You are on page 1of 9

Name:………………………………………………………………………………………..

Signature:…………………………………………………………………………………..

355/2
LUSOGA
Paper 2
Jul/Aug/2019
Esaawa Ibiri
(2hrs)

KAYUNGA SECONDARY SCHOOLS EXAMINATIONS COMMITTEE (KASSEC)


JOINT MOCK EXAMINATIONS, 2019
Uganda Certificate of Education
LUSOGA
Olupapulo olwokubiri
Esaawa Ibiri
(2hrs)

ENDAGIRIRO
 Olupapulo luno lulimu ebitundu bisatu A, B ni C
 Iramu ebibuuzo byonabyona

For examiners use only


Question 1 2 3 4 5 Total
Marks

© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)


Joint Mock 2019
Page 1 of 9
EKITUNDU A
1. Soma olufumo luno omale oiremu ebibuuzo ku nkomerero yaalwo:

Ku kyalo ivunamba ghaaligho omusaadha ni mukazi ghe; kasumaali ni Byobona.


Baali bendagana inho era nga baise kirala oti nseete.
Ghabitagho entangama ntono bazaala abaana babiri abalenzi, mugwanante owundi
nga ni Dhoobanadho. Byobona yali asinga kwendha Dhoobanadho kubanga yali
mwana muwulize.Ye mugwanante yali Mwayi nga asiiba niise kwaya nte.

Ekiseera kyatuuka kasumaali yayenda buli mwana amughe omugabo gwe ngakaali
kufa.Kyeyakola, yabeeta bombiriiri yaabakoba baje mu kibira buli mwana aleete
ekimuli ekisinga okunhirira.Eiteeka lyeyabagha lya kuzibirirra ngabaingira mu kibira
memale, baanonia ebimuli.

Bino okugwa mu matu ga Byobona, yayeta Dhoobanadho yaamuswaiga akaama


akabutazibiriza maisoge ng’ainjira mu kibira Abalenzi bano baasimbukira kulala
baaja okuleeta ebimuli.Dhoobanadho yakola nga inhaibwe bweyamulabula, aye
mwine yazibirira.Mu kulonda ebimuli, Dhoobanadho yalonda kisinga kunhirira
mwine yaalonda ekimuli ekisinga bubi. Bairayo eghaibwe nga buli mulala akwese
ekimuli kyalonze.

Olwatuuka yeiseibwe, baamugemya ebimuli byaibwe. Ono kyeyakola yatoola


ekimuli ekirungi ekya Dhobbanadho yaakita ku kate akaluusi ng’aye kaniavu. Ekya
mugwanante yakita ku gute oguba nga gulume ogwali n’eibbango oti nsuwa.

Kino kyanhiiza Byobona ni mutabaneghe Dhoobanadho, aye nga bambi bazira


kyakukola!
Baikiriza baatwala akate akaluusi akaniavu. Kyoka mugwanante yyasanhuka,
yasekerera mwine, yaagwa ni mu kati olwokwewangulira ogute ogulume.

Dhoobanadho yayayiriza akate okutuuka bwe kanhiriira gwa fuuka.olwamala


yagitwala ku nhume eya mugandaghe ng’aye taidhi.Bukya kunkyo, ngente ya
Dhoobanadho ezaala ekite ekirume nga kifaanana neya mugwanante
bweta.Ebyewunhisa tibighaayo eisubi ligezemula igulo.Ente ya Dhoobanadho
yazaala bwire nga taidhi era kwolo yakutula yaja yazaalira woogute ogulume ogwa

© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)


Joint Mock 2019
Page 2 of 9
mugwanante.Mugwanante aja okuwuuna ati ngayagaana ekite ekirume gha nte
ye.Gheenaagho yasanhukirawo era yaja yakobera bbaaabba nti ente ye ezaire.

Dhoobanado okuwulura bino yasitukiramu oti ni gwebabikiire agye yetegereze. Aja


okutuuka aghali ente nga ente ye neyazaire.Yagezaaku okukobera mugandaghe
nga busa, n’okweta inhaibwe abatawuluse.Mugwanante yaloba ng’awera nkolokooti
nti ente eyiye nezaire. Ensonga dhaaja kighanvu paka bwebaayeta Isentebe ghe
kyalo nabataka abatyama ni bakobera mugwanante ekituufu aye era yaloba
ngaawoza nti oba kugifirwa, bagifiirwe. Kino kyaghaliriza isentebe okuja nente
ewuwe agyayire eyo okutuusa lwe likula me agikiize mweneyo.

