‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫گزارش کار شیمی معدنی‪2‬‬

‫عنوان گزارش‪:‬‬
‫تهیه پتاسیم متا پریدات‬

‫نام استاد‪:‬‬

‫نام گزارشگر‪:‬‬
‫تاریخ انجام آزمایش‪:‬‬
‫تاریخ تحویل گزارش کار‪:‬‬

‫‪1‬‬
 ‫هدف‪:‬تهیه ی متاپریدات پتاسیم از یدات پتاسیم‬

‫تئوری آزمایش‪:‬‬
‫اکسی اسيدهای هالوژن دار فراوانی از قبيل ‪ HIO ، HIO3 ، HIO4 ، H5IO6‬و ‪ H4I2O‬وجود دارند‪ .‬پريدات ها‬
‫را از اکسايش يدات ها به وسيله هيپوکلريت در محلول های غليظ سديم هيدروکسيد تهيه می کنند و دی سديم‬
‫پاراپريدات که انحالل پذيری بسيار کمی دارد و رسوب می کند‪.‬‬
‫‪-Na+ + IO3- + OCl- + OH- + H2O → Na2H3IO6 + Cl 2‬‬
‫پريديک اسید در محلول آبی به صورت يون چهار وجهی ‪ -IO4‬و همچنين به چندين شکل آب پوشيده وجود دارد‪.‬‬
‫تعادل های اصلی در محلول های اسيدی عبارتند از‪:‬‬
‫‪H5IO6 → H+ + H4IO6‬‬
‫‪H4IO6- → H+ + H3IO6 -‬‬
‫‪H4IO6- → IO4- + 2 H2O‬‬
‫در محلول های آبی پريديک اسید به صورت ‪ H5IO6‬وجود دارد‪ .‬بخش قابل توجهی از آنيون های يک ظرفيتی‬
‫منفی‪ ،‬آب از دست داده و به شکل متا‪ ،‬يعنی ‪ -IO4‬در می آيد‪ .‬نمونه های آب پوشيده اصطالحًا ُارتوپريدات ناميده می‬
‫شود‪ .‬تعادل هايی که به ‪ pH‬بستگی دارند به سرعت برقرار می شوند‪ .‬متاپريديک اسيد را می توان در فلوئوريدريک‬
‫اسيد بی آب‪ ،‬فلوئور دار کرد و فلوئور و پريديک به دست آورد‪.‬‬
‫‪HIO4 + F2 → IO3F + HF + ½ O2‬‬
‫تترايدنانو اکسيد (‪ )I4O9‬از واکنش بين ارتو فسفريک اسيد و يديک اسيد به دست می آيد و در اثر هيدروليز‪ ،‬به‬
‫‪ HIO3‬و ‪ I2‬تبديل می شود‪.‬‬
‫‪I4O9 + 9 H2O → 18 HIO3 + I2 5‬‬
‫می توان گفت که ترکيب بايد به صورت يد(‪ )III‬يدات‪ ، I(IO3)3 ،‬فرمول بندی شود‪ .‬دی يدوپنتو اکسيد‪ I2O5 ،‬را‬
‫می توان با گرم کردن يديک اسيد تا ‪ C° 20‬تهيه کرد‪.‬‬
‫‪HIO3 → H2O + I2O5 2‬‬
‫اين ترکيب غير فّر ار بلورين می باشد و تا دمای ‪ C° 300‬تجزيه نمی گردد‪ .‬اين ترکيب عامل اکسنده قوی است و در‬
‫تعيين کربن منو اکسيد در مخلوط های گازی به کار می رود‪.‬‬
‫‪I2O5 + 5 CO → I2 + 5 CO2‬‬
‫واکنش در دمای ‪ C° 70‬کمی است و يد توليد شده را با روش های حجم سنجی استاندارد کنيد‪ I2O5 .‬با آب و قليا‬
‫واکنش می دهد و يون يدات (‪ -)IO3‬توليد می کند‪ .‬در حالت جامد‪ ،‬شواهد يک اتم اکسيژن به صورت پلی بين دو‬
‫گروه ‪ IO2‬را تائيد می کند‪ .‬ساختار ‪ H5IO6‬در اثر گرما‪ ،‬آب از دست داده و ابتدا به پيروپريديک اسيد (‬
‫‪ )H4I2O9‬و سپس به پريديک اسيد (‪ )HIO4‬و سرانجام به يديک اسيد تجزيه می شود‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪H5IO6 → H4I2O9 → 2 HIO4 → 2 HIO3 + O2 2‬‬
‫در محلول های قليايی پريدات دیِمر (دوپار) می شود‪.‬‬
‫‪2IO4- + 2OH- → H2I2O104‬‬
‫پريديک اسيد اکسيدکننده قوی است‪ .‬بنابراين برای اکسايش يون منگانو به پرمنگنات مناسب است‪ .‬در واکنش‪ ،‬ممکن‬
‫است اوزون آزاد شود ولی هيدروژن پراکسيد تشکيل نمی شود‪ .‬تعیین درصد خلوص پتاسیم متاپریدات اسید های‬
‫پریدیک جزء اکسنده های قوی و فعال می باشند‪ .‬با استفاده از این خاصیت می توان میزان خلوص اسید تهیه شده را‬
‫تعیین کرد‪ .‬پریدیک اسید (‪ )HIO4‬در محیط اسیدی بر اساس واکنش زیر تجزیه می شود‪:‬‬
‫‪IO4- + 2 H+ + 2 I- → I2 + IO3- H2O‬‬
‫ید آزاد شده در واکنش را می توان با استفاده از یون سدیم تیوسولفات (‪ )Na2S2O3‬سنجید‪ .‬در محیط اسیدی یدات‬
‫ایجاد شده مطابق واکنش زیر تجزیه می شود‪:‬‬
‫‪IO3- + 5 I- + 6 H+ → 3 I2 + 3 H2O‬‬
‫در این مرحله نیز می توان ید آزاد شده در واکنش را با استفاده از یون سدیم تیوسولفات (‪ )Na2S2O3‬سنجید‪.‬‬
‫واکنش ید با تیوسولفات را می توان به صورت زیر در نظر گرفت‪:‬‬
‫‪-S2O32- + I2 → 2I- + S4O62 2‬‬
‫وسايل مورد نياز‪ :‬قيف‪ ،‬بشر ‪ ،ml 250‬ارلن ‪ ،mll 250‬پيپت ‪ ،ml 10‬حمام آبی‪ ،‬استوانه مدرج‪ ،‬کاغذ تورنسل‪،‬‬
‫ترازو‪ ،‬کاغذ صافی‪ ،‬هم زن‬

