کیمیای غیر عضوی

‫‪1‬‬ ‫موعود؛ انقالبی در عرصه تدریس!
‬ ‫مرکز آموزشی موعود‬
‫بخش اول‬
‫تعریف علم کیمیا‬
‫کیمیا علمیست که از ساختمان ‪ ،‬خواص ‪ ،‬تغییرات و تبدیالت کیفی ماده بحث میکند ‪ ،‬این علن شناخه از‬
‫علوم از طبیعی بوده که بر اساس تجارب و تحقیقات قرون متمادی انسانها به میان آمده است ‪.‬‬
‫کیمیا در لسانهای مختلف مفاهی مختلف را ارائه میکند‪ ،‬مثالً هندیها کیمیا را به معنی نادر یا کمیاب منیگفتنند‬
‫مصریها معتقد بودند که کیمیا از کلمه ‪  Chemo ‬به معنی خاک حاصلخیز گرفته شده است و عربها کیمیا را بنه‬
‫معنی اکسیر (با ارزش) بکار میبردند‪ ،‬همچنان کیمیا را به مسایل جادو و مسایل دوایی ارتباط میدهند چون کیمیا از‬
‫تغییرات و تبادالت ماده بحث میکند‪ ،‬بناءً الزم است تا ماده را بشناس ‪.‬‬
‫تعریف ماده‪ :‬هر شی که دارای کتله باشد و قسمتی از فضا را اشغال کند و یا توسط یکی از حواس پنجگانه ما حس‬
‫شود‪ ،‬ماده است‪.‬‬
‫حاالت ماده ‪ :‬ماده در طبیعت به سه حالت پیدا میشود‪ :‬جامد ‪ ،‬مایع و گاز‬
‫‪ .1‬حالت جامد‪ :‬در ای حالت ماده دارای شکل‪ ،‬حج و وزن معی میباشد و قابلینت تنراک را نندارد و قنوه‬
‫جذب بی مالیکولهای جامدات بسیار قوی است و فاصله بی مالیکولهای آن ک است‪.‬‬
‫‪ .2‬حالت مایع‪ :‬در ای حالت ماده دارای شکل معی نیست‪ ،‬دارای حج و وزن معی میباشد و قابلیت تراک‬
‫را ندارد و قوه جذب بی مالیکولهای مایعات ضعیف است و فاصله مالیکولی آن زیاد است‪.‬‬
‫‪ .3‬حالت گاز‪ :‬در ای حالت ماده دارای شکل ‪ ،‬حج معی نیست اما وزن آن معی میباشد و قابلیت تراک را‬
‫دارد و قوه جذب بی مالیکولهای گازات بسیار ضعیف است‪.‬‬
‫خواص ماده ‪ :‬ماده دارای دو خواص بوده که عبارت است از خواص کیمیاوی و خواص فزیکی‪.‬‬
‫‪ . 1‬خواص کیمیاوی ‪ :‬عبارت از خواص است که از تغییرات دایمیماده بحث مینماید ‪.‬‬
‫ویژه آمادگی کانکور و اساسات‬ ‫کیمیای غیرعضوی‬ ‫‪2‬‬
‫‪ . 2‬خواص فزیکی ماده‪ :‬خواص فزیکی ماده عبارت از خواصی است که تغییرات در ظناهر مناده قابنل مشناهده‬
‫است مانند کثافت ‪ ،‬کتله ‪ ،‬درجه سختی ‪ ،‬انحاللیت ‪ ،‬رنگ ‪ ،‬بوی ‪ ،‬تخلل ‪ ،‬تراک ‪ ،‬تصعید ‪ ،‬تبرید‪ ،‬حناالت سنهگاننه‬
‫(جامد‪ ،‬مایع و گاز ) نقطه ذوبان ‪ ،‬نقطه غلیان ‪ ،‬نقطه انجماد ‪ ،‬وزن و ‪. . .‬‬
‫کتله‪ :‬مجموع ذراتی که یک جس را تشکیل میدهند به نام کتله همان جس یاد میگردد ‪ .‬کتله تحنت تناریر قنوه‬
‫جاذبه زمی قرار ندارد و رابت میباشد ‪.‬‬
‫‪ .A‬درجه سختی‪ :‬عبارت از مقاومت یک جس در مقابل تخریش میباشد طوریکه االمناس بلنندتری درجنه‬
‫سختی را در طبیعت داشته و تالک نرمتری درجه سختی را در طبیعت دارد‪.‬‬
‫‪ .B‬رنگ‪ :‬عبارت خواص فزیکی ماده بوده که باعث تشخیص مواد از ه دیگر میشود‪.‬‬
‫‪ .C‬بوی‪ :‬عبارت از رسیدن مالیکولهای مواد در قسمت باالی بیننی منیباشند کنه باعنث تشنخیص منواد از‬
‫همدیگر میشود‪.‬‬
‫‪ .D‬تخلل ‪ :‬عبارت از موجودیت خال بی ذرات یک جس میباشد‪.‬‬
‫‪ .E‬تراکم ‪ :‬تراک عبارت از قوه برگشت اجسام بدون قوه خارجی میباشد و یا به عبارت دیگر تبدیل شدن گاز‬
‫به مایع در موجودیت فشار خارجی را تراک یاد مینمایند‪.‬‬
‫‪ gr cc , gr cm‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪, gr‬‬

‫‪ml‬‬ ‫را کثافت گویند ‪ .‬واحدات آن عبارت از ‪‬‬ ‫‪ .F‬کثاقت ‪ :‬کتله در فی واحد حج‬
‫میباشد ‪.‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪mass‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪, density ‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪volum‬‬
‫است‪ .‬شما کثافت آن را محاسبه نمایید ‪.‬‬ ‫‪5ml‬‬ ‫مثال‪ :‬کتله یک سنگ ‪ 20gr‬و حجم آن‬
‫‪m  20 gr ‬‬
‫‪v  5ml ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪20 gr‬‬
‫?‪d ‬‬ ‫‪d ‬‬ ‫‪ 4 gr ml‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5‬‬‫‪ml‬‬
‫‪m ‬‬
‫‪d‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬ ‫موعود؛ انقالبی در عرصه تدریس!‬ ‫مرکز آموزشی موعود‬
‫فعالیت ‪:‬‬
‫‪ . 1‬اگر کتله یک جسم ‪ 20gr‬و حجم آن ‪ 100cm3‬باشد کثافت آنرا محاسبه نمایید ؟‬
‫باشد کثافت آنرا بر حسب گرام بر سانتی متر مکعب‬ ‫‪36.2cm3‬‬ ‫و حجم آن‬ ‫‪324.5gr‬‬ ‫‪ . 2‬کتله یک جسم‬
‫محاسبه نمایید ‪.‬‬
‫است ‪ .‬شما حجم آنرا محاسبه نمایید ؟‬ ‫‪9.37gr‬‬ ‫‪ . 3‬کثافت یک مایع ‪ 1.483 gr ml‬و کتله آن‬
‫و‬ ‫‪25cm ، 1.55cm ، 0.5cm‬‬ ‫‪ .‬کتله یک یک توته سرب به شکل مکعب مستطیل که ابعاد آن به ترتیب‬
‫کتله آن ‪ 220.9gr‬است شما کثافت آنرا محاسبه نمایید ؟‬
‫‪g‬‬
‫چند است؟‬ ‫‪0.1‬‬ ‫کتله ‪ 22‬ملی لیتر یک گاز با کثافت‬
‫‪cm3‬‬
‫‪5g‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.2g‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2.4g‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4.2g‬‬ ‫‪)1‬‬
‫بخش دوم‬
‫طبقه بندی مواد‬
‫تمام مواد موجود در طبیعت به دو نوع است که توسط دیاگرام ذیل نشان داده میشود ‪.‬‬
‫ماده‬
‫مواد خالص‬ ‫مخلوط‬
‫غیر‬
‫مرکب‬ ‫عنصر‬ ‫متجانس‬
‫متجانس‬
‫مخلوط‪ :‬عبارت یکجا شدن دو یا چند ماده به یک نسبت غیر معین و کیفی طوریکه عمل متقابل مطلق‬
‫کیمیاوی بین آنها به مشاهده نرسد ‪ ،‬عبارت از مخلوط است به طور مثال مخلوط کشمش و نخود ‪ ،‬مقا‬
‫و برنج ‪ ،‬الکول وآب ‪ ،‬بوره وآب و غیره از مخلوط ها اند ‪.‬‬
‫و مخلقوط‬ ‫)‪( Hemogen‬‬ ‫انواع مخلوط‪ :‬مخلوط ها به دو نوع اند که عبارت از مخلوط هقای متجقان‬
‫میباشد ‪.‬‬ ‫)‪( Hetrogen‬‬ ‫های غیر متجان‬
‫نوعی از مخلوط اند که نسبت اجزای آن‬ ‫مخلوط های غیر متجانس )‪ : ( Hetrogen‬مخلوط غیر متجان‬
‫در تمام قسمت های سیستم شان یکسان و مساویانه موجود نبوده ‪ ،‬هر قسمت آنها دارای خواص فزیکی‬
‫و کیمیاوی مختلف میباشد ‪.‬‬
‫مخلوط متجانس )‪ : ( Hemogen‬نوعی از مخلوط های اند که اجزای تشکیل دهنده آنها در تمقا قسقمت‬
‫های سیستم مخلوط مساویانه و یکسان تقسیم گردیده و در یک فاز قرار داشته باشند ؛ بقه طقور مثقال ‪:‬‬
‫را به نام محلول ها )‪ (Solutiones‬یاد میکند‪.‬‬ ‫مخلوط نمک وآب ‪ ،‬الکول و آب و غیره‪ .‬مخلوط متجان‬
‫محلول‪ :‬محلول یک مخلوط متجانس است که از ارر حل شدن مواد منحله در محلل حاصل میشود‪.‬‬
‫اجزای محلول‪ :‬محلول ها از دو جزء اساسی محلل و ماده منحله تشکیل شده است‪.‬‬
‫‪ .1‬ماده منحله‪ :‬ماده است که در محلل حل شود و یا قابلیت خل شدن در محلل را دارد‪ .‬مثالً حل شندن بنوره‬
‫در آب‬
‫‪ .2‬محلِل‪ :‬ماده منحله باعث تغییر در سرعت حل شدن مواد میشود و یا قابلیت حنل شندن منواد منحلنه را در‬
‫خود دارد‬
‫‪ .1‬مواد خالص‪ :‬عبارت از موادی اند که دارای یک نوع ترکیب کیمیاوی باشد یعنی دارای فورمول یکسان باشد ‪.‬‬
‫‪ ،‬سیماب ‪ Hg‬و غیره ‪. . . . .‬‬ ‫‪Cu‬‬ ‫‪،‬م‬ ‫‪، H 2O‬گلوگوز ‪C6 H12O11‬‬ ‫مثال ‪ :‬آب‬
‫عنصر‪ :‬عنصر عبارت از موادی ساده و بسیطی اند که توسط وسایل ساده فزیکی وکیمیاوی قابنل تجزینه نباشند تنا‬
‫بحال در حدود ‪ 111‬عنصر کشف گردیده که ‪ 22‬عنصر آن از ‪  H 2 ‬الی یورانی ‪ U 92 ‬در طبیعنت موجنود بنوده و‬
‫متباقی عناصر به صورت مصنوعی در البراتوار ها تهیه گردیده است ‪.‬‬
‫عناصر میتواند به اشکل ذیل موجود باشد ‪.‬‬
‫اتومی‪Na , K , Li , Mg , B , Ca :‬‬ ‫‪ . 1‬یک‬
‫اتومی‪H 2 , O2 , Cl2 , N2 , F2 , Br2 , I 2 :‬‬ ‫‪ .‬دو‬
‫اتومی‪O3 , S8 , P4 :‬‬ ‫‪ .‬چند‬
‫از جمله عناصر دو اتومی پنج عنصر آن بشکل گاز ‪ O2 , Cl2 , F2 , H 2 , N2 ‬یک عنصر آن بشکل مایع ‪  Br2 ‬و جامند‬
‫‪  I 2 ‬میباشد‪.‬‬
‫بصورت عموم عناصر را میتوان به سه دسته تقسی نمود‪:‬‬

‫‪ . 1‬فلزات ‪ :‬عبارت عناصر اند که در جریان تعامالت کیمیاوی الکترون میبازد و چارج مثبت را اختیار میکند ‪.‬‬
‫‪Na , K , Li , Mg , B , Ca‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫فلزات قابلیت چکش خوردن‪ ،‬تورق شدن و هادی حرات و برق را دارد‪.‬‬
‫‪ . 2‬غیر فلزات ‪ :‬عبارت عناصر اند که در جریان تعامالت کیمیاوی معمنوال الکتنرون را جنذب مینمایند و چنارج‬
‫‪N2 , S , C , Se‬‬ ‫مثال ‪:‬‬ ‫منفی را اختیار مینماید ‪.‬‬
‫‪ . 3‬شبه فلزات ‪ :‬عبارت از عناصر اند که ه خواص فلزی و ه خواص غیر فلزی داشته باشد ‪.‬‬
‫پولومبیم ‪Pb‬‬ ‫و‬ ‫‪، Si‬جرمانیم ‪، Ge‬ارسینیک ‪، As‬استبنیم ‪، Sb‬تیلوریم ‪Te‬‬ ‫‪ ،‬سلیکان‬ ‫‪B‬‬ ‫مثال ‪ :‬بورن‬
‫مرکب‪ :‬ماده خالصی اند که از ترکیب عناصر مختلف ساخته شده باشد‪ ،‬عناصر تشکیل دهنده مرکب خاصنیت اولنی‬
‫خود را در مرکب از دست میدهند ؛ مرکبت به دو نوع است ‪ .‬یک مرکبات عضوی و دوم مرکبات غیر عضوی ‪.‬‬
‫‪2 Na  Cl2 ‬‬
‫‪ 2 NaCl‬‬
‫‪2 H 2  O2 ‬‬
‫‪ 2 H 2O‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫‪C  O2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ CO2‬‬
‫سمبول ‪:‬عالمه اختصاری نام التینی و یا انگلیسی یک عنصر را سمبول گویند‪ ،‬سنمبول عنصنر طنوری اسنت کنه‬
‫حروف اول آن با حرف بزرگ و متباقی با حرف کوچک تحریر میشود ‪.‬‬
‫نام‬ ‫نام‬ ‫نام‬

‫نام انگلیسی‬ ‫سمبول نام التینی‬ ‫نام التینی‬ ‫سمبول‬
‫دری‬ ‫دری‬ ‫انگلیسی‬
‫آه‬ ‫‪Iron‬‬ ‫‪Ferrum‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫نقره‬ ‫‪Silver‬‬ ‫‪Argentum‬‬ ‫‪Ag‬‬
‫پوتاشی‬ ‫‪Potasiom‬‬ ‫‪Kallum‬‬ ‫‪K‬‬ ‫طال‬ ‫‪Gold‬‬ ‫‪Aurum‬‬ ‫‪Au‬‬
‫سلفر‬ ‫‪Salphar‬‬ ‫‪S‬‬ ‫مس‬ ‫‪Copper‬‬ ‫‪Cuprum‬‬ ‫‪Cu‬‬
‫فاسفورس‬ ‫‪Phasphoras‬‬ ‫‪P‬‬ ‫سیماب‬ ‫‪Mercury‬‬ ‫‪Hydragyrum‬‬ ‫‪Hg‬‬
‫هایدروج‬ ‫‪Hydrogen‬‬ ‫‪H‬‬ ‫سودی‬ ‫‪Sodium‬‬ ‫‪Natrium‬‬ ‫‪Na‬‬
‫کارب‬ ‫‪Carbon‬‬ ‫‪C‬‬ ‫سرب‬ ‫‪Lead‬‬ ‫‪Plumbum‬‬ ‫‪Pb‬‬
‫لیتی‬ ‫‪Litium‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫انتیمونی‬ ‫‪Antimony‬‬ ‫‪Stibium‬‬ ‫‪Sb‬‬
‫اکسیج‬ ‫‪Oxogen‬‬ ‫‪O‬‬ ‫قلعی‬ ‫‪Tin‬‬ ‫‪S tan num‬‬ ‫‪Sn‬‬

‫فصل اول‬
‫تیوری انکشاف اتوم‬
‫تاریخچه انکشاف تیوری اتوم‬
‫نظریه دیموکراتس ‪ :‬در سالهای ‪ 044‬ق‪.‬م عالمیبه نام دیموکراتس ابنراز نمنود اتنوم کنوچکتری ذره ینک‬
‫عنصر است که خواص همان عنصر را داشته باشد ‪.‬‬
‫اتوم کلمه یونانی بوده که از ‪( toms‬تقسی ) و ‪( A‬نفی) گرفته شده است یعنی اتوم تجزیه ناپذیر است‪.‬‬
‫نظریه دالتون‪ :‬در سال ‪1143‬دالتون تیوری اتومیرا بنیان گذاری کرد ‪ .‬نکات عمده تینوری دالنت قنرار ذینل‬
‫است ‪:‬‬
‫نکته اول‪ :‬مواد از ذرات غیر قابل تجزیه بنام ات ساخته شده است‪.‬‬
‫نکته دوم‪ :‬اتوم های عی عناصر از لحاظ خواص کمیاوی و فزیکی باه مشابه است‪.‬‬
‫نکته سوم‪ :‬اتوم ها نه تشکیل شده و نه از بی میرود‪.‬‬
‫نکته چهارم‪ :‬اتوم های عناصر مختلف باهم یکجا شده ‪ ،‬مالیکول های مرکبات را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫نکته پنجم‪ :‬اتوم های عناصر مختلف کتله ها و خواص کیمیاوی مختلف دارند‬
‫نکته ششم‪ :‬در هرمالیکول مرکب معین ‪ ،‬انواع و تعداد نسبتی اتوم های متشکله آن ها یکسان است ‪.‬‬
‫نکته هفتم‪ :‬اتوم های یک عنصر به عناصر دیگر تبدیل نمیشود‪.‬‬
‫از جمله نظریات دالتن دو نظریه آن غیر مدلل ثابت گردید که عبارت است از ‪:‬‬
‫‪ . 1‬غیر قابل تقسی بودن اتوم‬
‫‪ . 2‬یک سان بودن اتوم های عی عنصر که امروز مورد تائید علما قرار نگرفت ‪.‬‬
‫نظریه علمای جدید ‪:‬‬

‫‪ . 1‬تمام مواد از ذرات کوچک به نام اتوم ها تشکیل گردیده اند ‪.‬‬
‫‪ . 2‬اتوم ها توسط وسایل ساده کیمیاوی تجزیه نمیگردد ‪.‬‬
‫‪ . 3‬اتوم ها دایما در حال حرکت بوده ‪ ،‬با ازدیاد حرارت سرعت حرکت آنها زیاد میشود‪.‬‬
‫‪ . 0‬اتوم های عناصر مختلف از لحاظ کتله ‪ ،‬حج و خواص از ه دیگر فرق دارند ‪.‬‬
‫اندازه اتوم ‪ :‬تحقیقاتی که در قرن ‪ 24‬به اساس تشعشات رونتگی صورت گرفت ‪ ،‬دریافت گردید که قطر اتنوم‬
‫است ‪.‬کتله اتوم ها بی ‪ 1022 1024 g‬و یا ‪ 1025 1027 Kg‬قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪0.2nm‬‬ ‫به صورت تقریبی ‪ 2 1010 m‬یا‬
‫تامسن (مدل اتومیتامسن)‪ :‬تامس فزیکدان انگلسی انحنراف اشنعه کتنود را در سناحه برقنی و مقناطسنی‬
‫‪Cb‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪ 1.7 1011‬بدست آورد ‪ .‬بیان داشت کنه تمنام منواد منواد (منواد طبیعنی ‪ ،‬منواد‬ ‫را‬ ‫) (‬ ‫مطالعه نمود و نسبت‬
‫‪Kg‬‬ ‫‪m‬‬
‫عضوی و مواد غیر عضوی ) دارای ذره چارچ دار منفی بوده و نام آنرا الکترون گذاشت ‪ .‬الکترون از کلمنه الکترینک‬
‫گرفته شده و به ذرات گفته میشود که در نتیجه حرکت آن جریان برق بوجود میآید ‪.‬‬
‫مدل اتومیتامسن ‪ :‬اتوم شکل کروی داشته ذره چارج منفی یعنی الکترون در هر قسنمت اتنوم موجنود اسنت ‪.‬‬
‫مودل اتومیتامس مشابه به ساختمان کیک کشمش دار میباشد ‪.‬‬
‫نوت ‪ :‬مقدار چارچ برقی الکترون توسط عالمیامریکای بنام رابرت ملیکان در قطرات تیل کشف شد که مساوی‬
‫است‪:‬‬
‫‪19‬‬
‫‪ : e  1.602 10‬چارچ الکترون‬ ‫‪cb‬‬
‫‪ : m  9.1110‬کتله الکترون‬ ‫‪31‬‬

‫‪kg‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ : me ‬کتله الکترون‬ ‫‪mp‬‬
‫‪1840‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪Cb‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1.76 1011‬‬ ‫‪. . ..1 ‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪1.602 1019 Cb‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪Kg‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 9.111031 Kg‬‬
‫‪Cb‬‬
‫‪e  1.602 1019 Cb. . . .2 ‬‬ ‫‪1.76 1011‬‬ ‫‪Cb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1.76 1011‬‬
‫‪Kg‬‬ ‫‪Kg‬‬
‫ســــــواالت فورمهای کانکور‬
‫‪ .1‬تیوری که‪ :‬اتومهای عناصر مختلف‪ ،‬کتله و خواص کیمیاوی مختلف را دارا اند‪ ،‬مربوط به یکی از علمای ذیل‬
‫است‪:‬‬
‫‪ )2‬دالت‬ ‫‪ )3‬موزلی‬ ‫‪ )2‬دیموکرات‬ ‫‪ )1‬رادرفورد‬
‫‪ .2‬تیوری که ملحق شدن اتومهای عناصر مختلف را برای تشکیل مالیکولهای مرکبات بیان میکند‪ ،‬مربوط به‬
‫یکی از علمای ذیل است‪:‬‬
‫‪ )2‬موزلی‬ ‫‪ )3‬دالت‬ ‫‪ )2‬دیموکراتس‬ ‫‪ )1‬رادرفورد‬
‫‪ . 3‬اتوم عبارت است از یک کلمه ؟‬
‫‪)0‬همه‬ ‫‪)3‬انگلیسی‬ ‫‪)2‬یونانی‬ ‫‪)1‬التینی‬
‫‪ .0‬کدام تیوری دالت غیر مدلل رابت گردید ؟‬
‫‪)2‬غیر قابل تجزیه بودن اتوم ها‬ ‫‪)1‬یکسان بودن عی اتوم ها‬
‫‪)0‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و ‪2‬‬
‫‪ .5‬دریافت قطر اتوم به اندازه تقریبی ‪ 2 1010 m‬به چه اساس دریاف گردیده است؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تشعشعات رونتگی‬ ‫‪ )2‬نظریه دیموکرات‬ ‫‪ )1‬تجزیه رادرفورد‬
‫‪ .6‬فزیکدان انگلیسی تامس انحراف کدام اشعه را در ساحه برقی و مقناطیسی مطالعه نمود‪:‬‬
‫‪ )2‬آفتاب‬ ‫‪ )3‬نوری‬ ‫‪ )2‬انود‬ ‫‪ )1‬کتود‬
‫‪ .7‬قیمت چارچ برقی الکترون توسط کدام عال و چند تعیی گردید؟‬
‫‪ )2‬ملیکان ‪1.602 1019 cb ‬‬ ‫‪ )1‬ملیکان ‪1.602 1019 kg ‬‬
‫‪ )2‬اووگدرو ‪1.6611027 kg ‬‬ ‫‪ )3‬اووگدرو ‪ 6.022 1023 ‬‬
‫‪ .8‬اتوم ها متشکل از یک هسته چارج دار مثبت بوه که به اطراف آن الکترون ها دارای چارج منفی منتشر گردیده‬
‫است عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬دالت‬ ‫‪)3‬تامس‬ ‫‪)2‬کولمب‬ ‫‪)1‬رادرفورد‬
‫‪ .9‬به اساس نتیجه تامس ذراتیکه بنام الکترون مسمیاند‪ ،‬در کدام مواد محسوس است؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬طبیعی‬ ‫‪ )2‬مواد غیرعضوی‬ ‫‪ )1‬مواد عضوی‬
‫عناصر رادیو اکتیف ‪ :‬عبارت عناصر اند که از خود شعاع پخش نماید و اولی بنار این خاصنیت توسنط هننری‬
‫بکرل کشف شد ‪ .‬ماری کیوری ای خاصیت را دیو اکتیف نهاد ‪ .‬رادر فورد رابت نمود که عناصر رادیو اکتیف از خنود‬
‫سه نوع شعاع پخش مینماید که عبارت است از ‪.  ,  , ‬‬
‫اول ‪ :‬شعاع الفا ‪ :  ‬ذره چارچ مثبت بوده از دو پروتون و دو نیوترون ساخته شنده و دارای چنارچ مثبنت ‪ 2 ‬‬
‫‪ ‬است ذره الفا بیشتری طول موج را داشنته و کمتنری اننرری را‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪He ‬‬ ‫میباشد یعنی عبارت از هسته مثبت هیلیوم‬
‫دارد ‪ ،‬از صحفه کاغذی عبور نمیتواند و به قطب منفی جذب میشود‪.‬‬
‫دوم ‪ -‬شعاع بیتا ‪ :   ‬دارای چارج منفی ‪   ‬و چارج آن منفی یک ‪  1‬است یعنی معادل با چارج و کتلنه‬
‫الکترون میباشد بیتا در قطب مثبت جذب شده و نظر به الفا انرری بیشنتر داشنته و طنول منوج آن کمتنر اسنت از‬
‫صحفه آلمونیمیعبور نمیتواند اما از صحفه کاغذی عبور نموده میتواند‪.‬‬
‫سوم‪ :‬گاما ‪ :   ‬ذره بدون چارج بوده و معادل با چارج نیوترون است و به هیچ قطب جذب نمیشود گاما بیشنتری‬
‫انرری را داشته و کمتری طول موج را دارد از صحفه ای کاغذی و آلمونیمیعبور نموده میتواند امنا از ورقنه سنربی‬
‫عبور نمیتواند‪.‬‬
‫مدل اتومیرادر فورد ‪ :‬رادرفورد و همکارانش هر یک کایگر و مرسدی ساختمان اتوم را مطالعه نمود ‪.‬‬
‫‪ . 2‬مدار‬ ‫‪ . 2‬ساختمان اتوم ‪ :‬اتوم از دو قسمت ذیل ساخته شده است ‪ . 1 .‬هسته اتوم‬
‫‪108 m‬‬
‫‪1015 m‬‬
‫‪ . 1‬هسته اتوم ‪:‬‬

