‫تغییرات شیمیایی در خدمت زندگی‬ ‫علوم هشتم فصل ‪2‬‬

‫‪ - 1‬همه ی مواد دارای انرژی شیمیایی ذخیره شده هستند ‪.‬‬

‫‪ -2‬انرژی مواد در اثر تغییرات فیزیکی و شیمیایی تغییر می کنند‪.‬‬
‫‪ -3‬اگر یک لیوان شیر تازه را در هوای گرم و آزاد قرار دهیم فاسد می شود وبو ومزه ی آن تغییر می کند که نشان دهنده ی انجام یک‬
‫تغییر شیمیایی در آن است ‪.‬‬
‫‪ -4‬ترش شدن شیر یک تغییر شیمیایی است ‪.‬‬
‫‪ -5‬انواع تغییرات شیمیایی عبارتند از‪ :‬الف) – تغییر شیمیایی مفید ب) – تغییر شیمیایی غیر مفید‬
‫مثال ‪ :‬ترش شدن شیر یک تغییر شیمیایی غیر مفید است زیرا شیر ترش شده قابل خوردن نیست ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬پختن غذا یک تغییر شیمیایی مفید است زیرا باعث می شود گوارش غذا در بدن آسان تر انجام شود‪.‬‬
‫‪ -6‬تغییرات زیر همگی از نوع شیمیایی هستند‪ :‬ترش شدن شیر – پختن غذا – هضم شدن غذا – آتش سوزی در جنگل – پیر شدن پوست‬
‫( سلول های بدن ) – فاسد شدن میوه ها – زنگ زدن آهن – پوسیده شدن کاغذ – تجزیه آب اکسیژنه – دگرگونی سنگ ها – خراب شدن‬
‫دندان ها ‪ -‬واکنش میخ با محلول کات کبود‪.‬‬
‫‪ -7‬با تغییر دمای یک جسم می توان به تغییر انرژی آن پی برد زیرا اگر دمای جسم باال برود یعنی آن جسم انرژی آزاد کرده است و اگر‬
‫دمای جسم پایین بیاید یعنی جسم انرژی مصرف کرده است ‪.‬‬
‫‪ -8‬تغییر های شیمیایی باعث می شوند چهره روستاها و شهر ها و مناظر طبیعی با گذشت زمان تغییر کند ‪.‬‬
‫‪ -9‬همه ی مواد دارای انرژی شیمیایی هستند‪.‬‬
‫‪ -10‬هر گاه ماده ای دچار تغییر فیزیکی یا شیمیایی می شود ‪ ،‬انرژی شیمیایی آن تغییر می کند ‪.‬‬
‫‪ -11‬تعریف تغییر شیمیایی ‪ :‬به تغییراتی که در آن ماده به ماده ی جدیدی تبدیل می شود و ساختار مولکولی آن تغییر می کند تغییر‬
‫شیمیایی می گویند ‪ (.‬به آن دسته ازتغییرات ماده که در آن نوع مولکول های ماده تغییر می کند و ماده به ماده یا مواد جدیدی تبدیل می‬
‫شود و ساختار مولکولی آن تغییر می کند تغییر شیمیایی می گویند )‬
‫‪ – 12‬وقتی در یک ماده تغییر شیمیایی صورت می گیرد اغلب خواص ماده نیز تغییر می کند ‪.‬‬
‫‪ -13‬تعریف تغییر فیزیکی ‪ :‬تغییری است که در آن ماده به ماده ی جدیدی تبدیل نمی شود و تنها شکل و ظاهر ماده ( حالت فیزیکی) تغییر‬
‫م ی کند ‪.‬‬
‫‪ -14‬فرایند های ذوب‪ ،‬تبخیر ‪ ،‬میعان ‪ ،‬انجماد ‪ ،‬تصعید وچگالش همگی از نوع تغییرات فیزیکی هستند‪.‬‬
‫‪ -2‬آزاد شدن نور و گرما‬ ‫‪ -15‬نشانه های انجام تغییر شیمیایی عبارتنداز‪ -1 :‬تغییر رنگ ماده‬
‫‪ -4‬آزاد شدن گاز یا حباب‬ ‫‪ -3‬تشکیل ماده جامد یا رسوب‬ ‫‪.‬‬
‫سوال‪ :‬در واکنش میخ آهنی با کات کبود ‪ CuSO4‬چه نوع تغییری انجام می شود؟ توضیح دهید ‪ .‬تغییر شیمیایی زیرا اتم های آهن موجود‬
‫درمیخ با کات گبود یک واکنش جانشینی ساده انجام می دهند و در واقع اتم های آهن جای مس را در کات کبود می گیرندو ضمن ازبین‬
‫رفتن رنگ آبی محلول کات کبود‪ ،‬تولید فلز قرمز رنگ مس و محلول آهن سولفات ‪ ، FeSO4‬می کنند ‪ .‬دراین واکنش تغییررنگ ایجاد شده‬
‫‪Fe + CuSO4‬‬ ‫‪Cu + FeSO4‬‬ ‫نشان دهنده ی یک تغییر شیمیایی است‪.‬‬
‫سوال‪ :‬در آزمایش کوه آتشفشان ( تجزیه آمونیوم دی کرومات)چه نوع تغییری صورت می گیرد؟ توضیح دهید‪ .‬تغییر شیمیایی زیرا در آن‬
‫‪(NH4)2Cr2O7‬‬ ‫ماده به ماده ی جدیدی تبدیل می شود و همچنین رنگ آن تغییر می کند ‪Cr2O3 + N2 + 4H2O .‬‬
‫آمونیوم دی کرومات جامد نارنجی رنگ‬ ‫جامدسبز رنگ‬ ‫‪.‬‬