Ebiuuzo.
a) Ghandiika omutwe ogutukaanira ku lufumo luno (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
b) Lwaki kasumaali yatuma batabane ebimuli. (obubonero 02
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
c) Kyama ki Byobona kye yakoba mutabane era lwaki? (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
d) Olowooza kasumali yali asinga kwenda ani? Gha ensonga (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
e) Bypbona yali asinga kwenda ani? Gha ensonga. (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
f) Ku balenzi bano naani eyafuna ekirabo ekya maani? (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
g) Ghooba niighe Kirabo ki kyowandhyeze bakughe? (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
h) Inhonhola empisa dha. (obubonero 01)
(i) Mugwanante

© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)


Joint Mock 2019
Page 3 of 9
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(ii) Dhoobanadho (obubonero 01)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

i) inhohola amakulu agebigambo bino ghaifo nga bwebikozeseibwa mu lufumo


luno.
(i) Okumuswaiga……………………………………………………………………………
(ii) Ngawera nkolokooto………………………………………………………………….
h) Inhonhola amakulu g’ensambo eno nga bwekozeseibwa mu lufumoluno: “
Ebyewunhisa ebighaayo eisubi ligezemula Igulo” (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(ii) Olufumo luno intwegezaaki mu bulamu bwaife obwa buliido? (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

EKITUNDU B:

2a) Iramu oghandiike sentensi dhino ghaifu nga bwonaaba olagiirwa.Tocuusa


makulu gaadho. (Obubonero 10)
i) Oleese enkoko? Dhiri imeka? (Ghandiika sentensi ndala)
………………………………………………………………………………………………
ii) Ekyamwizizaayo okusoma tikweyendera, aye obutasoma buluma bukulu.
(Tandiika sentensi eno nekigambo; Obutasoma….)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
iii) Abaire akisirikiire entagama nhenhe, leero ekimukobye ati yamukyawa.
(Tandika: Bukya asirika………….)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
iv) Olusoga baatandiika kulusomu mu mwaka gwa 2013. (Ghandiika ekibuuzo
ekisaana okwiribwamu kityo)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)
Joint Mock 2019
Page 4 of 9
v) Bbbabba yaguze emamba n’amatooke.
(Ghandiika sentensi enho buyaaka ng’osembyayo…….bbaabba)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
2b) Cuusa sentensi dhino ghaifo ng’odhiiza mu biseera ebikukobeibwa nku
nkomerero yabuli ndala. (Obubonero 06)
(i) Kawuudha yalya omuyembe gwa Babirye. (mu biseera ebyabise)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(ii) Maama ali kusima mbooli edho kufumba (mu biseera ebyakabita)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(iii) Yanhaziiza omwana amaadhi amainhogovu (mu biseera ebyabuti)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
c) Ghandiika sentensi eno ng’okoba ebigambo byenebyene
ebyayogerwaomwogezi (akabonero 02)
(i) Dhamusanga abuziiza kasaadha ekiri ku muliza.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
Ghandiika sentensi eno ghaifo ngoloopa ebigambo byomwogezi (akabonero 01)
(ii) Kyazike akyatwire ati ayenda ayenda kubayira mw,Kisaame..
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
d) Ghandiika sentensi dhino ngotaamu obumanhiso obutuufu (Obubonero 04)
(i) Bambi amataago gayiyiike
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(ii) ku bwita ne emboli oyenda ki
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
e) Ghandiika eriina eyaghalala erigeteeza bino (obubonero 3)
(i) Ababaaga ebisolo mu lufula ……………………………………………….
(ii) Eitaka lye bawumbamu entamu, ensaka, ebibya nensuwa
……………………………………………………………………………………………………………
(iii) Ebituli ebiba ku kiswa amage n’enswa mwedhifulumira
© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)
Joint Mock 2019
Page 5 of 9
……………………………………………………………………………………………………………
f) Cuusa ebigambo ebisaziibwaku obiize mu bulangasa bwabyo
(obubonero 03)
(i) Mbaati ……………………………………………………………………..
(ii) Nimbe ………………………………………………………………………
(iii) Bikere……………………………………………………………………
g) Ghandiika sentensi dhino ghaifo buyaaka ngogha ekikontana neekyo
akisaaziibwaku (obubonero 03)
1. Yatunze amenvu yaagwa mu loosi.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

(ii) Enaku dhino anherengeta oti muwogo mwokye.


………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(iii) Abantu abampi tibasobola kwefunamu bigere byaibwe
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

2h) Ghandiika sentensi ngokozesa ebigambo bino ghaifo otooleyo amakulu


nendawulo yaabyo (obubonero 02)
(i) Kumera ……………………………………………………………………….
(ii) Kumeera ……………………………………………………………….

