görebilirsiniz.
Deplasmanlar
Döşeme sisteminin Sonlu Elemanlar analizi sonucunda yapmış olduğu deplasmanlar, 3-B olarak görüntülenebilir.
“Sonuçlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Deplasmanları Göster” butonu
DeplasmanlarıGöster Butonu tıklandığında, döşeme sisteminin yapmış olduğu deformasyonlar
gizlenecektir/gösterilecektir. Bu butona ardarda basıldığında “Görünüm
“Deplasmanlar” başlığı altında yer alan “Ölçek” alanındaki değeri değiştirilerek deformasyonların abartılarak
çizilmesi sağlanabilir. “Animasyon” başlığı altındaki “Göster” alanındaki kutucuk işaretlendiği takdirde deformasyon
animasyonu başlatılacaktır. “Hız” alanındaki seçenekler kullanılarak animasyon hızı belirlenebilir. Deplasmanları
kapatmak için “Göster” alanındaki kutucuk işaretlenmeli ya da “Sonuçlar” sayfasında araç çubuğundaki
“Deplasmanları Göster” düğmesine tekrar basılmalıdır.
Konturlar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, otomatik ve kullanıcı tanımlı konturların oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.
“Sonuçlar” sayfasında araç çubuğunda yeralan “Standart Konturlar”, “Kullanıcı Tanımlı Konturlar” ve “Eşik
Konturları” seçenekleri mevcuttur.
Konturlar, Dolu Konturlar ve Çizgi Konturlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
“Konturları Göster” butonuna ardarda bastığınızda, ekranın sol tarafında yer alan “Standart Konturlar”, “Kullanıcı
Tanımlı Konturlar” ve “Eşik Konturları” seçeneklerinden herhangi biri seçildiğinde, "Görünüm Ayarları" bölümünde
seçilen kontur tipine bağlı alt başlıklar açılacaktır. Konturlara ilişkin burada yer alan ayarları kullanarak görünüm
özellikleri ayarlanabilmektedir.
Otomatik, Kullanıcı Tanımlı ve Eşik Konturların Genel Özellikleri
Etkiler listesinde yeralan seçeneğin hesaplanan minimum ve maksimum değer aralığının kaç adet aralıkta
gösterileceği “Kontur Sayısı” veri alanı kullanılarak belirlenir. Büyük değerler, daha hassas kontur çizimi yapılmasını
sağlayacaktır. Kontur görünümünü kapatmak için “Konturlar” başlığı altındaki “Göster” alanındaki kutucuktaki
işareti kaldırınız. Dolu ve Çizgi konturların ekranda gösterilip gösterilmeyeceği, kendi altbaşlıklarındaki “Göster”
seçeneği ile kontrol edilebilir.
Dolu konturlar, “Şeffaflık” seçeneği kullanılarak şeffaf şekilde çizilebilir. Bu alana girilen 100 değeri konturların
tamamen katı şekilde çizilmesini sağlarken, daha küçük değerler şeffaflık seviyesini artıracaktır.
Çizgi konturlar, sınır değerlerin hatlarını temsil etmektedir. Çizgilerin kalınlığı “Kalınlık” alanından, renkleri ise “Çizgi
Tipi” ver alanından kontrol edilmektedir.
Kontur çizgilerine ait değerler, “Kontur Etiketi” olarak ekrana çizilmektedir. “Etiket Aralığı” alanıyla bu etiketlerin
birbirinden ne kadar uzakta çizileceği ayarlanabilir.
Kullanıcı Tanımlı Konturlar
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, otomatik olarak yaratılan konturlara ek olarak kullanıcı tanımlı konturların
yaratılmasına da olanak tanımaktadır. Kontur sayısı ve kontur sınır değerleri özelleştirilerek, her bir aralığa istenen
renk değeri atanabilir. Etkiler listesinde yer alan etkinin hesaplanan maksimum ve minimum değerleri otomatik
olarak belirlenecektir. Bu değer aralığı, “Genel” başlığı altındaki “Kontur Sayısı” kadar aralığa bölünür ve Kontur1,
Kontur2,… gibi isimlerle adlandırılır. Her bir konturun altında, o kontura ait değer (Değer1, Değer2, …) ve o
konturun rengi (Eleman Rengi) özellikleri yer almaktadır.
Eşik Konturlar
Eşik konturlar, etkiler listesinde yer alan herhangi bir etkinin, belli bir eşik değeri geçip geçmediğini görsel olarak
görmek için kullanılır. Maksimum ve minimum değerler hesaplanarak “Kontur_Min” ve “Kontur_Max” alanlarına
otomatik olarak yazılır. “Alt Eşik” ve “Üst Eşik” alanlarına istenen herhangi bir değer yazılabilir. “Alt Eşik” alanına
yazılan değerden daha küçük değerler kırmızıya boyanarak gösterilecektir. “Üst Eşik” ve “Alt Eşik” arasında kalan
yerler yeşil ile gösterilirken, “Üst Eşik” değerini aşan yerler tekrar kırmızı ile gösterilecektir. Eşik konturlar da, bir
bakıma, kullanıcı tanımlı konturların bir alt kümesi sayılabilir. Sadece iki adet konturla sınırlanmıştır.
Beton Paspayı Hesabı
Donatı konturlarının çizilmesinde gerekli olan etkili derinliğin hesaplanmasında beton paspayı verilerinin
değerlendirilmesi gereklidir. “Beton Paspayı Hesabı” menüsünü yüklemek için kısayol menüsündeki (çizim
ekranındaki boş bir yere işaretleyicinin sağ tuşuyla tıklandığında açılan menü) “Beton Paspayı Hesabı” seçeneğini
işaretleyiniz.
1 yönü ve 2 yönü için gerekli donatı alanları, hesaplanan moment değerleri kullanılarak bulunacaktır. Bu yüzden net
beton örtüsü, o yöndeki donatının hangi sırada bulunduğu ve donatıların çapları önem taşımaktadır. “Beton
Örtüsü” alanına döşeme yüzeyinden dış donatının dış yüzüne kadar olan mesafeyi giriniz. 1 yönü donatılarının (x
yönü) hangi sırada (“1. sıra – Dış” veya “2. sıra-İç”) olduğunu “Yön 1 Donatıları Sıra Bilgisi” listesinden seçiniz.
“Donatı Çapları” alanlarına ise “Yön 1” ve “Yön 2” donatılarının çaplarını giriniz. Bütün bu bilgilerden sonra, toplam
paspayları otomatik olarak hesaplanarak formun üzerine yazılacaktır. Bu pencerede bildireceğiniz bilgiler yalnızca
döşeme donatı alanı hesaplarında kesit etkili derinliğinin hesaplanmasında kullanılacaktır.
Kontur Ayarları
Kullanıcı Tanımlı ya da Eşik Kontur görünümleri aktifken kontur değerleri ve lejand etiketleri kısayol menüsündeki
(sağ-tuş menüsü) “Kontur Ayarları” seçeneğiyle ayarlanabilir.
Etkiler listesinde seçilen etki, moment ya da deplasman değerlerinden biriyse, “Görünüm Ayarları” penceresindeki
“Kullanıcı Tanımlı Konturlar” başlığı altında belirtilen “Kontur Sayısı” kadar kontur ve bunlara ilişkin değerler
pencereye yüklenecektir. Minimum ve Maksimum arasında kalan değerler kullanıcı tarafından değiştirilebilir; bu
konturlara yeni etiket verilebilir. Ayrıca lejand görünümünde kullanıcı tarafından değiştirilen bu değerler ve
etiketler görüntülenebilir.
Gösterimde kullanılacak kontur sayısını değiştirmek için “Kontur Adedi” bölümüne istediğiniz kontur adedini yazıp
“Güncelle” butonuna basınız. Karşınıza gelen mesaja evet yanıtını verdiğinizde hesaplanan minimum ve maksimum
değer aralığı eşit olarak bölünecektir. Bir kontur değerini ve etiketini değiştirmek için, sol taraftaki listede sıralanan
kontur değerlerinden birini tıklayınız. Sağ tarafta bulunan “Kontur Etiketi” ve “Kontur Değeri” bölümleri aktif
olacaktır. Bu alanlara istediğiniz değerleri girerek alt tarafta yeralan “Güncelle” butonuna basınız.
Etkiler listesinde seçilen etki, donatı alanlarından biri ise, yine kullanıcı tanımlı kontur adedi ve değerleri açılan
pencereye yüklenecektir. Ancak, bu kez, kontur etiketi ve kontur değeri alanlarının yanısıra “Donatı 1”, “Donatı 2”
ve “Donatı 3” alanları da etkin olacaktır. Pencerenin sol tarafında yer alan donatı konturlarından birinin değerini
değiştirmek için, ilgili kontur değerinin üzerine tıklayınız. “Donatı 1” kutusunu işaretleyerek “Çap” ve “Aralık”
değerlerini giriniz. Donatı alanı hesaplanarak aynı pencere içinde gösterilecektir. Kesitte bir sıradan fazla donatı
olacaksa, “Donatı 2” ve “Donatı 3” kutularını da işaretleyerek çap ve aralık değerlerini giriniz. Donatı alanları üst
üste toplanacaktır. “Güncelle” butonuna basarak konturun değerinin değişmesini sağlayınız. Kontur etiketi,
otomatik olarak seçtiğiniz donatının ve aralık değerinin ismini alacaktır.
Lejand bölümünde yer alan “Kontur Değeri” seçeneği işaretlendiğinde lejandda sadece kontur değerleri
sıralanacaktır. “Kontur Etiketi” seçeneği işaretlendiğinde lejand etiketleri, kontur etiketleri ile aynı olacaktır. “Her
ikisi” seçeneği ile lejand etiketlerinde hem kontur etiketleri hem de parantez içinde kontur değerleri yazılacaktır.
Kullanıcı Tanımlı Konturların İhraç Edilmesi
Tasarım Donatı alanları olan As(d)1-alt, As(d)2-alt, As(d)1-üst, As(d)2-üst
seçeneklerinden biri “Etkiler” bölümünde seçiliyken oluşturulan kullanıcı
Konturları İhraç Et Butonu
tanımlı konturlar Grafik Editör çizim ekranına ihraç edilebilir.
Konturları ihraç etmek için tasarım donatı alanlarına ait kullanıcı tanımlı konturları oluşturun. Araç çubuğunda yer
alan “Konturları İhraç Et” butonuna tıklayınız. Sonlu Elemanlar Döşeme Analizi modülünü kapatıp Grafik Editör
ekranına döndüğünüzde, konturları görmek için “Ekran Vektörlerini Türet” butonuna tıklayınız. Grafik Editördeki
kontur görünümleri, “Katman Kontrolleri” menüsünden açılıp kapatılabilir.
Hesap Aksı
Analiz sonuçlarını yorumlayabilmek ve tasarımda kullanabilmek için plan
görünüş üzerinde belirlenen akslar boyunca modelin kesiti alınıp bu kesit
Hesap Aksı Çiz doğrultusundaki deformasyon ve moment profillerini çizdirebilirsiniz.
Butonu Bunun için “Sonuçlar” sayfasında "Aks Tipi" bölümünden aks tipi seçiminin
yapılmasının ardından yine aynı sayfada yeralan "Hesap Aksı Çiz" butonuna
tıklanarak aks için başlangıç ve bitiş noktalarınin işaretleyici ile belirlemeniz
yeterlidir.
Bu işlem grafik pencerede modelin plan görünüşü bulunduğunda yapılabilmektedir.
Bitiş noktasının belirlenmesinin ardından bu aks üzerinde minimum "Nokta Adedi" alanındaki sayı kadar kesit
noktasındaki değerler hesaplanır ve açılan "Kesit Bilgileri" formunda deformasyon profili çizilir. Çıkan grafikteki
kesit nokta numaralarını grafik pencerede plan görünüm üzerinden de izleyebilirsiniz.
Deplasman ve moment grafiği “Yükler” seçeneği ile belirlenen yükleme durumu veya kombinasyon için hesap aksı
doğrultusunda oluşturulur. Ayrıca formda hesap aksı boyunca elde edilen değerlerin maksimum ve minimumlarını
da görmek mümkündür.
İlgili seçeneklerde değişiklik yapılarak grafiğin deplasmanı veya momenti göstermesi sağlanabilir. Moment
diyagramı, hesap aksına dik doğrultunun etrafındaki düğüm moment değerlerinin ortalamasının alınmasıyla
oluşturulur.
Deformasyon ya da moment grafiğini altındaki çizelge hesap aksının tamamıyla geçtiği döşemeleri ve bu sol
mesnet, açıklık ve sağ mesnet bölgelerindeki tasarım momentlerini göstermektedir. Bu momentler üst ve alt
kenarlarda çekme oluşturan maksimum değerlerdir ve elde edildikleri bölgeler Hesap Aksı çizerken belirtilen "Aks
Tipi"'ne göre değişmektedir.
Hesap aksları için dört tip mevcuttur.
1. Sabit Bant: Bu aks tipinin genişliği aksın her iki tarafındaki genişliği tanımlayan araç çubuğundaki "Yarı
Bant" alanı ile belirlenir. Grafik Editör Ortamında sabir bant genişliği "Sol Mesafe" ve "Sağ Mesafe"
değerleri ile kontrol edilebilir.
2. Açıklık Bandı: Hesap aksının tamamıyla geçtiği her döşemede girdiği ve çıktığı kenarların küçük olanı göz
önüne alınarak, bu kenarın orta noktasından aksa paralel iki doğru çizilir. Etkin aks genişliği orta yarı
döşeme genişliği olarak belirlenir. But tip kirişsiz döşeme sistemleri için kullanılır.
3. Mesnet Bandı: Bu aksın mesnet bandı kirişleri boyunca geçirilmesi gerekmektedir .
4. Açıklık Aksı: Açıklık Bandı tipi ile aynıdır ve standart kirişli döşeme sistemleri için kullanılır.
Hesap aksları konusunda daha detaylı bilgiye “Döşeme Hesapları” bölümünden ulaşabilirsiniz
Lejand
Kontur çizimi açık olduğu sürece, ekranın sol alt köşesinde “Lejand” açık olacaktır. “Bakış Ayarları” penceresindeki
“Lejand" başlığından görünüm ayarları kontrol edilmektedir. Lejanda ait “İndeks Sayısı” en fazla aktif olan kontur
adedi kadar olabilir. Lejandın çizimin neresinde yer alacağı ise “Konum” alanından kontrol edilmektedir. “Boyut”
seçeneği ile lejand büyüklüğü ayarlanabilmektedir.
Radye Temel Hesap Aksı Sonuçlarının Aktarılması

“Radye Temel Analizi Son-İşlemcisi” formunu kapattığınızda karşınıza gelen “Aktarım Seçenekleri” formunda
yeralan “Kolon ve Perde Düğümleri Sonuç Aktarma Seçenekleri” listesini kullanarak, kolon düğüm noktalarındaki
ve perde uç düğüm noktalarındaki sonuçların hesaba nasıl katılacağını kontrol edebilirsiniz.
Aktarım Seçenekleri
Sonlu elemanlar modelinde, kolonlar tek bir düğüm noktası kullanılarak modellendiği için kolon düğümleri ve perde
uç düğümleri gibi noktalarda genellikle büyük gerilme birikmesi olabilir ve çok yüksek mesnet momentleri elde
edilebilir. Özellikle “Sabit Bant” hesap akslarında, döşeme donatıları seçilirken, kapsanan tüm alandan sadece bir
moment geri döndürüldüğü için, alanın tamamına gereksiz olarak fazla donatı yerleştirilebilir.
Bu gibi durumlara önlem olarak aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz:
Hesap Aksı Sonuçlarına Dahil Et

Bu seçenek işaretli olarak Sonlu Elemanlar "Analiz Sonuçları İrdeleme" menüsü kullanılırsa, geri dönüşte kolon ve
perde düğüm noktaları için hesapalanan momentler hesap aksı sonuçlarına dahil edilecektir.
"Sabit Bant" hesap aksları haricindeki tüm hesap akslarında bu yöntemin kullanılması önerilir.

Noktaları
Hesap Aksı Sonuçlarına Dahil Etme

"Sabit Bant" hesap akslarında bu yöntem kullanılabilir. Bu durumda, kullanıcının kolon düğümlerindeki momentleri
kontrol ederek gerekirse kolon noktalarına elle ilave donatı yerleştirmesi gereklidir.

Noktaları
İlk Komşu Düğüm Noktası ile Ortalama Yap

Ancak, kolon düğümleri ve perde uç düğümleri çevresinde yeralan düğüm noktaları için elde edilen değerler ile
kolon düğümü için elde edilen değerlerin ortalaması alınarak geri döndürülecektir. Bu şekilde, kolon kesit
boyutlarının oluşturduğu moment azaltma etkisi kısmen devreye sokulmuş olacaktır.
"Sabit Bant" hesap akslarında bu yöntemin kullanılması önerilir. Bu durumda, kullanıcının kolon düğümlerindeki
momentleri kontrol ederek gerekirse kolon noktalarına elle ilave donatı yerleştirmesi gerekebilir.
Hesaba Katılan Değerler
“Aktarım Seçenekleri” formunda yeralan “Kolon ve Perde Düğümleri Sonuç Aktarma Seçenekleri” listesini
kullanarak, kolon düğüm noktalarındaki ve perde uç düğüm noktalarındaki sonuçların hesaba nasıl katılacağını
belirledikten sonra “Tamam” butonuna basınız. Grafik editörde çizilen Döşeme Hesap Akslarına ait Sonlu Elemanlar
analizi sonuçları Grafik Editör'e aktarılacaktır.
Rapor Hazırlama
Sonlu Elemanlar Analiz Modülü sonuç raporlarının hazırlanması için detaylı bir Rapor Hazırlama menüsüne sahiptir.
Bu menüyü kullanarak düğüm bilgileri, eleman bilgileri, düğüm deplasmanları ve eleman kuvvet ve momentlerini
içeren, biçimini sizin belirleyebileceğiniz komple veya kısmi raporlar oluşturabilirsiniz.
Analiz işleminin hatasız olarak bitirilmesinin ardından Sonlu Elemanlar Analizina ait sonuçların raporlarını
alabilirsiniz. Bu işlem için kullanılan “Analiz Sonuçları” menüsünü “Rapor Hazırlama” butonu yardımıyla
yükleyebilirsiniz.
Sonuç raporları seçili düğümler, döşemeler ve/veya çerçeve elemanlar için oluşturulabilir. Tüm rapor tiplerinde
formda bulunan listeler üzerinde seçim yaptıktan sonra “Rapor Hazırla” butonuna basılarak istenen rapor
oluşturulabilir. Oluşturulan rapor hızlı bir biçimde görüntülenmesi ve düzeltilebilmesi için standart editöre yüklenir.
Bu menu dört alt sayfadan oluşur:
Düğümler Sayfası
Düğüm Sonuçları düğüm ya da döşeme bazında filtrelenebilir. Döşeme listesinden seçim yapıldığında seçilen
döşemelerin içinde kalan ya da kenarlarında bulunan düğümlerin raporu hazırlanacaktır. Benzer olarak düğüm
listesinde seçili olan düğümlerin bilgileri alınabilir.
Raporda her bir düğüm için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Mesnet Durumu: Düğümlerin serbestlik derecelerinin mesnetlenme durumlarıdır. Her bir serbestlik için
“0” kısıtlı olmama, “1” ise kısıtlı olma durumunu belirtir.
2. Düğüm Koordinatları: Düğümlerin x,y ve z koordinatlarıdır.
3. Düğümlerin öteleme ve dönmeleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen, düğümlerin global x, y ve z
eksenlerindeki ötelelemeleri ve x,y ve z eksenleri etrafındaki dönme değerleridir.
4. Düğüm Reaksiyon Kuvvetleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen global x,y ve z yönlerindeki reaksiyon
kuvvetleridir.
5. Düğüm Reaksiyon Momentleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen global x,y ve z yönlerindeki
reaksiyon momentleridir.
6. Döşeme deformasyonları: Her döşemede z yönünde oluşan en büyük ve en küçük deformasyonlardır.
7. Zemin Gerilmeleri: Modelin analizi sonucunda elde edilen, düğümlerdeki zemin gerilmeleridir.
8. Zemin Gerilmeleri (özet): Her döşemede en yüksek ve en düşük zemin gerilmeleridir.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak düğümler ya da seçili yüklemeler temel alınarak sıralanmış
raporlar oluşturulabilir.
Plaklar Sayfası
Bu bölüm kullanılarak plak elemanların analiz sonuçlarının raporu oluşturulabilir. Plak sonuçları plak elemanları ya
da döşemeler baz alınarak filtrelenebilir. “Döşeme” listesinden seçim yapıldığında raporda sadece seçili döşemeler
içinde yer alan plakların sonuçları bulunacaktır. Benzer olarak sadece seçili plak elemanların raporu da “Elemanlar”
listesi kullanılarak oluşturulabilir.
Raporda her bir plak eleman için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Eleman İç Kuvvetleri: Analiz sonucunda elde edilen, plak elemanın düğüm noktalarındaki Mx, My ve Mxy
momentleridir.
2. Düğüm Noktası Kuvvetleri: Yapının geri kalan kısmının elemanın düğüm noktalarına uyguladığı Fz, Mx ve
My noktasal kuvvet ve momentleridir.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak plak elemanlar ya da seçili yüklemeler temel alınarak
“Elemanı tek satırda göster” seçeneği raporda her plak elemana ait üç düğüm noktasındaki sonuçların aynı satırda
“Elemanlar arası satır atla” seçeneği ise plak eleman sonuçları arasında bir satır aralık bırakılmasını sağlayacaktır. Bu
Çubuk Elemanlar Sayfası

Bu bölüm kullanılarak çubuk elemanların analiz sonuçlarının raporu oluşturulabilir. Çubuk eleman sonuçları kiriş ve
kolon ya da çubuk elemanlar baz alınarak filtrelenebilir. “Kiriş/Kolon” listesinden seçim yapıldığında raporda sadece
seçili kiriş ve kolonlara ait çubuk elemanların sonuçları bulunacaktır. Benzer olarak sadece seçili çubuk elemanların
raporu da “Elemanlar” listesi kullanılarak oluşturulabilir.
Raporda her bir çubuk eleman için aşağıdaki bilgiler bulunabilir:
1. Eleman Uç Kuvvetleri: Analiz sonucunda her çubuk elemanın iki ucunda elde edilen, lokal eleman
koordinat sistemindeki Fx, Fy and Fz kuvvetleridir.
2. Eleman Uç Momentleri: Analiz sonucunda her çubuk elemanın iki ucunda elde edilen, lokal eleman
koordinat sistemindeki Mx, My and Mz momentleridir.
Formun alt kısmındaki sıralama seçenekleri kullanılarak çubuk elemanlar ya da seçili yüklemeler temel alınarak
“Elemanı tek satırda göster” seçeneği raporda her çubuk elemanın iki uç noktasındaki sonuçların aynı satırda
“Elemanlar arası satır atla” seçeneği ise tüm eleman sonuçları arasında bir satır aralık bırakılmasını sağlayacaktır. Bu
Sayı Biçimi Sayfası

Oluşturulacak olan rapordaki sayıların biçimleri yerdeğiştirme, dönme, kuvvet ve moment birimleri gözönüne
alınarak bu bölümdeki alanlar kullanılarak değiştirilebilir.
“Toplam Uzunluk” ve “Ondalık Basamak” alanlarının sağındaki yukarı/aşağı butonları, toplam ve ondalık işaretinden
sonraki basamak sayısını değiştirmek için kullanılabilir. Sayı biçimlerindek yapılan tüm değişiklikler dinamik olarak
form üzerinde gösterilmektedir.
Rapor Hazırla Butonu

Rapor, istenilen seçeneklerin işaretlenmesinin ardından “Rapor Hazırla” butonu kullanılarak oluşturulabilir. Rapor,
dosyanın oluşturulmasının ardından standart bir editör içerisinde açılacaktır. Burada gerekli düzenlemeleri
yaptıktan sonra oluşturulan raporu yazıcıya aktarabilirsiniz.
Çıkış
“Çıkış” butonuna tıklandığında “Analiz Sonuçları” raporu kapanacaktır.
Zemin-Yapı Etkileşimi
Probina Orion Yapı-Zemin Etkileşimi amaçlı olarak iki yöntem içermektedir. Kullanıcı elindeki modül içeriğine göre
bu yöntemlerden istediği birini kullanabilir.
Zemin Yayları ile Otomatik Hesap Yöntemi

Bu yöntem, Sonlu Elemanlar Temel Modelinin analizi sonucunda üst-yapıdan aktarılan yükler ve bu yükler altında
gerçekleşen deplasmanlar kullanılarak üst-yapı modelinde kolon ve perde mesnetlerine uygulanacak zemin
yaylarının belirlenmesine dayanmaktadır. Bu yöntemde, zemin rijitliğinin modellenmesi amacıyla üst-yapı
modelindeki her bir kolon ve perdenin altına yerleştirilecek zemin yaylarının rijitlikleri hesaplanmaktadır. Bu
yöntemde, her bir düşey eleman için tüm kombinasyonlar sonucunda elde edilen en büyük değerler yay sabiti
olarak kullanıldığı için, ikinci yönteme göre biraz daha yaklaşık sonuçlar elde edilmektedir.
Birleştirilmiş Temel Modeli Yöntemi

Bu yöntem ise hazırlanan Sonlu Elemanlar Temel Modelinin üst-yapı modeli ile birleştirilerek ortak çözümüne
dayanmaktadır. Her yük kombinasyonunda zeminin daha gerçekçi davranışı gözönüne alındığı için, bu yöntem
“Zemin Yayları Otomatik Hesabı Yöntemi”ne oranla daha kapsamlı bir analitik modele dayanmaktadır.
Her iki yöntemde, zemin etkileri ile analizi gerçekleştirilen üst-yapıdan temel modeline aktarılan yeni kuvvetlerle
daha ekonomik bir temel modeli oluşturularak analizi gerçekleştirilebilir.
Zemin Yayları ile Otomatik Hesap Yöntemi
Bu yöntem Probina Orion “Komple ve “Pro” modüllerinde kullanılabilmektedir.

Bu yöntemde, özetle, sabit mesnetler kullanılarak üst yapı modeli analiz edildikten sonra, temele aktarılan yüklerle
sonlu elemanlar temel modeli hazırlanmalı ve analiz edilmelidir. Temel analizi esnasında temelin ve zeminin
rijitliğini temsil eden yay sabitleri otomatik hesaplanır ve üst-yapıdaki kolon ve perdelere atanır. Üst-Yapı modeli
yeniden analiz edilmelidir.
Yöntemin uygulama adımları:
Adım 1: Üst-yapının Sabit Mesnetler Kullanılarak Analizi

Yapılacak ilk temel analizi için kolon ve perdelerden temele aktarılan yüklerin belirlenmesi amacıyla hazırladığınız
üst-yapı modelinin analizini gerçekleştirin. Bina analizinden önce “Model Seçenekleri” sekmesinde yeralan
“Kullanıcı-Tanımlı Mesnetler” seçeneğinin işaretli olmasına dikkat edin. Bu analizde zemin yayları
Adım 2: Temel Modelinin Oluşturulması

Tekil, Sürekli ve/veya Radye temel sisteminin Grafik Editör ortamında tanımlanması gereklidir. Tüm düşey
elemanları kapsayan bir temel modeli hazırlanmış olmalıdır.
Adım 3: Temel Modelinin Sabit Mesnetler ile Hesaplanan Yüklerle Analizi

Bina analizi sonucunda hesaplanan kolon ve perde yükleri ile hazırladığınız temel modelini Sonlu Elemanlar Temel
Hesabı modülü ile hesaplattırın. Temel Hesabı modülünün her kullanımı sonucunda kolon ve perdelerin altına
yerleştirilecek olan zemin yaylarının özellikleri hesaplanarak kaydedilecektir.
Adım 4: Bina Analizinin Zemin Yayları ile Yeniden Yapılması
Temel modeli analiz edildikten sonra Analiz Formunda yeralan “Model Seçenekleri” sekmesindeki “Otomatik
Zemin Yayları” seçeneğini işaretleyin. Karşınıza gelen formda yeralan Düşey Yay kullanımı opsiyonlarından uygun
gördüğünüzü seçin ve “Tamam” butonu ile formu kapatın. Bu işlem sonucunda zemin yayları bilgileri tüm Kolon ve
Perdelere atanmış olacaktır. İsterseniz bu yayların özelliklerini “Mesnet Tipleri Tanımı” menüsünü kullanarak
inceleyebilirsiniz. Bina analizini gerçekleştirin. Analiz sonucunda bina zemin ve temel sistemi rijitlikleri gözönüne
alınarak analiz edilmiş olacaktır.
Adım 5: Temel Modelinin Zemin Etkisi ile Hesaplanan Yüklerle Yeniden Analizi
Bu aşamada, isterseniz zemin etkisi hesaba katılarak elde edilmiş olan kolon ve perde yükleri ile Sonlu Elemanlar
Temel Hesabı’nı yeniden gerçekleştirebilirsiniz. Üst–yapıdan aktarılan yükler değişmiş olacağından ve özellikle
perde taban momentleri azalacağından dolayı, temeli yeniden hesaplamanız daha ekonomik bir tasarım
sağlayacaktır.
Bütünleşik Temel Modeli Yöntemi
Bu yöntem sadece Probina Orion “Pro” modülünde kullanılabilmektedir.

“Bütünleşik Temel Modeli” yöntemi, daha önce hazırlanmış bir Sonlu Elemanlar Temel Modelinin üst-yapı modeli
ile birleştirilerek ortak çözümüne dayanmaktadır. Her yük kombinasyonunda zeminin daha gerçekçi davranışı
gözönüne alındığı için, bu yöntem “Zemin Yayları Otomatik Hesabı Yöntemi”ne oranla daha kapsamlı bir analitik
modele dayanmaktadır.
Yöntemin uygulama adımları:
Adım 1: Üst-yapının Sabit Mesnetler Kullanılarak Analizi

Yapılacak ilk temel analizi için kolon ve perdelerden temele aktarılan yüklerin belirlenmesi amacıyla hazırladığınız
üst-yapı modelinin analizini gerçekleştirin. Bina analizinden önce “Model Seçenekleri” sekmesinde yeralan
“Kullanıcı-Tanımlı Mesnetler” seçeneğinin işaretli olmasına dikkat edin. Bu analizde zemin yayları
Adım 2: Temel Modelinin Oluşturulması

Tekil, Sürekli ve/veya Radye temel sisteminin Grafik Editör ortamında tanımlanması gereklidir. Tüm düşey
elemanları kapsayan bir temel modeli hazırlanmış olmalıdır.
Adım 3: Temel Modelinin Analizi

Bina analizinden sonra hazırladığınız temel modelinin analizini gerçekleştirin. Bu analiz sonucunda Sonlu Elemanlar
Temel Modeli hazırlanmış ve üst-yapı modeli ile birleştirilmeye hazır olacaktır.
Adım 4: Temel Modeli ile Birleştirilmiş Olarak Bina Analizinin Yeniden Yapılması
Bütünleşik Bina Modelini oluşturmak istediğinizi belirtmek amacıyla Analiz Formunda yeralan “Model Seçenekleri”
sekmesindeki “Bütünleşik Temel Modeli” seçeneğini işaretleyin. Bu işlem sonucunda Bina Analizini yeniden
gerçekleştirdiğinizde binanın analitik modeli, temel modeli ile üst-yapı modeli birleştirilerek oluşturulacaktır.
Adım 5: Temel Modelinin Zemin Etkisi ile Hesaplanan Yüklerle Yeniden Analizi
Bu aşamada, isterseniz zemin etkisi hesaba katılarak elde edilmiş olan kolon ve perde yükleri ile Sonlu Elemanlar
Temel Hesabı’nı yeniden gerçekleştirebilirsiniz. Üst-yapı’dan aktarılan yükler birleştirilmiş temel modelinin etkisi ile
değişmiş olacağından ve özellikle perde taban momentleri azalacağından dolayı, temeli yeniden hesaplamanız daha
ekonomik bir tasarım sağlayacaktır.
Önemli Notlar
“Zemin Yayları Otomatik Hesabı Yöntemi”nde Kabuk Elemanlar ile Oluşturulan Perde
Modelleri
Perde modelinin orta-kolon yöntemi ile oluşturulması halinde, isteğe bağlı olarak düşey zemin yaylarını
kullanmayabilirsiniz. Orta-kolon modelinde her perdenin altına tek bir yay elemanı yerleştirilmektedir. Bu yayların Z
yönünde ötelenme, X ve Y eksenleri etrafında dönme rijitlikleri tanımlanabilmektedir.
Ancak, perde modelinin kabuk elemanlar kullanılarak oluşturulması durumunda, perdenin alt düğüm noktalarının
her birine yay tanımı yapılır. Bu yayların da Z yönünde ötelenme, X ve Y eksenleri etrafında dönme rijitlikleri
tanımlanmıştır. Ancak, yay elemanlarının Z yönündeki düşey bileşenlerinin ihmal edilmesi durumunda bu perdelerin
alt kenarlarının asal eksen doğrultusunda eğilmesi mümkün olamayacaktır. Bu nedenle, kabuk elemanların
kullanımı durumunda düşey yayların kulanılmaması, zemin etkisinin de tamamen ihmal edilmesi anlamına
gelecektir.
Düşey Yayların Üst-yapı Sonuçlarına Etkisi

Düşey doğrultuda zemin yaylarının kullanımı kat seviyelerinde farklı düşey deplasmanlara neden olacağından, üst-
yapı sonuçlarını ve eksenel yük dağılımını önemli ölçüde etkileyebilir. Bu yayların rijitliğinin doğru bir şekilde
belirlenmesi son derece önemlidir ve yatak katsayısına doğrudan bağımlıdır. Yay sabitleri doğru olarak belirlense
bile, özellikle çok zayıf zeminlerde küçük yatak katsayısı kullanımı, üst-yapı sonuçlarını büyük oranda değiştirir.
Bu tür zeminlerde yatak katsayısı sabit olmadığı için, zemin-yapı etkileşimi dikkate alınırken üst-yapı sonuçlarının
olumsuz derecede etkilenmemesi amacıyla, özellikle düşey yayların kullanıldığı durumda, yatak katsayısının zemin
raporunda verilen aralığın üst limitlerinde kullanılması önerilir.
Negatif Zemin Gerilmesi

Probina Orion Versiyon 2012 ve öncesinde doğrusal elastik zemin yayları kullanmaktadır. Dolayısıyla bu yaylar
kullanıldığında zemin gerilmesi değerleri özellikle temel kenarlarında çekme (negatif) çıkabilmektedir. Zeminin
çekme taşımadığı gözönüne alınırsa, kullanıcının (mühendisin) temel sisteminin geometrisini çekme bölgelerini
ihmal edilebilir düzeylere indirecek şekilde tasarlaması önemlidir.
Temel sistemi tüm yükleme kombinasyonları için analiz edilerek zarf sonuçları kullanılmaktadır. Dolayısıyla,
doğrusal-olmayan zemin yaylarına benzeşim yapmak amacıyla iteratif yaklaşımla çekme alan zemin yaylarını silmek
doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü bir kombinasyonda çekme taşıyan yay, diğer kombinasyonda geçmeyebilir. Bu da
her kombinasyon için farklı bir yay seti (dolayısıyla değişik temel modeli) kullanılması anlamına gelir. Bu tür
yaklaşımlar sadece bir yükleme kombinasyonu ile yapılan analizlerde kullanılabilir.
Doğrusal olmayan bir problem teşkil eden “yayların çekme taşımaması durumu”, yük halleri altında çözülerek
sonradan süperpozisyon yapılarak ele alınamaz. Çünkü doğrusal olmayan problemlerde süperpozisyon geçerli
değildir. Bu tür doğrusal olmayan analizlerin direk olarak yükleme kombinasyonları altında yapılması gerekir.
Bütünleşik Temel Modelinde Düşey Eleman Boylarının Uzatılması

“Bütünleşik Temel Modeli” yöntemi kulanıldığında temele bağlanan düşey elemanlar temel alt kotuna kadar
uzatılmaktadır. Bu nedenle analiz sonucunda elde edilen eksenel yükler, ek olarak temel alt kotuna kadar uzatılan
elemanların öz ağırlıklarını da içerecektir.
Farklı Yatak Katsayılarının Kullanımı

Probina Orion, aynı temel sisteminde her bir plak için farklı yatak katsayısı kullanımına olanak vermektedir. Özellikle
düşük yatak katsayısına sahip zeminlerde, Temel modelini hazırlarken temel kenarlarında ince bir döşeme bandı
oluşturup bu döşemelerin yatak katsayısının iki katı büyütülmesi önerilebilir.
5 Katlı Bina Test Çalışması
5 Katlı Bina modelinde temel yaylarının etkisi incelenmiştir. Bina planda simetriktir ve her yönde iki adet perde
bulunmaktadır.
Bu bina modeli Sabit mesnetler kullanılarak ve Yapı-Zemin Etkileşimi kullanılarak 50.000, 10.000 ve 5.000 kN/m/m2
yatak katsayıları ile analiz edilmiştir. Buna göre elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
Deplasmanlar Taban Taban

Momenti N (G)
Z Yaylar ile Analiz Sonuçları... -x (DX) -z (G) (kNm) (kN)
P1 Sabit Mesnet 4.518 0 615.6 116.32
k=50,000 6.289 -0.192 507.99 116.43
k=10,000 7.57 -0.668 367.32 115.168
k=5,000 9.106 -1.143 300.94 114.55
Entegre Model Sonuçları...

P1 Sabit Mesnet 4.518 0 615.6 116.32
k=50,000 8.071 -0.387 438.97 122.81
k=10,000 9.169 -1.406 328.99 125.28
k=5,000 9.838 -2.305 309.91 125.3
Sonuçlar ve Önemli Notlar

Yukarıdaki tabloda özetlenen sonuçlara bakıldığında,
 Zemin-Yapı Etkileşimi olan modellerde perde taban momenti, yatak katsayısı azaldıkça azalmaktadır.
Bunun sebebi yatak katsayısı azaldıkça, zeminin çökmeye ve dönmeye karşı daha az direnç
göstermesidir. Küçük yatak katsayısı olan durumlarda zemin-yapı etkileşimi tasarım kuvvetlerini
önemli ölçüde azaltabileceğinden dikkatli kullanılmalıdır. Gereken yerlerde ankastre mesnetli model
ile karşılaştırma yaparak tasarım kuvvetleri gözden geçirilmelidir.
 Buradaki örnekte, statik denge kurallarından ve simetriden dolayı, eksenel yükler hemen hemen
değişmemiştir. Sadece “Entegre” modelde, düşey elemanlar temel alt kotuna kadar uzatıldığından
eksenel yüklerde az miktarda bir artış gözlenmiştir. Zemin-Yapı Etkileşiminin dikkate alındığı yapılarda
toplam eksenel yük değişmemesine karşın, eksenel yükün dağılımı değişebilir. Bir kolonun eksenel
yükündeki azalma, diğer bir kolonda artış anlamına gelebilir. Dolayısıyla, bu tür bir durumda, binadaki
deplasman ve eksenel yüklerin beklendiği şekilde oluştuğu gözden geçirilmeli ve model dikkatlice
incelenmelidir.
 Yatak katsayısı azaldıkça düşey yükler ve deprem altında yapılan deplasmanların arttığı
gözlemlenmiştir. Binanın periyodunda da uzama beklenmelidir. Tasarım açısından düşünüldüğünde,
periyodun gerçekçi olmayan bir şekilde uzaması, daha az deprem yükü hesaplanmasına sebebiyet
verebilir. Dolayısıyla, deplasman dağılımları ve miktarları da dikkatle incelenmelidir. Özellikle, zemin-
yapı etkileşimi çatlamış kesitlerle birlikte kullanılırsa, deplasman ve periyotlardaki artış daha fazla
olabilir.
 Yapı-Zemin Etkileşimi dikkate alındığında, temeldeki kolonların altlarında oluşacak göreceli
deplasmanlar üst-yapıya doğrudan etki edeceğinden, özellikle üst-yapı kirişlerinin iç kuvvet
diyagramlarında bozulmalar meydana gelebilir. Yüksek katlı yapılarda bu durum daha da vurgulanmış
olabilir. Bu nedenle, yüksek katlı yapılarda "İnşaat Aşamaları Analizi” zemin-yapı etkileşimiyle birlikte
kullanılabilir.
 “Bütünleşik Temel Modeli” Yöntemi kulanıldığında temele bağlanan düşey elemanlar temel alt
kotuna kadar uzatılmaktadır. Bu nedenle yukarıda elde edilen eksenel yükler, ek olarak temel alt
kotuna kadar uzatılan elemanların öz ağırlıklarını da içermektedir.
Kolon ve Perde Donatı Hesapları
Grafik Editör ekranının üst kısmında “Program” çekmenüsü altında yeralan “Kolon/Perde Donatı Hesapları”
butonunu işaretleyicinizle tıkladığınız zaman, kolonlarınızı interaktif olarak donatılandırmak üzere “Kolon/Perde
Donatı Hesapları” menüsünü yükleyebilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, dikdörtgen, dairesel ve içinde her türlü kesite sahip boşluk bulunabilen poligon
kesitli kolonların donatı hesaplarını “Taşıma Gücü Yöntemi”ni kullanarak iki eksenli olarak yapmaktadır.
Kolon ve Perde donatı hesaplarında kullanılacak malzeme (beton ve çelik) sınıflarının seçimi için; eleman bazında
seçim yapılmadığı durumlarda, “Proje Parametreleri” menüsündeki seçilen sınıflar kullanılmaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi bina analizleri sonucunda, binadaki, tüm kolonlara ve perdelere ait bilgileri ve
etkileri “Kolon/Perde Donatı Hesapları Menüsü”ne otomatik olarak aktaracaktır. Aktarılan veya doğrudan elle
ekleyebileceğiniz kolonların donatı hesaplarını interaktif veya otomatik olarak gerçekleştirebilirsiniz.
Kolon Donatı Hesaplarının Yapılması

Kolon ve Perde donatı hesapları iki farklı şekilde yapılabilmektedir:
Interaktif Mod
Kolon ve perdelerin donatı hesaplarını interaktif olarak yapmak amacıyla seçtiğiniz bir
kolon veya perdeyi “Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsünün üst bölümünde
yeralan “Donatı Hesabı” butonunu kullanarak veya işaretleyicinizin sol tuşunu çift
tıklayarak “Kolon Donatı Hesabı” Editörü”ne yükleyebilirsiniz.
“Kolon Donatı Hesabı“ Editörü ile ilgili daha detaylı bilgi için “İnteraktif Kolon Donatı
Hesabı” bölümüne bakabilirsiniz.
Otomatik Mod
Bu modu kullanarak tüm kolonlarınızın donatılarını bir seferde hesaplatabilirsiniz.
“Otomatik Kolon Donatı Hesabı“ ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için “Otomatik Kolon
Donatı Hesabı” bölümüne bakabilirsiniz.
Kolon Tablosu
“Program” çekmenüsü altında yeralan “Kolon/Perde Donatı Hesapları” butonunu işaretleyicinizle tıkladığınız zaman
projenizde yeralan tüm kolon ve perdelerin listelendiği bir tablo ekrana gelecektir.
Kolon Tablosunda aşağıdaki başlıklar bulunmaktadır:
Kolon / Kat: Bu başlıklar kolonun etiketini oluşturmaktadır.
b1 / b2: Dikdörtgen kolonların 1 ve 2 aksları doğrultusundaki boyutlarıdır. Dairesel Kolonlarda bu alanlara kolon dış
ve iç çapları yazılacaktır. Poligon kolonlarda ise bu alanlar boş bırakılmaktadır.
Dizayn: Kolonların tasarım durumunu belirtir. “X” işareti kolon donatısının yetersiz olduğunu gösterir.
K. Oranı: Kullanım Oranı olarak ifade edilen bu değer Kolon veya Perde elemanındaki gerekli donatı alanının
sağlanan donatı alanına oranı olarak hesap edilmektedir. “1”den büyük değerler kolon kesitindeki donatının
yetersiz olduğunu gösterir.
Yaz: Kolonu, donatı hesaplarını hazırlayacağınız hesap raporuna dahil etmek için bu alanı işaretlemeniz gereklidir.
Bu alanda işareti olan kolonlar rapora dahil edilecektir.
Pafta: “Pafta” çekmenüsünde, “Pafta Düzenleme” işlemi ile “Kolon Detay Açılımları” hazırlanan kolon ve perdelerin
yerleştirildikleri pafta numarası bu hücrede görülecektir. Detay çizimi hazırlanmayan kolon ve perdelerde bu hücre
boş kalacaktır.
Donatılar: Kolon veya Perde kesitindeki boyuna donatılar bu alanda belirtilmektedir.
Kolon tablosu aşağıda anlatıldığı gibi düzenlenebilir:
Kolonların Filtrelenmesi
“Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsündeki kolon tablosunda tüm kolon ve perdeleri listelemenin yanısıra,
“Tasarım” tabındaki “ Filtre” butonunu kullanarak projedeki istediğiniz özelliklere sahip kolonlar ve perdeleri de
listeleyebilirsiniz.
Kolon Filtreleri Menüsü
“Eleman Filtreleri” menüsünde “Kat Etiketine göre Filtrele”, “Eleman Etiketine göre Filtrele”, “Donatısız veya
Yetersiz Elemanları Listele”, “Sadece Kolonları Listele” ve “Sadece Perdeleri Listele” seçenekleri mevcuttur.
Bu menüde yer alan filtreleri aynı anda kullanabilirsiniz. Örneğin “1. Ve 3. Kattaki S2, S5, S10 kolonlarını filtrele”
gibi.
“Kat Etiketine göre Filtrele” kutucuğu seçildiğinde menünün sağında projenizdeki mevcut katlar listelenecektir. Bu
listeden istediğiniz katı kolon tablosunda listelenmek üzere seçebilirsiniz. Benzer şekilde “Eleman Etiketine göre
Filtrele” kutucuğunu işaretlediğinizde projenizdeki kolon ve perdelerı ekranın sağındaki listelenecektir. Listeden
seçtiğiniz eleman veya elemanlar ekranda listelenecektir.
“Donatısız veya Yetersiz Elemanları Listele” kutucuğunu işaretlediğinizde ekranda donatısı atılamayan kolon ve
perde elemanları listelenecektir.
“Sadece Kolonları Listele” kutucuğunu işaretlediğinizde ekranda sadece kolonlar, “Sadece Perdeleri Listele”
kutucuğunu işaretlediğinizde ise ekranda sadece perdeler listelenecektir.
Filtreleme işlemini sonlandırarak tüm elemanları tekrar listemek istediğinizde, “Filtreleri İptal Et” düğmesine
basabilirsiniz.
Tablodaki Sıralama Biçimininin Değiştirme

