‫‪1‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫فصل ‪ 2‬دوازدهم‬
‫عدد اکسایش‬
‫روش اول تعیین عدد اکسایش‪:‬‬
‫براي بدست آوردن عدد اکسایش اتمها میتوان از رسم ساختار و استفاده از مدل لوییس( الکترون‪ -‬نقطهاي) ترکیب و‬
‫مولکول مورد نظر استفاده کرد‪ .‬براي این منظور به ترتیب زیر عمل میکنیم‪:‬‬
‫‪ -1‬به ازاي هر جفت الکترون پیوندي بین دواتم یکسان‪ ،‬یک الکترون به هر اتم نسبت میدهیم‪.‬‬
‫‪ -2‬به ازاي هر جفت الکترون پیوندي بین دو اتم متفاوت‪ ،‬جفت الکترون را به اتم با خصلت نافلزي بیشتر نسبت میدهیم‪.‬‬

‫‪: F  O  N  Cl  Br  C S I  H P‬ترتیب خصلت نافلزي(الکترونگاتیوي)‬

‫‪ -3‬همه الکترونهاي ناپیوندي روي هر اتم را به همان اتم نسبت میدهیم‪.‬‬

‫‪ -4‬الکترونهاي نسبت داده شده به هر اتم را میشماریم و آن را از شمار الکترونهاي ظرفیت همان اتم‪ ،‬کم میکنیم‪.‬‬

‫الکترونهای نسبت داده شده به آن اتم ‪ -‬الکترون های الیه ظرفیت اتم مورد نظر(قبل از پیوند)= عدد اکسایش‬

‫‪ :361‬در هر مورد‪ ،‬عدد اکسایش اتمهاي ستارهدار را مشخص کنید‪.‬‬

‫روش دوم تعیین عدد اکسایش‪:‬‬

‫براي تعیین عدد اکسایش عناصر‪ ،‬بدون رسم ساختار ترکیب مورد نظر‪ ،‬به موارد زیر توجه میکنیم‪:‬‬
‫‪ -1‬عدد اکسایش عناصر به حالت آزاد برابر با صفر است‪ .‬براي مثال عدد اکسایش ‪ Cl2 ، O3 ، Na‬برابر با صفر است‪.‬‬
‫‪ -2‬عدد اکسایش یونهاي تک اتمی برابر با بار الکتریکی آنهاست‪ .‬براي مثال در ترکیب یونی ‪ ، CaO‬عدد اکسایش یون‬
‫اکسید و یون کلسیم به ترتیب برابر با ‪ -٢‬و ‪ +٢‬است‪.‬‬
‫‪ -3‬عدد اکسایش فلزات گروه اول‪ ،‬در حالت ترکیب همواره برابر با ‪ ، +١‬و عدد اکسایش فلزات گروه دوم در حالت ترکیب‪،‬‬
‫همواره برابر با ‪ +٢‬است‪.‬‬
‫‪ -4‬عدد اکسایش فلوئور( ‪ ) F‬در حالت ترکیب‪ ،‬همواره برابر با ‪ -١‬است‪.‬‬
‫‪ -5‬عدد اکسایش آلومینیم( ‪ ) Al‬در حالت ترکیب‪ ،‬همواره برابر ‪ +3‬است‪.‬‬
‫‪ -6‬عدد اکسایش روي( ‪ ) Zn‬در حالت ترکیب‪ ،‬همواره برابر ‪ +٢‬است‪.‬‬
‫‪ -7‬عدد اکسایش اسکاندیم( ‪ ) Sc‬در حالت ترکیب‪ ،‬همواره برابر ‪ +3‬است‪.‬‬
 ‫‪2‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ -8‬عدد اکسایش نقره ( ‪ ) Ag‬در حالت ترکیب‪ ،‬اغلب برابر ‪ +١‬است‪.‬‬

‫‪ -9‬عدد اکسایش اکسیژن در حالت ترکیب‪ ،‬اغلب برابر با ‪ -٢‬است‪ ،‬به جز مواردي که در ترکیب با فلوئور قرار میگیرد ‪ ،‬و‬
‫یا در ترکیبهایی که داراي پیوند یگانه اکسیژن‪ -‬اکسیژن ( ‪ ) O  O‬هستند و همچنین در ترکیبهاي دوتایی با فلزات‬
‫گروه اول و دوم جدول تناوبی‪ ،‬اکسیژن میتواند عدد اکسایشی به جز ‪ -٢‬داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -10‬عدد اکسایش هیدروژن به حالت ترکیب معموال برابر ‪ +١‬است‪ ،‬مگر در ترکیب با فلزات‪ ،‬مانند ‪، NaH‬که عدد‬
‫اکسایش هیدروژن برابر با ‪ -١‬است‪.‬‬
‫‪ -11‬اغلب نافلزها ‪ ،‬اغلب فلزات واسطه و برخی فلزات اصلی‪ ،‬عددهاي اکسایش متفاوتی در ترکیبهاي خود دارند‪ ،‬براي‬
‫مثال عدد اکسایش آهن در ‪ FeCl2‬و ‪ FeCl3‬به ترتیب برابر با ‪ +٢‬و ‪ +3‬است و عدد اکسایش گوگرد در ترکیب ‪Na2S‬‬
‫و ‪ SO3‬به ترتیب برابر با ‪ -٢‬و ‪ +٦‬است‪.‬‬
‫‪ -12‬در ترکیبهاي به حالت خنثی (بدون بار)‪ ،‬مجموع عدد اکسایش اتمها برابر با صفر است‪ .‬بنابراین براي مثال براي‬
‫بدست آوردن عدد اکسایش گوگرد در گوگرد تري اکسید با نوشتن یک عبارت جبري و تشکیل یک معادله از مجموع عدد‬
‫اکسایش اتمها که آن را برابر با صفر قرار میدهیم )‪ ، (S  3(2)  0‬عدد اکسایش گوگرد ‪ 6‬بدست میآید‪.‬‬
‫‪ -13‬براي بدست آوردن عدد اکسایش اتمها در یک یون چند اتمی‪ ،‬با تشکیل یک معادله‪ ،‬مجموع عدد اکسایش اتمها را‬
‫برابر با بار الکتریکی یون مورد نظر قرار میدهیم‪.‬‬
‫‪ -14‬نافلز سمت راست در یک ترکیب‪ ،‬اغلب مینیمم عدد اکسایش خود را دارد‪.‬‬

