‫ظرفیت گرمایی‬

‫دمای جسمی در مقیاس درجه سلسیوس‪ 75 ،‬درصد کم تر از دمای آن بر حسب کلوین است‪ .‬دمای این جسم را بر‬ ‫‪1‬‬
‫حسب درجه سلسیوس و کلوین به دست آورید‪.‬‬

‫اگر ‪ 50‬گرم از ماده ‪ A‬با جرم مولی ‪ 100‬گرم برای تغییر دما به اندازه ‪ 40 K‬به ‪ 500‬ژول انرژی نیاز باشد‪ ،‬آن گاه‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫آ‪ .‬ظرفیت گرمایی ماده ‪ A‬را به دست آورید‪.‬‬
‫ب‪ .‬ظرفیت گرمایی ویژه ماده ‪ A‬را به دست آورید‪.‬‬
‫پ‪ .‬ظرفیت گرمایی مولی ماده ‪ A‬را به دست آورید‪.‬‬

‫اگر ظرفیت گرمایی یک نمونه آب در دما و فشار اتاق برابر ‪ 418 J.°C‬باشد‪ ،‬چند کیلوکالری گرما نیاز است تا دمای آن به‬ ‫‪3‬‬
‫اندازه ‪ 5 °C‬افزایش یابد؟‬

‫اگر برای افزایش دمای ‪ 200‬گرم از ماده ای به میزان ‪ 10 °C‬به ‪ 1800‬ژول انرژی نیاز باشد‪ ،‬ظرفیت گرمایی ویژه آن را‬ ‫‪4‬‬
‫بیابید‪.‬‬

‫اگر ‪ 5‬گرم از فلزی با از دست دادن ‪ 58/75‬ژول گرما از دمای ‪ 70 °C‬به ‪ 20 °C‬برسد‪ ،‬ظرفیت گرمایی ویژه این فلز را‬ ‫‪5‬‬
‫بیابید‪.‬‬

‫اگر به ‪ 52/25‬گرم نقره ‪ 60 cal‬گرما دهیم‪ ،‬دمای آن به ‪ 45 °C‬می رسد‪ .‬دمای اولیه نقره را بر حسب ‪ °C‬بیابید‪( .‬‬ ‫‪6‬‬
‫گرمای ویژه نقره ‪ 0/24 J.g-1.°C-1‬است )‬

‫گرمای ویژه گاز هیدروژن و بخار آب بر حسب ‪ J.g-1.°C-1‬به تقریب برابر ‪ 14/2‬و ‪ 2‬است‪ .‬نسبت ظرفیت گرمایی مولی‬ ‫‪7‬‬
‫گاز هیدروژن به بخار آب را به دست آورید‪.‬‬

‫با انجام آزمایش در یک ظرف دارای ‪ 900‬گرم آب‪ ،‬دمای آب به میزان ‪ 2 °C‬باالتر می رود‪ .‬اگر در شرایط یکسان‪ ،‬از‬ ‫‪8‬‬
‫‪ 460‬گرم اتانول با دمای ‪ 20 °C‬به جای آب استفاده شود‪ ،‬دمای پایانی ظرف به تقریب به چند درجه سلسیوس می‬
‫رسد؟‬
‫(‪ = 4/2 J.g-1.°C-1‬آب𝑐 و‪ = 2/4 J.g-1.°C-1‬اتانول𝑐 )‬
‫اگر برای افزایش دمای یک قطعه آهن به میزان ‪ 3/51 ، 20 °C‬کیلوژول گرما الزم باشد؛ حجم این قطعه آهن برابر چند‬ ‫‪9‬‬
‫سانتی متر مکعب است؟ (‪ 𝑐𝐹𝑒 = 0/45 J.g-1.°C-1‬و چگالی آهن برابر ‪) 7/8 g.cm-3‬‬