‫‪ . A‬هسته اتوم چارج مثبت داشته و در یک قسمت کوچک حج اتوم متراک گردیده‪.‬‬
‫وزن اتوم را هسته اتوم تشکیل میدهد ‪.‬‬ ‫‪99.99% . B‬‬
‫‪ . C‬اتومیکه قطر آن ‪ 108 m‬باشد ‪ ،‬هسنته آن قطنر ‪ 1015 m‬خواهند‬

‫داشت ‪.‬‬
‫‪ . D‬مودل اتومیرادر فورد سیست نظام شمسی را خاطر نشان میسازد‪.‬‬
‫‪ . 2‬مدار ‪ :‬مدار عبارت از خطوط دایره وی و یا بیضوی بوده که الکترون در روی آن حرکت مینماید ‪.‬‬
‫نمبر اتومی‪ :‬عبارت از تعداد پروتون ها در هسته اتوم میباشد و اولین بار توسط فزیکدان انگلیسقی بنقام‬
‫م تعیین نمود و به سمبول ) ‪ ( Z‬نشان داده میشود ‪.‬‬ ‫هنری موزلی در سال‬
‫‪1‬‬
‫یا نمبر اتومیدر جدول دورانی عناصر با عبور ازیک عنصر به عنصر ما بعد آن بقه انقدازه یقک‬ ‫کمیت‬
‫‪‬‬
‫واحد زیاد میگردد ‪.‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪Be‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪He‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪Z 8‬‬ ‫‪Z 7‬‬ ‫‪Z 6‬‬ ‫‪Z 5‬‬ ‫‪Z 4‬‬ ‫‪Z 3‬‬ ‫‪Z 2‬‬ ‫‪Z 1‬‬
‫معلومات اضافی ‪ :‬پروتون کلمه التی بوده و به معنی اولی و یا سابقه تری از همه میباشد ‪ .‬اتنوم هنای عناصنر‬
‫کیمیاوی از لحاظ چارج برقی خنثی بوده ؛ بنابرای تعداد پروتون ها مساوی به تعداد الکترون ها در اتوم های عناصنر‬
‫است ‪ .‬کتله اتومینسبت به کتله مجموعی پروتون های هسته اتوم ها بزرگتر است‪.‬‬
‫نیوترون ‪ :  Neutron ‬از لحاظ چارچ برقی خنثی بوده و در هسته اتوم موقعیت داشته ‪ ،‬وظیفه آن محافظت از هسته‬
‫‪4‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Be  24 He ‬‬
‫‪ 612C  01n‬‬ ‫نیوترون را کشف کرد‪.‬‬ ‫اتوم میباشد ‪ .‬چادویک در سال‬
‫‪40‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪Al‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪Ar‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪Na‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪P  20‬‬ ‫‪P 13‬‬ ‫‪P 18‬‬ ‫‪P 11‬‬ ‫‪P 1‬‬ ‫‪P 6‬‬
‫مثال ‪:‬‬
‫‪n  20‬‬ ‫‪n 14‬‬ ‫‪n  22‬‬ ‫‪n 12‬‬ ‫‪n 1‬‬ ‫‪n6‬‬
‫ذرات اساسی اتوم ‪ :‬مجموعه پروتون ها و نیوترون ها را در هسته اتوم به نام نوکلیون و یا نمبر کتله یاد‬
‫مینماید ‪.‬‬
‫‪ p  n  Nuclion‬‬
‫نوکلیوید ‪:‬نوکلیوید هسته های اتوم ها را افاده نموده و توسط آن هسنته اتنوم را نشنان میدهند ‪ .‬نوکلیویند هنای‬
‫عناصر را طوری نشان میدهند که نوکلیون را در قسمت باالی طرف چپ سمبول و نمبر اتومی(تعداد پروتون هنا ) را‬
‫طرف چپ در قسمت پایانی آن تحریر مینمایند‪.‬‬
‫‪ A‬کتله اتومی‬
‫‪ Z‬نمبر اتومی‬

‫‪X‬‬
‫بطور مثال ‪:‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪Ar‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪Na‬‬
‫‪A  40‬‬ ‫‪A  39‬‬ ‫‪A  40‬‬ ‫‪A  16‬‬ ‫‪A  12‬‬ ‫‪A  23‬‬
‫‪P  20‬‬ ‫‪P  19‬‬ ‫‪P  18‬‬ ‫‪P 8‬‬ ‫‪P6‬‬ ‫‪P  11‬‬
‫‪n  20‬‬ ‫‪n  20‬‬ ‫‪n  22‬‬ ‫‪n8‬‬ ‫‪n6‬‬ ‫‪n  12‬‬
‫‪e  20‬‬ ‫‪e  19‬‬ ‫‪e  18‬‬ ‫‪e8‬‬ ‫‪e6‬‬ ‫‪e  11‬‬
‫ســواالت فورمهای کانکور‬

‫‪ .1‬رادرفورد دریافت نمود که هسته اتوم در کدام قسمت اتوم متراک گردیده است ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬در قسمت کوچک حج ‪ )3‬در روی مدار ها‬ ‫‪)1‬در قمست مرکز اتوم‬
‫‪1‬‬
‫در ارر عبور یک عنصر به عنصر مابعد آن به چه اندازه زیاد میگردد؟‬ ‫‪ .2‬کمیت‬
‫‪‬‬
‫‪ )2‬سه واحد‬ ‫‪ )3‬یک واحد‬ ‫‪ )2‬شش واحد‬ ‫‪ )1‬چهار واحد‬
‫‪ .3‬اگر قطر اتومییک عنصر ‪ 108 m‬باشد‪ ،‬قطر هسته چه اندازه خواهد بود‪:‬‬
‫‪1013 m )2‬‬ ‫‪1015 m )3‬‬ ‫‪106 m )2‬‬ ‫‪106 m )1‬‬
‫‪ .2‬نیوترون توسط کدام عال ودر کدام سال کشف شد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1923 )3‬م رادرفورد‬ ‫‪1832)2‬م الوازیه‬ ‫‪1932 )1‬م چادویک‬
‫‪ .5‬چرا نیوترون ها به ای نام یاد میشود؟‬
‫‪ )1‬بخاطریکه ک وزن اند ‪ )2‬بخاطریکه چارچ خنثی دارند ‪ )3‬بخاطریکه سریع اند‪ )2‬بخاطریکه موقعیت هستوی دارند‬
‫‪ .6‬نوکلیوید ها کدام قسمت اتوم را افاده مینماید ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬هسته اتوم‬ ‫‪ )2‬قطر اتوم‬ ‫‪)1‬مدار اتوم‬
‫‪ 4 Be  2 He ‬چند تا نیوترون حاصل میگردد ؟‪.‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ .7‬در نتیجه ای تعامل ? ‪‬‬
‫‪3)2‬‬ ‫‪2)3‬‬ ‫‪1)2‬‬ ‫‪2)1‬‬

‫‪ .7‬وزن مالیکولی ‪ 2-Methyl propanoic acid‬را محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪46gr/mol )2‬‬ ‫‪44gr/mol )3‬‬ ‫‪98gr/mol )2‬‬ ‫‪88gr/mol )1‬‬
‫‪ .8‬کتله مالیکولی مرکب عضوی ‪ Phenoxy benzene‬چند ‪ amu‬است؟ ‪C  12, H  1,O  16‬‬
‫‪128 )2‬‬ ‫‪171 )3‬‬ ‫‪156 )2‬‬ ‫‪182 )1‬‬
‫‪ .9‬کتله مالیکولی مرکب عضوی ‪ Acetaldehyde‬چند ‪ amu‬است؟ ‪C  12, H  1,O  16‬‬
‫‪22 )2‬‬ ‫‪66 )3‬‬ ‫‪36 )2‬‬ ‫‪78 )1‬‬
‫‪ .11‬کتله اتومیعنصر که دارای ‪ 52‬پروتون و ‪ 78‬نیوترون باشد‪ ،‬چند است؟‬
‫‪132 )2‬‬ ‫‪52 )3‬‬ ‫‪78 )2‬‬ ‫‪27 )1‬‬
‫‪17 )2‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪62 )2‬‬ ‫‪31 )1‬‬
‫‪ .12‬کتله مالیکولی مرکب عضوی ‪ Phetalic acid‬چند ‪ amu‬است؟ ‪C  12, H  1,O  16‬‬
‫‪122 )2‬‬ ‫‪166 )3‬‬ ‫‪136 )2‬‬ ‫‪152 )1‬‬
‫‪ .13‬تعداد نیوترونهای عنصر که نمبر اتومیآن ‪ 19‬و کتله اتومیآن ‪ 39‬باشد‪ ،‬چند است؟‬
‫‪21 )2‬‬ ‫‪21 )3‬‬ ‫‪19 )2‬‬ ‫‪39 )1‬‬
‫‪93 )2‬‬ ‫‪72 )3‬‬ ‫‪237 )2‬‬ ‫‪122 )1‬‬
‫‪ .15‬کتله مالیکولی مرکب عضوی ‪   Methylpropanal‬چند ‪ amu‬است؟ ‪C  12, H  1,O  16‬‬
‫‪61 )2‬‬ ‫‪161 )3‬‬ ‫‪72 )2‬‬ ‫‪128 )1‬‬
‫‪ .16‬کتله مالیکولی مرکب عضوی ‪   Methylpen tan al‬چند ‪ amu‬است؟ ‪C  12, H  1,O  16‬‬
‫‪166 )2‬‬ ‫‪82 )3‬‬ ‫‪111 )2‬‬ ‫‪211 )1‬‬
‫ایزوتوپ ‪ :  Isotope ‬عبارت از اتوم های عین عناصر اند که تعداد پروتون های شان باهم مساوی باشد ‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫‪11‬‬
‫‪6‬‬‫‪C , 126 C , 136 C , 146 C‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪O, 17‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪8 O, 8 O‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪Cl , 1737Cl‬‬
‫‪carbon isotope‬‬ ‫‪oxygen isotope‬‬ ‫‪Colorine isotope‬‬
‫‪ :‬طبیعی‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H : P  1, n  0, Pr otuim, 11P‬‬
‫‪ :‬طبیعی‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H : P  1, n  1, Detruim, 12 D‬‬
‫‪ :‬مصنوعی‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H : P  1, n  2, Tri truim, 31T‬‬
‫از جمله ایزوتوپ های‬ ‫) ‪( 12 H‬‬ ‫پروتونیم یا هایدروجن سبک ) ‪ ( 11H‬و دیوتیریم یا هایدروجن سنگین‬
‫ایزوتوپ مصنوعی هایدروج میباشد ‪.‬‬ ‫) ‪( 13 H‬‬ ‫هایدروج بوده و در طبیعت بصورت طبیعی یافت میشود و ترایتریوم‬
‫ایزوتوپ‬ ‫عناصر مانند کلوری دو ایزوتوپ ‪ ،‬اکسیج ‪ ،‬کارب هلیوم دارای سه ایزوتوپ و قلعی )‪ (Sn‬دارای‬
‫ایزوبار ‪ :  Isobar ‬عبارت ازاتوم های عناصر مختلف اند که وزن اتومیشان باهم مساوی باشد ‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪Ar , 1940 K , 2040Ca,‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪6‬‬‫‪C , 147 N‬‬
‫‪P 18‬‬ ‫‪P 19‬‬ ‫‪P  20‬‬ ‫‪P 6‬‬ ‫‪P 7‬‬
‫‪n  22‬‬ ‫‪n  21‬‬ ‫‪n  20‬‬ ‫‪n 8‬‬ ‫‪n 7‬‬
‫‪e 18‬‬ ‫‪e 19‬‬ ‫‪e  20‬‬ ‫‪e6‬‬ ‫‪e7‬‬
‫‪A 40‬‬ ‫‪A 40‬‬ ‫‪A 40‬‬ ‫‪A 14‬‬ ‫‪A 14‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪isobars‬‬ ‫‪Iso Bar‬‬
‫ایزوتون ‪ :  Isotone ‬عبارت از اتوم های عناصر مختلف اند که تعداد نیوترونهایشان با هم مساوی باشند ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪He , 13 H‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪Al ,‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪Si‬‬
‫‪23‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪Na ,‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪Mg‬‬
‫‪P2‬‬ ‫‪P 1‬‬ ‫‪P 13‬‬ ‫‪P 14‬‬ ‫‪P 11‬‬ ‫‪P 12‬‬
‫‪n2‬‬ ‫‪n2‬‬ ‫‪n 14‬‬ ‫‪n 14‬‬ ‫‪n 12‬‬ ‫‪n 12‬‬
‫‪e2‬‬ ‫‪e 1‬‬ ‫‪e 13‬‬ ‫‪e 14‬‬ ‫‪e 11‬‬ ‫‪e 12‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪Iso Tone‬‬ ‫‪Iso Tone‬‬ ‫‪Iso Tone‬‬
‫ایزو الکترونیک ‪ :‬اتومها وآیونهای مختلف که درتعداد الکترونها با هم دیگر مساوی باشند بنام‬
‫ایزوالکترونیک همدیگر یاد میشوند مانند ‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪23‬‬
‫‪Ne , 11‬‬ ‫‪Na 1 ,‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪Mg 2 ,‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪Al 3 ,‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪8‬‬‫‪O 2‬‬
‫‪P 10‬‬ ‫‪P 11‬‬ ‫‪P 12‬‬ ‫‪P 13‬‬ ‫‪P 8‬‬
‫‪n 10‬‬ ‫‪n 12‬‬ ‫‪n 12‬‬ ‫‪n 14‬‬ ‫‪n 8‬‬
‫‪e 10‬‬ ‫‪e 10‬‬ ‫‪e 10‬‬ ‫‪e 10‬‬ ‫‪e 10‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬
‫طیف اتومی‪ :‬طیف عبارت از تصویر نورهای رنگه است که در زمان تحریک اتوم تششع میگردد و توسط کمره‬
‫مخصوص به نام سپکترو گراف به روی فل ربت میگردد ‪ .‬طیف بدو نوع میباشد ‪.‬‬
‫‪ . 1‬طیف مسلسل ‪ :‬عبارت از طیف است که سرحد بی رنگ های آن که باه وصل میباشد مشنخص نیسنت و‬
‫متشکل از رنگهای مختلف( سرخ ‪ ،‬نارنجی ‪ ،‬سفید ‪ ،‬زرد ‪) . . .‬میباشد‪ .‬مثال ‪ :‬رنگ سفید خالص نشده کنه رننگ زرد‬
‫شروع میشود ‪.‬‬
‫‪ . 2‬طیف خطی ‪ :‬عبارت از طیف اند که سرحد بین رنگ های آن مشخص است و طیف خطی بدو نقوع‬
‫میباشد‪:‬‬
‫‪ . 2‬طیف خطی جذبی‬ ‫‪ . 1‬طیف اتومیخروجی خطی‬
‫‪ . 1‬طیف اتومی خروجی یا نشری ‪ :‬اگر در تیوب تخلیه عنصر گازی انداخته شود و توسط جرینان بنرق وینا‬
‫حرارت تحریک گردد و اشعه آن از منشور عبور داده شنود خطنوط مجنزا و رنگنه تشنکیل میشنود کنه بننام طیفنی‬
‫اتومیخروجی یاد میشود‪.‬‬
‫طیف جذ بی ‪ . :‬اگر در تیوب تخلیه عنصر گازی انداخته شود و توسط نور سفید (نور آفتاب ) تحرینک گنردد و در‬
‫طیف آن خطوط سیاه ظاهر شود‪،‬ای نوع طیف را جذبی مینامند‪.‬‬
‫دانشمندان مختلف باالی اتوم هایدروج تحقیقات انجام داده و نشان میدهد که اتنوم هایندروج از چنندی گنروپ‬
‫خطوط مسلسل تشکیل گردیده و بنام کاشفی آن مسمینموده است ‪.‬‬
‫منتقل شود انرری آزاد شده‬ ‫)‪(n  1‬‬ ‫‪ .1‬سلسله لیمان ‪ :‬اگر الکترون ها از اقشار ‪  n  2,3,4,5,6‬به قشر اول‬
‫را داشته و در ساحه ماورای بنفش به مالحظه میرسد ‪ ،‬طول موج اشعه‬ ‫اتوم زیاد بوده و خواص اشعه اکس ) ‪( X‬‬
‫مذکور ‪ 973 1216A‬است‬

‫‪ . 2‬سلسله بالمیر ‪ :‬اگر الکترون ها از اقشار ‪  n  3,4,5,6‬به قشنر دوم )‪ (n  2‬منتقنل شنود اننرری ننوری آن‬
‫ضعیف بوده و خواص نور مرئی را دارد ‪ ،‬طول موج اشعه مذکور ‪ 410  6563A‬است ‪.‬‬
‫منتقل شود اننرری آزاد شنده اتنوم‬ ‫‪  n  4,5,6‬به قشر سوم )‪(n  3‬‬ ‫‪. 3‬سلسله پوشن ‪ :‬اگر الکترون ها از اقشار‬
‫ضعیف بوده و مشخصات آن نزدیک به شعاع ماورای تحنت قرمنز ( سنرخ ) قنرار دارد ‪ .‬طنول منوج اشنعه منذکور‬
‫‪ 12820 17815A‬است‪.‬‬
‫به مدار ‪  n  5‬منتقل شود ‪ ،‬اشعه نوری آن بسیار ضنعیف‬ ‫اگر الکترون ها از اقشار )‪(n  6.7‬‬ ‫‪ . 0‬سلسله پفوند ‪:‬‬
‫بوده و مشخصات آن پایی از ساحه ماتحت سرخ به مالحظه میرسد ‪.‬‬
‫نوت ‪ :‬اگر الکترون ها از مدار باال به مدار چهارم انتقال نماید سلسله آن بنام براکیت یاد شده و توسط سلسله پوشن‬
‫و پفوند پوشیده شده است ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫( ‪  CRh‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪ 2‬‬ ‫توضیح میگردد ‪.‬‬ ‫نام ‪Re dberg‬‬ ‫فریکونسی سپکتر خطی توسط معادله عالمیبه‬
‫‪n1 n2‬‬
‫سرعت نور ‪ Rh  1.09 107 m ،‬رابت رید برگ ‪ n1 ،‬مدار نزدیک‬ ‫‪C  3 108 m‬‬
‫‪Sec‬‬
‫در معادله فوق ‪ ‬فریکونسی ‪،‬‬
‫به هسته و ‪ n2‬مدار دور تر از هسته را افاده میکند ‪.‬‬
‫معلومات اضافی ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫حاصل میشود ‪ Hz .‬‬ ‫فریکونسی ‪ :‬عبارت از تعداد اهتزازات در فی واحد رانیه بوده و از تششع نور‬
‫‪Sec‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Hz ‬‬
‫‪Sec‬‬
‫‪1KHz  103 Hz‬‬ ‫واحدات فریکونسی ‪ :‬عبارت از ‪:‬‬
‫‪1MHz  10 Hz‬‬‫‪6‬‬
‫مثال ‪ :‬هرگاه الکترون از مدار پنج به مدار سوم سقوط نماید شما فریکونسی آنرا محاسبه نمائید ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Rh  1.09 107‬‬ ‫‪‬‬ ‫( ‪  CRh‬‬ ‫)‪ 2‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪n1 n2‬‬
‫‪C  3 108 m‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪Sec ‬‬ ‫‪  3 108 m Sec 1.09 107‬‬ ‫(‪‬‬ ‫) ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪32 52‬‬
‫‪n1  3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪n2  5‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪  3.27 10 Hz  (0.11  0.04‬‬
‫‪15‬‬
‫‪‬‬
‫?‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪  0.228 1015 Hz  2.28 1014 Hz‬‬
‫‪‬‬

‫‪ .1‬نوکلیوید ها کدام قسمت اتوم را افاده مینماید ؟‬
‫‪ .2‬مواد کیمیاوی برای بدست آوردن سپکتر همراه کدام عامل تحریک میشود؟‬
‫‪ )3‬هردو درست است ‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬حرارت‬ ‫‪ )1‬جریان برق‬
‫‪ .3‬چندی گروپ سپکتر مسلسل که از هایدروج بدست آمده بنام کی ها مسمیگردیده اند؟‬
‫‪ )2‬فوند‪Pfond‬‬ ‫‪ )2‬ریدبرگ ‪ )3 Redberg‬کاشفی شان‬ ‫‪ )1‬بالمیر ‪Balmer‬‬
‫‪ .2‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد ‪ .،‬ای دسته از به کدام نام یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬براکت‬ ‫‪ )3‬پوش‬ ‫‪ )2‬بالمیر‬ ‫‪ )1‬لیمان‬
‫‪ .5‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد انرری آزاد شده از اتوم کدام خواص‬
‫‪ )2‬اشعه ‪X‬‬ ‫‪)3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪)1‬ک میشود‬
‫‪ .6‬سلسله نوری ‪ paschen‬مربوط به کدام سویه انرریکی میشود؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬اول‬ ‫‪ )2‬دوم‬ ‫‪ )1‬سوم‬
‫فعالیت‪:‬‬
‫‪ . 1‬هرگاه الکترون از مدار چهارم به مدار دوم سقوط نماید شما فریکونسی آن را محاسبه نمائید‪.‬‬
‫‪ . . 2‬هرگاه الکترون از مدار پنجم به مدار سوم سقوط نماید شما فریکونسی آن را محاسبه نمائید‪.‬‬
‫نظریه ماکس پالنک ‪ :‬طب تیوری پالنک انرژی کوانتایزیشن میگردد ‪ .‬یعنی ممکنه که انرژی جذب و‬
‫یا پخش گردد‪ ،‬از قطعات معین تشکیل شده است که به نام انرژی کوانتم یاد میگردد ‪.‬‬
‫‪E  hv‬‬
‫‪34‬‬
‫‪ h  6.63 10‬است ‪.‬‬ ‫در معادله فوق ‪ h‬رابت پالنک بوده که مساوی به ‪joul  sec‬‬
‫تیوری اتومینیلز بور‪ :‬نیلز بور عال دانمارکی در سال ‪ 1213‬م مودل اتومیرا پیشنهاد نمود که باالی نظرینه‬
‫پالنک استوار است‪ .‬مطابق به نظریه بور الکترون در روی مدار معی حرکت نموده و در بی دو مندار حرکنت کنرده‬
‫نمیتواند ‪ .‬الکترون که دور تر از هسته قرار دارد نسبت به الکترون که نزدیک به هسته قرار دارد دارای انرری بیشنتر‬
‫است ‪.‬‬
‫قواعد بور قرار ذیل است ‪:‬‬
‫‪ .1‬به اساس قاعده اول بور میتوان سرعت حرکی الکترون را توضیح کرد‪.‬‬
‫‪ .‬به اساس قاعده دوم میتوان توضیح کرد که الکترون در یک قشر بدون اینکه انرژی را جذب و یقا آزاد‬
‫سازد در حال حرکت موجی است ‪.‬‬
‫سرعت الکترون‪ :‬سرعت الکترون را میتوان توسط فورمول ذیل رابت نمود ‪:‬‬
‫‪ :‬مومنت حرکت دایروی‬ ‫‪P  mvr...........A‬‬
‫‪ : P  nh ............B‬مومنت حرکت زاویه وی‬

