‫لیست آنیونها و کاتیونهای پیشنهادی (شیمی دهم و یازدهم)‬

‫کاتیون ها‪ :‬نام گذاری کاتیون های تک اتمی به صورت زیر انجام می شود‬

‫پیشوند یون ‪ +‬نام اتم ‪ +‬بار الکتریکی کاتیون که با عدد رومی داخل پرانتز نوشته می شود‬
‫(در صورتی که آن عنصر بیش از یک نوع کاتیون بدهد)‬

‫نماد شیمیائی کاتیون‬ ‫نام کاتیون‬ ‫نماد شیمیائی کاتیون‬ ‫نام کاتیون‬
‫کاتیون های ( ‪) 1+‬‬
‫‪Cs+‬‬ ‫سزیم‬ ‫‪H+‬‬ ‫هیدروژن‬
‫‪+‬‬
‫‪NH4‬‬ ‫آمونیوم‬ ‫‪Li+‬‬ ‫لیتیم‬

‫‪Cu+‬‬ ‫مس ) ‪( I‬‬ ‫‪Na+‬‬ ‫سدیم‬

‫‪Ag+‬‬ ‫نقره‬ ‫‪K+‬‬ ‫پتاسیم‬
‫‪Rb+‬‬ ‫روبیدیم‬
‫کاتیون های ( ‪) 2+‬‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Co‬‬ ‫کبالت ) ‪( II‬‬ ‫‪Mg +‬‬ ‫منیزیم‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Ni‬‬ ‫نیکل ) ‪( II‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫کلسیم‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Cu‬‬ ‫مس ) ‪( II‬‬ ‫‪Sr‬‬ ‫استرانسیم‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Zn‬‬ ‫روی‬ ‫‪Ba‬‬ ‫باریم‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Sn‬‬ ‫قلع ) ‪( II‬‬ ‫‪Ti‬‬ ‫تیتانیم ) ‪( II‬‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Pb‬‬ ‫سرب ) ‪( II‬‬ ‫‪Cr‬‬ ‫کروم ) ‪( II‬‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Cd‬‬ ‫کادمیم‬ ‫‪Mn‬‬ ‫منگنز ) ‪( II‬‬
‫‪2+‬‬ ‫‪2+‬‬
‫‪Hg‬‬ ‫جیوه ) ‪( II‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫آهن ) ‪( II‬‬

‫کاتیون های ( ‪) 3+‬‬

‫‪3+‬‬ ‫‪3+‬‬
‫‪Fe‬‬ ‫آهن ) ‪( III‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫اسکاندیم‬
‫‪3+‬‬ ‫‪3+‬‬
‫‪Co‬‬ ‫کبالت ) ‪( III‬‬ ‫‪V‬‬ ‫وانادیم‬
‫‪3+‬‬ ‫‪3+‬‬
‫‪Al‬‬ ‫آلومینیم‬ ‫‪Cr‬‬ ‫کروم ) ‪( III‬‬
‫‪3+‬‬ ‫‪3+‬‬
‫‪Ga‬‬ ‫گالیم‬ ‫‪Mn‬‬ ‫منگنز ) ‪( III‬‬

‫کاتیون های ( ‪) 4+‬‬

‫‪4+‬‬ ‫‪4+‬‬
‫‪Pb‬‬ ‫سرب ) ‪( IV‬‬ ‫‪Sn‬‬ ‫قلع ) ‪( IV‬‬
 ‫آنیون های تک اتمی‪ :‬برای نام گذاری آنیون های تک اتمی از روش زیر استفاده می شود‬

‫پیشوند یون ‪ +‬ریشه نام عنصر ‪ +‬پسوند (ید)‬

‫آنیون های تک اتمی‬

‫نام آنیون‬ ‫فرمول آنیون‬ ‫عنصر‬ ‫نام آنیون‬ ‫فرمول آنیون‬ ‫عنصر‬
‫‪2-‬‬ ‫‪-‬‬
‫اکسید‬ ‫‪O‬‬ ‫اکسیژن‬ ‫هیدرید‬ ‫‪H‬‬ ‫هیدروژن‬