‫‪ 10‬یک قطعه ‪ 100‬گرمی آلومینیوم را که دمای آن ‪ 80°C‬است در ظرف عایقی که حاوی ‪ 250‬گرم آب در دمای اتاق است‬
‫می اندازیم‪ .‬دمای تعادل برابر چند درجه سلسیوس است؟ (‪ 𝑐𝐴𝑙 = 0/9 J.g-1.°C-1‬و ‪ = 4/2 J.g-1.°C-1‬آب𝑐 )‬
 ‫تعیین ‪ ∆H‬واکنش با استفاده از آنتالپی پیوند‬
‫با استفاده از داده های جدول زیر ‪ ∆H‬واکنش سوختن استون چند کیلوژول است؟‬ ‫‪1‬‬
‫‪C3H6O + O2 → CO2 + H2O‬‬
‫‪C-H‬‬ ‫‪C-C‬‬ ‫‪C=O‬‬ ‫‪O=O‬‬ ‫‪O-H‬‬ ‫پیوند‬
‫‪412‬‬ ‫‪348‬‬ ‫‪772‬‬ ‫‪495‬‬ ‫‪463‬‬ ‫آنتالپی پیوند‬

‫اگر میانگین آنتالپی پیوند ‪ C-H‬برابر ‪ 415‬کیلوژول بر مول باشد‪ ،‬میانگین آنتالپی پیوند ‪ C=C‬را بر حسب کیلوژول بر‬ ‫‪2‬‬
‫‪C2H4 → 2C + 4H‬‬ ‫‪, ∆H = 2274kJ‬‬ ‫مول به دست آورید‪.‬‬

‫با توجه به واکنش ‪ ، CH3OH + HCl → CH3Cl + H2O + 10kJ‬آنتالپی پیوند ‪ C-O‬برحسب کیلوژول بر مول‬ ‫‪3‬‬
‫کدام است؟ ( آنتالپی پیوند ‪ C-Cl ، O-H‬و ‪ H-Cl‬به ترتیب برابر ‪ 338 ،463‬و ‪ 431‬کیلوژول بر مول است )‬
‫ت‪ .‬اطالعات داده شده کافی نیست‬ ‫پ‪370 .‬‬ ‫ب‪360 .‬‬ ‫آ‪350 .‬‬

‫اگر برای شکستن پیوندها در یک گرم از گازهای ‪ Cl2 ، H2‬و ‪ HCl‬و تبدیل آن ها به اتم های گازی مربوطه‪ ،‬به ترتیب‬ ‫‪4‬‬
‫‪ 3/4 ، 218‬و ‪ 11/8‬کیلوژول گرما نیاز باشد‪ ∆H ،‬واکنش گازی ‪ ، Cl2 + H2 → HCl‬برابر چند کیلوژول است؟‬

‫اگر آنتالپی پیوندهای ‪ Cl2 ، H2‬و ‪ HCl‬بر حسب ‪ kJ.mol-1‬به ترتیب برابر ‪ 242 ، 436‬و ‪ 431‬باشد‪ ،‬با گرمای آزاد‬ ‫‪5‬‬
‫شده از تولید ‪ 7/3‬گرم ‪ HCl‬مطابق واکنش ‪ ، H2 + Cl2 → 2HCl‬به تقریب چند گرم آب ‪ 40 °C‬را می توان به‬
‫جوش آورد؟ ( ‪ = 4/2 J.g-1.°C-1 , Cl=35/5 , H=1 g.mol-1‬آب𝑐 )‬

‫اگر برای تبدیل یک گرم از گازهای متان و اتان به اتم های سازنده آن ها در حالت گازی به ترتیب ‪ 103‬و ‪ 94‬کیلوژول‬ ‫‪6‬‬
‫گرما نیاز باشد‪ ،‬آنتالپی پیوند ‪ C-C‬را بر حسب کیلوژول بر مول به دست آورید‪) C=12 , H=1 ( .‬‬
 ‫∆ واکنش با استفاده از قانون هس‬H ‫تعیین‬
C2H4 + H2 → C2H6 , ∆H=?
C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O , ∆H= -1410 1
2C2H6 + 7O2 → 4CO2 + 6H2O , ∆H= -3120
2H2 + O2 → 2H2O , ∆H= -572

C2H4 + 6F2 → 2CF4 + 4HF , ∆H=? 2

C + 2F2 → CF4 , ∆H= -680
2C + 2H2 → C2H4 , ∆H= +52
H2 + F2 → 2HF , ∆H= -537

N2O + NO2 → 3NO , ∆H=? 3

2N2O → O2 + 2N2 , ∆H= a
N2 + O2 → 2NO , ∆H= b
2NO + O2 → 2NO2 , ∆H= c

NaCl(s) → Na+(g) + Cl-(g) , ∆H=? 4

1
Na(s) + Cl2(g) → NaCl(s) , ∆H= -411
2
Na(s) → Na(g) , ∆H= +108
Cl2(g) → 2Cl(g) , ∆H= +243
Na(g) → Na+(g) + e , ∆H= +496
Cl(g) + e → Cl-(g) , ∆H= -349

