ÖRNEK SORULAR – FEN BİLİMLERİ Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Ders Kitabındaki Soru Çözümüne Yardımcı Örnekler

Kazanım:

F.8.1.1.1. Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur.

Örnek Soru

Ders Kitabı Sayfa 24

 ÖRNEK SORULAR – FEN BİLİMLERİ Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Kazanım: Ders Kitabındaki Soru Çözümüne Yardımcı Örnekler

F.8.2.2.2. Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar

hakkında yorum yapar.
Örnek Soru

Ders Kitabı Sayfa 54-55

 ÖRNEK SORULAR – FEN BİLİMLERİ Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Kazanım: Ders Kitabındaki Soru Çözümüne Yardımcı Örnekler

F.8.3.1.2. Sıvı basıncını etkileyen değişkenleri tahmin eder ve tahminlerini

test eder.

Örnek Soru

Ders Kitabı Sayfa 93

 Fen Bilimleri Örnek Soruları

1. Mevsimlerin oluşumu ile ilgili hazırlanan düzenekte, Dünya modeli bir ip ile tavana asılarak el feneri ile aydınlatılmıştır.

Yengeç
Dönencesi 23°27I 23°27I
Ekvator İp

Oğlak
Dönencesi
El feneri

A konumu B konumu

Denge konumu

Dünya modeli A konumundan serbest bırakılarak modelin sabit hızla salınım hareketi yapması sağlanıyor. Dünya
modelinin A konumundan B konumuna gitmesi 4 saniye sürüyor. A konumundayken ışık Yengeç Dönencesi’ne, B
konumundayken Oğlak Dönencesi’ne, denge konumundayken ise Ekvator’a dik geliyor.
Dünya modelinin bu salınım hareketi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 1. saniyede kuzey yarım kürede ilkbahar mevsimi yaşanmaktadır.

B) 2. saniyede kuzey yarım kürede sonbahar mevsimi yaşanmaya başlar.
C) 3. saniyede güney yarım kürede ilkbahar mevsimi yaşanmaktadır.
D) 4. saniyede güney yarım kürede yaz mevsimi yaşanmaya başlar.

8
2. Bezelyelerde çiçeğin yanda olma durumu, çiçeğin uçta olma durumuna baskındır.
Çiçeği yanda olan iki melez bezelye kendi aralarında çaprazlanıp F1 dölleri elde edilirken çiçeği uçta olan iki bezelyenin
çaprazlanmasından M1 dölleri elde ediliyor.

Buna göre, yapılan çaprazlamalar ve sonuçları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) M1 döllerinin saf olma ihtimali F1 döllerinin saf olma ihtimalinden daha fazladır.
B) M1 dölleri kendi aralarında çaprazlanırsa oluşan döllerin genotipi M1 dölleri ile aynı olur.
C) F1 döllerinde çekinik alel bulunma ihtimali M1 döllerine göre daha yüksektir.
D) F1 döllerinde çekinik özellik fenotipte görülebilir.

3. Öğretmen, sıvı basıncı konusunu anlatırken Dünya’nın en yüksek barajları arasında 5. sırada yer alan Yusufeli Barajı’nın
projesinden aşağıdaki görseli kullanmıştır. Bu görsel üzerinde bazı noktaları belirlemiştir.

Baraj gölü
Baraj gövdesi

B
Emme kanalı

C
A

Türbin

Buna göre, belirlenen noktalarda oluşan sıvı basınçları arasındaki ilişkiden hareketle,
I. Sıvı basıncı sıvının yoğunluğuna bağlıdır.
II. Sıvı basıncı sıvının bulunduğu kabın şekline bağlı değildir.
III. Sıvı basıncı sıvının derinliğine bağlıdır.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III

9
4. İki öğrenci, üzerinde boş kutuların olduğu oyun tahtası ve misketlerle atış oyunu oynamaktadır. Bu oyunda oyun tahtasının,
periyodik cetveli; misketlerin, elementleri; yatay sıraların, periyotları; dikey sıraların, grupları temsil ettiği kabul edilmektedir.
• 1. oyuncunun, atış çizgisinden attığı misketler sırasıyla F, Z ve M kutularına girmiştir.
• 2. oyuncunun, atış çizgisinden attığı misketler ise sırasıyla H, B ve Y kutularına girmiştir.