‫‪2-‬‬ ‫‪-‬‬
‫سولفید‬ ‫‪S‬‬ ‫گوگرد‬ ‫فلوئورید‬ ‫‪F‬‬ ‫فلوئور‬

‫‪3-‬‬ ‫‪-‬‬
‫نیترید‬ ‫‪N‬‬ ‫نیتروژن‬ ‫کلرید‬ ‫‪Cl‬‬ ‫کلر‬

‫‪3-‬‬ ‫‪-‬‬
‫فسفید‬ ‫‪P‬‬ ‫فسفر‬ ‫برومید‬ ‫‪Br‬‬ ‫برم‬

‫‪-‬‬
‫یدید‬ ‫‪I‬‬ ‫ید‬

‫آنیون های چند اتمی‬

‫فرمول آنیون‬ ‫نام آنیون‬ ‫فرمول آنیون‬ ‫نام آنیون‬

‫آنیون های ( ‪) 1-‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪HS‬‬ ‫هیدروژن سولفید‬ ‫‪OH‬‬ ‫هیدروکسید‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪HCO3‬‬ ‫هیدروژن کربنات‬ ‫‪NO2‬‬ ‫نیتریت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪HSO3‬‬ ‫هیدروژن سولفیت‬ ‫‪NO3‬‬ ‫نیترات‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪HSO4‬‬ ‫هیدروژن سولفات‬ ‫‪ClO2‬‬ ‫کلریت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪H2PO4‬‬ ‫دی هیدروژن فسفات‬ ‫‪ClO3‬‬ ‫کلرات‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪CN‬‬ ‫سیانید‬ ‫‪ClO4‬‬ ‫پرکلرات‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪MnO4‬‬ ‫پرمنگنات‬ ‫‪O2‬‬ ‫سوپر اکسید‬

‫آنیون های ( ‪) 2-‬‬

‫‪2-‬‬ ‫‪2-‬‬
‫‪CrO4‬‬ ‫کرومات‬ ‫‪CO3‬‬ ‫کربنات‬
‫‪2-‬‬ ‫‪2-‬‬
‫‪Cr2O7‬‬ ‫دی کرومات‬ ‫‪SO3‬‬ ‫سولفیت‬
‫‪2-‬‬ ‫‪2-‬‬
‫‪O2‬‬ ‫پراکسید‬ ‫‪SO4‬‬ ‫سولفات‬
‫‪2-‬‬ ‫‪2-‬‬
‫‪MnO4‬‬ ‫منگنات‬ ‫‪HPO4‬‬ ‫هیدروژن فسفات‬

‫آنیون های ( ‪) 3-‬‬

‫‪3-‬‬ ‫‪3-‬‬
‫‪AsO4‬‬ ‫آرسنات‬ ‫‪PO4‬‬ ‫فسفات‬
 ‫اسیدها‬

‫اسیدهای بدون اکسیژن‪ :‬برای نام گذاری اسیدهای بدون اکسیژن به صورت زیر عمل می کنیم‪.‬‬

‫پیشوند هیدروهالیک ‪ +‬ریشه نام عنصر ‪ +‬پسوند اسید‬

‫اسیدهای بدون اکسیژن شامل ‪ 6‬اسید می باشند و عبارتند از‬

‫هیدروبرمیک اسید ‪HBr‬‬ ‫هیدروکلریک اسید ‪HCl‬‬ ‫هیدروفلوئوریک اسید ‪HF‬‬

‫هیدرو سولفوریک اسید ‪H2S‬‬ ‫هیدروسیانیک اسید ‪HCN‬‬ ‫هیدرویدیک اسید ‪HI‬‬

‫اسیدها اسیدهای اکسیژن دار‪ :‬اسیدهای اکسیژن دار فرمول عمومی ‪ HxAOy‬دارند که در آن ‪ A‬اتم مرکززی یزا‬

‫نافلز اصلی و ‪ y , x‬تعداد اتمهای هیدروژن و اکسیژن را در اسید نشان می دهند‪ .‬مثل سولفوریک اسید ‪H2SO4‬‬
‫روش نام گذاری اسیدهای اکسیژن دار به صورت زیر است‪.‬‬

‫ریشه نام عنصر با پسوند "یک" ‪ +‬کلمه اسید‬ ‫اگر نافلز فقط یک نوع آنیون تشکیل دهد‬

‫کربنیک اسید ‪H2CO3‬‬

‫اگر نافلز دو نوع آنیون تشکیل دهد‬
‫ریشه نام عنصر با اکسیژن بیشتر پسوند "یک"‬ ‫ریشه نام عنصر در آنیون با اکسیژن کمتر پسوند " وُ "‬
‫می گیرند و پس از آن کلمه اسید می آید‪ .‬قاعده تبدیل در این حالت در جدول زیر آورده شده است‪.‬‬