2NH3 + 3N2O → 4N2 + 3H2O , ∆H=? 5

4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6H2O , ∆H= -1351
N2O + H2 → N2 + H2O , ∆H= -367/4
1
H2 + O2 → H2O , ∆H= -285/9
2

2B(s) + 3H2(g) → B2H6(g) , ∆H=? 6

3
2B(s) + O2(g) → B2O3(s) , ∆H= A
2
B2H6(s) + 3O2(g) → B2O3(s) + 3H2O(g) , ∆H= B
1
H2(g) + O2(g) → H2O(l) , ∆H= C
2
H2O(l) → H2O(g) , ∆H= D

)P=31( ‫ چند کیلوژول گرما آزاد می شود؟‬،‫ به ازای تبدیل هر گرم فسفر به فسفر پنتاکلرید‬،‫با توجه به واکنش های زیر‬ 7
P4 + 6Cl2 → 4PCl3 , ∆H= -1148
PCl5 → PCl3 + Cl2 , ∆H= +116
 ‫سینتیک شیمیایی‬
‫با توجه به جدول داده شده به موارد خواسته شده پاسخ دهید‪:‬‬ ‫‪1‬‬
‫آ‪ .‬ماده ‪ A‬واکنش دهنده است یا فرآورده؟ چرا؟‬
‫ب‪ .‬سرعت تغییرات مقدار ‪ A‬را در محدوده زمانی ‪ 20‬تا ‪ 40‬و همچنین ‪ 40‬تا‬
‫‪ 60‬ثانیه برحسب مول بر ثانیه به دست آورید‪.‬‬