‫‪2‬‬
‫‪nh‬‬
‫‪mvr ‬‬ ‫‪......................1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ : f  mv‬قوه فرار از مرکز‬
‫‪r‬‬
‫‪kze 2‬‬
‫‪ :‬قوه جذب به مرکز‬ ‫‪f‬‬
‫‪r2‬‬
‫‪kze2 mv2‬‬
‫‪‬‬
‫‪r2‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪‬‬ ‫‪kze2  nh‬‬
‫‪kze2 mv 2 r 2‬‬ ‫‪mv‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪ m v 2  2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪k z e  r mv‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪n hv  2 k z e2‬‬
‫‪r ‬‬
‫‪k z e2‬‬ ‫‪2 k z e2‬‬
‫‪......................2‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪...................3‬‬
‫‪mv 2‬‬ ‫‪nh‬‬
‫اگر قیمت ‪ V‬را بجای آن در رابطه ‪ 2‬وضع گردد رابطه ‪ 2‬بحالت ذیل تبدیل میشود ‪:‬‬
‫‪kze 2‬‬
‫‪kze 2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 kze 2 2 4 2 k 2 z 2 e 4 m‬‬
‫(‪m‬‬ ‫)‬
‫‪nh‬‬ ‫‪n2h2‬‬
‫‪n2 h2‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪.....................4‬‬
‫‪4 2 k z e 2 m‬‬
‫برای محاسبه فاصله الکترون‬ ‫‪4‬‬ ‫از رابطه ‪ 3‬برای محاسبه سرعت الکترون در سویه های انرریکی و همچنان از رابطه‬
‫از هسته اتوم یا شعاع اتوم کار گرفته میشود طوریکه ‪ v‬سرعت الکترون ‪ r ،‬فاصله اتوم از هسته اتوم ‪  ،‬قیمت رابت‬
‫‪N  m2‬‬
‫‪ z ،‬نمبنر‬ ‫‪(k  9 109‬‬ ‫کولمنب )‬ ‫‪ h ،  3.14‬رابت پالنگ ‪ n ،‬نمبر کوانت اصلی ‪ m ،‬کتله الکترون ‪ k ،‬رابنت‬
‫‪Cb2‬‬
‫اتومی‪ e ،‬چارج الکترون میباشد قیمت عدد های رابت قرار ذیل است ‪:‬‬
‫‪h  6.63 1034 joul  sec‬‬
‫‪  3.14‬‬
‫‪m  9.111031 kg‬‬
‫‪N  m2‬‬
‫‪k  9 109‬‬
‫‪cb‬‬
‫‪z 1‬‬
‫‪e  1.602 1019 cb‬‬
‫است‪.‬‬ ‫‪0.053nm‬‬ ‫مساوی ‪ 2200 Km Sec‬و شعاع اتوم هایدروجن‬ ‫هایدروجن ‪n  1‬‬ ‫نوت ‪ :‬سرعت الکترون اتوم‬
‫انرژی مجموعی الکترون ‪ :‬عبارت از مجموع انرری حرکی و انرری پوتانشیل الکترون میباشد که از رابطه‬
‫ذیل محاسبه میشود‪:‬‬
‫‪ : Ek  1 mc2‬انرری حرکی‬
‫‪2‬‬
‫‪kze2‬‬
‫‪ :‬انرری پوتانشیل‬ ‫‪Ep  ‬‬
‫‪r‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪kze‬‬
‫‪ET  Ek  Ep  mv 2  (‬‬ ‫)‬
‫‪2‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪2 2 k 2 z 2e4 m‬‬
‫‪ET  ‬‬
‫‪n2 h2‬‬
‫م انکشاف داد‪ .‬نظریه بور‬ ‫معلومات اضافی ‪ :‬تیوری اتومیبور را عالمیبه نام زومیر فیلد در سال‬
‫سپکتر اتوم های یک الکترونی را توضیح مینمود ‪ ،‬اما سپکتر های چندین الکترونی را توضیح کرده‬
‫نمیتوانیست ‪.‬‬
‫)‪( De  Broglie‬‬ ‫تیوری معاصر ‪ :‬تیوری معاصر اولین بار در سال ‪1220‬توسط عالمیبنام دیبروگلی‬
‫بوجود آمد ‪.‬‬
‫وی اظه ار داشت ذرات کوچک مانند (فوتون ‪ ،‬الکترون ها ‪ ،‬نیوترون و غیره ‪ ) . . .‬دارای خاصیت دوگانه‬
‫بوده یعنی هم دارای خواص موجی و هم دارای خواص ذره وی میباشد‪ .‬این عالم اولین بار طول موج‬
‫الکترون را محاسبه کرد ‪ .‬دی بروگلی با در نظر داشت معادالت انرژیکی انشتاین ‪ ،‬طول موج فوتون ها را‬
‫قرار ذیل بدست آورد ‪.‬‬
‫معادله پالنک‬
‫‪E  hv‬‬
‫معادله انشتاین‬
‫‪E  mC 2‬‬
‫معادله دریافت طول موج‬
‫‪C‬‬
‫‪v‬‬
‫‪‬‬
‫ثابت پالنک و ‪ ‬طول موج را‬ ‫‪h‬‬ ‫مقدار انرژی ‪ m‬کتله ‪ v‬فریکوینسی ‪ c‬سرعت نور‪،‬‬ ‫‪E‬‬ ‫درمعادالت فوق‬
‫نشان میدهد ‪ .‬ازمعادله اخیر دیده میشود که به هر اندازه ایکه کتله وسرعت زیاد شود به همان اندازه‬
‫طول موج کوتاه میشود‬
‫‪.‬‬
‫‪ .1‬برای الکترون قوه فرار از مرکز توسط کدام فورمول محاسبه میگردد ‪:‬‬
‫‪mv 2‬‬ ‫‪v2‬‬ ‫‪mv‬‬ ‫‪mv 2‬‬
‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f  )3‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ .2‬قوه جذب به مرکز عبارت است از ؟‬
‫‪kze2‬‬ ‫‪kze2‬‬ ‫‪kze‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪r2‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ .3‬اقشار بیضوی در اطراف هسته اتوم توسط کدام یکی از عالمیذیل نشان داده شد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬زومرفیلد‬ ‫‪ )2‬موزلی‬ ‫‪ )1‬پالنک‬
‫‪ .2‬نظر بور سپکتر چه نوع اتوم ها را توضیح میتوانست؟‬
‫‪ )2‬کثیر االلکترونی‬ ‫‪ )3‬هشت الکترونی‬ ‫‪ )2‬دو الکترونی‬ ‫‪ )1‬یک الکترونی‬
‫‪ .5‬سرعت حرکت الکترون توسط کدام قاعده زیر توضیح میگردد؟‬
‫‪ )2‬قاعده دوم بور‬ ‫‪ )3‬قاعده هوند‬ ‫‪ )1‬قاعده کلچکوفسکی ‪ )2‬قاعده اول بور‬
‫تمرینات فصل اول‬

‫‪ .1‬کیمیا عبارت از علمیاست که از ‪:‬‬
‫‪ )1‬از ساختمان ‪ ،‬خواص ‪ ،‬تغیرات و تبدالت کیفی ماده بحث میکند‬
‫‪ )2‬از تغیرات موقتی ماده همرا با عوامل و شرایط آن بحث میکند‬
‫‪)2‬تغیرات موقتی ماده‬ ‫‪)3‬تغیرات دایمیهمرا باشرایط وعوامل آن‬
‫‪ .2‬در طبیعت ماده به چند حالت پیدا میشود؟‬
‫‪ )2‬چهار حالت‬ ‫‪ )3‬سه حالت‬ ‫‪ )2‬یک حالت‬ ‫‪ )1‬دو حالت‬
‫‪ .3‬درکدام یکی ازحاالت زیرماده دارای حج وشکل معی نیست ؟‬
‫‪)2‬نیوترونی‬ ‫‪ )3‬گاز‬ ‫‪)2‬جامد‬ ‫‪ )1‬مایع‬
‫‪ .2‬مایع بکدام حالت ماده گفته می شود؟‬
‫‪)4‬هچکدام‬ ‫‪)3‬شکل نامعی‬ ‫‪)2‬حج نامعی‬ ‫‪)1‬وزن نامعی‬
‫‪ .5‬درجه معی حرارت است که ماده درآن ازجامد به مایع تبدیل میشود ؟‬
‫‪)2‬نقطه انجماد‬ ‫‪)3‬درجه ذوبان‬ ‫‪)2‬حرارت ذوبان‬ ‫‪)1‬نقطه غلیان‬
‫‪ .6‬تبدیل شدن یک مایع به گاز در یک درجه حرارت معی به چه نام یاد میشود‪:‬‬
‫‪ )2‬میعان‬ ‫‪ )3‬تصعید‬ ‫‪ )2‬تبخیر‬ ‫‪ )1‬ذوب‬
‫‪ .7‬هرگاه ذرات را به اجزای کوچکتر تقسی نمایی و بالخره به یک ذره برسی که دیگر قابل تقسی شدن نباشد و‬
‫نام آن ذره را اتوم نهاد‪ .‬ای تیوری توسط کدام عال ذیل بیان شد ؟‬
‫‪)2‬دیمکراتس‬ ‫‪)3‬هنری موزلی‬ ‫‪ )2‬نیلز بور‬ ‫‪ )1‬شرویدینگر‬
‫‪ . 8‬اتوم عبارت است از یک کلمه ؟‬
‫‪)2‬فارسی‬ ‫‪)3‬یونانی‬ ‫‪)2‬انگیلیسی‬ ‫‪)1‬التینی‬
‫‪ . 9‬تیوری اتومیتوسط کدام عال بنیان گذاری گردید؟‬
‫‪ )2‬موزلی‬ ‫‪ )3‬دیموکرات‬ ‫‪ )2‬رادرفورد‬ ‫‪ )1‬دالت‬
‫‪ . 10‬طبق تیوری اتومیدالت تمامیمواد از ذرات بسیار کوچک ساخته شده است ای اتوم ها ؟‬
‫‪ )2‬نمیتوانند بکلی از بی برود‬ ‫‪)1‬نمیتوانند خلق شوند‬
‫‪1 ) 2‬و ‪2‬‬ ‫‪ )3‬میتواند خلق شود اما از بی نمیرود‬
‫‪ . 11‬کدام نکات تیوری اتومیدالت غیر مدلل رابت گردید ؟‬
‫‪ )2‬یک سان بودن اتوم های عی عناصر‬ ‫‪)1‬غیر قابل تقسی بودن اتوم‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬مواد های مختلف از سبب تشکیل مرکبات مختلف میگردد‬
‫‪ . 12‬تیوری ساختمانی اتومیکه به اساس تجارب علمیعلمای کیمیا به میان آمده عبارت است از ؟‬
‫‪)1‬تمام از ذرات کوچک به نام اتوم ها تشکیل گردیده‬
‫‪)2‬اتوم های عناصر مخلتف از لحاظ کتله ‪ ،‬حج و خواص از همدیگر فرق دارد‬
‫‪)3‬اتوم ها توسط وسایل ساده تجزیه نگریده ودای در حال حرکت میباشد‬
‫‪ )2‬همه جوابات درست است‬
‫‪ .13‬با ازدیاد حرارت سرعت اتوم ها ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمیکند‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪ )1‬ک میشود‬
‫‪ .12‬دریافت قطر اتوم به اندازه تقریبی ‪ 2 1010 m‬به چه اساس دریاف گردیده است؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تشعشعات رونتگی‬ ‫‪ )2‬نظریه دیموکرات‬ ‫‪ )1‬تجزیه رادرفورد‬
‫‪ .15‬بر اساس تحقیقات رونتگی کتله اتوم بی کدام اعداد قرار دارد ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪1022  1024 Kg )3‬‬ ‫‪1025  1027 Kg )2‬‬ ‫‪1022  1024 gr )1‬‬
‫‪ .16‬فزیکدان انگلیسی تامس انحراف کدام اشعه را در ساحه برقی و مقناطیسی مطالعه نمود‪:‬‬
‫‪ )2‬آفتاب‬ ‫‪ )3‬نوری‬ ‫‪ )2‬انود‬ ‫‪ )1‬کتود‬
‫‪ . 17‬تامس برای اتوم کدام مدل را پیشنهاد کرد؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬مدل کیک کشمشی ‪1)3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪)1‬مدل نظام شمسی‬
‫‪ . 18‬قیمت چارچ برقی الکترون توسط کدام عال و چند تعیی گردید؟‬
‫‪1.602 10‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪cb ‬‬ ‫‪ )2‬ملیکان‬ ‫‪ )1‬ملیکان ‪1.602 10 kg ‬‬
‫‪19‬‬
‫‪1.66110‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪kg ‬‬ ‫‪ )2‬اووگدرو‬ ‫‪ )3‬اووگدرو ‪ 6.022 10 ‬‬
‫‪23‬‬
‫‪ . 19‬اتوم ها متشکل از یک هسته چارج دار مثبت بوه که به اطراف آن الکترون ها دارای چارج منفی منتشر‬
‫گردیده است عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬دالت‬ ‫‪)3‬تامس‬ ‫‪)2‬کولمب‬ ‫‪)1‬رادرفورد‬
‫اس نتیج امسن ذ یک بنا لکتر ن مسمی ند‪ ،‬د کد مو د محسوس ت؟‬ ‫‪ . 21‬ب‬
‫‪ )2‬م‬ ‫‪ )2‬مو د غیرعضوی ‪)3‬طبیعی‬ ‫‪ )1‬مو د عضوی‬
‫‪ . 21‬قیمت چارج الکترون توسط کدام عال در قطرات تیل کشف شد؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬رادرفورد‬ ‫‪ )2‬تامس‬ ‫‪ )1‬رابرت ملیکان‬
‫‪ . 22‬کتله الکترون مساوی به چند ام حصه کتله یک اتوم هایدروج (پروتون ) است ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1840‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1740‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1840‬‬ ‫‪1940‬‬
‫‪ .23‬کدام علمای ذیل از جمله همکاران رادر فورد بود ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬الوازیه‬ ‫‪ )2‬مرسدی‬ ‫‪)1‬کایگر‬
‫‪ . 22‬رادر فورد ذرات را از کدام ورقه عبور داد ؟‬

‫‪)2‬پالتی‬ ‫‪ )3‬سیماب‬ ‫‪)2‬نقره‬ ‫‪)1‬طال‬
‫‪ .25‬رادرفورد دریافت نمود که هسته اتوم در کدام قسمت اتوم متراک گردیده است ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬در قمست مرکز اتوم ‪ )2‬در قسمت کوچک حج ‪ )3‬در روی مدار ها‬
‫‪ .27‬هسته اتوم توسط کدام عال کشف شد ؟‬
‫‪ )2‬رادرفورد‬ ‫‪)3‬دیمکراتس‬ ‫‪)2‬دالت‬ ‫‪)1‬تامسون‬
‫‪ . 28‬هسته اتوم دارای چگونه چارج میباشد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬خنثی‬ ‫‪)2‬منفی‬ ‫‪ )1‬مثبت‬
‫‪ .29‬اگر قطر اتومییک عنصر ‪ 108 m‬باشد‪ ،‬قطر هسته چه اندازه خواهد بود‪:‬‬
‫‪1013 m‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1015 m‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪106 m‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪106 m‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 31‬رادرفورد در سال ‪ 1911‬کدام مدل اتومیرا برای اتوم پیشنهاد کرد؟‬
‫‪1)2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬کیک کشمشی‬ ‫‪)1‬سیست نظام شمسی ‪)2‬مدل هندوانه ای‬
‫‪ .31‬ذره که مستقیما عبور مینماید و در هیچ قطب جذب نمیشود کدام ذره میباشد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬گاما‬ ‫‪)2‬بیتا‬ ‫‪ )1‬الفا‬
‫‪ .32‬ذره که در قطب مثبت جذب میشود عبارت است از ؟‬
‫‪ .33‬ذره که در قطب منفی جذب میشود عبارت است از ؟‬
‫‪ .32‬ذره الفا از چند پروتون و چند نیوترون ساخته شده است ؟‬
‫‪)2‬دو پروتون و دو نیوترون‬ ‫‪)1‬یک پروتون و یک نیوترون‬
‫‪)2‬تمام جوابات درست‬ ‫‪ )3‬سه پروتون و یک نیوترون‬
‫‪ .35‬بیشتری انرری را کدم یکی از ذرات ذیل دارد ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬گاما‬ ‫‪ )2‬بیتا‬ ‫‪)1‬الفا‬
‫‪ . 36‬نمبر ترتیبی عناصر را در سیست پریودیک به کدام نام یاد نمود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬کتله اتومی‬ ‫‪)2‬وزن اتومی‬ ‫‪)1‬نمبر اتومی‬
‫‪ . 37‬نمبر اتومیکه توسط موزلی برای عناصر پیشنهاد گردید با تعداد کدام ذره مطابقت دارد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬میزونها‬ ‫‪ )2‬نیوترونها‬ ‫‪ )1‬پروتونها‬
‫‪ . 38‬تعداد پروتونها در هسته اتوم عبارت است از ؟‬
‫‪ 1 )2‬و ‪2‬‬ ‫‪ )3‬عدد اتومی‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬وزن اتومی‬

‫‪1‬‬
‫در ارر عبور یک عنصر به عنصر مابعد آن به چه اندازه زیاد میگردد؟‬ ‫‪ . 39‬کمیت‬
‫‪‬‬
‫‪ )2‬سه واحد‬ ‫‪ )3‬یک واحد‬ ‫‪ )2‬شش واحد‬ ‫‪ )1‬چهار واحد‬
‫‪ .21‬مطابق به اظهارات موزلی نمبر اتومیعناصر مساوی به کدام ذرات در هسته اتومیمیباشد ؟‬
‫‪ )2‬مساوی به تعداد پروتونها‬ ‫‪)1‬مساوی به چارچ هسته اتومی‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬مساوی به تعداد الکترون ها‬
‫‪ .21‬پروتون چگونه یک کلمه است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬التینی‬ ‫‪)2‬انگلیسی‬ ‫‪)1‬یونانی‬
‫‪ .22‬پروتون کدام معنای ذیل را میدهد ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬سابقه تری از همه ‪ )3‬ذره اساسی اتوم‬ ‫‪)1‬اولی‬
‫‪ . 23‬اتوم های عناصر کیمیاوی از لحاظ چارج برقی ؟‬
‫‪)3‬چارجدار و خنثی است ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬خنثی است‬ ‫‪)1‬چارجدار است‬
‫‪ .22‬کتله اتومینسبت به کتله مجموعی پروتون های هسته اتوم عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوی است‬ ‫‪)2‬بزرگتر است‬ ‫‪)1‬کوچکتر است‬
‫‪ . 25‬نیوترون توسط کدام عال ودر کدام سال کشف شد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1923 )3‬م رادرفورد‬ ‫‪1832)2‬م الوازیه‬ ‫‪1932 )1‬م چادویک‬
‫‪ .26‬چرا نیوترون ها به ای نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬بخاطریکه چارچ خنثی دارند‬ ‫‪ )1‬بخاطریکه ک وزن اند‬
‫‪ )2‬بخاطریکه موقعیت هستوی دارند‬ ‫‪ )3‬بخاطریکه سریع اند‬
‫‪ .27‬نیوترون از لحاظ چارج برقی ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬خنثی‬ ‫‪ )2‬دارای چارج منفی‬ ‫‪ )1‬دارای چارج مثبت‬
‫‪ .28‬محصول ای ? ‪‬‬
‫‪ 49 Be  24 He ‬تعامل عبارت است از ؟‬
‫‪C  01P )2‬‬
‫‪12‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪C  10 n )3‬‬
‫‪13‬‬
‫‪6‬‬
‫‪12‬‬
‫‪6‬‬‫‪C  11n )2‬‬ ‫‪C  01n‬‬
‫‪12‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 29‬مجموع پروتون ها و نیوترون ها به کدام یکی از نامهای ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬نویکلون‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬وزن اتومی‬
‫‪ . 51‬ای فورمول ? ‪  p  n ‬عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Nuclieoic )3‬‬ ‫‪Nucivid )2‬‬ ‫‪Nuclion )1‬‬
‫‪ . 51‬نوکلیوید ها کدام قسمت اتوم را افاده مینماید ؟‬


‫‪ .52‬نوکلیون در کدام قسمت سمبول عناصر تحریر میگردد ؟‬
‫‪)2‬طرف چپ باال‬ ‫‪)3‬طرف چپ راست‬ ‫‪)2‬طرف چپ باال‬ ‫‪)1‬طرف چپ پائی‬
‫‪ .53‬نمبر اتومی(تعداد پروتون ها ) در کدام قسمت سمبول عناصر تحریر میگردد ؟‬
‫‪)2‬طرف چپ باال‬ ‫‪)3‬طرف چپ راست‬ ‫‪)2‬طرف چپ پائی‬ ‫‪)1‬طرف چپ پائی‬
‫‪ . 52‬اتوم های یک عنصر دارای تعداد مساوی ای ذرات میباشد ‪:‬‬
‫‪ )2‬ذرات بیتا‬ ‫‪ )3‬ذرات آلفا‬ ‫‪ )2‬نیوترونها‬ ‫‪ )1‬پروتون ها‬
‫وزن مالیکولی (کتله) باشد‪ ،‬در آنصورت تعداد پروتونهای یک‬ ‫‪Z‬‬ ‫تعداد نیوترونها و‬ ‫‪N‬‬ ‫تعداد پروتونها‪،‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪ . 55‬اگر‬
‫عنصر از کدام فورمول ذیل بدست میآید‪:‬‬
‫‪A N Z‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Z NA‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Z NA‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪AZ N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .56‬سپکتر که از چندی عنصر گازی به شکل خطوط رنگه مجزا تشکیل گردیده چه نامیده میشود؟‬
‫‪ )3‬سپکتر اتومیخروجی ‪ 2 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )2‬سپکتر خطی‬ ‫‪ )1‬سپکتر مسلسل‬
‫‪ .57‬بخاطر مطالعه سپکتر جذبی و خروجی از کدام آله استفاده میشود؟‬
‫‪ )2‬مایکروسکوپ‬ ‫‪ )3‬مایکروسپکتر‬ ‫‪ )2‬سپکرتوسکوپ‬ ‫‪ )1‬سپکترومتر‬
‫‪ .58‬مو د کیمیا ی بر ی بد ت آ دن پکتر مر ه کد عامل حریک میشود؟‬
‫‪ )2‬یچکد‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫‪ )3‬رد د‬ ‫‪ )2‬حر ت‬ ‫‪ )1‬جریان برق‬
‫‪ .61‬سپکتر جذبی را توسط عبور کدام نور بدست میآورند ؟‬
‫‪ )2‬نور زرد‬ ‫‪ )3‬نور آبی‬ ‫‪ )2‬نور سفید‬ ‫‪)1‬نورسرخ‬
‫‪ .62‬چندی گروپ سپکتر مسلسل که از هایدروج بدست آمده بنام کی ها مسمیگردیده اند؟‬
‫‪ )2‬فوند‪Pfond‬‬ ‫‪ )2‬ریدبرگ ‪ )3 Redberg‬کاشفی شان‬ ‫‪ )1‬بالمیر ‪Balmer‬‬
‫‪ .63‬فریکونسی سپکتر خطی توسط معادله کدام عال توضیح میگردد ؟‬
‫‪Re dberg )2‬‬ ‫‪Braket )3‬‬ ‫‪Pfond )2‬‬ ‫‪Balmer‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .62‬فریکونسی سپکتر خطی توسط کدام فورمول حاصل میگردد ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫( ‪  CRH‬‬ ‫‪ ) )2   CRH ( 2  2 ) )3   CRH ( 2  2 ) )2   CRH ( 2  2 ) )1‬‬
‫‪n1 n2‬‬ ‫‪n2 n1‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n1 n2‬‬
‫‪ .65‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد ‪ .،‬ای دسته از به کدام نام یاد‬
‫میگردد؟‬
‫‪ .66‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد انرری آزاد شده از اتوم ؟‬
‫‪ )2‬زیاد است‬ ‫‪)3‬قوی‬ ‫‪ )2‬بسیار ضعیف است‬ ‫‪)1‬ضعیف است‬
‫‪ .67‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد انرری آزاد شده از اتوم کدام خواص‬
‫‪X‬‬ ‫‪ )2‬اشعه‬ ‫‪)3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪)1‬ک میشود‬
‫‪ .68‬مطابق به نظریات انشتی موج های الکترو مقناطیسی کدام خاصیت را از خود نشان میدهد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬ذره وی یا فوتونی‬ ‫‪)2‬فوتونی‬ ‫‪)1‬ذره وی‬
‫‪ .69‬اگر الگترون ها از اقشار )‪ (n  2,3, 4‬به قشر نزدیک هسته منتقل گردد ‪ .‬در کدام ساحه به مالحظه میگردد؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬ماورای بنفش‬ ‫‪ )2‬تحت سرخ‬ ‫‪)1‬ماتحت سرخ‬
‫‪ .71‬اگر الکترون ها از اقشار )‪ (n  3, 4,5,6‬به قشر دوم منتقل گردد انرری نوری آن عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬بسیار ضعیف است‬ ‫‪)3‬ضعیف است‬ ‫‪)2‬قوی است‬ ‫‪)1‬زیاد است‬
‫‪ . 71‬اگر الکترون ها از اقشار )‪ (n  3, 4,5,6‬به قشر دوم منتقل گردد انرری نوری آن دارای کدام خواص است؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬نور اشعه ‪x‬‬ ‫‪ )2‬نور مرئی‬ ‫‪ )1‬نور نامرئی‬
‫‪ .72‬اگر الکترن ها از سویه های انرریکی )‪ (n  4,5,6‬به سویه انرریکی سوم انتقال نماید‪ ،‬انرری نوری آن ؟‬
‫‪ )2‬زیاد است‬ ‫‪)3‬قوی‬ ‫‪)1‬ضعیف است ‪ )2‬بسیار ضعیف است‬
‫‪ .73‬سلسله نوری ‪ paschen‬مربوط به کدام سویه انرریکی میشود؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬اول‬ ‫‪ )2‬دوم‬ ‫‪ )1‬سوم‬
‫‪ .72‬اگر الکترن ها از سویه های انرریکی )‪ (n  4,5,6‬به سویه انرریکی سوم انتقال نماید‪ ،‬انرری نوری آن در‬
‫کدام ساحه قابل دید خواهد بود ؟‬
‫‪ )2‬ماورای تحت بنفش‬ ‫‪)1‬شعاع ماورای بنفش‬
‫‪ )2‬شعاع پائی از ماتحت سرخ‬ ‫‪ )3‬ما تحت سرخ‬
‫‪ .75‬اگر الکترن ها از سویه های انرریکی )‪ (n  4,5,6‬به سویه انرریکی سوم انتقال نماید‪ ،‬ای سلسله نوری را به‬
‫کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪ .76‬اگر الکترون ها از سویه های بلند تر از )‪ (n  4‬به سویه های انرریکی چهارم صورت گیرد انرری منتشره آن‬
‫‪ )2‬زیاد است‬ ‫‪ )2‬بسیار ضعیف است ‪)3‬قوی‬ ‫‪)1‬ضعیف است‬ ‫؟‬
‫‪ .77‬اگر الکترون ها از سویه های بلند تر از )‪ (n  4‬به سویه های انرریکی چهارم صورت گیرد مشخصات آن در‬
‫کدام ساحه قابل دید است ؟‬
‫‪ )2‬پائی از ماتحت سرخ‬ ‫‪ )2‬ماورای تحت بنفش ‪ )3‬ما تحت سرخ‬ ‫‪ )1‬ماورای بنفش‬
‫‪ .78‬اگر الکترون ها از سویه های بلند تر از )‪ (n  4‬به سویه های انرریکی چهارم صورت گیرد ‪،‬ای دسته‬
‫تششعات نوری را به کدام سلسله یاد مینماید ؟‬
‫‪ )2‬براکت‬ ‫‪)3‬پفوند‬ ‫‪ )2‬بالمیر‬ ‫‪ )1‬لیمان‬