‫سوال ‪ :‬جوشیدن آب چه نوع تغییری است؟ تغییر فیزیکی زیرا با مصرف انرژی فقط حالت فیزیکی آن از مایع به گاز تبدیل می شود ‪.‬‬
‫شرح آزمایش تخم مرغ سرکه ‪ :‬تغییر صورت گرفته در پوسته تخم مرغ از نوع شیمیایی است زیرا سرکه یک اسید است و با پوسته آهکی‬
‫تخم مرغ واکنش داده و آن را در خود حل می کند و انرژی مصرف می کند ‪.‬‬
‫‪ -16‬چند تغییر شیمیایی که با تغییررنگ همراه هستند عبارتند از ‪ – 1 :‬فاسد شدن گوشت ‪ -2‬واکنش ید با نشاسته ‪ -3‬کدر شدن آب‬
‫آهک در حضور کربن دی اکسید ‪ -4‬واکنش میخ آهنی با محلول کات کبود‬
‫‪ -17‬چند تغییر شیمیایی که با آزاد شدن گرما و نورهمراه هستند عبارتند از ‪ -1 :‬تجزیه آمونیوم دی کرومات ( کوه آتشفشان)‬
‫‪ -2‬سوختن چوب و نفت و گاز‬
‫‪ -18‬چند تغییر شیمیایی که با تولید جسم جامد ( رسوب) همراه هستند عبارتند از ‪ -1 :‬ریختن سرکه در شیر که باعث بریده شدن شیر می‬
‫شود ‪ -2‬تشکیل رسوب آهکی در ته کتری و سماور‬
‫‪ -19‬چند تغییر شیمیایی که با تولید گاز یا حباب همراه هستند عبارتند از ‪ -1 :‬واکنش اسید ها با فلزاتی مانند روی ( ‪ ) Zn‬که تولید گاز‬
‫هیدروژن (‪ ) H2‬می کند ‪ -2‬واکنش سرکه با پوسته تخم مرغ که تولید گاز کربن دی اکسید می کند‪ -3 .‬واکنش سرکه با جوش شیرین‬
‫‪)2 H2O2‬‬ ‫که تولید گاز کربن دی اکسید ( ‪ ) CO 2‬می کند‪ -4 .‬واکنش تجزیه آب اکسیژنه که تولید گاز اکسیژن می کند ( ‪2H2O + O2‬‬
‫استو باکتری ‪ :‬یک باکتری مفید است که با انجام تغییر شیمیایی باعث تبدیل انگور به سرکه می شود ‪.‬‬
‫الکترباسیل‪ :‬یک باکتری مفید است که با تغییر شیمیایی باعث تبدیل شیر به ماست می شود‪( .‬با استفاده از باکتری های مفید ماست زیست‬
‫یار ‪ ،‬پروبیوتیک ‪ ،‬تهیه می شود ‪ -20 .‬تعریف سوختن ‪ :‬سوختن یک واکنش شیمیایی است که در آن یک ماده سوختنی به سرعت با‬
 ‫اکسیژن واکنش داده و تولید نور و گرما می ک ند‪.‬‬
‫‪ -21‬سوخت چیست؟ سوخت ماده ای است که برای سوختن (سوزاندن) مناسب است و هنگام سوختن انرژی زیادی تولید می کند و کیفیت‬
