Powierzchnia skóry dorosłego człowieka wynosi około:

a) 1m2, b) 2m2, c) 3m2, d) 5m2.

Grubość skóry jest różna w różnych rejonach ciała. Najcieńszą skórę mamy:
a) między palcami, b) na powierzchni powiek, c) na powierzchni dłoni, d) w górnej części pleców.
Spośród podanych podkreśl twory naskórka:
gruczoły łojowe, paznokcie, gruczoły potowe, mięsień przywłosowy, włosy, receptory
Poniżej przedstawiono kilka zdań odnoszących się do barwnika zawartego w skórze- melaniny.
Jeśli uważasz, że dane stwierdzenie jest prawdziwe, postaw przy nim literę P, a jeśli uznasz je za fałszywe - literę F.
a) Melanina nadaje zabarwienie włosom i oczom. P/F
b) Melanina odgrywa istotną rolę jako filtr zatrzymujący nadmiar promieniowania P/F
ultrafioletowego (UV) zawartego w świetle słonecznym.
c) Długie wystawianie skóry na promieniowanie UV zwiększa wydzielanie melaniny. P/F
d) Opalanie skóry zwiększa wrażliwość na światło słoneczne. P/F
Połącz substancje z pełnioną przez nie funkcją:
a) chroni przed krzywicą I. melanina
b) chłodzi skórę na skutek parowania II. łój
c) zwiększa elastyczność skóry III. kolagen
d) chroni przed szkodliwym działaniem promieni UV IV. pot
V. witamina D
Przekrój przez skórę człowieka.

Zaproponuj podpisy do oznaczeń cyfrowych budowy skóry

człowieka:
1....................................
2....................................
3....................................
4....................................
5....................................

Uzupełnij tabelę dotyczącą funkcji skóry oraz struktur lub składników za nie odpowiedzialnych.
struktura/składnik funkcja skóry
ochrona przed promieniami ultrafioletowymi
witamina D
amortyzacja urazów mechanicznych
receptory nerwowe
unieszkodliwianie drobnoustrojów
keratyna

Spośród wymienionych elementów skóry podkreśl te, które uczestniczą w utrzymywaniu stałej temperatury ciała:
gruczoły potowe, melanocyty, naczynia krwionośne, gruczoły łojowe, tkanka tłuszczowa, termoreceptory.

Której z niżej wymienionych funkcji nie spełnia skóra?

a) jest miejscem syntezy witaminy D, b) integruje funkcje układów wewnętrznych,
c) chroni narządy przed urazami mechanicznymi, d) współuczestniczy w termoregulacji.

Skład chemiczny potu jest najbardziej zbliżony do składu chemicznego:

a) osocza, b) moczu, c) limfy, d) płynu tkankowego.

Temperatura ciała człowieka waha się w niewielkich granicach w ciągu doby, szczególnie w sytuacjach wzmożonego metabolizmu.
Zaplanuj obserwację, która potwierdzi tę hipotezę.
Podaj jedną przyczynę podniesienia temperatury ciała (występującą cyklicznie lub nie)w okresie dłuższym niż jedna doba.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Rysunek przedstawia zmiany w skórze w dwóch temperaturach otoczenia: 5°C i 25°C.

a) Który rysunek przedstawia zmiany zachodzące w skórze w temperaturze 5°C? ………………………………..

b) Na podstawie rysunku określ, jakie zmiany zachodzą w skórze w temperaturze 25°C. Uzasadnij swoją odpowiedź.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

W życiu codziennym inaczej odczuwamy tą samą temperaturę otoczenia, gdy powietrze jest wilgotne i gdy powietrze jest suche.
Spróbuj wyjaśnić poniższe reakcje organizmu.
Dlaczego jest ci chłodniej w gorący i suchy dzień niż w dzień gorący i wilgotny?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Wymień po 2 argumenty ,,za" i „przeciw" opalaniu się:

„za" .........................................................................................................................................................................................................
„przeciw”………………………………………………………………………………………………………………………………

Termoregulacja to proces, w którym kontrolowane są straty i zyski ciepła w celu

utrzymania mniej więcej stałej temperatury ciała. Na schemacie obok pokazano część
systemu regulacji temperatury u człowieka.

Wybierz dwa zdania, które opisują odpowiedź organizmu człowieka (oznaczoną

jako X na schemacie) na impuls nerwowy. Otocz kółkiem literę odpowiadającą
wybranemu zdaniu.