‫‪ MAX‬عدد اکسایش‪ :‬یکان شماره گروه نافلز در جدول تناوبی (به جز ‪ O‬و ‪) F‬‬
‫نافلز‬
‫‪ MIN‬عدد اکسایش‪ 8 :‬واحد کمتر از ماکسیمم ( ‪) MAX‬عدد اکسایش‬

‫‪ MAX‬عدد اکسایش ‪ :‬یکان شماره گروه فلز در جدول تناوبی (به جز عناصر گروههاي ‪ 8‬و ‪ ۹‬و ‪ ١۰‬و ‪(١١‬‬
‫فلز‬
‫‪ MIN‬عدد اکسایش‪ :‬صفر‬

‫‪ :362‬عدد اکسایش اتمهایی که زیر آنها خط کشیده شده است را مشخص کنید‪.‬‬
‫‪C3H8 :‬‬ ‫‪C6H12O6 :‬‬ ‫‪BaO2 :‬‬

‫‪Fe(NO3 )2 :‬‬ ‫‪KClO3 :‬‬ ‫‪MnCl2 :‬‬

‫‪HCN:‬‬ ‫‪MnO4 :‬‬ ‫‪C2O24 :‬‬

‫‪P2O84 :‬‬ ‫‪NH4NO2 :‬‬

 ‫‪3‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :363‬عدد اکسایش اتم اکسیژن را در مواد زیر مشخص کنید‪.‬‬

‫‪K 2O :‬‬ ‫‪H2O2 :‬‬ ‫‪KMnO4 :‬‬ ‫‪O2F2 :‬‬

‫‪OF2 :‬‬ ‫‪KO3 :‬‬ ‫‪HOBr :‬‬

‫‪ :364‬مجموع اعداد اکسایش اتمهاي کربن در بنزوئیک اسید کدام است؟‬

‫‪-٢‬‬
‫‪2‬‬
‫‪7‬‬
‫‪-3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪7‬‬

‫‪ :365‬مجموع اعداد اکسایش اتمهاي کربن حلقه بنزن در بنزوئیک اسید کدام است؟‬
‫‪-4‬‬
‫‪-5‬‬
‫‪-٦‬‬
‫‪-7‬‬

‫‪ :366‬مجموع تغییر اعداد اکسایش اتمهاي کربن در سوختن کامل پروپان‪ ،‬کدام است؟‬
‫‪4‬‬
‫‪١٢‬‬
‫‪٢۰‬‬
‫‪٦/7‬‬

‫‪ :367‬با توجه به واکنشهاي زیر‪ ،‬گونههاي اکسنده را در واکنشهایی که از نوع اکسایش _کاهش هستند‪ ،‬مشخص کنید‪.‬‬

‫‪2FeCl3  SnCl2 ‬‬

‫‪ 2 FeCl2  SnCl4‬‬

‫‪6NaHSO3  2 NaIO3 ‬‬

‫‪ 2 NaI  3 Na2SO4  3 H2SO4‬‬

‫‪Al2O3  12 HF  6NaOH ‬‬

‫‪ 2 Na3AlF6  9 H2O‬‬

‫‪NO  NO2  2 NH3 ‬‬

‫‪ 2 N2  3H2O‬‬

‫‪3Cl2  6NaOH ‬‬

‫‪ NaClO3  5NaCl  3H2O‬‬
 ‫‪4‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :368‬با توجه به واکنشهاي زیر‪ ،‬گونههاي کاهنده را در واکنشهایی که از نوع اکسایش ـ کاهش هستند‪ ،‬مشخص کنید‪.‬‬

‫‪4NaCl  2SO2  2H2O  O2 ‬‬

‫‪ 2 Na2SO4  4HCl‬‬

‫‪5KI  KIO3  6HCl ‬‬

‫‪ 6 KCl  3I2  3 H2O‬‬

‫‪4H2O  PCl5 ‬‬

‫‪ 5 HCl  H3PO4‬‬

‫‪2H2O2 ‬‬
‫‪ 2 H2O  O2‬‬

‫‪ :369‬اتم منگنز در ترکیب ‪ ........................‬فقـط بـه صـورت اکسـنده عمـل مـیکنـد و اتـم نیتـروژن در ترکیـب‬
‫‪.................‬فقط به صورت کاهنده عمل میکند‪( .‬گزینهها را از راست به چپ بخوانید‪).‬‬
‫‪NH3  KMnO4‬‬
‫‪NH3  MnO2‬‬
‫‪HNO3  MnO2‬‬
‫‪HNO3  KMnO4‬‬

‫‪ :370‬با توجه به واکنش موازنهشده فلز روي با محلول مس )‪ (II‬سولفات‪ ،‬چند مورد ازمطالب زیر درست است؟‬
‫‪Zn(s)  CuSO4(aq) ‬‬
‫)‪ ZnSO4(aq)  Cu(s‬‬

‫‪‬اتم روي با از دست دادن ‪ ٢‬الکترون‪ ،‬اکسایش یافته و گونه کاهنده است‪.‬‬
‫‪‬اتم مس با گرفتن ‪ ٢‬الکترون‪ ،‬کاهشیافته و گونه اکسنده است‪.‬‬
‫‪ ‬در این واکنش‪ ٢ ،‬مول الکترون مبادله میشود‪.‬‬
‫‪ ‬با گذشت زمان‪ ،‬از رنگ آبی محلول کاسته میشود و دراثر انجام واکنش‪ ،‬دماي مخلوط واکنش افزایش مییابد‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :371‬در واکنش اکسایش روي در اکسیژن هوا‪ ،‬چند مورد ازمطالب زیر درست است؟‬
‫‪ 2Zn(s)  O2(g) ‬است‪.‬‬
‫‪ ‬واکنش کلی آن بهصورت )‪ 2ZnO(s‬‬
‫‪ ‬نیمواکنش اکسایش آن بهصورت ‪ Zn2 (s)  2e‬‬
‫‪ Zn(s) ‬است‪.‬‬
‫‪ O2(g)  4e ‬است‪.‬‬
‫‪ ‬نیمواکنش کاهش آن بهصورت )‪ 2O2 (g‬‬
‫‪ ‬به ازاي تشکیل یک مول روي اکسید در این واکنش‪ ،‬دو مول الکترون مبادله میشود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
 ‫‪5‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :372‬در واکنش سوختن کامل ‪ ٢۹‬گرم بوتان‪ ،‬چند مول الکترون مبادله میشود؟ )‪(C  12,H  1 :g.mol1‬‬
‫‪3/٢5‬‬
‫‪٦/5‬‬
‫‪١3‬‬
‫‪٢٦‬‬

