ZAKRES MATERIAŁU NA EGZAMIN -HISTORIA KLASA 6

1.Wielkie odkrycia geograficzne

uczeń:
wyjaśnia przyczyny i ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społeczno-gospodarcze i
kulturowe Europy oraz Nowego Świata;
- umieszcza w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy,
Ferdynanda Magellanaoraz sytuuje w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii i
Hiszpanii

2.Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych

uczeń:
-wyjaśnia przyczyny i ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społeczno-gospodarcze i
kulturowe Europy oraz Nowego Świata

3.Kultura odrodzenia (renesansu) w Europie

uczeń:
-rozpoznaje charakterystyczne cechy renesansu europejskiego; charakteryzuje największe
osiągnięcia Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, Erazma z Rotterdamu,
Mikołaja Kopernika, Galileusza
i Jana Gutenberga.

4.Humanizm w Europie i przewrót kopernikański

uczeń:
-wyjaśnia pojęcia :humanizm ,przewrót kopernikański ,heliocentryzm
-opisuje postaci: Mikołaja Kopernika ,Erazma z Rotterdamu ,Galileusza

5.Reformacja
uczeń:
-wymienia przyczyny i następstwa reformacji, opisuje cele i charakteryzuje działalność
Marcina Lutra i Jana Kalwina oraz przedstawia okoliczności powstania Kościoła
anglikańskiego
-wymienia skutki reformacji,
- opisuje wojny religijne oraz ich skutki

6.Reforma katolicka
uczeń:
-wyjaśnia cele zwołania soboru trydenckiego i charakteryzuje reformę Kościoła katolickiego
-omawia zmiany, które nastąpiły w Kościele katolickim,
-przedstawia działalność inkwizycji i jezuitów

7.Polska i Litwa pod rządami ostatnich Jagiellonów

uczeń:
-umieszcza w czasie i opisuje najważniejsze wydarzenia w dziedzinie polityki wewnętrznej
ostatnich Jagiellonów;
- charakteryzuje politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów, ze szczególnym uwzględnieniem
powstania Prus Książęcych
-opisuje początek wojen z państwem moskiewskim

8.Kształtowanie się demokracji szlacheckiej

uczeń:
-opowiada o powstaniu demokracji szlacheckiej,
-wyjaśnia pojęcia: nihil novi, demokracja szlachecka, sejm walny, izba poselska, izba
senatorska, magnat, pospolite ruszenie,
-omawia zasadę jednomyślności w pracy sejmu,
-wskazuje konsekwencje demokracji szlacheckiej

9.Powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów

uczeń:
-przedstawia okoliczności zawarcia unii realnej między Polską a Litwą (1569) , główne
postanowienia oraz jej konsekwencje

10.Rzeczpospolita monarchia elekcyjną:

uczeń:
-wyjaśnia okoliczności uchwalenia artykułów henrykowskich i przedstawia zasady wolnej
elekcji; omawia przebiegi rezultaty pierwszych wolnych elekcji;
- opisuje panowanie Stefana Batorego, ze szczególnym uwzględnieniem jego polityki
zewnętrznej
-wyjaśnia pojęcia: wolna elekcja, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pacta conventa,
Akademia Wileńska

11.Gospodarka Rzeczypospolitej w XVI wieku

uczeń:
-opisuje model polskiego życia gospodarczego w XVI wieku, uwzględniając działalność
gospodarczą polskiej szlachty i rolę chłopów
-omawia znaczenie Gdańska dla polskiej gospodarki

12.Rzeczpospolita wielu narodów i religii

uczeń:
-charakteryzuje stosunki wyznaniowe i narodowościowe w Rzeczypospolitej; wyjaśnia główne
założenia konfederacji warszawskiej
-omawia przyczyny i skutki tolerancji religijnej,
- na przykładzie Lwowa omawia koegzystencję różnych narodów

13.Złoty wiek kultury polskiej

uczeń:
- przedstawia największe osiągnięcia polskiego renesansu i reformacji, uwzględniając
twórczość Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego;
rozpoznaje obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich

14.Monarchia absolutna we Francji

uczeń:
-charakteryzuje, na przykładzie Francji Ludwika XIV, ustrój monarchii absolutnej oraz
wymienia główne jej cechy

15 Anglia na drodze ku monarchii parlamentarnej

uczeń:
-wyjaśnia dlaczego doszło do konfliktu króla z Parlamentem, wskazuje skutki tego sporu,
- wyjaśnia pojęcia: purytanie, Wspaniała Rewolucja, Deklaracja praw,
- wskazuje zmiany zachodzące w Anglii w okresie, gdy była republiką,
- omawia ustrój Wielkiej Brytanii,
- opisuje postać Olivera Cromwella,
- omawia zasadę „król panuje, ale nie rządzi”,
-opisuje konflikt króla z Parlamentem, przebieg Wspaniałej Rewolucji, powstanie unii Anglii i
Szkocji.

16.Początki panowania Wazów i wojny z Rosją

uczeń:
- wyjaśnia okoliczności objęcia tronu w Rzeczypospolitej przez dynastię Wazów,
-wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Rosją,
- sytuuje w czasie, lokalizuje i omawia najważniejsze bitwy w XVII wieku

17.Powstanie kozackie
uczeń:
-wskazuje przyczyny wybuchu powstania kozackiego, omawia jego przebieg,
-omawia znaczenie układu w Perejasławiu,
- wskazuje skutki rozejmu w Andruszowie.

