‫مدل محاسباتی شارژ کوره با هدررفت عناصر و مواد برای ذوبگیری آلیاژها‪،‬‬

‫موردمطالعه‪ :‬ذوبگیری فوالد منگنزدار‬

‫‪2‬‬
‫امین جعفری رامیانی‪ ،1‬درسا یوسفی‬
‫‪1‬و ‪ 2‬دانشکده مهندسی مواد و متالورژی‪ ،‬دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک تهران)‬

‫چکیده‬
‫هدررفت مواد و عناصر در کورههای ذوب آلیاژ‪ ،‬پیش از آنکه یک چالش اقتصادی و زیستمحیطی‬
‫باشد‪ ،‬یک مساله حلنشده مهندسی و علمی است‪ .‬هنوز نمیتوان وزن مواد شارژ ورودی کوره را با‬
‫اطمینان محاسبه نمود‪ ،‬و حتی اگر دقیقاً بدانیم مواد ورودی چه و چقدر بوده‪ ،‬هنوز نمیتوان با دقت‬
‫پیشبینی کرد که ترکیب ذوب چه خواهد شد‪ .‬برای تهیه ذوب هر آلیاژ‪ ،‬اگرچه کارها با تخمین پیش‬
‫میرود‪ ،‬اما همواره فرد ناچار است با سعی و خطا ذوب را اصالح کند‪ ،‬که زمانبر و هزینهبر است و خود‬
‫باعث هدررفتهای دیگر و هزینهی بیشتر میشود‪ .‬بنابراین ضرورت‪ ،‬پژوهش حاضر با هدف توسعه یک‬
‫مدل محاسباتی شارژ کوره‪ ،‬که هدررفت مواد و عناصر در مقیاس صنعتی را دربربگیرد‪ ،‬انجام شد‪ .‬یک‬
‫مسئله نمونه برای شارژ و ذوبگیری فوالد آلیاژی منگنزدار در کوره القایی یک تنی طرح شد‪ .‬مدل‬
‫ریاضی بر اساس موازنه جرم و برنامهریزی خطی و بهینهسازی وزن مواد شارژ برای کمترین هزینه‪،‬‬
‫هدررفت مواد و عناصر و ضرایب هدررفت معرفی و در مدل وارد شدند‪ .‬روش حل مدل و الگوریتم‬
‫محاسبات معرفی گردید‪ .‬در پی آن نتایج کارکرد مدل برای مورد مطالعاتی ذوبگیری فوالد ‪AISI 1330‬‬
‫ارایه شد و نتایج در قالب وزن و هزینه مواد بار ورودی کوره برای دو حالت با هدررفت و بدون هدررفت‬
‫مقایسه و بحث شدند‪.‬‬

‫کلمات کلیدی‪ :‬ذوبگیری‪ ،‬بهینهسازی‪ ،‬محاسبه شارژ‪ ،‬کوره‪ ،‬هدررفت‪ ،‬موازنه جرم‬