‫‪ :373‬نیمواکنشهاي زیر را‪ ،‬پس از تعیین محل قرار گرفتن الکترون‪ ،‬موازنه کنید‪.‬‬

‫‪ CO2  H ‬‬

‫‪CH3OH  H2O ‬‬

‫‪Cr2O72  H ‬‬
‫‪ Cr3  H2O‬‬

‫‪NO3  H ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪NH4  H2O‬‬

‫‪ :374‬واکنشهاي زیر را‪ ،‬موازنه کنید‪.‬‬

‫‪Au  NO3  H  Cl ‬‬
‫‪ AuCl4  NO2  H2O‬‬

‫‪MnO4 ‬‬ ‫‪I  H2O ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪MnO2  I2  OH ‬‬

‫‪IO3 ‬‬ ‫‪HSO3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪I ‬‬ ‫‪SO42 ‬‬ ‫‪H‬‬

‫‪Cu  HNO3 ‬‬

‫‪ Cu (NO3 )2  NO  H2O‬‬

‫‪H2O2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪H2O  O2‬‬

‫‪ :375‬در معادلة موازنه شدة کدام دو واکنش زیر‪ ،‬مجموع ضریبهاي اسـتوکیومتري مـواد‪ ،‬بـه ترتیـب بیشـترین و‬
‫(تجربی خارج ‪)١4۰۰‬‬ ‫کمترین است؟ (گزینهها را از راست به چپ بخوانید‪).‬‬

‫‪a)Cr(s)  H2SO4(aq) ‬‬

‫)‪ Cr2(SO4 )3(aq)  SO2(g)  H2O(l‬‬

‫‪b)Ag(s)  H2SO4(aq) ‬‬

‫)‪ Ag2SO4(aq)  SO2(g)  H2O(l‬‬

‫‪c) H3PO4(aq)  Zn(OH)2(s) ‬‬

‫)‪ Zn3(PO4 )2(s)  H2O(l‬‬

‫‪d) NH3(g)  O2(g) ‬‬

‫)‪ NO(g)  H2O(l‬‬

‫‪d ,a‬‬ ‫‪c,b‬‬ ‫‪b,d‬‬

 ‫‪6‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :376‬پس از موازنه واکنش اکسایش ـ کاهش زیر‪ ،‬مشخص کنید چند مورد از مطالب زیر درست است ؟‬
‫‪C2H6O  Cr2O72  H ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ C2H4O2  Cr3  H2O‬‬
‫‪ ‬مجموع ضرایب استوکیومتري مواد در آن برابر با ‪ 3۹‬است‪.‬‬
‫‪ ‬به ازاي مصرف ‪ ٢‬مول گونه اکسنده در آن‪ 3 ،‬مول گونه کاهنده مصرف میشود‪.‬‬
‫‪ ‬هر مول گونه اکسنده‪ ٦ ،‬مول الکترون گرفته و هر مول گونه کاهنده‪ 4 ،‬مول الکترون میدهد‪.‬‬
‫صفر‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫سری ‪ E‬و سلول گالوانی‬

‫جدول پتانسیل کاهشی استاندارد (جدول ‪) E‬‬

‫نیمواکنش کاهش‬ ‫)‪E (V‬‬

‫‪‬‬
‫‪F2 (g)  2e ‬‬
‫)‪ 2F(aq‬‬ ‫‪2 / 87‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪Au(aq‬‬ ‫‪ 3e ‬‬
‫)‪ Au(s‬‬ ‫‪1 / 50‬‬
‫‪‬‬
‫)‪O2(g)  4H(aq‬‬ ‫‪ 4e ‬‬
‫)‪ 2H2O(l‬‬ ‫‪1 / 23‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Pt(aq‬‬ ‫)‪ 2e  Pt(s‬‬ ‫‪1 / 20‬‬
‫‪‬‬
‫)‪Ag(aq‬‬ ‫‪ e ‬‬
‫)‪ Ag(s‬‬ ‫‪0 / 80‬‬

‫کاهنده قویتر‬
‫‪‬‬
‫‪O2(g)  2H2O(l)  4e ‬‬
‫)‪ 4OH(aq‬‬ ‫‪0 / 40‬‬
‫اکسنده قویتر‬

‫‪2‬‬
‫)‪Cu(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ Cu(s‬‬ ‫‪0 / 34‬‬
‫‪‬‬
‫)‪2H(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ H2(g‬‬ ‫‪0 / 00‬‬
‫‪  2e ‬‬
‫)‪Sn2(aq‬‬ ‫)‪ Sn(s‬‬ ‫‪0 / 14‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Fe(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ Fe(s‬‬ ‫‪0 / 44‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Zn(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ Zn(s‬‬ ‫‪0 / 76‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Mn(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ Mn(s‬‬ ‫‪1 / 18‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪Al(aq‬‬ ‫‪ 3e ‬‬
‫)‪ Al(s‬‬ ‫‪1 / 66‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Mg(aq‬‬ ‫‪ 2e ‬‬
‫)‪ Mg(s‬‬ ‫‪2 / 37‬‬
‫‪‬‬
‫)‪Li(aq‬‬ ‫‪ 1e ‬‬
‫)‪ Li(s‬‬ ‫‪3 / 05‬‬
‫‪ :377‬به ترتیب از راست به چپ‪ ،‬کدام گزینه عبارت زیر را به درستی کامل میکند؟‬
‫در سري الکتروشیمیایی در هر نیمواکنش‪ ،‬گونه ‪ ....................‬در سمت راست و گونه ‪ .................‬در سمت چپ نوشته میشود‬
‫و بنا به قرارداد نیمواکنشها به صورت ‪ .................‬نوشته میشوند‪.‬‬
‫اکسنده – کاهنده ‪ -‬کاهش‬
‫کاهنده – اکسنده ‪ -‬کاهش‬
‫اکسنده – کاهنده ‪ -‬اکسایش‬
‫کاهنده – اکسنده ‪ -‬اکسایش‬
 ‫‪7‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :378‬چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬با توجه به سري ‪ E0‬درست است؟‬