Kolon tablosu ekrana ilk geldiğinde kolon ve perdeler önce etiketlerine daha sonra da elemanın kat bilgisi olacak
biçimde sıralanacaktır. “Grup” , “Kolon” veya “Kat” başlıklarını sürükleyerek tablodaki sıralama biçimini
değiştirebilirsiniz. Bu işlemin ardından ilk başlık ana sıralama kriteri, sonraki başlıkta ikincil sıralama kriteri olacaktır.
Donatıların Kopyalanması ve Yapıştırılması
“Tasarım” tabındaki “ Donatıları Kopyala” ve “Donatıları Yapıştır” butonlarını kullanarak kolon tablosunda seçtiğiniz
bir kolon veya perdenin donatılarını Windows’un Pano’suna (Clipboard) kopyalayıp daha sonra benzer geometriye
sahip diğer kolonlara kopyalayabilirsiniz. Bu seçeneği kullanarak, özellikle mevcut binaların donatılarını elle
tanımlamanız son derece kolay olacaktır. Bu şekilde donatıların yeterlilik kontrolleri de yapılmaktadır.
Donatıların Kopyalanması
Bu işlem için, tablonun imlecini donatılarını kopyalayacağınız kolon ya da perdenin üzerine getirin ve “Donatıları
Kopyala” butonuna basın. Panoya donatıları kopyalanacak olan kolonun (veya perde) “->” ile işaretlenirken
kolonun donatılarını kopyalayabileceğiniz benzer kesite sahip kolonlar da “=” işareti ile belirtilecektir.
Donatıları Panodan Yapıştır

Panoya donatıları kopyalanmış bir kolon varsa, bu kolona benzer kolonlardan herhangi birini seçerek “Donatıları
Yapıştır” seçeneğini işaretleyerek donatıları kopyalayabilirsiniz.
Bu işlem sırasında kolona kopyaladığınız donatıların yeterliliği de kontrol edilecektir. Donatılar yeterli değil ise bu
kolonun satırında kırmızı renkte “X” işareti belirecektir.
Donatıları Panodan Tüm Benzer Kolonlara Yapıştır

Panoya donatılar kopyalanmış bir kolon varsa, “Tümüne Yapıştır” butonuna basarak tüm benzer kolonlara
donataıları kopyalayabilirsiniz.
Bu işlem sırasında da kopyalama yapılan kolonların donatılarının yeterliliği kontrol edilecektir. Donatılar yeterli
olmayan kolonun satırında kırmızı renkte “X” işareti belirecektir.
Interaktif Kolon Donatı Hesabı

Kolon ve perdelerin donatı hesaplarını interaktif olarak yapmak amacıyla Kolon
Tablosundan seçtiğiniz bir kolon veya perdeyi “Kolon/Perde Donatı Hesapları”
menüsünün üst bölümünde yeralan “Donatı Hesabı” butonunu kullanarak veya
işaretleyicinizin sol tuşunu çift tıklayarak “Kolon Donatı Hesabı” Editörüne
yükleyebilirsiniz.
Kolonu veya perdeyi donatı editörüne yükledikten sonra kolon kesiti üzerinde
istediğiniz değişikliği yapabilir ve donatılarını seçebilirsiniz ve değiştirebilirsiniz.
Kolonlar ve perdeler bir binanın birincil taşıyıcı elemanlarıdır. Bu nedenle, özellikle
kritik kolonların hesaplarının interaktif olarak yapılmasında yarar vardır. “Kolon Donatı
Editörü”nü kullanarak kolonların donatılarını isteğinize göre yerleştirebilirsiniz ve
donatı hesaplarını daha kontrollü olarak gerçekleştirebilirsiniz.
Kolon Donatı Hesabı Editörünün Kullanımı

“Kolon Donatı Hesabı” Editöründe yeralan veri alanları, güncel kolondaki geometri, yük ve donatı bilgilerini
içermektedir. Bu editörü kullanarak, donatı hesaplarını yaptırmakta olduğunuz kolon veya perdenin tüm bilgilerini
inceleyebilirsiniz.
“Kolon Donatı Hesabı” Editöründe yeralan veri alanları aşağıda detaylı bir biçimde açıklanmıştır.
Kolon Etiketi ve Kat Bilgisi

Binanızdaki herhangi bir kolonu tanımlamak için kolon etiketi ve bu kolonun bulunduğu kat bilgisi gereklidir. “Kolon
Donatı Hesabı” Editörü formunun başlık bölümünde kolon etiket ve kat bilgisi bulunmaktadır.
Kolon Boyutları
Bu çerçevede yeralan veri alanlarında kolonun 1 (yatay) ve 2 (1 yönüne dik) yönleri doğrultusundaki kesit boyutları
(“b1” ve “b2”), kolonun Grafik Editör’deki yerleşiminde kolon sol kenarı ve alt kenarının referans alınan aks
kesişimine olan mesafeleri (“e1” ve “e2”), 1 ve 2 yönleri doğrultusundaki kolon net boyları olan (“L1” ve “L2”) ve
“Beton Örtüsü” değerleri bulunmaktadır
Poligon kesitli kolonlarda “b1” ve “b2” değerleri, kolonun 1 ve 2 yönlerindeki kapsam boyutlarını belirtmektedir.
Poligon kolonlarda bu veri alanlarına bilgi girişi yapılamamaktadır.
Dairesel kolonlarda ise bu veri alanları “Dış ve İç Çap” olarak yer alacaktır. Dolu dairesel kesitli kolonlarda “İç Çap”
alanı sıfır olacaktır. Boşluklu dairesel kolon kesitlerinde ise “İç Çap” alanında negatif olarak iç çap değeri
yeralacaktır.
Bu alanda verilen boyut bilgilerinden herhangi birinde yapılan değişikliği formun sağ tarafında yeralan kolon
çizimine yansıtabilmek için “Güncelle” butonunu kullanabilirsiniz.
Yük Etkileri Tablosu

Kolon etkileri, tüm yük kombinasyonları sonucunda hesaplanan değerler alınarak ve bu etkiler her bir kombinasyon
için ayrı ayrı yazılarak bir tabloda özetlenmiştir.
Bu tablodaki veri alanları:
No Bina analizi sırasında kullanılan yük kombinasyonu numarası. Kolon/Perde Alt ve Üst Uçları için ayrı
alanlar bulunmaktadır.
N Yük kombinasyonu sonucunda elde edilen eksenel kuvvet
M1 Yük kombinasyonu sonucunda elde edilen, kolonun 1-yönü aksı doğrultusundaki (2-ekseni etrafında
dönme yaratan) moment
M2 Yük kombinasyonu sonucunda elde edilen, kolonun 2-yönü aksı doğrultusundaki (1-ekseni etrafında
dönme yaratan) moment
V1 Yük kombinasyonu sonucunda elde edilen kolonun, 1-aksı doğrultusundaki kesme kuvveti
V2 Yük kombinasyonu sonucunda elde edilen kolonun, 2-aksı doğrultusundaki kesme kuvveti
Yük Yük Kombinasyonunun ismi
Kombinasyonu
2 Yönü Aksı
M2
M1
b2
1 Yönü Aksı
b1
Kolon Analiz Sonuçları
Kombinasyon Seçimi
Kolon donatı hesabına geçmeden önce, hesapta kullanılacak olan yük kombinasyonunu (veya kombinasyonlarını)
belirlemeniz gereklidir. “Tümünü Seç/Seçme” seçeneğini işaretleyecek olursanız, tüm kombinasyonlar seçilmiş
olacaktır. Bu durumda otomatik olarak her bir kombinasyon için tek tek hesap yapılacak ve kolon veya perde
elemanı en elverişsiz kombinasyona göre donatılandırılacaktır.
“Tümünü Seç/Seçme” butonuna tekrar basarak, kombinasyonların birini ya da bazılarını seçebilirsiniz. Bunun için
kombinasyon numaralarının bulunduğu satıra gidiniz. Bu satır üzerinde gezinirken işaretleyicinizin imleci
değişecektir. İşaretleyicinizin üzerine bulunduğu kombinasyonda işaretleyicinizle tıklarsanız o kombinasyonu
hesaplara dahil edilmek üzere seçebilirsiniz. İşaretleyicinizle tekrar aynı kombinasyon üzerinde tıklayacak olursanız
seçimi iptal edersiniz. Bu şekilde istediğiniz kombinasyonları seçerek hesaplarda sadece bunların kullanılmasını
sağlayabilirsiniz.
Kolon etkilerinin özetlendiği tabloda yer alan bir ya da birden fazla kombinasyon, kullanıcı tanımlı olarak belirlenip
değerleri değiştirilebilir, donatılar sadece bunlar arasından otomatik olarak seçilecek kombinasyon için
hesaplanabilir. Bunun için, kaç tane kombinasyon kullanıcı tanımlı olarak saklanacaksa, bu kombinasyonları “CTRL”
tuşuna basılı tutarak tablodan seçiniz. “İşaretlileri Kullanıcı Yükleri Olarak Seç” düğmesine tıkladığınızda, tabloda
sadece seçili olan kombinasyonlar kalacaktır. “Kullanıcı Yükleri” kutucuğunun otomatik olarak işaretlendiği
görülecektir. Bu kutunun işaretini tekrar kaldırırsanız analiz sonucunda bulunan tüm kombinasyon değerleri tekrar
yüklenecektir.
Kullanıcı tanımlı olarak belirlenmiş kombinasyonların değerlerini değiştirmek için tablodaki ilgili hücreye tıklayınız.
Hücrenin altındaki satır, kolon altındaki değerler; üstündeki satır ise kolon üst ucundaki değerler için ayrılmıştır. Üst
ve Alt değerleri hızlı bir şekilde girmek için, işarete de dikkat ederek, klavyeden önce üst değeri giriniz. Klavyeden
Boşluk ya da Virgül karakteri girdikten sonra alt değeri yazınız ve Enter tuşuna basınız. Üst değer sıfır olacaksa önce
Boşluk (ya da Virgül), sonra alt değeri girdikten sonra Enter tuşuna basınız. Her iki değer de sıfır olacaksa sadece
Boşluk (ya da Virgül) girip Enter tuşuna basmanız yeterli olacaktır. Eksenel kuvvet, moment ve kesme kuvvetlerinin
yer aldığı hücrelerdeki değerleri bu şekilde değiştirebilirsiniz.
Donatı Yerleşimlerinin Yapılması

“Kolon Donatı Editörü”nün üst bölmesindeki “Donatılar” tab’ında yeralan donatı tablosunu kullanarak kolon
donatılarını isteğinize göre yerleştirebilirsiniz.
Dikdörtgen ve Dairesel Kesitli Kolon Donatıları

Dikdörtgen veya dairesel kesite sahip bir kolona donatı yerleştiriyorsanız, donatı tablosunu kullanarak kolon
kesitinin “Köşe” lerine, “1-Ara”larına (yatay kenar boyunca köşedeki donatılar hariç yerleşecek donatılar) ve “2-
Ara”larına (dikey kenar boyunca köşedeki donatılar hariç yerleşecek donatılar) farklı çapta donatılar
yerleştirebilirsiniz.
Örneğin, köşe donatıları "1 adet", 1-ara donatıları "3", 2-ara donatıları "1 adet" olan kolon kesitinde köşelerde 4x1,
x-aralarda 2x3, y-aralarda 2x1 olmak üzere toplam 12 adet donatı yerleştirilecektir.
Köşe 1-ara donatıları

donatıları
Köşe
donatıları
y-ara donatıları
x
1-ara donatıları
Dikdörtgen Kolon Donatı yerleşimi
Dairesel kolonlarda ise sadece “Köşe” donatıları satırı kullanılacaktır. 1-Ara ve 2-Ara satırları kullanılmayacaktır.
Bu tabloya gireceğiniz her bölgedeki “donatı adedi” ve “alan oranı” kullanılarak donatı yerleşimleri yapılacaktır ve
formda yeralan grafik penceresinde anında görüntülenecektir.
Poligon Kolon Donatıları
Poligon kesite sahip bir kolona donatı yerleştiriyorsanız donatı tablosunu kullanarak her donatıyı tek tek
tanımlamak gereklidir. Bu durumda her donatının bir numarası, x ve y koordinatı ile alan oranı olacaktır.
İşaretleyicinizle ekranda ölçekli bir çizimi bulunan poligon kolonunuzdaki herhangi bir donatının üzerine
geldiğinizde, o donatının tabloda otomatik olarak seçildiğini göreceksiniz.
Poligon kolonlarda yeni bir donatı ilave etmek için donatıyı grafik üzerinde göstermeniz gereklidir. Herhangi bir
etriye köşesine donatı eklemek için işaretleyicinizin sol butonuna ilgili köşede basın ve donatının yerleşeceği tarafa
doğru sürükleyin ve işaretleyicinizin sol butonunu bırakın.
Tanımlı donatıların yerini Ara donatılarını iki köşeyi referans alarak yerleştirebilirsiniz. İlk köşede
Donatı Tablosu’ndaki işaretleyicinizin sol butonuna basın ve ikinci köşeye kadar sürükleyerek bırakın.
koordinatları değiştirerek de Bu iki köşenin arasına (köşeler hariç) yerleştirilecek donatı adedi sorulacaktır.
istediğiniz noktaya Bu soruyu yanıtladıktan sonra soru formunu kapatırsanız belirttiğiniz sayıda
kaydırabilirsiniz. donatının yerleştiğini göreceksiniz.
Herhangi bir donatıyı silmek için işaretleyiciniz ile üzerine gelin. İşaretleyicinizin sol butonuna basarak güncel hale
getirin ve klavyedeki Delete tuşuna basın.
Aynı noktaya birden fazla donatı yerleştirmemeye dikkat etmenizde yarar vardır.
Donatı Alan Oranları

Kolon kesitine farklı çapta donatıların seçilebilmesini sağlamak amacıyla “Alan Oranı” bilgisini kullanabilirsiniz.
Örneğin, köşe donatılarının en kalın olmasını istiyorsanız alan oranını "1.00" olarak verin. Benzer şekilde 1-ara
donatılarının alansal oranın %70 olması için ilgili veri alanına "0.70" yazabilirsiniz. Bu durumda köşe donatıları 20
seçilirse otomatik olarak 1-ara donatıları  seçilecektir.
Gerekli Alan
Kolon ve Perde Donatı Hesabı Menüsünde “Donatı Hesabı” butonunu işaretleyicinizle tıklayarak kolonunuzun
donatı hesabını yaptırdıktan sonra, bu veri alanlarına hesap sonucu gereken donatı alanları yazılacaktır.
Sağlanan Alan
Kolon ve Perde Donatı Hesabı Menüsü’ndeki “Donatı Hesabı” butonunu işaretleyicinizle tıklayarak kolonunuzun
donatı hesabını yaptırdıktan sonra, bu veri alanına kontrol amacıyla seçilen çapların sağladığı donatı alanları
yazılacaktır.
Donatı Çapları
Donatı çapları, donatı hesabı sonucunda Orion Bina Tasarım Sistemitarafından seçilecektir. Özel durumlarda
sorumluluk kullanıcıya ait olmak üzere donatı çapları üzerinde değişiklik yapılabilmesi mümkündür. Burada yeralan
veri alanlarına giderek gerek duyduğunuz çap değişikliklerini klavyeden girerek yapabilirsiniz. Bu değişiklikleri
yaparken gerekli donatı alanının altına düşülmemesine dikkat edilmelidir.
Donatı çaplarında yapacağınız değişiklikler aynı anda ekrandaki kolon çizimine ve donatı tablosundaki “Sağlanan
Alan” hücrelerine de yansıyacaktır. Değişiklik yaparken “Sağlanan Alan” değerlerini de gözlemekte yarar vardır.
Bu bölümde yeralan “Ayarlar” bölümündeki “Donatı Yazıları” başlığı altındaki “Çap Yaz” seçeneğini işaretleyerek
“Donatılar” sayfasına dönerseniz tüm donatıların seçilmiş olan çaplarını grafik üzerinde görebilirsiniz.
Etriye Düzeni
Bu başlığı seçtiğinizde kolon etriyelerinizi görüntüleyebilirsiniz. Etriye bilgilerini daha kolay takip edebilmeniz
amacıyla ekrandaki kolon çiziminizde kolonunuzun bütün kenarları numaralandırılmıştır. Böylelikle etriyelerinizin
hangi kenarlardan dolanarak sarıldığını öğrenebilirsiniz.
Üzerinde çalıştığınız eleman bir perdeyse, bu sayfada “Perde Kritik Yüksekliği” kontrolünü yapabilirsiniz. Tüm
projelerde 1. Kattaki perdeler program tarafından otomatik olarak perde kritik yüksekliği içerisinde kabul
edilecektir. Ancak 1. Kattan sonraki perdelerin perde kritik yüksekliği içerisinde olup olmadığına kullanıcı tarafından
karar verilmesi ve bu veri alanına işaret konulması gerekmektedir. Ayrıca kritik perde yüksekliği içerisinde olan ve
olmayan tüm perdelerde başlık bölgesi uzunluğunun (Lu), perde uzun kenarına (Lw) göre oranı da bu sayfada
verilmektedir.
Dikdörtgen ve Dairesel Kolonlar

Dikdörtgen ve dairesel kolonlara tek etriye otomatik olarak yerleştirilmektedir. Ancak çapraz etriye, çift etriyeli,
çirozlu gibi değişik seçimler yapmak istediğinizde “Etriye Düzeni” sayfasının hemen altında yer alan “Etriye Tipi”
butonuna basarak farklı etriye tiplerini seçebilirsiniz.
Poligon Kolonlar
Bir Poligon Kolonu editöre yüklediğiniz zaman kolonun geometrisi gözönüne alınarak etriye yerleşimi otomatik
olarak gerçekleşecektir. Eğer Orion Bina Tasarım Sistemitarafından yerleştirilen etriyeleri değiştirmek istiyorsanız,
Etriye Düzeni Sayfasında yeralan “Ekle” ve “Sil” butonlarını kullanabilirsiniz.
Değişiklik yapmak için öncelikle değiştirmek istediğiniz etriyeyi seçin. Bu işlemi etriyeyi işaretleyicinizle kolon kesit
çizimi üzerinde göstererek (işaretleyicinizin butonların basmanıza gerek yoktur), veya etriye tablosu üzerinde
seçmek istediğiniz etriyeyi tıklayarak yapabilirsiniz. Seçtiğiniz etriye çizimde daha koyu renkle gösterilecektir.
Kolondaki herhangi bir etriyeyi değiştirmek istiyorsanız seçtikten sonra “Sil” butonunu kullanarak silmeniz ve “Ekle”
butonunu kullanarak yenisini eklemeniz gereklidir.
“Ekle” butonuna bastığınız zaman karşınıza gelecek olan formda yeralan veri alanına etriyenin saracağı kenar
numaralarını artan sırayla girmeniz gereklidir. Kenar numaralarını virgüllerle ayırarak girdikten sonra “OK”
butonuna basarak formu kapatın. Doğru giriş yaptıdığınızda etriye kesit üzerine çizilecektir.
Etriye Hesabı
Etriye Hesabı sayfasında etriyenin seçilmesi sırasında kullanılan kayma kuvveti değerleri ve seçilen etriyeler yer
almaktadır. Ekranın sol kenarında her iki deprem yönü için ayrı ayrı hesaplanmış olan Hesap Kesme Kuvveti (Vd),
Kapasite Kesme Kuvveti (Ve), ve Betonun Kesme Dayanımına katkısı (Vc) yer almaktadır. Bu bölümde yer alan
değerler program tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır. Kullanıcının bu değerler üzerinde oynama
yapmasına izin verilmemiştir.
“Etriye Hesabı” sayfasının sağ tarafında ise hesaplanan etriye çapı ve aralığı gösterilmiştir. Etriyeler kolon orta
bölgesi ve sarılma bölgesi için ayrı ayrı hesaplanmaktadır. Bu bölümde isterseniz seçilmiş olan etriye çaplarını veya
aralıklarını değiştirebilirsiniz. Etriye çapını değiştirdiğinizde bu çap için programın yeni bir aralık belirlemesini
istiyorsanız sayfanın alt kısmında yer alan “Hesapla” butonuna basmanız gerekmektedir.
Ayrıca bu bölümde her iki deprem doğrultusunda çalışan etriye kolu adedi de verilmektedir. Bu adet seçilen etriye
tipine bağlı olarak program tarafından otomatik olarak yazılmaktadır. Ancak “Etriye Tipi” tablosunda yer alan tipler
dışında bir etriye tanımlamak istiyorsanız etriye hesabının doğru yapılabilmesi için etriye kol adedini bu veri alanını
kullanarak düzeltebilirsiniz.
Narinlik
Narinlik Hesabı ile elde edilen “Moment Büyütme Katsayıları ”( -1 ve  -2)”, için Probina Orion Bina Tasarım
Sistemi tarafından bu veri alanlarına otomatik olarak getirilmektedir. Bu sayfada yeralan “Aktif” kutucuğu işaretli
ise tüm momentler bu faktörlerle otomatik olarak çarpılmaktadır.
“Aktif” kutucuğundaki işareti kaldırmanız halinde, momentleriniz moment büyütme faktörleriyle çarpılmamış
olarak hesaplara aktarılacaktır.
Ayarlar
Kuvvetli Kolon Kontrolü
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” ye göre: “Kolonların Kirişlerden Daha Güçlü
Olması Koşulu”nun kontrolü sonucunda bazı kolonlara etkiyen eğilme momentleri ve kesme kuvvetlerinin
arttırılması gerekmektedir. Bu bölümde Kuvvetli Kolon Kontrolü “Aktif” olarak işaretlenmişse iç kuvvetlerin
arttırılması işi program tarafından otomatik olarak yapılacaktır.
Donatı Yazıları
Bu bölümde “Donatılar” sayfasında yeralan kolon çizimi üzerindeki donatı yazılarını kontrol edebilirsiniz. Bu
kontrolleri kullanarak kolon üzerinde gösterilmiş olan donatıların yanlarına sıra numarası veya çap yazdırmak
mümkündür. Donatılar için sıra numarası sadece poligon kolonlarda bulunmaktadır.
Kolon Donatı Hesabının Yapılması

Kolon donatı hesabının yapılabilmesi için “Kolon Donatı Hesabı” Editöründe “Donatı
Hesabı” butonunu tıklayınız. “Kolon Donatı Hesabı” penceresindeki verilerde herhangi
bir değişiklik yaptıysanız yaptığınız değişikliğe göre, eğer değişiklik yapmadıysanız
önceki hesaplamalar sonucu otomatik olarak aktardığı değerlere göre kolon donatı
hesabını yapacaktır.
“Donatı Hesabı” butonuna basarak donatı hesabına başladığınızda, seçmiş olduğunuz yük kombinasyonları teker
teker denenerek hesap yapılır ve en büyük donatı alanını veren kombinasyon seçilir. Eğer tek bir kombinasyon
seçerek hesaba geçtiyseniz sadece seçtiğiniz kombinasyonun sonucu elde edilecektir.
Her bir kombinasyondan kolon/perde alt ve üst uçlarında eksenel kuvvet ve iki doğrultuda moment elde
edilmektedir. Eğer herhangi bir kombinasyon sonucunda elde edilen moment etkisi şartnamelerce belirtilen
minimum değerlerin altında ise, hesaplarda minimum kolon dışmerkezliği kullanılarak elde edilen moment veya
momentler kullanılacaktır.
Donatı hesabı sonucunda bulunan tarafsız eksen yeri ve çekme/basınç bölgeleri “Kolon Donatı Hesabı”
penceresinde grafik olarak çizilmektedir. Grafiksel gösterimin yanısıra “Hesap Parametreleri” çerçevesinde “Y-
bar”, “Alpha” ve “Ast” değerleri yazılacaktır. Pencerenin altında yer alan alanda ise, en büyük donatı alanını veren
kritik kombinasyonun ne olduğu yazılacaktır.
Not: Özellikle sabit donatı yerleşiminin seçildiği durumlarda, “Malzeme” bölümünde ya da “Kolon Tasarım Ayarları
ve Parametreleri” menüsündeki “Donatılar” sayfasında çap sınırlamasına gidildiği takdirde, “Hata: Donatı
Seçilemiyor” mesajıyla karşılaşabilirsiniz. Bu durumda ya “1-Ara”, “2-Ara” alanlarındaki donatı sayısını artırarak ya
da çaplarda uygulamış olduğunuz sınırlamayı biraz rahatlatınız. Donatı hesabını tekrarlayınız.
M1
1
Basınç
Bölgesi y-bar
M2
Çekme

2 Tarafsız Eksen
Kolon Donatı Hesabı Parametreleri
Donatı hesabı sonucunda minimum donatının yeterli görüldüğü durumlarda Probina Orion, “Kolon Donatı Hesabı”
Editörü formunun altında yeralan “Min. Donatı %” veri alanında yazan donatı yüzdesini kullanacaktır.
Minimum ve maksimum donatı yüzdeleri için varsayılan değerleri, kolonlar ve perdeler için ayrı ayrı olmak üzere
“Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsünde, “Tasarım” sayfasında “Ayarları ve Parametreler” başlığını tıklayarak
inceleyebilirsiniz. Kullandığınız şartnamelere göre bu değerleri yeniden düzenleyebilirsiniz.
Karşılıklı Etkileşim Diyagramı

“Kolon Donatıları Hesabı” formunun üst bölümündeki araç çubuğunda yeralan “Kolon Analizi” butonuna
basıldığında, daha önce donatıları hesap edilen (veya kullanıcı tarafından belirlenen) kolon veya perde elemanı için
“Kolon Etkileşim Diagramı” çizilecektir.
Bu bölgeye düşen
yükleme
kombinasyonları
Eksenel Yük kolon tarafından
sınırı taşınabilir.
Yükleme
Kombinasyonları Bu bölgeye
düşen yükleme
kombinasyonları
kolon tarafından
taşınamaz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, herhangi bir kolon veya perde elemanı için, “Eksenel yük – Moment” ve
“Moment1 – Moment2” ilişkisini veren Karşılıklı Etkileşim Diyagramlarını çizebilmektedir. Etkileşim diyagramları,
herhangi bir N (eksenel kuvvet), M (Moment) çiftinin, donatısı belirlenmiş bir kolon veya perde elemanı tarafından
taşınıp taşınamayacağını belirlememize yarar.
“Eksenel Yük – Moment” diyagramından, herhangi bir yük kombinasyonu için, herhangi bir eksenel yük seviyesinde
alınan bir kesit, kolonun o eksenel yük seviyesinde “Çift-Eksenli Taşıma Kapasitesi Zarfı”nı gösterecektir.
“Yükleme” veri alanını kullanarak, o yüklemeye ait “Çift-Eksenli Taşıma Kapasitesi Zarfı”nı çizdirebilirsiniz. İlgili
kombinasyonun eksenel yük seviyesi “N-M” diagramında siyah bir çizgi ile gösterilecek, hemen altında yer alan
“M1-M2” diyagramında ise, üç boyutlu etkileşim diyagramının bu seviyedeki kesiti görülecektir. Böylece, özellikle
köşe kolonlarda bir yönde taşınan momentin diğer yöndeki moment kapasitesine etkisi, kombinasyon değerinin
zarfın içinde kalıp kalmadığı, rahatça görülebilir. Ayrıca “N” veri alanının yanında yer alan kutucuğa herhangi bir
eksenel kuvvet değeri yazarsanız, o eksenel yük seviyesinde taşınabilecek “M1” ve “M2” değerleri sorgulanmış
olacaktır.
“Yön 1” seçeneği işaretlendiğinde Eksenel kuvvet ve 1-ekseni doğrultusundaki (2-ekseni etrafında dönme yaratan)
moment, Yön 2 seçeneği işaretlendiğinde ise Eksenel kuvvet ve 2-ekseni doğrultusundaki (1-ekseni etrafında
dönme yaratan) moment gözönüne alınarak Etkileşim Diyagramı çizilir. Kolonun kesit boyutları 1 ve 2 yönlerinde
farklıysa diyagramlar da farklı olacaktır. “Çift-Eksenli Taşıma Kapasitesi Zarfı” iki eksenli eğilme hesabı yapılarak
çizildiğinden bundan etkilenmeyecektir.
Karşılıklı etkileşim diagramı üzerinde işaretleyicinizi hareket ettirdiğinizde, o noktadaki Moment1, Moment2 ve
Eksenel Kuvvet değerleri otomatik olarak yazılacaktır.
“Değerleri Yazdır” seçeneğiyle etkileşim diyagramı fonksiyon nokta değerleri “txt” dosyası olarak kaydedilebilir.
Karşınıza gelen formda, etkileşim diyagramının kaç adet noktadan oluşmasını istiyorsanız yazınız. Sıfır ve doksan
derece yönlerine ek olarak, istediğiniz açı yönlerinde bulunan ara yönlerde de kolon kapasitesi
hesaplanabildiğinden, açı değerlerini aralarında virgül ya da boşluk olacak şekilde yazınız. Karakteristik malzeme
özelliklerini kullanmak isterseniz ayrıca belirtebilirsiniz. Bu özellik sayesinde etkileşim diyagramını başka
programlara transfer edebilir, değerleri kontrol edebilirsiniz.
“Etkileşim Diyagramları” Formunda yeralan “Yazdır” butonu ile Kolon Etkileşim Diyagramı yazıcıya aktarılır.
Kolon Donatı Hesap Parametrelerinin Ayarlanması

“Kolon Donatıları Hesabı” formunun üst bölümündeki araç çubuğunda yeralan “Parametreler” butonuna
basıldığında karşınıza gelecek olan formdan, kolon donatı hesabında kullanılacak yöntemleri, kolon bazında, kontrol
edebilirsiniz.
Kolon donatı hesabında kullanılacak yöntemlerin ayrıntıları için kullanım kılavuzunuzun “Kolon Tasarım Ayarları ve
Parametreleri” bölümüne bakınız.
Kolon Donatı Hesabı Editörünün Kapatılması
Yaptığınız donatı hesabının ve bütün değişikliklerin saklanarak editörün kapatılması için “Tamam” butonunu
kullanmanız gereklidir.
Yaptığınız hesap ve değişikliklerin kaydedilmesini istemiyorsanız “İptal” butonuna basarak menüyü kapatabilirsiniz.
Otomatik Kolon Donatı Hesabı

Kolon Donatı Hesabı menüsünü kullanarak tüm kolonlarınızın donatılarını bir seferde hesaplatabilirsiniz.
“Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsünün üst bölümünde yeralan “Donatı Hesabı (Komple)” butonuna
bastığınızda tüm kolonların donatı hesaplarının sırayla otomatik olarak gerçekleştirilebileceği “Kolon Donatı
Hesabı” formu açılacaktır. Bu formda yeralan parametreler yardımıyla donatı hesaplarını tercihinize uygun bir
biçimde gerçekleştirebilirsiniz.
“Kolon Donatı Hesabı” formunda yeralan veri alanları ve seçenekler:
Kat Filtresi
Bu formun en üst bölümünde yeralan “Kat Filtresi”ni kullanarak tüm katlardaki kolonların veya sadece seçtiğiniz bir
kattaki kolonların donatı hesabının yapılmasını sağlayabilirsiniz.
İşaretleyicinizle bu veri alanının hemen sağındaki aşağı ok işaretini tıkladığınızda karşınıza binadaki katların
isimlerinden oluşan bir liste gelecektir. Bu listeden kolonlarının donatı hesaplarını yaptırmayı istediğiniz katı
seçebilirsiniz. Tüm katlardaki kolonların donatı hesaplarını bir defada yaptırmak için listedeki ilk seçenek olan “Tüm
Katlar”ı işaretlemeniz yeterli olacaktır.
Kolon Donatı Hesabı’nı başlatmak için işaretleyiciniz ile “Hesap” butonunu tıklayınız.
Kolon Komple Donatı Hesabı yaptırdıktan sonra çeşitli uyarılar ve bilgilerin yeraldığı bir rapor hazırlanacaktır.
Hazırlanan bu raporu “Mesajlar” butonuna basarak dilerseniz ekranda inceleyebilir, dilerseniz de kağıda
aktarabilirsiniz.
Donatı Seçimi ve Yenileme Seçenekleri

Kolon Donatı Hesabı sonrasında yeni donatı seçmek veya mevcut donatıları kontrol etmek isteyebilirsiniz.
Otomatik Kolon Donatı Hesabı menüsünde tasarım için aşağıdaki seçenekler bulunmaktadır:
Donatı Kontrolü Yap (Yetersiz Donatılı Kolonlara Yeniden Donatı Seç): Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kolon
Donatı Hesabı yaparsanız, kolonların daha önceki tasarımlar sonucunda seçilmiş donatıları yeterli ise
değiştirilmeyecektir. Sadece yetersiz donatılı kolonların donatıları yeniden seçilecektir.
Donatı Kontrolü Yap (Yetersiz Donatılı Kolonlara Donatı Seçme): Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kolon Donatı
Hesabı yaparsanız, kolonların daha önceki tasarımlar sonucunda seçilmiş donatıları değiştirilmeyecektir. Kolon
tablosunda, donatıları yetersiz kolonlar kırmızı bir “X” ile işaretlenecektir. Bu seçeneği kullanarak mevcut binaların
donatılarını elle girip donatı kontrolü yapabilirsiniz.
Tüm Donatıları Yeniden Seç: Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kolon Donatı Hesabı yaparsanız, kolonların donatıları
yeniden seçilecektir.
Kolon Donatı Optimizasyonu

“Tasarım” sayfasındaki “Donatı Optimizasyonu” butonuna bastığınızda yapıdaki tüm
kolon ve perdelerin donatılarını düzenleyebileceğiniz “Donatı Optimizasyonu” formu
ekrana yüklenecektir.
Bu tabloları aşağıdaki amaçlarla kullanabilirsiniz:

1. Seçilen Donatıların Optimizasyonu: Kolon donatı hesapları sonucunda seçilen donatıların genel
kontrolünü ve elle yapmak istediğiniz düzenlemeleri gerçekleştirebilirsiniz. Örneğin, bir kolona üst katta
daha fazla donatı yerleştirilmişse, bu donatının alt katlarda da devam ettirilmesi gereklidir. Bu tabloları
kullanarak her bir kolon aksını inceleyebilir, kolon ve perde donatılarını optimize ederek
2. Elle Donatı Girilmesi: Özellikle mevcut yapıların kapasite kontrolünü yapmak istediğiniz zamanlarda tüm
donatıları bu menüleri kullanarak düzenleyebilirsiniz. Bu amaçla, öncelikle tüm kolonların donatı
hesaplarını gerçekleştirin. Daha sonra bu tabloyu kullanarak donatıları mevcut yapının donatılarına göre
yeniden düzenleyin.
Bu tablolar kullanılarak poligon kesitli kolonların donatıları düzenlenemez. Poligon kolonların donatılarını
“İnteraktif Donatı Hesabı” menüsünü kullanarak düzenleyebilirsiniz.
Kolon Aksı Listesi

Her bir kolon aksında katlar boyunca yeralan kolonları “Kolon Aksı Listesi”ni kullanarak seçebilirsiniz. Bu listede,
kolon aksının etiketi ile bu aksta yeralan en alt kattaki kolonun etiketi görülecektir. Bu listeden seçtiğiniz kolon
aksında katlar boyunca yeralan tüm kolon (veya perdeler) tabloya yüklenecektir.
Tabloda yeralan kolonların donatılarını değiştirdiyseniz, kolon aksı listesinden yeni bir aks seçimi yapmadan önce
tablodaki aksı kaydetmeniz gereklidir. Bu amaçla “Aksı Kaydet” butonuna basmanız yeterlidir.
Kolon Donatılarının Düzenlenmesi

Seçilen aksta katlar boyunca yeralan tüm kolonlar kolon tablosuna yüklenecektir. Bu tabloda yeralan donatı alanları
düzenlenebilir niteliktedir. Bu tabloda donatı adetleri ve donatı çapları veri alanlarını isteğinize göre
Bu tablolar kullanılarak poligon kesitli kolonların donatıları düzenlenemez. Poligon kolonların donatılarını “İnteraktif
Donatı Hesabı” menüsünü kullanarak düzenleyebilirsiniz.
Düzeltmelerin Kaydedilmesi
“Aksı Kaydet” butonu seçili aksta yeralan kolonlardaki donatı bilgilerini kaydetmek amacıyla kullanılabilir.
Tabloda yeralan kolonların donatılarını değiştirdiyseniz, kolon aksı listesinden yeni bir aks seçimi yapmadan önce
tablodaki aksı bu butona basarak kaydedin. Aksi halde kolon aksında yeralan değişiklikler kaydedilmeyecektir.
Kolon Donatı Optimizasyonu Menüsünden Çıkış

Kolon donatı optimizasyonu menüsünden çıkış için “Kapat” butonunu kullanabilirsiniz.
Kolon Kapasite Analizleri

Kolon/Perde Donatı Hesapları menüsünde; “Tasarım” sayfasındaki “Kolon Kapasite Analizleri” butonu ile
kullanıcılara özellikle Onarım-Güçlendirme projelerinde yararlı olabilecek bir tablo sunulmaktadır.
Kolon Analiz Raporunda, binada yeralan tüm düşey taşıyıcı elemanların boyutları, kesit alanları, gereken ve
sağlanan donatı alanları, elemanların taşıma gücüne göre taşıyabileceği en büyük eksenel kuvvetler, elemanın x ve y
yönündeki kapasite momentleri, elemanlarda oluşan en büyük kesme kuvvetleri ve limit kesme kuvvetleri ile ilgili
bilgiler verilmektedir.
Bu seçeneği kullanarak oluşturduğunuz tablolar özellikle mevcut yapıların kapasitesinin belirlenmesi amacıyla
kullanılmaktadır. Kolon kapasite analizi hesaplarında, öncelikle kolonlardaki mevcut donatıların girilmesi gereklidir.
Kolon Etkilerinin Listelenmesi
Kolon donatı hesapları sırasında, Bina Analizinden gelen tüm kombinasyon sonuçları
(eksenel yükler ve momentler) arasından en kritik kombinasyon program tarafından
otomatik olarak seçilmekte ve buna bağlı olarak donatı hesabı yapılmaktadır.
Her kolon için donatı hesabında kullanılan en kritik kombinasyonu görmek için
“Tasarım” sayfasındaki “Kolon Etkileri Listesi” butonuna basınız. “Kolon Etkileri
Listesi” formu ekrana gelecektir. Bu menüde isterseniz sadece temele yük aktaracak
olan 1. Kat kolonlarını yada projedeki tüm kolonları listeleyebilirsiniz. Bu listeleme
işleminde kolon için hesaplanmış tüm kombinasyon sonuçları yada sadece kolonun
donatı hesabı için seçilmiş en kritik kombinasyonu görmek mümkündür.
Kolonların Yazdırmak İçin İşaretlenmesi

“Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsündeki tabloda “Yaz” hücreleri donatıları hesaplanan kolonlar ile ilgili olarak
kullanıcıya bilgi vermek amacıyla işaretlenecektir.
Tabloda yeralan “Yaz” kolonundaki işaret, donatı hesap sonuçları raporuna bu kolon veya perdenin de dahil
edileceği anlamına gelmektedir. “Tasarım” sayfasındaki “Hesap Raporu” butonuna bastığınızda yalnızca “Yaz”
hücresi işaretli olan kolon ve perdeler kağıda aktarılacaktır.
“Yaz” hücresindeki işareti kaldırarak çıktı almak üzere işaretlenmiş bir kolonun hesap sonuçları raporuna dahil
edilmemesini sağlayabilirsiniz.
Tüm kolon ve perdelerin yazdırılmak üzere işaretlenmesi işlemini “Tasarım” sayfasındaki “Tüm Kolonları İşaretle”
seçeneğini kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
“Tasarım” sayfasındaki “İşaretleri Kaldır” seçeneğini kullanarak tüm kolon ve perdelerin “Yaz” hücresindeki işaretin
kaldırılarak hesap raporuna dahil edilmemesini sağlayabilirsiniz.
Kolon Donatı Hesabı Raporu

“Yaz” kolonundaki işaret bulunan Kolon ve Perdelerin, donatı hesap sonuçları raporunu almak için “Tasarım”
sayfasındaki “Hesap Raporu” butonunu kullanabilirsiniz.
Kolon Listesini Yazdır

Kolon/Perde Donatı Hesapları menüsündeki bilgileri Tablo halinde görebilmek için ve yazıcıya aktarabilmek için;
“Tasarım” sayfasındaki “Kolon Tablosu” butonunu kullanabilirsiniz. Bu tablo yardımıyla kolon ve perde
elemanlarınızda bulunan donatıları ve yetersizlikleri toplu olarak inceleyebilirsiniz.
Perde Tasarım Zarfı Momentleri

Perde tasarımına esas olması zorunlu olan tasarım momentlerinin hesabında
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” şartnamesi
“Madde 3.6.6.1”e göre hesap yapılmasını sağlamak için; “Tasarım” sayfasındaki
“Perde Tasarım Zarfı” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Bu seçeneğin kullanılabilmesi için; “Tasarım” sayfasında “Ayarlar ve Parametreler” butonuna basınız. Ekrana gelen
“Ayarlar ve Parametreler” formundaki “Tasarım” sayfasında “TDY 2007” sekmesinde yeralan “Sünek Perde
Tasarımında Zarf Momentleri Kullan” kutucuğunun işaretli olması gerekir.
Bu menüdeki tabloyu kullanarak seçtiğiniz perde aksında yeralan perdeleri tüm katlar boyunca
görüntüleyebilirsiniz.
Kolon Aksı Listesi
Her bir perde aksında katlar boyunca yeralan perdeleri “Kolon Aksı Listesi”ni kullanarak seçebilirsiniz. Bu listede,
kolon aksının etiketi ile bu aksta yeralan en alt kattaki perdenin etiketi görülecektir. Bu listeden seçtiğiniz kolon
aksında katlar boyunca yeralan tüm perdeler tabloya yüklenecektir.
Perde Açısı: Perdenin planda pozitif x-ekseni ile yaptığı açıdır.
Kritik Perde: Kritik Perde tanımına uygun olarak kritik yükseklik içinde kalan perdeler bu kolonda işaretlenmiş
olacaktır.
Ma (alt/üst): Perde alt ve üst ucunda analiz sonucunda hesaplanmış olan deprem momentleridir.
Md (alt/üst): Perde alt ve üst ucunda “Madde 3.6.6.1”e göre hesaplanmış olan tasarım zarfı momentleridir.
Yük Hali
Analiz momentlerinin ve tasarım zarfı momentlerinin görüntülenmesini istediğiniz deprem yük halini bu listeyi
kullanarak belirleyebilirsiniz.
Perde Kritik Yükseklik Kontrolü

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar
Hakkında Esaslar (TDY 2007)” şartnamesi uyarınca perde kritik yüksekliklerini
hesaplayarak hangi katlardaki perdelerin kritik olarak donatılandırılacağını otomatik
olarak belirlemektedir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin belirlediği bu “Kritiklik Durumlar” kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
1. Yapıdaki tüm perdeler kritik olarak donatılandırılabilir.
2. Bazı perde aksları aşağıdan yukarıya doğru kritik olarak donatılandırılabilir.
“Aks Düzenle” düğmesine basarak seçili olan perde aksının tamamını “kritik yükseklik içinde” ya da “kritik
yükseklik dışında” şeklinde belirleyebilirsiniz.
“Tüm Perdeleri Düzenle” düğmesine basarak yapıdaki tüm perdeleri tüm katlarda “kritik yükseklik içinde” ya da
“kritik yükseklik dışında” şeklinde belirleyebilirsiniz.
“Varsayılan Değerler” düğmesine basarak programın yönetmelik gereğince hesapladığı kritik yükseklik
içinde/dışında olma durumlarına geri dönebilirsiniz.
Listedeki “Kritik Perde” sütununda yer alan hücrelere tıklayarak herhangi katta bir perdenin kritiklik durumunu
ayarlayabilirsiniz.
Önemli Not: Kullanıcı tarafından değiştirilen kritik yükseklik durumları analiz esnasında bozulmaz.
Kolon Detay Açılımları

Probina Orion Bina Tasarım Sistemiyle, kolon donatıları hesaplandıktan sonra uygulamaya geçilebilmesi için detay
çizimleri oluşturulur. Kolonların tek tek, kat bazında ya da toplu olarak paftalanması özellikleri mevcuttur. Ayrıca,
kolon kesitlerinin katlar arasında değişimini gösteren “Kolon Kesit Çizimleri” de hazırlanır.
Kolon Kesit Çizimleri

Kolon kesitlerini katlar boyunca bir tablo şeklinde çizdirmek için “Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsünde
“Detay Çizimleri” sayfasındaki “Kolon Kesit Çizimleri” butonunu kullanabilirsiniz.
Kolon Aksları Listesi
Yapıdaki her kolon aksı bu listede birer sıra olarak yeralmaktadır. Bu listede, kolon aksının etiketi ile bu aksta
yeralan en alt kattaki kolonun etiketi görülecektir. Çizdireceğiniz paftada yeralmasını istediğiniz kolon akslarını bu
listeden işaretleyerek dahil edebilirsiniz.
Özellikle kat planında fazla kolon ve perde olan yapılarda kolon akslarını gruplayarak paftalara bölebilirsiniz.
Kat Listesi
Yapıdaki katlar bu listede birer sıra olarak yeralmaktadır. Çizdireceğiniz paftada yeralmasını istediğiniz katları bu
listeden işaretleyerek dahil edebilirsiniz.
Özellikle yüksek yapılarda katları gruplayarak paftalara bölebilirsiniz.
Paftadaki En Üst Kat

Paftada görülmesini istediğiniz en üst katın numarasını bu veri alanına girebilirsiniz.
Pafta No
Çizdireceğiniz paftanın numarasını bu veri alanına girebilirsiniz. Çizim paftası bu alana gireceğiniz pafta numarası
kullanılarak adlandırılacaktır.
Kolon Kesit Detay Çizimlerinin Hazırlanması

Kolon kesit detay çizimlerinin hazırlanması için bu dialogda yeralan “Çiz” butonuna basmanız gereklidir.
Bu butona basarak çizim işlemini başlattığınız zaman oluşacak paftanın boyutları bildirilecektir. Bu kolon aksı ve kat
seçimi işlemlerini tekrarlayarak pafta boyutlarını isteğinize göre ayarlayabilirsiniz.
Kolon kesit detay çizimlerini isteğinize göre özelleştirmek için; “Tasarım” sayfasında “Ayarlar ve Parametreler”
butonuna basınız. Ekrana gelen “Ayarlar ve Parametreler” formundaki “Detay Çizimleri” sayfasında “Kesit Çizimleri”
sekmesinde yeralan parametreleri isteğinize göre düzenleyebilirsiniz.
Kolon Kesit Detay Çizimleri Menüsünden Çıkış

Kolon Kesit Detay Çizimleri menüsünden çıkış için “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Detayların Paftalara Yerleştirilmesi