‫بهتری دارد‪.‬‬
‫‪ -22‬چوب ‪ ،‬نفت ‪ ،‬گاز طبیعی ‪ ،‬زغال سنگ و گازوییل نمونه هایی از ماده سوختنی هستند‪.‬‬
‫‪ -23‬استفاده هایی که انسان از سوخت می کند عبارتند از‪ :‬الف‪ -‬گرم کردن خانه ب‪ -‬پختن غذا پ‪ -‬به حرکت در آوردن خودروها‬
‫ت‪ -‬به حرکت درآوردن توربین ها وتولید برق‬
‫‪ -24‬چند نکته در مورد آزمایش قرص جوشان‪:‬‬
‫ب‪ -‬ضمن انجام تغییر گاز کربن دی اکسید‪ CO2 ،‬تولید می شود پ‪ -‬ضمن انجام‬ ‫الف‪ -‬تغییر صورت گرفته از نوع شیمیایی است‬
‫‪0‬‬
‫واکنش دما کاهش می یابد که نشان دهنده ی گرماگیر بودن فرایند است ( دما از ‪ 20 C‬به ‪ 17‬کاهش می یابد )‬
‫‪ -25‬سوال سوختن مواد را باید کنترل کنیم ؟ زیرا در غیر این صورت نمی توانیم از انرژی شیمیایی آزاد شده ی آنها به درستی استفاده‬
‫کنیم و حتی گاهی ممکن است سوختن گسترش یابد بطوری که مهار آن از دست ما خارج شود که در آن صورت خسارت های زیادی به بار‬
‫می آورد‪.‬‬
‫‪ -26‬علت ایجاد آتش سوزی در جنگل ها و مزارع و کارخانه ‪ ،‬کنترل نکردن سوختن ماده سوختنی است ‪.‬‬
‫‪ -27‬چند نکته در مورد آزمایش سوختن شمع زیر ظرف شیشه ای ‪ :‬الف‪ -‬مدت زمان سوختن شمع به مقدار اکسیژن موجود در‬
‫دسترس بستگی دارد ‪ .‬ب‪ -‬هرچه مقدار اکسیژن موجود در دسترس بیشتر باشد ‪،‬مدت زمان سوختن شمع نیز بیشتر خواهد بود‪ .‬پ‪-‬‬
‫هرچه ظرف بزرگ تر باشد مقدار هوای بیشتری ( اکسیژن بیشتری) در زیر ظرف قرار می گیرد و مقدار اکسیژن بیشتری در دسترس‬
‫شمق قرار می گیرد و شمع دیرتر خاموش می شود‪ .‬ت‪ -‬هرچه طول شمع بزرگ تر باشد شمع زود تر خاموش می شود زیرا شمع بزرگ‬
‫فقط از اکسیژن موجود در باالی ظرف استفاده می کند ولی اگر طول شمع کوتاه تر باشد می تواند از اکسیژن های موجود در قسمت پایین‬
‫هوای زیر ظرف نیز استفاده کند و مدت زمان روشن ماندن شمع بیشتر می شود ث‪ -‬مدت زمان سوختن شمع رابطه مستقیم با مقدار‬
‫زمان‬ ‫هوا دارد بنابراین نمودار آن به صورت زیر است‬