A. Następuje skurcz podskórnych naczyń krwionośnych.

B. Wzmaga się pocenie.
C. Podnosi się tempo przemiany materii.
D. Pojawiają się dreszcze.
E. Rozszerzają się podskórne naczynia krwionośne.

Naturalnym filtrem ochronnym przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego jest melanina występująca w naskórku.
Fototyp skóry
I II III IV
Skóra bardzo jasna jasna jasna, jasnobrązowa brązowa, oliwkowa
Piegi liczne rzadkie brak brak
Włosy rude blond, jasny brąz ciemny blond, brązowe ciemnobrązowe
Czas ochronny 5-10 min 10-20 min 20-30 min 40 min
Wyjaśnij jednym argumentem, dlaczego fototyp skóry IV jest mniej narażony na niekorzystne działanie promieni słonecznych
niż fototyp I.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Rozpoznaj opisane krótko uszkodzenia i choroby skóry

Są wynikiem działania zbyt niskich temperatur ……………………………………
Tworzy się w wyniku łojotoku, czyli nadmiernego wydzielania łoju w gruczołach łojowych……………………………………
To choroba wywoływana przez pasożyta zewnętrznego, który drąży w korytarze w skórze……………………………………
Naskórek nadmiernie rogowacieje, co skutkuje pojawieniem się srebrzystych łusek……………………………………
Jest najgroźniejszym nowotworem skóry……………………………………
Wyjaśnij, jaka zasada obowiązuje w profilaktyce chorób skóry powodowanych przez grzyby.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
W ostatnich latach szczególnie modne stało się opalanie w warunkach naturalnych (np. na plaży) lub w solariach.
Podaj jeden argument na to, że nadmierne opalanie może mieć złe skutki zdrowotne oraz jeden argument, że umiarkowane
opalanie jest korzystne dla organizmu człowieka.
Mechanizmy termoregulacji obejmują m.in. zmiany grubości okrywy włosowej, rozszerzanie lub zwężanie podskórnych naczyń
krwionośnych oraz ewentualne wydzielanie potu. Na rysunkach przedstawiono dwa obrazy skóry w różnych warunkach termicznych.

Wybierz rysunek, który przedstawia chłodzenie. Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argumenty.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Dokonaj analizy poniższych rysunków i schematów .
1 2

Przyporządkuj do rysunków 1 i 2 schematy A i B.

Na podstawie analizy rysunków i schematów opisz procesy zachodzące w. skórze człowieka, pod wpływem wysokiej
temperatury otoczenia.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Moda na pięknie opaloną skórę przyczyniła się do wzrostu częstości zachorowań na czerniaka - odmianę nowotworu skóry. Głównym
środkiem profilaktycznym jest ograniczenie stopnia naświetlenia skóry podczas kąpieli słonecznych czy korzystania z solarium.
W tym celu należałoby unikać słońca, co oczywiście nie zawsze jest możliwe. Z pomocą przychodzi medycyna i kosmetyka. Na
rynku ogólnie dostępne są kremy do opalania zaopatrzone w filtry przeciwsłoneczne, które zatrzymują promieniowanie ultrafioletowe
typu A i B (UVA, UVB). Miarą stopnia ochrony danego kosmetyku jest współczynnik SPF (ang. skin protection factor ). Jest to
wartość o jaką można zwielokrotnić czas ochronny dla danego fototypu skóry (czas bezpiecznego przebywania na słońcu bez żadnej
ochrony).
Oblicz, jak długo mogą bezpiecznie, razem przebywać na słońcu rudowłosa dziewczyna i jej chłopak, który jest brunetem o
ciemnej karnacji, jeśli posmarowali swoje ciała kosmetykiem z SPF 15. Przyjmij, że czas ochrony osób o fototypie skóry typu I
(cera jasna, włosy rude, liczne piegi) wynosi 5-10 minut, u osoby o fototypie IV (skóra oliwkowa lub brązowa, ciemnobrązowe lub
czarne włosy) -40 minut.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Rysunek przedstawia budowę skóry człowieka.

a) Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą A oraz

określ jej funkcję. …………..
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
b) Zaznacz typ gruczołów, do którego zalicza się gruczoł oznaczony
literą B.
A. Gruczoły egzokrynne.
B. Gruczoły endokrynne.
C. Gruczoły autokrynne.
D. Gruczoły parakrynne.
c) Oceń poprawność poniższych stwierdzeń dotyczących skóry. Wpisz znak X w odpowiednie miejsca tabeli.
Stwierdzenia PRAWDA FAŁSZ

1. Eumelanina jest naturalnym filtrem, chroniącym skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
2. Skóra bierze udział w aktywowanej światłem syntezie witamin A i D z pochodnej cholesterolu.
3. Komórki naskórka zawierają białka - keratyny, które zapewniają skórze wytrzymałość mechaniczną oraz
elastyczność.