‫‪ .79‬مودل اتومیبور باالی کدام فرضیه استوار بود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬کوانتمیاستیش‬ ‫‪ )2‬کوانتمیپالنگ‬ ‫‪)1‬کوانتمیاستوالد‬
‫‪ .81‬کوانت کلمه التی بوده و به معنای ؟‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪ )3‬کمیت‬ ‫‪ )2‬مقدار‬ ‫‪ )1‬انرری‬
‫‪ .81‬الکترونهای که دراقشار دور تر از هسته حرکت مینماید مقدار انرری آن نسبت به نزدیک هسته عبارت است‬
‫از ؟‬
‫‪ )2‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )3‬زیاد تر است‬ ‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )1‬کمتر است‬
‫رابت پالنگ بوده وقیمت آن مساوی است به ؟‬ ‫‪h‬‬ ‫‪.82‬‬
‫‪6.63 1034 joul‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪6.63 1034 joul  Sec )1‬‬
‫‪Sec‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪6.63 1034 joul  Sec )3‬‬
‫‪ .83‬برای الکترون قوه فرار از مرکز توسط کدام فورمول محاسبه میگردد ‪:‬‬
‫‪mv 2‬‬ ‫‪v2‬‬ ‫‪mv‬‬ ‫‪mv 2‬‬
‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ .82‬قوه جذب به مرکز عبارت است از ؟‬
‫‪kze2‬‬ ‫‪kze2‬‬ ‫‪kze‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪f  2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪f ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ .85‬سرعت الکترون توسط کدام رابطه ذیل محاسبه میگردد ؟‬
‫‪e2 2‬‬ ‫‪4 k z e2‬‬ ‫‪k z e2 2‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪nh‬‬ ‫‪nh‬‬
‫‪ .86‬فاصله الکترون از هسته اتوم توسط کدام رابطه بدست میآید ؟‬
‫‪n2 h2‬‬ ‫‪4 k z e2‬‬ ‫‪nh‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪r‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪mk z e2 4 2‬‬ ‫‪nh‬‬ ‫‪mk z e2 4 2‬‬
‫‪ .87‬سرعت الکترون اتوم هایدروج )‪ (n  1‬مساوی است به ؟‬
‫‪20 km Sec )2‬‬ ‫‪2230 km Sec )3‬‬ ‫‪22 km Sec )2‬‬ ‫‪2200 km Sec )1‬‬
‫‪ .88‬شعاع اتومی هایدروج )‪ (n  1‬باشد مساوی است به‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪53nm )3‬‬ ‫‪0.53nm )2‬‬ ‫‪0.053nm )1‬‬
‫‪ .89‬فورمول انرری حرکی ) ‪ ( E0‬جس عبارتند از ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪kze2‬‬ ‫‪kze2‬‬
‫‪E0  mC 2 )2‬‬ ‫‪E0  EC 2 )3‬‬ ‫‪E0  ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪E0   2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ .91‬فورمول انرری پوتانشیل الکترون ها )‪ ( Ep‬عبارتند از ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪kze2‬‬ ‫‪kze2‬‬
‫‪E0  mC 2 )2‬‬ ‫‪E0 ‬‬ ‫) ‪EC 2‬‬ ‫‪3 E0  ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪E0  ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r2‬‬
‫‪ k‬رابت کولمب عبارت است از ؟‬ ‫‪ . 91‬قیمت‬
‫‪N  m2‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪N  m2‬‬
‫‪)2‬همه درست است‬ ‫‪k  9 109‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪k  9 109‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪k  109‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Cb 2‬‬ ‫‪Cb2‬‬ ‫‪Cb 2‬‬
‫‪ .92‬سرعت حرکی الکترون را توسط کدام قاعده بور میتوان توصیح نمود ؟‬
‫‪ )2‬چهارم‬ ‫‪ )3‬سوم‬ ‫‪ )2‬دوم‬ ‫‪ )1‬اول‬
‫‪ .93‬فرضیه بور در ساختمان اتوم‪ ،‬مورد استفاده تحقیقات کدام عال قرار گرفت‬
‫‪ .92‬اقشار بیضوی در اطراف هسته اتوم توسط کدام یکی از عالمیذیل نشان داده شد ؟‬
‫‪ .95‬حرکت موجی یک الکترون در یک قشر بدون جذب آزاد شدن انرری توسط کدام قاعده توضیح میگردد؟‬
‫‪ )2‬قاعده هوند‬ ‫‪ )3‬قاعده پاولی‬ ‫‪ )2‬قاعده دوم بور‬ ‫‪ )1‬قاعده اول بور‬
‫‪ .96‬اگر انرری الکترون ک ساخته شود و به قشر پائی ؛ نزدیک به هسته سقوط نموده انرری جذب شده را درچقدر‬
‫زمان دوباره آزاد میسازد ؟‬
‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ 10 10 )3‬رانیه‬ ‫‪ 10 10 )2‬رانیه‬ ‫‪ 10  10 )1‬رانیه‬
‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ .97‬نظر بور سپکتر چه نوع اتوم ها را توضیح میتوانست؟‬

‫‪ )2‬کثیر االلکترونی‬ ‫‪ )3‬هشت الکترونی‬ ‫‪ )2‬دو الکترونی‬ ‫‪ )1‬یک الکترونی‬
‫‪ .98‬مطابق تیوری میخانیک معاصر‪ ،‬نور چه نوع خواص را دارا میباشد؟‬
‫‪ )2‬خواص ذره وی‬ ‫‪ )1‬نه خواص موجی و نه خواص ذره وی‬
‫‪ )2‬خواص موجی و ذره وی‬ ‫‪ )3‬خواص موجی‬
‫‪ .99‬کدام یکی از رو ابط ذیل رابطه انشتای را بیان مینماید ؟‬
‫‪E  N  C )2‬‬ ‫‪E  N  C 2 )3‬‬ ‫‪E  m  C )2‬‬ ‫‪E  m  C 2 )1‬‬
‫‪ .111‬اولی کسی که در رابطه با میخانیک موجی معاصر قدم مثبت نهاد در سال ‪ 1922‬کدام یکی از علمای ذیل‬
‫بود؟‬
‫‪ )2‬نیولندز‬ ‫‪)3‬دی بروگلی‬ ‫‪ )2‬الوازیه‬ ‫‪ )1‬ارسطو‬
‫‪ . 111‬طول موج توسط کدام رابطه ذیل در یافت میگردد ؟‬
‫‪h‬‬
‫‪P  B  N )2‬‬ ‫‪P  M  C )3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪P  M V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪mv‬‬
‫‪ .112‬به هر اندازه که کتله وسرعت ذره زیاد باشد به همان اندازه طول موج آن ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬کوتاه است‬ ‫‪)1‬دراز است‬
‫فصل دوم‬
‫تاریخچه ساختمان سیستم پریودیک‬
‫دانشمندان زیادی عناصر کشف شده زمان خویش را طبقه نمود و اولی طبقه بندی توسط الوازیه عال فرانسوی‬
‫صورت گرفت ‪.‬‬
‫الوازیه ‪ :‬الوازیه عال فرانسوی عناصر زمان خویش را بدو دسته فلزات و غیر فلزات تقسی بندی نمود اما مورد‬
‫تائید دانشمندان دیگر قرار نگرفت ‪.‬‬
‫دوبرینر ‪ :‬دوبرینر عال انگلیسی عناصر زمان خویش را به اساس خواص سه تای طبقه بندی نمود ‪ .‬وی عقیده‬
‫داشت که هرگاه وزن اتومیدو اتوم را باه جمع نمائی و حاصل آنرا تقسی دو نمائی عنصر سومیبدست میآید ‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Li  39 K ‬‬ ‫‪ 23 Na‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫لوترمایر ‪ :‬عالم جرمنی در سال ‪ 1671‬م ‪ 26‬عنصر را به اساس ازدیاد کتله اتومیشان در پنج گقرو‬
‫طبقه نمود ‪ .‬و در سال ‪ 1761‬م ادعا نمود که جدول مشابه به مندلیف را ترتیب نموده است ‪.‬‬
‫نیولندز ‪ :‬در سال ‪ 1181‬کیمیادان انگلیسی به نام نیولیندز عناصر کشف شده زمان خویش را به اسناس ازدیناد‬
‫متناوب کتله اتومینسبتی شان در قطارهای افقی ترتیب کرد و در ای صورت دیده شد که عنصر هشنت در تحنت‬
‫عنصر اول که مشابه آن است قرار گرفت و به همی ترتیب عنصر شماره نه تحت عنصر شماره دوم قرار گرفت‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪H‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Be‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪Na‬‬ ‫‪Mg‬‬ ‫‪Al‬‬ ‫‪Si‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪Cl‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪Cr‬‬ ‫‪Ti‬‬ ‫‪Mn‬‬ ‫‪Fe‬‬
‫مندلیف ‪ :‬در سال ‪ 1869‬م عالم روسی عناصر کشف شده زمان خویش را به اساس ازدیاد متنقاوب کتلقه‬
‫اتومینسبتی شان در قطارهای افقی و عمودی ترتیب ساخت ‪ ،‬موصوف این نوع ساختمان ترتیقب شقده‬
‫خودرا به نام سیستم پریودیک عناصر یاد کرد ‪.‬‬
‫ابتکار مندلیف در ترتیب جدول دورهیی‪:‬‬
‫‪ .‬مندلیف سلسله های طویل و یا پریود های بزرگ را در جدول خویش انتخاب کرد ‪ ،‬تقا فلقزات و غیقر‬
‫فلزات جدا گردد که فعال به نام عناصر انتقالی )‪ (Transation‬یاد میشود ‪.‬‬
‫‪ .‬مندلیف در جدول ترتیب شده خود حجره های خالی را برای عناصقر کشقف نقا شقده طبیعقت بقاقی‬
‫گذاشت ‪.‬‬
‫‪ .‬مندلیف در ستون افقی عناصر را به اساس ازدیاد کتله و در ستون هقای عمقودی بقه اسقاس خقواص‬
‫کیمیاوی ترتیب و تنطیم نمود‪.‬‬
‫‪ Ni ) ،‬پیش از ‪ Co‬ققرار گرفتقه‬ ‫‪Te‬‬ ‫‪ I 2 ) ،‬پیش تر از‬ ‫‪Ar‬‬ ‫نواقص جدول مندلیف ‪ K ) :‬پیش تر از‬
‫بود ‪.‬‬
‫جندول را بنه اسناس افنزایش نمبنر اتومی(تعنداد‬ ‫رفع نواقص جدول مندلیف ‪:‬هنری موزلی در سنال‬
‫پروتونها ) ترتیب داد و خواص فزیکی و کیمیاوی آنها نیز به تناوبی تکرار میشند و بندی تنر تینب اشنتباه جندول‬
‫مندلیف نیز رفع گردید‪.‬‬
‫طبقه بندی جدید ‪ :‬در طبقه بندی جدید عناصر جدول را به سه دسته تقسی بندی نمود‬
‫‪ .‬فلزات ‪ % :‬جدول را عناصر فلزی تشکیل میدهد و در سمت چپ و وسط جدول قرار دارد ‪.‬‬
‫عنصر میرسد ‪ .‬بیشتر در سمت راست و باالی جدول قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪ .‬غیر فلزات ‪ :‬که تعداد آن به‬
‫‪ .‬عناصر شبه فلزات ‪ :‬در سرحد جدای بی فلزات و غیر فلزات قرار داشنته ‪ ،‬خنواص دوگاننه ( فلنزی و غینر‬
‫)‪( B , Si , Ge , As , Sb , Te , Po‬‬ ‫فلزی ) را از خود نشان میدهد ‪.‬‬
‫ستون عمودی در ردیف افقی میباشد و هر ستون عمنودی‬ ‫جدول دورانی عناصر ‪:‬ای جدول متشکل از‬
‫گروپ یا دسته و هر ردیف افقی دوره یا تناوب نامیده میشود‪ .‬ستون های عمودی را بنام گروپ یا دسته یاد نموده‬
‫که به دو نوع ذیل است‪:‬‬
‫)گروپ های فرعی‬ ‫‪ :‬گروپ های اصلی‬
‫‪ .‬گروپ های اصلی ‪:‬گروپ های اصلی توسط حرف ‪  A‬نشان داده شده و در سمت راسنت و چنپ جندول‬
‫قرار دارد تعداد الکترون های قشر والنسی اتوم های عناصر گروپ های اصلی در یک گروپ باه مساوی میباشد‪.‬‬
‫شماره‬ ‫نام گرپ‬ ‫عناصر گروپ‬
‫‪1‬‬ ‫فلزات القلی‬ ‫‪H , Li , Na, K , Rb, Cs, Fr‬‬
‫‪2‬‬ ‫فلزات القلی زمینی‬ ‫‪Be.Mg , Ca, Sr, Ba, Ra‬‬
‫‪3‬‬ ‫فلزات زمینی‬ ‫‪B, Al , Ga, In, Tl‬‬
‫‪2‬‬ ‫فامیل کارب‬ ‫‪C, Si, Ge, Sn, Pb‬‬
‫‪5‬‬ ‫فامیل نایتروج‬ ‫‪N , P, As.Sb, Bi‬‬
‫‪6‬‬ ‫کلکوج (سازنده سنگ های معدنی )‬ ‫‪O, S , Se, Te, Po‬‬
‫‪7‬‬ ‫هلوج (سازنده نمک)‬ ‫‪F , Cl , Br, I , At‬‬
‫‪8‬‬ ‫گازات نجیبه‪ ،‬گازات تنبل ‪ ،‬گازات صفری‬ ‫‪He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn‬‬
‫پریود ها ‪:‬خطوط افقی در جدول را بنام پریود یا دوره یاد مینماید که جدول متشکل از هفت پریود میباشد و هنر‬
‫پریود از فلز فعال شروع شده و به یک گاز نجیبه خت میگردد ‪ .‬به استثنای پریود اول که از گناز هایندروج شنروع‬
‫شده و به گاز هیلیوم خت میگردد ‪.‬‬
‫‪n 2‬‬
‫‪1) H ‬‬ ‫‪ He ‬‬
‫‪n 8‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2) Li ‬‬ ‫‪ Ne ‬‬
‫‪n 8‬‬
‫‪3) Na ‬‬ ‫‪ Ar ‬‬
‫‪n  18‬‬
‫‪4) K ‬‬ ‫‪ Kr ‬‬
‫‪‬‬
‫‪n 18‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5) Rb ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Xe ‬‬
‫‪n  32‬‬
‫‪6) Cs ‬‬ ‫‪ Rn‬‬
‫‪n 17‬‬
‫‪7) Fr ‬‬ ‫‪‬‬
‫نوت ‪:‬در پریود چهار و پنجم عناصر گرو فرعی و در پریود ششم هفتم عناصراصلی اکتناید و لنتناید‬
‫جابجا شده است ‪.‬‬
‫قرار دارد‬ ‫و سلسله اکتناید در خانه‬ ‫سلسله لنتناید در خانه‬
‫‪(n  1) 2‬‬
‫= تعداد عناصردر پریود طاق‬
‫‪2‬‬
‫)‪ = (n  2‬تعداد عناصر در پریود جفت‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ترتیب الکترونی و خواص دوره یی عناصر‬
‫سـواالت فورمهای کانکور‬
‫‪ -1‬عال جرمنی بنام لوترمایر درسال ‪ 1862‬م چند عنصر را به اساس ازدیاد کتله اتومیشان ترتیب کرد ؟‬
‫‪91 )2‬‬ ‫‪31 )3‬‬ ‫‪27 )2‬‬ ‫‪61)1‬‬
‫‪ -2‬سیست پیریودیک عناصر برای ترتیب عناصر بار اول توسط کدام عال نامگذاری شد ‪:‬‬
‫‪ )2‬ارهینوس‬ ‫‪ )3‬موزلی‬ ‫‪ )2‬مندلیف‬ ‫‪ )1‬نیولندز‬
‫‪ -3‬کدام علمای ذیل عناصر کشف شده زمان خود را براساس ازدیاد متناوب کتله اتمینسبی ترتیب داد؟‬
‫‪ 2 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬مندلیف‬ ‫‪ )2‬نیولندز‬ ‫‪ )1‬موزلی‬
‫‪ -2‬هنری موزلی عال انگلیسی جدول را بر اساس خواص ترتیب داد ؟‬
‫‪2 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪)3‬ازدیاد وزن اتومی‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬ازدیاد نمبر اتومی‬
‫‪ -5‬در عناصر گروپ ‪ IIIA‬از باال بطرف پایی خاصیت فلزی ‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬ک میشود‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪ )1‬تغییر نمیکند‬
‫‪ -6‬در گروپ عناصر ‪ VA‬از باال به پایی خاصیت غیرفلزی‪:‬‬
‫‪ -7‬تعداد عناصر در پریودهای طاق از کدام ربطه ذیل در یافت میشود ؟‬
‫‪(n  1) 2‬‬ ‫‪(n  4) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  3) 2‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ -8‬تعداد عناصر در پریودهای جفت از کدام ربطه ذیل در یافت میشود ؟‬

‫‪(n  1) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  3) 2‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ -9‬عناصر انتقالی در کدام پریود ها قرار دارد ؟‬
‫‪ )2‬پریودهای چهارم و پنج‬ ‫‪)1‬پریودهای دوم و سوم‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬پریود های اول دوم‬
‫‪ -11‬کدام ترتیب الکترونی برای ‪ 20 Ca‬مطابقت دارد؟‬
‫‪ Ar  4s 2 )2‬‬ ‫‪ Ne 4s 2 )3‬‬ ‫‪ Xe 4s 2 )2‬‬ ‫‪ Kr  4s 2 )1‬‬
‫‪-11‬کدام ترتیب الکترونی برای ‪ 19 K‬مطابقت دارد؟‬
‫‪Ca 2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ Ar  4s1 )3‬‬ ‫‪ Xe 4s 2 )2‬‬ ‫‪ Kr  4s 2 )1‬‬
‫‪ -12‬عناصر مصنوعی از کدام عناصر شروع میشود ؟‬
‫‪ )2‬بعد از یورانی و رادیواکتیف میباشد‬ ‫‪)1‬بعد از بیسموت و رادیواکتیف میباشد‬
‫‪ )2‬بعد از یورانی و رادیواکتیف نمیباشد‬ ‫‪)3‬بعد از بیسموت و رادیواکتیف نمیباشد‬
‫والنس ‪ :‬والنس عبارت از تعداد رابطه هایی که یک اتوم ساخته میتواند‪ .‬کلمه والنس از اصطالح التی‬
‫‪ Valantia ‬گرفته شده که به معنی ظرفیت میباشد‪ .‬والنس مربوط به الکترونهای سویه الکترووالنسی میشود و‬
‫عالمه مثبت یا منفی ندارد‪.‬‬
‫الکترون های والنسی ‪ :‬عبارت از الکترون هایی اند که در قشر آخر یک اتوم قرار داشته باشد ‪.‬‬
‫الکترون های والنسی مرکب ‪ :‬مجموعه الکترون های والنسی اتوم های شامل در یک مرکب را بنام‬
‫الکترون های والنسی مرکب یاد مینماید‪ .‬هر عنصر که در هر گرو قرار دارد در قشر آخر خود به همان‬
‫اندازه الکترون دارد ‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬
‫‪H 2O‬‬ ‫‪NH 3‬‬
‫‪H  2 1  2e ‬‬ ‫مجموع الکترون های‬ ‫‪H  3 1  3e ‬‬ ‫مجموع الکترون های‬
‫‪ 2  6  8e ‬‬ ‫‪ 3  5  8e ‬‬
‫‪O  1 6  6e ‬‬ ‫والنسی‬ ‫‪N  1 5  5e ‬‬ ‫والنسی‬
‫در آیون های منفی تعداد الکترون های والنسی مالیکول با تعداد چارج منفی مالیکول جمع میگردد ‪.‬‬
‫قیمت چارج‬ ‫قیمت چارج‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬
‫‪NO31‬‬ ‫‪PO4 3‬‬
‫‪O  3  6  18e‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪O  4  6  24e ‬‬
‫‪18  5  (1)  24e‬‬ ‫‪ 24e  5e  (3e)  32e‬‬
‫‪N  1 5  5e‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪P  1 5  5e‬‬ ‫‪‬‬
‫‪CO32‬‬ ‫‪ClO41‬‬ ‫‪SO42‬‬ ‫‪CN 1‬‬ ‫‪BrO41‬‬
‫در آیون ها مثبت از تعداد الکترون های والنسی تفری میشود تعداد چارج مثبت آن ‪:‬‬
‫قیمت چارج‬ ‫قیمت چارج‬

‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬
‫‪NH 4 1‬‬ ‫‪Al (OH ) 2‬‬
‫‪H  4 1e  4e ‬‬ ‫‪H  11e  1e ‬‬
‫‪ 4  5  (1)  8‬‬ ‫‪‬‬
‫‪N  1 5e  5e ‬‬ ‫‪O  1 6e  6e 1  6  3  (2)  8‬‬
‫‪Al  1 3e  3e ‬‬
‫آیون ‪ :‬اتوم یا گرو از اتومها که در نتیجه تعامالت کیمیاوی الکترون گرفته و یا باخته باشد به نام‬
‫آیون یاد میگردد‪ .‬اتومی که الکترون را جذب کرده باشد دارای چارج یا آیون منفی بوده و به نام انیون‬
‫یاد میشود ‪ .‬اتومیکه الکترون را باخته باشد دارای چارج یا آیون مثبت بوده و به نام کتیون یادمیگردد‬
‫‪ .‬بصورت عموم آیون ها به دو نوع میباشد‪.‬‬
‫‪ .‬آیون های چندین اتومی‬ ‫‪ .‬آیون های ساده‬
‫‪ .‬آیون های ساده( مثبت) از یک اتوم تشکیل گردیده است‪.‬‬
‫‪Atom‬‬ ‫‪Iion‬‬ ‫‪Atom‬‬ ‫‪Iion‬‬
‫‪Na ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Na 1‬‬ ‫‪Ca ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ca 2‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪K 1‬‬ ‫‪Mg ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Mg 2‬‬
‫‪Li‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Li 1‬‬ ‫‪Al‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Al 3‬‬
‫آیون های منفی ‪:‬‬

‫نام آیون‬ ‫سمبول‬ ‫نام اتوم‬ ‫سمبول‬ ‫نام‬ ‫سمبول‬ ‫نام اتوم‬ ‫سمبول‬
‫ها‬ ‫آیون ها‬ ‫ها‬ ‫اتوم‬ ‫آیون ها آیون ها‬ ‫ها‬ ‫اتوم ها‬
‫آیوداید‬ ‫‪1‬‬ ‫آیودین‬ ‫فلوراید‬ ‫فلورین‬
‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪F 1‬‬ ‫‪F‬‬
‫اکساید‬ ‫‪O 2‬‬
‫اکسیجن‬ ‫‪O‬‬
‫کلوراید‬ ‫‪Cl‬‬
‫‪1‬‬ ‫کلورین‬ ‫‪Cl‬‬
‫سلفاید‬ ‫‪S 2‬‬
‫سلفر‬ ‫‪S‬‬
‫بروماید‬ ‫‪1‬‬ ‫برومین‬
‫‪Br‬‬ ‫‪Br‬‬
‫نایتراید‬ ‫‪N 3‬‬
‫نایتروجن‬ ‫‪N‬‬
‫‪ .‬آیونهای چندین اتومی‪ :‬عبارت آیونهای اند که از چندی اتوم ساخته شده باشد ‪.‬‬
‫نام آیون‬ ‫فورمول‬ ‫شماره‬ ‫نام آیون‬ ‫فورمول‬ ‫شماره‬ ‫نام آیون‬ ‫فورمول‬ ‫شماره‬ ‫نام آیون‬ ‫فورمول‬ ‫شماره‬
‫هایپوکلوریت‬ ‫‪ClO 1‬‬ ‫نایتریت‬ ‫‪NO31‬‬ ‫فاسفیت‬ ‫‪PO43‬‬ ‫آمونیم‬ ‫‪NH 41‬‬
‫نایترایت‬ ‫‪NO21‬‬ ‫منگنیت‬ ‫‪MnO42‬‬ ‫کاربونیت‬ ‫‪CO32‬‬ ‫هایدرونیم‬ ‫‪H 3O 1‬‬
‫پر‬
‫پرمنگنیت‬ ‫‪MnO‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬
‫سیاناید‬
‫‪CN‬‬ ‫‪1‬‬
‫کلوریت‬ ‫‪ClO41‬‬ ‫سلفیت‬ ‫‪SO42‬‬
‫بای‬ ‫بای‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫کاربونیت‬ ‫‪HCO‬‬ ‫‪3‬‬
‫کلورایت‬ ‫‪ClO‬‬ ‫‪2‬‬
‫کلوریت‬ ‫‪ClO‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سلفیت‬ ‫‪HSO41‬‬
‫نمبر اکسیدیشن ‪ :‬عبارت است الکترون های است که یک اتوم بدست میاورد یا از دست میدهد ‪.‬‬
‫‪ . 1‬قوانین تعیین نمبر اکسیدیشن ‪ :‬نمبر اکسیدیشن اکسیجن در تمقام حقاالت منفقی دو اسقت بقه‬
‫استثنای حاالت ذیل‪:‬‬
‫نمبر‬ ‫نمبر‬ ‫شمار‬

