Drodzy uczniowie kl. V.

w związku z zawieszeniem zajęć dydaktycznych w szkole bardzo proszę

o wykonanie w domu (w ramach powtórki) poniższej karty pracy. Wszystkim życzę dużo zdrowia
i pozdrawiam Dominika Wylężek.

Czynności życiowe organizmów. Systematyka. Bakterie i wirusy.

Zadanie 2.
Połącz w pary czynności życiowe i towarzyszące im procesy. Obok numeru czynności życiowej (I–VI)
podaj odpowiednią literę przyporządkowaną procesowi (A–F).
Czynności życiowe Przykłady procesów
I. – pobudliwość A – wyginanie pędów roślin w kierunku światła

II. – rozmnażanie się B – rozkład cukrów z uwolnieniem energii

III. – ruch C – fotosynteza

IV. – odżywianie się D – połączenie plemnika z komórką jajową

V. – oddychanie E – powiększanie się organizmu

VI.– wzrost F – skurcz mięśni szkieletowych

I. . . . . . . . . . . .
II. . . . . . . . . . . .
III. . . . . . . . . . . .
IV. . . . . . . . . . . .
V. . . . . . . . . . . .
VI. . . . . . . . . . . .

Zadanie 3.
Oznacz zdania literą F, jeśli się odnoszą do fotosyntezy, a literą O, jeśli dotyczą
oddychania komórkowego.
a. Jest to sposób odżywiania się większości roślin. . . . . . . . .
b. Może przebiegać z użyciem tlenu lub bez niego. . . . . . . . .
c. Produktem procesu jest tlen. . . . . . . . .
D. Zachodzi u wszystkich organizmów. . . . . . . . .
E. Przebiega jedynie w komórkach zawierających chlorofil. . . . . . . . .

Zadanie 4.
Na ilustracjach 1–3 przedstawiono sposoby bezpłciowego rozmnażania się organizmów: ameby, drożdży i
grzyba kropidlaka.

Rys. Robert Dzwonkowski

1 2 3
Zaznacz zestaw, który prawidłowo określa sposoby rozmnażania przedstawione na ilustracjach (1–3).
a. 1. przez pączkowanie, 2. przez podział komórki, 3. przez zarodniki

b. 1. przez podział komórki, 2. przez zarodniki, 3. przez pączkowanie

c. 1. przez podział komórki, 2. przez pączkowanie, 3. przez zarodniki

D. 1. przez pączkowanie, 2. przez zarodniki, 3. przez podział komórki

Zadanie 5.
W ramce podano nazwy substratów i produktów fotosyntezy.

Substraty: dwutlenek węgla, woda

Produkty: tlen, cukier

Uzupełnij zapis przebiegu fotosyntezy. Podaj nazwy brakujących substratów i produktów.

dwutlenek węgla + . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . + tlen + energia

Zadanie 6.
W tabeli przedstawiono pojęcia związane z procesem fotosyntezy (A–D). Numerami oznaczono opisy tych pojęć.
Dopasuj opisy (1–4) do pojęć. Podaj w tabeli numery przyporządkowane odpowiednim opisom.

Pojęcie Numer opisu pojęcia

A – chlorofil

B – dwutlenek węgla
C – cukier

D – woda

1 – produkt fotosyntezy
2 – płynny substrat fotosyntezy
3 – gazowy substrat fotosyntezy
4 – barwnik pochłaniający światło

Zadanie 7.
W tabeli podano kilka wybranych nazw jednostek systematycznych. Uporządkuj je od jednostki
najniższego rzędu (1) do jednostki najwyższego rzędu (5). Podaj obok pojęć właściwe numery.
Ranga jednostki Jednostka systematyczna
rodzaj
królestwo
 1 gatunek
3 gromada
typ

Zadanie 8.
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Podkreśl prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub fałsz,
jeśli jest fałszywe.
I. Wirusy przeprowadzają wszystkie czynności życiowe. prawda / fałsz
II. Wirusy atakują wszystkie rodzaje komórek, z wyjątkiem komórek bakterii. prawda / fałsz
III. Ospa wietrzna, odra i grypa to choroby wywoływane przez wirusy. prawda / fałsz

Zadanie dla chętnych

Zadanie 9.
Na ilustracjach przedstawiono cztery przykłady kręgowców: salamandrę, rzekotkę, ropuchę i lina.
Ułóż dwudzielny klucz, który posłuży do oznaczania tych zwierząt.

Salamandra Rzekotka

Rys. Robert Dzwonkowski

Ropucha Lin

Uzupełnij luki w kluczu.

I. Ma płetwy – .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Przejdź do punktu II.

II. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Przejdź do punktu III.

III. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – ropucha .

Barwa zielona, brak widocznych zgrubień (gruczołów na skórze) – rzekotka .

Drodzy uczniowie kl. VIII. w związku z zawieszeniem zajęć dydaktycznych w szkole bardzo proszę
o wykonanie w domu (w ramach powtórki) poniższej karty pracy. Wszystkim życzę dużo zdrowia
i pozdrawiam Dominika Wylężek.

Zmienność genetyczna i ewolucjonizm.

Zadanie 1.
Określ, czy w organizmie, który nie jest poddawany działaniu czynników mutagennych, mogą
zachodzić mutacje genetyczne.
................ .............................................. .....................................
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 2.
Zaznacz dwa poprawne dokończenia zdania. Przyczynami zmienności dziedzicznej są:

A. choroby genetyczne
B. mutacje
C. rozmnażanie płciowe
D. rozmnażanie bezpłciowe

Zadanie 3.
Wśród wymienionych czynników podkreśl te, które mogą wywoływać mutacje.