‫‪1‬‬
‫‪ajafari@aut.ac.ir‬‬
‫سمپوزیوم فوالد ‪89‬‬ ‫‪559‬‬

‫مقدمه‬
‫موضوع محاسبه بار کوره برای ذوبگیری هنوز یک مساله حلنشده است‪ .‬حدود نیمی از کل هزینه تولید‬
‫محصوالت فلزی در ذوبگیری و عمدهی آن هزینه انرژی و مواد است [‪ .]2 ,1‬برای کاهش این هزینه تالش‬
‫میشود [‪ ،]7-2‬اما همواره هدررفت مواد و عناصر هزینه را افزایش میدهد [‪ .]2‬در صنایع‪ ،‬کار محاسبه باردهی‬
‫(شارژ) کوره با تخمین پیش میرود [‪ ،]8‬حداقل دو بار آنالیز ذوب الزم دارد و با سعی و خطا ترکیب ذوب‬
‫اصالح میشود؛ این زمانبر و هزینهبر است و خود باعث هدررفت بیشتر میشود‪ .‬مدلهایی برای کوره قوس‬
‫الکتریک ‪ EAF‬ارایه شده [‪ ]11 ,9‬که کمتر به هدررفت اشاره میکنند و برای کورههای القایی‪ ،‬که در صنعت‬
‫تعداد آنها بیشتر است‪ ،‬تالش کمتری برای پیشبینی و کنترل هدررفت مواد یافت میشود‪.‬‬
‫هدررفت مواد در ذوبگیری‪ ،‬بهصورت ایجاد سرباره‪ ،‬گاز و جذب در نسوز کوره روی میدهد‪ .‬این‬
‫هدررفتها هم مواد غیرفلزی (ناخالصی بار ورودی) را شامل میشود و هم عناصر فلزی مورد نیاز ذوب را با‬
‫خود میبرد [‪ ]12 ,11‬که در بسیاری از محاسبات بار کوره هدررفتها نادیده گرفته میشوند‪ .‬سیدو و همکاران‬
‫[‪ ]11‬برنامهای برای ذوبگیری چدن ارایه کردندکه نمیتوان آن را برای آلیاژهای دیگر بهکار برد‪ .‬جعفری و‬
‫همکاران [‪ ]8‬روشهای رایج سنتی‪ ،‬ماتریسی و بهینهسازی برای محاسبه بار کوره را مقایسه کردهاند‪.‬‬
‫ژیاکوفسکی [‪ ]11‬به عدم اطمینان در ترکیب مواد اشاره و یک روش منطق فازی برای اصالح ذوب ارایه نموده‬
‫و در جای دیگر [‪ ]11‬الگوریتم بهینهسازی شارژ برای کمترین قیمت را معرفی کرده است‪ .‬مساله محاسبه بار‬
‫کوره اساسا یک مساله بهینهسازی [‪ ]11‬است که با در نظر گرفتن هدررفت عناصر در معادالت موازنه جرم‬
‫میتواند پیچیده و غیرخطی شود‪ .‬در پژوهش حاضر تالش بر این بوده که یک مدل ریاضی عمومی محاسبه بار‬
‫کوره برای ذوب آلیاژها‪ ،‬با درنظرگرفتن هدررفت مواد و عناصر ارایه شود‪ .‬با این هدف بر روی یک نمونه‬
‫صنعتی ذوبگیری فوالد منگنزدار‪ ،‬مدل محاسباتی شارژ کوره ارایه شد و مورد آزمایش قرار گرفت‪ .‬در این‬
‫مقاله دستگاه نامعادالت ریاضی بیانگر موازنه جرم‪ ،‬هدررفت مواد و عناصر و بهینهسازی شارژ برای کمترین‬
‫هزینه به همراه روش حل آن معرفی شده است‪ .‬همچنین نتایج بهدستآمده از محاسبات مدل برای ذوبگیری‬
‫فوالد منگنزدار ارایه و بحث شده است‪.‬‬

‫روش پژوهش‬
‫تعریف مساله‪ .‬مساله ذوبگیری فوالد کربنی منگنزدار ‪ AISI 1330‬با کد استاندارد ‪ ASTM A487-4A‬در‬
‫کوره القایی ‪ 1‬تن مد نظر است (این یک مثال و آزمایش بوده و میتواند هر آلیاژی باشد)‪ .‬وزن ذوب‪ ،‬محدوده‬
‫ترکیب استاندارد‪ ،‬قیمت و ترکیب شیمیایی مواد اولیه معلوم است‪ .‬مواد شارژ شامل قراضه فوالد‪ ،‬قراضه فوالد‬
‫ضدزنگ‪ ،‬گرافیت‪ ،‬فرومنگنز‪ ،‬نیکل و سیلیسیم است (با قیمت معلوم)‪ .‬پرسش این است که چه وزنی از هر یک‬
‫‪558‬‬ ‫مدل محاسباتی شارژ کوره با ‪...‬‬