‫حجم هوای درون ظرف‬

‫‪ -28‬نوع و درصد گازهای موجود در هوکره بصورت زیر است ‪:‬‬

‫گازهای دیگر‬ ‫نوع گاز نیتروژن(‪ ) N2‬اکسیژن(‪ ) O2‬آرگون )‪ (Ar‬کربن دی اکسید)‪( CO2‬‬
‫‪% 0/04‬‬ ‫‪% 0/03‬‬ ‫‪% 0/93‬‬ ‫‪% 21‬‬ ‫‪% 78‬‬ ‫درصد‬
‫‪-29‬بررسی آزمایش تعیین درصد اکسیژن موجود در هواکره ‪ :‬ابتدا داخل یک لوله شیشه ای مقداری سیم نازک آهنی قرار می دهیم سپس‬
‫به یک طرف آن یک سرنگ ‪ 25‬میلی لیتری از هوا به سر دیگر لوله یک سرنگ ‪ 25‬میلی لیتری بدون هوا وصل می کنیم ‪ .‬زیر سیم‬
‫آهنی داخل لوله شیشه ای باریک شعله قرار می دهیم وبا فشاربر پیستون سرنگ ها هوا را چند بار از روی سیم آهنی داغ عبورمی دهیم ‪.‬‬
‫در پایان حجم هوا تقریبا به مقدار ‪ 5‬میلی لیتر کاهش می یابد که نشان می دهد حدود ‪ 20‬درصد ( ‪ )% 20/9‬حجم هوارا اکسیژن تکیل‬
‫می دهد ‪.‬‬
‫‪ -30‬آب اکسیژنه ( هیدروژن پر اکسید) ‪ :‬آب اکسیژنه ماده ای با فرمول شیمیایی ‪ H2O2‬است که بر اثر تجزیه شدن تولید آب )‪ (H2O‬و‬
‫گاز اکسیژن )‪ (O2‬می کند‪.‬‬
‫‪ H2O2‬است ‪.‬‬ ‫‪ -31‬معادله تجزیه آب اکسیژنه به صورت ‪H2O + O2‬‬
‫‪ -32‬گازحاصل از تجزیه آب اکسیژنه ‪ ،‬اکسیژن است که باعث سوختن ماده سوختی می شود به همین دلیل هر گاه آن را از روی زغال‬
‫نیمه افروخته عبور دهیم شعله آن بزرگ تر و نورانی تر می شود ‪.‬‬
‫‪ -33‬هرگاه به آب اکسیژنه مقداری پودر منگنز دی اکسید )‪ (MnO2‬اضافه کنیم منگنز دی اکسید به عنوان کاتالیزگر عمل کرده وسرعت‬
‫تجزیه آب اکسیژنه را بیشتر کرده و اکسیژن با سرعت بیشتری تو لید می شود ‪.‬‬
‫‪ -34‬تعریف کاتالیزگر ‪ :‬کاتالیزگرها موادی هستند که سرعت انجام یک فرایند را افزایش داده و باعث می شوند آن فرایند آسان تر انجام‬
‫شود اما خود در پایان فرایند دست نخورده باقی می مانند‪.‬‬
‫‪ -35‬تعریف هیدروکربن ‪ :‬دسته ای از ترکیبات هستند که ازدو عنصر کربن و هیدروژن تشکیل شده اند ‪ .‬مانند ‪ :‬متان ‪ ، CH4‬اتان ‪، C2H6‬‬
‫پروپان ‪ ، C3H8‬بوتان ‪ ، C4H10‬پنتان ‪ C5H12‬و‪....‬‬
‫‪ -36‬سوختن هیدروکربن ها ‪ :‬اغلب سوخت ها از نوع هیدروکربن هستند که از سوختن آنها یعنی واکنش آنها با اکسیژن ‪ ،‬گاز کربن دی‬
‫اکسید ‪ CO2‬و بخار آب ‪ H2O‬و مقدار قابل توجهی انرژی به صورت نور و گرما تولید می شود ‪.‬‬
‫گرما‬