‫مرکبات‬ ‫شماره‬ ‫مرکبات‬
‫اکسیدیشن‬ ‫اکسیدیشن‬ ‫ه‬
‫‪1‬‬ ‫‪OF2‬‬
‫‪ KO3‬پوتاشیم اوکسی سوپر اکساید‬ ‫‪‬‬ ‫اوکسی فلوراید‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪O2 , O3‬‬
‫‪H 2O2 , Na2O2 , BaO2‬‬ ‫اکسیجن مالیکولی و‬
‫پراکساید ها‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬
‫اوزون‬
‫‪H 2O , NO3 , SO4 2 , PO4 3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ KO2‬پوتاشیم سوپر اکساید‬ ‫‪‬‬
‫‪OH , CO2 , CO3‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫‪ . 2‬نمبر اکسدیشن هایدروجن‪ :‬نمبر اکسیدیشن هایدروجن در تمام حاالت مثبت یک‬
‫است به استثنای زمانیکه با عناصر گرو اول ‪ ،‬دوم و سوم اصلی تعامل نماید هایدرایقد هقا را مسقیازد و‬
‫نمبر منفی یک ار اختیار مینماید‪.‬‬
‫‪ : Na1H 1‬سودیم هایدراید‬
‫‪ : Ca 2 H 21‬کلسیم هایدراید‬
‫‪ : Al 3 H31‬آلمونیم هایدراید‬
‫‪ .‬نمبر اکسیدیشن عناصر گرو اول ‪ ،‬دوم و سوم اصلی به ترتیب ‪ 1,  2 ,  3‬میباشد و‬
‫‪Cl2 , H 2 , N2‬‬ ‫‪ .‬اتوم های که از یک نوع اتوم ها ساخته شده نمبر اکسیدیشن آن مساوی به صفر است‬
‫مثال‪ :‬نمبر اکسیدیشن کاربن در مرکب کاربن دای اکساید را دریافت نمایید ؟‬
‫*‬
‫‪2‬‬
‫*‬ ‫* ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪( H P O4‬‬ ‫‪Na Mn O4‬‬ ‫‪K 3  Fe(CN )6 ‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1  X  4(2)  2‬‬ ‫‪1  X  4(2)  0‬‬ ‫‪X  2(2)  0‬‬
‫‪3(1)  X  6(1)  0‬‬
‫‪1  X  8  2‬‬ ‫‪1 X  8  0‬‬ ‫‪X 4O‬‬
‫‪3 X 6  0‬‬
‫‪X  8 1  2  X  6‬‬ ‫‪X  8 1  X  7‬‬ ‫‪X 4‬‬
‫‪X  63 X  3‬‬
‫‪ -1‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب هایدروج پراکساید ) ‪ ( H 2O2‬چند است ؟‬

‫‪1 )2‬‬ ‫) ‪2‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .2‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب ‪ KO2‬چند است ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪ )2‬‬ ‫‪ )1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫عنصر کلوری چی نوع تعامل را انجام داده‬ ‫‪ -2‬در ای تعامل ‪ NaOH  NaCl  H 2O‬‬
‫‪Cl2  2 NaOH ‬‬
‫است ؟‬
‫‪)1‬ارجاع گردیده است ‪)2‬اکسیدی گردیده است ‪)3‬ن ریدوکس گردیده است ‪1)2‬و‪2‬‬
‫‪ -5‬در اکساید ‪ I 2O5‬نمبراکسدیش ‪ I‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+7 )3‬‬ ‫‪- 5 )2‬‬ ‫‪+5 )1‬‬
‫‪ -6‬در مرکب ‪ H3 BO3‬نمبر اکسیدیش ‪ B‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪+2 )2‬‬ ‫‪+3 )3‬‬ ‫‪- 3 )2‬‬ ‫‪+2 )1‬‬
‫‪ -7‬نمبر اکسیدیش باری در مرکب ‪ BaO2‬چند است‪:‬‬

‫‪+2 )2‬‬ ‫‪- 2 )3‬‬ ‫‪+2 )2‬‬ ‫‪- 1 )1‬‬
‫‪ .8‬در مرکب ‪ KNO3‬نمبر اکسیدیش ‪ N‬عبارت است از؟‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .9‬در تعامل ‪ P  NH 4ClO4  N2  Cl2  H3 PO4‬عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )1‬تغییر نکرده است ‪ )2‬ارجاع گردیده است ‪ )3‬اکسیدی گردیده است ‪ )2‬هیچکدام‬
‫‪ .11‬در تعامل کیمیاوی ‪ 2 Al  3CuSO4  Al2  SO4 3  3Cu‬عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )2‬اکسیدی گردیده است‬ ‫‪ )1‬هیچکدام ‪ )2‬تغییر نکرده است ‪ )3‬ارجاع گردیده است‬
‫‪ .11‬در تعامل ‪ P  NH 4ClO4  N2  Cl2  H3 PO4‬نمبر اکسیدیش کدام عناصر تغییر نکرده است؟‬
‫‪H 2 , O2 )2‬‬ ‫‪O2 , N 2 )3‬‬ ‫‪P, N ) 2‬‬ ‫‪P, H 2 ) 1‬‬
‫‪ .12‬نمبر اکسیدیش کلوری در مالیکول ‪ Cl2‬چند است؟‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪ )3‬صفر‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0, 1, 1 )1‬‬
‫مثال های ذیل را تکمیل نمایید ؟‬

‫? ‪Cr2O3  Cr ‬‬
‫? ‪CrO3  Cr ‬‬ ‫‪H 3 PO4‬‬ ‫?‪P‬‬
‫? ‪CrO  Cr ‬‬ ‫‪NaClO‬‬ ‫? ‪ Cl ‬‬
‫? ‪MnSO3  Mn ‬‬ ‫‪Al2 ( SO4 )3‬‬ ‫? ‪ Al ‬‬
‫? ‪K 2Cr2O7  Cr ‬‬ ‫‪ Ni( NH 3 )5  SO4‬‬ ‫? ‪ Ni ‬‬
‫? ‪HClO  Cl ‬‬
‫تمرینات فصل دوم‬

‫‪ .1‬در طبیعت چند عنصر طبیعی کشف شده است ؟‬
‫‪26)2‬‬ ‫‪118)3‬‬ ‫‪91)2‬‬ ‫‪92)1‬‬
‫‪ .2‬نیولندز بر اساس کدام خواص جدول را تر تیب داد ؟‬
‫‪)2‬بر اساس کتله ‪)3‬به اساس خواص شان ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ 1‬بر اساس ازدیاد کتله نسبتی شان‬
‫‪ .3‬بر اساس طبقه بندی نیولندز عنصر هشت تحت کدام عنصر قرار میگیرفت ؟‬
‫‪)2‬عنصر اول غیر مشابه آن‬ ‫‪)1‬عنصر اول مشابه آن‬
‫‪)2‬عنصر سوم و مشابه آن‬ ‫‪)3‬عنصر دوم آن مشابه آن‬
‫‪ . 2‬قاعده نیولندز فعال بنام چی یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست‬ ‫‪ )2‬اوکتای‬ ‫‪ )1‬اوکتیت‬
‫‪ .5‬نیولندز اوکتای خودرا با کدام اوکتایدها مقایسه نمود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )1‬با اوکتایدهای نقاشی ‪ )2‬با اوکتایدهای موزیک‪ )3‬با اوکتایدهای کتاب‬
‫‪ . 6‬نیولندز عناصر کشف شده خویش به کدام قطار ها ترتیب نمود ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مایل‬ ‫‪ )2‬عمودی‬ ‫‪)1‬افقی‬
‫‪ . 7‬لوترمایر جدول را بر اساس کدام خواص جدول را ترتیب داد ؟‬
‫‪ )2‬ازدیاد کتله اتومی‬ ‫‪)3‬ازدیاد وزن اتومی‬ ‫‪)2‬ازدیاد عدد اتومی‬ ‫‪)1‬ازدیاد نمبر اتومی‬
‫‪ -8‬عال جرمنی بنام لوترمایر درسال ‪ 1862‬م چند عنصر را به اساس ازدیاد کتله اتومیشان ترتیب کرد ؟‬
‫‪91 )2‬‬ ‫‪31 )3‬‬ ‫‪27 )2‬‬ ‫‪61)1‬‬
‫‪ . 9‬مندلیف عال روسی جدول را بر اساس کدام خواص ترتیب داد ؟‬
‫‪)3‬ازدیاد تعداد پروتون ها ‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬ازدیاد نمبر اتومی‬
‫‪ . 11‬سیست پیریودیک عناصر برای ترتیب عناصر بار اول توسط کدام عال نامگذاری شد ‪:‬‬
‫‪ )2‬ارهینوس‬ ‫‪ )3‬موزلی‬ ‫‪ )2‬مندلیف‬ ‫‪ )1‬نیولندز‬
‫‪ . 11‬کدام علمای ذیل عناصر کشف شده زمان خود را براساس ازدیاد متناوب کتله اتمینسبی ترتیب داد؟‬
‫‪ 2 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬مندلیف‬ ‫‪ )2‬نیولندز‬ ‫‪ )1‬موزلی‬
‫‪ .12‬به اساس تیوری پیریودیک مندلیف موقعیت عناصر در پیریود ها را چه تعیی میکند؟‬
‫‪ )2‬ایزوتوپ های عنصر‬ ‫‪ )1‬نمبر اتومینسبتی عنصر‬
‫‪ )2‬نمبر اتومیعنصر‬ ‫‪ )3‬کتله اتومینسبتی عنصر‬
‫‪ .13‬مندلیف سلسله های طویل و یا پریود های بزرگ را در جدول خویش برای عناصر برگزید ؛ که فعال ای‬
‫عناصر به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬عناصر اصلی‬ ‫‪)2‬عناصر فرعی‬ ‫‪)1‬عناصر انتقالی‬
‫‪ .12‬جدول دورانی را که مندلیف ترتیب داده بود کدام یکی از مشکالت ذیل را داشت ؟‬
‫‪)2‬تمام‬ ‫‪Co‬‬ ‫‪ Ni )3‬پیشتر از‬ ‫‪Te‬‬ ‫‪ I )2‬پیشتر از‬ ‫‪Ar‬‬ ‫‪ K )1‬پیشتر از‬
‫‪ . 15‬هنری موزلی عال انگلیسی جدول را بر اساس خواص ترتیب داد ؟‬
‫‪2 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪)3‬ازدیاد وزن اتومی‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬ازدیاد نمبر اتومی‬
‫‪ .16‬پرابل های جدول مندلیف توسط کدام عال حل گردید‪:‬‬
‫‪ )2‬هوند‬ ‫‪ )3‬پاولی‬ ‫‪ )2‬موزلی‬ ‫‪ )1‬رادرفورد‬
‫‪ . 17‬خطوط عمودی در جدول به کدام نام ذیل ید میشود؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬دوره‬ ‫‪)2‬دسته‬ ‫‪ )1‬گروپ‬
‫‪ . 18‬خطوط افقی در جدول به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1 )2‬و‪3‬درست است‬ ‫‪ )3‬دوره‬ ‫‪)2‬گروپ‬ ‫‪ )1‬پریود‬
‫‪ . 19‬جدول دروانی متشکل از چند نوع گروپ میباشد ؟‬
‫‪ 5 2‬نوع‬ ‫‪ )3‬چهار نوع‬ ‫‪ )2‬سه نوع‬ ‫‪ )1‬دو نوع‬
‫‪ . 21‬کوتاه تری پریود در جدول کدام پریود میباشد ؟‬
‫‪ )2‬چهارم‬ ‫‪ )3‬شش‬ ‫‪ )2‬دوم‬ ‫‪ )1‬اول‬
‫‪ .21‬پریود اول دارای چند عنصر میباشد ؟‬
‫‪ 32)2‬عنصر‬ ‫‪)3‬دو عنصر‬ ‫‪)2‬هشت عنصر‬ ‫‪ 18)1‬عنصر‬
‫‪ .22‬پریود دوم و سوم هر یک دارای چند عنصر میباشد ؟‬
‫‪18، 18)2‬‬ ‫‪2، 32)3‬‬ ‫‪8، 18)2‬‬ ‫‪8، 8 )1‬‬
‫‪ .23‬پریود چهارم وپنج هر یک دارای چند عنصر میباشد ؟‬
‫‪18، 18)2‬‬ ‫‪2، 32)3‬‬ ‫‪8، 18)2‬‬ ‫‪8، 8 )1‬‬
‫‪ .22‬پریود شش دارای چند عنصر میباشد ؟‬
‫‪18)2‬‬ ‫‪32)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬
‫دارای چند عنصر میباشد ؟‬ ‫‪ .25‬پریود هفت‬
‫‪17 )2‬‬ ‫‪32)3‬‬ ‫‪18)2‬‬ ‫‪32)1‬‬
‫پریود در جدول کدام پریود کدام است ؟‬ ‫‪ . 26‬طویل تری‬
‫‪ )2‬چهارم‬ ‫‪ )3‬شش‬ ‫‪)2‬پنج‬ ‫‪ )1‬هفت‬
‫‪ .27‬گروپ هفت اصلی به یکی نام های ذیل میشود ؟‬

‫‪ )2‬هیجکدام‬ ‫‪ )3‬گازات نجیبه‬ ‫‪ )2‬کلکوج‬ ‫‪ )1‬هلوج‬
‫به کدام یکی از نام های ذیل یاد میشود‪:‬‬ ‫‪IA‬‬ ‫‪ .28‬عناصر گروپ‬
‫‪ )2‬عناصر نادره زمینی‬ ‫‪ )3‬فلزات زمینی‬ ‫‪ )2‬فلزات القلی‬ ‫‪ )1‬فلزات القلی زمینی‬
‫‪ .29‬گروپ دوم اصلی به نام های ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪)3‬فلزات زمینی‬ ‫‪ )2‬فلزات القلی زمینی‬ ‫‪ )1‬فلزات القلی‬
‫از باال بطرف پایی خاصیت فلزی ‪:‬‬ ‫‪IIIA‬‬ ‫‪ .31‬در عناصر گروپ‬
‫‪ .31‬در گروپ عناصر ‪ VA‬از باال به پایی خاصیت غیرفلزی‪:‬‬
‫‪ . 32‬جدول به چند بالگ تقسی گردیده است ؟‬
‫‪ )2‬پنج بالگ‬ ‫‪)3‬چهار بالگ‬ ‫‪ )2‬سه بالگ‬ ‫‪ )1‬دو بالگ‬
‫‪ . 33‬تعداد عناصر در پریودهای طاق از کدام ربطه ذیل در یافت میشود ؟‬
‫‪(n  1) 2‬‬ ‫‪(n  4) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  3) 2‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ . 32‬تعداد عناصر در پریودهای جفت از کدام ربطه ذیل در یافت میشود ؟‬
‫‪(n  1) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  2) 2‬‬ ‫‪(n  3) 2‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ .35‬پریود شش با کدام عنصر شروع و به کدام عصر خت میگردد ؟‬
‫‪Cs , Rn )2‬‬ ‫‪Li , Ne )3‬‬ ‫‪K , Kr )2‬‬ ‫‪Na , Ar )1‬‬
‫‪ .36‬عناصر انتقالی در کدام پریود ها قرار دارد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬پریود های اول دوم‬
‫‪ .37‬کدام پریود های ذیل بر عالوه عناصر انتقالی دارای عناصر فلزات ‪ f‬نیز موجود است ؟‬
‫‪)2‬پریود های شش و هفت‬ ‫‪)3‬پریود های اول دوم‬
‫‪ .38‬سلسله لنتناید و اکتناید هرکدام دارای چند عنصر میباشد ؟‬
‫‪21، 21 )2‬‬ ‫‪18، 32)3‬‬ ‫‪12، 12)2‬‬ ‫‪32)1‬‬
‫‪ .39‬عنصریکه در پریود چهارم و گروپ هفت اصلی جدول دورانی عناصر قرار دارد عبارت است از‪:‬‬
‫‪Sc‬‬‫‪)2‬‬ ‫‪Ar )3‬‬ ‫‪Ga )2‬‬ ‫‪Br )1‬‬

‫‪ ..21‬عنصریکه در پیریود سوم گروپ هشت اصلی جدول دورانی عناصر قرار دارد عبارت است از‪:‬‬
‫‪Ar )2‬‬ ‫‪S )3‬‬ ‫‪Cl )2‬‬ ‫‪Si )1‬‬
‫‪ .21‬تعداد عناصر در پریود ‪ III‬جدول دورانی مندلیف مساوی است به ؟‬

‫‪8 )2‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪16 )2‬‬ ‫‪21 )1‬‬
‫‪-22‬کدام ترتیب الکترونی برای ‪ 20 Ca‬مطابقت دارد؟‬
‫‪ Ar  4s 2 )2‬‬ ‫‪ Ne 4s 2 )3‬‬ ‫‪ Xe 4s 2 )2‬‬ ‫‪ Kr  4s 2 )1‬‬
‫‪-23‬کدام ترتیب الکترونی برای ‪ 19 K‬مطابقت دارد؟‬
‫‪Ca 2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ Ar  4s1 )3‬‬ ‫‪ Xe 4s 2 )2‬‬ ‫‪ Kr  4s 2 )1‬‬
‫‪ .22‬پریود چهارم با کدام عنصر شروع وبه کدام عنصر خت میگردد ؟‬
‫‪Cs55  Rn86‬‬ ‫‪Rb37  Xe45‬‬ ‫‪K19  Kr36‬‬ ‫‪K19  Ar18‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .25‬پریود پنج با کدام عنصر شروع و به کدام عنصر خت میگرد د؟‬
‫‪Cs55  Rn86‬‬ ‫‪Rb37  Xe54‬‬ ‫‪K19  Kr36‬‬ ‫‪K19  Ar18‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .26‬عناصر مصنوعی از کدام عناصر شروع میشود ؟‬
‫‪ )2‬بعد از یورانی و رادیواکتیف میباشد‬ ‫‪)1‬بعد از بیسموت و رادیواکتیف میباشد‬
‫‪ )2‬بعد از یورانی و رادیواکتیف نمیباشد‬ ‫‪)3‬بعد از بیسموت و رادیواکتیف نمیباشد‬
‫تمرینات فصل دوم بخش نمبر اکسیدیشن‬

‫‪ .1‬نصب اکسیج باالی یک مالیکول مرکب عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬ریدوکس‬ ‫‪)2‬ریدکش‬ ‫‪)1‬اکسیدیش‬
‫‪ .2‬کشیدن اکسیج و نصب هایدورج را در تعامالت کیمیاوی به کدام نام یاد میکند ؟‬
‫‪)2‬ارجاع‬ ‫‪2)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬ریدکش‬ ‫‪)1‬اکسیدیش‬
‫‪ .3‬در ای تعامل ‪ 2KCl  SO2‬‬
‫‪ 2KClO3  3S ‬کدام عنصر ارجاع گردیده است ؟‬
‫‪K )2‬‬ ‫‪Cl2 )3‬‬ ‫‪O2 )2‬‬ ‫‪S )1‬‬

‫‪ 2KClO3  3S ‬کدام عنصر اکسیدیش گردیده است ؟‬
‫‪K )2‬‬ ‫‪Cl2 )3‬‬ ‫‪O2 )2‬‬ ‫‪S )1‬‬

‫‪ 2KClO3  3S ‬کدام عناصر تغیر نکرده است ؟‬
‫‪K )2‬‬ ‫‪Cl2 )3‬‬ ‫‪K ، O2 )2‬‬ ‫‪S )1‬‬
‫‪ .6‬به هر اندازه که که الکترونیگاتیویتی عناصر زیاد باشد کدام خاصیت شان قوی است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬ریدوکس‬ ‫‪)2‬اکسیدی کننده‬ ‫‪)1‬ارجاع کننده‬
‫‪ .7‬خاصیت اکسیدی کننده در کدام عناصر ذیل زیاد است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬شبه فلزات‬ ‫‪)2‬غیر فلزات‬ ‫‪)1‬فلزات‬
‫‪ .8‬به هراندازه که عناصر دارای خاصیت الکترونیگاتیویتی آن پائی باشد به همان اندازه کدام خاصیت آن ضعیف‬
‫است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬ریدوکس‬ ‫‪)2‬ارجاع کننده‬ ‫‪)1‬اکسیدی کننده‬
‫‪ .9‬والنس را توسط کدام یکی از عالمات نشان میدهد ؟‬
‫‪)2‬عالمه ندارد‬ ‫‪  )3‬و ‪‬‬ ‫‪ )2‬‬ ‫‪ )1‬‬
‫‪ .11‬درجه اکسیدیش اتوم توسط کدام عالمه افاده میگردد ؟‬
‫‪)2‬عالمه ندارد‬ ‫‪  )3‬و ‪‬‬ ‫‪ )2‬‬ ‫‪ )1‬‬
‫‪ .11‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب آب )‪ ( H 2O‬چند است ؟‬
‫‪1 )2‬‬ ‫) ‪2‬‬ ‫‪-2)2‬‬ ‫‪+2)1‬‬
‫‪ .12‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب هایدروج پراکساید ) ‪ ( H 2O2‬چند است ؟‬
‫‪1 )2‬‬ ‫) ‪2‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ .15‬انواع تعامالت اکسیدیش و ریدکش به چند نوع است ؟‬
‫‪)2‬چهار نوع‬ ‫‪)3‬یک نوع‬ ‫‪)2‬سه نوع‬ ‫‪)1‬دو نوع‬
‫‪ .16‬در تعامالت که بعضی از اتوم های عی عنصر در مرکب اکسیدی شده و ه زمان عده اتومهای همی عنصر‬
‫ارجاع میگردد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬تعامالت اکسیدیش و ریدکش خودی‬ ‫‪)1‬تعامالت غیر متوازن‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Disproportioation )3‬‬
‫‪ .17‬در ای تعامل ‪ NaOH  NaCl  H 2O‬‬

‫‪ Cl2  2 NaOH ‬عنصر کلوری چی نوع تعامل را انجام داده‬
‫است ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬اکسیدی گردیده است ‪)3‬ن ریدوکس گردیده است‬ ‫‪)1‬ارجاع گردیده است‬
‫‪ .18‬فورمول کیمیاوی هایدروج پراکساید عبارت است از‪:‬‬
‫‪H 3O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 3O4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 4O2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2O2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .19‬نمبر اکسیدیش المونی در مرکب ‪ Al2 (SO4 )3‬مساوی است به ‪:‬‬
‫‪3 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )1‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫) ‪( HCOOH‬‬ ‫‪ .21‬نمبر اکسیدیش کارب در مرکب فارمیک اسید‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪+3)3‬‬ ‫‪-1)2‬‬ ‫‪- 2 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪ .21‬در اکساید ‪ I 2O5‬نمبراکسدیش‬
‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+7 )3‬‬ ‫‪- 5 )2‬‬ ‫‪+5 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪ -22‬در مرکب ‪ H3 BO3‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪+2 )2‬‬ ‫‪+3 )3‬‬ ‫‪- 3 )2‬‬ ‫‪+2 )1‬‬
‫‪ -.23‬نمبر اکسیدیش باری در مرکب ‪ BaO2‬چند است‪:‬‬
‫‪+2 )2‬‬ ‫‪- 2 )3‬‬ ‫‪+2 )2‬‬ ‫‪- 1 )1‬‬
‫‪ N‬عبارت است از؟‬ ‫‪ .22‬در مرکب ‪ KNO3‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪Al4C3‬‬ ‫در مرکب‬ ‫‪C‬‬ ‫‪ . 25‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪- 2 )2‬‬ ‫‪+2 )3‬‬ ‫‪- 3 )2‬‬ ‫‪+3 )1‬‬
‫در مرکب ‪ NaClO3‬مساوی است به‪:‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪ -.26‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+7 )3‬‬ ‫‪+5 )2‬‬ ‫‪+3 )1‬‬
‫‪ .27‬کلسی در معادالت کیمیاوی نمبر اکسیدیش ذیل را بخود اختیار میکند‪:‬‬
‫‪+2 )2‬‬ ‫‪+1 )3‬‬ ‫‪+2 )2‬‬ ‫‪+3 )1‬‬
‫‪ -.28‬نمبر اکسیدیش ‪ N‬در مرکب ‪ HNO2‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪3 )2‬‬ ‫‪- 2 )3‬‬ ‫‪+3 )2‬‬ ‫‪+2 )1‬‬
‫‪ .29‬در تعامل ‪ P  NH 4ClO4  N2  Cl2  H3 PO4‬عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )1‬تغییر نکرده است ‪ )2‬ارجاع گردیده است ‪ )3‬اکسیدی گردیده است ‪ )2‬هیچکدام‬
‫‪ .31‬در تعامل کیمیاوی ‪ 2 Al  3CuSO4  Al2  SO4 3  3Cu‬عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )2‬تغییر نکرده است ‪ )3‬ارجاع گردیده است ‪ )2‬اکسیدی گردیده است‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪ .31‬در مرکب ‪ K 2 S‬نمبر اکسیدیش‬

‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+2 )3‬‬ ‫‪+1 )2‬‬ ‫‪- 2 )1‬‬
‫‪ .32‬در تعامل ‪ FeCl2  S  H 2 S‬‬
‫‪ FeS2  HCl ‬عنصر ‪: S‬‬
‫‪ )2‬ارجاع گردیده است‬ ‫‪ )1‬تغییر نکرده است‬
‫‪ )2‬اکسیدی گردیده است‬ ‫‪ )3‬ارجاع و اکسیدی گردیده است‬
‫‪ .33‬در تعامل کیمیاوی ‪ KMnO4  H 2 S  H 2 SO4  H 2 SO4  MnSO4  S  H 2O‬نمبر اکسیدیش پوتاشی‬
‫بی کدام اعداد تغییر کرده است؟‬
‫‪ 0   1 )2‬‬ ‫‪ )3‬تغییر نکرده است‬ ‫‪ 0   1 )2‬‬ ‫‪ 0   2 )1‬‬
‫‪ .32‬نمبر اکسیدیش کلوری در مرکب ‪ MgCl2‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪- 2 )3‬‬ ‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+1 )1‬‬
‫‪ .35‬نمبر اکسیدیش سلفر ‪ H 2 S2‬در ای مرکب چند است ؟‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .36‬نمبر اکسیدیش اکسیج ‪ FeO2‬در ای مرکب چند است ؟‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .37‬نمبر اکسیدیش اکسیج ‪ CaO2‬در ای مرکب چند است ؟‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ . 38‬در تعامل ‪ P  NH 4ClO4  N2  Cl2  H3 PO4‬نمبر اکسیدیش کدام عناصر تغییر نکرده است؟‬
‫‪H 2 , O2 )2‬‬ ‫‪O2 , N 2 )3‬‬ ‫‪P, N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪P, H 2 ) 1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪Na2 SO4‬‬ ‫در مرکب‬ ‫‪Na‬‬ ‫‪ . 39‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪- 1 )1‬‬
‫مساوی است به‪:‬‬ ‫‪NaClO3‬‬ ‫در مرکب‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪ . 21‬نمبر اکسیدیش‬
‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+7 )3‬‬ ‫‪+5 )2‬‬ ‫‪+3 )1‬‬
‫‪ . 21‬نمبر اکسیدیش کلوری در مرکب ‪ MgCl2‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪- 2 )3‬‬ ‫‪- 1 )2‬‬ ‫‪+1 )1‬‬
‫نمبر اکسیدیش کدام عناصر تغییر نکرده است‪:‬‬ ‫‪As2 S3  HNO3  H3 AsO4  NO  H 2 SO4‬‬ ‫‪ .22‬در تعامل‬
‫‪O2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪As‬‬ ‫‪)1‬‬
‫چند است؟‬ ‫‪Cl2‬‬ ‫‪ . 23‬نمبر اکسیدیش کلوری در مالیکول‬
‫‪1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ )3‬صفر‬ ‫‪1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0, 1, 1‬‬ ‫‪)1‬‬
‫تعیی نمائید ؟‬ ‫‪K2  Fe(CN )5 ‬‬ ‫‪ .22‬نمبر اکسیدیش آه را در ای تعامل‬

‫‪+2)2‬‬ ‫‪-3)3‬‬ ‫‪+3)2‬‬ ‫‪-2)1‬‬
‫تعیی نمائید ؟‬ ‫‪Ni ( NH )3  SO4‬‬ ‫‪ . 25‬نمبر اکسیدیش آه را در ای تعامل‬
‫‪+2)2‬‬ ‫‪-3)3‬‬ ‫‪+3)2‬‬ ‫‪-2)1‬‬
‫‪ . 26‬نمبر اکسیدیش کدام مالیکول ذیل صفر است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Br2 )3‬‬ ‫‪N 2 )2‬‬ ‫‪H 2 )1‬‬
‫‪ . 27‬در ای تعامل ‪ Al2 (SO4 )3  3Cu‬‬

‫‪ 2 Al  3CuSO4 ‬کدام عناصر ذیل ارجاع و اکسیدی گردیده است؟‬
‫‪Cu, Al )2‬‬ ‫‪Al2 ( SO4 )3 )3‬‬ ‫‪Al )2‬‬ ‫‪Cu )1‬‬
‫؟‬ ‫‪S‬‬ ‫‪ . 28‬در ای تعامل ‪ K2 SO4  MnSO4  S  H 2O‬‬

‫‪ KMnO4  H 2 S  H 2 SO4 ‬عنصر‬
‫‪)3‬ارجاع و اکسیدی گردیده ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬ارجاع گردیده است‬ ‫‪)1‬اکسیدی گردیده‬
‫‪ . 29‬در ای تعامل ‪ K2 SO4  MnSO4  S  H 2O‬‬
‫‪ KMnO4  H 2 S  H 2 SO4 ‬نمبر اکسیدیش کدام عنصر‬
‫تغیر نکرده است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Mn )3‬‬ ‫‪K , H 2 , O2 )2‬‬ ‫‪K , H2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫؟‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ . 51‬در ای تعامل ‪ H3 PO4  NO‬‬
‫‪ P  HNO3 ‬عنصر‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬تفیر نکرده‬ ‫‪)2‬اکسیدی گردیده‬ ‫‪)1‬ارجاع گردیده‬
‫‪ . .51‬در ای تعامل ‪ H3 PO4  NO‬‬
‫‪ P  HNO3 ‬نمبر اکسیدیش ‪ P‬بی کدام اعداد تغیر کرده است ؟‬
‫‪(1  1) )2‬‬ ‫‪(2  3) )3‬‬ ‫‪(5  3) )2‬‬ ‫‪(0  5) )1‬‬
‫‪ . 52‬در ای تعامل ‪ KCl  Fe(SO4 )  H 2O‬‬
‫‪ FeSO3  KClO4  H 2 SO4 ‬کدام عنصر اکسیدیش گردیده‬
‫است ؟‬
‫‪S )2‬‬ ‫‪Cl2 )3‬‬ ‫‪Fe )2‬‬ ‫‪K )1‬‬
‫‪ .53‬در ای تعامل ‪ KCl  Fe(SO4 )  H 2O‬‬

‫‪ FeSO3  KClO4  H 2 SO4 ‬نمبر اکسیدیش کلوری بی کدام‬
‫اعداد تغیر نموده است ؟‬
‫‪(1  1) )2‬‬ ‫) )‪(2  3‬‬ ‫‪3 (5  3) )2‬‬ ‫‪(7  1) )1 )1‬‬
‫فصل سوم‬
‫نامگذاری مرکبات غیر عضوی‬
‫مرکبات غیر عضوی‪ :‬بطور عموم مرکبات کیمیاوی را میتوان به دو دسته عضوی و غیرعضوی تقسیم‬
‫بندی نمود و مرکبات عضوی که یک شاخه بسیار بزرگ علم کیمیا را تشکیل میدهد دارای انواع مختلف‬
‫میباشد که در بخش کیمیای عضوی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫مرکبات غیر عضوی به چهار دسته بزرگ اکسایدها‪ ،‬قلوی ها‪ ،‬تیزابها و نمک ها تقسیم بندی میگردند‬
‫که هر یک از آنها را به طور مفصل در این فصل مورد مطالعه قرار میدهیم‪.‬‬
‫اکسایدها‪ :‬اکساید ها آن دسته از مرکبات غیر عضوی هستند که در آنها یک عنصر فلزی یا غیرفلزی‬
‫با عنصر اکسیجن ترکیب میشوند‪ .‬اکساید ها به چهار دسته قرار ذیل تقسیم بندی میشوند‪:‬‬
‫الف‪ :‬اکساید های تیزابی‪ :‬عبارت از اکسایدهای اند که در هنگام تعامل با آب یک تیزاب را بسازند‪.‬‬
‫این اکساید ها در تعامالت کیمیاوی میتوانند خاصیت تیزابی را از خود به نمایش بگذارند به همین‬
‫لحاظ به این نام یاد مینمایند‪ .‬اکساید های تیزابی بطور معمول اکساید های غیر فلزات را تشکیل‬
‫میدهند‪ .‬میتوانیم مثالهایی از این اکسایدها را قرار ذیل در نظر بگیریم‪.‬‬
‫‪SO3  H 2O ‬‬
‫‪ H 2 SO4‬‬ ‫‪CO2  H 2O ‬‬
‫‪ H 2CO3‬‬
‫‪N 2O5  H 2O ‬‬
‫‪ 2 HNO3‬‬ ‫‪P2O3  3H 2O ‬‬
‫‪ 2 H 3 PO3‬‬
‫ب‪ :‬اکساید های قلوی‪ :‬عبارت از اکسایدهایی هستند که محصول تعاملشان با آب یک قلوی میباشد‪.‬‬
‫این مرکبات میتوانند در تعامالت منحیث قلوی ها داخل تعامل کیمیاوی شوند که بطور معمول اکساید‬
‫های فلزی را تشکیل میدهند‪ .‬میتوانیم منحیث اکسایدهای قلوی مثال های ذیل را داشته باشیم‪.‬‬
‫‪Na2O  H 2O ‬‬
‫‪ 2 NaOH‬‬ ‫‪ Ca  OH 2‬‬
‫‪CaO  H 2O ‬‬
‫‪K 2O  H 2O ‬‬
‫‪ 2 KOH‬‬ ‫‪ Cu  OH 2‬‬
‫‪CuO  H 2O ‬‬
‫ج‪ :‬اکساید های امفوتریک ‪ :‬عبارت از اکسایدهای هستند که بتوانند خاصیت دوگانه تیزابی و قلوی را‬
‫در تعامالت کیمیاوی از خود به نمایش بگذارند‪ .‬تعداد اکساید های امفوتریک تا بوده که عبارت اند از‬
‫‪  PbO, Al2O3 , Cr2O3 , ZnO, As2O3 , SnO, TeO2 ‬و ما منحیث نمونه تعامالت دو اکساید آنها را مطالعه‬
‫مینماییم‪.‬‬
‫‪ Pb  OH 2‬‬
‫‪PbO  H 2O ‬‬ ‫‪PbO  H 2O ‬‬
‫‪ H 2 PbO2‬‬
‫‪ 2 Al  OH 3‬‬
‫‪Al2O3  2 H 2O ‬‬ ‫‪Al2O3  2H 2O ‬‬
‫‪ 2H 3 AlO3‬‬
‫د‪ :‬اکساید های خنثی ‪ :‬عبارت از اکسایدهای هستند که در تعامالت کیمیاوی نمیتوانند هیچ یکی از‬
‫خاصیت های تیزابی و قلوی را نمایش بدهند‪ .‬این اکسایدها با هیچ یک از اکسایدهای تیزابی‪ ،‬قلوی‪،‬‬
‫امفوتر و همچنان با آب نیز تعامل نمینمایند‪ .‬اکساید را بنام اکسایدهای خنثی یاد مینمایند که‬
‫عبارت اند از ‪.  N2O, NO, CO ‬‬
‫نامگذاری اکسایدها ‪:‬اکسایدها را به دو طریقه معمولی و آیوپک نامگذاری مینمایند‪:‬‬
‫نامگذاری معمولی اکسایدها ‪:‬برای نامگذاری اکسایدها به طریقه معمولی ابتدا اکسایدها را به فلزی و‬
‫غیرفلزی تقسیم بندی نموده و بعد از آن آنها را نامگذاری مینماییم‪.‬‬
‫نامگذاری اکسایدهای فلزی‪ :‬برای نامگذاری اکسایدهای فلزی ابتدا نام فلز را ذکر و بعد از آن کلمه‬
‫اکساید را اضافه مینماییم‪ .‬مانند مثال های ذیل‪:‬‬
‫فورمول کیمیاوی‬ ‫نام مرکب‬ ‫فورمول کیمیاوی‬ ‫نام مرکب‬
‫‪Na2O‬‬ ‫‪Sodium Oxide‬‬ ‫‪K 2O‬‬ ‫‪Potassium Oxide‬‬
‫‪ZnO‬‬ ‫‪Zinc Oxide‬‬ ‫‪CaO‬‬ ‫‪Calcium Oxide‬‬

‫‪In2O3‬‬ ‫‪Indium Oxide‬‬ ‫‪Al2O3‬‬ ‫‪Almunium Oxide‬‬
‫برای فلزاتی که دو نوع اکساید را میتوانند بسازند‪ ،‬ما از دو پسوند ‪  ic ‬و ‪  ous ‬که بعد از نام فلز عالوه‬
‫میشود استفاده مینماییم‪ .‬برای نامگذاری این اکسایدها طوری نامگذاری میشود که ابتدا نام فلز را‬
‫گرفته و بعد از آن پسوند ‪  ous ‬برای اکسایدی که نمبراکسیدیشن فلز مذکور در آن پایین است و‬
‫پسوند ‪  ic ‬برای نمبر اکسیدیشن بلند فلز مذکور عالوه نموده و در آخر کلمه اکساید را ذکر مینماییم‪.‬‬
‫بطور مثال‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Cu O‬‬ ‫‪Copperic Oxide‬‬ ‫‪Cu 2 O‬‬ ‫‪Copperous Oxide‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Fe2 O3‬‬ ‫‪Ferric Oxide‬‬ ‫‪FeO‬‬ ‫‪Ferrous Oxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Hg O‬‬ ‫‪Mercuric Oxide‬‬ ‫‪Hg 2 O‬‬ ‫‪Mercurous Oxide‬‬
‫فلزاتی که اضافه تر از یک اکساید را میسازند طوری نامگذاری میشوند که ابتدا تعداد فلز بعد از آن نام‬
‫تعداد اکسیجن و در آخر کلمه اکساید ذکر میشود‪ .‬مانند‪:‬‬ ‫فلز سپ‬
‫‪Mn2O7  di  Mangane  hepta  Oxide  diMangane heptaOxide‬‬

‫‪CrO2‬‬ ‫‪Chromium diOxide‬‬ ‫‪CrO‬‬ ‫‪ChromiumOxide‬‬
‫‪MnO2‬‬ ‫‪Mangane diOxide‬‬ ‫‪Cr2O3‬‬ ‫‪diChromium triOxide‬‬
‫‪SnO‬‬ ‫‪Stanon monoxide‬‬ ‫‪Mn2O3‬‬ ‫‪diMangane triOxide‬‬
‫نامگذاری اکساید های غیرفلزی‪ :‬برای نامگذاری اکساید های غیرفلزی ابتدا تعداد غیرفلز بعد از آن‬
‫تعداد اکسیجن ذکر شده و در آخر کلمه اکساید عالوه میگردد‪ .‬مانند مثال های ذیل‪:‬‬ ‫نام غیرفلز سپ‬
‫‪N2O3‬‬ ‫‪ di  Nitrogen  tri  Oxide  di Nitrogen tri Oxide‬‬

‫‪CO2‬‬ ‫‪Carbon dioxide‬‬ ‫‪CO‬‬ ‫‪Carbon monoxide‬‬
‫‪SO3‬‬ ‫‪Sulfar trioxide‬‬ ‫‪SO2‬‬ ‫‪Sulfar dioxide‬‬
‫‪P2O5‬‬ ‫‪diPhosphorous pentaoxide‬‬ ‫‪P2O3‬‬ ‫‪diPhosphorous trioxide‬‬
‫نامگذاری اکساید ها به طریقه آیوپک ‪ :‬در طریقه آیوپک نامگذاری اکسایدها ابتدا نام عنصر فلزی یا‬
‫غیر فلزی را گرفته بعد از آن نمبراکسیدیشن آن را به عدد رومیداخل قوس تحریر نموده و در آخر کلمه‬
‫اکساید را ذکر مینماییم‪ .‬بطور مثال‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪SnO‬‬ ‫‪ Stanon   II   Oxide  Stanon  II  Oxide‬‬

‫‪Carbon  IV  Oxide‬‬ ‫‪Carbon  II  Oxide‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪C O2‬‬ ‫‪CO‬‬
‫‪Nitrogen  II  Oxide‬‬ ‫‪Nitrogen  I  Oxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪NO‬‬ ‫‪N2 O‬‬
‫‪Nitrogen  IV  Oxide‬‬ ‫‪Nitrogen  III  Oxide‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪N O2‬‬ ‫‪N 2 O3‬‬
‫‪Iron  II  Oxide‬‬ ‫‪Nitrogen V  Oxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪FeO‬‬ ‫‪N 2 O5‬‬
‫‪Mangane  II  Oxide‬‬ ‫‪Iron  III  Oxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Mn O2‬‬ ‫‪Fe2 O3‬‬
‫‪Mangane VII  Oxide‬‬ ‫‪Mangane  III  Oxide‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Mn 2 O7‬‬ ‫‪Mn 2 O3‬‬
‫‪ OH ‬را تشکیل‬ ‫القلی ها ‪ :‬القلی ها قلوی هایی هستند که در محلول آبی خویش میتوانند گرو‬
‫نمایند‪.‬‬
‫هایدروکسیل دارند و دارای‬ ‫القلی ها بطور عموم در ترکیب خویش یک یا اضافه تر از یک گرو‬
‫خصوصیاتی چون خنثی نمودن تیزاب ها میباشند‪ .‬این مرکبات به طور عموم دارای مزه تلخ بوده و‬
‫باالی فلزات تأثیر گذاشته نمیتوانند‪.‬‬
‫نامگذاری القلی ها‪ :‬القلی ها همانند اکسایدها نامگذاری میشوند یعنی به دو طریقه معمولی و آیوپک‬
‫میتوانیم این مرکبات را نامگذاری نماییم‪.‬‬
‫طریقه معمولی نامگذاری القلی ها‪ :‬در این طریقه ابتدا نام فلز بعد از آن کلمه هایدروکساید اضافه‬
‫میشود‪ .‬مانند مثال های ذیل‪:‬‬
‫‪KOH‬‬ ‫‪Potassium Hydroxide‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪Sodium Hydroxide‬‬

‫‪Sr  OH 2‬‬ ‫‪Stransium Hydroxide‬‬ ‫‪Ca  OH 2‬‬ ‫‪Calcium Hydroxide‬‬
‫‪In  OH 3‬‬ ‫‪Indium Hydroxide‬‬ ‫‪Al  OH 3‬‬ ‫‪Aluminium Hydroxide‬‬
‫‪ -1‬نام مرکب ‪ Ba  OH 2‬عبارت است از‪:‬‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬باریم هایدروکساید ‪ )3‬باریم اکساید‬ ‫‪ )1‬باریم هایدراید‬
‫‪ -2‬نام مرکب ‪ KOH‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬پوتاشیم هایدروکساید و کالیم هایدروکساید‬ ‫‪ )1‬پوتاشیم هایدروکساید‬
‫‪ )2‬کالیم هایدروکساید‬ ‫‪ )3‬سودیم پوتاشیم هایدروکساید‬
‫فلزاتی که میتوانند دو نوع قلوی را بسازند‪ ،‬برای نمبر اکسیدیشن پایین فلز پسوند ‪  ous ‬و برای‬
‫نمبراکسیدیشن بلند فلز پسوند ‪  ic ‬عالوه میشود‪ .‬مانند مثال های ذیل‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Cu  OH 2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Copperic Hydroxide‬‬ ‫‪Cu OH‬‬ ‫‪Copperous Hydroxide‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Fe  OH 3‬‬ ‫‪Ferric Hydroxide‬‬ ‫‪Fe  OH 2‬‬ ‫‪Ferrous Hydroxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Hg  OH 2‬‬ ‫‪Mercuric Hydroxide‬‬ ‫‪Hg 2  OH 2‬‬ ‫‪Mercurous Hydroxide‬‬
‫نامگذاری آیوپک القلی ها ‪ :‬در این طریقه ابتدا نام فلز بعد از آن نمبراکسیدیشن آن به عدد‬
‫رومیداخل قوس تحریر گردیده و در آخر کلمه هایدروکساید اضافه میشود‪ .‬مانند مثال های ذیل‪:‬‬
‫‪Copper  II  Hydroxide‬‬ ‫‪Copper  I  Hydroxide‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Cu  OH 2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Cu OH‬‬
‫‪Iron  III  Hydroxide‬‬ ‫‪Iron  II  Hydroxide‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Fe  OH 3‬‬ ‫‪Fe  OH 2‬‬
‫‪Mercury  II  Hydroxide‬‬ ‫‪Mercury  I  Hydroxide‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Hg  OH 2‬‬ ‫‪Hg 2  OH 2‬‬
‫تیزاب ها ‪:‬تیزاب ها عبارت از مرکباتی اند که نظر به قاعده ارهینوس بتوانند در محلول آبی خویش‬
‫را نمایند‪.‬‬ ‫‪H‬‬ ‫تولید آیون‬
‫هستند که‬ ‫تیزاب ها میتواند در تعامالت کیمیاوی قلوی ها را خنثی نمایند و همچنان دارای مزه تر‬
‫خاصیت تخریب فلزات و تاثیر باالی فلزات را همچنان دارند‪.‬‬
‫نامگذاری تیزابها ‪ :‬برای نامگذاری تیزاب ها ابتدا این مرکبات را به دو دسته اکسیجن دار و بدون‬
‫اکسیجن تقسیم بندی نموده و بعد از آن‪ ،‬آنها را طب قواعدشان نامگذاری مینماییم‪.‬‬
‫نامگذاری تیزابهای بدون اکسیجن یا تیزاب های دو عنصری‬

‫برای نامگذاری این تیزابها ابتدا پیشوند ‪ Hydro‬اضافه شده بعد از آن نام غیرفلز و در آخر ‪ ic acid‬را‬
‫عالوه مینماییم‪.‬بطور مثال‪:‬‬
‫‪HCl‬‬ ‫‪Hydro  Chlor  ic acid  Hydro Chloric acid‬‬
‫‪HF‬‬ ‫‪Hydro Floric acid‬‬ ‫‪HBr‬‬ ‫‪Hydro Bromic acid‬‬
‫‪HI‬‬ ‫‪Hydro Iodic acid‬‬ ‫‪H2S‬‬ ‫‪Hydro Sulfuric acid‬‬
‫‪HCN‬‬ ‫‪Hydro Cyanic acid‬‬ ‫‪H 2 Se‬‬ ‫‪Hydro Selinic acid‬‬
‫نامگذاری تیزاب های اکسیجن دار ‪ . :‬اگر نمبراکسیدیشن اتوم مرکزی مساوی به نمبرگرو آن‬
‫باشد در آخر آنها پسوند ایک اسید را اضافه مینماییم‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪H 2 Si O3‬‬ ‫‪Siliconic acid‬‬ ‫‪H 2 C O3‬‬ ‫‪Carbonic acid‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪H N O3‬‬ ‫‪Nitric acid‬‬ ‫‪H 3 P O4‬‬ ‫‪Phosphoric acid‬‬
‫‪3‬‬
‫‪5‬‬
‫‪H B O3‬‬ ‫‪Bohric acid‬‬ ‫‪H 3 As O4‬‬ ‫‪Arsnic acid‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪H 2 Se O4‬‬ ‫‪H 2 S O4‬‬
‫‪Selinic acid‬‬ ‫‪Salfuric acid‬‬
‫‪ .‬اگر نمبراکسیدیشن اتوم مرکزی دو واحد پایینتر از نمبرگرو آن باشد در آخر نام آنها پسوند‬
‫‪ ous acid‬اضافه میشود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪H 2 Se O3‬‬ ‫‪Selinous acid‬‬ ‫‪H 2 S O3‬‬ ‫‪Salfurous acid‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪H 3 As O3‬‬ ‫‪Arsenous acid‬‬ ‫‪H 2 Te O3‬‬ ‫‪Telorous acid‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪H 3 P O3‬‬ ‫‪Phosphorous acid‬‬ ‫‪H N O2‬‬ ‫‪Nitrous acid‬‬
‫‪ .‬برای نامگذاری تیزاب های عناصر گرو هفتم اصلی برای نمبراکسیدیشن ‪  7 ‬پیشوند ‪ per‬و در‬
‫را عالوه‬ ‫‪ic acid‬‬ ‫را عالوه مینماییم‪ .‬برای نمبر اکسیدیشن ‪  5‬فقط پسوند‬ ‫‪ic acid‬‬ ‫آخر پسوند‬
‫‪hypo‬‬ ‫و برای نمبراکسیدیشن ‪  1‬ابتدا پیشوند‬ ‫‪ous acid‬‬ ‫مینماییم و برای نمبراکسیدیشن ‪  3‬پسوند‬
‫را عالوه مینماییم‪.‬‬ ‫‪ous acid‬‬ ‫و در آخر پسوند‬

‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪H Br O4‬‬ ‫‪per Bromic acid‬‬ ‫‪H Cl O4‬‬ ‫‪per Chloric acid‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪H Br O3‬‬ ‫‪Bromic acid‬‬ ‫‪H Cl O3‬‬ ‫‪Chloric acid‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪H Br O2‬‬ ‫‪Bromous acid‬‬ ‫‪H Cl O2‬‬ ‫‪Chlorous acid‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪H Br O‬‬ ‫‪hypo Bromous acid‬‬ ‫‪H Cl O‬‬ ‫‪hypo Chlorous acid‬‬
‫نمک ها ‪ :‬نمک ها محصول تعامل بین تیزاب و قلوی میباشند که در از قسمت کتیون قلوی و انیون‬
‫تیزاب تشکیل میشوند‪.‬‬
‫نامگذاری نمک های بدون اکسیجن‪:‬برای نامگذاری نمک های بدون اکسیجن ابتدا نام کتیون و بعد‬
‫ذکر مینماییم‪.‬‬ ‫‪ide‬‬ ‫از آن نام انیون را با پسوند‬
‫‪KBr‬‬ ‫‪Potassium Bromide‬‬ ‫‪NaCl‬‬ ‫‪Sodium Chloride‬‬