‫از مواد اولیه در کوره شارژ شود تا (‪ )1‬ترکیب مذاب در محدوده استاندارد قرار گیرد‪ )2( ،‬کمترین هزینه برای‬
‫مواد اولیه صرف شود‪ )1( ،‬هدررفت عناصر و مواد در نظر گرفته شود‪ .‬شکل ‪ 1‬شمایی از فرایند ذوبگیری در‬
‫کوره را نشان میدهد‪ .‬درصد هدررفت عناصر از مرجع [‪ ]12‬اقتباس شده و برای منگنز‪ ،‬سیلیکون و کربن بیشتر‬
‫است‪ .‬آنالیز ذوب مجهول است‪ .‬جدول ‪ 1‬دادههای مساله را نشان میدهد‪ .‬قیمتها و ناخالصیها تقریبی و‬
‫فرضی است‪ .‬مطابق توصیف ارایه شده‪ ،‬اینیک مساله بهینهسازی از دسته برنامهریزی خطی شبهاستاندارد است‬
‫که مدل ریاضی آن را میتوان بهصورت زیر در سه رابطه نوشت؛ (‪ )1‬تابع هدف‪ )2( ،‬موازنه جرم‪ )1( ،‬قیدها‪:‬‬
‫‪Minimize PT   PjMW jM‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪C W‬‬ ‫‪ij‬‬ ‫‪j‬‬
‫‪M‬‬
‫‪ m iW Melt  m iLoss W Slag‬‬
‫‪M‬‬
‫‪W Ref‬‬
‫‪M‬‬
‫‪W GaMs ‬‬ ‫(‪)2‬‬
‫‪j‬‬

‫‪m i  m i  m i‬‬
‫‪0  m , m  m , m  1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪‬‬
‫‪ C ij  1 , 0  C ij  1‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪ i‬‬
‫‪W M W M W‬‬
‫‪Melt W Slag W Ref W Gas , W j  0‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪‬‬
‫‪ j‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪Tot‬‬

‫نماد ‪ i‬و ‪ j‬به ترتیب نشانگر عناصر و مواد بار است‪ .‬تابع هدف مساله کمینهکردن هزینه مواد ‪ PT‬است‪.‬‬
‫رابطه (‪ )2‬بیان میکند که مجموع جرم هر عنصر ‪ i‬در تمام مواد ورودی ‪ j‬برابر با جرم عنصر در مذاب‬
‫بهاضافهی جرم هدررفته عنصر در سرباره‪ ،‬نسوز یا گاز است‪ .‬به تعداد عنصرها موازنه جرم وجود دارد‪ .‬وزن‬
‫‪M‬‬
‫‪ ،W Slag‬نسوز‬ ‫خالص هر ورودی ‪ W jM‬و فلز خروجی شامل وزن مذاب ‪ W Melt‬و وزن فلز هدررفته به سرباره‬
‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪ W Gas‬مجهول است (وزن کل سرباره‪ ،‬نسوز و گاز‪ ،‬شامل مواد غیرفلزی در این رابطه موردنظر‬ ‫‪ W Ref‬و گاز‬
‫نیست)‪ .‬ترکیب مواد اولیه ‪ ،C ij‬درصد وزنی عناصر ذوب ‪ m i‬و درصد وزنی عناصر هدررفته در کل سرباره‪،‬‬
‫نسوز و گاز ‪ m iLoss‬است‪ .‬درصد هدررفت کلی هر عنصر ‪ L i‬معلوم فرض میشود‪ .‬رابطه (‪ )1‬قیدهای مسئله‬
‫است که بیان میکند درصد وزنی هر عنصر در ذوب‪ ،‬در محدوده استاندارد ] ‪ [m i , m i‬قرار گیرد‪.‬‬
‫روش حل‪ .‬روش حل مساله بدون هدررفت مواد و عناصر در مقاله [‪ ]8‬شرح داده شده است‪ .‬با وجود‬
‫ناخالصی مواد‪ ،‬اولین نکته‪ ،‬افزایش قیمت خالص در تابع هدف است‪ .‬هزینه مواد خالص‪ ،‬عالوه بر قیمت خرید‪،‬‬
‫شامل هزینههای پنهان کارگاهی مانند ناخالصی‪ ،‬فراوری‪ ،‬جداسازی‪ ،‬جابجایی و اشغال فضا است [‪ .]1‬با‬
‫چشمپوشی از سایر هزینهها‪ ،‬غیر از هدررفت مواد (ناخالصی)‪ ،‬قیمت خالص فلز ‪ PjM‬اینچنین محاسبه میشود‪:‬‬
‫‪Pj‬‬
‫‪PjM ‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪1 K j‬‬
‫کسر وزنی ناخالصی غیرفلزی در بار است‪ .‬اما جدا از‬ ‫و‪Kj‬‬ ‫قیمت بار مواد (قیمت خرید)‬ ‫‪Pj‬‬ ‫که‬
‫ناخالصیهای غیرفلزی‪ ،‬عناصر فلزی نیز با ضریب ‪ Li‬جذب سرباره‪ ،‬نسوز یا گاز میشوند‪ .‬بااینوجود‪ ،‬مجموع‬
‫سمپوزیوم فوالد ‪89‬‬ ‫‪560‬‬