‫اکسیژن )‪ + (O2‬هیدروکربن‬ ‫نور و گرما ‪ +‬بخار آب )‪ + (H2O‬کربن دی اکسید)‪( CO2‬‬

 ‫قسمت دوم جزوه نکته به نکته فصل دوم‬
‫‪ -37‬از سوختن هیدروکربن ها و اغلب سوخت ها ‪ ،‬کربن دی اکسید و بخار اب تولید می شود ‪ .‬زیرا در ساختارمولکولی اغلب سوخت ها‬
‫عنصرهای کربن و هیدروژن وجود دارد که در اثر سوحتن آنها ‪ ،‬کربن درساختار کربن دی اکسید( ‪ ) CO2‬و هیدروژن در ساختار آب‬
‫(‪ ) H2O‬قرار می گیرد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬پارافین یک سوخت است که ساختار هیدرو کربنی دارد بنابرین از سوختن پارافین گاز های کربن دی اکسید و بخار آب و نوروگرما‬
‫تولید می شود‪.‬‬
‫اکسیژن ‪ +‬پارافین ( شمع)‬ ‫گرما‬ ‫گرما و نور‪ +‬بخار آب ‪ +‬گاز کربن دی اکسید‬
‫‪ ،‬بطوری که اگر یکی از این سه مورد وجود نداشته باشد‬ ‫‪ -3‬گرما‬ ‫‪ -38‬مواد الزم برای سوختن ‪ -1 :‬ماده سوختنی ‪ -2‬اکسیژن‬
‫سوختن انجام نمی شود ‪.‬‬
‫‪ -39‬مثلث آتش ‪ :‬از آنجایی که برای سوختن به ماده سوتنی و اکسیژن و گرما نیاز است به این سه مورد مثلث آتش گفته می شود ‪.‬‬

‫مثلث آتش‬
‫توجه‪ :‬هرگاه یک یا دو ضلع مثلث آتش حذف شود شعله خاموش می شود‪.‬‬
‫‪ -40‬جنس شمع از پارافین است ‪.‬‬
‫‪ -41‬در واکنش سوختن شمع گرمای اولیه برای شروع سوختن ( گرمای نوشته شده روی فلش معادله) نقش انرژی فعال سازی ( انرژی‬
‫اکتیواسیون ) دارد‪.‬‬
‫‪ -42‬برای شروع به سوختن ماده سوتنی به گرما نیاز است که به آن انرژی فعال سازی گفته می شود‪.‬‬
‫‪ -43‬تعریف انرژی فعال سازی ( انرژی اکتیواسیون ) ‪ :‬به حداقل انرژی الزم برای شروع یک واکنش انرژی فعال سازی گفته می شود ‪.‬‬
‫‪ -44‬انرژی فعال سازی واکنش با سرعت واکنش رابطه عکس دارد ‪ ،‬یعنی هرچه انرژی فعال سازی واکنش بیشتر باشد سرعت واکنش‬
‫کمتر است ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬مخلوط گاز های نیتروژن و اکسیژن در دمای اتاق واکنش چندانی باهم نمی دهند زیرا انرژی فعالسازی آن زیاد است و در این دما‬
‫انرژی فعال سازی آن تامین نمی شود اما مخلوط گاز های هیدروژن و اکسیژن با وجود یک جرقه کوچک منفجر شده و سرعت فوق العاده‬
‫زیادی دارد زیرا انرژی فعال سازی آن بسیار کم است ‪.‬‬
‫‪ -45‬به کمک کبریت ‪ ،‬جرقه ‪ ،‬الکتریسیته و اصطکاک و‪ ...‬می توان انرژی فعال سازی الزم برای یک واکنش را تامین کرد ‪.‬‬
‫توجه‪ :‬قند آغشته به خاک باغچه سریع تر می سوزد زیرا در خاک باغچه برخی ترکیبات فلزات قلیایی وجود دارد که به عنوان کاتالیزگر‬
‫عمل کرده و سرعت سوختن قند را افزایش می دهند ‪.‬‬