İ
İS
G 1 1
Ç İZ 2
IŞ 2 F
AT 3 Z
3
4 H
T B
Y
M

Verilen bilgilere göre,

I. 1. oyuncunun atışlarının hepsinin aynı grupta olması için üçüncü atışını T kutusuna yapması gerekirdi.
II. 2. oyuncunun attığı misketlerden biri oyundaki en büyük atom numaralı elementi temsil eder.
III 2. oyuncunun attığı misketlerin temsil ettiği elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
yorumlarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

10
5. Suyun bazı sıvılardan daha yavaş ısındığını kanıtlamak için kontrollü bir deney yapılmak istenmektedir. Bunun için aşağıda
verilen K, L, M ve N deney düzenekleri hazırlanmıştır.

K L

Yağ Su Amonyak Su
100 g 100 g 100 g 100 g
c = 0,47 cal/g °C c = 1 cal/g °C c = 1,16 cal/g °C c = 1 cal/kg °C

M N

Etil alkol Su Aseton Su

50 g 50 g 100 g 50 g
c = 0,58 cal/g °C c = 1 cal/g °C c = 0,51 cal/g °C c = 1 cal/g °C

Buna göre deneyin amacına ulaşabilmesi için K, L, M ve N deney düzeneklerinden hangileri seçilebilir?

A) K veya L B) K veya M C) L veya N D) M veya N

11
6. Aşağıdaki düzeneklerde bazı kaldıraç sistemleri modellenmiştir.

1. düzenek 2. düzenek

Düzeneklerin dengede olduğu bilindiğine göre,

I. 1. düzenekte kuvvetin yönü değişmektedir.
II. 2. düzenek desteğin ortada olduğu kaldıraç tipine örnektir.
III. Her iki düzenekte de kuvvetten kayıp, yoldan ise kazanç vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

7. Bir öğrenci; dört hazneli, alt tarafı sabit, üst tarafı hareketli olan bir ceviz kırma makinesi tasarlamıştır. Şekildeki gibi cevizi
3 numaralı hazneye koyup A yönünde F kuvveti uyguladığında cevizin kırılmadığını görmüştür.

Kuvvetin
uygulandığı
Destek noktası yer
B

1 2 3 4

Buna göre öğrenci aşağıdaki uygulamalardan hangisini yaparsa cevizi kırabilir?

A) 1 numaralı hazneye koyup A yönünde 2F kuvveti uygularsa

B) 2 numaralı hazneye koyup A yönünde F kuvveti uygularsa
C) 3 numaralı haznedeyken B yönünde 2F kuvveti uygularsa
D) 4 numaralı hazneye koyup A yönünde F kuvveti uygularsa

12
8. Fotosentez sürecinde gerçekleşen olayların görseli ve bu sürece ait bazı grafikler aşağıda verilmiştir.

Oksijen
Işık
(O2)

Fotosentez Hızı S

Karbondioksit
(CO2) Besin
(Glikoz)

R Fotosentez Hızı
t t

Su
(H2O)

Buna göre, verilen grafiklerdeki R ve S için,

I. R fotosentez için gerekli iken S fotosentez sonucu üretilir.

II. Fotosentez hızının belirlenmesinde S kullanılamaz.
III. S üretilen oksijen ise R ışık şiddetidir.
çıkarımlarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

13
 9. Aşağıda bir deney düzeneği ve deneyle ilgili verilerin kaydedildiği bir tablo verilmiştir.

Deney Deney
Değişkenler
Başlangıcı Sonucu

Nemli pamuk Pamuktaki nem miktarı Çok Az

arasındaki
tohumlar Kireç suyunun rengi Duru Bulanık

Düzenekteki havada bulunan

25 20
O2 miktarı (mL)

Kireç (CO2 varlığında Düzenekteki havada bulunan

suyu 78 78
bulanıklaşır.) N2 miktarı (mL)

Düzenekteki havada bulunan

0,09 0
CO2 miktarı (mL)

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu deneyle kanıtlanamaz bir iddiadır?

A) Tohumlar oksijenli solunum yapar.

B) Solunum sonucunda ortama karbondioksit (CO2) verilir.
C) Tohumlar solunum sırasında azot (N2) kullanmaz.
D) Nem miktarı azaldıkça solunum hızı azalır.

10. Aynı tür elektrik yükleri birbirine elektriksel itme kuvveti, farklı tür elektrik yükleri ise birbirine elektriksel çekme kuvveti
uygular.