Kolon detaylarının paftalara yerleşimini sağlamak için, “Detay Çizimleri” sayfasında yeralan “Pafta Düzenleme”
butonuna basınız. Ekrana “Probina Pafta Düzenleme Menüsü” yüklencektir.
“Probina Pafta Düzenleme Menüsü” ile oluşturulan paftaları herhangi bir nedenle silerek iptal etmek isterseniz “Sil”
“Probina Pafta Düzenleme Menüsü” 4 bölümden oluşmaktadır:
Pafta Çizim Bölümü Paftanın çizim olarak görüldüğü bölümdür. Bu bölümde pafta ve üzerine
yerleştirdiğiniz detayları grafik olarak izleyebilirsiniz.
Detay Listesi Formun sağ üst bölümünde yeralan Detay Listesinde donatıları atılmış tüm kolon
ve perdeler yeralacaktır. Aksların listedeki sıralamasını Kontrol veri alanında
yeralan seçenekleri kullanarak gerçekleştirebilirsiniz. Kolon yada perde ismi, kat
bilgisi ve detayı yerleştirdiğiniz paftanın numarası da tabloda listelenecektir.
Kontrol Veri Alanları Paftanın çeşitli parametrelerini formun sağ alt bölümünde tab’larla ayrılmış iki
sayfadan oluşan veri alanlarını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Mesaj Satırı Yaptığınız işlemler sırasında bilgi amaçlı tüm mesajlar ve hatalar formun sol alt
bölümünde yeralan mesaj satırında izlenecektir.
“Probina Pafta Düzenleme Menüsü”nü “Çıkış” butonuna basarak kapatabilirsiniz. Editörden çıkmadan önce güncel
paftanızı “Sakla” butonunu kullanarak kaydetmeyi unutmayın.
Pafta Seçimi
İlk defa olarak bu editöre Yeni bir paftaya başlamak için öncelikle pafta seçmeniz gereklidir. Bunun için
giriyorsanız “1” numaralı “Kontrol Veri Alanları”ndaki “Pafta” sayfasında bulunan “Yeni” butonuna
pafta hazır olarak ekrana basabilirsiniz. Ekrandaki mevcut paftanın kaydedilebilmesi için bir uyarı mesajı
gelecektir. gelecektir. Gerekiyorsa, “Evet” yanıtını seçerek devam edin.
Pafta numaraları 1 ile 99 Karşınıza gelecek olan “Yeni Pafta” formuna yeni paftanın numarasını girip
arasında girilebilir. “Sakla” butonuna basarak yeni paftayı güncel hale getirin. Yeni pafta açmaktan
vazgeçtiyseniz “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Yeni paftanın boyutu bir önceki paftanın boyutu ile aynı olacaktır. Editörü ilk olarak kullanıyorsanız pafta boyutu
“A0” olarak seçilmiş olacaktır.
Güncel paftanın boyutunu istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Bunun için “Yeni” butonunun hemen üzerinde
yeralan ve üstünde güncel paftanın boyutu yazan butonu kullanın. Bu butona bastığınız zaman karşınıza “Pafta
Boyutları” formu gelecektir. Bu formun en üstünde yeralan listeyi (yanındaki ok işaretini tıklayarak) açarsanız
tanımlı standart paftaların listesi karşınıza gelecektir. Bu listeden seçim yapabileceğiniz gibi, listenin hemen altında
yeralan “Pafta Genişliği” ve “Pafta Yüksekliği” veri alanlarına da istediğiniz pafta boyutlarını girebilirsiniz.
Bu formu “Sakla” butonunu kullanarak kapatırsanız güncel paftanın boyutları seçtiğiniz boyutlara uygun olarak
yenilenecektir.
Paftanın gerçek boyutları ile içindeki çerçeve arasındaki boşluğu “Çer. Payı” veri alanına yazarak kontrol
edebilirsiniz.
Güncel paftayı silmek için “Pafta” sayfasındaki “Sil” butonunu, yaptığınız değişiklikleri kaydetmek için formun en
altında yeralan “Sakla” butonunu kullanabilirsiniz.
Detayların Paftaya Yerleştirilmesi ve Düzenlenmesi

Sadece listedeki “Pafta” hücresi boş olan kolon detaylarını paftalara yerleştirebilirsiniz.
Yerleştirme işlemi için işaretleyicinizi kullanmanız gereklidir. İşaretleyiciniz ile detayını yerleştireceğiniz kolon
isminin üzerine gidin ve işaretleyicinin sol butonuna basın. Butonu basılı tutarak seçtiğiniz detayı paftaya doğru
sürükleyin ve işaretleyicinizin butonunu bırakın.
Bu şekilde öncelikle detayı paftada rastgele bir noktaya bırakmış oluyorsunuz. Daha sonra sürükleme yöntemini
tekrar kullanarak bu sefer detayı tutun ve paftada arzu ettiğiniz bölgeye doğru sürükleyin.
Paftaya yerleştirdiğiniz detaylar “grid”lere kenetlenerek yerleşecektir. Detayların referans noktası sol üst
köşeleridir. Bu nokta, detayı bıraktığınız yerdeki en yakın grid noktasına kenetlenecektir. Grid aralığını “Ayar”
sayfasındaki “Grid Aralığı” veri alanına yazarak isteğinize göre değiştirebilirsiniz.
Güncel detayı iki yöntemle paftadan iptal edebilirsiniz:
1. Tıklayarak seçili (güncel) hale getirdiğiniz detayı klavyedeki Del (delete) tuşuna basarak paftadan iptal
edebilirsiniz. Detay listesinde güncel detayın pafta numarasının silindiğini ve yeniden paftaya
yerleştirilebilir hale geldiğini göreceksiniz.
2. Diğer bir yöntem olarak olarak aksın tamamı paftanın dışında kalacak şekilde sürükleyerek bırakabilirsiniz.
3. Pafta listesindeki detayları “Kontrol Veri Alanları”nda yeralan “Ayar” sayfasındaki “Sıralama Kriteri”
alanlarını kullanarak “Pafta Numaralarına” veya “Katlara” göre sıralayabilirsiniz.
Kolon Detay Açılımlarının Çizdirilmesi

Donatı hesaplarını ilgili menüleri kullanarak tamamladığınız kolon detaylarını çizim paftalarına yerleştirdikten sonra
detayların çizdirilmesi işlemine geçebilirsiniz.
Bu amaçla öncelikle “Probina Pafta Düzenleme Menüsü”nü “Çıkış” butonuna basarak kapatınız.
“Kolon/Perde Donatı Hesapları” formunda “Detay Çizimleri” sayfasında yeralan “Donatı Detay Çizimleri” butonuna
basınız. Butona bastığınız zaman ilk olarak karşınıza düzenlediğiniz paftaların numaralarının yeraldığı bir liste
gelecektir. Bu listeden bir pafta seçmek için ilgili paftanın üzerinde çift tıklamanız veya paftayı seçerek “Tamam”
butonuna basmanız yeterli olacaktır.
Tüm paftaların çizimini hazırlamak ve çizicinize aktarmak için sırasıyla düzenlemiş olduğunuz her paftayı bu şekilde
seçerek donatı detaylarını hazırlamanız gerekmektedir.
Kolon Detayları Paftasının İncelenmesi

Bu menülerde yeralan tüm Hazırladığınız pafta Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile entegre halde
seçenekler kolay erişim bulunan ProCAD çizim ortamında açılacaktır. Bu ortam genel CAD
amacıyla Araç Çubuğuna da programlarında bulunan tüm fonksiyonelliklere sahiptir.
yerleştirilmiştir.
Çizimler doğrudan DXF formatında hazırlanır ve birbiriyle ilişkili çizim nesneleri
“Akıllı Nesne Gruplama” özelliği kullanılarak gruplanabilir.
Kolon Aplikasyonu Planlarının Hazırlanması

Donatı Hesaplarını tamamlamış olduğunuz kolon ve perde elemanlarınıza ait
Kolon Aplikasyonu Planı Aplikasyon Plan çizimlerini hazırlayabilirsiniz. Etriye ve çiroz açılımlarını ilgili
Butonu kolonun yanında ya da dilerseniz de tüm etriye açılımlarını çizim paftasının sizin
göstereceğiniz bir yerinde olmasını sağlayacak şekilde çizdirebilirsiniz.
Kolon/Perde donatı hesabı bitirildiğinde kolon aplikasyon planı da pozlamalarla
birlikte hazırlanmış ve çizilmiş olur. Kolon aplikasyonu ile donatı hesabı dinamik
olarak birbirine bağlıdır. Yani herhangi bir kolonun donatı hesabı değiştirildiği
anda aplikasyonda yer alan pozlamalar ve çizimler de değiştirilir.
Donatıları Düzenle Menüsü
Kolon Aplikasyon Planı çizimlerinin hazırlanması işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:

1. Grafik Editör Ekranında sol-alt bölümde yeralan “Görüntü Kontrol Komutu” butonlarından “Kolon
Aplikasyonu Planı” butonuna basınız.
2. Kolon Aplikasyon Planı çizimini hazırlatmak istediğiniz katı Yapı Ağacındaki ilgili kat numarasını çift
tıklayarak veya “Bina” çekmenüsündeki “Kat Seç”i kullanarak seçiniz.
Kolon/Perde Donatılarının Çizilmesi

Kolon Aplikasyon Planı çizimlerinde kolon ve perdelerin donatılarının çizilmesini sağlamak için; “Ekran”
çekmenüsünde veya araç çubuklarında yeralan “Donatıları Düzenle” başlığı altındaki “Donatıları Güncelle”
şeçeneğini işaretleyiniz.
Burada ekrana gelen formda yeralan “Aktif Kattaki Tüm Kolonlara/Perdelere Uygula” seçeneğini kullanarak sadece
seçtiğiniz katta donatıların kolon ve perdeler içine çizilmesini sağlayabilirsiniz.
“Modeldeki Tüm Kolonlara/Perdelere Uygula” seçeneğini kullanmanız halinde ise binanızda bulunan tüm
katlardaki donatılar kolon ve perdeler içerisine çizilecektir. Çizilen donatıları silmek için “Donatıları Sil” seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Etriye ve çiroz açılımlarının kolonların ve perdelerin hemen yanına yapılmasını sağlamak için; “Ekran”
çekmenüsünde veya araç çubuklarında yeralan “Donatıları Düzenle” başlığı altındaki “Tüm Kolon Etriye Açılımları
(Kolon Yanı)” şeçeneğini işaretleyiniz. Etriye açılımları ait oldukları kolon yanıbaşında otomatik olarak çizilecektir.
Bu şekilde çizilen etriye açılımlarını silmek için; “Tüm Kolon Etriye Açılımları Sil (Kolon Yanı)” şeçeneğini
kullanabilirsiniz.
Yatay Donatıların Pafta Yanına Çizilmesi

Etriye ve çiroz detay çizimlerinin paftanın yanıbaşına çizilmesini sağlamak için; “Ekran” çekmenüsünde veya araç
çubuklarında yeralan “Donatıları Düzenle” başlığı altındaki “Kolon Etriye Açılımları (Pafta Yanı)” şeçeneğini
işaretleyiniz. Ardından açılımların çizilmesini istediğiniz yeri paftada gösteriniz. Etriye açılımları gösterdiğiniz nokta
sol-alt nokta olacak şekilde çizilecektir.
Çizilen etriye açılımlarını silmek için; “Kolon Etriye Açılımları Sil (Pafta Yanı)” şeçeneğini kullanabilirsiniz.
Boyuna Donatı Açılımlarının Çizilmesi

Seçtiğiniz kata ait kolon boyuna donatı açılımlarının çizilmesini sağlamak için; “Ekran” çekmenüsünde veya araç
çubuklarında yeralan “Donatıları Düzenle” başlığı altındaki “Kolon Boyuna Donatı Açılımları” şeçeneğini
işaretleyiniz.
Ardından boyuna donatı açılımlarının çizilmesini istediğiniz yeri paftada gösteriniz. Boyuna donatı açılımları
gösterdiğiniz nokta sol-alt nokta olacak şekilde çizilecektir.
Çizilen boyuna donatı açılımlarını silmek için; “Kolon Boyuna Donatı Açılımları Sil” şeçeneğini kullanabilirsiniz.
Donatı Metraj Tablosunun Paftaya Yerleştirilmesi

Seçtiğiniz kata ait detaylı demir metrajını alabilmek için; “Ekran” çekmenüsünde veya araç çubuklarında yeralan
“Donatıları Düzenle” başlığı altındaki “Metraj Tablosu” şeçeneğini işaretleyiniz. Ardından demir metrajının
çizilmesini istediğiniz yeri paftada gösteriniz. Metraj tablosu pafta üzerinde gösterdiğiniz yer sol-üst nokta olacak
şekilde çizilecektir.
Pafta üzerine çizilen metraj tablosunu silebilmek için; “Metraj Tablosu Sil” şeçeneğini kullanabilirsiniz.
Kolon Aplikasyonu Planlarının DXF Formatında Kaydedilmesi

Ekrana çizmiş olduğunuz kolon aplikasyon paftanızı “DXF” dosya formunda diske kaydetmek için, Araç çubuklarında
yeralan “DXF Dosyası İhraç” seçeneğini işaretleyin.
Kolon ve Perde Donatı Hesapları Menüsünden Çıkış

Kolon ve Perde Donatı Hesabı Menüsü’nü kapatmak için “Dosya” çekmenüsü altındaki “Çıkış” seçeneğini veya
ekranın üst kısmında yer alan “Çıkış” butonunu kullanabilirsiniz.
Kiriş Donatı Hesapları
Grafik Editör ekranının üst kısmında yer alan çekmenüde “Program” çekmenüsü altından “Kiriş Donatı Hesapları ve
Çizimleri” butonunu işaretleyicinizle tıkladığınız zaman, kirişlerinizi otomatik veya interaktif olarak donatılandırmak
üzere “Kat Kirişleri”, “Nervür Kirişleri” ve “Temel Kirişleri” alt menü başlıklarını görebilirsiniz. Bu başlıklardan birini
seçtiğinizde ekrana “Kiriş Donatı Hesabı” formu yüklenecektir.
“Kat Kirişleri”, “Nervür Kirişleri” yada “Temel Kirişleri” başlıklarından birini seçmekle bu forma sadece ilgili gruptaki
kirişlerin liste halinde getirilmesini sağlamış olursunuz. Ancak form üzerinde yapılacak olan çalışma her üç gruptaki
kiriş aksları için hemen hemen birbirinin aynıdır.
Bina analizini hatasız olarak tamamladığınız zaman, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi kirişlerdeki maksimum
etkilerden oluşan bir "Kiriş Özet Dosyası" hazırlar. Bu dosya Kiriş Donatı Hesabı için veri olarak kullanılacaktır. Daha
sonra Kiriş Donatı Hesabı menüsünün alt menülerini kullanarak tüm akslardaki kirişleri interaktif veya otomatik
olarak donatılandırabilirsiniz.
Kiriş donatı hesaplarında kullanılan beton ve çelik sınıflarının seçimi için “Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi”
sayfasında yeralan “Malzeme” bölümü kullanılmalıdır. Özellikle kiriş tasarımında kullanılması istenmeyen donatı
çeliği çapları malzeme bölümünden kapatılabilir. Kiriş Tasarım Ayarları bölümü kullanılarak minimum ve limit çaplar
belirtilebilir.
Nervür kirişlerinin analiz sonuçlarını içeren bilgiler, “Program” çekmenüsü altında yeralan “Nervür Döşeme
Analizleri” seçeneği kullanılarak oluşturulmaktadır. Bu seçeneği kullanarak hesabını yaptırdığınız nervür aksları,
donatı hesabı ve seçimi için Kiriş Donatı Hesabı menüsüne otomatik olarak aktarılacaktır.
Temel kirişlerinin donatı hesabını yapabilmek için ise öncelikle Grafik Editör’de “Sürekli Temel Hesapları”nı
yaptırmış olmanız gerekmektedir. Bu hesaplar sırasında oluşan Sürekli Temel Aksları, Kiriş Donatı Hesabı formuna
otomatik olarak aktarılacaktır.
Kiriş Donatıları Özeti Nasıl Oluşturuluyor

“Kiriş Donatı Hesabı” modülü, donatı hesaplarına esas olmak üzere her kiriş için 6 adet “Tasarım Momenti” ve 1
adet “Tasarım Kayma Kuvveti”ne gereksinim duymaktadır.
Bu momentler sırasıyla kirişin:
1. Sol mesnet üst kenarında
2. Sağ mesnet üst kenarında
3. Açıklık üst kenarında
4. Açıklık alt kenarında
5. Sol mesnet alt kenarında
6. Sağ mesnet alt kenarında
çekme oluşturan en olumsuz değerlerdir.
Kirişin etriye hesabında kullanılacak olan “Tasarım Kayma Kuvveti” ise, sol ve sağ mesnette elde edilen en olumsuz
kayma kuvvetidir.
Bu değerleri “İnteraktif Donatı Hesabı” menüsünde yeralan “Donatı Hesabı” butonunu kullanarak inceleyebilirsiniz.
Donatı hesapları için seçilen tüm etkiler ayrıca donatı hesabı çıktılarında da yeralacaktır.
Kat Kirişleri
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Bina Analizi Modülü, hesaba katılan tüm yükleme kombinasyonları kullanılarak
elde edilen analiz sonuçlarını, donatı hesabı için “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne tamamen otomatik olarak
aktarmaktadır.
Bina analizi sonucunda, kullanılan tüm yükleme kombinasyonlarından elde edilen etkiler gözönüne alınarak, her
kiriş için en olumsuz durumu oluşturan altı moment ile bir kayma kuvveti seçilmektedir.
Kirişin etriye hesabında kullanılacak “Tasarım Kesme Kuvveti” olarak, sol ve sağ mesnette tüm kombinasyonların
oluşturduğu en olumsuz değer seçilerek aktarılmaktadır.
Kesme kuvvetinin mesnet yüzünden kiriş derinliği mesafesindeki değerinin kullanılması seçeneğini işaretlediğiniz
zaman ise, kesme değerleri, kesme kuvveti zarf diagramından alınarak kullanılacaktır.
Nervür Kirişleri
Nervür kirişlerinin analizi “Grafik Editör” altında bulunan “Nervür Döşeme Tablosu”nda yeralan “Nervür Hesabı”
menüsü kullanılarak gerçekleştirilmektedir.
“Nervür Hesabı” sonucunda, Grafik Editör’de tanımlamış olduğunuz tüm nervür aksları sırayla analiz edilerek elde
edilen sonuçların özeti “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne tamamen otomatik olarak aktarmaktadır. Nervür kirişleri
için de kat kirişlerine benzer şekilde, kirişlerin mesnetlerinde ve açıklıklarında çekme oluşturan en olumsuz etkiler
seçilmektedir.
Tasarıma esas olan etkiler “Nervür Kirişleri” seçeneğini kullanarak “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne girdiğinizde
seçilerek oluşturulmaktadır. Bu nedenle, nervür kirişlerini donatılandırdıktan sonra tekrar “Nervür Hesabı”
menüsünü kullanarak nervür analizlerinde değişiklik yaparsanız, yeniden “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne
girdiğinizde aksların yeniden oluşturulup oluşturulmayacağını soran bir uyarı alacaksınız. Eğer bu uyarıya “Evet”
butonuna basarak cevap verirseniz daha önce seçmiş olduğunuz tüm donatılar silinecektir.
Temel Kirişleri
Grafik Editör’de“Sürekli Temel Hesapları” menüsünü kullanarak tüm sürekli temel kirişlerinin analizini
tamamladıktan sonra “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri” modülüne “Temel Kirişleri” seçeneğini kullanarak
girdiğinizde tüm olumsuz etkilerin aktarımı otomatik olarak gerçekleşecektir.
Tasarıma esas olan etkiler “Temel Kirişleri” seçeneğini kullanarak “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne girdiğinizde
seçilerek oluşturulmaktadır. Bu nedenle, temel kirişlerini donatılandırdıktan sonra tekrar “Sürekli Temel Hesabı”
menüsünü kullanarak hesaplarda değişiklik yaparsanız, “Kiriş Donatı Hesabı” modülüne girdiğinizde aksların
yeniden oluşturulup oluşturulmayacağını soran bir uyarı alacaksınız. Eğer bu uyarıya “Evet” butonuna basarak
cevap verirseniz daha önce seçmiş olduğunuz tüm donatılar silinecektir.
Grafik Editör ekranının üst kısmında yer alan çek menüde “Program” başlığı altından “Kiriş Donatı Hesapları ve
Çizimleri” butonunu işaretleyicinizle tıkladıktan ve hesabını yapacağınız kiriş tipini (Kat Kirişleri, Nervür Kirişleri veya
Temel Kirişleri) seçtikten sonra projenizdeki mevcut kiriş akslarından oluşan bir liste karşınıza gelecektir. Bu liste
üzerinde işaretleyicinizi kullanarak veya Klavyedeki Aşağı ve Yukarı Yön Tuşları ile hareket ederek kiriş aksı
seçebilirsiniz.
Akslar bir ekran sayfasından fazla ise tablonun sağ kenarında bulunan kaydırma çubuğunu veya çubuğun üzerindeki
aşağı ve yukarı ok işaretli butonların yardımıyla ve/veya klavyedeki PgUp ve PgDn tuşları ile sayfa değiştirebilirsiniz.
Bu formun üst bölümünde akslar ile ilgili işlevleri gerçekleştirebilmenizi sağlayan butonlar bulunmaktadır. Bu
butonları kullanarak seçtiğiniz bir aksı donatı hesapları editörüne yükleyebilir, silebilir veya yeni bir aks
ekleyebilirsiniz.
Kiriş Donatı Hesaplarının Yapılması

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin “Kiriş Donatı Hesabı” Menüsünü kullanarak kiriş akslarını iki yöntemle
donatılandırabilirsiniz:
İnteraktif Mod
Seçtiğiniz bir kiriş aksının donatı hesabını interaktif olarak yapmak amacıyla “Kiriş
Donatı Hesabı” formunun “Tasarım” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Donatı
Hesabı” butonunu kullanabilir veya işaretleyicinizin sol tuşunu çift tıklayabilirsiniz.
Bu yöntemle biraz daha fazla zaman kaybı yaşanmasına rağmen daha kontrollü hesap
ve çap seçimi gerçekleştirilebilmektedir. Özellikle kritik kirişlerin bulunduğu aksların
interaktif olarak donatılandırılmasında yarar vardır.
“Kiriş Donatı Hesabı“ Menüsü ile ilgili daha detaylı bilgi için “İnteraktif Kiriş Donatı
Hesabı” bölümüne bakabilirsiniz.
Otomatik Mod
“Kiriş Donatı Hesabı” formunun “Tasarım” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan
“Donatı Hesabı (Komple)” butonunu kullanarak bir defada tüm kirişlerin donatılarının
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından hesaplanarak seçilmesini
sağlayabilirsiniz.
Bu yöntem ile ilgili daha geniş bilgiyi “Otomatik Kiriş Donatı Hesabı” başlığı altında
bulabilirsiniz.
Kiriş Tablosu
Kat kirişleri için bu menüye girdiğinizde binada bulunan kirişler, Kiriş Tablosunda listelenecektir.
Kiriş Tablosunda aşağıdaki başlıklar bulunmaktadır:
Aks / Kat / Kısım: Bu başlıklar kiriş aksının etiketini oluşturmaktadır. Aynı aksta ve katta olup da birden fazla
süreksiz kiriş aksı halinde parçalanmış akslarda “Kısım” başlığı, bu aksın sıra numarasını belirleyecektir.
nKiriş: Kiriş aksındaki toplam kiriş adedidir.
Dizayn: Akstaki kirişlerin tasarım durumunu belirtir. “X” işareti, aksta yetersiz donatılı kiriş bulunduğunu gösterir.
K. Oranı: Akstaki en kritik kirişin en kritik kesitinin gerekli donatı alanının sağlanan donatı alanına oranıdır. “1”den
büyük değerler aksta en az bir kesitin yetersiz olduğunu gösterir.
Yaz: Kiriş donatı hesaplarını hazırlayacağınız hesap raporuna dahil etmek için bu alanı işaretlemeniz gereklidir. Bu
alanda işareti olan akslar rapora dahil edilecektir.
Pafta: Kiriş akslarının paftalara yerleştirildikten sonra bulunduğu paftanın numarası bu kolonda görülecektir. Pafta
başlığı boş olan akslar paftalara yerleşimi yapılmamış akslardır.
Adet: Bu akstan binadakaç adet olduğu bilgisi bu kolonda yeralmaktadır.
Kirişler: Aksta bulunan kirişlerin etiketleri bu bölümde listelenecektir.
Kiriş tablosu aşağıda anlatıldığı gibi düzenlenebilir:
Kiriş Akslarının Filtrelenmesi

“Kiriş Donatı Hesabı” formunun “Tasarım” sayfasındaki “Aksları Filtrele” butonunu kullanarak projede istediğiniz
özelliklere sahip aksları listeleyebilirsiniz.
“Eleman Filtreleri” menüsünde “Kat Etiketine göre Filtrele”, “Eleman Etiketine göre Filtrele”, “Donatısız veya
Yetersiz Elemanları Listele” seçenekleri mevcuttur.
Bu menüde yer alan filtreleri aynı anda kullanabilirsiniz. Örneğin “1. ve 3. Katta 1 aksını filtrele” gibi.
“Kat Etiketine göre Filtrele” kutucuğu seçildiğinde menünün sağında projenizdeki mevcut katlar listelenecektir. Bu
listeden istediğiniz kattaki kiriş akslarını kiriş tablosunda listelenmek üzere seçebilirsiniz. Benzer şekilde “Eleman
Etiketine göre Filtrele” kutucuğunu işaretlediğinizde projenizde bulunan kiriş aksları listelenecektir. Listeden
seçtiğiniz aks veya akslar ekranda görüntülenecektir.
“Donatısız veya Yetersiz Elemanları Listele” kutucuğunu işaretlediğinizde ise ekranda donatısı atılamayan kirişlerin
bulunduğu akslar listelenecektir.
Filtreleme işlemini sonlandırarak tüm elemanları tekrar listemek istediğinizde, “Filtreleri İptal Et” düğmesine
basabilirsiniz.
Tablodaki Sıralama Biçimininin Değiştirme

Kiriş tablosu ekrana ilk geldiğinde kiriş aksları önce etiketlerine daha sonra da bulundakları kata göre sıralanacaktır.
“Grup” , “Aks” veya “Kat” başlıklarını sürükleyerek tablodaki sıralama biçimini değiştirebilirsiniz. Bu işlemin
ardından ilk başlık ana sıralama kriteri, sonraki başlıkta ikincil sıralama kriteri olacaktır.
İnteraktif Kiriş Donatı Hesabı

Kiriş Donatı Hesabı Menüsünde yer alan Kiriş Tablosundan herhangi bir aksı seçtikten sonra bu aksın interaktif
donatı hesabını yapabilmek için “Tasarım” sayfasında yeralan “Donatı Hesabı” butonuna basabilir ya da
işaretleyicinizin sol tuşunu çift tıklayabilirsiniz.
Ekrana yüklenen interaktif kiriş tasarım editörü tab’larla ayrılmış iki sayfdan oluşmaktadır. Bu sayfalar "Kirişler" ve
"Donatılar" sayfası olarak adlandırılmıştır. Bu sayfalar arasında ilgili başlıkları tıklayarak geçiş yapabilirsiniz.
Aks ve Kiriş Bilgileri Editörünün Kullanımı

“Kirişler” sayfasını tıkladığınızda ekrana gelen “Aks ve Kiriş Bilgileri” Editörü yeralan veri alanları, güncel akstaki
kirişlerle ilgili geometri bilgilerini içermektedir. Bu editörü kullanarak, girmekte olduğunuz aksın kestiği diğer
aksların birbirine olan mesafeleri ve bu akslarda yeralan kolon (veya saplama kiriş) boyutları tanımlanmaktadır.
Kiriş Aksını editöre yükledikten sonra aksta yeralan kirişler üzerinde istediğiniz değişikliği yapabilir ve donatılarını
seçebilirsiniz.
“Aks ve Kiriş Bilgileri” Editöründe yeralan tablodaki kolonlar aşağıda detaylı bir biçimde açıklanmıştır:
Aks İsmi
Editöre yüklediğiniz aksın her kiriş mesnetinde kestiği aksın adı bu veri alanında görülecektir. “Aks İsmi” en fazla 4
karakter ile sınırlıdır.
Mesafe
İlgili satırda yeralan kiriş açıklığı bu kolonda yeralmaktadır. “Mesafe” değeri, yazıldığı satırdaki aks ile bir sonraki
satırdaki aks arasındaki toplam uzaklıktır.
Kiriş İsmi
Probina Orion Bina Tasarım Bu kolondaki her satırda, aksta yeralan kirişlerin isimleri (sırasıyla) girilmektedir.
Sistemi‘nin Grafik Editörü Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından kullanılan Kiriş isimleri en geniş haliyle
tarafından üretilen kiriş aşağıdaki formdadır:
etiketleri formunu Grafik
Editör Ayarları menüsünü <Tip> <Kat-No> <Kiriş-No> <Uzatma>
kullanarak özelleştirebilirsiniz.
Burada "Kat-No", 1 ile 99 arasında ve "Kiriş-No", 1 ile 99 arasında değişebilir. Kiriş "Tip"i bir veya iki harften oluşan
bir kısaltmadır. Genellikle kirişlerde "K", ters kirişlerde "TK" gibi ibareler kullanılır.
"Uzatma" ise aynı numarayı taşıyan birden fazla kirişin ayırdedilmesinde kullanılabilecek bir harftir. Örnek olarak,
"K123A", 1. kat 23 numaralı "A" uzatmalı kiriştir; "TK1120", 11. kat 20 numaralı ters kiriştir.
Kiriş bw, Kiriş h
Bu kolonlardaki veri alanlarında kiriş gövde genişliği, “bw” ve gövde derinliğini “h” yeralmaktadır.
Tabla Boyutları: b-tabla, h-tabla sol, h-tabla sağ

Eğer kiriş tablası genişliği (“b-Tabla”) değeri sıfırdan farklı ise, kiriş tablosunda dört ek kolon görülecektir. Bu
kolonlar sırasıyla sol ve sağ tablanın derinliği (“h-tabla Sol” ve “h-tabla Sağ”) ve kiriş üst kotuna göreceli uzaklığıdır
(“z-tabla Sol” ve “z-tabla Sağ”).
Analizi tablalı kesit kullanarak yaptıysanız, tabla boyutları ile ilgili bilgiler bu alanlara otomatik olarak gelecektir.
bt-sol bw bt-sağ
z-tabla sağ
z-tabla sol
h-tabla sag
h-tabla sol
Kiriş Kesit Parametreleri
Üst Kot
Bu kolondaki veri alanında kiriş üst kotu bilgisi yeralmaktadır. Özellikle kot farkı olan kademeli akslarda kademe
bilgisi bu kotlar arasındaki farklar kullanılarak hesaplanmaktadır.
Kiriş üst kotları da tüm diğer bilgiler gibi Orion Bina Tasarım Sistemi Analiz Modülü'nden otomatik olarak
aktarılacaktır. Ancak, aksta kot farkı varsa, döşemeler bina modelinin gereği olarak aynı kotta kabul edildiğinden
kademe bilgisi buraya aktarılamayacaktır. Yapıda bu tür kot farkları varsa, çizimlerin doğru çıkması amacıyla,
kullanıcı tarafından ayrıca elle düzeltme yapılması gereklidir.
Ters kirişlerden dolayı oluşan kot farklılıkları otomatik olarak aktarılabilmektedir.
Mesnet
Her satırda, o satırdaki kirişin sol aksına ait bilgiler tutulduğundan dolayı, sol mesnet bilgisinin de bu alanda
yeralması gerekmektedir. Üç tip mesnetlenme durumu tanımlanabilir:
1. Mesnette kolon varsa "KOLON" ibaresi,
2. Mesnette tali kiriş varsa "KIRIŞ" ibaresi,
3. Kiriş ucu serbest ise “KONSOL” ibaresi,
seçilmelidir.
Kolay veri girişini sağlamak amacıyla bu veri alanını işaretleyicinizin sol butonuna basarak seçtiğinizde beliren aşağı
ok tuşunu kullanarak ekrana gelecek olan listeden seçim yapabilirsiniz.
Beton Örtüsü
Kiriş kesitinde,kesit kenarından etriye dış yüzüne kadar olan mesafe bu veri alanına girilmelidir. Orion Bina Tasarım
Sistemi, donatı hesaplarında kullanılacak olan paspayını, seçilen boyuna donatıların ve etriyenin çaplarına göre
otomatik olarak hesap etmektedir.Bu veri alanındaki değerleri, Ayarlar” çekmenüsünde, “Kiriş Tasarım Ayarları ve
Parametreleri” seçeneği altında, “Tasarım” sayfasında tanımlanmış olan “Paspayları” bölümünü kullanarak kontrol
edebilirsiniz. “
Üst Kolon h-Sol / h-Sağ ve Alt Kolon h-Sol / h-Sağ

Mesnet “KONSOL” ise bu dört Bu bölümlerde yeralan dört veri alanına yazılacak bilgiler mesnet durumuna
alandaki bilgiler ihmal bağlı olarak değişmektedir.
edilecetir.
Mesnet durumu "KOLON" ise sırasıyla Üst Kolon için kolon aksından sola ve
sağa kolon genişlikleri (“Üst Kolon h-Sol” ve “Üst Kolon h-Sağ”), Alt Kolon Için
kolon aksından sola ve sağa kolon genişliklerini (“Alt Kolon h-Sol” ve “Alt Kolon
h-Sağ”) girebilirsiniz.
Kiriş h / Üst Kot / b-Sol / b-Sağ

Bu bölümlerde yeralan dört veri alanına yazılacak bilgiler mesnet durumuna bağlı olarak değişmektedir.
Mesnet durumu "KİRİŞ" ise sırasıyla saplanan kirişin kesit derinliği (“Kiriş h”), üst kotu (“Kiriş Üst Kot”), akstan sola
ve sağa kiriş kesit genişliklerini (“Kiriş b-Sol” ve “Kiriş b-Sağ”) girebilirsiniz.
hi hj - Üst Kolon
bi bj
hi hj - Alt Kolon
Mesnet Kolonları ve Kirişleri Kesit Parametereleri
Kiriş Kesiti
Kiriş detayları çizilirken istediğiniz kirişlerin açıklıklarından otomatik olarak kesit aldırabilirsiniz. Orion Bina Tasarım
Sistemi, sadece kesit boyutları değişik olan kirişlerin kesitini alma kararı verir. Dolayısıyla, eğer başka kirişlerin
kesitlerini de istiyorsanız, kesitini almak istediğiniz kirişin bulunduğu satırdaki kiriş kesiti kutucuğuna
işaretleyicinizin sol butonunu kullanarak işaret “  ” koymanız gerekmektedir.
Kiriş Donatı Alanlarının Hesaplanması

“Kirişler” sayfasında tablolanan kirişlerin donatı hesaplarını da yine bu sayfada yeralan “Donatı Hesabı” butonunu
kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
Her defasında sadece bir kirişin donatıları ekrana gelmektedir. Seçtiğiniz kirişin
üzerindeyken klavyeden “Enter” tuşuna veya formun üst bölümünde yeralan
“Donatı Hesabı” butonuna basarsanız güncel kirişin tüm analiz sonuçlarının
Donatı Hesabı Butonu
yüklendiği bir form karşınıza gelecektir.
Herhangi bir kiriş için bu formu açtığınızda karşınıza o kiriş ile ilgili analiz sonuçlarından (tüm yükleme
kombinasyonları gözönüne alınarak) derlenen etkilerin bir özeti gelecektir.
Bu etkiler sırasıyla:
1. Kiriş üst kenarında, sol mesnet (I), sağ mesnetinde (J) çekme yaratan en büyük momentler,
2. Kiriş alt kenarında, sol mesnet (I), sağ mesnet (J) ve açıklıkta çekme yaratan en büyük momentler,
3. Kiriş sol ve sağ mesnet yüzlerinde hesaplanan en büyük kayma kuvvetleri, Vd-sol, Vd-sağ ,
alanlarından oluşmaktadır. Bu alanlarda yeralan her moment için donatı hesabı yapılarak, çekme donatısı alanı (As)
ve basınç donatısı alanı (As') hesaplanarak yazılmıştır. Kiriş Kesitinin yetersiz olması durumunda (As) ve (As’)
alanlarında “Kesit Yetersiz” şeklinde kırmızı renkte uyarı yazısı belirecektir.
Bu değerler düzeltmeye açıktır. Bir başka deyimle, farklı bir şekilde analizini yaptığınız kirişlerin donatı hesaplarını
yaptırmak istiyorsanız bu editörü kullanabilirsiniz. Eğer momentlerde veya kiriş boyutlarında bir değişiklik yapılırsa
ilgili donatı alanlarındaki değerlerde anında değişecektir.
Bina Analizi sonucunda değişik yükleme kombinasyonları için bulunan kayma kuvvetleri arasından seçilen en büyük
değer, kayma donatısı hesabında kullanılmak üzere Kiriş Donatı Hesabı modülüne getirilir. Ekranın sağ tarafında
“Vd-sol” ve “Vd-sağ” olarak gösterilen bu değerler üzerinde değişiklik yapmak mümkündür. Kayma Kuvvetleri
üzerinde yaptığınız bu değişiklikler seçilecek kayma donatılarını (etriyeleri) etkileyecektir.
Donatı penceresi üzerindeki veri alanlarında yaptığınız değişiklikleri kaydetmek için “Tamam” butonunu,
kaydetmeden bir önceki menüye dönmek için de “İptal” butonunu (veya klavyede “Esc” tuşunu) kullanabilirsiniz.
Kiriş kesiti içerisinde kullanılan pilyelerin kesitin kayma dayanımına etkileri göz önüne alınmamaktadır.
Donatı Editörünün Kullanımı

“Donatılar” sayfasını tıkladığınızda ekrana yüklenen “Donatı Bilgileri” Editörü sayfasında yeralan veri alanları,
güncel akstaki kirişlerin donatıları ile ilgili bilgileri içermektedir. Bu editörde, girmekte olduğunuz akstaki kirişlerin
donatılarının seçimi ile ilgili bilgiler yeralmaktadır.
Bu editör donatı seçimlerinde vereceğiniz kararları hızlandırmak amacıyla bir elektronik sayfa mantığıyla
hazırlanmıştır. Bu alanlarda yeralan donatılar “Kiriş Donatı Detay Çizimleri” için tekrar veri girişi gerektirmeyecek
şekilde düzenlenmiştir.
Ek bir opsiyon olarak, donatılarını yerleştirmekte olduğunuz veya yerleştirdiğiniz kirişlerin detay çizimlerini anında
görebilir, böylelikle seçtiğiniz donatıları ve yaptığınız değişiklikleri saklamadan önce aksın donatı detaylarını kontrol
edebilirsiniz.
Bu editör dört bölümden oluşmaktadır:
1. Üst bölümde kirişler şematik olarak çizilmiştir. Ekranda kiriş açıklıklarına bağlı olarak, mevcut ölçeğe göre
çizilen aksın ekrana sığabilen kısmı görüntülenecektir. Her kirişin iki tarafında kolon veya mesnet kirişin
varlığını belirtmek için şematik kolon ve kiriş kesiti gösterilmektedir. Kirişlerin üst kotları ve isimleri üstte,
kesit boyutları ise kirişin altında yeralmıştır.
Kiriş Şemasının hemen altında kirişlerin temiz açıklıklarını ve mesnet kolonlarının veya mesnet kirişlerinin
genişliklerini görebilirsiniz.
Her kirişte, mesnetlerde ve açıklıkta çekme yaratan Gerekli Donatı Alanları “Gerekli As” satırında şematik
olarak yerlerine yerleştirilmiştir. Bu değerler “Aks ve Kiriş Bilgileri” sayfasında yeralan “Donatı Hesabı”
menüsünde hesaplanan donatı değerleridir.
2. Kiriş şemasının hemen altında hesap donatılarına göre seçilen donatıların gerekenlere göre fazlasını
belirten "Fazla As" satırları yeralmaktadır. Bu değerler seçilen donatılar değiştirildikçe otomatik olarak
yenilenmektedir. Fazla donatı alanları seçilen donatıların ekonomikliğini göstermektedir. Fazla donatı
alanlarının kırmızı renkle yazılması, kirişe konulan donatının gereken donatı alanını sağlamamış olduğunu
göstermektedir.
3. Fazla Donatı Alanlarının hemen altında “Donatı Veri Alanları” yeralmaktadır. Bu alanlarda seçilen donatılar
görülecektir. Donatılar, her kiriş için yukarıdan aşağıya Montaj Donatısı, Üst Düz Donatı, Mesnet Üst
İlaveleri, Pilyeler, Alt Düz Donatı, Mesnet Alt İlaveleri, Gövde Donatısı ve Etriyeler olarak sıralanmıştır.
Sürekli Temel Kirişlerini donatılandırırken Montaj Donatılarının en alt sırada yerleştirilmiş olduğunu
göreceksiniz.
Bu veri alanları düzeltilebilir niteliktedir. Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından otomatik olarak
seçilen donatıları, bu alanları kullanarak istediğiniz gibi düzenleyebilirsiniz. Siz değişiklik yaparken, “Fazla
As” bölümünde görülen ilgili donatı alanları da yaptığınız değişikliği yansıtacak şekilde yeniden
hesaplanacaktır.
4. Donatı Veri Alanlarının hemen altında altı satırdan oluşan “Konstrüktif Kontrolleri” bölümü yeralmaktadır.
Bu bölümde ise yukarıdan aşağıya doğru kontrol amacıyla kiriş alt ve üst kenarında minimum çekme
donatısı alanlarının görüldüğü “Min As” satırları, açıklığa göre hesaplanan “Pilye Çanağı” kontrolü satırı ve
en kiriş alt ve üst kenarlarında donatıların kesite sığıp sığmadığını kontrol edebileceğiniz “Min-bw”
satırları, sehim kontrolü ve Sarılma bölgesinin uzunluğunu gösteren “b-Sarılma” satırı sıralanmıştır.
“Donatılar” sayfasından “Kirişler” sayfasına dönüş için “Kirişler” butonunu kullanabilirsiniz.
“Donatı Bilgileri” sayfasında yeralan bir başka ayar ise akslarınızı ekrana yatay ölçeği gözönüne alarak veya
almadan çizdirebilmenizdir. Ekranın üst kısmındaki araç çubuğunda bulunan “Ölçekli” veri alanını işaretlediğinizde
kirişleriniz boyları oranında ölçekli olarak ekranda görülecektir. Bu alandaki işareti kaldıracak olursanız da kirişleriniz
açıklıkları arasında fark gözetilmeksizin aynı boyda çizilecektir.
Donatı Hesabı amacıyla aksların listelendiği ana menüye çalıştığınız güncel aksı kaydederek dönmek için “Tamam”
butonunu, yaptığınız değişiklikleri kaydetmeden listeye dönmek için ise “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Donatı Veri Alanları

“Donatılar” sayfasında kullanıcı tarafından kontrol edilebilen ve seçilen donatıların isteğe göre düzenlenmesine
olanak veren veri alanları ile kiriş donatılarının seçimi ve yerleşimi konusunda tam anlamıyla kontrol
sağlanmaktadır.
“Donatı Veri Alanları”nın üzerine giderek istediğiniz donatıları seçebilirsiniz veya seçilmiş donatıları
Herhangi bir donatıyı işaretleyiciniz ile tıklayarak da seçebileceğiniz gibi klavyedeki belirli tuşları da kullanabilirsiniz.
Veri alanları arasında hareketi sağlayan tuşların işlevleri:
Enter Bir alttaki donatı veri alanına geç
Aşağı Yön Bir alttaki donatı veri alanına geç
Yukarı Yön Bir üstteki donatı veri alanına geç
Sağ Yön Donatı veri alanı içerisinde kürsörü sağa taşı
Sol Yön Donatı veri alanı içerisinde kürsörü sola taşı
Ctrl-Sağ Yön Sağdaki (bir sonraki) kiriş açıklığına geç
Ctrl-Sol Yön Soldaki (bir önceki) kiriş açıklığına geç
Donatı Veri Alanlarına bilgi girişini iki şekilde gerçekleştirebilirsiniz:
1. Fonksiyon Tuşları ile Giriş: Donatı alanlarında aşağıdaki fonksiyon tuşları adet ve çap değiştirme işlevi
görmektedir.
F1 Donatı Adedini bir arttır

F2 Donatı Adedini bir azalt
F3 Donatı Çapını iki arttır
F4 Donatı Çapını iki azalt
Bu tuşlar ile veri alanında değişiklik yapabilirsiniz. Örneğin “212” değerini “416” ya dönüştürmek için iki
defa F1 tuşuna, iki defa da F3 tuşuna basmanız yeterli olacaktır.
Fonksiyon tuşlarına her basışınızda “Fazla As” değerleri yeniden hesaplanacağı için kontrollü donatı seçimi
açısından bu veri girişi yöntemi oldukça kullanışlıdır.
2. Butonlar ile Giriş: Klavye kullanımını fazla sevmeyen kullanıcılarımız ise donatı veri alanının sağ ve soluna
yerleştirilmiş olan butonları kullanabilirler. Sol taraftaki butonlar Adet Kontrolü (F1 ve F2’nin işlevleri), sağ
taraftaki butonlar ise Çap Kontrolü (F1 ve F2’nin işlevleri) sağlamaktadır.
Örneğin “316” değerini “412”ye dönüştürmek için bir defa soldaki yukarı ok işaretli butona, iki defa da
sağdaki aşağı ok işaretli butona basmanız yeterli olacaktır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Kiriş Donatı Hesabı menüsünü kullanarak tanımlayabileceğiniz donatı tipleri
aşağıda detaylı olarak kapsanmıştır.
Montaj Donatısı:
Bu donatı veri alanı iki bölümden oluşacak şekilde “<n>d>” formunda maskelenmiştir:
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Montaj Donatısı Veri Alanı Formu
Montaj Donatısı adedi, Kiriş Donatı Hesabı Menüsü tarafından kiriş kesit genişliğine bağlı olarak seçilmektedir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Kat Kirişlerinde, Nervür Kirişlerinde ve Temel Kirişlerinde, “Ayarlar”
çekmenüsünde, “Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri” seçeneği altında, “Parametreler” sayfasında tanımlanmış
olan “Min. Montaj Donatı Adedi”nden az sayıda montaj donatısı seçmeyecektir. Montaj Donatısı Çapı ise yine aynı
sayfada tanımlanmış olan “Min. Montaj Donatısı Çapı” ile belirlenmektedir.
Montaj Donatıları, , “Ayarlar” çekmenüsünde, “Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri” seçeneği altında
“Parametreler” sayfasında tanımlanmış olan “Donatı Demir Boyu” yeterli olduğu sürece açıklıklar boyunca sürekli
olarak yerleştirilmektedir ve ek yapılması gerektiğinde ek yeri olarak kiriş açıklık ortası seçilmektedir. Bu donatılara
aks başında ve sonunda veya kot farkı olan mesnetlerde, ankraj boyları gözönüne alınarak gerekirse gönye
yapılmaktadır.
Montaj donatıları, kiriş üst kenarında (Temel kirişlerinde alt kenarında) gerekli donatı alanlarını karşılamak amacıyla
hem mesnetlerde hem de açıklıklarda hesaba katılmaktadır.
İlk donatı hesabında montaj donatıları kiriş kesit genişliğine göre aşağıdaki tablodan seçilir:
0 < bw =< 30 için 2 adet
30  bw =< 50 için 3 adet
50 < bw =< 70 için 4 adet
70 < bw için 5 adet
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından belirlenen montaj donatılarının çapını veya adedini isteğinize göre
Herhangi bir sebeple “Aks ve Kiriş Bilgileri” Editöründe, kirişlerin boyutları ile ilgili bir değişiklik yapıp, “Donatılar”
sayfasına geçtiğinizde yapmış olduğunuz değişikliğe bağlı olarak hesaplanan gerekli donatı alanları ekranda
görülecektir. Ancak daha önce seçilmiş olan donatılar değiştirilmemiş olacaktır. Bu durumda donatıların yeni hesap
sonuçlarına göre yeniden program tarafından seçilmesini istiyorsanız ekranın altında yer alan “Donatı Seç”
“Donatılar” sayfasında, Donatı adetlerinde ve çaplarında değişiklik yaptıktan sonra “Donatı Seç” butonunu
kullanmanız durumunda, program tarafından ilk seçilen donatılar ekrana yansıyacak ve donatı çaplarında ve
adetlerinde yaptığınız değişiklikler kaybolacaktır.
Üst Düz Donatı:
Eğer Montaj Donatılarının her Kiriş üst kenarında montaj donatılarına ilaveten üst düz donatı da kullanılabilir.
kirişte ayrı ayrı Üst düz donatı her açıklık için ayrı ayrı atılmaktadır.
yerleştirilmesini arzu ediyor-
Aksi belirtilmedikçe, bu donatılar mesnet yüzlerinden öteye sadece ankraj boyu
sanız, Montaj Donatılarını
kadar uzatılacaktır. Bu donatıların (her ucu için ayrı ayrı) ankraj boyları
sıfırlayarak yerine Üst Düz
tanımlamak mümkündür. Bunun için Üst Düz veri alanına geldiğinizde ekranın
Donatıyı kullanabilirsiniz.
üst bölümünde beliren yardımcı menüyü kullanabilirsiniz. Bu menü üzerinde üç
ayrı buton bulunmaktadır. Bu butonlar sırasıyla sol ve sağ mesnetteki uzatma
boylarını ve donatının kiriş içerisinde üst kenardan kaçıncı sırada
yerleştirileceğini belirlemeye yaramaktadır. Bu menüdeki butonlardan herhangi
birini tıkladığınızda değişik seçenekleri içeren bir liste önünüze açılacaktır. Bu
listeden dilediğiniz seçeneği yine işaretleyiciniz yardımıyla seçebilirsiniz.
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Üst Düz Donatı Veri Alanı Formu
Kirişlerin üst kotları farklı ise ok işaretleri bulunsa dahi donatı diğer kiriş açıklığına girecek şekilde ankraj
yapmayacak ve sadece kullanıldığı kirişte etkili olacaktır.
Mesnet Üst İlave Donatısı:

Herhangi bir kiriş mesnetine, mesnet üst kenarında gerekli donatı alanını karşılamak için ilave donatı atabilirsiniz.
İlave donatılar, kiriş üst kotları aynı olduğu sürece, hem seçilen kirişin hem de komşu kirişin mesnetinde
çalıştırılmaktadır.
İlave donatılar, ilk ve son mesnetlerde ve kot farkı bulunan noktalarda ankraj boyu kontrol edilerek gerekli
görüldüğü hallerde (özellikle mesnet kolonlarının yeterli genişliğe sahip olmadığı durumlarda) gönye yapılacaktır.
Bu Donatı veri alanı iki bölümden oluşacak şekilde “<n>d>” formunda maskelenmiştir:
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Mesnet Üst İlave Donatısı Veri Alanı Formu
Kot farkı bulunan mesnetlerde, otomatik olarak iki ayrı ilave donatı görülecektir. Bu donatıları farklı adet ve çapa
sahip olacak şekilde seçebilirsiniz.
Pilye Donatıları
“Donatılar” sayfasında, Pilye Donatıları için 3 poz ayrılmıştır. Birinci pilye (pilye1), “Ayarlar” çekmenüsünde, “Kiriş
Tasarım Ayarları ve Parametreleri”nde “Donatı Seçimi” sayfasının altında, “Pilyeler” sayfasında belirlenen pilye
kırım kriterine göre kırılan ilk pilyedir. Eğer kiriş açıklığı 2. pilye kırımına müsade ediyorsa 2. pilye “Kiriş Kesit
Derinliği (h)” kadar içeriden kırılacaktır. Benzer şekilde kiriş açıklığı 3. pilye kırımına müsade ediyorsa 3. Pilye de, 2.
pilyeden “h” kadar içeriden kırılacaktır.
Ekranın alt kısmında yeralan “Pilye Çanağı” satırında pilyenin açıklık ortasında yeralan düz kısmı (çanak genişliği)
“<< L >>” formunda görülecektir. Herhangi bir kirişin açıklığı, pilye yerleşimine olanak vermiyorsa “>> L <<” ibaresi
sizi uyaracaktır.
“Pilye Çanağı” satırında görülecek bir başka bilgi ise çanak genişliğinin iç içe kaç pilye kırımına olanak verdiği
bilgisidir. Bu bilgiden yararlanarak "0", “1”, “2” veya “3” sayılarını kontrol ederek kaç pilye kırımı yapabileceğinize
karar verebilirsiniz. “0” değeri pilye yerleştirilemiyor anlamındadır.
“Ayarlar” çekmenüsünde, “Kiriş Tasarım Ayarları ve Parametreleri”nde “Donatı Seçimi” sayfasının altında “Pilyeler”
sayfasındaki “Pilye Açısı” veri alanını kullanarak pilye kırım açısını kontrol edebilirsiniz. Bazı durumlarda “Pilye
0
Çanağı” satırında pilye adedinin yanında “60 ” ibaresi görülecektir. Bu durumda sadece adet olarak belirtilen sayıda
ancak 60 derece kırım açısına sahip pilye kullanılacaktır.
“Pilye Çanağı” satırındaki örneğin "1" ibaresine rağmen her üç pilyeyi de atabilirsiniz. Bu durumda pilyeler aynı
noktadan kırılacaktır. Eğer farklı çaplar kullanmadıysanız tüm pilyeler otomatik olarak toplanacak ve tek poz
çizilecektir. Bu gibi durumlarda isterseniz farklı çaplar kullanarak daha ekonomik pilye alanları elde edebilirsiniz.
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Pilye Donatısı Veri Alanı Formu
"Pilye Çanağı" satırının hemen altında yeralan "Min-bw (üst)", "Min-bw (alt)" satırlarında ise sırasıyla
mesnetteki ve açıklıktaki donatıların gerektirdiği minumum kiriş genişlikleri yeralmaktadır. Donatıların,
paspaylarının ve etriyelerin gerektirdiği genişliğin, kiriş genişliğini (bw) aştığı durumlarda, seçilen donatının
sığabileceği genişlik “= b =” şeklinde yazılacaktır ve dikkat çekmesi için rengi kırmızıya dönüşecektir. “=” işareti çift
sıra donatı gerekli anlamındadır. Herhangi bir pilye donatı alanı üzerindeyken ekranda beliren yardımcı menüyü
kullanarak bu pilyenin çanak veya kulak kısımlarının yada her ikisinin birden ikinci bir sıra oluşturmasını
sağlayabilirsiniz.
Pilye donatısının herhangi bir bölümünün ikinci sıra olarak işaretlenmesi durumunda bu bölüm ekranda kesik kesik
çizilerek gösterilecek ayrıca donatı detay çizimlerinde de bu donatının açılımı üzerinde “2. Sıra” ibaresi yer alacaktır.
Alt Düz Donatı:
Sürekli Temel Kirişlerinde bu Kiriş alt kenarında pilyelere ilaveten alt düz donatı da kullanılması zorunludur.
donatının yerini Üst Düz Alt düz donatı her açıklık için ayrı ayrı atılmaktadır.
donatı almaktadır.
Aksi belirtilmedikçe, bu donatılar mesnet yüzlerinden öteye sadece ankraj boyu
kadar uzatılacaktır. Bu donatıların (her ucu için ayrı ayrı) ankraj boyları
tanımlamak mümkündür. Bunun için Alt Düz veri alanına geldiğinizde ekranda
beliren yardımcı menüyü kullanabilirsiniz. Bu menü üzerinde, Alt Düz Donatı
bölümünde anlatıldığı gibi, üç ayrı buton bulunmaktadır. Bu butonlar sırasıyla
sol ve sağ mesnetteki uzatma boylarını ve donatının kiriş içerisinde üst
kenardan kaçıncı sırada yerleştirileceğini belirlemeye yaramaktadır. Bu
menüdeki butonlardan herhangi birine tıkladığınızda değişik seçenekleri içeren
bir liste önünüze açılacaktır. Bu listeden dilediğiniz seçeneği yine işaretleyiciniz
yardımıyla seçebilirsiniz.
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Alt Düz Donatı Veri Alanı Formu
Mesnet Alt İlave Donatısı:

Herhangi bir kiriş mesnetine, mesnet alt kenarında gerekli donatı alanını karşılamak için ilave donatı atabilirsiniz.
İlave donatılar, kirişlerin alt kenar kotları aynı olduğu sürece, hem seçilen kirişin hem de komşu kirişin mesnetinde
çalıştırılmaktadır.
İlave donatılar, ilk ve son mesnetlerde ve kot farkı bulunan noktalarda ankraj boyu kontrol edilerek gerekli
görüldüğü hallerde (özellikle mesnet kolonlarının yeterli genişliğe sahip olmadığı durumlarda) gönye yapılacaktır.
n: Donatı Adedi
d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Mesnet Alt İlave Donatısı Veri Alanı Formu
Kot farkı bulunan mesnetlerde, otomatik olarak iki ayrı ilave donatı görülecektir. Bu donatıları farklı adet ve çapa
sahip olacak şekilde seçebilirsiniz.
Gövde Donatısı:
Gövde donatıları özellikle derin kirişlerde zorunlu olarak kullanılmaktadır.
60cm’den derin kirişlerde ilgili şartnamelere uygun olarak gövde donatısı otomatik olarak yerleştirilmektedir.
Gövde Donatısı Çapı, Ayarlar çekmenüsünde, Ayarlar ve Parametreler seçeneği altında, “Donatılar” sayfasında
“Gövde Donatısı Çapı” alanı kullanılarak belirlenmektedir.
n: Donatı Adedi (x 2 yüzde)

d: Donatı Çapı
Çap Arttır/Azalt
Adet Arttır/Azalt
Gövde Donatısı Veri Alanı Formu
Bu alana gelip donatıyı isteğiniz doğrultusunda değiştirebilirsiniz. Bu alandaki donatı kirişin sadece bir yüzündeki
donatıyı belirtmektedir. Örneğin "210" her iki yüzde ikişer sıra 10 anlamındadır.
Etriyeler:
Her kiriş açıklığında üç ayrı etriye alanı bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla sol mesnet etriyesi, açıklık etriyesi ve sağ
mesnet etriyesi için ayrılmış veri alanlarıdır. Bu veri alanlarında hesap sonucu seçilmiş olan etriye “<n>d>/<s>”
formunda gösterilmektedir:
d: Etriye Çapı
n: Etriye adedi
s: Etriye Aralığı
Sol Mesnet Etriyesi Açıklık Etriyesi Sağ Mesnet Etriyesi

Etriye Veri Alanı Formu
Probina Orion Bina Tasarım Etriye adedi ve çapı “Donatılar” sayfasında belirlenmektedir.
Sistemi, Türk Deprem Mesnette etriye sıklaştırması kontrolü Ayarlar” çekmenüsünde, “Kiriş Tasarım
Yönetmeliği hükümlerine Ayarları ve Parametreleri”nde “Donatı Seçimi” sayfasının altında, “Etriyeler”
uygun olarak yönetmeliğini sayfasında yeralan “Mesnette Etriye Sıklaştırması Yap” veri alanı ile
kayma donatılarının hesap- yapılabilmektedir. Bu alanın işaretli olması durumunda mesnet bölgesinde de
lanmasında pilye donatı- etriye hesabı yapılacaktır.
larının etkisini gözönüne
almamaktadır.
Diagramlar
“Donatılar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Diagramlar” butonuna
basarsanız, “Tasarım Zarfı - Kesme Kuvveti ve Moment Diagramları” menüsü
ekrana gelecektir.
Diagramlar Butonu
“Tasarım Zarfı - Kesme Kuvveti ve Moment Diagramları” menüsünde sol altda yeralan “Diagram” bölümünde
yeralan “Kayma”,“Moment” kutucuklarını işaretleyerek incelemekte olduğunuz aksınızda yeralan kirişlere ait tüm
yükleme kombinasyonları gözönüne alınarak, kiriş kesitlerinde hesaplanan En kritik eğilme momenti ve kayma
kuvveti değerlerini grafik ortamda inceleyebilirsiniz.
“Tasarım Zarfı - Kesme Kuvveti ve Moment Diagramları” menüsünde yeralan “Tablo” butonuna basarak grafik
olarak incelediğiniz Moment, Kesme kuvveti ve Deplasman değerlerini tabloda ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz.
“Tasarım Zarfı - Kesme Kuvveti ve Moment Diagramları” menüsünde yeralan “Yazdır” butonunu kullanarak grafik
olarak incelediğiniz Moment, Kesme kuvveti ve Deplasman diagramlarını yazıcıya göndermeniz mümkün
olmaktadır.
“Çıkış” butonunu kullanarak “Tasarım Zarfı - Kesme Kuvveti ve Moment Diagramları” menüsünü kapatıp “Donatı
Bilgileri” sayfasına geri dönebilirsiniz.
Kiriş Donatı Detay Çizimleri

“Donatı Bilgileri” sayfasında donatı seçiminizi bitirdikten sonra, sadece üzerinde çalıştığınız aksın detay çizimlerini
kontrol amacıyla anında görebilirsiniz. Bunun için “Donatılar” sayfasındaki araç çubuğunda yeralan “Donatı Detay
Çizimi” butonunu işaretleyicinizle tıklayın. Aksınıza ait detay çizimleri grafik bir ortamda ekrana getirilecektir.
Otomatik Kiriş Donatı Hesabı

Kiriş Donatı Hesabı menüsünde tüm kirişlerinizin donatılarını bir seferde hesaplatabilirsiniz. “Tasarım” sayfasında
yeralan “Donatı Hesabı (Komple)”seçeneğini işaretlediğiniz zaman, tüm kirişlerin donatı hesaplarının sırayla
otomatik olarak gerçekleştirilebileceği “Kiriş Donatı Hesabı” formu açılacaktır. Bu formda yeralan parametreler
vasıtasıyla donatı hesaplarını tercihinize uygun bir biçimde gerçekleştirebilirsiniz.
Otomatik Kiriş Donatı Hesabı menüsünde aşağıdaki seçenekler bulunmaktadır:
Donatı Kontrolü Yap (Yetersiz Donatılı Akslara Yeniden Donatı Seç): Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kiriş Donatı
Hesabı yaparsanız, kirişlerin daha önceki tasarımlar sonucunda seçilmiş donatıları yeterli ise değiştirilmeyecektir.
Sadece yetersiz donatılı kirişlerin donatıları yeniden seçilecektir.
Donatı Kontrolü Yap (Yetersiz Donatılı Akslara Donatı Seçme): Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kiriş Donatı Hesabı
yaparsanız, kirişlerin daha önceki tasarımlar sonucunda seçilmiş donatıları değiştirilmeyecektir. Kiriş Aksları
tablosunda, donatıları yetersiz kirişlerin bulunduğu akslar kırmızı bir “X” ile işaretlenecektir. Bu seçeneği kullanarak
mevcut binaların donatılarını elle girip donatı kontrolü yapabilirsiniz.
Tüm Donatıları Yeniden Seç: Bu seçeneği işaretleyip Otomatik Kiriş Donatı Hesabı yaparsanız, kirişlerin donatıları
yeniden seçilecektir.
Kiriş Tasarım ve Çizim Gruplaması

Hazırlanan detay çizimlerini azaltmak ve daha rasyonel bir tasarım yapabilmek amacıyla kiriş aks gruplama işlemini
gerçekleştirebilirsiniz. “Kiriş Donatı Hesabı” formunun “Gruplama” sayfasındaki seçenekleri kullanarak grupları
Kat kirişlerinin tasarım, raporlama ve detay çizimlerini basitleştirmek amacıyla benzer kiriş aksları gruplanarak
sadece grup için işlem yapılır.
 Gruplar otomatik olarak ya da kullanıcı tarafından benzer kiriş aksları arasında serbestçe oluşturulabilir.
 Gruplanabilecek benzer kiriş aksları program tarafından görsel bir şekilde işaretlenerek kullanıcıya gerçek
zamanlı olarak bildirilir.
 Tüm grup için tek Moment ve Kesme zarf diyagramları oluşturulur.
 Bu zarf diyagramları kullanılarak tüm grup elemanları için tek bir tasarım yapılır.
 Tüm grup elemanları için tek bir detay çizimi ve tek bir hesap raporu oluşturulur.
Not: Gruplanmış kirişlerin tasarımı, getirdiği avantajların yanısıra işlem zamanı olarak biraz daha yavaş
yapılmaktadır. Çünkü gruptaki tüm kiriş akslarının diyagramları tüm kombinasyon ve yük halleri için birleştirilir.
Ancak, bu işlemin sonunda, detay çizimi ve raporlamadan elde ettiğiniz zaman kazancı çok daha fazladır.
Kiriş Gruplama Nasıl Çalışıyor?
Her bir grup için, benzer kiriş akslarından seçtiğiniz biri “Grup Lideri” olarak atanır ve tüm grubu temsil eder. Grupta
yer alan diğer benzer kiriş akslarının hepsi gri renge boyanır. Grup seçildiği zaman grup lideri koyu sarı, benzer
akslar ise açık sarı arka plan rengi ile gösterilir.
Grup liderlerinin ve benzer aksların tabloda gösterimi
Grup liderinin donatı hesabı, gruptaki tüm kiriş akslarının tüm kombinasyon sonuçlarından oluşturulmuş moment
ve kesme diyagramlarının zarfına göre yapılır. Başka bir deyişle, zarfların da zarfı hesaplanır. Zarf diyagram
sonuçları kullanıldığı için hesaplanan boyuna donatı ve etriyeler gruba ait tüm kirişler için geçerli olur.
Grup liderliğinin fiziksel anlamı yoktur. Herhangi bir kiriş aksı da grup lideri olarak belirlenebilir.
Gruplanmış Kirişlerin Zarf Moment Diyagramları
Not: Zarf diyagramları, Kombinasyon Sayısı x Gruptaki Kiriş Sayısı kadar analiz sonucu için oluşturulduğundan daha
fazla nokta içerebilir. Zarf Diyagramın oluşturulması, tasarım gruplaması açısından en temel ve gerekli işlem
olduğundan, gruplanmamış tek bir kirişe göre hesaplanması daha fazla zaman alacaktır.
Kiriş Donatı Hesap Raporları sadece Grup liderleri için verilir. Gruptaki diğer kirişler liste halinde belirtilir.
Gruplanmış Kirişlerin Donatı Hesabı Raporu
Detay çizimleri sadece Grup Liderleri için hazırlanır. Çizim üzerinde benzer kirişlerin isimleri listelenir. Metrajlar tüm
grup kirişlerini içerecek şekilde verilir.
Gruplanmış Kirişlerin Donatı Detay Çizimleri
Kiriş Grupları Nasıl Oluşturuluyor?

Grupların Kullanıcı Tarafından Elle Oluşturulması
Kiriş tasarım grupları kullanıcı tarafından tüm benzer kiriş aksları arasında serbestçe oluşturulabilir. Benzer kiriş
akslarını kendiniz gruplamak için:
 Ribbon araç çubuğunda “Gruplama” sekmesine tıklayarak “Aks Gruplama” çalışma moduna geçiniz.
 “Grubu Düzenle” butonu basılı değilken “Gezinti Modu” aktiftir. Gezinti modu aktifken, tabloda kiriş
akslarına her tıkladığınızda tüm benzer kiriş aksları Eşit (. .) işareti ile işaretlenir. Seçtiğiniz aksın yanında
küçük bir Yeşil Ok ( ) işareti görünür. Seçili aksın Yeşil Ok ( ) ile işaretlenmesi, o aksın grup lideri
olarak seçileceği anlamına gelmektedir.
Aks Gruplama Modu: Benzer kirişler arasında gezinti.
 Gezinti modundayken, grup liderini seçtikten sonra “Grubu Düzenle” düğmesine basınız. Bu şekilde “Grup
Düzenleme” moduna geçmiş olacaksınız. Tablodaki grup görüntüsü sabitlenecektir. Başka akslara tıklasanız
bile yeşil ok ( ) ve Eşit (. .) işaretlerinin değişmediğini göreceksiniz. Gruba aks ekleme, aks çıkarma
gibi işlemleri bu modda yapabilirsiniz.
Aks Gruplama Modu: Grup Düzenleme
Gruba Kiriş Aksı Eklemek:

Gruba benzer bir kiriş aksı eklemek için işaretinin bulunduğu aksları çift tıklamanız yeterlidir. Alternatif olarak
benzer olarak işaretlenen aksı seçerek “Aks Ekle” düğmesine basabilirsiniz.
Benzer akslar gruba dahil edildiği anda sol tarafında zincir ( ) işareti belirecektir. Bu işaret, aksın bir gruba dahil
olduğu anlamına gelir. Grup liderinin sol tarafında ise ok ve zincir ( ) işareti belirecektir. Bu işaret ise, aksın bir
grubun lideri olduğu anlamına gelir.
Tüm BenzerAksları Gruba Eklemek:

Tüm benzer aksları gruba eklemek için “Tüm Benzerleri Ekle” düğmesine basabilirsiniz.
Gruptan Aks Çıkarmak:
Gruptan kiriş aksı çıkarmak için zincir ( ) işareti bulunan akslardan birini çift tıklamanız yeterlidir. Alternatif
olarak, aksı seçerek “Aks Çıkar” düğmesine basabilirsiniz.
Grubu Dağıtmak:
Kiriş aksı grubunu tamamen iptal etmek için tüm grup üyelerini tek tek gruptan çıkarabileceğiniz gibi, grup
elemanlarından herhangi birini seçerek “Grubu Dağıt” butonuna da basabilirsiniz. Modeldeki tüm kiriş aksı
gruplarını dağıtmak için “Tüm Grupları Dağıt” düğmesine basmanız yeterli olacaktır.
Grup Liderini Değiştirmek:

Grup liderliğinin hiçbir fiziksel anlamı ve önemi yoktur. Yalnızca tasarım ve çizim grup lideri üzerinden yapılır. Grup
liderini istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Bunu yapmak için lider olmasını istediğiniz grup üyesini seçerek “Grup
Liderini Değiştir” butonuna basınız.
Grupların Otomatik Oluşturulması

Kiriş tasarım grupları en kolay şekilde “Otomatik Gruplama” açılır listesindeki komutlar kullanılarak oluşturulabilir.
Aks Gruplama Modu: Otomatik Gruplama
Gruplama Seçenekleri
Aşağıdaki tabloda gruplama seçeneklerinin ne anlama geldiği açıklanmaktadır.
Yöntem Açıklama Örnek
Benzer kiriş aksları

Kullanıcı kullanıcı isteği
doğrultusunda
Tanımlı yukarıdaki bölümlerde
Gruplama açıklandığı gibi
serbestçe gruplanabilir.
Bina modelindeki tüm

Tüm Benzer benzer kiriş aksları
mümkün olduğunca az
Aksları Grupla grup sayısı oluşturularak
gruplanır.
Farklı katlardaki benzer
Aksları Katlar kiriş aksları katlar
Boyunca Grupla boyunca dikey olarak
gruplanır.
Aynı kat içindeki benzer

Aksları Katlar kiriş aksları yatay olarak
gruplanır. Farklı katlarda
İçinde Grupla farklı gruplar
oluşturulur.
* Burada gördüğünüz renkler bilgilendirme amaçlıdır. Programda gruplar renklerle ilişkilendirilmemektedir.
Donatıların Kopyalanıp Yapıştırılması

Gruplama işlemine göre daha az gelişmiş bir yöntem ise “Tasarım” sayfasında yeralan “Donatıları Kopyala” ve
“Donatıları Yapıştır” seçeneklerinin kullanılmasıdır. Bu yöntemle, kiriş aksı tablosunda seçtiğiniz bir kiriş aksının
donatılarını Windows’un Pano’suna (Clipboard) kopyalayıp daha sonra da benzer geometriye sahip diğer kiriş
akslarına kopyalayabilirsiniz. Bu şekilde donatıların yeterlilik kontrolleri de yapılmaktadır.
Bu seçeneği kullanarak, özellikle mevcut binaların donatılarını elle tanımlamanız kolay olacaktır.
Donatıları Kopyala
Bu işlem için, tablonun imlecini donatılarını kopyalayacağınız kiriş aksının üzerine getirin ve “Donatıları Kopyala”
Panoya donatıları kopyalanan kiriş aksının etiketinin solunda ok simgesi belirecektir. Ayrıca, bu kiriş aksının
donatılarını kopyalayabileceğiniz benzer geometriye sahip akslarda “=” işareti ile belirtilecektir.
Donatıları Yapıştır
Bir kiriş aksı ok sembolü ile işaretlenmişse, bu aksın donatısını benzeri kiriş akslarından istediğiniz birini seçerek ve
“Donatıları Yapıştır” seçeneğini işaretleyerek kopyalabilirsiniz.
Bu işlem sırasında akstaki kirişlere kopyaladığınız donatıların yeterliliği de kontrol edilecektir. Donatılar yeterli değil
ise bu aksın satırında kırmızı renkte “X” işareti belirecektir.
Tümüne Yapıştır
Bir kiriş aksı ok sembolü ile işaretlenmişse, “Tasarım” sayfasındaki “Tümüne Yapıştır” seçeneğini işaretleyerek bu
aksın donatısının tüm benzer akslara kopyalanmasını sağlayabilirsiniz.
Bu işlem sırasında akstaki kirişlere kopyaladığınız donatıların yeterliliği de kontrol edilecektir. Donatılar yeterli değil
ise bu aksın satırında kırmızı renkte “X” işareti belirecektir.
Kiriş Tasarım Aksları Editörü
Aks Düzenleme komutları ile otomatik olarak birleştirilen kiriş hatlarının ayrılmasını ve daha farklı şekillerde
oluşturulmasını sağlayabilirsiniz. Bu komuttan açılı kiriş hatlarında faydalanabileceğiniz gibi tasarım aşamasında bazı
aksları çıkarmak içinde yararlanabilirsiniz.
Aks Düzenleme moduna ribbon araç çubuğunda yer alan “Aks Düzenleme” sekmesine tıklayarak geçebilirsiniz.
Kiriş Aksı Düzenleme Kontrolleri
Kiriş Aksları Arasında Gezinme ve Görsel Geri-bildirim

Aks düzenleme modundayken tablodan seçtiğiniz kiriş aksı Grafik Editör üzerinde boyanarak gösterilecektir.
Seçtiğiniz kiriş aksı aktif katta olmalıdır.
Kiriş Aksları Listesi ve Grafik Editör üzerinde renklendirerek gösterimi
Farklı katta yer alan bir kiriş aksını tablodan seçmeye çalıştığınızda aşağıdaki uyarı ekrana gelecektir.
Bu uyarıya “Evet” yanıtını verirseniz, aktif kat değiştirilerek, seçtiğiniz kiriş aksının bulunduğu kat aktif hale
gelecektir.
Örnek Aks Düzenleme Senaryosu:
Aşağıdaki resimde gösterilen 10 numaralı açılı kiriş aksı Probina Orion tarafndan otomatik olarak belirlenmiştir. Bu
uzun aksı iki parçaya ayırarak X aksındaki kirişi parçalardan birinin ucuna eklemek istiyoruz.
Aks Düzenleme Senaryosunun görsel gösterimi
Aksların Elle Kontrolünü Aktifleştirme

Düzenleme işlemini yapmak için öncelikle ribbon araç çubuğundan “Aksların Elle Kontrolünü Etkinleştir” butonunu
aktif hale getirmemiz gerekmektedir.
Aksların Elle Kontrolünü Aktifleştirme Butonu
Bu butonu aktif hale getirerek Probina Orion’a aksların kullanıcı tarafından değiştirildiğini, analiz sırasında kiriş
akslarını sıfırlamamasını söylemiş oluyoruz.
Bu aşamada “Bina Analizi” diyalog penceresindeki “Analiz” bölümüne bakarsanız, “Kiriş Tasarım Aksları Üzerinde
Yapılan Düzenlemeleri İptal Etme” çentiğinin de otomatik olarak işaretlenmiş olduğunu görebilirsiniz. Yaptığınız aks
düzenlemelerinin bina analizi sırasında sıfırlanmasını istiyorsanız, bu çentiğin işaretini kaldırmanız gerekmektedir.
Bina Analizi > Analiz > Kiriş Tasarım Aksları Üzerinde Yapılan Düzenlemeleri İptal Etme
Akstan Kiriş Çıkarma
K5023 kirişini sürekli kiriş aksından çıkarmak için öncelikle araç çubuğundan “Kiriş Çıkar” düğmesine basınız. Daha
sonra ise Grafik Editör ekranında çıkarmak istediğiniz kirişin üzerine tıklayınız.
Kiriş çıkarma işleminin Grafik Editörde yapılması
Kirişi çıkardığınız anda ilk baştaki uzun aks iki parçaya bölünmüş olacaktır.
Kiriş çıkarıldıktan sonra 10 aksının durumu (Kısım 1 ve Kısım 2)
Akstan Çıkarılan Kirişlerin Durumu

Kiriş aksından çıkardığınız kirişler yeni bir aksa eklenene kadar “Öksüz (Orphan)” olarak kalırlar. Öksüz kirişler
donatı hesabına ve detay çizimlerinde yer almazlar. Hiçbir aksa bağlı olmayan kirişleri araç çubuğunda yer alan
“Aksa Bağlı Olmayan Kirişleri Listele” komutu ile listeleyebilirsiniz.
Aksa Kiriş Ekleme
Önceki adımda çıkardığımız K5023 kirişini Aks 10 – Kısım 2’ye tekrar eklemek için, araç çubuğundan “Kiriş Ekle”
düğmesine basarak Grafik Editör ekranından kirişi tıklayarak gösteriniz.
Kiriş ekleme işleminin Grafik Editörde yapılması
Grafik editörde seçtiğiniz kiriş, tasarım aksına eklenecektir. “Kiriş Ekle” düğmesi basılı kalacaktır. Bu aşamada
ardarda kiriş eklemek için Grafik Editörde kiriş göstermeye devam edebilirsiniz.
İki Tasarım Aksını Birleştirme

X aksı üzerinde yer alan K5012 kirişini tasarım aksına eklemek için grafik editörde bu kirişi seçiniz.
Kiriş Ekleme işleminin 3. adımı
Aksa eklemek istediğimiz K5012 kirişi zaten X aksı üzerinde tanımlı bir tasarım aksında bulunduğundan Probina
Orion bize bu iki aksı birleştirmek isteyip istemediğimizi soracaktır. Uyarıya “Evet” dediğimiz takdirde iki aks
birleştirilecetir. Uyarıya “Hayır” yanıtını verirsek, eklemek istediğimiz kirişin içinde bulunduğu aks dağıtılacak ve kiriş
üzerinde çalıştığımız aksa eklenecektir. İkinci akstaki diğer kirişler hiçbir aksa bağlı olmadan “Öksüz” olarak işlem
görecektir.
Kiriş Aksları Birleştirme Uyarısı
Önemli Ek Notlar:
 Kiriş tasarım akslarına ekleyeceğiniz kirişler mutlaka diğer bir aksın başında ya da sonunda olmalıdır.
 Eklenmek istenen kirişi J ucu, üzerinde çalışılan aksın sonuna denk gelmemelidir. Benzer şekilde kirişin I
ucu aksın başına denk gelmemelidir.
 Kiriş Tasarım Aksları Editörü kullanılarak aralarında 90 derece gibi keskin açılar bulunan kiriş tasarım aksları
dahi birleştirilebilir. Ancak, donatıların sürekliliği açısından bu tür işlemler dikkatle uygulanmalıdır. Genel
bir kural olarak, aralarında en fazla 40 derece açı bulunan kirişlerin eklenmesi daha uygun olacaktır.
 Elle düzenleme yaptığınız kiriş tasarım aksını herhangi bir tasarım grubunun üyesi ise, bu gruptan
çıkarılacaktır.
Yeni Bir Tasarım Aksı Oluşturma

Kiriş Tasarım Aksları Editörü ile kendiniz sıfırdan bir tasarım aksı oluşturabilirsiniz. Bunu yapmak için ribbon araç
çubuğundaki “Yeni Aks” butonuna basarak grafik editör üzerinde bir kiriş gösteriniz. Gösterdiğiniz kirişin hiçbir aksa
bağlı olmaması gerekmektedir. Yeni aksa ilk kirişi ekledikten sonra kiriş ekleme ve çıkarma işlemlerini kullanarak
aksı oluşturmaya deva edebilirsiniz.
Aksa Bağlı Olmayan Kirişleri Listeleme

Probina Orion’un otomatik oluşturduğu tasarım akslarında tüm kirişler bir tasarım aksına ait olacaktır. Kullanıcı
tarafından aks düzenleme işlemleri yapılırken, tasarım aksları dağıtılmış; kirişler akslardan kullanıcı isteği
doğrultusunda çıkarılmış olabilir.
Herhangi bir tasarım aksına bağlı olmayan “Öksüz (Orphan)” kirişler kiriş donatı hesabına ve detay çizimlerine;
dolayısıyla metrajlara katılmazlar. Bu sebeple bu kirişleri tespit etmek için “Aksa Bağlı Olmayan Kirişleri Listele”
butonuna basarak bu kirişlerin bir listesini görebilirsiniz.
Tüm Aks Düzenlemelerini İptal Etme

Elle yaptığınız tüm kiriş tasarım aksı düzenlemelerini istediğiniz zaman iptal edebilirsiniz. İptal işlemini
gerçekleştirmek için ribbon araç çubuğundaki “Tüm Aks Düzenlemelerini İptal Et” butonuna basmanız yeterlidir.
Tüm düzenlemeler sıfırlanarak Probina Orion’un otomatik oluşturduğu kiriş tasarım aksı düzenine geri dönülecektir.
Aksların Yeniden İndekslenmesi

Bu işlem modelde yer alan kiriş tasarım aksları ve kirişlerin indekslerini tazeleyerek (eğer varsa) sıralama hatalarını
düzeltecektir. Bu işlem yapılırken elle oluşturduğunuz aks düzenlemeleri ve tasarım gruplarına dokunulmaz.
Kiriş Tasarım Raporları
Kiriş elemanlarının donatı hesapları ile ilgili tasarımı ve ekonomiklik düzeyini takip edebileceğiniz profesyonel
standartlarda raporlar oluşturulur.
Kiriş Donatı Hesapları Raporu

Donatı hesaplarını ve donatı seçimlerini tamamladıktan sonra hesap sonuçlarını yazıcınız vasıtasıyla kağıda
aktarmak için; “Tasarım” sayfasındaki “Hesap Raporu” butonunu kullanabilirsiniz. Kiriş Donatı Hesap Raporu, kiriş
tablosunda belirttiğiniz sıra ile yazıcıya aktarılır. Dolayısıyla, kiriş tablosunda yer alan sütun gruplama, yeniden
sıralama ve filtreleme gibi özellikleri kullanarak, kiriş donatı hesap raporunu özelleştirebilirsiniz.
Rapor marjinleri, yazı fontu, font büyüklüğü, diyagramların raporda görüntülenip görüntülenmeyeceği gibi
seçenekler, rapor hazırlanmadan önce sorulacaktır.
Kiriş Kullanım Oranları Raporu

Kirişlerin mesnet ve açıklık bölgelerindeki kullanım oranlarını (Gerekli/Sağlanan Donatı) listeleyen yeni bir rapor
eklenmiştir. Böylece, projenizin ekonomi düzeyini, betonarme kirişler bazında kontrol edebilirsiniz. Bu rapora, Kiriş
Donatı Hesapları ribbon araç çubuğunda yer alan “Kullanım Oranları Tablosu” butonu ile erişebilirsiniz.
Kiriş Tablosunu Yazdır

“Kiriş Donatı Hesabı Menüsü”ndeki bilgileri Tablo halinde görebilmek veya yazıcıya aktarabilmek için; “Tasarım”
sayfasındaki “Kiriş Tablosunu” butonuna basınız.
Bu tablo yardımıyla kirişlerinizde bulunan donatıları ve yetersizlikleri toplu olarak inceleyebilirsiniz.
Metraj için Aks Adetlerinin Değiştirilmesi

Tipleme veya farklı nedenlerle herhangi bir aksın adedi birden fazla ise “Kiriş Donatı Hesabı” formunda yeralan
“Adet” ibaresinin sağındaki yukarı veya aşağı ok butonlarını kullanarak tabloda seçili aksın adedini arttırabilir veya
azaltabilirsiniz.
Aks adedi donatı metrajlarında çarpan olarak kullanılacaktır.
Aksların Yazdırılmak Üzere İşaretlenmesi

Donatıları hesaplanan aksların “Kiriş Donatı Hesabı” formunda yeralan tablodaki “Dizayn” ve “Yaz” kolonları
kullanıcıya bilgi vermek amacıyla işaretlenecektir.
Tabloda yeralan “Yaz” kolonundaki işaret donatı raporuna bu kirişin de dahil edileceği anlamındadır. “Tasarım”
sayfasındaki “Hesap Raporu” butonunu kullandığınızda yalnızca “Yaz” hücresi işaretli akslar kağıda aktarılacaktır.
“Yaz” hücresindeki işareti kaldırarak çıktı almak üzere işaretlenmiş bir kiriş aksının hesap sonuçları raporuna dahil
edilmemesini sağlayabilirsiniz.
Tüm kiriş akslarının yazdırılmak üzere işaretlenmesi işlemini “Tasarım” sayfasındaki “Tüm Aksları İşaretle”
seçeneğini kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
“Tasarım” sayfasındaki “İşaretleri Kaldır” seçeneğini kullanarak tüm kiriş akslarının “Yaz” hücresindeki işaretin
kaldırılarak hesap raporuna dahil edilmemesini sağlayabilirsiniz.
Kiriş Donatıları Detay Çizimleri

Donatı hesaplarını ilgili menüleri kullanarak tamamladığınız kirişlerin donatı detaylarının çizdirilmesi amacıyla
öncelikle çizim paftalarına yerleştirilmesi gereklidir. Kiriş çizim paftalarını tek tek oluşturabilir ya da programın
otomatik olarak oluşturmasını sağlayabilirsiniz.
Kiriş Paftalarının Tek Tek Hazırlanması
Bu amaçla Kiriş Donatı Hesabı formunda “Detay Çizimleri” sayfasında yeralan “Pafta Düzenleme” butonunu
tıklamanız gerekmektedir.
Kiriş akslarının paftalara yerleşimi bu editör ile son derece kolay ve kontrollü bir hale getirilmiştir.
Pafta Düzenleme Editörü ile oluşturulan paftaları herhangi bir nedenle silerek iptal etmek isterseniz “Detay
Çizimleri” sayfasında yeralan “Pafta Sil” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Pafta Düzenleme Editörünün Özellikleri

Kiriş Donatı Hesapları formunda Detay Çizimleri” sayfasında yeralan “Pafta Düzenleme” menüsünü seçtiğiniz
zaman öncelikle donatı hesaplarını ve yerleşimlerini tamamladığınız aksların detay ölçeğine göre pafta üzerindeki
boyutlarının hesaplandığını göreceksiniz. Binadaki toplam aks adedine bağlı olarak bu işlem belirli bir süre alacaktır.
Aksların paftadaki boyutlarının hesaplanmasını takiben karşınıza “Pafta Düzenleme Editörü” gelecektir.
Bu editör dört bölümden oluşmaktadır:
Pafta Çizim Bölümü Paftanın çizim olarak görüldüğü bölümdür. Bu bölümde pafta ve üzerine yerleştirdiğiniz
aksları grafik olarak izleyebilirsiniz.
Aks Listesi Formun sağ üst bölümünde yeralan Aks Listesinde projedeki tüm akslar yeralacaktır.
Aksların listedeki sıralamasını Kontrol veri alanında yeralan seçenekleri kullanarak
gerçekleştirebilirsiniz. Aks etiketi, kat bilgisi ve kısım bilgisine ilaveten aksı
yerleştirdiğiniz paftanın numarası da tabloda listelenecektir.
Pafta numarası yerinde “—“ işareti olan akslar donatı hesabı tamamlanmadığı için
paftalara yerleştirilemez.
Pafta numarası hücresi boş olan aksları istediğiniz paftaya yerleştirebilirsiniz.

Kontrol Veri Alanları Paftanın çeşitli parametrelerini formun sağ alt bölümünde tab’larla ayrılmış iki sayfadan
oluşan veri alanlarını kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Mesaj Satırı Yaptığınız işlemler sırasında bilgi amaçlı tüm mesajlar ve hatalar formun sol alt
bölümünde yeralan mesaj satırında izlenebilir.
“Pafta Düzenleme Editörü”nü “Çıkış” butonuna basarak kapatabilirsiniz. Editörden çıkmadan önce güncel paftanızı
“Sakla” butonunu kullanarak kaydetmeyi unutmayın.
Pafta Seçimi
İlk defa olarak bu editöre Yeni bir paftaya başlamak için öncelikle pafta seçmeniz gereklidir. Bunun için
giriyorsanız “1” numaralı “Kontrol Veri Alanları”ndaki “Pafta” sayfasında bulunan “Yeni” butonuna
pafta hazır olarak ekrana basabilirsiniz. Ekrandaki mevcut paftanın kaydedilebilmesi için bir uyarı mesajı
gelecektir. gelecektir. Gerekiyorsa, “Evet” yanıtını seçerek devam edin.
Pafta numaraları 1 ile 99 Karşınıza gelecek olan “Yeni Pafta” formuna yeni paftanın numarasını girip
arasında girilebilir. “Sakla” butonuna basarak yeni paftayı güncel hale getirin. Yeni pafta açmaktan
vazgeçtiyseniz “İptal” butonunu kullanabilirsiniz.
Yeni paftanın boyutu bir önceki paftanın boyutu ile aynı olacaktır. Editörü ilk olarak kullanıyorsanız pafta boyutu
“A0” olarak seçilmiş olacaktır.
Güncel paftanın boyutunu istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Bunun için “Yeni” butonunun hemen üzerinde
yeralan ve üstünde güncel paftanın boyutu yazan butonu kullanın. Bu butona bastığınız zaman karşınıza “Pafta
Boyutları” formu gelecektir. Bu formun en üstünde yeralan listeyi (yanındaki ok işaretini tıklayarak) açarsanız
tanımlı standart paftaların listesi karşınıza gelecektir. Bu listeden seçim yapabileceğiniz gibi, listenin hemen altında
yeralan “Pafta Genişliği” ve “Pafta Yüksekliği” veri alanlarına da istediğiniz pafta boyutlarını girebilirsiniz.
Bu formu “Sakla” butonunu kullanarak kapatırsanız güncel paftanın boyutları seçtiğiniz boyutlara uygun olarak
yenilenecektir.
Paftanın gerçek boyutları ile içindeki çerçeve arasındaki boşluğu “Çer. Payı” veri alanına yazarak kontrol
edebilirsiniz.
Güncel paftayı silmek için “Pafta” sayfasındaki “Sil” butonunu, yaptığınız değişiklikleri kaydetmek için formun en
altında yeralan “Sakla” butonunu kullanabilirsiniz.
Paftada Metraj Bloğu için Yer Ayrılması

Çalışmakta olduğunuz güncel paftanın herhangi bir yerinde metraj bloğu için yer bırakabilirsiniz.
Metraj bloğu için ayıracağınız Bunun için “Pafta ” sayfasındaki “Metraj” butonunu kullanarak “Antet Bloku”
yeri “Göster” butonunu formunu açabilirsiniz. Bu formu ekrana getirdikten sonra paftada metraj bloğu
kullanarak paftada iki nokta için ayrılacak yerin Antet Genişliği ile enini ve Antet Yüksekliği ile de boyunu
sürükleyerek gösterebilirsiniz girebilirsiniz.
Metraj bloğu için ayrılacak yerin boyutlarını girdikten (veya gösterdikten sonra)
Tutma işlemi için elemanın
“Sakla” butonunu kullanarak bu yeri simgeleyen kutuyu paftaya çizdirebilirsiniz.
üzerinde işaretleyicinizin sol
butonuna basın ve Kutu rastgele bir noktaya yerleşecektir. Daha sonra, işaretleyicinizle kutuyu
kaldırmadan sürükleyin. herhangi bir yerinden tutarak doğru yerine sürükleyin. Bu işlem için paftada
yeralan grid’in referans noktasını pafta çerçevesinin sağ/alt noktasına taşımak
isteyebilirsiniz.
Grid ayarları “Kontrol Veri Alanları”ndaki “Ayar” sayfasındadır. Bu sayfada
yeralan grid referans noktasını pafta dört köşesinden istediğiniz birinin üzerine
taşıyabilirsiniz.
Aksların Paftaya Yerleştirilmesi ve Düzenlenmesi

Sadece listedeki “Pafta” hücresi boş olan aksları paftalara yerleştirebilirsiniz.
Yerleştirme işlemi için işaretleyicinizi kullanmanız gereklidir. İşaretleyiciniz ile yerleştireceğiniz aksın üzerine gidin ve
işaretleyicinin sol butonuna basın. Butonu basılı tutarak seçtiğiniz aksı paftaya doğru sürükleyin ve işaretleyicinizin
butonunu bırakın.
Bu şekilde öncelikle aksı paftada rastgele bir noktaya bırakmış oluyorsunuz. Daha sonra sürükleme yöntemini tekrar
kullanarak bu sefer aksı tutun ve paftada arzu ettiğiniz bölgeye doğru sürükleyin.
Paftaya yerleştirdiğiniz akslar “grid”lere kenetlenerek yerleşecektir. Aksların referans noktası sol üst köşeleridir. Bu
nokta, aksı bıraktığınız yerdeki en yakın grid noktasına kenetlenecektir. Grid aralığını “Ayar” sayfasındaki “Grid
Aralığı” veri alanına yazarak isteğinize göre değiştirebilirsiniz.
Pafta üzerine yerleştirilmiş herhangi bir aksın yerini değiştirmek için de
sürükleme yöntemini kullanabilirsiniz. Yerini değiştirmek veya seçmek amacıyla
Aks Sil Butonu işaretleyiciniz ile tıkladığınız aks güncel hale gelecektir.
Güncel aksı üç yöntemle paftadan iptal edebilirsiniz:
Tıklayarak seçili (güncel) hale getirdiğiniz aksı klavyedeki Del (delete) tuşuna
basarak paftadan iptal edebilirsiniz. Aks listesinde güncel aksın pafta
numarasınının silindiğini ve yeniden paftaya yerleştirilebilir hale geldiğini
göreceksiniz.
Tıklayarak seçili (güncel) hale getirdiğiniz aksı “Pafta” sayfasının altında yeralan
“Aks Sil” butonuna basarak paftadan iptal edebilirsiniz.
1. Alternatif olarak aksı tamamı paftanın dışında kalacak şekilde sürükleyerek
bırakabilirsiniz.
Pafta listesindeki aksları “Kontrol Veri Alanları”nda yeralan “Ayar” sayfasındaki
“Sıralama Kriteri” alanını kullanarak “Aks İsimlerine”, “Pafta Numaralarına”,
veya “Katlara” göre sıralayabilirsiniz.
Kiriş Donatıları Detay Çizimleri
Donatı hesaplarını ilgili menüleri kullanarak tamamladığınız kiriş akslarını çizim paftalarına yerleştirdikten sonra
donatı detaylarının çizdirilmesi işlemine geçebilirsiniz.
Bu amaçla Kiriş Donatı Hesapları formunda yeralan “Pafta” çekmenüsündeki “Donatı Detay Çizimleri” menüsünü
kullanmanız gereklidir.
Donatı Detay Çizimlerinin Hazırlanması