‫توجه توجه‪ :‬کاتالیزگرها با کاهش مقدار انرژی فعال سازی واکنش باعث افزایش سرعت واکنش ها می شوند‪.‬‬

‫‪ -46‬تعریف مواد واکنش دهنده ‪ :‬به موادی که در یک واکنش شیمیایی مصرف می شوند مواد واکنش دهنده گفته می شود ‪.‬‬
‫توجه‪ :‬مواد واکنش دهنده در سمت چپ معادله شیمیایی نوشته می شوند ‪.‬‬

‫‪ -47‬تعریف مواد فراورده ( محصوالت) ‪ :‬به موادی که در یک واکنش شیمیایی بر اثر تغییرات شیمیایی تولید می شوند مواد فراورده‬
‫گفته می شود‪.‬‬
 ‫توجه‪ :‬موادفراورده در سمت راست معادله شیمیایی نوشته می شوند ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬معادله شیمیایی سوختن گاز متان ( گاز شهری ‪ ) CH4‬به صورت زیر است که در آن به گاز های متان و اکسیژن که در سمت چپ‬
‫معادله قرار دارند و در ضمن واکنش مصرف می شوند ‪ ،‬مواد واکنش دهنده و به گازهای کربن دی اکسید و بخار آب که در سمت راست‬
‫معادله نوشته شده اند ‪ ،‬فراورده واکنش گفته می شود ‪.‬‬
‫‪CH4 + 2 O2‬‬ ‫‪CO2 + 2H2O‬‬

‫مواد واکنش دهنده‬ ‫مواد فراورده‬

‫‪ -48‬انواع واکنش های سوختن ‪ -1‬سوختن کامل ‪ -2‬سوختن ناقص‬

‫‪ -49‬تعریف سوختن کامل هیدروکربن ( پارافین یا شمع و چوب) ‪ :‬هرگاه هنگام سوختن یک ماده سوختنی هیدروکربنی ( شمع) مقدار‬
‫اکسیژن به مقدار کافی باشد آن ماده بطور کامل می سوزد که عالوه بر گازهای ‪ CO2‬و‪ ، H2O‬مقدار قابل توجهی گرما ( انرژی) نیز تولید‬
‫می کند که به آن سوختن کامل گفته می شود ‪.‬‬

‫‪ -50‬تعریف سوختن ناقص هیدروکربن ( پارافین یا شمع و چوب ) ‪ :‬هرگاه هنگام سوختن یک ماده سوختنی هیدروکربنی (چوب) مقدار‬
‫اکسیژن به مقدار کافی نباشد آن ماده بطور کامل نمی سوزد بنابراین عالوه بر گازهای ‪ CO2‬و‪ ، H2O‬تولید گاز سمی و خفه کننده کربن‬
‫منوکسید ( ‪ ) CO‬نیز می کند که به آن سوختن ناقص گفته می شود ‪.‬‬

‫توجه ‪ :‬هنگام سوختن چوب و گاز در فضای بسته یا اتاقی که در آن هوا جریان ندارد گازهای کربن دی اکسید ‪ ،‬بخار آب و کربن منوکسید‬
‫تولید می شود ‪.‬‬

