‫بسمه تعالي‬

‫تمرين های سري اول درس ترموديناميك مواد (‪ – )1‬نيمسال اول ‪93-94‬‬

‫‪ -١‬معيار سنجش درجه حرارت بنزين ( ‪ ) B‬را بدين صورت تعريف مي‌‌كنيم كه نقطه انجماد بنزين ‪-C 5/5‬‬
‫مساوي ( ‪ ) B 0‬و نقطه جوش بنزين كه مساوي ‪ C 1/80‬است مساوي (‪ )B 100‬مي‌‌باشد‪ .‬دماي جوش‬
‫آب در اين معيار سنجش درجه حرارت چقدر خواهد بود‪.‬‬

‫‪2. The van der Waals equation of state for an imperfect gas is‬‬
‫‪‬‬ ‫‪a ‬‬
‫‪ P  2   V  b   RT‬‬
‫‪‬‬ ‫‪V ‬‬
‫‪where a and b are two constants independent of the temperature.‬‬
‫‪a. Calculate the expressions of  P T  V ,  U V  T and of the coefficient of compressibility  .‬‬
‫‪b. Assume now that a  0 and calculate the coefficient of the expansion  ,  H P  T and the difference of‬‬
‫‪C P  C V . For b  22cm3 , calculate the molar enthalpy (in cal) of the gas when its pressure is changed from 1 to‬‬
‫‪100 atm.‬‬

‫‪ ١٠ -3‬مول گاز کوره بلند با ترکيب (‪CO، 10% CO2%20‬و ‪ )N2 % 70‬به همراه ‪ ٥‬م ول گ از ط بيعي با‬
‫ت رکيب (‪H2O %٢ ،N2 %٣‬و ‪ )CH4 % ٩٥‬در داخل محفطه‌اي با حجم ‪ ١ m3‬در دم اي ‪ ٢٥ ° C‬با هم ديگر‬
‫مخلوط شده‌اند‪ .‬مطلوبست تعيين‪:‬‬
‫ب‪ -‬فشار داخل محفظه حاوي‬ ‫الف‪ -‬ترکيب شيميائي (جزء مولي) مخلوط گاز فوق‪.‬‬
‫مخلوط گاز فوق‪.‬‬
‫د‪ -‬حجم جزئي اجزاء مخلوط گاز فوق‪.‬‬ ‫ج‪ -‬فشار جزئي اجزاء مخلوط گاز فوق‪.‬‬
‫ه‪ -‬جرم مولکولي مخلوط گازي فوق‪.‬‬

‫‪ -4‬مولکول هاي يک گاز دو اتمي تمايل دارند که به اتم هاي تشکيل دهنده خود تجزيه ش وند‪ .‬مق دار درجه‬
‫تفکيک گ از دو اتمي (‪ )α‬با اف زايش درجه ح رارت اف زايش مي ياب د‪ .‬بن ابر اين در هر درجه ح رارتي گ از‬
‫مخلوطي از اجزاء تک اتمي و دو اتمي مي باش د‪ .‬اين گ از و اج زاء تک اتمي و دو اتمي تش کيل دهن ده آن‬
‫داراي رفتار ايده آل مي باشند‪ .‬اگر درجه تفکيک گاز دو اتمي به صورت نسبت جرم گ از تک انمي تش کيل‬
‫‪m‬‬
‫شده (‪ )١ m‬به جرم گاز مخلوط گازي (‪ )m‬به صورت‪  1 :‬تعريف ش ود‪ .‬ث ابت کنيد معادله ح الت‬
‫‪m‬‬
‫مخلوط گازي فوق از رابطه‪:‬‬
‫‪m‬‬
‫‪1(   ) TR‬‬
‫‪VP‬‬
‫‪M 2‬‬
‫که در آن ‪ ٢ M‬جرم مولکولي گاز دو اتمي است‪ ،‬پيروي مي کند‪.‬‬