Bu menü seçeneğine bastığınız zaman ilk olarak karşınıza düzenlediğiniz paftaların numaralarının yeraldığı bir liste
gelecektir. Bu listeden bir pafta seçmek için ilgili paftanın üzerinde çift tıklamanız veya paftayı seçerek “Tamam”
butonuna basmanız yeterlidir.
Tüm paftaların çizimini hazırlamak ve çizicinize aktarmak için sırasıyla düzenlemiş olduğunuz her paftayı bu şekilde
seçerek donatı detaylarını hazırlamanız gerekmektedir.
Listeden paftayı seçtikten sonra önce pafta çizimi hazırlığı yapılacak, ardından da “Kiriş Donatı Detayları Çizimi
Editörü” açılarak güncel pafta bu editöre yüklenecektir.
Kiriş Donatı Detayları Paftasının İncelenmesi

Bu menülerde yeralan tüm Ekrandaki görüntüyü gereksinimleriniz doğrultusunda kontrol etmek amacıyla
seçenekler kolay erişim “Donatı Detayları Çizimi Editörü”nün “Ekran” çekmenüsünde yeralan ekran
amacıyla Alet Çubuğuna da kontrol seçeneklerini kullanabilirsiniz.
yerleştirilmiştir.
Bu menüler ile çizim paftasının herhangi bir bölgesine “Zum” yaparak
yaklaşabilir, Çizim Penceresindeki görüntüyü istediğiniz yönde kaydırarak başka
bölgeleri görüntü alanına sokabilirsiniz.
Paftanın Kaydedilmesi
Üzerinde çalıştığınız paftayı “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Dosya Kaydet”
menüsünü (veya Alet çubuğundaki “Dosya Kaydet” butonunu) kullanarak diske
Dosya Kaydet Butonu
kaydedebilirsiniz. Diske kaydettiğiniz çizim dosyalarını daha sonra üzerinde
çalışmak üzere editöre yükleyebilirsiniz.
Paftanın Çiziciye Aktarılması

Üzerinde çalıştığınız paftayı “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Yazdır”
menüsünü (veya Alet çubuğundaki “Yazdır” butonunu) kullanarak yazıcınıza
Yazdır butonu
veya çizicinize aktarabilirsiniz.
Bu menüyü seçtiğiniz zaman karşınıza gelecek olan Çizici Formu’nda yeralan veri alanlarını gereksinimlerinize göre
ayarladıktan sonra “Tamam” butonunu kullanarak paftayı kağıda aktarabilirsiniz.
Paftanın DXF Dosyası Formunda Kaydedilmesi

Üzerinde çalışmakta olduğunuz güncel detay paftasını çeşitli düzeltme
olanaklarından yararlanmak amacıyla AutoCAD veya alışık olduğunuz bir başka
DXF İhraçButonu
CAD programına aktarabilirsiniz.
Çizim dosyaları, aktarım amacıyla Autodesk tarafından geliştirilmiş olan dünya
standardı “DXF” formunda hazırlanmaktadır.
“DXF” dosyası hazırlamak amacıyla “Dosya” çekmenüsündeki “DXF İhraç”
seçeneğini kullanmanız gereklidir. Hazırlanan “DXF” dosyasının ismi ve dizini
ekranda beliren “DXF Hazırlama Menüsü” ‘nde belirecektir.
Kaydetmiş olduğunuz DXF dosyasını daha sonra DXF dosya formunu okuyabilen
istediğiniz bir CAD programına yükleyebilirsiniz.
Donatı Detayları Editörünün Kapatılması
Donatı Detayları Editörünü kapatmak ve bir önceki menüye dönmek için
“Dosya” çekmenüsündeki “Çıkış” seçeneğini veya Alet çubuğundaki Çıkış
Çıkış butonu
Kiriş Paftalarının Otomatik Olarak Hazırlanması

Tüm aksların çizim paftasına otomaik olarak konulmasını sağlamak için “Kiriş Donatı Hesabı” formunda “Detay
Çizimleri” sayfasında yeralan “Donatı Detay Çizimleri (Tüm Akslar)” butonunu tıklamanız gerekmektedir.
Temel Hesapları
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Tekil Temel, Sürekli Temel, Kirişli ve Kirişsiz Radye Temel ve Kirişli Kaset
Temel hesabını yapabilir, temel, döşeme ve kiriş donatılarını hesaplayabilir ve detaylarını çizdirebilirsiniz.
Temel hesaplarına başlamadan önce;
1. Bina modelinin hazırlanarak analizlerin tamamlanmış olması,
2. Temel Katının (K.00) seçilerek (“Kat Seç” menüsü veya Yapı Ağacında K.00’ın üzerinde işaretleyicinizin sağ
tuşunu çift tıklayarak) “Güncel” hale getirilmiş olması gerekmektedir.
Yeni Bir Tekil Temel Girişi

Yeni bir Tekil Temel tanımlama işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Altına tekil temel yerleştirmek istediğiniz kolon veya perde elemanınızı seçin. Eğer birden fazla kolon veya
perde seçecek olursanız bu durumda hazırlayacağınız tekil temel hazırlayacağınız temel tüm seçilen
kolonların veya perdelerin altına yerleşecektir. Birden fazla kolon veya perde seçmeniz durumunda bu
elemanların aynı boyutlara sahip olması gereklidir.
2. Altına tekil temel yerleştirilecek kolon veya perde elemanı seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ butonuna
basın. Ekrana gelen menüden “Tekil Temel Yerleştir” seçeneğini seçin.
3. “Tekil Sömel Hesabı” menüsü ekrana gelecektir. Bu menü “Temel Bilgileri” ve “Kolon Bilgileri” olmak
üzere iki sayfadan oluşmaktadır. İlgili başlığı tıklayarak istediğiniz sayfaya geçiş yapabilirsiniz.
Bu menüdeki alanları isteğinize göre düzenledikten ve temel hesabını tamamladıktan sonra “Tamam”
butonuna bastığınızda tekil temel yerleştirilecektir.
4. “Tekil Temel Hesap Menüsü” ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için Kullanım Kılavuzunun ilgili bölümüne
bakabilirsiniz.
Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, Tekil Temel elemanları da çizim alanınızın solunda yeralan “Yapı Ağacı”
bölümünde Temel Katında listelenecektir. Bu listeden de eleman seçimi yapabilirsiniz.
Mevcut Bir Tekil Temelin Düzenlenmesi

Mevcut bir Tekil Temeli düzenlemek için :
1. Mevcut tekil temeli seçin. Bu işlem için çizim alanınızın solunda yeralan “Yapı Ağacı” bölümünü
kullanabilirsiniz. Hazırladığınız tekil temeller bu bölümde listelenecektir.
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna basın. Ekrana gelen menüden “Özellikler” veya “Seç ve Özellikleri Yükle”
seçeneğini işaretleyin. Bu menüde yeralan “Sil” seçeneğini kullanarak seçtiğiniz tekil temeli silebilirsiniz.
3. “Tekil Sömel Hesabı” menüsü ekrana gelecektir. Bu menüdeki alanları isteğinize göre düzenledikten ve
temel hesabını tamamladıktan sonra “Tamam” butonuna bastığınızda tekil temel yeni bilgilere göre
düzenlenecektir.
Bu yöntemi istediğiniz sayıda eleman üzerinde tekrarlayabilirsiniz. Ancak bu yöntemle her seferinde sadece bir tekil
temel üzerinde çalışabilirsiniz.
Tekil Temel Hesabı Menüsü

Tekil Sömel Hesabı Menüsünde yer alan tüm veri alanlarını kontrol edip gerekli düzeltmeleri yaptıktan sonra
“Hesap” butonuna basarak tekil temel hesabının yapılmasını sağlayabilirsiniz. Bu aşamada hesaplanan değişik temel
alternatiflerini görebileceğiniz yeni bir form karşınıza gelecektir.
Hesabını tamamladığınız tekil temellerin hesap çıktılarını yazıcıya göndermek için “Yazdır” butonuna basabilirsiniz.
Karşınıza öncelikle bir seçenek menüsü gelecektir. Bu menüde yeralan seçenekleri kullanarak isteğe göre kolon
yüklerinin tamamını veya sadece kritik kombinasyona ait olan seti rapora dahil edebilirsiniz.
Daha sonra “Rapor Yöneticisi” karşınıza gelecektir. Tüm diğer raporlarda da kullanılan bu formda yeralan
seçenekleri kullanarak raporu ekranda görüntüleyebilir, editöre yükleyebilir veya yazıcıya aktarabilirsiniz.
Tekil Temel menüsünü “Tamam” butonuna basarak kapatırsanız yaptığınız düzenlemelere uygun olarak tekil temel
Tekil temel menüsünde yaptığınız değişikliklerden vazgeçerek formu kapatmak için “İptal” butonunu
kullanabilirsiniz.
Tekil Sömel Hesap Menüsünde yer alan veri alanları aşağıda açıklanmıştır:
Temel İsmi
Altına tekil temel yapmak istediğiniz kolonu ekranda işaretlediğiniz zaman, program aynı isimde bir tekil temel
oluşturmak için Tekil Sömel Hesap Menüsünü ekrana getirir. Örneğin altına tekil temel oluşturmak üzere “S4”
kolonunu ekranda gösterdiğinizde program otomatik olarak “Temel İsmi” veri alanına “T4” yazacaktır. Bu ismi
isteğinize bağlı olarak değiştirebilirsiniz.
Sömel Derinliği / Pah Yüksekliği

Temel hesabına geçmeden önce bir sömel derinliği değeri seçmeniz gerekmektedir. Temel Hesabı sonucunda bu
derinliğin yeterli olmaması durumunda program tarafından uyarı verilecektir.
Pahlı temel pabucu kullanıyorsanız pabucun serbest ucundaki derinliği (minimum değeri) “Sömel Derinliği” olarak,
kolon yüzündeki derinliğin minimum derinlikten farkını da “Pah Yüksekliği” olarak verebilirsiniz.
Lx
Ly bx
by
h-Dolgu
Pah
d
Pabuç Üstü Dolgu Yüksekliği / Zemin Birim Ağırlığı

Temel hesapları sırasında temel zati yükü ve kolon yüküne ek olarak temelin üzerinde kalan toprağın yükünü de
hesaplara katmak isterseniz pabuç üstünden ölçülecek “Pabuç Üstü Dolgu Yüksekliği”ni ve “Zemin Birim Ağırlığı”
değerini tanımlayabilirsiniz.
Hesaplamalar sırasında temel alanı ve tanımlamış olduğunuz dolgu yüksekliğine bağlı olarak bulunacak hacimden
kolon hacmi düşülecek ve bu değer Zemin Birim Ağırlığı ile çarpıldıktan sonra temel üzerindeki diğer yüklere
eklenecektir.

Bu veri alanına, binanın yapılacağı zeminin emniyet gerilmesini yazabilirsiniz. Bu değer sömel boyutlarının
belirlenmesinde kullanılacaktır.
“Proje Parametreleri” menüsünde proje için “Zemin Emniyet Gerilmesi” olarak belirlediğiniz değer, bu veri alanına
otomatik olarak aktarılacaktır. Herhangi bir temel için farklı bir değer kullanmak istediğinizde bu alanda yeralan
değeri değiştirebilirsiniz.
Önemli Not: Üst yapı analizlerinde tüm yükler “Taşıma Gücü” yük faktörleri kullanılarak arttırıldığı için bu veri
alanına girdiğiniz zemin emniyeti değeri de hesaplarda % 40 arttırılarak kullanılacaktır.
Donatılar
Bu alana donatı hesabında kullanılacak donatı demiri çaplarını her iki yön için girin.
Eğer temel hesapları sonucunda bulunan donatı aralığı küçük çıkıyorsa donatı çapını arttırarak hesapları
tekrarlatabilirsiniz.
Beton Örtüsü
Bu veri alanına herhangi bir giriş yapılamamaktadır. Bu alanda yazılan “Beton Örtüsü” değerini değiştirmek için;
“Ayarlar” çekmenüsünde yeralan “Grafik Editör Ayarları” seçeneğini işaretleyiniz. “Temeller” sayfasında yeralan
“Tekil Temel – Beton Örtüsü” veri alanına istediğiniz değeri girebilirsiniz. Bu veri alanında “0” değerinin bulunması
halinde Beton Örtüsü değeri ilgili şartnameden alınacaktır. Varsayılan değer olarak “4 cm.” alınmaktadır.
Kolon Bilgileri
Altına tekil temel yerleştirmek istediğiniz kolonu ekranda gösterdiğinizde bu kolona ait “Kolon İsmi” ve “Kolon
Boyutları” otomatik olarak ekrana gelecektir.
Yük Bilgileri
Temel için seçilmiş olan kolona veya kolonlara ait tüm kombinasyonlar gözönüne alınarak temel açısından en
olumsuz yüklemeye ait “Eksenel Yük” ve “Moment” değerleri bu bölüme otomatik olarak aktarılacaktır.
Temelin analizinde kullanılacak yüklemenin seçilme kriterini mevcut seçeneklerden birini kullanarak
belirleyebilirsiniz. Burada, eğer “Tüm Kolonları/Kombinasyonları Dene” seçeneğini işaretlerseniz temelin
hesabında kullanılacak kolonların her birindeki kombinasyonlar tek tek denenerek en olumsuz olanına göre temel
tasarlanacaktır.
Alternatif olarak, “En Olumsuz Etkileri Kullan” seçeneğini de işaretleyebilrsiniz. Ancak bu durumda, her bir
kombinasyondaki en büyük eksenel yük, x yönü momenti ve y yönü momenti bulunarak temel hesabı bu yükleme
seti için gerçekleştirilecektir. Bu seçeneğin gereğinden fazla konservatif olduğunu belirtmekte yarar vardır.
Bazı özel durumlarda ise etkileri kendiniz girmek isteyebilirsiniz. Bu durumda “Kullanıcı Tanımlı Etkileri Kullan”
seçeneğini işaretleyip hesapta kullanılacak eksenel yük, x yönü momenti ve y yönü momentini aşağıdaki ilgili
alanlara girebilirsiniz. Bu durumda, analiz sonuçlarında elde edilmiş olan değerler kullanılmayacaktır.
Temel hesabı tamamlandıktan sonra bu menüye geri döndüğünüzde temelin heabında kullanılmış olan kritik
kombinasyon ve bu kombinasyondaki etkiler ve seçilen temel boyutları görülecektir.
Tekil Sömel Hesabı Aşamaları

Tekil Sömel Hesap Formunda yeralan bilgileri tamamladıktan sonra “Hesap” butonunu kullanarak hesaba
geçebilirsiniz. Bilgilerini girdiğiniz tekil temelin hesabı yapıldıktan sonra farklı boyut ve donatılara sahip alternatifler
üretilecektir.
Alternatifleri görüntülemek ve seçim yapmak için “Lx” ve “Ly” olarak gösterilen temel boyutu veri alanlarının
yanlarındaki ok işaretlerine basabilirsiniz. Genellikle boyutların biri artırılarak diğerinin azalması sağlanabilir. Bu
şekilde değişik alternatifleri inceledikten sonra uygun bulduğunuz alternatifi ekranda bırakıp “Tamam” butonuna
basarak bu alternatifin kaydedilmesini ve formun kapanmasını sağlayabilirsiniz.
Hesap sonucunda her çözüm alternatifi için:
1. Temel Boyutları Lx ve Ly,
2. Temel altında oluşan maksimum ve minimum Zemin Gerilmesi (Smax ve Smin)
3. Zımbalama Kuvveti
4. Zımbalama Dayanımı (Vpr)
5. Minimum Donatı alanı (As-min)
6. Her iki yön için hesaplanan Moment değerleri, K katsayıları, Kayma kuvvetleri ve ilgili limit değerlerle
karşılaştırmalar
7. Her iki yön için Gerekli Donatı Alanı
8. Her iki yön için Seçilen Donatılar
yazılmaktadır. Tekil Temel hesap sonuçlarını yazıcıya aktardığınızda tüm bu bilgiler de çıktılarda yeralacaktır.
Hesap sonucunda seçilen donatı aralıkları yuvarlak değerler olmayabilir. Donatı aralığı veri alanları düzeltilebilir
nitelikte olduğundan dolayı, seçilen değerleri elle düzenleyerek daha uygun değerler girebilirsiniz. Ancak bu işlem
sırasında, gerekli donatı alanının altına düşmemeye özen göstermeniz gerekmektedir.
Tekil temellerin hesabında taşıma gücü ile faktörlü yükler kullanıldığından dolayı, zemin emniyet gerilmesi 1.4
faktörü ile arttırılmaktadır. Dolayısıyla, temel altında oluşan maksimum zemin gerilmesi “S-max”, bu arttırılmış
zemin emniyet gerilmesi ile karşılaştırılmaktadır. Ayrıca, temel altında oluşan minimum zemin gerilmesi “S-min”
değeri de “0”ın altında olmayacak şekilde tekil temel boyutları belirlenmektedir.
Tekil Temel Detay Çizimleri

Hesaplarını ve Plan çizimlerini tamamlamış olduğunuz tekil temellerin detay
Temel Detay Paftaları Butonu çizimlerini ayrı bir yada birden fazla pafta olarak hazırlatabilirsiniz.
Tekil Temel Detay Paftası Hazırlama

Tekil temel detay çizimlerinin hazırlanması işlemi aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
1. Grafik Editör Ekranında sol-alt bölümde yeralan “Görüntü Kontrol Komutu” butonlarından “Temel Detay
Paftaları” butonuna bastığınızda Grafik Editör ekranı boşalacak ve “Detay Paftaları Menüsü” ekrana
gelecektir.
2. “Detay Paftaları Menüsü”nde yeralan “Yeni Detay Paftası” butonuna basarak “Detay Paftası Bilgileri”
menüsünü açabilirsiniz. Bu menüde oluşturmak istediğiniz paftanın boyutlarını ve ölçeklerini ayarladıktan
sonra “Tamam” butonuna bastığınızda, seçmiş olduğunuz boyutlardaki pafta çerçevesi ekrana çizilecektir.
Ekranda görüntülenmekte olan paftanın boyutlarını yada ölçeklerini değiştirmek için “Detay Paftası
Düzelt” butonunu kullanabilirsiniz.
3. “Detay Paftaları Menüsü”nde hesabı tamamlanmış tüm tekil temeller bir liste halinde gösterilmektedir. Bu
listeden istediğiniz bir tekil temeli işaretleyicinizle göstererek seçtikten sonra ekrandaki pafta içerisinde bir
noktaya tıklayarak bu tekil temele ait detayın paftaya çizilmesini sağlayabilirsiniz. Pafta üzerinde göstermiş
olduğunuz nokta çizilecek detayın sol üst köşesini belirtecektir.
4. Bir pafta üzerine dilediğiniz sayıda detay yerleştirdikten sonra “Yeni Detay Paftası” komutunu kullanarak
ekrana boş yeni bir pafta getirtebilirsiniz. Daha önce oluşturmuş olduğunuz bir paftayı tekrar ekrana
getirebilmek için “Pafta No” veri alanından çağırmak istediğiniz paftanın numarasını seçmeniz yeterli
olacaktır.
5. Ekrana çizmiş olduğunuz bir detayı silmek için “Detay Paftaları Menüsü”nde yer alan “Detay Sil” butonunu,
paftanın tamamını silmek için ise yine aynı menüde bulunan “Detay Paftası Sil” butonunu kullanabilirsiniz.
6. Ekrana çizmiş olduğunuz paftanızı “DXF” dosya formunda diske kaydetmek için, Araç çubuklarında yeralan
“DXF Dosyası İhraç” seçeneğini işaretleyin.
Kazıklı Tekil Temel Hesabı
Altına kazıklı temel yerleştirilecek kolon veya perde elemanı (birden fazla benzer boyutta eleman da seçilebilir)
seçildikten sonra, işaretleyicinizin sağ tuşuna basıldığında ekrana gelen menüden “Kazık Temel Yerleştir”
seçeneğini işaretleyin. “Kazık Temel Hesabı” Menüsü yüklenecektir. Bu menü “Temel Bilgileri”, “Kazık Bilgileri” ve
“Kolon Bilgileri” olmak üzere üç sayfadan oluşmaktadır. İlgili başlığı tıklayarak istediğiniz sayfaya geçiş
yapabilirsiniz.
Bu menüdeki hesaplamaları tamamladıktan sonra “Tamam” butonuna bastığınızda hesabı yapılan tekil temel
Kazık Temel Hesap Menüsünde yer alan veri alanları aşağıda açıklanmıştır:
Temel İsmi
Altına kazık temel yapmak istediğiniz kolonu ekranda işaretlediğiniz zaman, program aynı isimde bir kazık temel
oluşturmak için Kazık Temel Hesap Menüsünü ekrana getirir. Örneğin altına kazık temel oluşturmak üzere “S4”
kolonunu ekranda gösterdiğinizde program otomatik olarak “Temel İsmi” veri alanına “T4” yazacaktır.
Kazık Başlığı Derinliği / Pah Yüksekliği

Temel hesabına geçmeden önce bir kazık başlığı derinliği değeri seçmeniz gerekmektedir.
Pahlı kazık başlığı kullanıyorsanız, başlığın serbest ucundaki derinliği (minimum değeri) “Kazık Başlığı Derinliği”
olarak, kolon yüzündeki derinliğin minimum derinlikten farkını da “Pah Yüksekliği” olarak verebilirsiniz.
Pabuç Üstü Dolgu Yüksekliği / Zemin Birim Ağırlığı

Temel hesapları sırasında temel zati yükü ve kolon yüküne ek olarak temelin üzerinde kalan toprağın yükünü de
hesaplara katmak isterseniz pabuç üstünden ölçülecek “Dolgu Yüksekliği”ni ve “Zemin Birim Ağırlığı” değerini
Hesaplamalar sırasında temel alanı ve tanımlamış olduğunuz dolgu yüksekliğine bağlı olarak bulunacak hacimden
kolon hacmi düşülecek ve bu değer Zemin Birim Ağırlığı ile çarpıldıktan sonra temel üzerindeki diğer yüklere
eklenecektir.
Donatılar
Bu alana donatı hesabında kullanılacak donatı demiri çaplarını her iki yön için girin.
Eğer temel hesapları sonucunda bulunan donatı aralığı küçük çıkıyorsa donatı çapını arttırarak hesapları
tekrarlatabilirsiniz.
Paspayı
Bu alana, donatı hesabında kullanılacak donatı paspayını girebilirsiniz.
Kolon Bilgileri
Altına kazık temel yerleştirmek istediğiniz kolonu ekranda gösterdiğinizde bu kolona ait “Kolon İsmi” ve “Kolon
Boyutları” otomatik olarak ekrana gelecektir.
Yük Bilgileri
Temel için seçilmiş olan kolona veya kolonlara ait tüm kombinasyonlar gözönüne alınarak temel açısından en
olumsuz yüklemeye ait “Eksenel Yük” ve “Moment” değerleri bu bölüme otomatik olarak aktarılacaktır.
Temelin analizinde kullanılacak yüklemenin seçilme kriterini mevcut seçeneklerden birini kullanarak
belirleyebilirsiniz. Burada, eğer “Tüm Kolonları/Kombinasyonları Dene” seçeneğini işaretlerseniz temelin
hesabında kullanılacak kolonların her birindeki kombinasyonlar tek tek denenerek en olumsuz olanına göre temel
tasarlanacaktır.
Alternatif olarak, “En Olumsuz Etkileri Kullan” seçeneğini de işaretleyebilrsiniz. Ancak bu durumda, tüm
kolonlardaki her bir kombinasyondaki en büyük eksenel yük, x yönü momenti ve y-yönü momenti baştan bulunarak
temel hesabı bu yükleme seti için gerçekleştirilecektir. Bu seçeneğin gereğinden fazla konservatif olduğunu
belirtmekte yarar vardır.
Bazı özel durumlarda ise etkileri kendiniz girmek isteyebilirsiniz. Bu durumda “Kullanıcı Tanımlı Etkileri Kullan”
seçeneğini işaretleyip hesapta kullanılacak eksenel yük, x yönü momenti ve y-yönü momentini aşağıdaki ilgili
alanlara girebilirsiniz. Bu durumda, analiz sonuçlarında elde edilmiş olan değerler kullanılmayacaktır.
Kazık Bilgileri
Kolon altına yerleştirilecek kazıkların geometri ve kapasite özelliklerini buradan değiştirebilirsiniz. Ayrıca kazık temel
detaylarının çiziminde kullanılacak parametreler de burada yer almaktadır.
Kazık Temel Hesap Formunda yeralan bilgileri tamamladıktan sonra “Hesap” butonunu kullanarak hesaba
geçebilirsiniz. Tüm kombinasyonlar denenerek bulunan başlık boyutu ve gerekli kazık sayısı “Raporlar” sayfasında
gösterilecektir.
Kazık Temellerin detay çizimleri, Tekil Temellerle yapılan işlemler tekrarlanarak elde edilebilir.
Sürekli Temel Hesabı

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi “Sürekli Temel Hesapları” modülü ile sürekli temellerin hesaplarını “Elastik
Zemine Oturan Sonsuz Kiriş Yöntemi”ni (Winkler Metodu) kullanarak yapabilirsiniz.
Sürekli Temel hesapları tüm yük kombinasyonları için zarf yöntemiyle gerçekleştirmektedir. Kesme ve Moment Zarf
Diyagramları çizilebilmekte, temel kirişlerinin kesit etkileri tüm yüklemelerin maksimum durumlarına göre
hesaplanmaktadır. Bunun yanısıra, pratikte geniş aralıklarda değişen yatak katsayısı belirsizliklerini önlemek
amacıyla, belli bir yatak katsayısı aralığı için, belirtilen adımlarla yatak katsayısı zarfı çizilebilmektedir. Yatak
katsayısı ve yükleme zarfları beraber kullanılarak daha emniyetli çözümler elde etmek mümkündür.
Sürekli Temel tanımlayabilmek için öncelikle hesabı yapılacak olan temel boyunca temel kirişlerinin tanımlanması
gereklidir.
Sürekli temele dahil edilecek kirişler seçildikten sonra kısayol menüsünde yeralan “Sürekli Temel Yerleştir”
seçeneği kullanılınca karşınıza “Sürekli Temel Menüsü” gelecektir.
Mevcut bir sürekli temel seçilip kısayol menüsünden “Özellikler” seçilirse de "Sürekli Temel Menüsü"
yüklenecektir.
Sürekli Temel tanımlanması ile ilgili daha detaylı bilgi için Kullanım Kılavuzunun “Sürekli Temel Hesap Menüsü”
Sürekli Temel Hesapları için malzeme seçimini “Proje Parametreleri” menüsünde yeralan ilgili seçenekleri
kullanarak yapabilirsiniz.
Sürekli Temel Hesabının Yaptırılması

1. Grafik Editör’de Temel Katına (K.00) geçtikten sonra altına Sürekli Temel yapmak istediğiniz kolonları
birbirine bağlayan kirişleri seçin ve işaretleyicinizin sağ-tuşuna basarak kısayol menüsünü açın. Bu menüde
yeralan “Sürekli Temel Yerleştir” seçeneğini işaretlediğiniz zaman “Sürekli Temel Hesap Menüsü” Formu
ekrana gelecektir.
2. Seçmiş olduğunuz kirişlerin ve uçlarındaki kolonların tüm yük ve geometri bilgileri Sürekli Temel Hesap
Menüsüne program tarafından otomatik olarak getirilmiş olacaktır. Bu bölümdeki bilgileri kontrol etmek
ve düzeltmek için, kolon satırlarındaki hücrelerin içeriğini değiştirebilirsiniz..
3. Sürekli Temel Hesap Formundaki bilgileri düzenledikten sonra hesabın hangi kombinasyon için yapılacağını
“Yükleme” bölümünde yer alan listeden seçiniz. Tüm kombinasyonlar için ayrı ayrı hesap yapılıp
diyagramların zarf şeklinde çizilmesini istiyorsanız “Tasarım Zarfı” kutusunu işaretleyiniz.
4. “Hesap Yöntemi: Elastik Yöntem (Winkler)” bölümünde yer alan “Yatak Katsayısı“ alanına yatak
katsayısını girebilirsiniz. Hesapların belli bir yatak katsayısı aralığı için yapılabilmesi için “Adım” kutucuğunu
işaretlemeniz gerekmektedir. Aktif hale gelen ikinci yatak katsayısı kutusuna, diğer sınır değeri giriniz.
Alttaki düğmeleri kullanarak hesabın kaç adım için yapılacağını belirttikten sonra “Hesap” düğmesine
basınız.
5. Sömel Genişliğinin belirlenmesinde kullanılacak olan “Zemin Gerilmesi Seçim” yöntemini belirleyiniz.
6. Hesapların hem kombinasyon zarfı hem de yatak katsayısı aralığına göre yapılabilmesi için, “Tasarım Zarfı”
ve “Adım” kutuları işaretli olmalıdır.
7. Sürekli temel hesabı yapılarak sonuçları “Sürekli Temel Hesap Sonuçları” formuna yüklenerek karşınıza
gelecektir. Sonuçları bir rapor olarak “Hesap Sonuçları” sayfasında inceleyebileceğiniz gibi dilerseniz
“Diagramlar” sayfasına geçerek Zemin Gerilmesi, Kayma Kuvvetleri ve Moment diagramlarını grafik olarak
da görüntüleyebilirsiniz.
8. “Tamam” butonuna basarak formları kapattığınızda hesabı yapılmış olan sürekli temel planda
Mevcut bir Sürekli Temelin Düzenlenmesi

Mevcut bir Sürekli Temeli düzenlemek için :
1. Mevcut sürekli temeli seçin. Bu işlem için çizim alanınızın solunda yeralan “Yapı Ağacı” bölümünü
kullanabilirsiniz. Hazırladığınız sürekli temeller bu bölümde listelenecektir.
2. İşaretleyicinizin sağ tuşuna basın. Ekrana gelen menüden “Özellikler” veya “Seç ve Özellikleri Yükle”
seçeneğini işaretleyin. Bu menüde yeralan “Sil” seçeneğini kullanarak seçtiğiniz sürekli temeli silebilirsiniz.
3. “Sürekli Temel Hesabı” menüsü ekrana gelecektir. Bu menüdeki alanları isteğinize göre düzenledikten ve
temel hesabını tamamladıktan sonra “Tamam” butonuna bastığınızda sürekli temel yeni bilgilere göre
düzenlenecektir.
Bu yöntemi istediğiniz sayıda eleman üzerinde tekrarlayabilirsiniz. Ancak bu yöntemle her seferinde sadece bir
sürekli temel üzerinde çalışabilirsiniz.
Sürekli Temel Kirişleri

Sürekli temel yerleşimi işleminin ilk aşaması sürekli temeli oluşturacak kirişlerin tanımlanmasıdır. Bu kirişlerin
tanımlanması aşağıdaki kurallar ve kısıtlamalar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir:
Kiriş Boyutları ve Dışmerkezlikleri

Bir sürekli temele dahil edilecek kirişlerin hepsinin kesit boyutları aynı olmalıdır. Farklı boyutlara sahip kirişler aynı
temelde kullanılamaz.
Bazı modellerde, sürekli temele dahil edilecek kolonların hepsi aynı aksın üzerinde olmayabilir. Bu gibi durumlarda
temel kirişleri farklı akslara yerleştirilebilir. Kirişlerin yerleştirildiği akslar birbirine paralel ise, kiriş dışmerkezlikleri
kiriş kenar çizgilerinin birbirinin devamı olacak şekilde ayarlanması gereklidir.
1 2 3 4
S2
K2 B
K1 A
S1 P1
Kiriş K1: A aksı boyunca 1 Kiriş K2: B aksı boyunca
ve 2 arasında tanımlı, 2 ve 4 arasında tanımlı,
I-ucunda S1 ve J-ucunda P1 I-ucu boş ve J-ucunda S2
perdesinin I-ucu var. kolonu var.
Sürekli Temel Kirişleri Yerleşimi
Kiriş Yerleşim Kuralları
Birden fazla paralel aks üzerine yerleştirilen sürekli temellerde kiriş aksları tüm kolonların yerleşim noktalarını
yakalayacak şekilde seçilmelidir. Bir başka deyimle, tüm kolon veya perdeler (perdelerin sadece I-ucu referanstır)
bir kiriş ucunda olmalıdır.
Yukarıdaki örnekte, Kolon S1, K1 kirişinin I-ucundadır. Benzer şekilde perde P1'in I-ucu ise aynı kirişin J-ucundadır.
Gerekli olmamasına karşın, K2 kirişinin I-ucu da P1'in I-ucundadır. S2 kolonu ise B aksına yerleştirilmiştir. Dolayısıyla
K2 kirişinin bu kolonu yakalayabilmesi için B aksı üzerine yerleştirilmesi ve kirişin “b2” dışmerkezliğinin her iki kenarı
K1 kirişinin kenarları ile çakışık olacak şekilde düzenlenmesi gereklidir.
Sürekli temel doğrultusundaki perdelerin referans noktaları I-ucu'dur. Dolayısıyla, temel kirişleri perdelerin J-ucu
ihmal edilerek I-ucundan başlayıp bir sonraki kolona (veya perdenin I-ucuna kadar) yerleştirilmelidir. Bu nedenle,
yukarıdaki örnekteki K2 kirişi 2 ve 4 aksları arasına yerleştirilmiştir.
Sürekli Temel Hesap Menüsü

Sürekli Temel Hesap Menüsü formunun üst bölümünde yüklemelerin seçildiği kombinasyon listesi ile
kombinasyonların zarfı için hesap yapılmasını sağlayan “Tasarım Zarfı” kutusu yer almaktadır. Bunların altında ise,
temel yerleştirilecek kolonların yer aldığı “Kolon Listesi” bulunmaktadır. Bu listenin hemen altında ise yatak
katsayısı aralığı ve hesabın, bu aralıkta, kaç adımda gerçekleştirileceğini belirleyen “Adım” veri alanları
bulunmaktadır. Hesabın hangi hesap değerleri için tekrarlanarak zarfının alınacağı da bu bölümde belirtilecektir.
Sürekli Temel Hesap Menüsünde yeralan tüm veri alanlarını kontrol edip gerekli düzeltmeleri yaptıktan sonra
“Hesap” butonuna basarak sürekli temel hesabının yapılmasını sağlayabilirsiniz. Hesap sonuçları ekrana gelecek
olan yeni bir formda görüntülenecektir.
Sürekli Temel Hesap Menüsünde yer alan veri alanları aşağıda açıklanmıştır:
Elastik Yöntem (Winkler)

“Winkler Yöntemi” olarak da bilinen bu yöntemde herhangi bir yükleme altında bulunan b genişliğinde ve sonsuz
uzunluktaki elastik bir temel kirişinin eğilme eğrisi diferansiyel denklemlere bağlı olarak bulunur.
Sürekli Temel Kirişinin oturduğu zeminin yaylar ile modellendiği bu yöntemde yay sabiti olarak kullanıcıdan zemine
ait “Yatak Katsayısı” istenmektedir. Bu katsayı, temelin yapılacağı bölge ile ilgili olarak hazırlanmış bir zemin raporu
varsa, buradan alınabilir. Aksi halde, zemin mekaniği kitaplarında yeralan tablolar kullanılabilir. Ancak bu tablolarda
belli bir zemin tipi için verilmiş yatak katsayısı çok geniş bir aralıkta tanımlanmış olduğundan bu tablolardaki
değerlerin kullanımı yeterince sağlıklı olmayabilir. Bu durumda hesap, belirlenen bu yatak katsayısı aralığı için
mümkün olduğunca çok adım belirleyerek zarf yöntemiyle yapılmalıdır.
Yükleme Kombinasyonunun Seçimi

Orion Bina Tasarım Sistemi, herhangi bir katta kesilmiş, alt uçları uzatılıp kısaltılmış, alt uçlarına herhangi bir mesnet
tipi atanmış, her türlü kolon ve perde elemanı için, bina analizi sonucunda elde edilen tüm yük kombinasyonlarını
gözönüne alarak hesap yapmaktadır. Bunun yanısıra, tüm kombinasyonlar için bir kez hesap yapılıp, bunların
bileşke etkisinin ele alındığı Zarf Yöntemi’yle de, temel kirişlerindeki etkiler ve zemin gerilmeleri bulunarak, kesme,
moment ve gerilme diyagramları çizilmektedir.
Sömel Genişliği Hesabında Kullanılacak Zemin Gerilmesi Seçimi

Temel-zemin etkileşimi sonucunda oluşan “Taban Basıncı Dağılımı” temel tasarımında yol gösterici olmaktadır. Üst
yapıdan gelen yükler ışığında elde edilen temel altındaki gerilmeler temel kalınlığına ve zemin cinsine bağlı olarak
değişiklik göstermektedir. Yumuşak ve rijitliği az olan zeminlerde temel altında düzgün yayılışa benzer zemin
gerilmeleri elde edilirken , Sert nitelikteki zeminlerde zemin gerilmelerinin kolon altlarında yoğunlaştığı ve açıklıkta
azaldığı görülmektedir.
Sürekli Temel hesabına başlamadan önce “Sömel Genişliği Hesabında Kullanılacak Zemin Gerilmesi Seçimi”
bölümünü kullanarak sömel genişliğinin belirlenmesinde kullanılacak olan zemin gerilmesinin hangi yöntemle
seçileceğini belirlemeniz gerekmektedir. Varsayılan yöntem olarak “Maksimum” kullanılmaktadır. “Yumuşak” türde
zeminlerde bu yöntem tercih edilmelidir. Ancak özellikle “Sert” zeminlerde, diğer yöntemler olan “Kolon Bölgesi L/4
Ortalaması” veya “Kolon Bölgesi L/2 Ortalaması” yöntemleri de kullanılabilir. Zemin gerilmesini kontrolsüz olarak
azaltabileceğinden dolayı bu yöntemlerin kullanılmasında özellikle dikkatli olmakta yarar vardır.
Konsol Boyutlarının Tanımlanması

Sürekli Temel Aksının başında ve sonundaki konsol boylarının tanımlanabilmesi için iki adet veri alanı ayrılmıştır.
Bu veri alanlarına (eğer varsa) aksın sol başında ve sonunda yer alan konsolların kolon aksına kadar olan
mesafelerini girin.
Konsol genişliğini girmezseniz, en azından ilk ve son kolonların dışlarından aksa kadar olan boyutları kullanılacaktır.
k1 Kesit k2
Plan
k1: Sol Konsol Genişliği L: Sömel Genişliği
k2: Sağ Konsol Genişliği d: Sömel Derinliği
Sürekli Temel Parametreleri
Sömel Genişliği
Bu veri alanında sürekli temel ampatmanının toplam genişliği yeralmaktadır.
Sürekli Temeli hesaplatmadan önce bu alana herhangi bir şey yazmanıza gerek yoktur. Bu alanda göreceğiniz değer,
temel hesabı sırasında yüklere, geometriye ve zemin emniyet gerilmesine bağlı olarak program tarafından
belirlenecektir.
Ancak, hesap sonucunda yuvarlak bir değer elde edilmemesi durumunda bu alandaki değeri istediğiniz bir üst
değere yuvarlayarak temel hesabını yeniden yaptırabilirsiniz. Bu alana yazacağınız sömel genişliğinin program
tarafından tanımlanacak genişlikten fazla olması durumunda sizin verdiğiniz genişlik geçerli kabul edilecek ve
çıktılarda bu değer gösterilecektir.
Sömel Derinliği
Temel hesabına geçmeden önce bir sömel derinliği değeri seçmeniz gereklidir. Temel Hesabı sonucunda bu
derinliği, hesaplanan donatılar ile kontrol ederek gerekli görüyorsanız arttırıp azaltabilirsiniz.
Donatı Çapı
Bu alana sömel donatı hesabında kullanılacak donatı demiri çapını girebilirsiniz. Eğer temel hesapları sonucunda
donatı aralığı fazla sık çıkıyorsa donatı çapını veya Sömel Derinliğini arttırarak hesapları yeniden yaptırabilirsiniz.
Kolon Listesi
Sürekli Temel Aksında yer alan bir kolon ve bu kolonun hemen sağında yer alan açıklıkla ilgili bilgileri görüntülemek
ve düzeltmek için ilgili satırdaki hücreye tıklayarak gerekli düzeltmeyi yapabilirsiniz. Tabloda yer alan veri alanları
aşağıdaki kısımlarda anlatılmıştır.
Kolon İsmi
Altına sürekli temel yerleştirilecek kolonları Grafik Editör ekranında gösterdiğinizde bu kolonların isimleri yükleri ve
geometri bilgileri Sürekli Temel Hesap Menüsündeki Kolon Listesine otomatik olarak getirilmektedir.
Kolon Kesit Genişliği (b-kolon)

Sürekli Temel Aksındaki kolonların aks yönündeki kesit genişliği bu alanda görülmektedir. Bu değer mesnet
momentlerinin ve kayma kuvvetlerinin azaltılmasında kullanılacaktır.
Akstan Sol Kaçıklığı (e-kolon)

Akstaki kolonların sol dış yüzlerinin aksa olan mesafesi bu alanda gösterilmektedir. Aksların kolonları ortalaması
halinde bu alana Sürekli Temel Aksı doğrultusundaki kolon boyutunun yarısı yazılmış olacaktır.
Eksenel Yükler ve Momentler

Sürekli Temel Hesaplarında Bu alanlar, temel aksının hesabında kullanılmak üzere Kolon Eksenel Yükleri ve
kolon momentlerinin etkisini Momentleri için ayrılmıştır. Orion Bina Tasarım Sistemi, bina analizi sonucunda
gözönüne almak elde edilen tüm yük kombinasyonlarına ait eksenel yük ve moment değerlerini
istemiyorsanız “Mg” ve “Md” burada görüntüleyecektir. Yük kombinasyon değerlerini görmek için “Yükleme”
alanlarını sıfırlayabilirsiniz. bölümündeki listeyi kullanınız.
Orion Bina Tasarım Sistemi ile çalışmadığınız bir projenin temel hesaplamalarını burada yapacaksanız, gerekli veri
alanlarını hesaplarınız doğrultusunda elde ettiğiniz etkiler ile sizin doldurmanız gerekecektir.
Diğer Yön Bağlantısı

Sürekli Temel kirişleri grid oluşturacak şekilde iki yönlü olarak yerleştirilmişse (iki yöndede sürekli temelleriniz
varsa) , bu alanlarda her kolondan diğer yönde komşu kolonlara kadar olan mesafeyi girmeniz gereklidir. Bu şekilde,
çözmekte olduğunuz sürekli temel aksında kullanılacak kolon eksenel yükleri, girdiğiniz diğer yön bağlantısının yarısı
oranında azaltılacaktır. Hesap butonuna basarak hesap sonuçlarının görüntülendiği formu ekrana getirdiğinizde,
Diğer Yön Bağlantısı vermiş olduğunuz kolonların hesapta kullanılan azaltılmış yüklerini görebilirsiniz. Aynı kolonun
diğer yöndeki aks üzerinde çözümü sırasında da mutlaka “Diğer Yön Bağlantısı” kullanılmalıdır. Bu şekilde toplam
kolon yükünün iki ayrı sürekli temel aksına da paylaştırılması sağlanmış olur. Güncel sürekli temel aksınızdaki tüm
kolonlarınız için diğer yön bağlantısını girmeniz gerekmektedir.
A
S1
Diğer Yön d1
Bağlantısı
B
S2
Güncel Sürekli
Temel Aksı d2
C
S3 d3
Diğer Yön Bağlantısı Tanımı
Kolon yükünün iki yön aksları arasında paylaştırılması esnasında kolon çekirdek alanını bulmak için diğer yön
bağlantısı olarak girdiğiniz değerin yarısı kullanılacaktır. Bu nedenle, diğer yönde konsol kirişi varsa, diğer yön
bağlantısı boyutu olarak konsol kiriş boyunun iki katını dahil etmeniz gereklidir.
Yukarıdaki örnek şekilde: A aksı üzerindeki sürekli temelde S1 kolonunun diğer yön bağlantısı “d1” mesafesidir.
Benzer şekilde, B aksı üzerindeki sürekli temelde S2 kolonunun diğer yön bağlantısı ise “d1 + d2” mesafesidir. Farklı
olarak, C aksı üzerindeki sürekli temelde S3 kolonunun diğer yön bağlantısı ise “d2 + 2d3” mesafesidir.
Aks İsmi
Bu veri alanda hesabını yapacağınız akstaki kolonların bulunduğu diğer yön akslarının isimleri yazılacaktır. Bu isimler
kiriş donatı detayları çizimlerinde kullanılmaktadır.
Kiriş İsmi
Bu alana her kolonun sağında yer alacak sürekli temel kirişi için program tarafından otomatik olarak verilen isimler
yer alacaktır.
Açıklık
Bu veri alanı, kiriş açıklığı bilgisi için ayrılmıştır. “Son Kolon” işaretli akslar dışındaki tüm kolonların tanımında, bir
sonraki kolon aksına kadar olan açıklık program tarafından otomatik olarak bu alana yazılmaktadır.
Sürekli Temel Hesabı

Tanımını yapmakta olduğunuz sürekli temele ait tüm bilgileri girdikten sonra temel hesabına geçebilirsiniz.
Sürekli Temel Hesabını yaptırmak için “Hesap” butonuna basın. Sürekli Temel’in hesabı tamamlandıktan sonra
hesap sonucunda oluşturulan çıktı, “Sürekli Temel Hesap Sonuçları” penceresinde karşınıza gelecektir.
Sürekli temellerin hesabında taşıma gücü ile faktörlü yükler kullanıldığından dolayı, zemin emniyet gerilmesi
ortalama 1.4 faktörü ile arttırılmaktadır. Bu durumda temel altında oluşan maksimum zemin gerilmesi S-max, bu
arttırılmış zemin emniyet gerilmesi ile karşılaştırılmaktadır. Zemin gerilmesinin çarpılacağı katsayının
değiştirilebilmesi için, “Ayarlar” menüsünde yer alan “Grafik Editör Ayarları” seçeneğini işaretleyiniz. “Temeller”
kısmındaki “Zemin Emniyet Gerilmesi Taşıma Gücü Katsayısı” değerini değiştiriniz.
Bu pencerede, klavyeden PgUp, PgDn, Aşağı ve Yukarı yön tuşlarını kullanarak bilgileri inceleyebilirsiniz.
Yaptığınız sürekli temel hesabını yazıcıya aktarmak için “Yaz” butonunu kullanın.
Sonuçları inceledikten sonra formda yeralan “Diyagramlar” sayfasına geçerek sürekli temelin kayma kuvveti ve
moment diagramlarını çizdirebilirsiniz. “Diyagramlar” sayfasında yeralan “Yaz” butonunu kullanarak ekrandaki
grafik sayfasını yazıcınız vasıtasıyla kağıda da aktarabilirsiniz.
Grafiği inceledikten “Tamam” butonuna basarak “Sürekli Temel” menüsüne dönebilirsiniz.
Sürekli temeli planda yerleştirmek için “Tamam” butonuna basarak bu formu kapatabilirsiniz.
Radye Temel Hesapları

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Kirişsiz Radye Temel ve Kirişli Radye Temel modelleyebilir ve bu modeli Sonlu
Elemanlar Modülü yardımıyla çözebilirsiniz. Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesaplarında “Zemin Yatak Katsayısı” ve
“Zemin Emniyet Gerilmesi” en temel parametredir. Dolayısıyla bu iki parametrenin doğru ve birbiriyle uyumlu bir
şekilde programa tanıtılması önemlidir. Zemini modelleyen yaylar Zemin Yatak Katsayısı kullanılarak
hesaplanmaktadır.
Varsayılan Yatak Katsayısı Değerinin Girilmesi