Brunatna tkanka tłuszczowa jest obecna u człowieka we wczesnym okresie postnatalnym tj. u noworodków.
Wyjaśnij dlaczego w tym okresie życia brunatna tkanka tłuszczowa pełni tak ważną rolę w termoregulacji.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Pocenie się i dyszenie są przykładami reakcji fizjologicznych mających na celu chłodzenie ciała organizmów. Obie te reakcje są
skuteczne ale maja też wady.
Przedstaw mankamenty tych sposobów chłodzenia.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Trzy osoby w różnym wieku: 60-letnią kobietę, 40-letniego mężczyznę oraz 15-letnią dziewczynę umieszczono w chłodnych
pomieszczeniach.
Która z nich najszybciej zacznie odczuwać niską temperaturę otoczenia. Wyjaśnij odpowiedź.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Przyporządkuj podanym cechom skóry odpowiednie funkcje.

A. Rozszerzanie i zwężanie się naczyń krwionośnych. B. Występowanie wolnych zakończeń nerwowych.
C. Kwaśny odczyn potu. D. Naskórek z martwymi komórkami.

1. Stanowi mechaniczną barierę chroniącą przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.

2. Funkcja termoregulacyjna.
3. Stanowi chemiczną barierę chroniącą przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.
4. Odbieranie bodźców z otoczenia.
A....... B....... C........ D.......

Skóra człowieka może być środowiskiem życia różnych organizmów chorobotwórczych. Podkreśl nazwy grup organizmów,
których przedstawiciele mogą powodować choroby skóry człowieka.
bakterie, protisty, grzyby, rośliny, bezkręgowce, kręgowce

Przygotowano trzy naczynia o pojemności 4l z wodą o temperaturze odpowiednio: naczynia: 1- 15°C, 2- 25°C i 3- 35°C.
Zanurzono na 2 min. prawą dłoń w naczyniu nr 1, a lewą - w naczyniu nr 3. Następnie obie dłonie przeniesiono do naczynia nr 2.
Oceń, czy odczują taką samą temperaturę wody. Wybierz właściwe wnioski.
A. Dłonie przeniesione do naczynia nr 2 odczują tę samą temperaturę wody.
B. Po przeniesieniu dłoni do naczynia nr 2 prawa dłoń odczuje wyższą temperaturę wody niż lewa dłoń.
C. Po przeniesieniu dłoni do naczynia nr 2 prawa dłoń odczuje niższą temperaturę wody niż lewa dłoń.
D. Skóra człowieka odczuwa zmianę temperatury otoczenia, a nie rzeczywistą wartość tej temperatury.
E. Skóra człowieka nie jest wrażliwa na zmiany temperatury otoczenia.

U osoby odczuwającej zimno często pojawiają się dreszcze. Wskaż prawidłowy opis tego zjawiska.
A. Dreszcze to skurcze mięśni przywłosowych powodujące stroszenie włosów w celu zwiększenia grubości osłony termicznej
wychłodzonego ciała.
B. Dreszcze przynoszą chwilowe odczucie ciepła kosztem dużych strat energii, przez które pogłębia się wychłodzenie organizmu,
C. Dreszcze to mimowolne skurcze mięśni szkieletowych, dzięki którym powstaje pewna ilość ciepła.
D. Dreszcze to atawistyczna reakcja fizjologiczna, która nie ma żadnego znaczenia dla organizmu.

U przodków ssaków doszło do przekształcenia części gruczołów potowych, położonych na brzusznej stronie ciała samicy, w gruczoły
mleczne. Uzupełnij wpisując w odpowiednie miejsca nazwy podanych składników chemicznych, występujących
w wydzielinach tych gruczołów.

woda, glukoza, amoniak, mocznik, przeciwciała, Na+, Cl-, laktoza, witaminy: A, D, E, K

Składniki występujące w pocie .… Składniki występujące w mleku ….