‫فلز ورودی کوره برابر با وزن مذاب نیست ‪ . W Melt W TotM‬در مورد هدررفت هر عنصر میتوان نوشت‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Li  C ijW jM   m iLoss W Slag‬‬
‫‪M‬‬
‫‪‬‬
‫‪W Ref‬‬
‫‪M‬‬
‫‪W Gas‬‬
‫‪M‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪ j‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪W‬‬
‫‪1  Li   C ijw j   m i Melt‬‬
‫‪M‬‬
‫(‪)1‬‬
‫‪ j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪W Tot‬‬

‫‪C ijw j  mi‬‬

‫‪j‬‬
‫‪, w j  1‬‬
‫‪j‬‬
‫(‪)7‬‬
‫‪m i W Melt‬‬
‫‪m i ‬‬ ‫(‪)8‬‬
‫‪1  Li  W TotM‬‬
‫‪m i  m i‬‬
‫‪1  Li   m‬‬ ‫(‪)9‬‬
‫‪i‬‬
‫‪F‬‬
‫‪m i  m i  m i‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪m i  m i‬‬ ‫‪, m i  m i‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫‪1  Li ‬‬ ‫‪1  Li ‬‬
‫‪M‬‬
‫‪ W Tot‬حاصل شده و لذا مساله به فرم برنامهریزی خطی‬ ‫رابطه (‪ )1‬از تفریق (‪ )1‬از (‪ )2‬و تقسیم دو طرف بر‬
‫‪ w j W jM W Tot‬کسر وزنی خالص مواد و ‪ m i‬کسر وزنی‬
‫‪M‬‬
‫کالسیک [‪ ]11‬رابطه (‪ )7‬در میآید‪ .‬در اینجا‬
‫هر عنصر در کل ورودی است‪ .‬اگر هدررفت وجود نمیداشت ‪ m i  m i‬میبود‪ ،‬اما باوجود هدررفت‪m i ،‬‬
‫‪ F W Melt W Tot‬نسبت وزن ذوب به کل وزن فلز ورودی است‪، 0  F  1 ،‬‬
‫‪M‬‬
‫از ‪ m i‬فاصله میگیرد‪ .‬فاکتور‬
‫که از آن ‪ m i  m i (1  Li ) F‬بدست میآید‪ .‬برای موازنه جرم به فرم رابطه (‪ ،)7‬قیدها برای ‪ m i‬اصالح‬
‫شده است‪ .‬چالش دیگر فاکتور ‪ F‬مجهول است‪ .‬برای آن‪ ،‬جمع رابطه (‪ )1‬برای مجموع تمام عناصر میگوید‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪mi‬‬
‫‪  C‬‬ ‫‪ij‬‬ ‫‪w j   ‬‬
‫‪‬‬‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪‬‬
‫‪F‬‬ ‫(‪)12‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪mi ‬‬
‫‪F  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫‪ i 1  Li  ‬‬
‫فاکتور ‪ F‬خود وابسته به جواب ‪ m i‬است و مساله را غیرخطی میکند‪ .‬الگوریتم پیشنهادی برای حل مساله‬
‫در برگ گسترده و به کمک حلگر اکسل بهاینترتیب اجرا شد؛ (الف) ماتریس ضرایب مطابق رابطه (‪)7‬‬
‫تشکیل و بار اول بدون هدررفت ‪ ، m i  m i‬برای تابع هدف (‪ )1‬و شرط (‪ )1‬بهینهسازی انجام و ‪ m i‬های اولیه‬
‫به دست آمد‪( .‬ب) با ‪ m i‬حاصل‪ ،‬از رابطه (‪ )11‬مقدار ‪ F‬محاسبه شد و از رابطه (‪ )11‬مقادیر کمینه و بیشینه‬
‫‪ m i‬و ‪ m i‬اصالح شد‪( .‬پ) با قید اصالحشده‪ ،‬بار دیگر برای تابع هدف (‪ )1‬و قیدهای (‪ )11‬و ماتریس‬
‫ضرایب (‪ )7‬بهینهسازی حل شد و کسر وزنی ‪ w j‬و ‪ m i‬به دست آمد‪( .‬ت) برای اطمینان از همگرایی‪ ،‬مقادیر‬
‫‪ m i‬از ‪ m i‬و ‪ F‬از (‪ )11‬دوباره محاسبه و با مقدارهای قبل مقایسه شد‪ .‬با داشتن وزن ذوب ‪ W Melt‬و فاکتور‬
‫‪561‬‬ ‫مدل محاسباتی شارژ کوره با ‪...‬‬