“Proje Parametreleri / Temeller” bölümünde Zemin Yatak Katsayısı ve Zemin Emniyet Gerilmesi değerleri girilebilir.
Buraya girilen yatak katsayısı değeri tüm temel döşeme plakları için geçerli olacaktır.
Yatak Katsayısının Döşeme Bazında Girilmesi
Temel katında tanımlanmış plak döşemelerin her birine varsayılan değerden farklı bir “Zemin Yatak Katsayısı”
değeri tanımlanabilir. Plak Döşeme Özellikleri penceresindeki “Z. Yatak Katsayısı” kutucuğu işaretlendiğinde, bu
döşeme varsayılandan farklı bir yatak katsayısı kullanır.
Bu özellik sayesinde yerel zemin farklılıkları modellenebilir.
Kirişsiz Radye Temel Hesabı

1. Grafik Editör’de Temel Katına (K.00) geçtikten sonra Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında
yeralan “Plak Döşeme” komutunu alarak plak döşeme tanımınızı yapınız. Tanımlanan plak döşemelerde tip
bilgisinin önemi bulunmamaktadır. Örneğin: tüm plak döşemeler için “1” no’lu tipi seçebilirsiniz. Tüm
radye temel tek bir döşeme ile tanımlanabilir. Kolonlar ve perdeler döşemenin içerisinde kalabilir.
2. Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında yeralan “Döşeme Hesap Aksı” butonuna basınız. Ekrana
gelen “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde, “Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE
Aksı” seçeneğini seçiniz.
3. “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde, “SE” sayfasında yeralan “Sabit Bant” seçeneğini alarak döşeme
açıklıklarından ve mesnet bölgelerinden ayrı ayrı hesap akslarını çizin. Özellikle karmaşık geometriye sahip
radyelerde “Sabit Bant” hesap akslarının kullanımı uygun olacaktır. Bu şekilde, hesap aksı doğrultusunda
alt ve üst donatı yerleştirilecektir.
4. Program çekmenüsü altındaki “Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı”nı seçerek hazırlamış olduğunuz
modelin hesabını yaptırın. Sonlu Elemanlar Döşeme Radye Temel Hesabı ile ilgili daha detaylı bilgi için
Kullanım Kılavuzunun ilgili bölümüne bakabilirsiniz.
5. Zımbalama konusu özellikle Kirişsiz Radye Temel modellemesinde ve hesabında önem taşımaktadır.
Program çekmenüsünde yeralan “Kolon Zımbalama Kontrolü” seçeneğini kullanarak zımbalama
kontrolünü yapınız. Yetersiz durumlarda plak kalınlığını arttırmanız uygun olacaktır.
6. Hesap tamamlandıktan sonra döşeme donatılarının ekrana çizilmesini sağlamak için; “Ekran”
Kirişli Radye Temel Hesabı

1. Grafik Editör’de Temel Katına (K.00) geçtikten sonra Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında
yeralan “Kiriş” komutunu alarak temel katında bulunan kolon ve perdeleri kirişlerle birleştirin.
Modellemede düşey taşıyıcı elemanları hem yatay hem de düşey doğrultuda birbirlerine bağlamanız rijit
bir temel sistemi oluşturmanız açısından özellikle önem taşımaktadır. Tüm radye temel tek bir döşeme ile
tanımlanabilir. Kolonlar, perdeler ve kirişler döşemenin içerisinde kalabilir.
2. Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında yeralan “Plak Döşeme” komutunu alarak kirişlerle
çevrilmiş alanlara plak döşemeler tanımlayın. Tanımlanan plak döşemelerde tip bilgisinin önemi
bulunmamaktadır. Örneğin: tüm plak döşemeler için “1” no’lu tipi seçebilirsiniz.
3. Eleman çekmenüsünde veya Araç Çubuklarında yeralan “Döşeme Hesap Aksı” butonuna basınız. Ekrana
gelen “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde, “Genel” sayfasında “Tip” bölümünde yeralan listeden “SE Aksı”
seçeneğini seçiniz.
4. “Hesap Aksı Özellikleri” menüsünde, “SE” sayfasında yeralan “Açıklık Aksı (Kirişli)” seçeneğini alarak
döşeme açıklıklarından geçen döşeme hesap akslarını çizin.
5. Program çekmenüsü altındaki “Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı”nı seçerek hazırlamış olduğunuz
modelin hesabını yaptırın. Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı ile ilgili daha detaylı bilgi için Kullanım
Kılavuzunun ilgili bölümüne bakabilirsiniz.
6. Radye Temel Analizlerini tamamlayıp “Analiz Sonuçları İrdeleme” menüsünden çıktıktan sonra, “Temel
Kirişleri Momentlerini Aktar” butonuna basınız.
7. Program çekmenüsünü altındaki “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri” menüsünden “Temel Kirişleri Donatı
Hesabı ve Çizimi” seçeneğini kullanarak donatı hesaplarını ve detay çizimlerini oluşturabilirsiniz.
8. Hesap tamamlandıktan sonra döşeme donatılarının kalıp planı üzerinde çizilmesini sağlamak için; “Ekran”
Kazıklı Radye Temel Hesapları

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile Kazıklı Radye Temel sistemlerini modelleyerek analiz edebilirsiniz. Kazıklı
radye temel tanımlanmadan önce:
1. Bina analizi tamamlanmış ve temel kolonlarının alt uçlarındaki etkilerin hesaplanmış olması gerekmektedir.
2. K00 katı aktif hale getirilmelidir.
Temel Kazığı Gruplarının Yerleştirilmesi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde kazık grupları döşemeler yardımıyla tanımlanmaktadır.
1. K00 seviyesine kirişli ve kirişsiz radye temel tanımlar gibi döşeme ve kiriş elemanları yardımıyla temel
tanımı yapınız. Temel tanımı tek bir döşeme ile de yapılabilir.
2. Kazıkların yerleştirileceği döşemeyi ya da döşemeleri seçiniz. (Birden fazla döşeme seçilebilir)
3. Sağ tıklayarak kısayol menüsünü yükleyiniz ve “Temel Kazığı Yerleştir” seçeneğini seçiniz.
4. Kazıkların referans noktası olarak uygun bir aks kesişimini ya da döşemenin sol alt köşesini ekranda
tıklayarak gösteriniz.
5. “Kazık Özellikleri” menüsü yüklenecektir. Kazıklara ait geometrik bilgileri, kazık basınç ve çekme
kapasitelerini, yay sabitini, kazık grubuna ait yerleşim deseni parametrelerini belirleyiniz. Ekranda
simultane olarak yapılan değişiklikler ve kazıkların nasıl yerleştirileceği gösterilecektir.
6. “Tamam” düğmesine basarak kazıkların yerleştirilmesini sağlayınız.
Önemli Not: Kazıklar radye temel modelinde elastik yaylarla modellenecektir. Yay sabitleri otomatik olarak
hesaplanmamaktadır. Bu nedenle yay sabitinin bu menüden girilmesi gerekmektedir. Radyenin farklı bölgelerinde
farklı yay sabitine sahip kazık gruplarını tanımlamak için ilgili döşemeleri seçerek kazık grubu yerleştirme işlemini
tekrarlayabilirsiniz.
Temel Kazıklarının DXF Çiziminden Transferi

DXF çizimi üzerinde hazırlanan temel kazıkları tek bir katmanda toplandığı takdirde Probina Orion’a aktarılabilir.
Bunu yapmak için temel katına geçtikten sonra “Referans Çizim” menüsünü açınız.
Mevcut Bir Temel Kazığının Düzenlenmesi

Yerleştirilen kazıklardan herhangi birini ya da birden fazlasını seçerek daha sonra da özelliklerini değiştirebilirsiniz.
Bunun için:
1. Bir veya birden fazla kazığı seçiniz ve sağ tıklayarak “Kazık Özellikleri” menüsünü yükleyiniz.
2. Gerekli düzeltmeleri yaparak “Tamam” düğmesine basınız.
Mevcut Bir Temel Kazığının Silinmesi

Mevcut bir temel kazığını silmek için:
1. Silinecek kazıkları seçiniz. Sadece temel kazıklarını seçmek için pencere ile seçim yaparken CTRL+SHIFT
tuşlarını basılı tutunuz ve ekrana gelen filtre diyalog penceresinde “Temel Kazıkları” seçeneğini
işaretleyiniz.
2. Klavyeden DELETE tuşuna basınız ya da sağ tıklayarak “Sil” komutunu seçiniz.
Ortak Temel Çözümü İçin Model Birleştirilmesi

Dilatasyonlu yapıların çözümünde farklı bloklar genellikle farklı modellerde çözülmektedir. Bunun yanısıra, projede
birbirinin benzeri bloklar da bulunabilmektedir. Probina Orion, bu tür yapıların çözülmesi için her katta birbirinden
bağımsız farklı diyaframların kullanılabilmesini ya da bazı döşemelerin rijit diyaframa katkısının ihmal edilebilmesi
özelliğini sunmaktadır. Ancak yine de farklı blokların, deprem kontrollerinin daha doğru yapılabilmesi ve modeli
daha fazla karışık hale getirmemek için pratikte ayrı projelerde çözülebilmektedir. Bunun sonucunda ortaya çıkan
en büyük problem, temelin birleşik olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu amaçla, Probina Orion analizi
yapılmış farklı blokların ortak temel çözümü için birleştirilmesi özelliğini desteklemektedir.
Bu özellik sayesinde analizi yapılmış blokları ortak temel çözümü için birleştirebilirsiniz. Bağlanan projelerin her biri
birbirinden farklı olabileceği gibi, aynı blok da defalarca bağlanabilir. Böylece tekrar eden dilatasyonlu bloklara
ortak temel yapılması kolaylaşır. Yani, üst yapıyı bir kez çözersiniz ve temel için de bir kez birleştirme işlemi
yaparsınız.
Bağlanan proje analiz sonuçlarını dinamik olarak orjinal projeden alır. Orjinal projede analiz sonuçlarında yapılan
değişiklikler temel projesine de bir dahaki açılışında aynen yansımaktadır. Bağlanan projeye ait temel kolonlarının
bağlantıları geçici olarak iptal edilebilir ve kullanıcı tanımlı yükler girilmesine izin verilir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ’nde bu tür temel sistemlerinin tasarımında, izlenecek temel adımlar aşağıdaki
gibi özetlenebilir:
1. Birbirinden dilatasyonla ayrılan bina bölümlerini veya bloklarını farklı proje kodları kullanarak modelleyiniz
ve analizlerini tamamlayınız. Kullanılan yük kombinasyonları ve birim sistemlerinin birbiriyle aynı olmasına
dikkat ediniz.
2. Farklı projelerde modellenen projelerinizden herhangi birini “Dosya” çekmenüsü altında yeralan “Proje
Aç” seçeneğini kullanarak açınız ve “Tamam” butonuna basarak modelin ekrana gelmesini sağlayınız.
3. “Dosya” çekmenüsü altında yeralan “Model İthal” menüsündeki “Bina Modeli Yükleme” seçeneğini
işaretleyiniz.
4. Ekrana gelen “Bina Modeli Birleştirme/Bağlama” penceresinde “Proje:” bölümünün sağındaki liste
yardımıyla birleştirilmesini istediğiniz diğer projenizi seçiniz.
5. “Model Yükle” butonuna basınız ve ardından “İki Nokta Sürükle” butonuna basarak modeli taşıyınız.
6. “Modeli Taşı” butonuna basarak ikinci modelinizi istediğiniz konuma taşıyınız.
7. Birleştirme işlemini tamamlamak için “Bitir” butonuna basınız.
8. Her iki proje de çizim ekranında birarada görüntülenecektir. Temel Katını “(K.00)” seçerek mevcut
elemanlara temel tanımlayınız.
Ortak temel çözümü için model birleştirme sürecinde, kolonlara/perdelere ek eksenel yük verilmesi,
kolonların/perdelerin orijinal proje ile bağlantılarının kesilmesi, bağlantıların güncellenmesi, bağlantıların tamamen
koparılması gibi işlemleri gerçekleştirmek için araçlar mevcuttur.
Temel Sistemlerinin Sonlu Elemanlar Yöntemiyle

Çözümü
Tekil temel, sürekli temel, kazıklı tekil temel sistemleri normal analitik menüler kullanılarak hesaplanıp
yerleştirildikten sonra istenirse Sonlu Elemanlar Yöntemiyle modellenerek çözülebilir. Bunu sağlayan teknoloji
aslında Probina Orion’da bulunan “Sonlu Elemanlar Radye Temel Analizi” motorudur. Bu sayede
1. Birbirine temas etmeyen döşeme grupları ve bunları bağlayan kirişler,
2. Döşemelerin içinde kalan kiriş, kolon ve perde elemanları,
3. Döşemelerin üzerine tanımlanan noktasal, çizgisel ve alan yükleri,
4. Döşeme boşlukları, farklı plak kalınlıkları (kolon başlıkları)
rahatlıkla modellenebilir.
1. Temel sistemlerini sonlu elemanlar yöntemiyle çözmek için:
2. Analitik menülerle tekil temel, sürekli temel ya da kazıklı tekil temellerden oluşan sistemi tanımlayınız.
3. Analitik menülerle temel tasarımı yapmadan kolon ve perde altlarına döşeme parçaları ve kirişler
tanımlayıp temel sistemini radye temel oluşturur gibi oluşturabilirsiniz.
4. Temel gruplarını birbirine bağlayan temel kirişlerini, bağ kirişlerini tanımlayınız.
5. Radye temel analizi yaparken olduğu gibi “Program” menüsünden “Sonlu Elemanlar Radye Temel Analizi”
menüsüne giriniz ve model oluşturunuz.
6. Grafik editörde tanımlı bulunan elle tanımlanmış döşemeler ve kirişlerle birlikte tanımlanmış tekil temel,
sürekli temel ve kazıklı tekil temeller de sonlu elemanlar ile modellenmiş olarak karşınıza gelecektir.
7. Radye temel sonuçlarını incelerken ve donatıları oluştururken yaptığınız işlemleri aynen burada da
tekrarlayabilirsiniz.
Not: Bu özellik sayesinde asimetrik tekil temeller ve perde altı temeller modellenebilir. Bağ kirişlerinin donatıları
hesaplanabilir.
Rapor ve Çizimlerin Hazırlanması

Rapor Yöneticisi
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin ürettiği analiz sonuçlarını ve donatı hesapları gibi
diğer modüllerin ürettiği sonuçları aynı modülde yeralan çıktı komutlarını kullanarak ayrı
Rapor Yöneticisi ayrı yazıcıdan çıkartmak mümkündür. Ancak istenirse tüm hesaplamalar bittikten sonra
Butonu “Dosya” çekmenüsü altında veya Araç Çubuklarında yeralan “Rapor Yöneticisi“ yardımıyla,
tüm analiz sonuçlarını tek seferde arka arkaya yazıcıya göndermek mümkün olabilmektedir.
Rapor Yöneticisini kullanmadan önce, birleştireceğiniz raporları “Rapor Baskı Önizleme” formunda “Raporu
Kaydet” butonuna basarak kaydediniz. “Rapor Yöneticisi”ni açınız. Ekrana gelen “Rapor Yöneticisi” formunda
yeralan “Tüm Raporlar” kutucuğunu işaretleyiniz. Hazırladığınız raporlar üstteki listede karşınıza gelecektir.
Bu aşamada, üst listede yeralan raporları tek tek seçip, aşağı ok işaretli butona basarak alt listeye aktarabilirsiniz.
“Yazdır” butonuna bastığınızda, alt listedeki raporları, birleştirilmiş rapor olarak inceleyebilir ve “Raporu Kaydet”
butonuna basarak kaydedebilirsiniz.
İsterseniz, “Rapor Baskı Önizleme” menüsünde, birleştirilmiş raporu “PDF” butonuna basarak “PDF” formatında
kaydedebilirsiniz.
Beton ve Kalıp Metrajının Hazırlanması

“Dosya” çekmenüsünün altında veya Araç Çubuklarında yeralan “Metraj Tabloları”
menüsünü kullanarak yapınızın Beton , Kalıp, Demir metrajlarını görüntüleyebilir ve bu
Metraj Tabloları metrajları yazıcınıza aktarabilirsiniz.
Butonu
“Metraj Tabloları” menü seçeneğini işaretlediğinizde ekrana “Metraj Tabloları” formu gelecektir.
Metraj Tabloları Formu
Beton Metrajı
“Metraj Tabloları” formunda yeralan “Beton Metrajı Tablosu“ kutucuğunu işaretleyerek “Rapor Oluştur” butonuna
bastığınız takdirde yapıdaki mevcut elemanlar kullanılarak genel bir beton ve (varsa) asmolen metrajı yapılacak ve
metraj sonuçlarını içeren “Metraj Formu” açılacaktır
Metraj formundayeralan tabloda her satır bir kata ait bilgileri içermektedir. Sırasıyla kiriş, kolon, döşeme, nervür ve
asmolen hacimlerini katlara göre sıralı olarak bu tabloda görebilirsiniz. Tablodaki en alt satırda eleman toplamları,
tablonun üstünde ise toplam beton metrajı görülecektir.
Bu formdaki bilgileri ve detaylı metrajı editöre yükleyerek düzeltmek veya yazıcınız vasıtasıyla kağıda aktarmak için
formun üst kenarında yeralan “Rapor” butonunu kullanabilirsiniz. “Rapor” butonuna bastığınız zaman, metraj
bilgileri bir dosyaya kaydedilerek bu dosya editörüne yüklenecektir.
“Beton Metrajı” Formunu kapatmak için “Kapat” butonunu kullanabilirsiniz.
Kalıp Metrajı
“Metraj Tabloları” formunda yeralan “Kalıp Metrajı“ seçeneğini işaretleyerek “Rapor Oluştur” butonuna bastığınız
takdirde yapıdaki mevcut elemanlar kullanılarak genel bir kalıp metrajı yapılacak ve bu metraj sonuçlarını içeren
“Metraj Formu” açılacaktır.
Metraj formunda yeralan tabloda her satır bir kata ait bilgileri içermektedir. Sırasıyla kiriş, kolon, döşeme ve nervür
kalıp alanlarını katlara göre sıralı olarak bu tabloda görebilirsiniz. Tablodaki en alt satırda eleman toplamları,
tablonun üstünde ise toplam kalıp metrajı görülecektir.
Bu formdaki detaylı metraj bilgilerini editöre yükleyerek düzeltmek ve yazıcıya aktarmak için formun üst kenarında
yeralan “Rapor” butonunu kullanabilirsiniz. “Rapor” butonuna bastığınız zaman, metraj bilgileri bir dosyaya
kaydedilerek bu dosya editöre yüklenecektir.
“Kalıp Metrajı” Formunu kapatmak için “Kapat” butonunu kullanabilirsiniz.
Donatı Metrajı
“Metraj Tabloları” formunda yeralan “Döşeme Donatısı Metrajı”, “Kolon/Perde Donatısı Metrajı” vb. seçenekleri
yardımıyla yapıdaki elemanlarınıza ait demir metrajı raporlarını alabilirsiniz.
“Döşeme Donatı Metrajı” ile “Kolon/Perde Donatısı Metrajı” raporlarının “Rapor Oluştur” butonu yardımıyla
alınabilmesi için öncelikle bu elemanlara ait donatıların hesap edilmesi gerekmektedir.
“Kiriş Donatısı Metrajı” raporlarının alınabilmesi için öncelikle kiriş donatılarının hesaplanması ve ardından da
kirişlere ait çizim paftalarının oluşturulması gerekir. Bu işlemin ardından “Rapor Oluştur” butonunu kullanarak
kirişlere ait donatı metrajını alabilirsiniz.
“Kolon/Perde Donatısı Metrajı” raporlarının alınabilmesi için öncelikle kolon ve perde donatılarının hesaplanması
gerekmektedir. Bu işlemin ardından “Rapor Oluştur” butonunu kullanarak kolon ve perdelere ait donatı metrajını
alabilirsiniz.
Donatı metraj raporlarını “Microsoft Excel” veya “Microsoft Access” programlarının dosya formatında da
hazırlayabilirsiniz. Microsoft Excel dosya formatında rapor alabilmek için; “Metraj Tabloları” formunda “Rapor
Formatı” bölümünde ”Microsoft Excel Tablosu” kutucuğunu işaretleyiniz. “Rapor Oluştur” butonuna basmanız
halinde, donatı metraj raporu “XLS” formatında hazırlanarak ekrana gelecektir.
Plan ve Detay Çizimlerinin Yazıcıya Aktarılması

Grafik Editör ekranında görülen çizimleri kağıda aktarabilmek için “Dosya” çekmenüsünde
veya Araç Çubuğunda yeralan “Çizdir“ seçeneğini kullanabilirsiniz.
Çizdir Butonu
Yazıcı Ayarları
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, Windows işletim sistemine tanıtılmış olan güncel yazıcı veya çiziciyi otomatik
olarak tesbit edebilmektedir. Otomatik olarak tesbit edilmiş olan bu yazıcı veya çiziciye ait bilgiler ekranda “Yazıcı
Ayarları” bölümünde gösterilmektedir.
Ekran/Pafta/Pencere Seçenekleri
Kat planının Grafik Editör penceresinde gördüğünüz bölümünü yazıcıya aktarmak istiyorsanız, çizdirme işlemini
başlatmadan önce “Ekran” seçeneğini işaretleyin. Eğer tüm paftayı çizdirecekseniz “Pafta” seçeneği işaretli
olmalıdır. Paftanın sadece bir bölümünü seçerek çizdirmek istiyorsanız önce “Göster” butonuna basarak ekranda
çiziciye aktarmak istediğiniz bölümü bir pencere içerisine alarak göstermeniz ve ardından Çizici Formunda sağ üstte
yeralan “Tamam” butonuna basarak işlemi başlatmanız gerekmektedir.
Kopya Adedi
Çizimi yazıcı veya çiziciye kaç kopya olarak göndermek istiyorsanız, bu veri alanına kopya adedini yazabilirsiniz.
Ön Görünüm
“Ön Görünüm” butonuna basarak çizdirmek üzere seçmiş olduğunuz çizim alanının tanımlamış olduğunuz ölçekle,
seçilmiş olan kağıt üzerinde kaplayacağı alanı görebilirsiniz.
Renkli Baskı Kontrolü

Eğer renkli baskı desteği olan bir yazıcınız varsa bu kutuyu işaretleyerek çıktınızı renkli olarak alabilirsiniz. Baskı
sırasında ekranda gördüğünüz vektör renkleri kullanılacaktır.
Çıktıda Kalem Kalınlığı Kullanma Kontrolü

“Kalemler” bölümünde değişik katmanlar için vermiş olduğunuz kalem kalınlıklarının çizimlerde kullanılmasını
istiyorsanız bu seçeneği işaretlemeniz gerekmektedir. Aksi halde çizimdeki tüm farklı katmanlar aynı kalınlıkta
çizilecektir.
Kağıt Konumu ve Boyutu

Çizimi, yazıcınızdaki veya çizicinizdeki kağıda hangi konumda aktarmak istiyorsanız bu veri alanını kullanarak kağıt
konumunu seçebilirsiniz.
Eğer “Yatay” konumunu seçerseniz ekrandaki çizimin yatay kenarı kağıdın uzun boyutuna paralel, “Dikey”
konumunu seçerseniz kısa kenarına paralel çizilecektir.
Ölçek ve Yerleşim
Bu bölümde çizim için kullanılmasını istediğiniz ölçeği belirleyebilirsiniz. Çizimin seçmiş olduğunuz kağıt üzerine
mümkün olan en büyük boyutta çizilmesini istiyorsanız “Kağıda Sığdır” seçeneğini işaretleyebilirsiniz. Bu seçeneği
kullandığınızda herhangi bir ölçek tanımlamanıza gerek kalmayacaktır.
Katmanlar Butonu
Çizimi oluşturan değişik katmanların çizgi kalınlıklarını ve çizgi tiplerini bu menüyü kullanarak ayarlayabilirsiniz. Her
katman grubu için farklı bir kalem kullanabilirsiniz. Seçtiğiniz kalemin çizgi kalınlığını ise “Kalemler” menüsünü
kullanarak ayarlayabilirsiniz.
Sadece açık olan katmanlar çizime aktarılacaktır. Bu nedenle, “Katmanlar” butonunu kullanarak istediğiniz çizim
katmanlarını açarak aktif hale getirebilirsiniz.
Katman kontrolleri ile ilgili daha geniş bilgiyi ilgili başlıklar altında bulabilirsiniz.
Kalem Ayarları Butonu

Farklı çizim katmanları için seçtiğiniz kalemin çizgi kalınlığını “Kalemler” menüsünü kullanarak ayarlayabilirsiniz.
Kalem Ayarları ile ilgili daha geniş bilgiyi ilgili başlıklar altında bulabilirsiniz.
Filtre Butonu
Genellikle çıktılarda görünmesini istemediğiniz nesnelerin bu menü vasıtasıyla filtrelenmesini sağlayabilirsiniz. Filtre
seçeneğini kullanarak Gizli Aksların ve Döşeme Hesap Akslarının yazıcıya aktarılmasını önleyebilirsiniz.İşaretli olan
elemanlar yazıcıya aktarılmayacaktır.
Tamam Butonu
Çizdirme parametrelerini gereksinimlerinize göre ayarladıktan sonra “Tamam” butonuna basarak çizdirme işlemini
başlatabilirsiniz.
Çizdirme işlemini başlamadan önce formun üst bölümünde yeralan güncel yazıcı/çizici ayarlarınızı kontrol
etmenizde yarar vardır.
İptal Butonu
Çizdirme işleminden vazgeçmek isterseniz, “İptal” butonuna basarak formu kapatabilirsiniz.
Merdivenler
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi “Merdiven Modülü” 3 ana tip merdiven taşıyıcı sisteminin alt tipleri ile birlikte
çözümlerini içermektedir. Bu modülü kullanarak verilen tipteki merdivenlerin statik hesapları, donatı hesapları ve
detay çizimleri yapılabilir.
Bu modülde kullanılmış olan hesap yöntemleri Sadık Köseoğlu’nun “Merdivenler Statiği ve Konstrüksiyonu”
(Matbaa Teknisyenleri Basımevi 1992) adlı kitabından alınmıştır.
Bu modülde yer alan merdiven sistemleri şunlardır:
1. Kıvrımlı Sistem Merdivenler
2. Çevre Mesnetli Helisel Merdivenler
3. Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Anamenüsündeki “Merdivenler” butonunu seçtiğinizde merdiven tasarım ve
detaylandırma modülünü göreceksiniz. Modül varsayılan olarak “Sahanlıkları dış uzun kenarından basit mesnetli
merdiven” menüsünü gösterecektir.
Modül penceresinin sol tarafında yukarıdan aşağı sıralanan butonlar (Tip Butonları) tasarlayabileceğiniz merdiven
tiplerini göstermektedir. Değişik merdiven tiplerini gösteren bu butonlar arasında işaretleyiciniz yardımıyla veyaTab
tuşunu kullanarak ilerleyebilirsiniz. Üzerine gittiğiniz merdiven tipiyle ilgili açıklamalar butonun yanında belirecek
pencere içerisinde görülecektir. Seçmek istediğiniz merdiven tipine ait butonu seçtiğinizde, merdiven
parametrelerini girebileceğiniz “Merdiven Geometrisi ve Yükleri Formu” açılacaktır.Formun sol tarafında gerekli
bilgilerin girileceği alanlar, sağ tarafında ise girilen bilgilere göre oluşturulan taslak bir önizleme resmi
bulunmaktadır.
Çalışma Birimleri: Girilecek olan bilgilerin birimleri “Probina Orion” ana editöründe kullanmak üzere seçilen
birimler olacak ve veri alanlarının yanında gösterilecektir.
Donatı Çapları: Seçilebilecek donatı çapları “Probina Orion” ana editöründe “Döşemeler” için seçilen donatı
çaplarından alınarak kullanılacaktır.
Modül penceresinin üst kısmında ise çeşitli uygulama butonları bulunmaktadır. Butonlar soldan sağa aşağıdaki
şekilde sıralanmıştır.
1. Hesapla
2. Detay
3. Yazdır
4. 3 Boyut
5. Yükle
6. Kaydet
7. Ayarlar
8. Çıkış
Hesapla
Girilen merdiven geometrisini analiz ederek hesaplanan donatıları görmek için bu butona basın.
Detay
Oluşturulan merdiven geometrisi ve hesaplanan donatıların detay çizimini görmek için bu butona basın. “Hesapla”
butonuna basmadan bu butona basarsanız, donatılar olmadan sadece merdiven geometrisi detayı çizilir.
Yazdır
Merdiven raporu oluşturarak önizleme yapmak için bu butona basın. “Hesapla” butonuna basmadan bu butona
basarsanız, donatı hesap sonuçları olmadan yalnızca merdiven geometrisi bilgileri önizlemede görülür.
3 Boyut
Oluşturulan geometriyi ve” Hesapla” butonuna basılmışsa donatıları 3 boyutta görmek için bu butona basın.
Yükle
“Kaydet” butonu kullanarak kaydettiğiniz merdiven dosyasını bulunduğu klasörden açmak için bu butona basın.
Kaydet
Oluşturduğunuz geometriyi ve eğer hesaplamışsanız donatıları merdiven dosyası olarak kaydetmek için bu butona
basın.
Ayarlar
Çeşitli detaylandırma ayarlarını yapmak için bu butona basın.
Çıkış
Modülden çıkmak için bu butona basın.
Ayarlar
Donatı Paspayı: Hesaplarda ve detaylandırmada kullanılacak etriye yüzünden beton yüzüne kadar olan beton
örtüsü.
Alt Donatı Min. Gönye Boyu: Alt donatılar için kullanılacak minimum gönye boyu.
Üst Donatı Min. Gönye Boyu: Üst donatılar için kullanılacak minimum gönye boyu.
Donatı Kesim Boyu Yuvarlama Değeri: Donatının toplam kesim boyu için yuvarlama değeri.
Donatı Ölçüsü Yuvarlama Değeri: Donatının parça boyları için yuvarlama değeri.
Donatı Uçlarını Kesit İçinde İşaretle: Seçili olduğunda kesit içerisinde birbiri üzerine binen donatıların uçlarını
işaretleyerek yerlerini belirtmeye yarar.
Donatıları Kesitin Altına da Çiz: Seçili olduğunda kıvrımlı sistem merdivenlerin kesit donatılarını açarak alta çizer.
Donatıları Planda Göster: Seçili olduğunda donatılar plan görünümünde de gösterilir.
Donatıları Pozla: Seçili olduğunda donatılar pozlanır.
Poz Tablosunu Çizime Ekle: Seçili olduğunda poz tablosunu çizime ekler.
Minimum Donatı Aralığı: Seçilecek en küçük donatı aralığı
Maksimum Donatı Aralığı: Seçilecek en büyük donatı aralığı
Minimum Donatı Çapı: Seçilecek en küçük donatı çapı
Dağıtma Donatısı Aralığı: Seçilecek dağıtma donatılarının varsayılan aralığı
Dağıtma Donatısı Çapı: Seçilecek dağıtma donatılarının varsayılan çapı
Etriye Bölgesini Ölçülendir: Seçili olduğunda taşıyıcı basamaklı merdivenlerin basamak kesitindeki etriye bölgesini
ölçülendirir.
Etriyeleri Çapı Kadar Uzun Göster: Seçili olduğunda taşıyıcı basamaklı merdivenlerin basamak kesitindeki etriyeleri
üst ve altına doğru çapı kadar uzatır.
Toplam Etriye Adedini Yaz: Seçili olduğunda taşıyıcı basamaklı merdivenlerin basamak kesitindeki etriyelerin
adedini yazar.
Etriye Kol Adedini Yaz: Seçili olduğunda taşıyıcı basamaklı merdivenlerin basamak kesitindeki etriyelerin kol adedini
yazar.
Etriye Etiketlerini Ölçü Çizgisi İçinde Göster: Seçili olduğunda taşıyıcı basamaklı merdivenlerin basamak kesitindeki
etriyelerin etiketlerini ölçü çizgisi içinde gösterir.
Rapora Donatı Etiket Tablosunu Ekle: Seçili olduğunda merdiven raporuna donatı açıklamalarını içeren etiket
tablosu ve taslak merdiven çizimi eklenir.
Proje Ayarlarını Yükle: Bu butona basıldığında projenin daha önce kaydedilmiş olan ayarları yüklenir.
Ayarları Kaydet: Yapılan ayarları ayar dosyasına kaydeder.
Kıvrımlı Sistem Merdivenler

Bu grupta yer alan aşağıdaki üç merdiven tipine “Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Merdivenler Modülü”
içerisinde yer verilmiştir.
1. Sahanlıkları Dış Uzun Kenarından Basit Mesnetli Merdiven
2. Sahanlıkları İki Dış Kenarından Basit Mesnetli Merdiven
3. Sahanlıkları Üç Dış Kenarından Basit Mesnetli Merdiven
Bu üç tip merdivenin hesaplarında merdiven basamaklarının merdiven koluyla birlikte çalışacak şekilde imal
edilmediği kabul edilerek merdivenin statik modeli sadece eğimli kol plağı çalışmasını göz önüne alacak şekilde
oluşturulmuştur. Analiz sırasında “Kıvrımlı sistem etkisini (uzaysal davranış)” gözönüne alan hesap metodları
kullanılmıştır.
“Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Merdivenler Modülü” Tip butonlarını kullanarak bu merdiven tiplerinden birini
seçtiğinizde modül içerisinde “Merdiven Geometrisi ve Yükleri Formu” açılacaktır. Bu formda ve çıktı dosyasında
yer alan veri alanları aşağıda açıklanmıştır:
Kıvrımlı Sistem Merdiven Parametreleri
Kat Yüksekliği -2h-
İki “Kat Sahanlığı” arasındaki yüksekliktir. “Ara Sahanlık”ın iki katın tam ortasında yer aldığı ve her iki eğimli kol
plağının aynı uzunlukta ve eğimde olduğu kabul edilmiştir. Buna göre kat yüksekliği “Kat Sahanlığı” ile “Ara
Sahanlık” arasındaki uzunluğun (h) iki katıdır (2h).
Merdiven Genişliği -b-
Merdiven kollarından birinin genişliğidir.
Kat Sahanlığı Genişliği -bSK-
Ekrandaki parametrik merdiven modelinde kol plağının sol tarafında kalan sahanlığın genişliğidir.
Ara Sahanlık Genişliği -bSA-
Ekrandaki parametrik merdiven modelinde kol plağının sağ tarafında kalan sahanlığın genişliğidir.
Plak Kalınlığı (Kol) -dK-
Kol plağındaki betonun kalınlığıdır. Kol plağı yükünün bulunması sırasında kullanılır.
Plak Kalınlığı (Sahanlık) -dS-
Sahanlık plağındaki betonun kalınlığıdır. Sahanlık plağı yükünün bulunması sırasında kullanılır.
Kova Genişliği -bK-
İki merdiven kolu arasında kalan merdiven kovasının genişliğidir. “Sahanlık Genişliği” merdiven kollarından birinin
genişliğinin ikiyle çarpılması ve “Kova Genişliği” ile toplanması ile bulunur.
Basamak Sayısı -2n-
Bir koldaki basamak sayısı (“Kat Sahanlığı” ile “Ara Sahanlık” arasındaki) “n” olarak kabul edilirse, bu veri alanına iki
koldaki toplam basamak sayısı girilmelidir. Sahanlıklar basamak sayısına dahil edilmemelidir.
Basamak Genişliği -a-
Bir basamağın genişliği bu veri alanına girilmelidir.
Basamak Yüksekliği -s-
Bir basamağın yüksekliği bu veri alanında gösterilmektedir. Basamak yüksekliği kat yüksekliğinin sahanlıklar da dahil
olmak üzere basamak sayısına bölünmesiyle bulunur. Yani s=2h/(2n+2) formülü kullanılır.
İlave Sabit Yük -G-
Kol plağında ve sahanlıklarda plak kalınlıklarına bağlı olarak sabit yük otomatik hesaplanmaktadır. Ancak buna ek
olarak vermek istediğiniz sabit yükler varsa (sıva, kaplama, vb.) bu veri alanını kullanabilirsiniz.
Hareketli Yük -Q-
Kol plağında ve sahanlıklarda öngörülen “Hareketli Yük” bu bölümde tanımlanacaktır.
Mesnet Genişliği -bM-
Sahanlık plağının oturduğu mesnetlerin (kiriş veya duvar) genişliği bu bölümde tanımlanacaktır.
Mesnet Yüksekliği -hM-
Sahanlık plağının oturduğu mesnetlerin (kiriş veya duvar) yüksekliği bu bölümde tanımlanacaktır.
Sahanlıkları Dış Uzun Kenarından Basit Mesnetli

Merdiven
İki kollu bu merdiven tipinde her iki kol plağının da birer ucundan ara sahanlığa, birer ucundan ise kat sahanlıklarına
bağlandıkları kabul edilmiş, sahanlıkların ise dış uzun kenarları boyunca taşıyıcı bir duvara veya merdiven kirişlerine
basit olarak (moment aktaramayacak şekilde) mesnetlenmiş oldukları düşünülmüştür. Buna göre merdiven plağı
her iki ucundan basit mesnetli bir kiriş gibi kabul edilip, kat sahanlığı,ara sahanlık ve kol plağı üzerindeki yükler ayrı
ayrı bulunarak hesap yapılmaktadır. Bu basit çözüm yönteminde kıvrımlı sistem etkisi gözönüne alınmamaktadır.
Çıktı Dosyası Parametreleri

Kol Plağı Eğimi (derece)
Kullanıcı tarafından verilmiş olan “Basamak Genişliği” ve “Basamak Yüksekliği” değerleri kullanılarak program
tarafından hesaplanır.
Paspayı
“Ayarlar” bölümünden otomatik olarak alınan paspayına ortalama etriye çapı ve donatı yarı çapı eklenmektedir.
Sehim Kontrolü
Bu bölümde “Hesap Açıklığı”nın, “Beton Yararlı Yüksekliği”ne (Plak Kalınlığı - Paspayı) oranı kontrol edilir. Gerekli
değerin sağlanamaması durumunda “Hesapla” butonuna basıldığında ekranda bir uyarı mesajı çıkar.
Plak Ağırlığı
Merdiven kolunda ve sahanlıklarda verilmiş plak kalınlıklarına bağlı olarak bulunan plak ağırlıklarıdır.
Basamak Ağırlığı
Basamak genişliği ve basamak yüksekliği bilgileri kullanılarak bulunur. “Basamak Ağırlığı”, “Plak Ağırlığı” ve “İlave
Sabit Yükler”le toplandığında “Toplam Sabit Yük” bulunmuş olur.
Mesnet Reaksyonları
İki ucundan basit mesnetli kiriş olarak modellenen sistemin “Sabit” ve “Hareketli Yükler”i “Probina Orion Tasarım
Sistemi” ana modülünde kullanılan “Yük Faktörleri” ile çarpıldıktan sonra yapılan statik hesap sonucunda bulunan
mesnet reaksiyonlarıdır.
Eğilme Momenti
İki ucundan basit mesnetli kiriş olarak modellenen sistem üzerinde hesaplanan maksimum açıklık momentidir.
Asal Donatı (1)
Statik hesap sonucunda bulunan “Eğilme Momenti”ne bağlı olarak hesaplanır. “Ayarlar” bölümünde verilmiş olan
“Minimum Donatı Aralığı”, “Maksimum Donatı Aralığı” ve “Minimum Donatı Çapı” bilgilerine bağlı olarak kontrol
edilir. Bu donatı merdiven kolu ve sahanlıklar boyunca asal yönde yerleştirilir.
Dağıtma Donatısı (2)
“Asal Donatı” alanının beşte birinden az olmayacak şekilde “Ayarlar” bölümünde verilmiş olan “Dağıtma Donatısı
Aralığı” ve “Dağıtma Donatısı Çapı” bilgilerine bağlı olarak seçilir. Bu donatı merdiven kolu ve sahanlıklar boyunca
asal donatıya dik yönde yerleştirilir.
Sahanlıkları İki/Üç Dış Kenarından Basit Mesnetli

Merdiven
Bu merdiven tipinde, merdiven kollarının sahanlıklara moment aktarabilecek şekilde, sahanlıkların ise iki veya üç dış
kenarından çevre kirişlere basit olarak (moment aktaramayacak şekilde) mesnetlenmiş olduğu kabul edilmiştir.
Çözümde kıvrımlı sistem etkisi göz önüne alınmaktadır. “Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Merdivenler Modülü”
sol menüsünde “Sahanlıkları İki ve Üç Dış Kenarından Basit Mesnetli Merdiven” tipleri için iki ayrı buton yer
almaktadır. Her iki tip merdivenin girişi sırasında programın kullanıcıdan istediği ön bilgiler ve çıktıları aynı formatta
olmakla birlikte, çözüm sırasında kullanılan bazı tablo değerleri birbirinden farklıdır. Bu iki tip merdivenin çıktıda yer
alan tüm parametreleri aşağıda yer almaktadır:
Çıktı Dosyası Parametreleri

Kol Plağı Eğimi (derece)
Kullanıcı tarafından verilmiş olan “Basamak Genişliği” ve “Basamak Yüksekliği” değerleri kullanılarak program
tarafından hesaplanır.
Paspayı
Plak Ağırlığı
Merdiven kolunda ve sahanlıklarda verilmiş plak kalınlıklarına bağlı olarak bulunan plak ağırlıklarıdır.
Basamak genişliği ve basamak yüksekliği bilgileri kullanılarak bulunur. “Basamak Ağırlığı”, “Plak Ağırlığı” ve “İlave
Sabit Yükler”le toplandığında “Toplam Sabit Yük” bulunmuş olur.
Uzama Rijitliği -KD-
Gerilme alanının modellenmesi sırasında yapı elemanı bölgesindeki uzama rijitliğidir.
Bağıl Uzama Rijitliği –C/Co-
Beton sınıfına, çelik sınıfına, merdiven kolunun eğilme momenti dağılımına ve çekme donatısı oranına bağlı olarak
tablolardan bulunur. Beton sınıfının BS15 ile BS35 arasında bulunduğu ve donatı oranının % 0.4 ile 1 arasında
olduğu durumlar için bu değer 0.5 olarak kabul edilmiştir.
Elastik Ankastrelik Momenti -X1-
Her iki sahanlığı eşit mesnetlenme koşullarına sahip kıvrımlı sistem merdivenlerde, kıvrım kenarları boyunca oluşan
elastik ankastrelik momentidir.
Bileşke Normal Kuvvet -NL-
Kıvrımçizgisinde kol ekseni doğrultusunda (kol düzlemi içinde) bileşke normal kuvvetidir.
Birim Normal Kuvvet -NL1-
Birim kol genişliğine etki eden normal kuvvettir.
Sahanlık Plağı Eğilme Momentleri
Kıvrımlı sistem etkisini, kol plağının uzama rijitliğini de hesaba katarak sağlıklı bir biçimde gözönüne alan hesap
yönteminde, sahanlık plağının kesit kuvvetlerini D/C rijitlik oranına bağlı olarak bulmaya yarayan tablolar
düzenlenmiştir. Bu tablolardan alınan katsayılar kullanılarak “Sahanlık Plağı Eğilme Momentleri” bulunur.
Maximum Açıklık Momenti (Sahanlık)
“Elastik Ankastrelik Momenti”ne bağlı olarak bulunan merdiven sahanlığındaki en büyük açıklık momentidir.
Maximum Açıklık Momenti (Kol)
“Elastik Ankastrelik Momenti”ne bağlı olarak bulunan merdiven kolundaki en büyük açıklık momentidir.
Merdiven Donatı Pozları :
1. Dağıtma Donatısı (Alt-Üst)
2. Kol Plağı Asal Donatısı (Alt)
3. Kol Plağı Asal Donatısı (Üst)
4. Alt Sahanlık Mesnet İlave Donatısı
5. Üst Sahanlık Mesnet İlave Donatısı (Üst)
6. Askılanma Bölgesi Ek Donatısı (Üst)
7. Sahanlık Plağı Donatısı (X-Yönü)
8. Sahanlık Plağı Donatısı (Y-Yönü)
Hesaplanan donatılar “Ayarlar” bölümünde verilmiş olan “Minimum Donatı Aralığı”, “Maksimum Donatı Aralığı”,
“Minimum Donatı Çapı”, “Dağıtma Donatısı Aralığı” ve “Dağıtma Donatısı Çapı” bilgilerine bağlı olarak kontrol edilir.
Mesnet genişliğinin bA olduğu kabul edilirse, üst sahanlığın mesnede yakın tarafında 2bA genişliğine “Askılanma
Bölgesi Ek Donatısı (Üst)”, kalan kısma ise (b-2bA) “Üst Sahanlık Mesnet İlave Donatısı (Üst)” yerleştirilmektedir. Bu
donatıların yerleri örnek çizimde de olduğu gibi oklarla gösterilmektedir.
Burulma Donatısı: Serbest köşelerde her iki yönde altta ve üstte yerleştirilmelidir. Burulma donatıları detay
çiziminde gösterilmemiştir.
Çevre Mesnetli Helisel Merdiven

İç çevresinden veya dış çevresinden basit olarak mesnetlenmiş helisel merdivenlerdir. Mevcut Merdiven Modülü
versiyonunda Helisel Merdivenler için detay çizimleri ve 3 boyut gösterimi seçenekleri bulunmamaktadır.
Çevre Mesnetli Helisel Merdiven Parametreleri
Kat Yüksekliği -h-

İki kat arasındaki yüksekliktir.
Basamak Sayısı -n-
Merdiven helisi boyunca yer alan toplam basamak sayısıdır.
Helisel merdivenlerde basamak genişliği iç yarıçaptan dış yarıçapa doğru artmaktadır. Bu veri alanında
tanımlanması gereken genişlik merdiven genişliğinin ortasında yani ortalama yarıçap üzerindeki basamak
genişliğidir.
Bir basamağın yüksekliği bu veri alanında gösterilmektedir. Basamak yüksekliği kat yüksekliğinin sahanlık da dahil
olmak üzere basamak sayısına bölünmesiyle bulunur. Helisel merdivende sadece kat sahanlığı bulunduğundan
s=h/(n+1) formülü kullanılır.
İç yarıçap ile dış yarıçap arasında kalan genişliktir.
Ortalama Yarıçap -Rm-
İç yarıçap ile dış yarıçap toplamının yarısıdır.
Plak Kalınlığı -d-
Basamakların altında yer alan helisel plağın kalınlığıdır.
Otomatik olarak hesaplanan kabuk ve plak ağırlıklarına ek olarak vermek istediğiniz “Sabit Yükler” varsa (sıva,
kaplama, vb.) bu veri alanını kullanabilirsiniz.
Hareketli Yük -Q-
Merdiven üzerinde öngörülen “Hareketli Yük” bu bölümde tanımlanacaktır.
Kabuk Ağırlığı
Tanımlanmış “Plak Kalınlığı”na bağlı olarak bulunan helisel plağın toplam ağırlığıdır. Program tarafından otomatik
olarak hesaplanır.
Plak üzerinde yer alan basamakların ağırlığıdır.
Açılım Açısı (derece) -2Phi0-
Merdiven helisinin alt ucu ile üst ucu arasında oluşturduğu açıdır. “Phi” açısı ise merdiven ortasından başlamak
üzere çıkış yönünde pozitif, iniş yönünde negatif olarak alınır.
İç Yarıçap -Riç-
Merdiven helisinin iç ve dış kenarlarını belirleyen iki daireden içtekinin yarıçapıdır.
Dış Yarıçap -Rdış-
Merdiven helisinin iç ve dış kenarlarını belirleyen iki daireden dıştakinin yarıçapıdır.
Kesit Kuvvetleri
Herhangi bir basamak kesiti üzerindeki “Nphi” ve “Nr” normal kuvvetleri ile “Nr-phi” kayma kuvveti aşağıdaki
şekilde gösterilmiştir. Buna göre “Nphi” basamaklara dik yönde ,”Nr” basamaklara teğetsel normal kuvvetler, “Nr-
phi” ise düşey doğrultudaki kayma kuvvetidir.
Merdiven Üzerindeki Kesit Kuvvetleri
“Nphi” ve “Nr” kuvvetleri “Phi”ye göre değişir ve en büyük değerlerini merdiven helisinin en üst noktasında yani
Phi=Açılım Açısı(2Phi0) / 2 de alırlar. Bu nedenle çıktılarda bu üç kuvvetin (Nphi, Nr, Nr-phi) merdivenin en üst
kesitinde iç yarıçaptan dış yarıçapa kadar değişen değerleri verilmiştir.
Donatı Hesabı
Helisel merdivenlerde boyuna donatı üst mesnetten alt mesnede kadar boydan boya devam ettirilir. Ancak “Nphi”
kuvveti alt yarıda basınç, üst yarıda ise çekme olduğundan sadece üst yarı bölgede ek donatıya ihtiyaç
bulunmaktadır. Ayrıca “Nphi” kuvveti yarıçapa bağlı olarak da değişmekte olduğundan ek donatı “İçten Mesnetli
Helisel Merdivenler”de dış yarıda, “Dıştan Mesnetli Helisel Merdivenler”de iç yarıda bulunmalıdır.
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler

Ayrı ayrı veya birleşik olarak basamakları taşıyıcı çalışan merdivenlerdir. Basamaklar bir kenardan veya her iki
kenardan mesnetlenmiş olabilir. Mesnetlenme şekline göre “Basit Mesnetli” veya “Konsol” olarak analiz edilir.
“Probina Orion Merdiven Modülü”nde, basamakların ayrık veya birleşik çalışıyor olması durumuna göre iki ayrı tip
“Taşıyıcı Basamaklı Merdiven” bulunmaktadır. Taşıyıcı basamaklı merdivenlerde kat yüksekliği bir parametre
değildir. Onun yerine basamak sayısı ve basamak yüksekliği kullanılır. Her iki tip için de ortak olan veri alanları çıktı
dosyası parametreleri aşağıda sıralanmıştır:
Basamağın iki mesnet arasındaki veya mesnetten boşta kalan ucuna kadar olan boyunu bu veri alanına giriniz.
Sol Sahanlık Genişliği -bSol-
Detay çiziminde solda kalacak olan sahanlığın genişliğidir. Detaylandırma amaçlı kullanılır.
Sağ Sahanlık Genişliği -bSag-
Detay çiziminde solda kalacak olan sahanlığın genişliğidir. Detaylandırma amaçlı kullanılır.
Plak Kalınlığı (Sol Sahanlık)
Sol sahanlık plağındaki betonun kalınlığıdır. Detaylandırma amaçlı kullanılır.
Plak Kalınlığı (Sağ Sahanlık)
Sağ sahanlık plağındaki betonun kalınlığıdır. Detaylandırma amaçlı kullanılır.
Basamak Sayısı -n-
Merdiven kolundaki basamak sayısıdır. Ayrık basamaklı taşıyıcı merdivenlerin dikdörtgen kesit kullanılan tipleri için
bu alana girilen basamak sayısı kadar basamak kullanılır. Geri kalan bütün taşıyıcı basamaklı merdiven tiplerinde ise
kat sahanlığına entegrasyon amaçlı ekstra bir basamak ekleneceğinden bu alana girilen basamak sayısının bir fazlası
çizimde sahanlığa bütünleşik olarak oluşturulacaktır.
Basamak Parametreleri

Bir basamağın kesit genişliği bu veri alanına girilmelidir.
Bir basamağın yüksekliği bu veri alanına girilmelidir.
Mesnet Genişliği -bM-
Basamakların oturduğu mesnetlerin (kiriş veya duvar) genişliği bu bölümde tanımlanacaktır.
Mesnet Yüksekliği -hM-
Basamakların oturduğu mesnetlerin (kiriş veya duvar) yüksekliği bu bölümde tanımlanacaktır.
Merdiven Çıkış Yönü
Yalnızca çizim amaçlı olan bu parametre merdivenin çıkış yönünü belirlemek için kullanılır.
Paspayı
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Ayrık Basamaklı)

Basamakları birbirinden ayrı olarak çalışan aşağıdaki şekilde gösterilmiş olan “Taşıyıcı Basamaklı Merdiven”lerde, bir
basamağa gelen yük hesaplanarak analiz bir basamak için yapılır.
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Ayrık Basamaklı)
Mesnetlenme Şekli
Enine çalışan her bir basamak her iki kenarından veya sadece bir kenarından taşıyıcı duvara mesnetlenmiş olabilir.
Basamakların mesnetlenme durumuna göre ekranın “Mesnetlenme Şekli”, “Konsol” veya “Basit Kiriş” olarak
seçilmelidir. “Mesnetlenme Şekli” ve “Basamak Kesiti” ile ilgili veri alanlarına kullanıcının veri girmesine izin
verilmez. Bu alanlardayken, işaretleyicinizle veri alanlarının sağındaki ok işaretlerini seçtiğinizde yada herhangi bir
tuşa dokunduğunuzda karşınıza bir seçenekler listesi gelir. Aşağı ve Yukarı yön tuşlarını kullanarak veya
işaretleyiciniz ile işaretleyerek liste üzerinde hareket edebilir ve istediğiniz seçeneği seçebilirsiniz.
Basamak Kesiti
Tekil çalışan basamakların şekli dikdörtgen veya yamuk olabilir. Basamak şekline “Basamak Kesiti”, “Yamuk” veya
“Dikdörtgen” olarak seçilmelidir. Basamak şeklinin dikdörtgen olması halinde “Basamak Genişliği” ve “Basamak
Yüksekliği” bilgileri kullanılarak, yamuk olması halinde ise “Diş Yüksekliği” bilgisi de dahil edilerek basamak kesit
alanı program tarafından otomatik olarak bulunur.
Basamak Kesit Alanı -Ab-
Dikdörtgenden farklı olan basamak kesiti alanı “Basamak Yüksekliği” ve “Genişliği”ne bağlı olarak program
tarafından otomatik olarak hesaplanarak bu veri alanında gösterilir.
Basamaklar Arası Boşluk
Basamak kesit alanının “dikdörtgen” seçilmiş olması durumunda bu veri alanı açılır. Basamakların arasında boşluk
bırakarak basamak yüksekliğini sabit tutarken adım yüksekliğini değiştirebilmek amacıyla kullanılır.
Diş Yüksekliği
Basamak kesit alanının ”yamuk” seçilmiş olması durumunda bu veri alanı açılır. Yamuk basamakların birbirine
geçtikleri yerdeki diş yüksekliğidir.
Program tarafından otomatik olarak hesaplanan “Basamak Ağırlığı”na ek olarak vermek istediğiniz sabit yükleri
(sıva, kaplama, vb) bu veri alanına girebilirsiniz.
Hareketli Yük -Q-
Yönetmeliklerce öngörülen “Hareketli Yük” bu veri alanında girilecektir. Basamağa etki eden hareketli yük, bu veri
alanında kullanıcı tarafından verilen yükün program tarafından basamak genişliği ile çarpılması sonucu bulunur.
Basamak Ağırlığı -Gbas-
Her basamağın ağırlığı basamak boyutlarına yada kullanıcı tarafından verilmiş “Basamak Kesit Alanı”na ve “Beton
Birim Ağırlığı”na bağlı olarak program tarafından otomatik olarak hesaplanır.
Toplam Sabit Yük -Gtot-
“Basamak Ağırlığı” ve “İlave Sabit Yük”ün toplanması ile bulunan toplam sabit yüktür.
Toplam Yük (Faktörlü) -Ptot-
“Toplam Sabit Yük”ün ve “Hareketli Yük”ün Taşıma Gücü Faktörleri ile çarpılarak toplanması sonucu bulunan
değerdir.
Moment
Mesnette veya mesnetlerde bir basamak için oluşan momenttir.
Donatı Hesabı
Donatı hesabında verilen donatı alanları sadece bir basamak için hesaplanmıştır. “Basamak Asal Donatısı” ve
“Dağıtma Donatısı”nın yerleri basamağın mesnetlenme durumuna göre değişmektedir. Basit kiriş gibi mesnetlenmiş
merdivenlerde basamağın alt kısmı çekmeye , üst kısmı ise basınca çalışacağından merdiven “Asal Donatısı”
basamağın alt kısmına, “Dağıtma Donatısı” ise üst kısmına yerleştirilmelidir. Basamakların konsol gibi mesnetlenmiş
olması halinde ise basamağın alt kısmı basınca , üst kısmı ise çekmeye çalışacaktır. Bu durumda merdiven “Asal
Donatısı” basamağın üst kısmına, “Dağıtma Donatısı” ise alt kısmına yerleştirilmelidir. Ayrıca donatılar hesapla
bulunmuş olan etriye ile sarılır.
Merdiven Donatı Pozları :

1.
a. Basit Mesnet: Basamak Asal Donatısı
b. Konsol: Montaj Donatısı
2.
a. Basit Mesnet: Montaj Donatısı
b. Konsol: Basamak Asal Donatısı
3. Etriye
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Birleşik Basamaklı)

Basamakları birlikte imal edilmiş, bu nedenle birleşik olarak çalışan merdiven tipleridir (Bkz.aşağıdaki şekil).
“Kıvrımlı Sistem Merdivenler”de analiz için kullanılan model basamakları ihmal edilmiş, tek başına çalışan bir plak
olarak kabul edilmişti. Buna karşın, basamakları birleşik olarak çalışan “Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler”in modeli
basamaklar ile birlikte çalışan dişli bir plak olarak göz önüne alınmaktadır. Buna göre sistemin çalışması sırasında
tarafsız eksen eğimli kol plağına paralel olarak hareket etmektedir.
Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler (Birleşik Basamaklı)
Mesnetlenme Şekli
Basamakların mesnetlenme durumuna göre “Mesnetlenme Şekli”, “Konsol” veya “Basit Kiriş” olarak seçilmelidir.
“Mesnetlenme Şekli” ve “Basamak Kesiti” ile ilgili veri alanlarına kullanıcının veri girmesine izin verilmez. Bu
alandayken, işaretleyicinizle veri alanının sağındaki ok işaretini seçtiğinizde yada herhangi bir tuşa
dokunduğunuzda karşınıza bir seçenekler listesi gelir. Aşağı ve yukarı yön tuşlarını kullanarak veya işaretleyici ile
liste üzerinde hareket edebilir ve istediğiniz seçeneği seçebilirsiniz.
Tarafsız eksenin kol plağına paralel olarak hareket etmesi sebebiyle “Basit Kiriş” olarak mesnetlenmiş basamaklarda
beton basınç bölgesi üçgen şeklinde olmaktadır. “Orion Bina Tasarım Sistemi Merdivenler Modülü” analiz sırasında
bu durumu ayrıntılı olarak göz önüne almaktadır.
Yükleme Şekli
Basamak Kesiti
Basamakları birleşik olarak çalışan “Taşıyıcı Basamaklı Merdivenler”de iki tip kesit modellenebilmektedir. Bunlardan
birincisi yukarıdaki şekilde “a”, “b” ve “c” olarak gösterilmiş “Dolu Kesit”, ikincisi ise “d” olarak gösterilmiş “Kıvrımlı
Plak”dır.
Plak Kalınlığı (Kol)
“Dolu kesitler”de basamakların altında kalan plağın derinliği, “Kıvrımlı Kesitler”de ise kıvrımlı plağın kalınlığıdır.
Program tarafından otomatik olarak hesaplanan “Basamak Ağırlığı”na ek olarak vermek istediğiniz sabit yükleri
(sıva, kaplama, vb) bu veri alanına girebilirsiniz. Bu alanda tanımladığınız yük yukarıdaki şekilde (q) olarak gösterilen
global y doğrultusundaki yük olmalıdır.
Program, analiz sırasında bu yükün (q’) ve (q”) bileşenlerini otomatik olarak hesaplamaktadır. Toplam düşey yükün
kol doğrultusuna paralel (q”) bileşeni, merdiven plağının bu yük doğrultusuna paralel bir levha gibi davranmasına
neden olur. Normal merdiven eğimleri için (q”) bileşeninin değeri (q’) bileşenine oranla çok küçük olduğundan
ihmal edilmektedir. Sistemin analizi birim uzunluktaki merdiven kolu için (q’) bileşenine göre yapılmaktadır.
Hareketli Yük -Q-
Basamaklar üzerinde öngörülen “Hareketli Yük” olarak bu veri alanında girilecektir. “İlave Sabit Yük”
tanımlamasında olduğu gibi “Hareketli Yük”te de yönetmeliklerde tanımlanan global y yönündeki yük değeri
kullanıcı tarafından bu veri alanında tanımlanacaktır. Program bu yükün kol plağına dik ve paralel bileşenlerini
otomatik olarak hesaplayacaktır.
Basamak Ağırlığı -Gbas-
Her basamağın ağırlığı basamak boyutlarına bağlı olarak program tarafından otomatik olarak hesaplanır.
Toplam Sabit Yük -Gtot-
“Basamak Ağırlığı” ve “İlave Sabit Yük”ün toplanması ile bulunan toplam sabit yüktür.
Toplam Yük (Faktörlü) -Ptot-
“Toplam Sabit Yük”ün ve “Hareketli Yük”ün Taşıma Gücü Faktörleri ile çarpılarak toplanması sonucu bulunan
değerdir.
Moment
Mesnette veya mesnetlerde 1 m genişlik için oluşan momenttir.
Donatı Hesabı
Donatı hesabında verilen moment ve donatı alanları sadece “Birleşik Basamaklı Merdiven”de 1 m genişlik için
hesaplanmıştır. Seçilen donatılar ise bu hesap üzerinden her bir basamağa düşen donatı adedi olarak gösterilmiştir.
“Basamak Asal Donatısı” ve “Dağıtma Donatısı”nın yerleri merdivenin mesnetlenme durumuna göre değişmektedir.
Merdiven “Konsol” olarak mesnetlenmişse “Asal Donatı” basamakların uç kısmına, “Dağıtma Donatısı” ise plağın alt
kısmına yerleştirilip “Etriye” ile sarılmalıdır. Basamağın “Basit Kiriş” gibi mesnetlenmiş olması durumunda ise “Asal
Donatı” plağın alt kısmına, Dağıtma Donatısı ise basamakların uç kısımlarına yerleştirilmelidir.
Basamak kesitinin “Dolu Kesit” olması durumunda her basamak için hesaplanan L şeklinde etriye uygulaması
çizimlere eklenir. Yine sadece bu kesit tipine özel olmak üzere “Basamak Y-yönü Alt Dağıtma Donatısı” konstrüktif
olarak hesap sonuçlarında ve çizimlerde gösterilir.
Basamak kesitinin “Kıvrımlı Plak” olması durumunda hesaplanan etriye plağın üst ve alt kısmı için iki sıra olmak
üzere çizimlerde gösterilir.
Not: Herhangi bir donatı hesaplanmamışsa o bölge için belirtilen donatı gerekmemektedir.
Güçlendirme Perdeleri
Program çekmenüsü altındaki “Güçlendirme Perdesi Hesap ve Detay Çizimleri” komutunu kullanarak güçlendirme
perdelerinin ankraj hesaplarını ve detay çizimlerini gerçekleştirebilirsiniz. Güçlendirme Perdesi modülü üç sekmeye
ayrılmıştır.
Genel
Bu sekmede perdeye ait geometri bilgileri ve başlık bilgileri düzenlenebilir.
“Sol Kolon”, “Sağ Kolon”, “Üst Kiriş” ve “Alt Kiriş” çerçevelerinin yanında bulunan kutulara tıklayarak çizimde
bulunmasını istediklerinizi etkin hale getirebilirsiniz.
“Başlık” kutusu işaretliyse perdeye başlık bölgesi yerleştirilir. Burada yalnızca “Başlık Uzunluğu” alanı
değiştirilebilir. Girilen “Başlık Uzunluğu” ’ndan “Başlık Oranı” otomatik olarak hesaplanır.
Önemli Notlar:
 Kolonların x-ekseni yönündeki b1 boyutları ve kirişlerin yükseklik değerleri ankraj demirlerinin
yerleştirileceği maksimum derinliği vereceğinden bu alanların değiştirilmesi ankraj hesabını yenilemeyi
gerektirir.
 Başlık Uzunluğu ankraj demirlerinin sayısını değiştireceğinden bu alanın değiştirilmesi ankraj hesabını
yenilemeyi gerektirir.
Düzenlenen geometri ve donatılar üstte bulunan “Kaydet” butonu ile kaydedilebilir ve “Aç” butonu ile daha önce
kaydedilmiş olanlar açılabilir.
Genel sekmesindeki alanlar istendiği gibi düzenlendikten sonra “Donatılar” sekmesine geçerek donatılar
düzenlenebilir.
Donatılar
Bu sekmede yer alan paneller sırasıyla “Donatılar”, “Grafik Arayüzi”, “Donatı Düzenleme” ve “Hesap Parametreleri”
panelleridir.
Donatılar Paneli
Bu panelde çizimde yer alacak bütün donatılar sıralanmıştır. Herhangi bir satırın üzerine tıklayarak “Donatı
Düzenleme Paneli”ni etkinleştirebilir ve o satırdaki donatıyı güncelleyebilirsiniz. Seçili olan donatının “Grafik
Arayüz Paneli”ndeki temsili resmi etrafında yanıp sönen bir dikdörtgen belirteç görünecektir.
İstediğiniz satıra tıklayarak
Donatı Düzenleme Panelini
açabilir; seçtiğiniz donatıyı
güncelleyebilirsiniz
Grafik Arayüz Paneli

Bu panelde perde geometrisinin ve üzerindeki donatıların temsili resmi bulunur. Resim üzerindeki herhangi bir
donatıya tıklayarak “Donatı Düzenleme Paneli”ni etkinleştirebilirsiniz. Bu durumda, seçilmiş olan donatının temsili
resmi etrafında yanıp sönen bir dikdörtgen belirteç görünecektir.
İstediğiniz satıra tıklayarak

Donatı Düzenleme Panelini
açabilir; seçtiğiniz donatıyı
güncelleyebilirsiniz
Hesap Parametreleri Paneli

Bu panel perde üst ve alt birleşiminde karşılanması gereken kesme kuvvetinin hesaplanması için gereken bilgileri ve
ankrajların yeniden hesaplanmasını sağlayan “Ankraj Hesabını Yenile” butonunu içerir.
Bu kutunun etkin olabilmesi için
Genel sekmesindeki
Başlık seçeneği işaretli olmalıdır
Bu butonun etkin olabilmesi için ankraj

hesabını değiştirebilecek herhangi bir
parametre yeniden düzenlenmiş olmalıdır.
Perde Süneklik Katsayısı

Perdenin karşılaması gereken kesme kapasitesinin hesabında kullanılacak süneklik katsayısı
Üst Kat Perde Kesme Kuvveti

Hesabı yapılan perdenin bir üst katındaki perdenin alt ucuna etki eden kesme kuvveti
Mevcut Kat Perde Kesme Kuvveti

Hesabı yapılan perdeye etki eden kesme kuvveti
Alt Kat Perde Kesme Kuvveti

Hesabı yapılan perdenin bir alt katındaki perdenin üst ucuna etki eden kesme kuvveti
Ankrajları Başlıkta Sıklaştır

Bu seçenek “Genel” sekmesindeki “Başlık” alanının işaretli olması durumunda işaretli gelecektir. Aksi durumda
etkin olmayacaktır. İşaretli olması durumunda başlıklar için ankraj donatıları hesaplanır. İşaretli olmaması
durumunda “Donatılar” ve “Grafik Arayüz” panellerinde başlık ankraj donatıları görünmez.
Ankraj Hesabını Yenile:

Ankraj hesaplarını etkileyebilecek bir parametre değiştirilirse bu buton aktif hale gelecektir. Bu butona basıldığında
ankraj hesapları sıfırlanır ve girilmiş olan veriler kullanılarak yeniden yapılır. Ankraj hesabının detayları için “Ankraj
Hesap Algoritması” başlığına bakınız.
Donatı Düzenleme Paneli

Bu bölme “Grafik Arayüz” veya “Donatılar” bölmelerinden herhangi birinde istenilen donatıya tıklanmasıyla
görünür hale gelir ve seçilmiş olan donatının bilgileri bu alandan düzenlenebilir. Bölmenin alt tarafında donatının
uygunluğu ile ilgili bilgi verilmektedir. Başlık bölgesi ankraj donatıları için gerekli alanın sağlanıp sağlanmadığı
burada belirtilir. Bu bölmede “Adet” ve “Çap” alanları düzenlenebilir, donatı aralığı ise otomatik olarak hesaplanır.
Donatı Aralığı, Adet değerine bağlı olarak otomatik
hesaplanır. Minimum Donatı Aralığı değerinden
küçük olması durumunda kırmızı ile gösterilir.
Ayarlar
Bu sekmede ankraj hesabı ve detay çizimleriyle ilgili ayarlar bulunmaktadır.
Ayarları Kaydet
Bu sekmede düzenlenen bütün ayarlar aktif projenin ayarlar dosyasına saklanır.
Proje Ayarlarını Al
Aktif projede bulunan mevcut Güçlendirme Perde Editörü Ayarları ithal edilir.
Donatı Paspayı
Hesaplarda ve detaylandırmada kullanılacak etriye yüzünden beton yüzüne kadar olan beton örtüsü.
Donatı Kesim Boyu Yuvarlama Değeri

Donatının toplam kesim boyu için yuvarlama değeri.
Donatı Ölçüsü Yuvarlama Değeri

Donatının parça boyları için yuvarlama değeri.
Başlık Bölgesi Maksimum Ankraj Donatı Aralığı

Başlık bölgelerinde kullanılacak olan ankraj donatısı hesabında yalnızca iterasyonun başlangıç değeri olarak
kullanılır.
Maksimum Donatı Aralığı

Bütün ankraj donatıları için seçilebilecek en büyük donatı aralığıdır. Donatı yeterlilik kontrollerinde bu parametreye
göre kontrol yapılır.
Minimum Ankraj Donatısı Çapı

Seçilebilecek en küçük ankraj donatısı çapı
Minimum Ankraj Derinliği Katsayısı

Ankraj derinliğinin hesaplanmasında kullanılacak katsayı. Başlık ve gövde bölgelerindeki ve kolonlardaki ankrajların
epoksi derinliği, donatı çapları ile bu katsayının çarpımı sonucu bulunur.
Donatı Aralık Adımı Değeri

Donatı aralıkları hesaplanırken iterasyonda kullanılan adım değeri. Donatı aralıkları bu değerin katları şeklinde
hesaplanır.
Maksimum Donatı Boyu
Bu değerden uzun donatılar bölünerek çizimde en çok bu boyda donatı oluşması sağlanır.
Donatıları Pozla
Seçili olduğunda donatılar pozlanır.
Donatıları Kesitlerin Altına da Çiz

Seçili olduğunda plan kesiti donatıları açılarak alta çizilir.
Poz Tablosunu Çizime Ekle

Seçili olduğunda poz tablosu çizime eklenir.
Poz Tablosunda Donatı Şekillerini Göster

Seçili olduğunda poz tablosunda donatıların küçük temsili çizimleri gösterilir.
Başlık Bölgesini Ölçülendir

Seçili olduğunda başlık bölgesi ölçülendirilir.
Plan Kesiti Göster

Seçili olduğunda plan kesiti gösterilir.
Toplam Etriye Adedini Yaz

Seçili olduğunda toplam etriye adedi etiketlere yazılır.
Gerekli Olmasa Bile Konstrüktif Gövde Ankraj Donatısı Kullan

Seçili olduğunda gövde ankraj donatısı hesabı sonucu gövde bölgesinde ankraj donatısını ihtiyaç oluşmasa dahi
“Maksimum Donatı Aralığı” ve “Minimum Donatı Çapı” kullanılarak gövde ankraj donatısı yerleştirilir.
Kesme-Sürtünme Katsayısı
TS500 Çizelge 8.1’e göre ankraj hesabında kullanılan beton yüzeyler arasındaki sürtünme katsayısını bu alana
girebilirsiniz.
Ankraj Hesabında Beton Karakteristik Basınç Dayanımı Kullan

Bu seçenek işaretlendiğinde hesaplarda beton malzemesinin tasarım değeri yerine malzeme katsayılarına
bölünmemiş beton karakteristik değerleri kullanılır.
Ankraj Hesabında Donatı Karakeristik Akma Dayanımı Kullan

Bu seçenek işaretlendiğinde hesaplarda donatı çeliği malzemesinin tasarım değeri yerine malzeme katsayılarına
bölünmemiş donatı çeliği karakteristik değerleri kullanılır.
Yardım ve Eğitim Menüleri
Yardım çekmenüsü altında Probina Orion Bina Tasarım Sistemi 'nin kullanımı ile ilgili yardım ve eğitim alabileceğiniz
menüler yeralmaktadır.Bu menüleri kullanarak, Probina Orion Bina Tasarım Sistemi kullanımı sırasında
karşılaştığınız problemleri giderebilir ve kullanım kitabını elektronik ortamda inceleyebilirsiniz.
Probina Orion Yardım…

“Yardım” çekmenüsü altında yeralan “Probina Orion Yardım” menüsünü seçtiğinizde, Probina Orion Bina Tasarım
Sistemi'nin Kullanım Kılavuzu elektronik kitap formatında karşınıza gelecektir.
Bu pencerede, yardım istediğiniz konuya, ilgili başlığı işaretleyicinizle çift tıklayarak ulaşabilirsiniz. Ayrıca programın
her tarafında “İçeriğe Duyarlı Yardım Sistemi” bulunmaktadır. Diyalog pencerelerinde bulunan “Yardım”
düğmelerine ya da klavyeden F1 düğmesine bastığınızda o an hangi konu üzerinde çalışıyorsanız, onunla ilgili
yardım konuları otomatik olarak açılacaktır.
Açılış Penceresi
Bu pencere programın ilk açılışında karşınıza otomatik olarak gelen penceredir. Her açılışta gösterilmesini
istemiyorsanız “Bu pencereyi açılışta göster” seçeneğinin işaretini kaldırabilirsiniz. Bu pencerede “Yeni Özellikler” ve
“Başlarken Kılavuzu” dokümanlarına erişebilirsiniz.
Güncellemeleri Kontrol Et
Probina Orion ile ilgili servis paketleri sürekli olarak yayınlanmaktadır. Otomatik güncelleme sistemi ile Probina
Orion’a ait yeni bir sürüm olup olmadığı program başlangıcında arka planda kontrol edilir. Güncelleme varsa
kullanıcıya bildirilerek uygulanıp uygulanmayacağı sorulur. Bu güncellemelerin günlük, haftalık ya da aylık olarak mı
kontrol edileceği de “Genel Ayarlar” menüsündeki “Kaydetme” bölümünden kontrol edilebilir.
Güncellemelerin var olup olmadığı kullanıcı tarafından da istenildiği zaman bu menü seçeneği ile kontrol edilebilir.
Probina Orion Hakkında…

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi programının kullandığınız versiyonunu, sürüm bilgisini, yazılımcı firma ve
modülünüzle ile ilgili bilgileri bu menü yardımıyla öğrenebilirsiniz.
Programdan Çıkış
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nden çıkış için “Dosya” çekmenüsünün altında yeralan “Çık” seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Eğer güncel projeniz üzerinde yapmış olduğunuz değişiklikleri ve düzenlemeleri kaydetmediyseniz bu aşamada bir
uyarı mesajı belirecektir. Projenizin son halini kaydetmek için “Evet” butonunu kullanabilirsiniz. Değişiklikleri
kaydetmeksizin programdan çıkmak için “Hayır” butonunu tıklayın. “İptal” butonunu kullanarak ise programdan
çıkış işlemini iptal edebilirsiniz.
Yönetmelik Desteği
Bu bölümde Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nin değişik betonarme, yük ve deprem yönetmelikleri desteğine
değinilmektedir.
Türk Deprem Yönetmeliği

“Bina Analizi” formundaki “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Deprem Parametreleri” butonuna bastığınızda
ekrana “Deprem Parametreleri” formu gelecektir. Bu formu kullanarak projenizle ilgili Deprem Bölgesi, Zemin
Sınıfı, Süneklik Düzeyi, Yapı Önem Katsayısı vb. deprem parametrelerini girebilirsiniz.
Analiz öncesinde ve sonrasında 2007 yılı Mart ayında yayınlanan “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında
Esaslar (TDY 2007)” ile ilgili olarak gerekli kontrolleri gerçekleştirmekte ve buna bağlı raporlar oluşturmaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”
kontrolleri amacıyla 3 adet rapor oluşturmaktadır:
1. Analiz Öncesi Kontroller Raporu
2. Analiz Sonrası Kontroller Raporu
3. Analiz Tasarım Kontrolleri Raporu
Bu raporlar, Program çekmenüsünde Bina analizi başlığı altında Raporlar sayfasında yeralmaktadırlar.
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” seçildiği zaman “Bina Analizi” formu
üzerindeki “Analiz Öncesi” sayfasında “Deprem Parametreleri” butonu aktif hale gelecektir. Bu butona
tıklandığında tüm deprem parametreleri ve ayarlarına ulaşılabilir.
Deprem Hesabı Parametreleri

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile, binaların ve bina türü yapıların deprem hesabında “Eşdeğer Deprem Yükü
Yöntemi”ni kullanarak Statik Analiz ve “Mod Birleştirme Yöntemi”ni kullanarak Dinamik Analiz yapabilirsiniz. Her
iki yöntemde de “Elastik Deprem Yükleri”nin tanımlanmasında yapının deprem bölgesi, taşıyıcı sistemi ve önemi
gözönüne alınarak elde edilen elastik “Tasarım İvme Spektrumu” kullanılmaktadır.
Hem “Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi”ni kullanarak Statik Analiz, hem de “Mod Birleştirme Yöntemi”ni kullanarak
Dinamik Analiz yapmak için tüm şartnameler taban kesme kuvvetinin şiddetinin saptanmasında deprem
bölgelerine, yapı taşıyıcı sistemine ve binanın önemine bağlı olarak farklılık gösteren faktörler kullanmaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi tarafından desteklenen şartnameler gereğince Elastik Deprem Yükü’nün
hesabında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:
1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” ye
göre:
A(T) = A0 I S(T)
2. Bu denklem ile hesaplanan “Elastik Deprem Yükleri”, yönetmelik gereğince belirlenen “Taşıyıcı Sistem
Davranış Katsayısı (R)” oranında azaltılarak “Tasarım Deprem Yükleri” hesaplanmaktadır.
Bu denklemde kullanılan parametreler aşağıdaki bölümlerde geniş bir biçimde açıklanmıştır. Bu yüklerin hesabı
konusunda daha detaylı bilgi için ilgili yönetmeliklere başvurabilirsiniz.
Deprem Bölgesi
Deprem yüklerinin sınıflandırılmasında en önemli faktör şüphesiz yapının yapılacağı bölgenin sismik riski ile orantılı
olarak sınıflandırıldığı “Deprem Bölgesi”dir.
İlgili şartnamelerde yeralan "Deprem Bölgesi"ni bu veri alanında belirleyebilirsiniz. Bu veri alanında işaretleyicinizin
sol butonu ile tıklarsanız seçmiş olduğunuz şartnamede öngörülen deprem bölgelerinden oluşan bir liste karşınıza
gelecektir. Bu listeden seçim yapabilirsiniz.
Etkin Yer İvmesi Katsayısı (A0)

Bu veri alanındaki bilgiler “Deprem Bölgesi” ile ilişkili olarak değişmektedir. “Etkin Yer İvmesi Katsayısı (A0)”
alanının üzerinde yeralan “Deprem Bölgesi” listesinden seçim yaptığınız zaman bu alanda ilgili şartname’ce
öngörülen “Etkin Yer İvmesi Katsayısı” otomatik olarak seçilmiş olacaktır.
Ancak bazı durumlarda şartnamelerin dışında bir değer tanımlamak istenirse bu veri alanı kullanılabilir. İlgili
şartname dışı bir değer kullanmak istediğiniz zaman “A0” değerini bu alana klavyeden girebilirsiniz.
“Etkin Yer İvmesi Katsayı” larını tekrar listelemek amacıyla bu veri alanında da işaretleyiciniz ile tıklayabilirsiniz.
Taşıyıcı Sistem Tipi

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” gereğince
betonarme binaların yatay yük taşıyıcı sistemleri, depreme karşı davranışları bakımından üç sınıfa ayrılmıştır:
1. Süneklik Düzeyi Yüksek Sistemler
2. Süneklik Düzeyi Normal Sistemler
3. Süneklik Düzeyi Karma Sistemler (Süneklik Düzeyi Normal Çerçeveler ile Süneklik Düzeyi Yüksek Perdelerin
birlikte çalıştığı sistemler)
“Süneklik Düzeyi”ne bağlı olarak seçilen taşıyıcı sistemin, kendine özgü doğrusal olmayan davranışı gözönüne
alınarak “Deprem Yükleri Azaltma Katsayısı (Ra)” ile azaltılarak “Tasarım Deprem Yükleri” saptanacaktır. Deprem
Yükleri Azaltma Katsayısı, Ra, “Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı (R)” ve doğal titreşim peryodu T’ye bağlı olarak
ilgili yönetmelikte sağlanan denklemlere göre belirlenecektir.
Yapının “Süneklik Düzeyi”nin saptanması açısından gerekli koşulları daha detaylı olarak incelemek için ilgili deprem
yönetmeliğine başvurabilirsiniz.
Yapının Süneklik Düzeyi

Bu veri alanını işaretleyicinizle tıklayarak betonarme taşıyıcı sistem sınıfını belirleyebilirsiniz. Burada yeralan listede
üç seçenek mevcuttur. Karşınıza gelecek olan seçeneklere göre örneğin Süneklik Düzeyi “Yüksek” bir yapı
projelendiriyorsanız bu seçeneği işaretleyebilirsiniz.
Bu alanda veya hemen altında yeralan “Taşıyıcı Sistem Tipi” alanında seçim yaptığınız zaman karşınıza “Taşıyıcı
Sistem Tipleri” ve bu tiplere karşılık gelen “Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı”ndan oluşan bir tablo gelecektir.
Taşıyıcı Sistem Tipi

Bu alanda veya hemen üstünde yeralan “Yapının Süneklik Düzeyi” alanında seçim yaptığınız zaman karşınıza
“Taşıyıcı Sistem Tipleri” ve bu tiplere karşılık gelen “Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı”ndan oluşan bir tablo
gelecektir.
Bu alanı işaretlediğiniz zaman karşınıza gelen tablodan seçim yaptığınızda, bu alanın hemen altında yeralan “Taşıyıcı
Sistem Davranış Katsayısı (R)” alanına da ilgili değer taşınacaktır.
Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı (R)

Bu alana klavyeden yazarak veri girişi yapılamaz. Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı’nı belirlemek için bu alanın
hemen üstünde yeralan “Taşıyıcı Sistem Tipi” alanını işaretlemeniz ve karşınıza gelen tablodan seçim yapmanız
gerekmektedir.
Bina Önem Katsayısı (I)

Tüm şartnamelerde binalar deprem sonrası kullanım gereği ve halkın yığılma düzeyi gözönüne alınarak önemlerine
göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre yapının önemi arttıkça yükselen bir “Bina Önem Katsayısı (I)”
belirlenmiştir.
Bu veri alanında, işaretleyiciniz ile tıkladığınızda ilgili şartnamedeki değerlerin bir listesini ekranda görüntüleyebilir
ve uygun olan değeri bu listeden seçebilirsiniz.
Hareketli Yük Katılım Katsayısı

Kat Ağırlıklarının (veya Kat Kütlelerinin) hesabında kullanılan “Hareketli Yük Katılım Katsayısı”nı (“n”) bu veri
alanında tanımlayabilirsiniz. Kat Ağırlıkları:
wi = gi + n qi
denklemine göre hesaplanacaktır. Benzer şekilde “Mod Birleştirme Yöntemi”nde kullanılan Kat Kütleleri de Kat
Ağırlığı’nın yerçekimi ivmesine (g) bölünmesi ile elde edilecektir.
Bu alanda işaretleyicinizin sol butonunuyla tıklayarak ilgili şartnamedeki değerlerin bir listesini ekranda
görüntüleyebilir, uygun olan değeri bu listeden seçebilirsiniz.
Yük Dışmerkezlikleri
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile oluşturulan yapısal modellerde, döşemelerin yatay düzlemde rijit diyafram
olarak çalıştığı varsayıldığı için, (kullanıcı tarafından kısıtlanmadığı sürece) her katta iki yatay ile düşey eksen
etrafında dönme serbestlik dereceleri gözününe alınmaktadır.
“Ek Dışmerkezlik Etkisi”nin hesaba katılabilmesi amacı ile deprem yükleri, her katta kaydırılmış kütle merkezine etki
ettirilmektedir.
Kaydırılmış kütle merkezleri, gerçek kütle merkezinin gözönüne alınan deprem doğrultusuna dik doğrultudaki kat
boyutunun bir yüzdesi olarak kaydırılması ile belirlenen noktalardır. Kaydırılmış kütle merkezinin hesabında
kullanılan “Dışmerkezlik Yüzdesi” ilgili şartnamelerce tanımlanmıştır.
X yönü Deprem
Yüklemesi
Dx+
G
ey
ey
Dx-
Kat Planı
X
Dy- Dy+
ex ex
Deprem Yüklemesi Dışmerkezlik Tanımı
Dışmerkezlik
Aksi belirtilmedikçe, Probina Bu alana Kaydırılmış kütle merkezlerinin hesabında kullanılacak “Dışmerkezlik
Orion tarafından kullanılacak Yüzdesi”ni girebilirsiniz. Bu değer her katın kaydırılmış kütle merkezlerinin
olan varsayılan Dışmerkezlik hesabında kullanılacaktır ve gerçek kütle merkezine göre hesaplanan
“%5”tir. dışmerkezliğin, gözönüne alınan deprem doğrultusuna dik doğrultudaki kat
boyutunun bir yüzdesi olarak ifade edilecektir.
Bu alan boş bırakılırsa (veya sıfır girilirse) kat yükleri her katın “Kat Kütle Merkezi”ne etki ettirilecektir.
Spektrum Parametreleri
Hem “Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi”ni kullanarak Statik Analiz, hem de “Mod Birleştirme Yöntemi”ni kullanarak
Dinamik Analiz yapabilmek için tüm şartnameler, “Tasarım Deprem Yükleri”nin hesaplanmasında çeşitli
parametreler ile belirlenen bir “Elastik Tasarım İvme Spektrumu”nun kullanımını öngörmektedir.
TDY 2007 şartnamesinde “Elastik İvme Spektrumu”nun belirlenmesinde yerel zemin koşullarına ve
Spektrum Katsayısı, S(T)’nin, peryoda bağlı bir fonksiyon öngörülmektedir. “Tasarım İvme Spektrumu” ise
minimum değeri 0.7 olarak “Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı”na (R) bağlı olarak elde edilmektedir.
sınırlandırılmıştır. Bu
değerden sonra spektrum Aşağıda tanımlanan parametreler ışığında hazırlanan “Elastik” ve “Tasarım”
eğrisi peryot eksenine paralel İvme Spektrum’ları (veya sizin hazırladığınız özel tasarım spektrumu) sayfanın
olarak devam etmektedir. sağında yeralan grafik penceresinde yaptığınız her değişikliği yansıtacak şekilde
çizilmektedir.
Bu grafikte yeralan “Tasarım İvme Spektrumu”nun ölçeğinin grafiksel inceleme açısından yetersiz olması
durumunda isterseniz grafiğin hemen altında yeralan “Elastik Spektrum” başlıklı kutunun işaretini kaldırabilirsiniz.
Bu durumda sadece “Tasarım İvme Spektrumu” çizilecek ve düşey eksen Tasarım Spektrumuna göre yeniden
ölçeklenecektir. İstediğiniz zaman işareti tekrar koyarak “Elastik İvme Spektrumunu” da görüntüleyebilirsiniz.
İşaretleyiciniz ile spektrum çiziminin üzerinde çift tıklarsanız çizimin yatay ekseni tüm sayfaya genişletilecektir.
Çizimi tekrar çift tıklayarak görüntüyü yeniden sağ tarafa kaydırabilirsiniz.
S(T)
S(T) = 2.5 (Tb/T)0.8
2.5
1.0
Ta Tb T
Elastik İvme Spektrumu (TDY 2007)
Elastik Spektrum’ların oluşturulmasında kullanılan denklemler ile ilgili kapsamlı bilgi için ilgili yönetmeliğe
başvurabilirsiniz.
Yerel Zemin Sınıfı

TDY 2007 şartnamesindeki “Elastik İvme Spektrumu”nun belirlenmesinde en önemli faktörlerden biri de
dört zemin sınıfından Z1 en şüphesiz yapının yapılacağı zeminin özellikleridir.
sert, Z4 ise en yumuşak
olanıdır. Diğer tipler ise bu iki İlgili şartnamelerde yeralan “Yerel Zemin Sınıfı”nı bu veri alanında
sınıfın arasında belirleyebilirsiniz. Bu veri alanında işaretleyicinizin sol butonu ile tıklarsanız
yeralmaktadır. seçmiş olduğunuz şartnamede öngörülen zemin sınıflarından oluşan bir liste
karşınıza gelecektir. Bu listeden seçim yapabilirsiniz.
Spektrum Karakteristik Periyotları (Ta, Tb):
ABYYHY 1975 şartnamesinde Bu veri alanlarındaki bilgiler “Yerel Zemin Sınıfı” ile ilişkili olarak değişmektedir.
kullanılan spektrumlarda Ta “Ta” ve “Tb” alanlarının hemen üzerinde yeralan “Yerel Zemin Sınıfı” listesinden
değeri sıfır’dır. seçim yaptığınız zaman bu alanda ilgili şartname’ce öngörülen “Spektrum
Karakteristik Periyotları” otomatik olarak seçilmiş olacaktır.
TDY 2007 şartnamesine göre,
gerekli zemin bilgilerinin Bu veri alanları düzenlemeye açıktır. Gerekli durumlarda bu veri alanlarına
bulunmadığı durumlarda Z4 klavyeden yazarak da veri girişi yapabilirsiniz.
yerel zemin sınıfı Ta=0.20,
Tb=0.90 kullanılacaktır.
Tasarım Spektrumu
Özel yöntemlerle belirlenen Genelde, Tasarım İvme Spektrumları şartnameler gereğince bu bölümde
tasarım ivme spektrumları ile tanımlanan parametreler gözönüne alınarak otomatik olarak hesaplanmaktadır.
belirlenen spektral ivme kat- Ancak bazı özel durumlarda, “Tasarım İvme Spektrumu” yerel deprem ve zemin
sayılarının, ilgili karakteristik koşulları gözönüne alınarak yapılacak özel araştırmalarda da belirlenebilir.
periyotlara göre bulunacak
değerlerden küçük olmasına Bu tür durumlarda, hazırladığınız özel spektrumu Probina Orion Bina Tasarım
izin verilmemektedir. Sistemi’nde kullanabilmek için;
1. “Analiz Öncesi” sayfasında yeralan “Deprem Parametreleri” butonuna
basınız.
2. “Deprem” sayfasında verilen parametrelere göre ve “Deprem
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” gereğince
Elastik Spektrum” ve “Tasarım İvme Spektrumu” değerleri otomatik
olarak hesaplanacaktır.
3. Sayfada en altta yeralan “Otomatik” kutucuğundaki işareti kaldırınız.
“Kullanıcı Tanımlı” sütununa kendi “tasarım İvme Spektrumu”
değerlerinizi giriniz. Girmiş olduğunuz deprem spektrumunun şeklini
sayfanın sağında yeralan grafik penceresinde inceleyebilirsiniz. Bu
pencere üzerindeki noktalara tıkladığınızda spektrum değerlerini daha
ayrıntılı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
4. Dilerseniz yine sayfanın altında yeralan “Kaydet” butonu yardımıyla
girmiş olduğunuz bu spektrum değerlerini bir dosyada saklayabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi’nde spektrum dosyalarının dosya
ismi uzatması “SPE” olarak belirlenmiştir.
5. Kaydettiğiniz bir spektrum dosyasını dilerseniz daha sonra sayfanın en
altında yeralan “Yükle” butonunu kullanarak başka bir projenizde
kullanabilirsiniz.
Deprem Açısı
Deprem açısı, projelendir- Deprem yükleri yapıya iki ortogonal yönde etki ettirilmektedir. Bu alana
mekte olduğunuz binanın gireceğiniz açı asal deprem yönü’nü belirleyecektir. Diğer deprem yönü ise bu
geometrisine göre açıya dik olarak hesaplanacaktır.
değişebileceğinden dolayı
bina analizine başlamadan Buraya yazacağınız açı değeri, planın X eksenine göre saat ibresinin ters
önce projelendirmekte yönünde ölçülerek, deprem doğrultusunu belirleyecektir.
olduğunuz bina için bu veri
alanlarında gerekli Deprem Açısını derece olarak girmeniz gereklidir.
düzeltmeleri yapmayı
unutmayın.
Sönüm Oranı
Bu alana yazacağınız değer “Mod Birleştirme Yöntemi”nde, tüm modlarda kullanılacak “Modal Sönüm Oranı”nı
belirleyecektir. Hemen hemen tüm yönetmeliklerde önerilen sönüm oranı değeri %5’tir. Bu nedenle, elde daha
gerçekçi bir değer yoksa sönüm oranı olarak %5 (0.05) kullanılması gerekmektedir.
Hesaba Katılacak Mod Adedi

“Spektrum Deprem Yüklemesi” tipinde yük halleri bulunması durumunda,
hesaplarda gözönüne alınacak mod adedini bu alanı kullanarak girebilirsiniz.
Hesaba katılması gerekli titreşim modu sayısı, gözönüne alınan deprem
doğrultusunda her bir mod için hesaplanan “Etkin Modal Kütle”lerin
toplamının, bina ağırlığının %90’ından az olmaması kuralına göre
belirlenecektir.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, Etkin Kütle oranlarını çıktılarında vermektedir. Genelde,
bina modellerinde 7 - 10 mod hesaba katıldığı takdirde kütle oranının %90’ı geçmesi sağlanabilmektedir. Ancak
daha doğru sonuç elde edebilmek amacıyla hesap sonuçlarının incelenerek, oranın sağlanıp sağlanmadığının kontrol
edilmesinde yarar vardır.
Bina tipi yapılarda birinci Hesaba Katılacak Mod Adedi, “Eşdeğer Deprem Yükü” hesabında da önemlidir.
periyotlar her zaman ilk iki “Statik Deprem Yüklemesi” tipinde yük halleri bulunması durumunda, “Eşdeğer
mod ile kapsanmayabilir. Bir Deprem Yükü” hesabında yapının her iki deprem yönü için hesaplanan birinci
önlem olarak bu tür titreşim moduna karşılık gelen periyotlarına gereksinim duyulacaktır. Bu
analizlerde en az 5-6 mod’u yöntemi kullanırken de her iki yönde birinci periyodun saptanmasını sağlayacak
hesaba katmanızda yarar sayıda mod almanız gereklidir.
olacaktır.
Yapı Düzensizlikleri
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)”
şartnamesine göre Binalar, depreme karşı davranışları bakımından “Düzenli Binalar” ve “Düzensiz Binalar” olarak
sınıflandırılmıştır.
Yapı Düzensizlikleri sınıflandırması Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında
Yönetmelik (1975)” şartnamesinde kullanılmamaktadır.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi ile planda ve düşey doğrultuda düzensizlik meydana getiren durumları “Proje
Parametreleri” formunda yeralan “Yapı Düzensizlikleri” sayfasında tanımlayabilirsiniz.
Probina Orion Bina Tasarım Sistemi, bu veri alanlarındaki tanımlarınıza göre düzensiz binalara ilişkin koşulları
sağlayacak, deprem hesap yöntemini belirleyecektir.
Planda Düzensizlik Durumları