Cisimlerin yüklü olup olmadıklarını, yüklü ise yükün cinsini belirlemek için aşağıdaki elektrik devresi kurulmuştur. Bu
devrede hareketli iletken çubuğun uç kısmında bulunan yalıtkan bölüm üzerine iletken bir topuz yerleştirilmiştir. Bu topuzla
M cismi arasında gerçekleşen elektriksel itme veya çekme kuvvetleri doğrultusunda topuz, iletken çubuğu 1 ya da 2
yönünde hareket ettirerek devreyi tamamlamaktadır. Çubuk, 1 yönünde hareket ettiğinde K lambası; 2 yönünde hareket
ettiğinde L lambası yanmaktadır.
1 yönü 2 yönü

İletken topuz

M cismi Hareketli çubuk

K lambası L lambası

Buna göre,
I. K lambasının yanması için elektriksel çekme kuvveti gereklidir.
II. L lambası yandığında topuzun ve M cisminin yük cinsleri belirlenebilir.
III. L lambasının yanması için M cismi topuzla aynı cins yüklü olmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

14
 Fen Bilimleri Örnek Soruları

1. Şekildeki Dünya modeli üzerinde K ve L noktaları gösterilmiştir.

Yengeç Dönencesi
K
Ekvator
L Oğlak Dönencesi

Bu noktalarda 23 Eylül’den Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi’ne dik geldiği tarihe kadar gözlenen olaylar kaydedilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi her iki noktada yapılan ortak bir gözlemdir?

A) Gölge boyu uzar.

B) Güneş ışınları daha eğik açı ile gelir.
C) Gündüz ve gece süresi arasındaki fark artar.
D) Güneş ışınlarının aktardığı enerji miktarı artar.

9
2. Aşağıda Mendel’in mor ve beyaz çiçekli bezelye bitkileriyle yapmış olduğu bir çaprazlamanın aşamaları gösterilmiştir.

1. Aşama: Mor çiçekli bezelyenin

erkek organı kesilerek çıkarılıyor.

2. Aşama: Beyaz çiçekli bezelyenin

erkek organından boya fırçası ile alınan
polenler mor çiçekli bitkinin dişi organına
ulaştırılıyor.
3

3. Aşama: Yapay döllenme sonucu

oluşan tohumlar ekiliyor.

4. Aşama: Ekilen bezelye tohumundan gelişen

bitkilerin hepsinin mor çiçekli olduğu görülüyor.

Yapılan çaprazlama çok kez tekrarlanmış ve her seferinde aynı sonuçlara ulaşılmıştır.

Buna göre yapılan bu çalışma ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?

A) 1. aşamada döllenme olayı gerçekleştiği için oluşan bezelyelerde beyaz çiçek aleli bulunamaz.
B) 2. aşamada kullanılan bezelyeler çiçek rengi bakımından homozigot karaktere sahiptir.
C) 4. aşamada oluşan bezelyelerin genetik yapısı başlangıçta kullanılan mor çiçekli bezelye ile aynıdır.
D) 4. aşama sonucu oluşan bezelyelerin genotipleri heterozigottur.

3. Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi, Dünya’da siyah güllerin yetiştirilebildiği tek yerdir. Bu bitki, Halfeti dışında başka bir yerde ye-
tiştirildiğinde kırmızı çiçekler açmaktadır. Fakat tekrar Halfeti’de yetiştirildiğinde siyah çiçekler açmaktadır.

Bu durumun nedeni,
I. Gen işleyişinin değişmesi
II. Gen yapısının değişmesi
III. Kromozom yapısının değişmesi
ifadelerinden hangileri ile açıklanabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

10
4. Bir öğretmen katı basıncının yüzey alanı ile ilişkisini anlatmak için bir etkinlik planlamıştır.
Bu etkinlikte kâğıt katlama sanatı ile köpek yapımının aşamalarına ait görseller aşağıda numaralanarak gösterilmiştir.

1 2 3

4 5 6

Buna göre numaralanan aşamalarda kâğıdın yere temas eden yüzeyi ile zemin arasında oluşan katı basıncını
gösteren grafik aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) B)
Basınç Basınç

Aşamalar Aşamalar
0 1 2 3 4 5 6 0 1 2 3 4 5 6

C) D)
Basınç Basınç

Aşamalar Aşamalar
0 1 2 3 4 5 6 0 1 2 3 4 5 6

11
5. Bir tahmin etme oyunu için elementleri temsil eden harfler boş periyodik tabloya rastgele yerleştiriliyor. Bu oyunda
oyunculardan biri seçtiği element ile ilgili ipuçları vererek diğer oyuncunun bu elementi tahmin etmesini istiyor.

E Z
Y M N S T
P

Bir oyuncunun seçtiği elementle ilgili verdiği ipuçları aşağıdaki gibidir.