‫‪ -5‬مس قادر است تقريبا" ‪ %0001/0‬كربن را در دماي ‪ C  1100‬در خود حل كند‪ .‬در حضور اكسيژن مي‬
‫توان كربن حل شده در مس را به صورت ‪ CO‬و ‪ CO2‬حذف كرد‪ 100 .‬گرم مس سير ش ده از ك ربن در‬
‫دم اي ‪ C  1100‬در آزمايش گاه به وس يله اكس يژن ك ربن زدايي مي ش ود‪ .‬مطل وب است حجم گازه اي‬
‫متصاعد شده در دماي ‪ C  1100‬و صفر درجه سانتيگراد‪.‬‬

‫‪ -6‬دماي بحراني بخار آب ‪ C 373‬است و بخار آب را مي توان گاز ايده‌آل فرض نمود‪.‬‬
‫الف ‪ -‬معين كنيد در دماي ‪ C 25‬در چه حجمي يك مول بخار آب شروع به تقطير مي كند (فشار بخار سير‬
‫نشده در ‪ C 25‬برابر ‪ mmHg 23‬است‪).‬‬
‫ب ‪ -‬منحني تغيير حجم بر حسب فشار را براي بخار آب در دماي ‪ C 25‬و ‪ C 373‬به طور تقري بي رسم‬
‫كنيد و حجم مولي بخار در تعادل با آب و حجم مولي آب در تعادل با بخار را در دماي ‪  25‬و ‪  373‬محاس به‬
‫نموده و روي شكل نشان دهيد‪( .‬فرض مي شود دانسيته آب در دماي ‪ C 25‬برابر ‪ gr/cm3 1‬باشد‪).‬‬
‫ج ‪ -‬بخار آب در واقع رفتار كامال" ايده‌آل نداشته بلكه از معادله ‪ PV=RT + KP‬تبعيت مي كند‪( .‬كه در آن‬
‫‪ K‬تابع دما است‪ ).‬تعيين كنيد در چه دمايي بخار آب كامال" رفتار ايده‌آل پيدا خواهد كرد‪.‬‬

‫‪ -7‬تانك ‪ A‬به حجم ‪ 10‬ليتر حاوي گاز ايده‌آل آرگون درفشار ‪ atm 3‬و دماي ‪  C 60‬موجود است سيلندر ‪B‬‬
‫داراي پيستون بدون اصطكاكي است‪ .‬جرم پيستون به ان دازه اي است كه فش ار ‪ atm 2‬در داخل س يلندر‬
‫براي بلندكردن آن الزم است‪ .‬اكنون شير بين دو مخزن به آرامي باز مي شود و آرگون به داخل س يلندر ‪B‬‬
‫جريان مي يابد تا جائيكه فشار و دماي آرگون در هر ط رف برابر با ‪ atm 2‬و ‪  C 60‬مي گ ردد‪ .‬ك ار انج ام‬
‫شده توسط گ از آرگ ون را در طي فرآيند محاس به كني د‪( .‬در لحظه ب ازكردن ش ير در مخ زن ‪ B‬هيچگونه‬
‫گازي وجود ندارد)‪.‬‬

‫‪ -8‬حرارت واكنش حاصل از حل شدن يك مول ‪ Zn‬در محلول ( ‪ HCl )H2O 100‬را با استفاده از اطالعات‬
‫زير بدست آوريد‪:‬‬
‫‪HCl‬‬ ‫‪+ 100 H O‬‬ ‫)‪HCl(100H O‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪= - 17.5 Kcal‬‬
‫)‪(g‬‬ ‫)‪2 (l‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪298‬‬
‫‪ZnCl‬‬ ‫‪+ 200 H O‬‬ ‫)‪ZnCl (200HCl‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪= - 14.9 Kcal‬‬
‫)‪2 (s‬‬ ‫)‪2 (l‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪298‬‬