‫‪ -51‬تعریف گاز کربن منوکسید ‪ :‬گازی بی رنگ و بی بو وبسیار سمی و کشنده است بطوری که استنشاق آن برای چند دقیقه باعث‬
‫مسمومیت و مرگ می شود ‪.‬‬

‫توجه توجه ‪ :‬واکنش پذیری گاز کربن منوکسید از گاز اکسیژن بیشتر است بنابراین هنگامی که این دو گاز همزمان در ششه ها در مجاورت‬
‫هموگلوبین خون قرار می گیرند ‪ ،‬گاز کربن منوکسید با سریع تر از اکسیژن با هموگلوبین خون واکنش داده و به سلول ها می رسد و کار‬
‫آنها را مختل می کند و باعث مسمومیت و مرگ می شود‪.‬‬

‫‪ -52‬برای جلوگیری از مسمومیت با شومینه ( هیمه سوز) پیشنهاد می شود پنجره ها را کمی باز نگه داشته تا هوا جریان یابد و با تامین‬
‫اکسیژن کافی ‪ ،‬گاز کربن منوکسید تولید نشود‪.‬‬

‫‪ -53‬روش شناسایی گاز کربن دی اکسید‪ :‬هر گاه گاز کربن دی اکسید با آب آهک تماس داده شود ‪ ،‬آب آهک را شیره رنگ می کند زیرا‬
‫گاز کربن دی اکسید با کلسیم اکسید( ‪ ) CaO‬یا همان آهک واکنش داده وتولید کلسیم کربنات(‪ ) CaCO3‬می کند که باعث شیری رنگ شدن‬
‫محلول می شود‪.‬‬
‫توجه ‪ :‬معادله شناسایی گاز کربن دی اکسید به صورت زیر است ‪:‬‬
‫‪CaO + CO2‬‬ ‫‪CaCO3‬‬
‫توجه‪:‬‬

‫با توجه به این که انحالل پذیری آهک در آب بسیار کم است لذا برای تهیه محلول شفاف آب آهک پس از حل کردن آهک در آب آن را از‬
‫کاغذ صافی داد تا آن مقدار آهکی که به صورت نا محلول باقی مانده است از محلول جدا شده و پشت کاغذ صافی بماند‪.‬در این صورت‬
 ‫محلولی که تهیه کرده ایم کامالً شفاف است و وقتی بوسیله نی در آن می دمیم به رنگ شیری در می آید و نتیجه ی آزمایش را بهتر‬
‫مشاهده می کنیم‪.‬‬

‫‪ – 54‬چگونگی تشخیص تولید بخار آب در آزمایش سوختن شمع ‪ :‬هر گاه یک ظرف فلزی سرد را برای چند لحظه بصورت وارونه‬
‫باالی شمع در حال سوختن قرار دهیم سپس ان را کنار بکشیم مشاهده می شود که قطره های آب تولید شده است که دلیل بر تولید بخار آب‬
‫هنگام سوختن شمع است‪.‬‬

‫چند نکته پایانی‪:‬‬

‫الف‪ -‬جانوران و انسان ها انرژی مورد نیاز خود را برای دویدن و شکار کردن و‪ ...‬با سوزاندن مواد غذایی در بدن خود تامین می کنند‪.‬‬

‫ب‪ -‬آنزیم ها کاتالیزگرهایی در بدن موجودات زنده هستند که باعث می شوند تغییرات شیمیایی در بدن موجودات زنده سریع تر انجام شوند‪.‬‬

‫پ‪ -‬گلوکز( ‪ ) C6H12O6‬در بدن موجودات زنده به کمک آنزیم های ویژه با اکسیژن ترکیب می شود و می سوزد و ضمن آزاد کردن‬
‫انرژی به کربن دی اکسید و بخار آب تبدیل می شود ‪.‬‬

‫اکسیژن ‪ +‬گلوکز‬ ‫آنزیم‬ ‫انرژی ‪ +‬بخار آب ‪ +‬کربن دی اکسید‬