‫‪ ‬عالمت ‪ E0‬براي فلزهایی که قدرت کاهندگی بیشتري نسبت به ‪ H2‬دارند منفی است‪.‬‬
‫‪ Cu ‬نسبت به ‪ Fe‬کاهندهاي قويتر است‪.‬‬
‫‪ ‬قدرت اکسندگی ‪ Zn2‬از ‪ Ag‬کمتر است‪.‬‬
‫‪ ‬منیزیم نسبت به منگنز کاهندهاي قويتر است‪.‬‬
‫‪ F2 ‬اکسندهترین گونه و ‪ Li‬کاهندهترین گونه در جدول پتانسیل کاهشی استاندارد است‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :379‬با توجه به ‪ E‬هاي داده شده‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪Cr3  e ‬‬
‫‪ Cr2‬‬ ‫‪E0  0 / 3V‬‬
‫‪Sn4  2e ‬‬
‫‪ Sn2‬‬ ‫‪E0  0 / 15V‬‬
‫‪Fe3  3e ‬‬
‫‪ Fe‬‬ ‫‪E0  0 / 04V‬‬
‫‪Cl2  2e ‬‬
‫‪ 2Cl‬‬ ‫‪E0  0 / 53V‬‬
‫‪‬یون ‪ Sn2‬نسبت به ‪ Fe‬کاهندهاي قويتر است‪.‬‬
‫‪‬یون ‪ Sn4‬نسبت به ‪ Cl2‬کاهندهاي ضعیفتر است‪.‬‬
‫‪‬یون ‪ Fe3‬نسبت به ‪ Cr3‬اکسندهاي قويتر است‪.‬‬
‫‪‬یون ‪ Cr2‬قويترین کاهنده است‪.‬‬
‫‪ ‬یون ‪ Cl‬قويترین اکسنده است‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :380‬با توجه به شکل که سلول گالوانی (روي ـ مس) را نشان میدهد‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪‬بـــا گذشـــت زمـــان وزن تیغـــهي ‪ Cu‬افـــزایش و ] ‪ [Cu2‬کـــاهش مییابـــد‪.‬‬
‫‪ ‬الکترود روي نقش آند را دارد کـه در آن نیمواکـنش ‪ Zn2 (aq)  2e‬‬
‫‪Zn(s) ‬‬
‫الکترود روي‬ ‫الکترود مس‬ ‫انجام میشود‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬تمایـل مـس بـه از دسـت دادن الکتـرون نسـبت بـه روي کمتـر اسـت و در کاتــد‬
‫دیواره متخلخل‬

‫یونها‬
‫نیمواکنش ‪ Cu2 (aq)  2e‬‬
‫‪ Cu(s) ‬انجام میشود‪.‬‬
‫)‪Zn2 (aq‬‬ ‫)‪Cu2 (aq‬‬ ‫‪‬در مدار بیرونی الکترونها از الکترود روي به سمت الکترود مس حرکت میکنند‪.‬‬
‫نیمسلول روي‬ ‫نیمسلول مس‬
‫‪‬کاتیونهاي روي‪ ،‬با عبور از دیواره متخلخل وارد نیمسلول مس میشوند‪.‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬
 ‫‪8‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :381‬با توجه به سلول گالوانی و ‪ E‬هاي داده شده‪ ،‬تیغه ‪ ، X‬الکترود ‪ .................‬را نشان میدهد و اگر به جاي تیغـه‬
‫روي از تیغه ‪ ............‬استفاده شود‪ ،‬ولتاژ سلول ‪ ............‬مییابد‪.‬‬

‫‪Zn2 (aq)  2e ‬‬

‫‪ Zn(s) , E   0 / 76V‬‬
‫‪Fe2 (aq)  2e ‬‬
‫‪ Fe(s) , E   0 / 44V‬‬
‫‪Ag (aq)  e ‬‬
‫‪ Ag(s) , E   0 / 80V‬‬
‫‪Cu2 (aq)  2e ‬‬
‫‪ Cu(s) , E   0 / 34V‬‬
‫‪Mg2 (aq)  2e ‬‬
‫‪ Mg(s) , E   2 / 37V‬‬
‫مس – آهن ‪ -‬افزایش‬
‫نقره – آهن ‪ -‬کاهش‬
‫مس – منیزیم‪ -‬افزایش‬
‫نقره – منیزیم ‪ -‬کاهش‬

‫‪ :382‬در سلول گالوانی «مس ‪ -‬نقره» کدام نمودار‪ ،‬تغییر غلظت یونها را با گذشت زمان به درستی نشان میدهد؟‬

‫)‪(Al  27g.mol1‬‬ ‫‪ :383‬درباره سلول گالوانی«آلومینیم‪ -‬روي» چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬درست است؟‬
‫‪E0[Zn2 (aq) / Zn(s)]  0 / 76V , E0[Al3 (aq) / Al(s)]  1 / 66V‬‬
‫‪ ‬در واکنش کلی سلول‪ Zn ،‬نقش اکسنده را دارد و ‪ Al‬نقش کاهنده را دارد‪.‬‬
‫‪ ‬قدرت اکسندگی ‪ Zn2‬از ‪ Al3‬بیشتر است و سطح تیغه آلومینیم‪ ،‬داراي بار منفی میشود‪.‬‬
‫‪ ‬با انجام واکنش در سلول‪ ،‬غلظت کاتیونهاي ‪ Zn2‬در نیمسلول کاتدي کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬الکترونهاي حاصل از اکسایش آلومینیم سبب کاهش )‪ Zn2 (aq‬میشوند و فرآوردهها از واکنشدهندهها پایدارترند‪.‬‬
‫‪ ‬به ازاي مصرف ‪ 5/4‬گرم آلومینیم‪ ۰/٦ ،‬مول الکترون میان دو الکترود مبادله میشود‪.‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬
 ‫‪9‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :384‬با توجه به ‪ E‬الکترودها‪ ،‬کدام واکنشها در شرایط استاندارد‪ ،‬در جهت طبیعی پیش میروند؟‬
‫‪  Zn ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ /Co ]  0 / 28V‬‬
‫)‪a)Co2(aq‬‬ ‫)‪(s)  Co(s)  Zn(aq‬‬ ‫)‪E0[Co2(aq‬‬ ‫)‪(s‬‬

‫‪ ‬‬
‫)‪b)2Ag(s)  Co2(aq‬‬ ‫‪  Co‬‬
‫)‪ 2Ag(aq‬‬ ‫‪ / Ag ]  0 / 8V‬‬
‫)‪E0[Ag(aq‬‬
‫)‪(s‬‬ ‫)‪(s‬‬