‫‪M‬‬
‫‪ W Tot‬از (‪ )11‬و وزن خالص مواد ورودی ‪ W jM‬و سپس وزن ناخالص مواد ورودی‬ ‫‪ ، F‬وزن کل فلز ورودی‬
‫به دست آمد‪:‬‬
‫‪W jM‬‬
‫‪Wj ‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫‪1 K j‬‬

‫نتایج و بحث‬
‫نتایج مدل محاسباتی شارژ کوره برای دو حالت بدون هدررفت و با هدررفت برای ذوبگیری فوالد‬
‫آلیاژی منگنزدار در کوره القایی ‪ 1‬تنی در شکل ‪ 2‬ارایه شده است‪ .‬نمودار وزن هر یک از مواد را برای این دو‬
‫حالت نشان میدهد‪ .‬در جدول همراه شکل ‪ ،2‬درصد وزنی و وزن مواد‪ ،‬قیمت ناخالص مواد‪ ،‬هزینه ذوب و‬
‫ترکیب مذاب برای دو حالت آمده است‪ .‬مشاهده میشود که قیمت ناخالص بدون هدررفت‪ ،‬برابر با قیمت‬
‫خرید مواد است‪ .‬اما اگر هدررفت مواد دیده شود‪ ،‬قیمت ناخالص مواد بیشتر از قیمت خرید خواهد بود‪.‬‬
‫در مقایسه دو حالت‪ ،‬وزن بیشتری از مواد اولیه با وجود هدررفت نیاز است و محاسبات پیشبینی میکند که‬
‫حدود ‪ 79 kg‬بیش از وزن مذاب موردنظر‪ ،‬مواد اولیه الزم است‪ .‬نتایج همچنین به این نکته اشاره دارد که‬
‫کسری هدررفت مواد را از بار گرانقیمت (یعنی نیکل) برداشت نکند (چرا که مدل بر روی هزینه بهینهسازی‬
‫میکند) و وزن نیکل را افزایش ندهد‪ .‬در ردیف هزینه پیشبینی شده که هزینه مواد ذوب از ‪( 332 $‬بدون‬
‫هدررفت) به حدود ‪( 376 $‬با هدررفت) برسد‪ .‬بهعبارتدیگر مدل پیشبینی کرده که هدررفت مواد و عناصر‬
‫در مجموع حدود ‪ 13 %‬هزینه مواد را افزایش دهد‪.‬‬

‫جمعبندی‬
‫در این پژوهش مدل محاسباتی شارژ کوره برای ذوبگیری آلیاژها احتساب هدررفت مواد و عناصر‬
‫براساس بهینهسازی برای کمترین هزینه ارایه شد‪ .‬یک نمونه مساله ذوبگیری فوالد منگنزدار در کوره طرح و‬
‫حل شد‪ .‬نتایج مدل شامل ترکیب ذوب‪ ،‬وزن مواد بار و هزینهی مواد برای دو حالت‪ ،‬بدون هدررفت و با‬
‫هدررفت ارایه گردید‪ .‬نتایج نشان داد که نسبت وزنی مواد ورودی با وجود هدررفت تغییر میکند‪ .‬مدل ارایه‬
‫شده ابزاری مفید برای برنامهریزی ذوبگیری‪ ،‬تصمیمگیری خرید و پیشبینی هزینه تولید است‪.‬‬