• czarna herbata • azbest • jony rtęci • wirus HIV • fale radiowe

• glukoza • promieniowanie ultrafioletowe • cholesterol

Zadanie 4.
Do podanych nazw chorób (I–IV) dopasuj typowe objawy (1, 2, 3 albo 4).
1. gromadzenie się toksycznej substancji uszkadzającej układ nerwowy
2. nieprawidłowe krzepnięcie krwi
3. wydzielanie w układzie oddechowym dużych ilości gęstego śluzu
4. opóźnienie rozwoju intelektualnego i charakterystyczny wygląd osoby

I. mukowiscydoza – . . . . . ,
II. fenyloketonuria – . . . . . ,
III. hemofilia – . . . . . ,
IV. zespół Downa – . . . . . ,

Zadanie 5.
Mukowiscydoza jest jedną z chorób genetycznych.
Oceń prawdziwość każdego zdania. Wpisz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
I Mukowiscydoza występuje w Polsce częściej niż fenyloketonuria.
II Przyczyną mukowiscydozy mogą być zaburzenia rozdziału chromosomów podczas mejozy.
III Zdrowi rodzice mogą mieć dziecko chore na mukowiscydozę.
IV Genetyczna przyczyna mukowiscydozy jest podobna do przyczyny zespołu Downa.

Zadanie 6.
Przeczytaj poniższy tekst, a następnie wykonaj polecenie.
Ewolucja kończyn koni polegała na wydłużaniu się kości trzeciego palca oraz redukcji pozostałych palców. Takie
zmiany w budowie kończyn umożliwiały tym zwierzętom szybszą ucieczkę przed drapieżnikami. Konie, które podczas
ruchu obciążały przede wszystkim trzeci palec osłonięty kopytem, stały się przodkami koni żyjących współcześnie.
Ludzie udomowili konia ponad 5 tysięcy lat temu. Zwierzęta te selekcjonowano między innymi pod kątem siły, aby
wykorzystać je jako pociągowe. Współcześnie rozwinięta jest hodowla koni rasy arabskiej, prezentowanych na
pokazach, podczas których ocenia się urodę konia i grację, z jaką się porusza. Swój wygląd konie rasy arabskiej
zawdzięczają między innymi temu, że mają mniejszą niż konie innych ras liczbę kręgów piersiowych i lędźwiowych
kręgosłupa.

Określ, który rodzaj doboru (naturalny czy sztuczny) doprowadził do powstania podanych zmian w cechach koni.
A. wydłużenie się kości trzeciego palca – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. znaczne zwiększenie siły mięśniowej – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C. zmniejszenie liczby kręgów piersiowych i lędźwiowych – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 7.
Trylobity to wymarłe morskie stawonogi, które żyły na Ziemi około 400 mln lat temu.

Rys. Wiesław Dojlidko

Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. Przedstawiony na ilustracji trylobit to:

A. świadectwo ewolucji.
B. odcisk.
C. organizm zatopiony w bursztynie.

D. skamielina.
E. żywa skamieniałość

Zadanie 8.
Na rysunkach przedstawiono szkielety człowieka i goryla.

szkielet czlowieka szkielet goryla

Zaznacz cechy szkieletu człowieka, które nie są charakterystyczne dla szkieletu goryla.

A. kończyny górne krótsze niż kończyny dolne

 B. wysklepiona stopa
C. występowanie przeciwstawnego palucha (dużego palca stopy)
D. występowanie przeciwstawnego kciuka
E. miednica szersza i krótsza
F. miednica węższa i dłuższa

Zadanie dla chętnych

Zadanie 9.
Uzupełnij schemat.
Drodzy uczniowie kl. VII. w związku z zawieszeniem zajęć dydaktycznych w szkole bardzo proszę
o wykonanie w domu (w ramach powtórki) poniższej karty pracy. Wszystkim życzę dużo zdrowia
i pozdrawiam Dominika Wylężek.

Układ oddechowy i wydalniczy.

Zadanie 1.
Uzupełnij schemat tlenowego oddychania komórkowego.

Zadanie 2.
Rozwiąż krzyżówkę poświęconą oddychaniu komórkowemu. Odczytaj hasło utworzone z liter
w wyróżnionych kratkach i wyjaśnij, jaka jest jego rola w oddychaniu organizmów.

Zadanie 3.
Uzupełnij tabelę, wpisując narządy układu oddechowego i ich funkcje.

Zadanie 4.
Na podstawie informacji z podręcznika uzupełnij poniższą tabelę dotyczącą mechanizmu wdechu
i wydechu.
Zadanie 5.
Zaznacz poprawną odpowiedź. Oczyszczanie krwi ze szkodliwych produktów przemiany materii przy pomocy
urządzenia zwanego sztuczną nerką to:

A. ultrasonografia
B. transplantacja
C. dializa
D. cytologia

Zadanie 6.
Uzupełnij zdania tak, aby były prawdziwe:

Z organizmu usuwany jest mocz a/b…………………….. . Ściany moczowodów zbudowane są z mięśni c/d ………………… .
A. pierwotny
B. ostateczny
C. gładkich
D. poprzecznie prążkowanych

Zadanie 7.
Opisz budowę układu moczowego:

Zadanie 8.
Oceń prawdziwość zdań. Zapisz literę P jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli zdanie jest fałszywe.
I Substancjami wydalanymi przez układ wydalniczy są: mocznik, kał, sole mineralne.
II Ciałko nerkowe składa się z kłębuszka nerkowego i torebki kłębuszka.
III Mocz pierwotny jest wydalany z organizmu przez cewkę moczową.
IV Pierwszy etap wytwarzania moczu , czyli filtracja, zachodzi w ciałka nerkowych.