şartnamesine göre planda düzensizlik oluşturan üç durum belirtilmiştir.
(A1) Burulma Düzensizliği

Burulma düzensizliği, birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için, herhangi bir katta, en büyük göreli
kat ötelenmesinin o katta aynı doğrultudaki ortalama göreli ötelemeye oranını ifade eden “Burulma Düzensizliği
Katsayısı”nın “1.2”den büyük olması durumudur.
Bu düzensizlik durumu Probina Orion tarafından otomatik olarak saptandığından dolayı, menüde kullanıcının seçim
yapmasına izin verilmemektedir.
Statik analiz yapılıyor olması durumunda, Ek Dış Merkezlikler kullanılarak statik analiz tekrarlanır. Ancak 1. ve 2.
derece deprem bölgelerinde , bi değerinin 2’den büyük olması halinde statik analiz yerine Dinamik Analiz
kullanılması zorunlu tutulmaktadır.
(A2) Döşeme Süreksizlikleri
Herhangi bir kattaki döşemede;
1. Merdiven ve asansör boşlukları dahil, toplam boşluk alanının, brüt kat alanının 1/3’ünden fazla olması,
2. Deprem yüklerinin düşey taşıyıcı sistem elemanlarına güvenle aktarılmasını güçleştiren veya engelleyen
yerel döşeme boşluklarının bulunması,
3. Döşemenin dayanım ve düzlem içi rijitliğinde ani azalmaların olması durumları
“Döşeme Süreksizlikleri”ni tanımlamaktadır. Projelendirmekte olduğunuz yapıda bu tür düzensizlik olması halinde
işaretleyiciniz ile “(A2)” kutusunu işaretli hale getirin.
Ab = Ab1 + Ab2
Ab
Ab1 > 1/3
Ak
Ab2
Ab : Boşluk Alanı
Ak : Brüt Kat Alanı
(A2) Türü Süreksizlik Durumu
(A3) Planda Çıkıntılar Bulunması

Yapıda (A2) ve (A3) türü dü- Bina kat planlarında çıkıntı yapan kısımların birbirine dik iki doğrultudaki
zensizliklerin bulunması boyutlarının, binanın o katının aynı doğrultulardaki toplam boyutlarının
halinde, 1. ve 2. Derece %20’sinden büyük olması durumudur.
deprem bölgelerinde kat
döşemelerinin deprem Projelendirmekte olduğunuz yapıda bu tür düzensizlik olması halinde
yüklerini düşey taşıyıcı sistem işaretleyiciniz ile “(A3)” kutusunu işaretli hale getirin.
elemanlarına güvenli olarak
aktarabildiği kullanıcı Bu tür düzensizliklerin yaptırımları ilgili şartnamede belirtilmiştir.
tarafından hesapla
doğrulanmalıdır.
Kat Planı
Ly
ay
ax ax ax > 0.2 Lx
Lx
ay > 0.2 Ly
(A3) Türü Düzensizlik Durumu
Düşey Doğrultuda Düzensizlik Durumları
şartnamesine göre düşey doğrultuda düzensizlik oluşturan üç durum belirtilmiştir.
(B1) Komşu Katlar Arası Dayanım Düzensizliği (Zayıf Kat)

Deprem doğrultularının herhangi birinde, herhangi bir kattaki kat kesme dayanımının bir üstteki kat kesme
dayanımına oranı c’nin 0.80’den küçük olması durumudur.
c < 0.80
c < 0.60 durumunda Yapıda c < 0.80 olması durumunda, “Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı (R)”,
kullanıcının zayıf katın 0.8c ile çarpılarak küçültülmekte ve analiz tekrarlanmaktadır. Ancak c
dayanımını arttırarak yeniden değerinin hiçbir zaman 0.60’dan küçük olmasına izin verilmemektedir.
hesap yaptırması
gerekmektedir.
(B2) Komşu Katlar Arası Rijitlik Düzensizliği (Yumuşak Kat)

Birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için, herhangi bir i’inci kattaki ortalama göreli kat ötelemesinin
bir üst veya bir alt kattaki ortalama göreli kat ötelemesi oranına bölünmesi ile tanımlanan Rijitlik Düzensizliği
Katsayısı ki ‘nin 2.0’den fazla olması durumudur.
Projelendirmekte olduğunuz yapıda bu tür düzensizlik olması halinde işaretleyiciniz ile “(B2)” kutusunu işaretli hale
getirin.
1. ve 2. derece deprem bölgelerinde, bina yüksekliğinin 25 metreden fazla olması ve binada A1 ve B2
düzensizliklerinin bulunması halinde dinamik analiz yapılması zorunludur.
(B3) Taşıyıcı Sistemin Düşey Elemanlarının Süreksizliği

Taşıyıcı sistem düşey elemanlarının (kolon veya perdelerin) bazı katlarda kaldırılarak kirişlerin veya guseli kolonların
üstüne veya ucuna oturtulması, ya da üst kattaki perdelerin alt katta kolonlara oturtulması durumudur.
Kolonların konsol kiriş ucuna oturtulmasına hiç bir zaman izin verilmemektedir. (a).
Kolonun iki ucundan mesnetli bir kirişe oturması durumuna izin verilmektedir (b). Ancak bu durumda kirişin bütün
kesitlerinde ve ayrıca gözönüne alınan deprem doğrultusunda bu kirişin bağlandığı düğüm noktalarına birleşen
diğer kiriş ve kolonların bütün kesitlerinde, düşey yükler ve depremin ortak etkisinden oluşan tüm iç kuvvet
değerleri %50 oranında arttırılacaktır.
Üst kattaki perdelerin alt katta kolonlara oturtulmasına hiç bir zaman izin verilmemektedir (c).
Perdelerin herhangi bir katta kirişlerin üzerine oturtulmasına izin verilmemektedir (d).
(a) (b)
(c) (d)
Projelendirmekte olduğunuz yapıda “(b)” türü bir düzensizlik olması durumunda işaretleyiciniz ile “(B3b)”
kutucuğunu işaretleyiniz. Ancak bu durumda %50 oranında iç kuvvet arttırımını elle yapmanız gerekmektedir.
Analiz Öncesi Kontroller Raporu

Bina modelinin hazırlanmasını takiben, bina analizine geçmeden önce yapının geometrisi gözönüne alınarak
deprem yönetmeliği gereği kontroller yapılmaktadır.Bu kontroller neticesinde “Analiz Öncesi Kontroller Raporu”
hazırlanmaktadır.
Malzeme Bilgileri
Yapıda kullanılan her eleman grubu için beton ve çelik sınıfları ile ilgili bilgiler bu bölümde yeralmaktadırlar.
B1 Katlar Arası Dayanım Düzensizliği (Zayıf Kat)

Deprem Yönetmeliği gereği olarak yapıda kontrol edilmesi gereken düzensizliklerden B1 Katlar Arası Dayanım
Düzensizliği Kontrolü (Zayıf Kat) bu bölümde yeralmaktadır.
Yapı Yüksekliği Kontrolü

Binaya uygulanabilecek analiz yönteminin seçimi “Deprem Bölgesi” ve “Toplam Yapı Yüksekliği”’ne bağlı olarak
belirlenmekte ve bu bölümde yeralmaktadır.
Rijitlik Merkezinin Hesabı

Rijitlik Merkezinin Koordinatları (Kolon ve Perde Atalet Merkezi Hesabı) bu bölümde yeralmaktadır.
Ayrıca “Analiz Öncesi Kontroller Raporu”’nda, “Deprem Bölgesi”, “Zemin Sınıfı”, “Zemin Emniyet Gerilmesi”,
“Zemin Yatak Katsayısı”, “Elastik Deprem Spektrumu” bilgileri de yeralmaktadır.
“Analiz Öncesi Kontroller Raporu” dosyası;
Proje dizininizin altında Projeismi-A1.RAP olarak saklanmaktadır
“Analiz Öncesi Kontrolleri Raporu” dosyasını ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Analiz Formu’nda
yeralan “Raporlar” sayfasında “Analiz Öncesi Kontrolleri Raporu” butonunu kullanabilirsiniz. Önünüze gelen
“Rapor Baskı Önizleme” formunda yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı
editöre yükleyebilir ve üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz. “PDF” seçeneği ile raporu Pdf formatında
kaydedebilirsiniz.
Analiz Sonrası Kontroller Raporu

Bina analizinin tamamlanmasını takiben Deprem Yönetmeliğinin gerektirdiği “Analiz Sonrası Kontrolleri” raporu
hazırlanmaktadır.
“Analiz Sonrası Kontrolleri Raporu” dosyasını ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Analiz Formu’nda
yeralan “Raporlar” sayfasında “Analiz Sonrası Kontrolleri Raporu” butonunu kullanabilirsiniz. Önünüze gelen
“Rapor Baskı Önizleme” formunda yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı
editöre yükleyebilir ve üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz. “PDF” seçeneği ile raporu Pdf formatında
kaydedebilirsiniz.
“Analiz Sonrası Kontrolleri Raporu” dosyası Proje dizininizin altında Projeismi-A2.RAP olarak saklanmaktadır
Dinamik Etkin Kütle Oranları Kontrolü

Bina Analizi yöntemi olarak “Spektrum Deprem Yüklemesi” tipinde yük halleri bulunması durumunda analiz
sonucunda yeterli sayıda titreşim modunun hesaplara katılmış olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.
Bu Kontrol,etkin kütle oranlarının toplamının, yönetmelikte belirtilen oranı aşıp aşmadığının kontrolü ile
yapılmaktadır.
A1 Burulma Düzensizliği Kontrolü

Yapıda burulma düzensizliğinin varlığının kontrolü maksimum ortalama göreli kat ötelemelerine bağlı olarak
hesaplanmaktadır.
Bu kontrol sonucu her kat için belirtilen indeksin (Eta-C) 1.2 değerinden küçük olması durumunda yapıda burulma
düzensizliğinin olmadığına karar verilmektedir.
Eşdeğer deprem yükü yöntemi kullanıyorsa, bu indeksin 1.2’den büyük bir değer alması halinde ilgili kata “Ek
Dışmerkezlik” uygulanmaktadır. Bu durumda Probina Orion Ek Dışmerkezlikleri hesaplayarak ilgili veri dosyalarında
saklayacaktır. Ek Dışmerkezliklerin hesaplarda gözönüne alınabilmesi için “Bina Analizi” işleminin tekrar edilmesi
gereklidir.
Ek Dışmerkezlikler yapıya sadece bir defaya mahsus olarak etki ettirilecektir ve bina analizi sonrasında
gerçekleştirilen kontroller sırasında burulma düzensizliği yeniden kontrol edilmeyecektir. Bina analizinde kullanılan
dışmerkezliklerin hesabının sunulabilmesi amacıyla bir önceki analizden elde edilmiş olan ötelemeler ile elde edilen
burulma düzensizliği sonuçları raporda yeralacaktır.
1. ve 2. derece deprem bölgelerinde; burulma düzensizliği indeksinin 2.0 değerini aşması halinde yapının eşdeğer
yük yöntemi ile (Eşdeğer Statik Deprem Analizi) analizine izin verilmemektedir.Bu durumda Mod Birleştirme
(Dinamik Analiz) yönteminin kullanılması konusunda kullanıcı uyarılacaktır. Böyle bir uyarının alınması durumunda
“Proje Parametreleri” menüsünde yeralan “Analiz Tipi” listesindeki “Dinamik Analiz (Mod Birleştirme)” seçeneğinin
işaretlenerek “Bina Analizi” işleminin tekrar edilmesi gerekmektedir.
3. ve 4. derece deprem bölgelerinde; 40 m.’ye kadar yüksekliğe sahip olan tüm binalarda herhangi bir kısıtlama
olmaksızın Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi (Eşdeğer Statik Deprem Analizi) kullanılabilmektedir.
B2 Komşu Katlar Arası Rijitlik Düzensizliği

Yapıda yumuşak kat düzensizliğinin varlığının kontrolü; birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için,
herhangi bir i’inci kattaki ortalama göreli kat ötelemesi oranının bir üst veya bir alt kattaki ortalama göreli kat
ötelemesi oranına bölünmesi ile hesaplanmaktadır.
Bu kontrol sonucunda hesaplanan Rijitlik Düzensizliği Katsayısının 2.0’den büyük olup olması durumunda yapıda
yumuşak kat düzensizliğinin bulunduğuna karar verilmektedir.
1. ve 2. derece deprem bölgelerinde; binada burulma düzensizliğinin bulunması halinde, yapıda B2 düzensizliği de
varsa, yüksekliği 25 m.’ye kadar olan yapılar Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile analiz edilebilmektedirler. Burulma
düzensizliğinin bulunması halinde, yapıda B2 düzensizliği bulunmuyorsa, yüksekliği 40 m.’ye kadar olan yapılar
Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile analiz edilebilirler.
Perde/Çerçeve Sistemi Kontrolü

Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)’de belirtildiği üzere, Yapının süneklik düzeyi ve
Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı R’nin tespiti için Alfa-S katsayısının hesabı önem taşımaktadır.
Perdeli ve kolonlu sistemler (Taşıyıcı Sistem Tipi 1.4) için hesap edilmesi gereken Alfa-S katsayısı;
Alfa-S= Perde Taban Kesme Kuvvetleri Toplamı / Toplam Taban Kesme Kuvveti
olarak tanımlanmaktadır.
Hesap edilen Alfa-S katsayısına bağlı olarak, Süneklik Düzeyi olarak Yüksek veya Karma olarak seçilen sistemlerde,
Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı R şartnamede verilen hükümlere göre tekrar hesap edilmektedir.
Alfa-S oranının deprem yönlerinin herhangi birisi için 0.40’dan az olması durumunda Süneklik Düzeyi olarak
“Karma” sistem seçilemeyeceği şartnamede belirtilmektedir.
İkinci Mertebe Etkilerinin Gerekliliği Kontrolü

Yapıda ikinci mertebe hesap yapılması gerekliliğinin kontrolü de yine deprem yönetmeliğinin gerektirdiği gibi kat
ötelemelerine, kat ağırlığına ve kat kesme kuvvetlerine bağlı olarak hesap edilmektedir.
Bu değerlere göre hesap edilen i değerinin 0.12’yi aşması durumunda yapının rijitliğinin arttırılması gerekliliği
konusunda uyarı mesajı verilmektedir.
Göreli Kat Ötelemelerinin Kontrolü

Her kat seviyesinde hesaplanan göreli kat ötelemelerinin sınır değerler ile kontrol edilmesi gereklidir.
Buna göre hesap edilen etkin göreli kat ötelemelerinin 0.02 değerini aşmasına izin verilmemektedir. Bu değerlerin
aşılması durumunda, yapının rijitliğinin arttırılması gerekliliği konusunda uyarı mesajı verilmektedir
Statik Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile Mod Birleştirme Toplamının Karşılaştırılması
Yapının Mod Birleştirme Yöntemi ile analiz edilmesi durumunda, yapıda hesaplanan toplam CQC değerinin (V-tB),
Statik Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile hesaplanan toplam yatay yük (V-t) ile karşılaştırılması gereklidir.
VtB<(Beta)Vt durumunda Probina Orion, Mod Birleştirma analizi sonucunda hesaplanan tüm etkile (Beta)V t/VtB
katsayısı ile arttırılacaktır. Bu katsayının 1.0’dan büyük olması durumunda arttırma gerçekleşecek ve kullanıcıya
gerekli bilgi verilecektir.
Burada yönetmelik gereği Beta değeri “0.80” alınmaktadır. Ancak, Binada A1,B2 ve B3 türü düzensizliklerden en az
birinin saptanması durumunda Beta değeri deprem yönetmeliği gereği “0.90” alınacaktır.
Ayrıca “Analiz Sonrası Kontroller Raporu”’nda, “Kat Kütleleri”, “Deprem Yükleri ve Etki Noktaları” bilgileri de
yeralmaktadır.
Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu

Sadece süneklik düzeyi yüksek sistemler için oluşturulan Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu, Kirişlerin,
Perdelerin ve Kolonların donatısının hesaplanması ardından elde edilebilmektedir.
“Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu” dosyasını ekranda görüntülemek yada yazıcıya aktarmak için Analiz
Formu’nda yeralan “Raporlar” sayfasında yeralan “Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu” butonunu
kullanabilirsiniz. Önünüze gelen “Rapor Baskı Önizleme” formunda yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı
yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı editöre yükleyebilir ve üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz.. “PDF” seçeneği
ile raporu Pdf formatında kaydedebilirsiniz.
“Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporu ” dosyası; Proje dizininizin altında Projeismi-A3.RAP olarak
saklanmaktadır.
Bu raporda “Kolonların Kirişlerden Daha Güçlü Olması “ ile “Kolon-Kiriş Birleşim Bölgeleri Kesme Güvenliği”
olmak üzere 2 değişik kontrol yapılmaktadır.Her iki kontrolde her iki deprem yönü için ayrı ayrı yapılmaktadır.
Bu kontroller, seçilmiş donatılar ile beton ve çelik malzeme özellikleri gözönüne alınarak kolonların ve kirişlerin
taşıma gücü momentlerinin hesaplanmasını, ve buna bağlı olarak da pekleşmeli taşıma gücü momentlerinin
belirlenmesini gerektirmektedir.Probina Orion, pekleşmeli taşıma gücü momentlerini deprem yönetmeliğinde
öngörüldüğü gibi, taşıma gücü momentlerini 1.4 katsayısı ile arttırarak belirlemektedir.
Süneklik düzeyi “Normal” binalarda, Süneklik düzeyi “Karma” olan binalarda, deprem yüklerinin tamamının bağ
kirişli (boşluklu) perdelerle taşındığı binalarda (Taşıyıcı Sistem Tipi 1.2) ve deprem yüklerinin tamamının boşluksuz
perdelerle taşındığı binalarda (Taşıyıcı Sistem Tipi 1.3), Probina Orion bu kontrolleri yapmayacaktır.
Kuvvetli Kolon Zayıf Kiriş Kontrolü
Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporunda ilk olarak “Kuvvetli Kolon Zayıf Kiriş Kontrolü” (Şartname Madde
3.3.5.) yapılmaktadır. Sadece çerçevelerden veya perde ve çerçevelerin birleşiminden oluşan taşıyıcı sistemlerde,
her bir kolon – kiriş düğüm noktasına birleşen kolonların taşıma gücü momentlerinin toplamı, o düğüm noktasına
birleşen kirişlerin taşıma gücü momentleri toplamından en az %20 daha büyük olmalıdır.
(Mra + Mrü) >= 1.2 (Mri + Mrj)
Bu kontrol, yapının en üst katı hariç olmak üzere diğer tüm katlarındaki düğüm noktaları için yapılmaktadır. Bu
kontrolde, herhangi bir katta herhangi bir düğüm noktasında gerekli şartların sağlanmamasına izin verilmektedir.
Ama her katta bu koşulun sağlandığı düğüm noktalarına bağlanan kolonların aldığı kesme kuvvetinin katın
tamamına gelen kesme kuvvetine oranı %70’den az olmamalıdır. “Kuvvetli Kolon Koşulu Sağlanma Oranı” olarak
belirtilen bu oranın %70’den az olması durumunda, süneklik düzeyi normal veya karma olarak seçilmelidir. Eğer
şartnamesine göre, bu yapılamıyorsa grafik editörde kolon boyutları büyütülerek hesap tekrar edilmelidir.
“Kuvvetli Kolon Koşulu Sağlanma Oranı” %70’den fazla %100 ’den az olduğu takdirde yapılması gereken şey kolon
Program çekmenüsünden Kolon/Perde Donatı Hesaplarına girerek donatı hesabını tekrar etmektir.
Birleşim Bölgeleri Kesme Güvenliği Kontrolü
Analiz Sonrası Tasarım Kontrolleri Raporunda, diğer kontrol olan “Birleşim Bölgeleri Kesme Güvenliği Kontrolü” ise
(Şartname Madde 3.5.2.) yine tek tek her bir düğüm noktası için yapılmaktadır.Bu kontrolde kuvvetli kolon- zayıf
kiriş kontrolünün aksine “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Esaslar (TDY 2007)” şartnamesine
göre, mutlaka her düğüm noktasında gerekli koşulun sağlanması gerekmektedir. Bu sağlanamadığı takdirde
öncelikli olarak düğüm noktasına birleşen kolon ve/veya kiriş kesit boyutlarının arttırılması gerekmektedir. Burada
özellikle dikkat edilmesi gereken nokta, boyut değişikliklerinin grafik editörde yapılması ve ardından tüm analizlerin
tekrarlanarak kolon ve kiriş donatılarının tekrar bulunması gereğidir.
Deprem Hesabı Sonuçları Raporu

Projeye ait Dinamik Hesap Sonuçları “Proje İsmi-EQ” dosya ismine sahiptir. Bu dosya Özdeğer Analizi Sonuçlarının,
Eşdeğer Statik Deprem Yüklerinin ve Dinamik Deprem Spektrumu Analiz sonuçlarının yer aldığı çıktı dosyasıdır.
Deprem Hesap Sonuçları Dosyasını ekranda görüntülemek ya da yazıcıya aktarmak için Analiz Formu’nda yeralan
“Raporlar” sayfasını açarak “Deprem Hesap Sonuçları Raporu” menüsünü kullanabilirsiniz. Önünüze gelen “Rapor
Baskı Önizleme” formunda sol üstte yeralan “Yazdır” seçeneği ile dosyayı yazdırabilir, “TXT” seçeneği ile dosyayı
editöre yükleyerek üzerinde düzeltmeler yapabilirsiniz. “PDF” seçeneğini kullanarak dosyayı PDF formatında
kaydedebilirsiniz. Ayrıca “TDF” seçeneğini kullanarak dosyayı Tab Ayraçlı Dosya olarak İhraç edebilirsiniz.
Orion Bina Tasarım Sistemi ile deprem analizi “Statik+Deprem Analizi” ve “Dinamik Analiz (Mod Birleştirme)”
olmak üzere iki farklı hesap yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Analizler Proje Parametreleri menüsünde
“Spektrum” sayfasında “Deprem Açısı” ile verilen yön (“1”) ve bu yöne dik doğrultu (“2”) olmak üzere iki ortogonal
yön için gerçekleştirilmektedir.
Orion Bina Tasarım Sistemi Analiz Modülü ilk olarak Özdeğer Analizi yapar.
Bu analiz sırasında modele ait kütle ve rijitlik değerleri kullanılarak doğal titreşim karakteristikleri belirlenir ve her
mod için Açısal Hız (rad/sn), Frekans (Hz), ve Periyod (sn) değerleri ile kat seviyelerinde tanımlanmış serbestlikler
için mod şekilleri hesaplanır.
Statik+Deprem Analizi kullanıyorsanız; raporda ilk olarak Özdeğer Analizi sonuçları yeralmaktadır. Bu bölümde her
mod için hesaplanan “Periyod”, ve “Mod Vektörleri”ni bulabilirsiniz. Orion Bina Tasarım Sistemi Özdeğer Analizi
sonuçlarını kullanarak “1” ve “2” yönleri için ana modları belirlemekte ve periyod değerlerini hesaplamaktadır.
Özdeğer Analizi sonuçlarını takiben “Eşdeğer Statik Yükleri” başlığı altında şartnameye uygun olarak hesap edilen
deprem yüklerinin hesabı yeralmaktadır.
Dinamik Analiz (Mod Birleştirme) kullanıyorsanız; Dinamik analiz çıktılarında öncelikle Dinamik Özdeğer Analizi
sonuçları yeralmaktadır. Bu bölümde her mod için hesaplanan “Periyod”, ve “Mod Vektörleri”ni bulabilirsiniz. Bu
bölümde ayrıca her mod için serbestlik yönlerindeki “Katkı Çarpanı” ile “Etkin Kütle Oranı”da yer almaktadır. Ayrıca
belli oranlarda etkin kütle katılımının istendiği durumlarda kolaylık sağlaması için her moda ait “Toplam Etkin Kütle
Oranı Yüzdesi” de hesaplanarak yazılmaktadır. Bu değer göz önüne alınarak şartnamelerde öngörülen kütle katılım
oranlarına ulaşabilmek için dinamik analiz sırasında kaç modun hesaba katılması gerektiği kolayca
bulunabilmektedir.
Özdeğer Analizi sonuçlarının ardından “Dinamik Spektral Yükleri” başlığı altında her yük vektörü için dinamik analiz
sonuçları verilmektedir. Her spektrum etki yönü için ayrı ayrı olmak kaydıyla her moda ait “Modal Korelasyon
Katsayıları”, “Spektrum Modal İvmeleri”,“Spektrum Modal Büyüklükleri” bu bölümde yer almaktadır.
Spektrum Analizi sırasında, her kat seviyesinde ve kat kütle merkezinde modlara göre Atalet Kuvvetleri ve
Burulmaları hesaplanmaktadır. Bu değerlere bağlı olarak tabanda oluşan “Taban Kesme ve Burulma Katsayıları” da
bu bölümde yeralmaktadır.
BS8110 – 1997 (İngiltere)

This section is applicable when the BS8110 concrete code and the BS6399 loading code have been selected in
Building Parameters.
The clauses relating to loads and materials are as follows:
Loads
Orion calculates all standard loads based on the considerations stated in clauses 2.4.1.
Design loads are calculated based on the load combinations stated in Cl 2.4.3.1 (Design Loads).
Material Properties
Concrete and Steel grades included in the code are available in the program.
Design strengths of the materials are calculated based on the Partial Strength Safety Factors for Strength of
Materials, m , obtained from Table 2.2.
Design and Detailing
The clauses relating to design and detailing are covered in the following topics:
General
General clauses:
Critical Loading Arrangements

The loading combinations are formed based on the considerations provided in Cl 3.2.1.2.2, with the following
exception:
Pattern Loadings:
1. All spans are loaded with the maximum design ultimate load (1.4Gk + 1.6Qk)
2. Alternate spans are loaded with the maximum design ultimate load (1.4Gk + 1.6Qk) and all other
spans are loaded with (1.4Gk).
Redistribution of Moments (Cl 3.2.2)

Moment redistribution is not performed automatically.
Nominal Concrete Cover to Reinforcement (Cl 3.3.1)
Nominal cover is calculated by the program automatically for "Mild" exposure conditions using values stated in
Table 3.3. Manual user input for the concrete cover is required for other exposure conditions.
Bar Size (Cl 3.3.1.2)

Steel bars are provided in tabular form in the program, so that bars that are available may be checked and used by
the program.
Design and Detailing Beams (BS8110 Cl 3.4)

The clauses related specifically to beam design and detailing are as follows:
Effective Width of Flanged Beam

Effective Flange Widths are calculated based on Cl 3.4.1.5.
In these equations, lz is taken as 0.70 times the effective span.
Slenderness Limits for Beams for Lateral Stability

Slenderness limits for the lateral stability of the beams is checked based on Cl 3.4.1.6.
Analysis of Sections
All considerations stated in the Cl 3.4.4.1 are fulfilled. Simplified stress block for concrete as illustrated in Figure 3.3
is utilized.
Design of Beams for Bending

Beam section design is carried out based on the formulation provided in Cl 3.4.4.4 for rectangular beams and Cl
3.4.4.5 for flanged beams.
Design of Beams for Shear

Design shear resistance of beams are calculated based on Cl 3.4.5.
Shear stresses in beams are calculated based on Cl 3.4.5.2.
Shear reinforcement is determined based on Cl 3.4.5.3.
Design concrete shear stress, vc, is calculated based on Cl 3.4.5.4, using Table 3.8.
Spacing of links is provided based on the considerations stated in Cl 3.4.5.5, using Table 3.7.
Shear Resistance of Bent-up Bars

Shear Resistance of Bent-up Bars are not considered in shear design.
Shear and Axial Load

Design Shear Stress vc' is calculated based on the formulation provided in Cl 3.4.5.12.
Deflection of Beams
Deflection checks for the beams are carried out based on Cl 3.4.6.3. The basic span/effective depth ratios are taken
from Table 3.9.
Modification of span/depth ratios for compressive reinforcement is carried out based on Cl 3.4.6.6 and based on
the values provided in Table 3.10.
Design and Detailing Slabs (BS8110 Cl 3.5)
Conditions in Cl 3.5.2.3 are not checked and a warning is not issued. The user must apply the method to the slabs
satisfying the conditions in this clause.
One-way Spanning Slabs

The analysis of one-way spanning slabs is based on Cl 3.5.2.4 using the moment coefficients provided in Table 3.12.
Two-way Spanning Slabs

The analysis of two-way spanning slabs is based on Cl 3.5.3.3 and 3.5.3.5 using the moment coefficients provided in
Table 3.14.
Design and Detailing Columns (BS8110 Cl 3.8)

The clauses related specifically to column design and detailing are as follows:
Short and Slender Column Check

Short and Slender Column Check is carried out based on Cl 3.8.1.3.
Effective Height of a Column

Column Effective Height is calculated based on provisions in Cl 3.8.1.6.1 and Section 2.5 of BS8110 : Part 2
separately for both of the two directions.
Slenderness Limits for Columns

Column slenderness limits is checked based on Cl 3.8.1.7.
Slenderness of Unbraced Columns

Slenderness of Unbraced Columns is calculated based on Cl 3.8.1.8.
Moments and Forces in Columns
Column internal forces are calculated by the general frame analysis. Additional moments induced by deflection (Cl
3.8.2.2) are considered during the determination of the design forces.
Minimum Eccentricity
Minimum eccentricity conditions provided in Cl 3.8.2.4 are considered during the determination of the design
forces.
Additional Moments Induced by Deflection

Deflection induced moments in solid slender columns are calculated based on the formulations provided in Cl
3.8.3.1 (Design), Cl 3.8.3.2 (Design Moments in Braced Columns Bent About a Single Axis), Cl 3.8.3.3 (Slender
Columns Bent About a Single Axis) and Cl 3.8.3.6 (Slender Columns Bent About Both Axes).
Design of Column Section for ULS

Analysis and design of column section is based on Cl 3.8.4.3, Cl 3.8.4.4 and Cl 3.8.4.5.
Biaxial Bending
The program is capable of considering Biaxial Bending using the Ultimate Strength Design procedures as well as the
method provided in Cl 3.8.4.5 that is based on the design for an increased moment.
Shear in Columns
The design shear strength of columns is checked in accordance with Cl 3.4.5.12 and the design is based on the
provisions in Cl 3.8.4.6.
Reinforcement
The clauses related to reinforcement are as follows:
Minimum Percentages of Reinforcement

Minimum percentages of reinforcement are checked and provided automatically based on the requirements stated
in Cl 3.12.5.3.
Minimum sizes of bars in side faces of beams to control cracking is

Minimum Sizes of Bars in Side Faces of Beams is provided based on Cl 3.12.5.4.
Maximum Areas of Reinforcement in Beams

Maximum areas of reinforcement in beams is checked in accordance with Cl 3.12.6.1.
Maximum Areas of Reinforcement in Columns

Maximum areas of reinforcement in columns is checked in accordance with Cl 3.12.6.2.
Maximum Areas of Reinforcement in Walls

Maximum areas of reinforcement in walls is checked in accordance with Cl 3.12.6.3.
Links for Containment of Compression Reinforcement of Beams or Columns

Links for containment reinforcement in beams and columns is provided in accordance with Cl 3.12.7.1.
Arrangement of links for containment of beam or column compression reinforcement is performed based on Cl
3.12.7.2.
Containment of compression reinforcement for circular columns is based on Cl 3.12.7.3.
Design Anchorage Bond Stress

Design anchorage bond stress is calculated in accordance with Cl 3.12.8.3 and values for design ultimate anchorage
bond stress are calculated in accordance with Cl 3.12.8.4.
Minimum Laps
Minimum lap lengths are checked in accordance with Cl 3.12.8.11
Design of Tension Laps

Tension laps are designed based on provisions in Cl 3.12.8.13.
Design of Compression Laps

Compression laps are designed based on provisions in Cl 3.12.8.15.
Effective Anchorage Length of a Hook or Bend

Effective anchorage length of hooks or bends is calculated in accordance with Cl 3.12.8.23.
Minimum Radius of Bends

Minimum radius of bends is based on consideration provided in Cl 3.12.8.24.
Curtailment of Reinforcement
The clauses related to curtailment are as follows:
Beams
The curtailment of beam reinforcement is in accordance with Cl 3.12.10.2 based on figure 3.24.
Slabs
The curtailment of slab reinforcement is in accordance with Cl 3.12.10.3 based on figure 3.25.
Spacing of Reinforcement
The clauses related to spacing of reinforcement are as follows:
Minimum Distance Between Bars

The minimum horizontal distance between the bars is checked in accordance with Cl 3.12.11.1.
Maximum Distance Between Bars

The maximum distance between the bars in tension is checked in accordance with Cl 3.12.11.2.
CP65 (Singapur)
This section is applicable when the CP65 concrete code and the BS6399 loading code have been selected in Building
Parameters.
The clauses relating to loads and materials are as follows:
Loads
Orion calculates all standard loads based on the considerations stated in clauses 2.4.1.
Design loads are calculated based on the load combinations stated in Cl 2.4.3.1 (Design Loads).
Material Properties
Design strengths of the materials are calculated based on the Partial Strength Safety Factors for Strength of
Materials, m , obtained from Table 2.2.
General
General clauses:

The loading combinations are formed based on the considerations provided in Cl 3.2.1.2.2, with the following
exception:
Pattern Loadings:
3. All spans are loaded with the maximum design ultimate load (1.4Gk + 1.6Qk)
4. Alternate spans are loaded with the maximum design ultimate load (1.4Gk + 1.6Qk) and all other
spans are loaded with (1.4Gk).
Redistribution of Moments (Cl 3.2.2)


Nominal cover is calculated by the program automatically for "Mild" exposure conditions using values stated in
Table 3.3. Manual user input for the concrete cover is required for other exposure conditions.
Bar Size (Cl 3.3.1.2)

the program.
Design and Detailing Beams (CP65 Cl 3.4)


Effective Flange Widths are calculated based on Cl 3.4.1.5.
In these equations, lz is taken as 0.70 times the effective span.

Slenderness limits for the lateral stability of the beams is checked based on Cl 3.4.1.6.
All considerations stated in the Cl 3.4.4.1 are fulfilled. Simplified stress block for concrete as illustrated in Figure 3.3
is utilized.

Beam section design is carried out based on the formulation provided in Cl 3.4.4.4 for rectangular beams and Cl
3.4.4.5 for flanged beams.

Design shear resistance of beams are calculated based on Cl 3.4.5.
Shear stresses in beams are calculated based on Cl 3.4.5.2.
Shear reinforcement is determined based on Cl 3.4.5.3.
Design concrete shear stress, vc, is calculated based on Cl 3.4.5.4, using Table 3.8.
Spacing of links is provided based on the considerations stated in Cl 3.4.5.5, using Table 3.7.


Design Shear Stress vc' is calculated based on the formulation provided in Cl 3.4.5.12.
Deflection of Beams
Deflection checks for the beams are carried out based on Cl 3.4.6.3. The basic span/effective depth ratios are taken
from Table 3.9.
Modification of span/depth ratios for compressive reinforcement is carried out based on Cl 3.4.6.6 and based on
the values provided in Table 3.10.
Design and Detailing Slabs (CP65 Cl 3.5)

Conditions in Cl 3.5.2.3 are not checked and a warning is not issued. The user must apply the method to the slabs
satisfying the conditions in this clause.

The analysis of one-way spanning slabs is based on Cl 3.5.2.4 using the moment coefficients provided in Table 3.12.

The analysis of two-way spanning slabs is based on Cl 3.5.3.3 and 3.5.3.5 using the moment coefficients provided in
Table 3.14.
Design and Detailing Columns (CP65 Cl 3.8)

Short and Slender Column Check is carried out based on Cl 3.8.1.3.

Column Effective Height is calculated based on provisions in Cl 3.8.1.6.1 and Section 2.5 of CP65 : Part 2 separately
for both of the two directions.

Column slenderness limits is checked based on Cl 3.8.1.7.

Slenderness of Unbraced Columns is calculated based on Cl 3.8.1.8.
Column internal forces are calculated by the general frame analysis. Additional moments induced by deflection (Cl
3.8.2.2) are considered during the determination of the design forces.
Minimum eccentricity conditions provided in Cl 3.8.2.4 are considered during the determination of the design
forces.

Deflection induced moments in solid slender columns are calculated based on the formulations provided in Cl
3.8.3.1 (Design), Cl 3.8.3.2 (Design Moments in Braced Columns Bent About a Single Axis), Cl 3.8.3.3 (Slender
Columns Bent About a Single Axis) and Cl 3.8.3.6 (Slender Columns Bent About Both Axes).

Analysis and design of column section is based on Cl 3.8.4.3, Cl 3.8.4.4 and Cl 3.8.4.5.
Biaxial Bending
The program is capable of considering Biaxial Bending using the Ultimate Strength Design procedures as well as the
method provided in Cl 3.8.4.5 that is based on the design for an increased moment.
Shear in Columns
The design shear strength of columns is checked in accordance with Cl 3.4.5.12 and the design is based on the
provisions in Cl 3.8.4.6.
Reinforcement

in Cl 3.12.5.3.

Minimum Sizes of Bars in Side Faces of Beams is provided based on Cl 3.12.5.4.
Maximum areas of reinforcement in beams is checked in accordance with Cl 3.12.6.1.

Maximum areas of reinforcement in columns is checked in accordance with Cl 3.12.6.2.

Maximum areas of reinforcement in walls is checked in accordance with Cl 3.12.6.3.

Links for containment reinforcement in beams and columns is provided in accordance with Cl 3.12.7.1.
Arrangement of links for containment of beam or column compression reinforcement is performed based on Cl
3.12.7.2.
Containment of compression reinforcement for circular columns is based on Cl 3.12.7.3.

Design anchorage bond stress is calculated in accordance with Cl 3.12.8.3 and values for design ultimate anchorage
bond stress are calculated in accordance with Cl 3.12.8.4.
Minimum Laps
Minimum lap lengths are checked in accordance with Cl 3.12.8.11

Tension laps are designed based on provisions in Cl 3.12.8.13.

Compression laps are designed based on provisions in Cl 3.12.8.15.

Effective anchorage length of hooks or bends is calculated in accordance with Cl 3.12.8.23.

Minimum radius of bends is based on consideration provided in Cl 3.12.8.24.
Beams
Slabs
The minimum horizontal distance between the bars is checked in accordance with Cl 3.12.11.1.

The maximum distance between the bars in tension is checked in accordance with Cl 3.12.11.2.
HK-2004 (Hong Kong)

Text still to be provided
EC2 - EN1992 (Avrupa Birliği)

This section is applicable when the EN 1992 concrete code and the EN 1991 loading code have been selected in
Building Parameters.
The clauses relating to actions and materials are as follows:
Actions
Orion calculates all standard actions in accordance with EN 1991, Actions on Structures.
Design loads are calculated based on the load combinations stated in EN 1990, Basis of Design.
Material Properties
Design strengths of the materials are calculated based on the partial factors for materials for ultimate limit states,
c for concrete and c , for reinforcing steel, obtained from Table 2.1N.
General
General clauses:

The loading combinations are formed based on the recommendations of Cl 5.1.3
Redistribution of Moments (Cl 5.5)


Nominal cover is calculated by the program automatically based on the permissible range of bar sizes and an
allowance of 10mm for possible placement deviation.
Bar Size
the program.
Design and Detailing Beams (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9)

Effective Flange Widths are calculated based on Cl 5.3.2.1
In these equations, lo is taken as 1.0 or 0.70 times the effective span depending on the end restraint conditions.

Slenderness limits for the lateral stability of the beams is checked based on Cl 5.9(3)
All considerations stated in the Cl 3.1.7 are fulfilled. Simplified stress block for concrete as illustrated in Figure 3.5 is
utilized.

Beam section design is carried out based on the simplified rectangular stress block illustrated in Fig 3.5 with the
limiting depth of the neutral axis derived from Cl. 5.5(4).

Design shear resistance of beams without shear reinforcement are calculated based on Cl 6.2.2
Shear reinforcement is determined based on Cl 6.2.3.
Spacing of links is provided based on the considerations stated in Cl 9.2.2(6), Cl 9.2.1.2(3) and Cl 9.2.2(8)


Design Shear Resistance is calculated based on the formulation provided in Cl 6.2.2 and Cl 6.2.3
Deflection of Beams
Deflection checks for the beams are carried out based on Cl 7.4.2. The structural system factor K is taken from
Table 7.4N
Modification of span/depth ratios for tension and compression reinforcement ratios is included via the use of Eqns
7.16(a) and 7.16(b)
Design and Detailing Slabs (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9)

One and two way spanning slab design as follows:

The analysis of one-way spanning slabs is based on the use of moment coefficients.

The analysis of two-way spanning slabs is based on the use of moment coefficients.
Design and Detailing Columns (EN 1992-1-1 Sections 5, 6, 7, 8 & 9)

Short and Slender Column Check is carried out based on Cl 5.8.3.

Column Effective Height is calculated based on provisions in Cl 5.8.3.2(3) separately for both of the two directions.

Column slenderness limits is checked based on Cl 5.8.3.1(1)

Slenderness of Unbraced Columns is calculated based on Cl 5.8.3.2(1) & (3)
Column internal forces are calculated by the general frame analysis. Additional moments induced by deflection are
considered during the determination of the design forces using Cl 5.8.8 for symmetric sections and 5.8.7 for
unsymmetric sections.
Additional Moments due to Geometric Imperfections

Minimum additional moments arising due to the unfavourable effects of possible deviations in the geometry of the
structure are determined in accordance with Cl 5.2
Minimum eccentricity conditions provided in Cl 6.1(4) are considered during the determination of the design
forces.

Deflection induced moments in solid slender columns are calculated based on Cl 5.8.8 for symmetric sections and
5.8.7 for unsymmetric sections.

Analysis and design of column section is based on Cl 3.1.7 and Figure 6.1
Biaxial Bending
The program is capable of considering Biaxial Bending using the Ultimate Strength Design procedures.
Shear in Columns
The design shear strength of columns is checked in accordance with Cl 6.2.2 and Cl 6.2.3
Reinforcement

in Cl 9.2.1.1 for beams and slabs, Cl 9.5.2(2) for columns and Cl 9.6.2(1) for walls.

Minimum Sizes of Bars in Side Faces of Beams is provided based on Cl 7.3.3(3)
Maximum areas of reinforcement in beams is checked in accordance with Cl 9.2.1.1(3)

Maximum areas of reinforcement in columns is checked in accordance with Cl 9.5.2(3)

Maximum areas of reinforcement in walls is checked in accordance with Cl 9.6.2(1)

Links for containment of compression reinforcement in beams and columns is provided in accordance with Cl
9.2.1.2(3) and 9.5.3(1) respectively.
Arrangement of links for containment of beam and column compression reinforcement is performed based on Cl
9.2.1.2(3) and 9.5.3(3) & (4) respectively.

Design anchorage bond length is calculated in accordance with Cl 8.4.4 and values for design ultimate anchorage
bond stress are calculated in accordance with Cl 8.4.2(2)
Minimum Laps
Minimum lap lengths are checked in accordance with Cl 8.7.3

Tension laps are designed based on provisions in Cl 8.7.3

Compression laps are designed based on provisions in Cl 8.7.3

Effective anchorage length of hooks or bends is calculated in accordance with Cl 8.4.4(2)

Minimum radius of bends is based on consideration provided in Cl 8.3
Beams
Slabs
The minimum horizontal distance between the bars is checked in accordance with Cl 8.2(2)

The maximum distance between the bars in tension is checked in accordance with Cl 7.3.3 and Table 7.3N

Probina Orion 2013 Kullanım Kılavuzu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Probina Orion 2013 Kullanım Kılavuzu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bina Tasarım Sistemi

[ Probina Orion Bina Tasarım Sistemi,

Prota Yazılım Ltd.

İthal ve İhraç İşlemleri 54

Grafik Editör Kullanımı 59

Bina Modelinin Oluşturulması 76

Proje Parametreleri, Yüklemeler ve Malzemeler 153

Bina Analizi 165

Döşeme Hesapları 182

PBFEMC: Sonlu Elemanlar Analiz Modülü 189

Sonlu Elemanlar Kat Döşemesi Modülü 203

Sonlu Elemanlar Radye Temel Hesabı 218

Zemin-Yapı Etkileşimi 231

Kolon ve Perde Donatı Hesapları 236

Kiriş Donatı Hesapları 254

Temel Hesapları 283

Güçlendirme Perdeleri 316

Yardım ve Eğitim Menüleri 321

Yönetmelik Desteği 322

Donanım ve Yazılım Gereksinimi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin Sabit Diske

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi'nin Başlatılması

Ayar Kontrol Merkezi

Probina Orion Bina Tasarım Sistemi Dosyalama Sistemi

Proje Dizini “y”

Proje Dizini “z”

Proje Dizini “t”

PROBINA Veri Dizini “2” Proje Dizini “m”

Proje Dizini “n”

Proje Dizini “o”

Proje Dizini “p”

Yeni İsimle Kaydet...

Proje Dosyalarının Sıkıştırılarak Arşivlenmesi

Arşivden Proje Yükle...

Otomatik Kayıt ve Yedekleme

Projeyi Yedekten Yükle

Ayarlar ve Parametreler Yöneticisi

Yeni bir Projede Başlangıç Ayarlarının Oluşturulması

Ayarların Değiştirilmesi ve Gözden Geçirilmesi

Ayarların Şablon Olarak Kaydedilmesi

Kenetleme Kutusu Boyutu

Seçme Kutusu Boyutu

Ekran Font Boyutu

Kat Etiketi Ön Karakterleri (Proje Bazında)

Aks Taşıyınca Elemanları Otomatik Düzenle

Aks Döndürünce Elemanları Otomatik Düzenle

Aks Sündürünce Elemanları Otomatik Düzenle

Rijitlik Merkezini İşaretle

Eleman Girerken Model Kontrolü Yapma

Ağırlık Merkezini İşaretle

Eleman İpucu Penceresi

Eleman Kesit Dışmerkezlik Adımı

Kaydedilecek Yedek Sayısı

Ölçü Oku Ölçü Çizgisi

Yazı Fontu ve Boyutu

Kesir Formatı ve Kesir Boyut Oranı

Yazı Pozisyonu ve Yazı Uzaklığı

Uzatma Çizgileri Boyu

Ölçü Oku Boyutu

Birim ve Format Ayarları

Ondalık Hane Adedi

Eleman ve Donatı Etiket Şablonları

Kiriş Boyutlarını Planda Göster

Etiket ve Boyut Pozisyonu