‫قدردانی‬
‫از دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر قدردانی میگردد‪.‬‬
‫سمپوزیوم فوالد ‪89‬‬ ‫‪562‬‬

‫مراجع‬
‫‪[1] Rao, Metal Casting: Principles and Practice. New Delhi: New Age Int., 2007.‬‬
‫[‪ ]2‬ممیزی انرژی و راهکارهای کاهش مصرف انرژی‪ ،...‬سازمان بهرهوری انرژی ایران (سابا) ‪.1191‬‬
‫[‪ ]1‬صدرنژاد‪ ،‬سرکمری‪ ،‬شبیهسازی فرایند تولید فوالد در کوره القایی‪ ،‬سمپوزیوم فوالد‪ ،‬اهواز ‪.1179‬‬
‫[‪ ]1‬نجف زاده‪ ،‬کبریایی‪ ،‬بیاتی‪ ،‬جبار‪ ،‬بازیافت حرارت در صنایع فوالد‪ ...‬همایش ملی انرژی‪ ،‬تهران‪.1181 ،‬‬
‫[‪ ]1‬جعفری‪ ،‬جعفری‪ ،‬خسرویراد‪ ،‬شبیهسازی عددی فرایند شارژ‪ ،...‬سمپوزیوم فوالد‪ ،‬کیش‪.1191 ،‬‬
‫[‪ ]1‬صدرنژاد‪ ،‬پرویزی‪ ،‬بهینه سازی مصرف انرژی در کوره‪ ،...‬دانشگاه صنعتی شریف‪ ،‬تهران‪.1181 ،‬‬
‫[‪ ]7‬میرجلیلی‪ ،‬حسامیفر‪ ،‬شریف یزدی‪ ،‬بهینهسازی مصرف انرژی‪ ،...‬همایش ملی انرژی‪ ،‬تهران‪.1191 ،‬‬
‫[‪ ]8‬جعفری‪ ،‬میرباقری‪ ،‬ایزدی‪ ،‬زارعی‪ ،‬محاسبه عددی وزن شارژ‪ ،....‬سمپوزیوم فوالد‪ ،‬کیش‪.1191 ،‬‬
‫[‪ ]9‬فخرنبوی‪ ،‬پرویزی‪ ،‬صدرنژاد‪ ،‬خرمنیا‪ ،‬بررسی اثر افزایش شارژ داغ‪ ،...‬کنگره انجمن مهندسین متالورژی‬
‫ایران‪.‬‬
‫[‪ ]11‬فردوسی‪ ،‬صدرنژاد‪ ،‬فخرنبوی‪ ،‬پرویزی‪ ،‬همایش سوخت‪ ،‬انرژی و محیطزیست‪ ،‬پژوهشگاه مواد و‬
‫انرژی‪.1187 ،‬‬
‫[‪ ]11‬حجازی‪ ،‬انجماد و اصول متالورژیکی ریختهگری‪ ،‬چاپ ‪ ،7‬تهران‪ ،‬انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران‪،‬‬
‫‪.1187‬‬
‫‪[12] Brown, Brown, Foseco Ferrous Foundryman’s Handbook. Oxford, B-H, 2000.‬‬
‫‪[13] Seidu, Onigbajumo, Leonardo Electronic J. of Prac. & Tech., no. 27, pp. 81-97, 2015.‬‬
‫‪[14] Ziółkowski, Archives of Foundry Eng., Vol. 8, No. 3, pp. 129-132, 2008.‬‬
‫‪[15] Ziółkowski, Archives of Metall. and Mater., Vol. 58, no. 3, 2013.‬‬
‫‪[16] J. S. Arora, Introduction to Optimum Design. USA: Elsevier, Academic Press, 2012.‬‬

‫جدول ‪ 1‬ـ نوع‪ ،‬قیمت و ترکیب مواد اولیه شارژ و محدوده ترکیب استاندارد برای تهیه ذوب در مسئله حاضر*‪.‬‬
‫قراضه‬ ‫قراضه استیل‬
‫مواد اولیه‬ ‫نیکل گرافیت‬ ‫فرومنگنز سیلیسیم‬
‫فوالد‬ ‫زنگ نزن‬ ‫هدر رفت‬ ‫ترکیب استاندارد مذاب‬
‫قیمت )‪($/kg‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,81‬‬ ‫‪1,71‬‬ ‫‪17,11‬‬ ‫‪1,21‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫عنصر)‪(Wt%‬‬ ‫)‪ASTM A487-4A (Wt%‬‬