‫مواد مورد نیاز‪:‬‬

‫پتاسیم یدات‪ -‬آب مقطر‪ -‬سولفات آمونیوم‪ -‬پتاسیم هیدروکسید‪ -‬اسید نیتریک‬

‫شرح آزمایش‪:‬‬
‫‪1.25‬گرم یدات پتاسیم را داخل یک بشر می ریزیم و ‪15‬میلی لیتر آب مقطر به آن اضافه می کنیم‪.‬‬

‫سپس ‪2‬گرم سولفات آمونیوم به محلول مورد نظر اضافه کرده و کامال هم می زنیم‪.‬حال ‪2.5‬گرم پتاسیم هیدروکسید‬
‫آرام آرام به محلول اضافه کرده و به مدت ‪20‬دقیقه محلول را داخل حمام آب گرم می گذاریم‪.‬وقتی مواد داخل محلول‬
‫کامال حل شد ‪ 15‬میلی لیتر آب مقطر به آن اضافه کرده و می گذاریم تا دمای آن به ‪ 30-25‬درجه سانتیگراد‬
‫برسد‪.‬در صورت نیاز محلول را صاف می کنیم و محلول زیر صافی را در حمام آب یخ قرار می دهیم‪.‬سپس قطره‬
‫قطره اسید نیتریک(‪ )1:1‬به محلول اضافه می کنیم تا محیط اسیدی شود و رنگ کاغذ تورنسل به رنگ قرمز در آید‪.‬‬
‫‪ 1‬میلی لیتر دیگر اسید نیتریک به محلول اضافه کرده تا رسوب کامال تشکیل شود‪.‬در آخر رسوب را صاف و خشک‬
‫می نماییم‪.‬‬

‫وزن کاغذ صافی‪0.78 :‬گرم‬

‫وزن رسوب با کاغذ‪3.24 :‬گرم‬

‫وزن رسوب خالص‪2.46 :‬گرم‬

‫‪3‬‬
 :‫منبع‬

Shimi11roudehen.blogfa.com