‫‪AlBr3‬‬ ‫‪Aluminium Bromide‬‬ ‫‪CaS‬‬ ‫‪Calsium Salfide‬‬
‫‪LiCN‬‬ ‫‪Litium Cyanide‬‬ ‫‪NH 4 F‬‬ ‫‪Amonium Floride‬‬
‫نامگذاری نمک های اکسیجن دار‪ :‬نامگذاری نمکهای اکسیجن دار همانند تیزابهای اکسیجن دار‬
‫بوده با تفاوت اینکه در نمک ها ابتدا نام کتیون گرفته شده و در آخر پسوند ها تغییر مینمایند یعنی‬
‫پسوند ایک اسید به پسوند ‪  ate ‬و پسوند اس اسید به پسوند ‪  ite ‬تبدیل میشوند‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪H 2 SO4  Salfuric acid‬‬ ‫‪Na2 SO4  Sodium Salfate‬‬
‫‪H 2 SO3  Salfurous acid‬‬ ‫‪Na2 SO3  Sodium Salite‬‬

‫‪CaSiO3‬‬ ‫‪Calcium Silicate‬‬ ‫‪K2CO3‬‬ ‫‪Potassium Carbonate‬‬
‫‪Li3 PO3‬‬ ‫‪Litium Phosphite‬‬ ‫‪Li3 PO4‬‬ ‫‪Litium Phosphate‬‬
‫‪KBrO3‬‬ ‫‪Potassium Bromate‬‬ ‫‪KBrO4‬‬ ‫‪Potassium per Bromate‬‬
‫‪KBrO‬‬ ‫‪Potassium hypo Bromite‬‬ ‫‪KBrO2‬‬ ‫‪Potassium Bromite‬‬
‫‪Na3 AsO3‬‬ ‫‪Sodium Arsenite‬‬ ‫‪Na3 BO3‬‬ ‫‪Sodium Bohrate‬‬
‫سوال‪ :‬کدام یکی از فرمولهای ذیل کلسیم فاسفیت را نشان میدهد؟‬
‫‪Ca2  PO4 2 )2‬‬ ‫‪Ca3  PO4 2 )3‬‬ ‫‪Ca3  PO4 3 )2‬‬ ‫‪Ca3  PO3 2 )1‬‬
‫فصل چهارم‬
‫تعامالت کیمیاوی‬
‫معادلة کیمیاوى نشان دهندة تعامالت کیمیاوى بوده که به وسقیله سقمبول هقا و فورمولهقاى مرکبقات‬
‫نمایش داده میشود ‪ .‬موادى که در تعامل سهم میگیرند به نام مواد تعامل کننده یا مواد اولیه یاد شقده‬
‫وموادى که در نتیجة تعامل مواد اولیه حاصل میگردد ‪ ،‬به نام محصول تعامل یاد میشوند‪.‬‬
‫در معادالت کیمیاوى مواد تعامل کننده را به طرف چپ ومحصول تعامل را به طرف راست معادله تحریر‬
‫‪  ‬استفاده میگردد ‪.‬وکتور معنقی «میدهقد»‬ ‫مینمایند و به عوض عالمه )=( درمعادله از وکتور ‪ ‬‬
‫را افاده میکند ؛ به طور مثال‪:‬‬
‫‪ ‬سلفر ‪ +‬آهن‬ ‫آهن ‪  II ‬سلفاید ‪‬‬
‫‪Fe  S  FeS‬‬

‫مفاهیم اساسی و سمبول ها در تعامالت کیمیاوی‪:‬‬
‫مفاهیم‬ ‫سمبول ها‬
‫ماده به حالت گاز است‬ ‫‪ Gas    g ‬‬
‫ماده به حالت مایع است‬ ‫‪ Liquid    l ‬‬
‫ماده به حالت جامد است‬ ‫‪ Solid    s ‬‬
‫محلول آبی‬ ‫‪ Aqueous    aq ‬‬
‫محلل های مختلف‬ ‫‪ Solved    sol ‬‬
‫میدهد‬ ‫‪‬‬
‫تعامل دو طرفه بوده‪ ،‬مواد محصول دوباره به مواد اولیه تبدیل میشود‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعامل در موجودیت حرارت صورت میگیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫موجودیت کتلست در تعامل ضروری است‬ ‫‪‬‬
‫‪Ni‬‬
‫تعامل در موجودیت فشار و حرارت صورت میگیرد‬ ‫‪‬‬

‫‪100 C ,3atm‬‬
‫‪‬‬
‫جدول فوق حالت مواد تعامل کننده و محصول تعامل‬
‫‪ .1‬برای نمایش ماده به حالت مایع در معادله کیمیاوی از کدام سمبول استفاده میشود‪:‬‬
‫‪aq )2‬‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬ ‫‪l )2‬‬ ‫‪Sol )1‬‬
‫‪ .2‬برای نمایش ماده به حالت جامد در معادله کیمیاوی از کدام سمبول استفاده میشود‪:‬‬
‫‪aq )2‬‬ ‫‪g )3‬‬ ‫‪S )2‬‬ ‫‪l )1‬‬
‫انواع معادالت کیمیاوی‬

‫‪ . 1‬معادله تحریری ‪:‬در این نوع معادله تنها نام مواد تعامل کننده و محصول تعامل به حرورف تحریر‬
‫میگردد ‪.‬‬
‫سنگ چونه (نام هاى محلى به درى)‬ ‫‪‬‬
‫رارت‬
‫ح‬
‫‪‬‬ ‫گاز کاربونیک ‪ +‬چونة زنده‬
‫کاربن داى اکساید ‪ +‬کلسیم اکساید ‪ ‬کلسیم کاربونیت (نام هاى سیستماتیک)‬
‫رارت‬
‫ح‬
‫‪ . 2‬معادله های سمبولیک‪ :‬در این نوع معادله ها از سمبول ها و فورمول هاى کیمیاوى مواد با در نظر‬
‫داشت حالت هاى فزیکى هریک از مواد تعامل کننده و محصول تعامل استفاده مى شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪CaCO3 ‬‬ ‫‪ CaO  s   CO2  g ‬‬
‫از نام مرکبات و عناصر تعامل کننده و محصول تعامل در چوکات‬ ‫‪ . 3‬معادله توصیفی ‪ :‬در این رو‬
‫یک جملة توصیفى استفاده میگردد؛ به طور مثال‪ :‬کلسیم کاربونیت در اثر حرارت به کلسیم اکساید و‬
‫گاز کاربن داى اکساید تجزیه میگردد‪.‬‬
‫‪ . 2‬معادلة شکلی ‪ :‬دراین طریقه تحریر معادالت از اشکال براى نمایش اتوم ها و مالیکول ها غرض‬
‫تحریر معادالت استفاده مى گردد؛ به طور مثال ‪ :‬هایدروجن با آکسیجن تعامل نموده آب را تشکیل مى‬
‫نمایند که معادله شکلی آن قرار ذیل است‪:‬‬
‫قانون بقای ماده یا قانون تحفظ کتله ‪ :‬در قرن ‪ 11‬م عالم فرانسوی به نام الوازیه ابراز نظر نمود کقه‬
‫در یک تعامل کیمیاوی مجموعه کتله های محصول تعامل مساوی به مجموعه کتلقه هقای مقواد تعامقل‬
‫کننده است ‪.‬‬
‫‪Fe  S‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪FeS‬‬
‫‪56  32 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪56  32‬‬
‫‪C ( s)  O2 ( g ) ‬‬
‫‪ CO2 ( g )  94 kj mol‬‬
‫توزین معادالت کیمیاوی ‪ :‬برای نوشتن معادالت کیمیاوی دانستن توزین (توازن کردن ) الزم است ‪.‬‬
‫توزین معادالت کیمیاوی بر اساس قانون تحفظ کتله ( قانون بقای ماده ) صورت میگیرد‪.‬‬
‫برای دانستن شیوه درست توزین معادالت کیمیاوی به نکات ذیل توجه نمایید ‪.‬‬
‫‪ . 1‬معادله توزین نشده را با استفاده فورمول کیمیاوی برای مواد تعامل کننده و محصول تعامل بنویسید‪.‬‬
‫‪H 2  O2 ‬‬
‫‪ H 2O‬‬ ‫مثال‪:‬‬
‫‪ . 2‬ضرایب مناسب را پیدا کنید و آنرا در قسمت مواد اولیه یا محصول تعامل قرار دهید تا که تعداد اتوم‬
‫های مواد تعامل کننده و یا محصول تعامل باهم مساوی گردد ‪ .‬وقتیکه معادله توزین میکنیم فقط‬
‫ضرایب میتواند تغیر نماید اما خودی معادله تغیر نمینماید‪.‬‬
‫‪H 2  O2 ‬‬
‫‪ H 2O2‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫معادله فوق درست نیست بخاطر که معادله کیمیاوی را برای شما آب را داده و حال شما نمیتواند آنرا به‬
‫دلخواه تغیر بدهید ‪.‬‬
‫‪ .‬اگر ضرایب بصورت کسری باشد باشد باید ضرایب کسری آن را از بین برد ‪ .‬مطمئن شوید از اینکه‬
‫تعداد و نوع اتوم ها در دو طرف معادله یکسان است ‪.‬‬
‫‪ .‬اول تعداد اتوم فلز ‪ ،‬دوم تعداد اتوم های غیر فلز ‪ ،‬سوم تعداد اتوم هایدورجن و چهارم تعداد اتوم‬
‫اکسیجن را باید در هردو طرف معادله یکسان یا توزین ساخت‪.‬‬
‫‪2H 2  O2 ‬‬
‫‪ 2H 2O2‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫ویژه آمادگی کانکور و اساسات‬ ‫کیمیای غیرعضوی‬ 58
‫معادالت ذیل را توزین نمایید ؟‬

C3 H 8  O2  CO2  H 2O
C3 H 8  5O2  3CO2  4 H 2O
EX :2
C2 H 6  O2 
 CO2  H 2O
EX :1
7
HIO3 
 I 2O5  H 2O 2C2 H 6  O2 
 2CO2  3H 2O
2 2
2 HIO3 
 I 2O5  H 2O
O 2 C2 H 6  7 O2 
 4 CO2  6 H 2O
I 2 I 2
C4 C4
O2 O2
O  12 O  12
H 6 H 6
H  14 H  14
‫باید چند باشد؟‬ HCl ‫ ضریب‬FeS2  HCl  FeCl2  S  H 2 S ‫جهت توزین نمودن معادله کیمیاوی‬
1)2 2 )3 2 )2 3 )1
:‫ معادالت ذیل را توزین نمایید‬: ‫فعالیت‬
1.KClO3  C12 H 22O11 
 KCl  CO2  H 2O
2.C6 H12O6  C2 H 6O  CO2
3.Fe  O2  Fe2O3
4.Mg  HNO3  H 2  Mg ( NO3 ) 2
5.S  O2  SO3
6.NH 4 NO3  N 2  O2  H 2O
7.C2 H 6O  C2 H 4O2  H 2O
8.Ca (OH ) 2  H 3 PO4  Ca3 ( PO4 ) 2  H 2O
9.Ca (OH ) 2  HCl  CaCl2  H 2O
10.V2O5  Ca 
 V  CaO
11.TiCl4  Mg 
 Ti  MgCl2
12.Cr2O3  Al 
 Cr  Al2O3
13.Mn3O4  Al 
 Mn  Al2O3
14.Fe2O3  H 2 
 Fe  H 2O
15.NO2  H 2O  HNO3  NO
16.CS 2  O2  CO2  SO2
17. Al  H 2 SO4  Al2 ( SO4 )3  H 2
18. Al ( NO3 )3  NaOH  Al (OH )3  NaNO3
19.N 2 H 4  NO2  N 2  H 2O
20.KNO3  C  S  K 2 S  CO2  N 2
‫انواع تعامالت کیمیاوی ‪ :‬بصورت عموم تعامالت کیمیاوی به پنج نوع میباشد‪:‬‬
‫‪ . 1‬تعامالت ترکیبی‪:‬تعامالت که در نتیجة آن دو یا چند عنصر با هم ترکیب شده ی مرکب جدید را‬
‫‪A  B ‬‬
‫‪ CD‬‬ ‫میسازد ‪ .‬شکل عمومیتعامالت ترکیبی قرار ذیل است ‪:‬‬
‫بصورت عموم تعامالت ترکیبی به سه نوع است‪:‬‬
‫‪ . 1‬تعامالت ترکیبی عنصر با عنصر ‪ :‬عناصر بی ه تعامل نموده مرکبات مربوطه خود را تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫‪ ‬هلوجنایدها ‪ :‬عناصر گروپ هفت (هلوج ها ) با عناصر فلزی تعامل نموده و مرکبات دو عنصری بنام‬
‫کلورایدها ‪ ،‬فلوراید ها ‪ ،‬آیوداید ها و برومایدها را میسازد ‪.‬‬
‫‪2 Na  Cl2  2 NaCl‬‬
‫‪2 K  Br2  2 KBr‬‬
‫‪Ca  I 2  CaI 2‬‬
‫‪Mg  Cl2  MgCl2‬‬
‫‪ ‬سلفاید ها ‪ : (S )2‬سلفر با عناصر فلزی تعامل نموده ‪ ،‬مرکبات دو عنصری بنام سلفایدها را میسازد و در آن‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نمبر چارج سلفر‬
‫‪Mg  S ‬‬
‫‪ MgS‬‬
‫‪Ca  S ‬‬
‫‪ caS‬‬
‫‪2 Na  S ‬‬
‫‪ Na2 S‬‬
‫‪2 K  S ‬‬
‫‪ K2S‬‬
‫‪Al  S ‬‬
‫‪ Al2 S3‬‬
‫‪ ‬نایترایدها ‪ :‬نایتروج با عناصر فلزی تعامل نموده ‪ ،‬مرکبات دو عنصری بنام نایتراید ها را میسازد و در آن نمبر‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫چارج نایتروج‬
‫‪Mg  N 2 ‬‬
‫‪ Mg 3 N 2‬‬
‫‪Ca  N 2 ‬‬
‫‪ Ca3 N 2‬‬
‫‪2 Na  N 2 ‬‬
‫‪ 2 Na3 N‬‬
‫‪2 Al  N 2 ‬‬
‫‪ 2Al N‬‬
‫‪ ‬اکساید ها ‪ :‬اکسیج با عناصر فلزی تعامل نموده ‪ ،‬مرکبات دو عنصری بنام اکساید ها را میسازد و در آن نمبر‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫چارج اکسیج‬
‫‪4 Na  O2 ‬‬
‫‪ 2 Na2O‬‬
‫‪4 K  O2 ‬‬
‫‪ 2 K 2O‬‬
‫‪2Ca  O2 ‬‬
‫‪ 2CaO‬‬
‫‪2 Mg  O2 ‬‬
‫‪ 2MgO‬‬
‫‪ ‬فاسفاید ها ‪:‬فاسفورس با عناصر فلزی تعامل نموده ‪ ،‬مرکبات دو عنصری بنام فاسفاید ها را میسازد و در آن‬
‫است ‪.‬‬ ‫نمبر چارج فاسفوزس ‪3‬‬
‫‪Na  P ‬‬
‫‪ Na3 P‬‬
‫‪Al  P ‬‬
‫‪ AlP‬‬
‫‪3Ca  2 P ‬‬
‫‪ Ca3 P2‬‬
‫‪3K  P ‬‬
‫‪ K3 P‬‬
‫‪3Mg  2 P ‬‬
‫‪ Mg3 P2‬‬
‫با عناصر فلزی تعامل نموده ‪ ،‬مرکبات دو عنصری بنام هایدراید ها را میسازد و در آن‬ ‫‪ ‬هایدراید ها ‪:‬هایدروج‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نمبر چارج هایدروج‬
‫‪2 Na  H 2 ‬‬
‫‪ 2 NaH‬‬
‫‪Mg  H 2 ‬‬
‫‪ MgH 2‬‬
‫‪Ca  H 2 ‬‬
‫‪ CaH 2‬‬
‫‪Al  H 2 ‬‬
‫‪ AlH 3‬‬
‫‪2 K  H 2 ‬‬
‫‪ 2 KH‬‬
‫تعامل جمعی مرکب با مرکب ‪ :‬در ای تعامالت دو مرکب باه تعامل نموده و سبب تشکیل یک مرکب‬
‫جدید بوجود میآید ‪.‬‬
‫‪ ‬تعامل اکسایدهای فلزی با آب ‪ :‬اکساید های فلزی عناصر گروپ اول ‪ ،‬دوم و سوم اصلی همراه با آب‬
‫تعامل نموده و القلی مربوطه را میسازد ‪.‬‬
‫‪Na2O  H 2O ‬‬
‫) ‪ 2 Na (OH‬‬
‫‪K 2O  H 2O ‬‬
‫) ‪ 2 K (OH‬‬
‫‪CaO  H 2O ‬‬
‫‪ Ca (OH ) 2‬‬
‫‪MgO  H 2O ‬‬
‫‪ Mg (OH ) 2‬‬
‫‪Al2O3  3H 2O ‬‬
‫‪ 2 Al (OH )3‬‬
‫‪ ‬تعامل اکسایدهای غیر فلزی با آب ‪ :‬اکساید های غیر فلزی همراه با آب تعامل نموده و تیزاب های‬
‫مربوطه را میسازد ‪.‬‬
‫‪SO 3  H 2O ‬‬
‫‪ H 2SO 4‬‬ ‫‪SO 2  H 2O ‬‬
‫‪ H 2SO 3‬‬
‫‪CO 2  H 2O ‬‬
‫‪ H 2CO 3‬‬ ‫‪N 2O 3  H 2O ‬‬
‫‪ 2HNO 2‬‬
‫‪N 2O 5  H 2O ‬‬
‫‪ 2HNO 3‬‬ ‫‪P2O 3  H 2O ‬‬
‫‪ 2HPO 2‬‬
‫‪N 2O 5  H 2O ‬‬
‫‪ 2HPO 3‬‬ ‫‪Cl 2O 5  H 2O ‬‬
‫‪ 2HClO 3‬‬
‫‪ ‬تعامل اکساید های فلزی با اکساید های غیر فلزی ‪ :‬اکساید های فلزی همراه با اکساید های غیر‬
‫فلزی تعامل نموده نمک مربوطه را میسازد ‪.‬‬
‫‪Na2O  CO2 ‬‬
‫‪ Na2CO3‬‬
‫‪K 2O  CO2 ‬‬
‫‪ K 2CO3‬‬
‫‪Al2O3  3SO3 ‬‬
‫‪ Al2 ( SO4 )3‬‬
‫‪MgO  N 2O3 ‬‬
‫‪ Mg ( NO2 ) 2‬‬
‫‪ ‬تعامل آمونیا با تیزاب ها ‪ :‬آمونیا با تیزابها تعامل نموده نمک های آمونی ساخته میشود ؟‬
‫‪NH 3  HNO3 ‬‬
‫) ‪ NH 4 ( NO3‬‬
‫‪NH 3  HCl ‬‬
‫‪ NH 4Cl‬‬
‫‪NH 3  HBr ‬‬
‫‪ NH 4 Br‬‬
‫‪2 NH 3  H 2 SO4 ‬‬
‫‪( NH 4 ) 2 SO4‬‬
‫‪3 NH 3  H 3 PO4 ‬‬
‫‪( NH 4 )3 PO4‬‬
‫تعامالت ترکیبی مرکب با عنصر‬
‫‪ . 1‬هایدروجینیشن الکاین ‪ :‬سلسله الکاین همراه با هایدروجن تعامل نموده الکین را میسازد ‪.‬‬
‫‪H  C  C  H  H 2 ‬‬
‫‪ H 2C  CH 2‬‬
‫‪ . 2‬هایدروجینیشن الکین ‪ :‬سلسله الکین همراه با هایدروجن تعامل نموده الکان را میسازد ‪.‬‬
‫‪H 2C  CH 2  H 2 ‬‬
‫‪ CH3  CH3‬‬
‫‪ . 3‬هلوجینیشن الکین ‪ :‬سلسله الکین همراه با هایدروجن تعامل نموده الکان را میسازد ‪.‬‬
‫‪CH 2  CH 2  Br2 ‬‬
‫) ‪ CH 2 ( Br )  CH 2 ( Br‬‬
‫تعامالت تجزیوی ‪ :‬عبارت از تعامالت است که مرکب به اجزای تشکیل دهنده خود تجزیه میشود و بر‬
‫تعامالت ترکیبی میباشد ‪.‬‬ ‫عک‬
‫‪AB ‬‬
‫‪C  D‬‬
‫‪ . 1‬تجزیه تیزاب ها ‪ :‬از تجزیه تیزابها اکساید های غیر فلزی و آب حاصل میگردد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2 SO4 ‬‬ ‫‪ SO3  H 2O‬‬
‫‪‬‬
‫‪2 H 3 PO4 ‬‬ ‫‪ P2O5  3H 2O‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2CO3 ‬‬ ‫‪ CO2  H 2O‬‬
‫‪‬‬
‫‪2 HNO3 ‬‬ ‫‪ N 2O5  H 2O‬‬
‫تجزیه القلی ها ‪ :‬از تجزیه القلی ها اکساید های فلزی و آب حاصل میگردد ؟‬
‫‪Ca (OH ) 2 ‬‬
‫‪ CaO  H 2O‬‬
‫‪2 Al (OH )3 ‬‬
‫‪ Al2O3  3H 2O‬‬
‫‪Mg (OH ) 2 ‬‬
‫‪ MgO  H 2O‬‬
‫‪2 Na(OH ) ‬‬
‫‪ Na2O  H 2O‬‬
‫تجزیه نمک ها ‪ :‬تجزیه نمک ها قرار ذیل است‪:‬‬
‫‪ .‬نمک های کاربونیت ‪:‬‬

‫‪CaCO3 ‬‬
‫‪ CaO  CO2‬‬
‫‪MgCO3 ‬‬
‫‪ MgO  CO2‬‬
‫‪Li2CO3 ‬‬
‫‪ Li2O  CO2‬‬
‫‪ .‬نمک های سلفیت ‪:‬‬

‫‪CaSO4 ‬‬
‫‪ CaO  SO3‬‬
‫‪MgSO4 ‬‬
‫‪ MgO  SO3‬‬
‫‪Na2 SO4 ‬‬
‫‪ Na2O  SO3‬‬
‫‪K 2 SO4 ‬‬
‫‪ K 2O  SO3‬‬
‫‪ .‬نمک های کلوریت ‪:‬‬

‫‪NaClO4 ‬‬
‫‪ NaCl  2O2‬‬
‫‪KClO4 ‬‬
‫‪ KCl  2O2‬‬
‫‪LiClO4 ‬‬
‫‪ LiCl  2O2‬‬
‫‪Ca (ClO4 ) 2 ‬‬
‫‪ 2CaCl  4O2‬‬
‫‪Mg (ClO4 ) 2 ‬‬
‫‪ 2MgCl  4O2‬‬
‫تعامالت احتراقی ( سوختن) ‪ :‬تعامل مواد با اکسیجن در صورتیکه با تولید حرارت و نور همرا باشد ‪،‬‬
‫به نام سوختن یاد میشود ‪.‬‬
‫‪ .1‬از احتراق اکسیجن همرای فلزات‪ ،‬اکساید هاى فلزى حاصل میشود ‪.‬‬
‫‪ . 2‬از احتراق مرکبات عضوى با اکسیجن‪ ، CO2 ،‬آب و انرژى تولید میگردد‬
‫‪ . 3‬از احتراق عناصر غیر فلزات ‪ ،‬اکساید هاى غیر فلز تولید میگردند‬
‫حاصقل‬ ‫اکسقاید ) ‪( SO2‬‬ ‫‪ . 2‬از سقوختن هایقدروکاربنها و سقایر مرکبقات عضقوى سقلفر دار ‪ ،‬سقلفر داى‬
‫میگردد‪.‬‬
‫‪ . 5‬از سوختن مرکبات عضوى نایتروجن دار ‪ ،‬اکساید هقاى مختلقف نقایتروجن‪ ،‬بخصقوص ‪ NO2‬تولیقد‬
‫میشود‪.‬‬
‫به طور مثال ‪:‬معادلة سوختن متان را طور زیر نوشته کرده مىتوانیم‪:‬‬
‫‪CH 4  g   2O2 ) g ‬‬
‫‪ CO2  g   2H 2O  g   E‬‬
‫تعامالت تعویضی ‪:‬عبارت از تعامالت اند که یک عنصر جای یک عنصر دیگر را در یک مرکب اشغال‬
‫مینماید ‪ .‬شکل عمومیتعامالت تعویضی ساده یا یگانه به طور ذیل میباشد‪.‬‬
‫‪A  BC  AB  C ‬‬
‫‪ . 1‬تعامل در هلوجنها ‪:‬‬