‫ناخالصی )‪(%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬

‫عنصر‬ ‫‪Min‬‬ ‫‪Max‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪1,19‬‬ ‫‪1,18‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪2,1‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪1,1‬‬

‫‪Si‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪1,8‬‬
‫‪Mn‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Cr‬‬ ‫‪1,2‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪1,8‬‬
‫‪Ni‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1,1‬‬ ‫‪1,8‬‬
‫‪Fe‬‬ ‫باقیمانده‬ ‫باقیمانده‬ ‫باقیمانده‬ ‫‪2‬‬ ‫باقیمانده‬
‫* قیمتها از وبسایت ‪ alibaba.com‬بهدستآمده است‪ .‬این قیمتها برای نمونه آمده و قابلاستناد نیستند‪.‬‬
‫‪563‬‬ ‫مدل محاسباتی شارژ کوره با ‪...‬‬

‫شکل ‪ 1‬ـ شمایی از فرایند ذوبگیری در کوره القایی و هدررفت مواد از سه راه ‪ R ،S‬و ‪.G‬‬

‫قراضه‬ ‫قراضه استیل‬ ‫ترکیب مذاب‬

‫بدون هدر رفت‬ ‫گرافیت‬ ‫نیکل‬ ‫سیلیسیم‬ ‫فرومنگنز‬ ‫جمع‬
‫فوالد‬ ‫زنگ نزن‬ ‫)‪(%‬‬
‫)‪ (wt%‬درصد وزنی‬ ‫‪91,28‬‬ ‫‪1,19‬‬ ‫‪1,17‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,21‬‬ ‫‪1,12‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪1,11‬‬
‫)‪ (kg‬وزن ناخالص‬ ‫‪912,71‬‬ ‫‪11,81‬‬ ‫‪1,71‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪2,11‬‬ ‫‪11,21‬‬ ‫‪1111,11 Si‬‬ ‫‪1,11‬‬
‫)‪ ($/kg‬قیمت مواد‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,81‬‬ ‫‪1,71‬‬ ‫‪17,11‬‬ ‫‪1,21‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪Mn 1,11‬‬
‫هزینه ذوب‬ ‫)‪($‬‬ ‫‪281,81‬‬ ‫‪27,19‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,77‬‬ ‫‪2,17‬‬ ‫‪11,21‬‬ ‫‪991133 Cr 1,81‬‬
‫‪Ni 1,11‬‬
‫قراضه‬ ‫قراضه استیل‬
‫با هدر رفت‬ ‫گرافیت‬ ‫نیکل‬ ‫سیلیسیم‬ ‫فرومنگنز‬ ‫جمع‬ ‫‪Fe‬‬ ‫‪97,11‬‬
‫فوالد‬ ‫زنگ نزن‬
‫)‪ (wt%‬درصد وزنی‬ ‫‪91,29‬‬ ‫‪1,21‬‬ ‫‪1,17‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,17‬‬ ‫‪111‬‬
‫‪ (kg) 1121,11‬وزن ناخالص‬ ‫‪11,78‬‬ ‫‪1,79‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,21‬‬ ‫‪11,11‬‬ ‫‪1171,11‬‬
‫)‪ ($/kg‬قیمت مواد‬ ‫‪1,12‬‬ ‫‪1,82‬‬ ‫‪1,81‬‬ ‫‪17,22‬‬ ‫‪1,71‬‬ ‫‪1,11‬‬
‫هزینه ذوب‬ ‫)‪($‬‬ ‫‪121,21‬‬ ‫‪28,11‬‬ ‫‪1,11‬‬ ‫‪1,91‬‬ ‫‪1,18‬‬ ‫‪12,11‬‬ ‫‪973173‬‬
‫شکل ‪ - 2‬نتیجه مدل محاسبه بار با هدر رفت و بدون هدر رفت برای ذوبگیری ‪ 1‬تن فوالد منگنزدار‪.‬‬
‫سمپوزیوم فوالد ‪89‬‬ ‫‪564‬‬