‫با بررسی داده های انجام واکنش تولید آمونیاک طی فرآیند هابر‪ ،‬مشاهده شده است که مقدار آن بعد از ‪ 5‬ثانیه از شروع‬ ‫‪2‬‬
‫واکنش برابر ‪ 0/03‬مول و بعد از گذشت ‪ 11‬ثانیه از شروع واکنش برابر ‪ 0/06‬مول است‪ .‬سرعت متوسط تولید آمونیاک‬
‫را بر حسب مول بر ثانیه به دست آورید‪.‬‬
‫در مدت ‪ 20‬ثانیه ‪ 80 ،‬گرم متان تولید شده است‪ .‬سرعت متوسط تولید گاز متان را حسب مول بر دقیقه محاسبه کنید‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫( جرم مولی‪) CH4 = 16 :‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫دقیقه ‪ 224 ،‬میلی لیتر گاز در شرایط ‪ STP‬تولید می شود‪ .‬سرعت تولید گاز چند مول‬ ‫از واکنش فلز روی با ‪ HCl‬در‬
‫‪3‬‬
‫بر ثانیه است؟‬
‫‪ 0/6‬مول گاز ‪ N2O4‬را در یک ظرف ‪ 2‬لیتری حرارت می دهیم‪ .‬بعد از گذشت ‪ 5‬دقیقه مقدار آن به ‪ 0/2‬مول میرسد‪.‬‬ ‫‪5‬‬
‫سرعت متوسط مصرف ‪ N2O4‬را بر حسب مول بر لیتر بر ثانیه به دست آورید‪.‬‬
‫اگر ‪ 8/34‬گرم ‪ PCl5‬را در ظرفی ‪ 1‬لیتری گرما دهیم و پس از ‪ 20‬ثانیه ‪ 25 ،‬درصد آن تجزیه شود ‪ ،‬سرعت متوسط‬ ‫‪6‬‬
‫مصرف آن را بر حسب ‪ mol.L-1.min-1‬به دست آورید‪ ( .‬جرم مولی ‪) P=31 , Cl=35/5 :‬‬
‫در صورتی که سرعت تشکیل ‪ NO‬در واکنش ‪ ، 2NOBr → 2NO + Br2 :‬برابر ‪ 1/6 × 10-4 mol.s-1‬باشد ‪،‬‬ ‫‪7‬‬
‫سرعت مصرف ‪ NOBr‬و سرعت تولید ‪ Br2‬را بر حسب مول بر ثانیه به دست آورید‪.‬‬
‫واکنش زیر در یک ظرف ‪ 10‬لیتری انجام می شود‪ .‬اگر سرعت متوسط تولید گاز اکسیژن برابر ‪0/0015 mol.L-1.s-1‬‬ ‫‪8‬‬
‫باشد‪ ،‬چند دقیقه تولید می کشد تا ‪ 367/5‬گرم ‪ KClO3‬به طور کامل تجزیه شود؟ ( ‪) KClO3 = 122/5‬‬
‫‪2KClO3 → 2KCl + 3O2‬‬
‫اگر در تجزیه گرمایی ‪ NaHCO3‬پس از گذشت ‪ 10‬دقیقه ‪ 4/2 ،‬گرم از آن باقی مانده و ‪ 0/2‬مول آب تشکیل شده‬ ‫‪9‬‬
‫باشد‪̅𝑁𝑎𝐻𝐶𝑂 ،‬‬
‫𝑅 چند مول بر دقیقه است و با همین سرعت متوسط‪ ،‬چند ثانیه دیگر واکنش کامل می شود؟‬ ‫‪3‬‬
‫‪2NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O‬‬ ‫( ‪) Na=23 , H=1 , C=12 , O=16‬‬
‫]𝐴[∆‪−‬‬ ‫]𝐵[∆‪−‬‬ ‫]𝐶[∆‪+‬‬ ‫]𝐷[∆‪+‬‬ ‫‪10‬‬
‫̅‬
‫𝑅 باشد‪ ،‬معادله‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫اگر معادله سرعت واکنشی به صورت ‪:‬‬
‫𝑡∆‪4‬‬ ‫𝑡∆‪5‬‬ ‫𝑡∆‪4‬‬ ‫𝑡∆‪6‬‬
‫موازنه شده واکنش را بنویسید‪.‬‬
‫‪ 11‬سرعت تشکیل ‪ C‬در واکنش ‪ ، 2A + B → 2C + 3D :‬برابر ‪ 1 mol.s-1‬است‪ .‬سرعت کلی واکنش و سرعت تشکیل‬
‫‪ D‬و سرعت مصرف ‪ A‬و ‪ B‬به ترتیب برابر چند مول بر ثانیه است؟‬
‫‪ 12‬اگر در واکنش مقدار معینی فلز روی با مقدار کافی هیدروکلریک اسید ‪ ،‬در مدت ‪ 20‬ثانیه ‪ 448‬میلی لیتر گاز هیدروژن‬
‫در شرایط ‪ STP‬تولید شود ‪ ،‬سرعت متوسط تولید هیدروژن و سرعت واکنش را برحسب مول بر دقیقه به دست آورید‪.‬‬
‫‪Zn + HCl → ZnCl2 + H2‬‬
 ‫‪ 13‬با توجه به جدول زیر که مربوط به تغییرات غلظت یکی از مواد شرکت کننده در واکنش ‪ N2O4 → 2NO2 :‬است به‬
‫پرسش های زیر پاسخ دهید‪:‬‬

‫آ‪ .‬این ماده ‪ N2O4‬است یا ‪ NO2‬؟ چرا؟‬

‫ب‪ .‬در چه زمانی واکنش به پایان می رسد؟ چرا؟‬
‫پ‪ .‬سرعت واکنش را در دو دقیقه دوم واکنش بر حسب ‪ mol.L-1.min‬به دست آورید‪.‬‬
‫‪ 14‬با توجه به شکل به پرسش های داده شده پاسخ دهید ( حجم ظرف ‪ 2‬لیتر است )‬

‫آ‪ .‬معادله موازنه شده واکنش را بنویسید‪.‬‬

‫ب‪ .‬سرعت متوسط مصرف ‪ A‬را در ‪ 100‬ثانیه اول واکنش بر حسب مول بر لیتر بر دقیقه به دست آورید‪.‬‬
‫پ‪ .‬سرعت واکنش را در گستره زمانی ‪ 100‬تا ‪ 200‬ثانیه بر حسب مول بر ثانیه به دست آورید‪.‬‬
‫‪ 15‬معادله واکنش مربوط به نمودار زیر را بنویسید‪.‬‬

‫‪ 16‬معادله واکنش مربوط به داده های جدول زیر را نوشته و تعیین کنید سرعت واکنش در ‪ 10‬ثانیه سوم چند برابر ‪ 5‬ثانیه‬
‫سوم است؟‬