• Seçtiğim element metal değildir.
• Bulunduğu grupta bütün element sınıfları yoktur.
• Z’ye komşu olan gruplarda yer almamaktadır.
Oyun sonunda verilen ipuçları ile seçilen element belirlenememiştir.
Buna göre seçilen elementin kesin olarak belirlenmesi için,
I. Bulunduğu gruptaki elementlerle aynı sınıfta değildir.
II. Oda sıcaklığında sıvı hâlde değildir.
III. Bulunduğu periyottaki en büyük atom numaralı elementtir.
ipuçlarından hangilerinin tek başına eklenmesi yeterlidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

6. 80°C sıcaklığındaki T katısı, -20°C sıcaklığındaki buz dolu kabın içine konulacaktır. Daha sonra bu iki maddenin sıcaklık
değişimlerini gösteren grafik çizilecektir. Sıcaklık değişimleri sırasında ısı alışverişi sadece T katısı ve buz arasında
gerçekleşecektir.

Buna göre maddelerin sıcaklık değişimini gösteren,

I. II. III.
Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)

80 80 80

0 Zaman (dakika) 0 Zaman (dakika) 0 Zaman (dakika)

-20 -20 -20

grafiklerinden hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

12
7. Bir oyun için tasarlanan farklı makaralarla oluşturulmuş aşağıdaki düzenekte öğrenciler ipi çekerek orta kısımda yer alan
flamayı kendi tarafına doğru hareket ettirerek oyunu kazanmaya çalışmaktadır.

I. öğrenci II. öğrenci

Sol Sağ

Flama
Zemin
(yatay)

Buna göre oyun ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?

A) I. öğrencinin oyunu kazanması için daha fazla kuvvet uygulaması gerekir.

B) I. öğrencinin kullandığı palanga yoldan daha çok kayıp verir.
C) II. öğrenci oyunu kazandıysa daha fazla kuvvet uygulamıştır.
D) Öğrencilerin ipe uyguladıkları kuvvetler eşit ise oyunun kazananı yoktur.

8. Bir göl ekosisteminde aynı besin zincirinde bulunan canlıların dokularındaki zehirli madde miktarı aşağıdaki grafikte
verilmiştir.

100

80
Zehirli madde
60 miktarı

40

20

0
P canlısı R canlısı S canlısı T canlısı

Bu göle R canlısı ile benzer beslenme özelliklerine sahip bir Z canlısı ekleniyor.

Buna göre Z canlısının göle eklenmesinden sonra aşağıdakilerden hangisi meydana gelmez?

A) Gölde oluşan oksijen gazı zamanla artar.

B) P canlısının sayısı artarken T’nin sayısı azalır.
C) R ve Z canlıları arasında rekabet gözlenir.
D) R canlısının sayısı artarken S’nin sayısı azalır.

13
9. Bir öğretmen, karanlık bir sınıf ortamı oluşturarak elektriklenme ile ilgili şekildeki deneyi yapıyor.

Yalıtkan sap Plastik yüzey

Metal tepsi Metal kapak

Tepsi, yalıtkan saplarından Metal kapak, tepsiye dokundurulmadan

tutularak plastik yüzeye sürtülüyor. mümkün olduğunca yaklaştırıldığında
kıvılcım çıktığı gözleniyor.

Bu deneye göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Plastik yüzey ile metal tepsi sürtünmeyle elektriklenmiştir.
B) Metal kapak ile metal tepsi arasında pozitif yük geçişi olmuştur.
C) Deneydeki kıvılcımlar yıldırımların oluşmasına benzetilebilir.
D) Yalıtkan saplar, metal tepsi ile el arasındaki yük geçişini engellemiştir.

14
10. Aşağıda rüzgâr enerjisi ile ilgili bir poster verilmiştir.

RÜZGÂR ENERJİSİ en yüksek

en düşük
Ses düzeyi (dB) Çalıştığı Rüzgâr Hızı (km/h)
50
40
30
20
10
Tür Tür
Rüzgâr Rüzgâr Rüzgâr Rüzgâr
Türbini Ağacı Türbini Ağacı

Rüzgâr
türbini

Rüzgâr
ağacı

Atmosfere salınan gazlar (kg/1000kWh)

Enerji kaynağı CO2 SO2 NO2

Kömür 963 0.62 3.6
Petrol 890 5.58 1.6
Rüzgâr 0.0 0.0 0.0

Posterdeki verilerle aşağıdaki ifadelerden hangisi desteklenemez?

A) Rüzgâr ağaçları rüzgâr türbinlerinden daha fazla enerji üretir.

B) Rüzgârdan elde edilen enerji küresel ısınmaya neden olmaz.
C) Aynı ortamda bulunan rüzgâr türbini rüzgâr ağacından daha geç çalışmaya başlar.
D) Rüzgâr ağaçları rüzgâr türbinlerinden daha az ses kirliliği oluşturur.

15