‫‪ ‬‬
‫)‪c)Zn(s)  2Ag(aq‬‬ ‫‪2  2Ag‬‬
‫)‪ Zn(aq‬‬ ‫‪2 / Zn ]  0 / 76V‬‬
‫)‪E0[Zn(aq‬‬
‫)‪(s‬‬ ‫)‪(s‬‬

‫‪ ‬‬
‫)‪d)Co(s)  Cu2(aq‬‬ ‫‪2  Cu‬‬
‫)‪ Co(aq‬‬ ‫‪ / Cu ]  0 / 34V‬‬
‫)‪E0[Cu2(aq‬‬
‫)‪(s‬‬ ‫)‪(s‬‬

‫‪d ,c‬‬ ‫‪d,c,a‬‬ ‫‪c,a‬‬ ‫‪d,c,b‬‬

‫)‪(Fe  56 ,Ag  108g.mol 1‬‬ ‫‪ :385‬با توجه به مقدار ‪ E‬نیمواکنشهاي زیر‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬درست است؟‬
‫‪Fe2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Fe(s) , E   0 / 44V‬‬
‫‪Pb2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Pb(s) , E   0 / 13V‬‬
‫‪Ag (aq)  e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Ag(s) , E   0 / 80V‬‬
‫‪Pt2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Pt(s) , E   1 / 2V‬‬

‫‪ Ag ‬میتواند یونهاي ‪ Pt2‬را بکاهد و یونهاي ‪ Pb2‬میتوانند ‪ Fe‬را اکسید کنند‪.‬‬

‫‪ ، 2Ag (aq)  Pb(s) ‬در یک سلول گالوانی‪ ،‬بهطور طبیعی پیش میرود‪.‬‬
‫‪‬واکنش‪ Pb2 (aq)  2Ag(s) :‬‬
‫‪‬نگهداري محلول هیدروکلریک اسید در ظرف آهنی امکانپذیر است‪.‬‬
‫‪‬محلولی از نمکهاي نقره را میتوان در ظرف پالتینی نگهداري کرد‪.‬‬
‫‪‬در سلول )‪ ، (Ag  Fe‬تغییر جرم تیغه کاتد‪ ،‬بیشتر از تغییر جرم تیغه آند است‪.‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ :386‬اگر واکنش الکتروشیمیایی ‪2  D‬‬

‫)‪ ، A(s)  D2(aq‬در جهت طبیعی پیش برود ‪ ،‬چند مورد از مطالب‬ ‫‪‬‬
‫)‪ A(aq‬‬ ‫)‪(s‬‬
‫زیر‪ ،‬الزاماً درست است؟‬
‫‪ /A‬‬
‫)‪ A2(aq‬است‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ E ‬الکترود )‪ ، D(aq) / D(s‬بزرگتر از ‪ E‬الکترود )‪(s‬‬
‫‪ /D‬‬
‫)‪ ، D2(aq‬قطب مثبت سلول است‪.‬‬ ‫‪‬این واکنش در یک سلول گالوانی انجام میشود و الکترود )‪(s‬‬

‫‪‬اگر واکنش‪ ، D  X  ... :‬در جهت طبیعی پیش برود‪ ،‬واکنش ‪ ، A2  X  ...‬نیز در همان جهت پیش میرود‪.‬‬
‫‪‬ولتاژ سلول گالوانی حاصل از الکترودهاي ‪ A‬و ‪ ، Y‬کمتر از ولتاژ سلول گالوانی حاصل از الکترودهاي ‪ D‬و ‪ Y‬است‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
 ‫‪10‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :387‬با توجه به واکنشهاي زیر که بهطور طبیعی انجام میشوند‪ ،‬کدام ترتیب دربارهي قدرت اکسـندگی کاتیونهـا‬
‫درست است؟‬
‫‪  H (g) ‬‬
‫)‪Sn4(aq‬‬ ‫‪  2H‬‬
‫)‪ Sn2(aq‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪(aq‬‬ ‫‪Fe3  Sn2  H  Sn4‬‬
‫‪  Sn(s) ‬‬
‫)‪2) 2H(aq‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪ H2(g)  Sn(aq‬‬ ‫‪Fe3  Sn2  H  Sn4‬‬
‫‪  Sn2 ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪Fe3  Sn4  H  Sn2‬‬
‫)‪3) 2Fe3(aq‬‬ ‫)‪(aq)  2Fe(aq)  Sn(aq‬‬
‫‪Fe3  Sn4  H  Sn2‬‬

‫‪ :388‬شکل زیر‪ ،‬نوعی سلول سوختی هیدروژن ـ اکسیژن را نشان میدهد‪ ،‬با توجه به آن‪ ،‬چند مـورد از مطالـب زیـر‬
‫درست است؟‬
‫‪H‬‬ ‫‪ A ‬محـــل ورود گـــاز اکســـیژن و ‪ B‬محـــل ورود گـــاز هیـــدروژن میباشـــد‪.‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪e‬‬
‫‪ ‬حجم گاز مصـرف شـده در آنـد دو برابـر حجـم گـاز مصـرف شـده در کاتـد اسـت‪.‬‬

‫‪e‬‬ ‫‪ ، O2  4H  4e ‬در سطح‬

‫‪ ‬در ‪ ، Y‬کاتالیزگري وجود دارد که نیمواکنش ‪ 2H2O‬‬
‫‪e‬‬ ‫آن سرعت میگیرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪e‬‬
‫‪ ‬به ازاي مصرف هرمول گاز در کاتد‪ 4 ،‬مول الکترون از مدار بیرونی عبور میکند‪.‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪ ‬در واکنش کلی سلول‪ ،‬همه مولکولها خنثی هستند و شمار الکترونهاي ظرفیت اتمهـا‬

‫‪X‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫تغییر نمیکند‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪ :389‬با توجه به شکل که نوعی از تبدیل انرژي شیمیایی موجود در گـاز هیـدروژن بـه انـرژي الکتریکـی را نشـان‬
‫میدهد‪ ،‬کدام مطالب زیر درست است؟‬
‫مربوط به سوزاندن هیدروژن در موتور درونسوز با بازدهی حدود ‪ ٢۰‬درصد است‪.‬‬
‫نوعی سلول سوختی هیدروژن ـ اکسیژن است و گاز موجود در مخزن ‪ A‬اکسیژن است‪.‬‬
‫اکسایش هیدروژن در سلول سوختی را نشان میدهد که بـازده آن مـیتوانـد تـا ‪ 3‬برابـر‬
‫نسبت به سوزاندن هیدروژن در موتور درونسوز‪ ،‬باالتر باشد‪.‬‬