18.Wojny Rzeczpospolitej ze Szwecją

uczeń:
-wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej Szwecją
- omawia przebieg i znaczenie potopu szwedzkiego;
- sytuuje w czasie, lokalizuje i omawia najważniejsze bitwy w XVII wieku

19.Kryzys Rzeczpospolitej w połowie XVII wieku

uczeń:
-dokonuje oceny następstw politycznych, społecznych i gospodarczych wojen w XVII wieku.

20.Wojny Rzeczypospolitej z Turcją

uczeń:
-wskazuje kiedy rozegrały się bitwy pod Chocimiem i Wiedniem oraz jaki był ich rezultat,
- opisuje przyczyny wojen polsko-tureckich,
- omawia znaczenie traktatu w Buczaczu,
-wyjaśnia znaczenie bitwy pod Wiedniem,

21.Barok i kultura w XVII wieku w Europie i Rzeczypospolitej

uczeń
-omawia cechy sztuki barokowej, wskazuje jej przykłady w architekturze, malarstwie i
rzeźbie,
- wyjaśnia pojęcia: barok i sarmatyzm; wie, jakiego dotyczyły okresu,
- opowiada o stylu życia szlachty w okresie baroku,

22.Kultura oświecenia
uczeń:
-opisuje idee Oświecenia, podaje przykłady ich zastosowania w nauce, literaturze,
architekturze i sztuce.
- charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Karola Monteskiusza i zasadę umowy społecznej
Jakuba Rousseau.

23.Prusy ,Austria i Rosja -absolutyzm oświecony

uczeń:
-charakteryzuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii.

24.Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki

uczeń:
-omawia przyczyny i następstwa amerykańskiej wojny o niepodległość;
- wymienia instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych, wyjaśnia ich funkcjonowanie; ocenia
sposób, w jaki konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy;
- przedstawia wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych

25.Wielka rewolucja francuska

uczeń:
-wyjaśnia główne przyczyny rewolucji i ocenia jej rezultaty;
- analizuje i objaśnia zasady zawarte w” Deklaracji praw człowieka i obywatela”

26.Francja republiką
uczeń:
-wyjaśnia okoliczności wojny Francji z sąsiadami,
- charakteryzuje Francję jako republikę,
- wyjaśnia przyczyny obalenia jakobinów,
- przedstawia skutki rewolucji we Francji.

27.Rzeczpospolita w czasach kryzysu -czasy saskie

uczeń:
-omawia przyczyny i charakteryzuje przejawy kryzysu państwa w epoce saskiej;
- charakteryzuje projekty reform ustrojowych Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława
Konarskiego;
- omawia zjawiska świadczące o postępie gospodarczym, rozwoju kultury i oświaty;
- ocenia pozycję międzynarodową Rzeczypospolitej w czasach saskich

28.Ostatnia wolna elekcja i I rozbiór Rzeczpospolitej

uczeń:
-omawia wybór Stanisława Poniatowskiego na króla Rzeczypospolitej,
- wymienia reformy wprowadzone przez Poniatowskiego,
-wyjaśnia sposoby ingerencji Rosji w sprawy Rzeczypospolitej i konsekwencje tych ingerencji,
- opowiada o konfederacji barskiej,
- wskazuje przyczyny I rozbioru Rzeczypospolitej, wymienia państwa biorące w nim udział,
opisuje postacie postacie Stanisława Augusta Poniatowskiego i Tadeusza Rejtana.

29.Reformy stanisławowskie
uczeń:
-podaje przykłady naprawy państwa za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, w
tym osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej;
-rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i charakteryzuje przykłady sztuki
okresu klasycyzmu.

30.Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja

uczeń:
-omawia okoliczności powstania Sejmu Wielkiego,
- przedstawia stronnictwa na Sejmie i ich poglądy,
- wie, kiedy uchwalono konstytucję, i omawia jej założenia,
- omawia wpływ konstytucji na funkcjonowanie państwa,

31.Wojna w obronie konstytucji i II rozbiór Rzeczypospolitej

uczeń:
-wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i przedstawia jej następstwa;
-wskazuje państwa biorące udział w II rozbiorze Rzeczypospolitej,
-wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku II rozbioru.

32.Powstanie kościuszkowskie i upadek Rzeczypospolitaej

uczeń:
-przedstawia przyczyny i skutki powstania kościuszkowskiego;
- omawia przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku Rzeczypospolitej.
-wskazuje na mapie ziemie utracone w wyniku rozbiorów

33.Napoleon Bonaparte tworzy nowy ład w Europie

uczeń:
-charakteryzuje zmiany polityczne w Europie w okresie napoleońskim i przemiany społeczno-
gospodarcze
-wyjaśnia, jak Bonaparte objął władzę we Francji, uczynił kraj potęgą, odnosił sukcesy
wojskowe
-wyjaśnia pojęcia: konsulat, cesarstwo, Kodeks Napoleona, bitwa trzech cesarzy, Związek
Reński

34.Napoleon a sprawa polska

uczeń:
-opisuje okoliczności utworzenia Legionów Polskich oraz omawia ich historię;
- opisuje powstanie Księstwa Warszawskiego, jego ustrój i terytorium;
- przedstawia stosunek Napoleona do sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec
Napoleona.

35.Upadek Napoleona
uczeń:
-wymienia przyczyny i skutki wyprawy Napoleona na Rosję,
- omawia przyczyny klęski Napoleona w Rosji,
-wyjaśnia pojęcia: bitwa narodów, sto dni Napoleona, Wielka Armia,
- wymienia przyczyny klęski Bonapartego.