‫اسید اکسیژن دار‬ ‫آنیون اکسیژن دار (اکسو آنیون)‬

‫پسوند‬ ‫پسوند‬
‫‪-‬‬
‫‪HNO2‬‬ ‫نیترو اسید‬ ‫وُ‬ ‫یت‬ ‫‪NO2‬‬ ‫نیتریت‬
‫‪-‬‬
‫‪HNO3‬‬ ‫نیتریک اسید‬ ‫یک‬ ‫آت‬ ‫‪NO3‬‬ ‫نیترات‬

‫در هالوژن ها مثل کلر که چهار نوع آنیون اکسیژن دار تشکیل می دهند‪ ،‬قاعده تبدیل به صورت زیر است‪.‬‬
‫اسید با اکسیژن کمتر‬ ‫آنیون با اکسیژن کمتر‬
‫هیپو ‪ +‬ریشه نام عنصر با پسوند " وُ " ‪ +‬کلمه اسید‬ ‫هیپو ‪ +‬ریشه نام عنصر با پسوند "یت"‬
‫اسید با اکسیژن بیشتر‬ ‫آنیون با اکسیژن بیشتر‬
‫پِر ‪ +‬ریشه نام عنصر با پسوند "یک" ‪ +‬کلمه اسید‬ ‫پِر ‪ +‬ریشه نام عنصر با پسوند "آت"‬

‫اسید اکسیژن دار‬ ‫آنیون اکسیژن دار (اکسو آنیون)‬

‫‪-‬‬
‫‪HClO‬‬ ‫هیپو کلرو اسید‬ ‫هیپو کلریت‬ ‫‪ClO‬‬
‫‪-‬‬
‫‪HClO2‬‬ ‫کلرو اسید‬ ‫کلریت‬ ‫‪ClO2‬‬
‫‪-‬‬
‫‪HClO3‬‬ ‫کلریک اسید‬ ‫کلرات‬ ‫‪ClO3‬‬
‫‪-‬‬
‫‪HClO4‬‬ ‫پِر کلریک اسید‬ ‫پِر کلرات‬ ‫‪ClO4‬‬
 ‫فرمول شیمیایی و نام تعدادی اسید اکسیژن دار در زیر آمده است‪.‬‬

‫فرمول شیمیایی‬ ‫نام اسید‬ ‫فرمول شیمیایی‬ ‫نام اسید‬ ‫فرمول شیمیایی‬ ‫نام اسید‬

‫‪HClO‬‬ ‫هیپو کلرو اسید‬ ‫‪H3PO2‬‬ ‫هیپو فسفورو اسید‬ ‫‪H2CO3‬‬ ‫کربنیک اسید‬

‫‪HClO2‬‬ ‫کلرو اسید‬ ‫‪H3PO3‬‬ ‫فسفورو اسید‬ ‫‪HNO2‬‬ ‫نیترو اسید‬

‫‪HClO3‬‬ ‫کلریک اسید‬ ‫‪H3PO4‬‬ ‫فسفریک اسید‬ ‫‪HNO3‬‬ ‫نیتریک اسید‬

‫‪HClO4‬‬ ‫پرکلریک اسید‬ ‫‪H2SO4‬‬ ‫سولفوریک اسید‬ ‫‪H2SO3‬‬ ‫سولفورو اسید‬

‫برای نام گذاری کربوکسیلیک اسیدها (اسیدهای آلی) در انتهای نام زنجیر اصلی یا حلقه کربنی‪ ،‬پسوند "اوییزک‬
‫اسید " آورده می شود و آنیون های این اسیدها پسوند "آت" می گیرند‪.‬‬
‫–‬
‫اتانوییک اسید ‪ CH3COOH‬دارای آنیون اتانوآت ‪ CH3COO‬است‪.‬‬
‫نام و فرمول شیمیایی چند کربوکسیلیک اسید عبارتند از‬

‫متانوییک اسید (فرمیک اسید) ‪HCOOH‬‬

‫اتانوییک اسید (استیک اسید) ‪CH3COOH‬‬

‫بنزوییک اسید ‪C6H5COOH‬‬

‫یا ‪)COOH(2‬‬ ‫اگزالیک اسید ‪HOOC – COOH‬‬