‫پ‬ ‫آ‪ ،‬پ‬ ‫ب‪ ،‬پ‬ ‫آ‪ ،‬ب‬

‫(ریاضی داخل ‪)١4۰۰‬‬ ‫‪ :390‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬

‫‪ / Mn    1 / 18V‬‬
‫)‪E  Mn2(aq‬‬ ‫‪2 / Pt    1 / 20V‬‬
‫)‪, E  Pt(aq‬‬
‫‪(s) ‬‬ ‫‪(s) ‬‬

‫‪ ‬اکسایش هیدروژن در سلول سوختی‪ ،‬بازدهی نزدیک به ‪ ٦۰‬درصد دارد‪.‬‬

‫‪ ‬در واکنش انجام شده در سلولهاي گالوانی‪ ،‬فراوردهها از واکنشدهندهها پایدارترند‪.‬‬
‫‪ ‬در سلول گالوانی «منگنز ـ پالتین»‪ ،‬در الکترود منگنز‪ ،‬عمل اکسایش انجام میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬در هر واکنش اکسایش ـ کاهش‪ ،‬اتمهاي فلزي اکسایش و یونهاي فلزي کاهش مییابند‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
 ‫‪11‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :391‬سلول نور ـ الکتروشیمیایی براي تهیه هیدروژن کاربرد دارد‪ .‬چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬درباره این سلول درست است؟‬
‫‪SiO2(s)  4H (aq)  4e ‬‬
‫‪ Si(s)  2H2O(l) , E  0 / 84V‬‬
‫‪2H2O(l)  2e ‬‬
‫‪ H2(g)  2OH (aq) , E  0 / 83V‬‬
‫‪ ‬محلول پیرامون کاتد‪ ،‬رنگ کاغذ ‪ pH‬را قرمز میکند‪.‬‬
‫‪ SiO2(s) ‬آند سلول را تشکیل میدهد و اکسایش مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬با انجام واکنش در سلول‪ pH ،‬محلول پیرامون آند‪ ،‬کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪ SiO2(s)  2H2(g) ‬است‪.‬‬
‫‪ ‬معادله کلی واکنش سلول‪ ،‬بهصورت )‪ Si(s)  2H2O(l‬‬
‫‪ ‬از معایب این سلول میتوان به بازده کم‪ emf ،‬کم و سرعت پایین انجام واکنش در آن اشاره کرد‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫الکتروشیمی و استوکیومتری‬

‫‪ :392‬اگر در واکنش محلولی از نقره نیترات با تیغهاي از فلز مس‪ ،‬پس از گذشت مدت زمانی‪ ۰/5 ،‬مول الکتـرون بـین‬
‫گونه اکسنده و کاهنده مبادله شود‪ ،‬جرم تیغهي مس چند گرم تغییر کرده است؟ )‪(Cu  64,Ag  108g.mol 1‬‬
‫(فرض کنید که تمام ذرات نقره بر سطح تیغة مس نشسته است‪).‬‬
‫‪38‬‬
‫‪١٦‬‬
‫‪54‬‬
‫‪١۹‬‬

‫‪ :393‬با توجه به شکل داده شده‪ ،‬که سلول استاندارد (آلـومینیم – روي) را نشـان میدهـد‪ ،‬اگـر حجـم هریـک از‬
‫محلولهاي الکترولیت دو لیتر باشد و پس از گذشت ‪ 3۰‬ثانیه از آغاز واکنش ‪ 5/4‬گرم از جرم تیغه آند کاسـته شـده باشـد‪،‬‬
‫غلظت یون روي در نیمسلول سمت راست در ثانیه ‪ ،3۰‬چند موالر است؟ )‪(Zn  65,Al  27 :g / mol‬‬
‫‪١/7‬‬
‫‪۰/85‬‬
‫‪۰/7‬‬
‫‪۰/35‬‬

‫‪ :394‬اگر در سلول سوختی هیدروژن ـ اکسیژن‪ ٦۰ ،‬گرم گاز در کاتد سلول مصرف شود‪ ،‬چند مول الکترون در مـدار‬
‫بیرونی جریان مییابد؟ )‪(H  1 , O  16 :g  mol1‬‬
‫‪7/5‬‬
‫‪١5‬‬
‫‪٦۰‬‬
‫‪3۰‬‬
 ‫‪12‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫خوردگی‬

‫‪ :395‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬

‫‪ ‬هنگامی که فلزها در هواي مرطوب قرار بگیرند‪ ،‬اغلب اکسایش یافته و به شکل اکسید درمیآیند کـه بـه ایـن فرآینـد‬
‫خوردگی میگویند‪.‬‬
‫‪ ‬اکسیژن با پتانسیل کاهشی مثبت‪ ،‬تنها میتواند فلزات داراي پتانسیل کاهشی منفی را اکسید کند‪.‬‬
‫‪ ‬زنگ زدن آهن‪ ،‬یک واکنش اکسایش است و در آن عدد اکسایش آهن‪ ،‬طی تشکیل زنگ آهن‪ ٢ ،‬واحد افزایش مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬پتانسیل کاهشی استاندارد اغلب فلزها برخالف پتانسیل کاهشی اکسیژن منفی است‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :396‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬

‫‪ ‬در فرآیند خوردگی آهن‪ ،‬هر مول آهن طی دو مرحله اکسایش مییابد و عدد اکسایش آن ‪ ،‬ابتدا به ‪ +٢‬و سـسس بـه ‪+3‬‬
‫تغییر میکند‪.‬‬
‫‪ ‬فرآورده نهایی خوردگی آهن‪ ،‬زنگ آهن است که به صورت )‪ Fe(OH)2(s‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫‪ O2(g)  2H2O(l)  4e ‬است‪.‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ ‬نیم واکنش کاهش در فرایند اکسایش آهن به صورت )‪ 4OH (aq‬‬
‫‪ ‬در واکنش کلی زنگ زدن آهن ‪ ١٢‬مول الکترون مبادله میشود‪.‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ :397‬با توجه به ‪ E‬هاي داده شده‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬

‫‪‬قدرت اکسندگی اکسیژن در میحطهاي اسیدي و خنثی‪ ،‬از قدرت اکسندگی کاتیونهاي فلزات نجیب‪ ،‬کمتر است‪.‬‬
‫‪‬فلز ‪ ،Fe‬در محیط اسیدي شدیدتر از محیط خنثی دچار خوردگی میشود‪.‬‬
‫‪‬در محیط اسیدي فلز ‪ Cu‬برخالف طال و پالتین دچار اکسایش میشود‪.‬‬
‫‪‬در شرایط یکسان میزان خوردگی آهن بیشتر از خوردگی مس خواهد بود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
 ‫‪13‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :398‬اگر دو فلز در حضور رطوبت و اکسیژن هوا درتماس با یکدیگر قرار بگیرند‪ ،‬نوعی سلول گـالوانی میـان آنهـا‬
‫بوجود میآید که در آن‪ ،‬فلز با ‪ E0‬کوچکتر نقش ‪ ...............‬را ایفا میکند و ‪ ................‬و فلز با ‪ E0‬بزرگتـر‪ ،‬نقـش ‪ ...............‬را‬
‫بازي میکند و ‪. .....................‬‬
‫آند – اکسایش مییابد – کاتد‪ -‬کاهش مییابد‬
‫کاتد – کاهش – آند‪ -‬اکسایش مییابد‬
‫کاتد – محافظت میشود – آند‪ -‬اکسایش مییابد‬
‫آند – اکسایش مییابد – کاتد‪ -‬محافظت میشود‬

‫‪ :399‬با توجه به مقدار ‪ E‬نیمواکنشهاي زیر‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬درست است؟‬
‫‪O2(g)  2H2O(l)  4e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫)‪ 4OH (aq‬‬ ‫‪E0   0 / 40V‬‬
‫‪Zn2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Zn(s) , E   0 / 76V‬‬
‫‪Fe2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Fe(s) , E   0 / 44V‬‬
‫‪Mg2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Mg(s) , E   2 / 37V‬‬
‫‪Cu2 (aq)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Cu(s) , E   0 / 34V‬‬
‫‪‬درصورت تماس ‪ Mg‬با آهن در هواي مرطوب‪ Mg ،‬اکسیدشده و آهن از خوردگی محافظت میشود‪.‬‬
‫‪‬در صورت تماس ‪ Zn‬با آهن در هواي مرطوب‪ Zn ،‬اکسایش مییابد و ‪ Fe2‬کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪‬در صورت تماس بین ‪ Mg‬و ‪ Cu‬در هواي مرطوب‪ ،‬الکترونهاي حاصل از اکسایش ‪ ،Mg‬اتمهاي اکسیژن را میکاهند‪.‬‬
‫‪‬در صورت تماس آهن با ‪ Cu‬در هواي مرطوب‪ ،‬فرآیند خوردگی آهن تسریع خواهد شد‪.‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ :400‬چند مورد از مطالب زیر درباره حلبی نادرست است؟‬

‫‪ ‬در صورت خراشیده شدن در حضور رطوبت و هوا‪ Fe ،‬نقش آنـد را دارد و خـورده میشـود و ‪ Sn‬نقـش کاتـد را دارد و‬
‫محافظت میشود‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت خراشیده شدن در حضور رطوبت و هوا‪ ،‬قلع اکسایش یافته و از آهن محافظت میشود‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت خراشیده شدن در حضور رطوبت و هوا‪ ،‬آهن شدیدتر و سریعتر از آهن خالص دچار خوردگی میشود‪.‬‬
‫‪ ‬آلیاژي است که براي ساختن قوطی هاي نگه داري مواد غذایی استفاده می شود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬
 ‫‪14‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :401‬با توجه به شکل که قطعهاي از نوعی آهن خراشیده شده در حضور رطوبت و هوا را نشانمیدهد‪ ،‬چنـد مـورد از‬
‫مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ ‬اگر ‪ M‬فلز روي باشد‪ ،‬آهن گالوانیزه را نشان میدهد که در ساخت کانال کولر و تانکرآب‪،‬‬
‫کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪ ‬اگر ‪ M‬فلز روي باشد‪ ،‬کاتیونهاي ‪ Zn2‬وارد قطره آب میشـوند و از آهـن محافظـت‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ ‬اگر ‪ M‬فلز قلع باشد‪ ،‬نیم واکنش اکسایش در آن همانند نیمواکنش اکسایش در فرایند خوردگی آهن است‪.‬‬
‫‪ O2(g)  2H2O(l)  4e ‬است‪.‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ ‬اگر ‪ M‬فلز قلع و یا روي باشد‪ ،‬نیم واکنش کاهش در آن به صورت )‪ 4OH  (aq‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫سلول الکترولیتی‬

‫‪ :402‬چند مورد از مطالب زیر درباره سلولهاي الکترولیتی درست است؟‬

‫‪ ‬با اعمال ولتاژ بیرونی و عبور جریان برق‪ ،‬واکنشی از نوع اکسایش ـ کاهش‪ ،‬درخالف جهت طبیعی آن پیش میرود‪.‬‬
‫‪ ‬الکترودها اغلب گرافیتی هستند و الکترولیت سلول میتواند یک محلول یونی و یا یک ترکیب یونی مذاب باشد‪.‬‬
‫‪ ‬در آنها همانند سلولهاي گالوانی‪ ،‬نیمواکنش اکسایش در سطح آند و نیمواکنش کاهش در سطح کاتد انجام میشود‪.‬‬
‫‪ ‬در آنها همانند سلولهاي گالوانی‪ ،‬الکترونها از سمت آند به سمت کاتد میورند‪.‬‬
‫‪ ‬در آنها برخالف سلولهاي گالوانی‪ ،‬آند قطب مثبت و کاتد قطب منفی سلول است‪.‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪ :403‬با توجه به شکل داده شده که برقکافت سدیم کلرید مذاب را نمایش میدهد‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪e‬‬ ‫‪ ‬جهت حرکت الکترونها به درستی نمایش داده شده است‪.‬‬

‫‪e‬‬
‫‪ ‬قطب مثبت و منفی باتري درست نمایش داده شده است‪.‬‬
‫‪ ‬الکترود سمت چپ آند سلول است‪.‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ ‬الکترود سمت راست کاتد سلول است‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :404‬با توجه به برقکافت سدیم کلرید مذاب در سلول الکترولیتی‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ ‬از آنجایی که کاتیون سدیم از اتم آن بسیار پایدارتر است‪ ،‬براي تهیه سدیم باید انرژي زیادي مصرف کرد‪.‬‬
‫‪ Na (aq)  e ‬انجام میشود‪.‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ ‬در اطراف الکترود متصل به قطب منفی باتري در سلول‪ ،‬نیمواکنش )‪ Na(aq‬‬
‫‪ ‬در واکنش کلی سلول‪ ،‬واکنشدهندهها پایدارتر از فرآوردهها هستند‪.‬‬
‫‪ ‬اگر مقداري کلسیم کلرید به الکترولیت سلول افزوده شود‪ ،‬انرژي الزم براي برقکافت )‪ NaCl(l‬خالص‪ ،‬بیشتـر از انـرژي‬
‫مصرفشده در سلول خواهد بود‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