EKITUNDU C
3a) Maliriza ensambo dhino (obubonero 05)
(i) akanakulya ………………………………………………………………
(ii) ekinataama …………………………………………………………………
(iii) balinda ntamu …………………………………………………………
(iv) ……………………………………………….ebula agiwa.
(v) ……………………………………………..oyakiza ghala.

b) Inhonhola amakulu g’ensambo dhino ghaifo (obubonero 10)


(i) omukaire agemera kwiwolu
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)
Joint Mock 2019
Page 6 of 9
(ii) Ngoli namanha ava luvainhuma
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(iii) Akabira konhooma nakabaamu enku
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
vi) Gwoidhi enfumita tomulinda kugalula
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
v) Akusigula takukwa
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

4a) Idhuzaamu ebisoko ebituufu (obubonero 05)


(i) Omwibi ba mwagaine mwiduuka yamalamu……………………………..
(ii) Leero Tomu ni Biryeri omukwano gu basaza ni mu ……………………
(iii) Omukulu gh’eisomero bamusiba ekitambaalaku ………………………
(iv) Maamaghe yomulobera okutambula obwire aye yafughira gha ntaama
…………………………………………………………………………..
(vi) Bayaganaine emboozi yaagwa ………………………………………………

b) Inhonhola amakulu gebisoko bino (obubonero )


(i) Kusindika asuntumire …………………………………………………
(ii) Ku kalangira nkoko maidho …………………………………………………
(iii) kusuna wuuma ……………………………………………………………….

(c) Maliriza enfaananio dhino (obubonero 05)


(i) mukanu oti ……………………………………………………………..
(ii) kyetoroovu oti ……………………………………………………………….
(iii) tikibonekaboneka oti ……………………………………………………….
(iv) …………………………………………….oti bulamu.
(v) …………………………………………….oti kulya kwankyo.

d) Ita ebikoiko bino (obubonero 05)


Kikoiko………………………………………kiidhe
(i) Ndi nomwigo gwange aye tigukozesa
© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)
Joint Mock 2019
Page 7 of 9
……………………………………………………………………………………..
(ii) Akadiba ka musitaafa kaidwire
……………………………………………………………………………………..
(iii) Ngwa magalaamirira male naabala ebyeira
……………………………………………………………………………………..
iv) Ndi nomuntu wange amoga nga tatemya
……………………………………………………………………………………..
v) mubi tabitiza
……………………………………………………………………………………..

5. Soma ekitontome kino omale oiremu ebibuuzo ebiririra.


Akalimo kafuuse akalimo.
Okusoma nobutasoma nebirala.
Kabiri abatasoma beenaliza
Okusoma olina kutaamu sente
Okufuna omulimo gwona otaamu sente.
Bangi basomye aye tibakombabgaku mpeke yaamalimo.
Batambwire muno ni mule
Baviireyo itayo.
Ebyemirimo byasigalira kunsonga kamala okugeza nga
Wasomera gha?
Wasoma naani?
Oligha idhini ki?
Oli gha ighanga ki?
Obumanhiirivu bwa ibbanga ki?
Eriyo okwidhi?
Olina kyovaaaku?
Ghasomerera mulimo ki?

Ensi yaife eyononoike.


Buli muntu abalirira ndaaye.
Abagaiga beyongeire bwa kugaigaghala.
Abaavu bwa kwavuwala.
Ebeeyi y’ebintu yeekunhaime.
Kyoka eibula lye mirimo lyeyongeire.
Olwenkuyanda y’abantu mu nsi.
© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)
Joint Mock 2019
Page 8 of 9
Tukozeeki mu mbeera oti neene.

Ebibuuzo
(i) Ghandiika omutwe ogutukanira ku kitontome kino. (obubonero 02)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(ii) Bizibu ki omusomi byafuna nga anhonia omulimo (obubonero 01)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

(iii) Kiki ekireese eibula mirimo munsi yaife (obubonero 01)


………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

(iv) Inhonhola embeera erigho buti okusinziira ku kitontome (obubonero 02)

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

(vi) Inhonhola amakulu g’ebigambo bino ghaifo nga bwebikozesebwa mu


kitontome. (obubonero 02)
(i) tibakombangaku ………………………………………………………….
(ii) olwenkuyandha …………………………………………………………

(v) Ekitontome kino kikwegeresaaki mu mbeera eya buliido (obubonero 02)

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

BIKANZE GHANO

© Kayunga Secondary Schools Examinations Committee (KASSEC)


Joint Mock 2019
Page 9 of 9

You might also like