‫‪ -9‬محصول تشويه س نگ مع دن قلع كه داراي ‪ Fe2O3 ، PbO‬و ‪ Cu2O‬است طي واكنش هاي زير در اس يد‬
‫كلريدريك با دماي ‪  C 25‬حل مي شود‪.‬‬
‫)‪Fe O + 6HCl (50 H O‬‬ ‫‪2 FeCl (150 H O) + 3H O‬‬
‫‪2 3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪PbO + 2HCl (50 H O‬‬ ‫‪PbCl (100 H O) + H O‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪Cu O + 2HCl (50 H O‬‬ ‫‪2 CuCl (50 H O) + H O‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫در صورتيكه بدانيم كه ‪ , SiO2 SnO2‬موجود در سنگ در طي فرآيند حل شدن شيميايي دست نخورده باقي‬
‫ميماند حرارت ناشي از عمل حل سازي شيميايي در دماي ‪  C 25‬را براي يك صد كيل وگرم س نگ مع دن‬
‫بدست آوريد‪.‬‬
‫تركيب سنگ معدن تشويه شده را بر حسب درصد وزني شامل ‪Fe O ، 5% PbO، 5% Cu O، 15%%10‬‬
‫‪2 3‬‬ ‫‪2‬‬
‫و مابقي ‪ SnO‬فرض كنيد‪ .‬اطالعات‪:‬‬ ‫‪SiO‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪kCal/mol‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪kCal/mol‬‬
‫تركيب‬ ‫‪298‬‬ ‫تركيب‬ ‫‪298‬‬
‫‪-3/196‬‬ ‫‪-9/30‬‬
‫‪Fe O‬‬ ‫)‪CuCl(50 H O‬‬
‫‪2 3‬‬ ‫‪-40‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2/83-‬‬
‫‪Cu O‬‬ ‫)‪PbCl (100 H O‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪-4/52‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪-2/68‬‬
‫‪PbO‬‬ ‫‪H O‬‬
‫‪-92‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪-4/17‬‬
‫)‪FeCl (50 H O‬‬ ‫)‪HCl(50 H O‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -10‬براي گرم كردن هواي موردنياز كوره بلند در برج گ رم كنن ده ه وا از گ از دهانه ك وره بلند با ت ركيب‬
‫‪CO ، 10%‬و ‪ N % 70‬همراه با مقدار استوكيومتري هوا جهت سوخت استفاده مي شود‪.‬‬ ‫‪CO 20%‬‬
‫چنانچه هواشامل ‪ %20‬اكس يژن و ‪ %80‬ني تروژن درنظر گرفته ش ود و از تلف ات ح رارتي ص رف نظر‬
‫شود‪ ،‬جهت گرم كردن ‪ 100‬متر مكعب هوا تا دم اي ‪ oC 800‬جهت اس تفاده در ك وره بلند چه مق دار گ از‬
‫دهانه مورد نياز است‪ .‬فرض ميشود احتراق در دماي ‪ oC 25‬انجام شود و دماي اوليه هوا و گاز خروجي نيز‬
‫‪ oC 25‬باشد‪.‬‬

‫‪ -11‬مطلوب است محاسبه اختالف بين انتالپي مولي‪ ،‬انتروپي مولي و انرژي آزاد مولي بيس موت جامد و‬
‫مذاب در دماي ‪ .  K800‬اطالعات الزم را از جداول کوباشوسکی بیابید‪.‬‬

‫‪ -12‬يك دستگاه كالريمتر با معادل آبي ‪ 20‬گرم محتوي ‪ 100‬گرم آب ‪ C 25‬مي‌‌باشد‪ .‬چنانچه ‪ 100‬گ رم‬
‫آلومينيم با دماي ‪  C 121‬را در كالريمتر جاي دهيم ‪ ،‬دماي نهايي سيستم ‪  C 40‬خواهد شد‪ .‬چنانچه دماي‬
‫اوليه آلومينيم ‪  C 243‬باشد‪ ،‬دماي نهايي كالريمتر ‪  C 60‬خواهد بود و هرگاه دماي اوليه آلومينيم ‪ C 359‬‬
‫باشد‪ .‬دماي نهايي ‪  C 80‬خواهد شد‪ .‬با استفاده از اطالعات فوق‪ ،‬ظرفيت گرمايي م ولي آلومي نيم را به‬
‫‪ ،A‬برابر ‪ ، 98/26‬ظرفيت گرمايي مولي ‪ H2O‬در محدوده‬ ‫صورت ‪ CP = a + b T‬تعيين نمائيد‪.‬وزن اتمي‪‌ l‬‬
‫دمايي ‪ 273‬تا ‪ ، K 373‬برابر ‪ 44/75‬ژول بر درجه در نظر گرفته مي‌‌شود‪.‬‬