 ‫‪15‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :405‬در فرآیند تهیه منیزیم از آب دریا‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ ‬ابتدا یون منیزیم موجود در آب دریا را بهصورت ماده جامد و نامحلول )‪ Mg(OH)2(s‬رسوب میدهند‪.‬‬
‫‪ MgCl2(aq) ‬حاصل از واکنش منیزیم هیدروکسید و هیدروکلریکاسید‪ ،‬برقکافت میشود‪.‬‬
‫‪ 2Cl (l) ‬در کاتد سلول است‪.‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ ‬گاز کلر تولید شده در سلول‪ ،‬حاصل از نیمواکنش ‪ Cl2(g)  2 e‬‬
‫‪ Mg(l) ‬تولید شده نسبت به الکترولیت )‪ ، MgCl2(l‬سبکتر است و روي سلول قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :406‬شکل زیر سلول الکترولیتی فرآیند هال را نشان میدهد‪ .‬با توجه به آن چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ X ‬آند گرافیتی سلول است که در واکنش شرکت کرده و اکسایش مییابد‪.‬‬
‫‪Al3 (l)  3e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬‫‪ Z ‬کاتد گرافیتی سلول است که نیمواکـنش )‪ Al(l‬‬
‫در سطح آن انجام میشود‪.‬‬
‫‪ B ‬الکترولیت مذاب سلول است که نسبت به آلومینیم مذاب )‪ ،(A‬چگـالی‬
‫بیشتري دارد‪.‬‬
‫‪‬مجموع ضرایب استوکیومتري مواد در واکنش کلی سلول برابر ‪ ١٢‬است‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :407‬بهازاي مصرف ‪ ٢4۰‬مول الکترون در واکنش کلی فرآیند هال‪ ،‬چند لیتر گاز در شرایطی که حجم مولی گازها ‪٢٦‬‬
‫لیتر است بهدست میآید؟‬
‫‪5٢۰‬‬
‫‪١5٦۰‬‬
‫‪١۰4۰‬‬
‫‪78۰‬‬

‫‪ :408‬کدام مطالب زیر در رابطه با آلومینیم نادرست است؟‬

‫با توجه به پتانسیل کاهشی استاندارد آلومینیم که )‪ (1 / 66V‬است‪،‬آلومینیم نسبت بـه آهـن بـا پتانسـیل کاهشـی‬
‫استاندارد ‪ ، 0 / 44V‬سریع تر و شدیدتر دچار خوردگی میشود‪.‬‬
‫به دلیل کم بودن فلز آلومینیم در طبیعت بهصورت خالص‪ ،‬باید آن را از برقکافت نمکهاي مذاب آلومینیم تهیه کرد‪.‬‬
‫براي تهیهي قوطیهاي آلومینیومی از قوطیهاي آلومینیومی کهنه‪ ،‬به ‪ 7‬درصد انـرژي الزم بـراي تهیـه همـان تعـداد‬
‫قوطی از فرآیند هال نیاز داریم‪.‬‬
‫ب‪ ،‬پ‬ ‫آ‪ ،‬پ‬ ‫آ‪ ،‬ب‪ ،‬پ‬ ‫آ‪ ،‬ب‬
 ‫‪16‬‬ ‫دکتر رضا بابایی|جزوه شماره (‪ | )10‬فصل ‪ 2‬دوازدهم‬

‫‪ :409‬با توجه به شکل که به برقکافت آب مربوط است‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪ ‬الکترود ‪ A‬به قطب مثبت باتري متصل است و نقش آند را دارد‪.‬‬
‫‪ 2H2O(l) ‬اسـت و در‬ ‫‪ ‬گاز اکسیژن‪ ،‬حاصل از نیمواکنش آنـدي ‪  4e‬‬
‫)‪ O2(g)  4H(aq‬‬
‫الکترود ‪ A‬تولید میشود‪.‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪ ‬حجم گاز تولیدشده در کاتد ‪ ٢‬برابر حجم گاز تولیدشده در آند است‪.‬‬
‫‪2H2O(l)  2e ‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪ H2(g)  2OH(aq‬‬ ‫‪ ‬گاز هیدروژن‪ ،‬حاصـل از نیمواکـنش کاتـدي‬
‫باتري‬
‫است و در الکترود ‪ B‬تولید میشود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :410‬با توجه به برقکافت آب‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ ‬الکترونهاي حاصل از اکسایش آب در آند‪ ،‬مولکولهاي آب را در الکترود مثبت میکاهند‪.‬‬
‫‪ ‬رنگ کاغذ ‪ pH‬در اطراف آند‪ ،‬به رنگ قرمز و در محلول اطراف کاتد‪ ،‬به رنگ آبی در میآید‪.‬‬
‫‪ ‬واکنش کلی انجام شده در آن‪ ،‬عکس واکنش انجام شده در سلول سوختی است‪.‬‬
‫‪ ‬شمار اندک یونها در آب خالص‪ ،‬براي عبور جریان الکتریسیته از آن کافی نبوده‪ ،‬بنابراین به آن اندکی الکترولیت میافزایند‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪ :411‬شکل زیر نماي درستی از سلول مربوط به آبکاري کلید فوالدي با فلز نقره را نشان میدهد؛ با توجه بـه آن‪ ،‬چنـد‬
‫مورد از مطالب زیر درست است؟‬
‫‪ ‬کلید فوالدي کاتد سلول است و ‪ B‬قطب منفی باتري است‪.‬‬
‫‪  2e ‬‬
‫)‪ Fe2(aq‬است‪.‬‬ ‫‪ ‬نیمواکنش کاتدي آن )‪ Fe(s‬‬
‫‪ ‬در نیمواکنشهاي اکسایش و کاهش بهترتیب فلز نقره مصرف و تولید میشود‪.‬‬
‫‪ ‬اگر کلید فوالدي به قطب ‪ A‬باتري متصل شود‪ ،‬اکسایش مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬آند این سلول همانند آند سلول هال‪ ،‬با گذشت زمان خورده میشود و غلظت کاتیون نقـره‬
‫در سلول تقریبا ثابت میماند‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٢‬‬