‫‪2 NaCl  F2 ‬‬
‫‪ 2 NaF  Cl2‬‬
‫‪2 KBr  Cl2 ‬‬
‫‪ 2 KCl  Br2‬‬
‫‪CaCl2  F2 ‬‬
‫‪ CaF2  Cl2‬‬
‫‪2 AlI 3  3Br2 ‬‬
‫‪ 2 AlBr3  3I 2‬‬
‫‪ . 2‬تعامل فلزات گروپ اول و دوم با آب ‪ :‬تمام فلزات گروپ و دوم به استثنای بیریلی )‪ ( Be‬با آب‬
‫تعامل نموده القلی مربوطه را ساخته و هایدروج را آزاد میسازد‪.‬‬
‫‪2 K  2 H 2O ‬‬
‫‪ 2 K (OH )  H 2‬‬
‫‪2 Na  2 H 2O ‬‬
‫‪ 2 Na (OH )  H 2‬‬
‫‪Ca  2 H 2O ‬‬
‫‪ Ca (OH ) 2  H 2‬‬
‫‪Mg  2 H 2O ‬‬
‫‪ Mg (OH ) 2  H 2‬‬
‫‪ .3‬تعامل فلزات با تیزابها ‪ :‬فلزات با تیزیاب ها تعامل نموده نمک را ساخته و هایدروج را آزاد میسازد ‪.‬‬
‫‪2 K  2 HCl ‬‬
‫‪ 2 KCl  H 2‬‬
‫‪2 Li  2 HBr ‬‬
‫‪ 2 LiBr  H 2‬‬
‫‪Ca  2 HI ‬‬
‫‪ 2CaI  H 2‬‬
‫تعامالت تعویضی دوگانه ‪:‬عبارت از تعامالت اند که یک عنصر از یک مرکب جای یک عنصر از مرکب‬
‫دیگر را اشغال مینماید ‪ .‬شکل عمومیتعامالت تعویضی دوگانه به طور ذیل است‪:‬‬
‫‪AB  CD ‬‬
‫‪ AC  BD‬‬
‫نی نی‬ ‫ع ی‬
‫ک ی نی‬ ‫ع ی‬
‫‪NaOH  HCl‬‬ ‫‪ NaCl  H 2O‬‬

‫‪Ca (OH ) 2  H 2 SO4  CaSO4  2 H 2O‬‬
‫‪Al (OH )3  H 3 PO4  AlPO4  3H 2O‬‬
‫‪PbCl2  Li2 SO4‬‬ ‫‪ PbSO4  2 LiCl‬‬
‫‪ZnBr2  2 KClO3‬‬ ‫‪ Zn( NO3 ) 2  2 AgBr‬‬
‫نوت ‪ :‬تعامل تیزابها با القلی ها را بنام تعامالت خنثی سازی نیز یاد نموده ‪ ،‬چون در نتیجه تعامل تیزاب با القلی‬
‫یکی از محصوالت آن آب بوده ازینرو بنام تعامالت دی هایدریش نیز یاد میگردد ‪ .‬در نتیجه تعامالت خنثی‬
‫‪KCalory‬‬
‫‪ 13.7‬نیز آزاد میگردد ‪.‬‬ ‫سازی به مقدار‬
‫‪mol‬‬
‫تعامالت از لحاظ جذب و یا آزاد ساختن انرژی بدو نوع میباشد‪:‬‬

‫‪ . 2‬تعامالت اندوترمیک ‪:‬‬ ‫‪ . 1‬تعامالت اگزوترمیک‬
‫‪ . 1‬اگزوترمیک ‪ :‬نوع تعامالت است که در نتیجه صورت گرفتن آنها عالوه بر محصوالت تعامل‪ ،‬انرژی‬
‫به شکل حرارت و نور نیز آزاد میگردد‪ ،‬این نوع تعامالت را به نام تعامالت اگزوترمیک ‪ Exothermic ‬‬
‫یاد مینمایند‪ .‬این تعامالت دارای خصوصیات ذیل میباشد ‪.‬‬
‫تعامل تیزاب با القلی‬ ‫‪‬‬
‫تعامل فلزات با عناصر گرو و دوم اصلی‬ ‫‪‬‬
‫از احتراق مرکبات عضوی‬ ‫‪‬‬
‫‪NaOH  HCl ‬‬
‫‪ NaCl  H 2O  E‬‬
‫‪2 H 2  O2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 H 2O  571.6 KJ‬‬
‫‪CH 4  2O2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ CO2  2 H 2O  890 KJ‬‬
‫‪H 2  Cl2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 HCl  185KJ‬‬
‫‪4 Al  3O2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 Al2O3  3351.4 KJ‬‬
‫‪ . 2‬تعامالت اندوترمیک ‪ :‬تعامالتی که با جذب انرژی صورت میگیرند یا تعامالتی که مستلزم حقرارت‬
‫اند‪ ،‬به نام تعامالت انقدوترمیک ‪ Endothermic ‬یقاد میگردنقد‪ .‬ایقن تعقامالت دارای خصوصقیات ذیقل‬
‫اکثر تعامالت که در طبیعت صورت میگیرد اندوترمیک اند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تمام تعامالت تجزویوی از نوع تعامالت اندوترمیک‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تعامالت اندوترمیک ناپایدار بوده اما تعامالت اگزوترمیک پایدار است ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2CuO  314.6 KJ ‬‬
‫‪ 2Cu  O2‬‬
‫‪2 H 2O  571.6 KJ ‬‬
‫‪ 2 H 2  O2‬‬
‫‪‬‬
‫‪CaCO3 ‬‬‫‪ CaO  CO2‬‬
‫اکسیدیشن یا تحمض ‪ :‬اکسیدیشن عبارت از عملیهای است که در آن نمبر اکسیدیشن (مقدار چارج‬
‫مثبت قسمی) اتومهای بعضی از عناصر بلند میرود و یا بلند رفتن چارج مثبت و یا باختن الکترون‬
‫توسط اتوم بنام اکسیدیشن یاد مینماید‪.‬‬
‫‪C 0  O20 ‬‬‫‪ C 4O2 2‬‬
‫الف ‪ :‬کاربن اکسیدیشن گردیده و نمبر چارج آن از صفر به مثبت چهار بلند رفته‬
‫ب ‪ :‬اکسیجن ارجاع گردیده و نمبر چارج آن از صفر به منفی دو پائین امده‬
‫ریدکشن یا ارجاع ‪:‬ریدکشن عبارت از عملیه است که در آن نمبر اکسیدیشن اتومهای عناصر در یک‬
‫تعامل کیمیاوی پایین میآید‪.‬‬
‫نکته ‪:‬‬
‫‪Oxidation‬‬ ‫‪Re dauction‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫دیده‬ ‫جا‬
‫دیده‬ ‫ک یدی‬
‫‪2 KClO3  3S ‬‬
‫‪ 2 KCl  SO2‬‬
‫‪Fe2O3  3CO ‬‬
‫‪ 2 Fe  3CO2‬‬
‫‪2SO2  O2 ‬‬
‫‪ 2SO3‬‬
‫‪ Mg 2‬‬
‫‪Mg ‬‬
‫‪ Ca 2‬‬
‫‪Ca ‬‬
‫را میتوان به انواع ذیل تقسیم نمود‪:‬‬ ‫انواع تعامالت اکسیدیشن – ریدکشن‪:‬تمام تعامالت ریدوک‬
‫‪- 1‬تعامالت بین اتوم ها و مالیکول اکسیدیشن ‪-‬ریدکشن ‪:‬‬

‫عبارت از تبادله الکترون ها بین اتوم ها ویا مالیکول هاى مختلف میباشد ‪ .‬بطور مثال‬
‫‪ Ca 2 S 2‬‬
‫‪Ca  S ‬‬
‫‪2 H 1 I 1  Br 0 2 ‬‬
‫‪ 2 H 1 Br 1  I 0 2‬‬
‫‪ -2‬تعامل اکسیدیشن ریدکشن خودی ‪(  Disproportionation ‬تعامالت غیر متوازن)‪:‬‬

‫بعضی از اتومهای عین عنصر در مرکب اکسیدی شده و هم زمان عدة از اتومهای همین عنصر ارجاع‬
‫میگردد‪ .‬به طور مثال‬
‫‪Na(OH )  Cl2  NaCl  HCl‬‬
‫‪ -3‬تعامالت اکسیدیشن ریدکشن داخل مالیکولها یا ‪:  Comproportionation ‬‬

‫در این نوع تعامالت یک قسمت مالیکول مرکب وظیفه اکسیدى کننده و قسمت دیگر آن وظیفة ارجاع‬
‫‪2 NO31 ‬‬
‫‪ 2 NO2  O2‬‬ ‫کننده را اجرا مینماید ‪.‬‬
‫‪2 KClO3 ‬‬
‫‪ 2 KCl  3O2‬‬
‫‪2 AgNO3 ‬‬
‫‪ 2 Ag  2 NO2  O2‬‬
‫تعامالت ریدوکس ‪ :‬عبارت از تعامالت اند که هم زمان عملیه ارجاع و اکسیدیشن صورت گرفته باشد ‪.‬‬
‫عملیه ارجاع و اکسیدیشن همزمان صورت مى گیرد ‪ ،‬به هر اندازه که الکترونیگاتیویتى اتوم هاى عناصقر‬
‫زیاد باشد‪ ،‬به همان اندازه خاصیت اکسیدى کننده گى (اکسیدانى) آنها قوى مى باشد ‪( .‬این خاصیت در‬
‫هر قدر که عناصر داراى خاصیت الکترونیگاتیویتى پایین باشد به‬ ‫عناصر غیر فلزى زیاد است) و بر عک‬
‫همان اندازه خاصیت اکسیدانى آنها ضعیف بوده و خاصیت ارجاع کننده گى آنها قوى م باشد‪.‬‬
67 !‫موعود؛ انقالبی در عرصه تدریس‬ ‫مرکز آموزشی موعود‬
 Ca 2 S 2
Ca  S 
 Mg 2O 2
Mg  O 
 2 Na 1Cl 1
2 Na  Cl2 
2 H 1 I 1  Br 0 2 
 2 H 1 Br 1  I 0 2
. ‫در سه نوع محیط صورت میگیرد‬ ‫تعامالت ریدوک‬

: ‫ محیط تیزابی‬.1
‫ با‬2e
‫جذ نم ده‬ 5e
2KMnO4  5H2 S  3H2 SO4 

 K2 SO4  2MnSO4  5S  8H2O
: ‫تعامالت ذیل را تعیین نمائید‬

1) PbS  HNO3 
 PbSO4  NO2  H 2O
2 ) Fe2O3  C 
 Fe  CO2
3) Fe  O2 
 Fe2O3
4 ) MnO4 1  Br 1 
 Mn   Br2
5) MnO4 1  SO32 
 MnO4 2  SO4 2
6 ) P  HNO3 
 H 3 PO4  NO  . .....
: ‫ تعامالت ریدوکس در محیط های القلی‬. 2

‫باخته‬ 3e
NaCr 3O2  Br 0 2  NaOH 

 Na2Cr 6O4  NaBr 1  H 2O
‫جذب نموده‬ 2e
2NaCrO2  3Br2  8NaOH 

 2 Na2CrO4  6NaBr  4H 2O
:‫حل نمائید‬
NaSO3  KMnO4  OH 
 Na2 SO4  K2 MnO4  H 2O
‫‪ . 3‬تعامالت ریدوکس در محیط های خنثی ‪:‬‬

‫‪KMnO4  NaSO3  H 2O ‬‬
‫‪ MnO  Na2 SO4  KOH‬‬
‫‪2 KMnO4  3NaSO3  H 2O ‬‬
‫‪2MnO  3Na2 SO4  2KOH‬‬
‫تمرینات فصل چهارم‬

‫‪ .1‬نشان دهنده تعامالت کیمیاوی بوده که به وسیله سمبول ها و فورمول های مرکبات نمایش داده میشود‬
‫عبارت است از؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬سمبول کیمیاوی‬ ‫‪ )1‬تعامالت کیماوی ‪ )2‬معادله کیمیاوی‬
‫‪ .2‬موادی که در تعامل سه میگیرد عبارت است از ؟‬
‫‪1 ) 2‬و ‪2‬‬ ‫‪ )3‬محصول تعامل‬ ‫‪ )2‬مواد اولیه‬ ‫‪)1‬تعامل کننده‬
‫‪ .3‬برای نمایش ماده به حالت مایع در معادله کیمیاوی از کدام سمبول استفاده میشود‪:‬‬
‫‪aq )2‬‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬ ‫‪l )2‬‬ ‫‪Sol )1‬‬
‫‪ -.2‬برای نمایش ماده به حالت جامد در معادله کیمیاوی از کدام سمبول استفاده میشود‪:‬‬
‫‪aq‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪g )3‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .5‬برای نمایش ماده به حالت محلل های مختلف در معادله کیمیاوی از کدام سمبول استفاده میشود‪:‬‬
‫‪aq‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪sol )3‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .6‬در معادالت که تنها نام مواد تعامل کننده و محصوالت تعامل نوشته شود عبارت است از‪:‬‬
‫‪)2‬شکلی‬ ‫‪)3‬توصیفی‬ ‫‪ )2‬سمبولیگ‬ ‫‪ )1‬تحریری یا حروفی‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬سنگ چونه ) عبارت است از‪:‬‬‫‪ .7‬ای معادله ( گاز کاربونیک‪ +‬چونه زنده ‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Ca(OH )2 ‬عبارت است از‪:‬‬‫‪ .8‬ای معادله ‪ CaO  H 2O‬‬

‫‪ .9‬سودی کلوراید در ارر تجزیه برقی به آیون سودی و آیون کلوری تجزیه گردیده است ای معادله عبارت است‬
‫از‪:‬‬
‫‪)2‬شکلی‬ ‫‪)3‬توصیفی‬ ‫‪ )1‬تحریری یا حروفی ‪ )2‬سمبولیگ‬
‫‪ . 11‬تعامل تجزیوی معکوس یکی از تعامالت ذیل است‪:‬‬
‫‪ )2‬خنثی سازی‬ ‫‪ )3‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )1‬تعویضی ساده‬
‫‪ .11‬کدام معادالت ذیل معادالت ترکیبی را نشان میدهد‪:‬‬

‫‪X Y  C  D‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪A  X  AX‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪A  B  AB  BA‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ABD‬‬ ‫‪)1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪Cl2  2KBr  2KCl  Br2‬‬ ‫‪ .12‬ای‬
‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )3‬تجزیوی‬ ‫‪ )2‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪)1‬تعویضی یگانه‬
‫‪ .13‬ای معادله ‪ 2H 2O‬‬
‫‪ 2H 2  O2 ‬مربوط به کدام نوع تعامالت ذیل است؟‬
‫‪ )2‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪ )3‬تعویضی ساده‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )1‬تجزیه وی‬
‫از جمله کدام تعامالت میباشد؟‬ ‫‪HCl  NaOH ‬‬
‫‪ NaCl  H 2O‬‬ ‫‪ .12‬ای تعامل‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬هایدرولیز‬ ‫‪ )2‬خنثی سازی‬ ‫‪ )1‬تعویضی دوگانه‬
‫‪ .15‬محصول تعامل ‪ Na2CO3  H 2O  CO2 ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪2NaHCO3 )2‬‬ ‫‪ )2‬تمام آنها درست است‪NaOH  H 2CO3 )3‬‬ ‫‪2NaHCO2 )1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪2 Al  Fe2O3  Al2O3  2Fe‬‬ ‫‪ .16‬ای‬
‫چه نوع تعامل است؟‬ ‫‪CO2( g )  H 2O(l ) ‬‬
‫) ‪ H 2C 03(l‬‬ ‫‪ .17‬تعامل کیمیاوی‬
‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )3‬خنثی سازی‬ ‫‪ )1‬خنثی سازی و نمک سازی ‪ )2‬نمک سازی‬
‫محصول یکی از تعامالت ذیل میباشد‪:‬‬ ‫‪2HCl‬‬ ‫‪.18‬‬
‫‪H 2  2Cl2 ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2O  Cl2 ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 2  Cl2 ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3HOCl ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪CuSO4  Zn  Cu  ZnSO4‬‬ ‫‪ . 19‬ای‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪PbCl2  Li2 SO4  PbSO4  2LiCl‬‬ ‫‪ . 21‬ای‬
‫‪ -.21‬آنعده تعامالتیکه یک عنصر یک مرکب با عنصر دیگر تعویض میشود‪ ،‬به کدام نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬تعویضی سه گانه‬ ‫‪ )3‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪ )2‬تعویضی ساده‬ ‫‪ )1‬تجزیوی‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪BaCl2  KClO3  Ba(ClO3 )2  2KCl‬‬ ‫‪ . 22‬ای‬
‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )3‬تجزیوی‬ ‫‪ )2‬تعویضی دوگانه‬ ‫تعویضی یگانه‬
‫‪ .23‬در تعامل ‪ PbSO4  2LiCl‬‬
‫‪ PbCl2  Li2 SO4 ‬کدام تعویض بنام تعویض انیونی یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬تعویض صورت نمیگیرد‬ ‫‪2Cl  , SO42‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2Li  , Pb2 )2‬‬ ‫‪2O , 2 Li  )1‬‬
‫‪ .22‬در تعامل ‪ PbSO4  2LiCl‬‬
‫‪ PbCl2  Li2 SO4 ‬کدام تعویض بنام تعویض کتیونی یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬تعویض صورت نمیگیرد‬ ‫‪2Cl  , SO42‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2Li  , Pb2 )2‬‬ ‫‪2O , 2 Li  )1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪Pb(OH )2  PbO  H 2O‬‬ ‫‪ .25‬ای‬

‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪CdCO3  CdO  CO2‬‬ ‫‪ .26‬ای‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪K2CO3  s  ‬‬ ‫‪ .27‬محصول تعامل‬
‫‪KO  CO2  g ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬ ‫‪K2O  CO2  g ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪K2O2  CO  g ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫مربوط کدام یکی از تعامالت ذیل است؟‬ ‫‪2H 2  O2  2H 2O‬‬ ‫‪ . 28‬ای معادله‬
‫‪ )2‬تعویضی دو گانه‬ ‫‪ )3‬تعویضی ساده‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )1‬تجزیه وی‬
‫‪ .29‬محصول ای تعامل ‪ CaO  SO3 ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪Ca  SO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CaSO4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CaSO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CaSO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .31‬محصول ای تعامل ‪ AgNO3  HCl ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪AgCl  HNO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪AgCl2  HNO3‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪AgCl )2‬‬ ‫‪AgH  ClNO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .31‬محصول ای تعامل ‪ FeS  2HCl ‬عبارت است از ‪:‬‬
‫‪H 2  FeCl3 )2‬‬ ‫‪FeCl2  H 2 S‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 2 S  Fe )2‬‬ ‫‪H 2 S  FeCl3 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪CrO3  H 2O ‬‬ ‫‪ .32‬محصول تعامل‬
‫‪H 2CrO5‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2CrO4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 2CrO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2CrO2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪LiH  H 2O ‬‬ ‫‪ . 33‬محصول تعامل‬
‫‪Li  LiH‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Li  OH 2  H 2O‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪LiH  H 2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪LiOH  H 2‬‬
‫‪)1‬‬
‫مربوط به کدام یکی از تعامالت ذیل است‪:‬‬ ‫‪2Fe  O2  2FeO‬‬ ‫‪ .32‬ای معادله‬
‫‪ )2‬تعویضی دو گانه‬ ‫‪ )3‬تعویضی ساده‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )1‬تجزیه وی‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪2SO2  O2 ‬‬ ‫‪ .35‬محصول تعامل کیمیاوی‬
‫‪SO2  SO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SO3 S‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SO2  2SO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2SO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪CS2  3Cl2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ .36‬محصول ای تعامل‬
‫‪CCl4  SCl2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CCl4  S2Cl2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CCl2  SCl2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CCl2  S2Cl2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫کدام عملیه ذیل صورت میگیرد‪:‬‬ ‫‪H 2 SO4  H 2O  SO3‬‬ ‫‪. 37‬در ای تعامل‬
‫‪ )2‬اکسیدیش‬ ‫‪ )3‬دی هایدریش‬ ‫‪ )2‬سلفونش‬ ‫‪ )1‬هایدریش‬
‫‪ . 38‬بای سلفیت نام کیمیاوی یکی از آیونهای زیر است‪:‬‬
‫‪HSO4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S2O42‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SO32‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SO42‬‬ ‫‪)1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪LiH  H 2O ‬‬ ‫‪ . 39‬محصول ای تعامل‬

‫‪Li  LiH‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Li  OH 2  H 2O‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪LiH  H 2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪LiOH  H 2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .21‬کدام یکی از کلوراید های ذیل در آب جوشحل میگردد ؟‬
‫‪PbCl2 )2‬‬ ‫‪CuCl )3‬‬ ‫‪Hg2Cl2 )2‬‬ ‫‪AgCl‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .21‬تعامل مواد با اکسیج در صورتیکه با تولید حرارت و نور همرا باشد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬اگزوترمیک‬ ‫‪)2‬سوخت‬ ‫‪)1‬تعامالت احتراقی‬
‫‪ .22‬تعامل سوخت فلزات کدام مواد ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬اکساید های فلزی‬ ‫‪H 2O )2‬‬ ‫‪CO2 )1‬‬
‫‪ .23‬از احتراق مرکبات عضوی با اکسیج کدام مواد ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬انرری‬ ‫‪H 2O )2‬‬ ‫‪CO2 )1‬‬
‫‪ .22‬از احتراق عناصر غیر فلزات کدام مرکبات ذیل حاصل میگردد ؟‬
‫‪)2‬اکساید های غیر فلزات‬ ‫‪)3‬اکسایدهای فلزات‬ ‫‪H 2O )2‬‬ ‫‪CO2 )1‬‬
‫‪ .25‬از سوخت هایدروکاربنهاو سایر مرکبات عضوی سلفر دار کدام مرکبات ذیل حاصل میگردد ؟‬
‫‪)2‬همه موارد‬ ‫‪)2‬انرری و آب ‪)3‬کارب دای اکساید‬ ‫)سلفر دای اکساید‬
‫‪ .26‬از سوخت مرکبات عضوی نایتروج دار کدام مرکبات ذیل حاصل میگردد ؟‬
‫‪)2‬اکسایدهای مختلف نایتروج‬ ‫‪)3‬کارب دای اکساید‬ ‫‪NO2 )2‬‬ ‫‪2)1‬و‪2‬‬
‫‪ .27‬تعامالت کیمیاوی از لحاظ جذب و یا آزاد نمودن انرری به چند دسته تقسی میگردد ؟‬
‫‪)2‬یک دسته‬ ‫‪)3‬دو دسته‬ ‫‪ )2‬سه دسته‬ ‫‪)1‬یک دسته‬
‫‪ -.28‬تعامالتیکه بر عالوه محصول تعامل انرری را به شکل نور و حرارت تولید کند به چه نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬رجعی‬ ‫‪ )3‬اگزوترمیک‬ ‫‪ )2‬تعویضی‬ ‫‪ )1‬اندوترمیک‬
‫‪ .29‬تعامالت که باجذب انرری صورت میگیرد و مستلزی حرارت اند به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪Endothermic )3‬‬ ‫‪)2‬اندوترمیک‬ ‫‪)1‬اگزوترمیک‬
‫فصل پنجم‬
‫وضعیت الکترون در اطراف هسته‪ :‬وضعیت الکترون در اطراف هسته اتوم مرتبط به چهار نمبر کوانت است‪:‬‬
‫نمبر کوانتم اصلی ‪ :  n ‬کوانت اصلی سه نکته را نظر به هسته تعی میکند‪.‬‬
‫‪ . 1‬جسامت ابر الکترونی‬
‫‪ . 2‬شعاع اتوم‬
‫‪ . 3‬سننویه انرریکننی الکتننرون هننا را نظننر بننه هسننته در اقشننار مختلننف نشننان میدهنند ‪ n .‬قیمتهننای‬
‫‪  n  1, 2, 3,4,5,6,7 ‬را بخود میگیرد با بزرگ شدن )‪ ، (n‬انرری قشر الکترون نیز زیناد میگنردد و فاصنله آن از‬
‫هسته اتوم زیادتر میشود و در اطراف اتوم هفت قشر موجود است‪ .‬نمبر کوانت اصنلی نسنبت بنه دیگنر نمبنر هنای‬
‫کوانت مه است ‪ .‬تعداد اعظمیگنجایش الکترون ها را در مدار اصلی توسط رابطه ذیل تعیی مینمایی ‪.‬‬
‫‪Z  2  n2‬‬
‫‪n  1  Z  2 12  2e‬‬
‫‪n  2  Z  2  22  8e‬‬
‫‪n  3  Z  2  92  18e‬‬
‫‪n  4  Z  2  42  32e‬‬
‫با هر نمبر کوانت اصلی سویه انرریکی اصلی معی مطابقت داشته که ای سویه های اصلی حروف برزگ نشان داده‬
‫‪n‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫میشود قرار ذیل است ‪.‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪Q‬‬
‫‪ .1‬کدام نمبر کوانت در بی همه مه است؟‬

‫‪ )2‬نمبر کوانت مقناطیس‬ ‫‪ )2‬نمبر کوانت فرعی ‪ )3‬نمبر کوانت اصلی‬ ‫‪ )1‬نمبر کوانت اسپی‬
‫‪ .2‬مدار سوم اصلی گنجایش چقدر الکترون را دارد ؟‬
‫‪ 32)2‬الکترون‬ ‫‪ 2 )3‬الکترون‬ ‫‪ 8 )2‬الکترون‬ ‫‪ 18 )1‬الکترون‬
‫‪ .3‬نمبر کوانت اصلی )‪ (n  5‬مربوط به کدام مدار اصلی میشود ؟‬
‫‪P )2‬‬ ‫‪O )3‬‬ ‫‪N )2‬‬ ‫‪M )1‬‬
‫گرفته شده و به معنی النه یا آشیانه است‪ .‬اما در اصطالح اوربیتال‬ ‫‪Orbit‬‬ ‫اوربیتال ‪ :‬اوربیتال از کلمه التی‬
‫است ‪ .‬حد‬ ‫‪95%‬‬ ‫عبارت از فضای خالی اطراف هسته اتوم است که احتمال موجودیت الکترون در آن‬
‫‪n2‬‬ ‫اعظمیگنجایش الکترون در یک اوربیتال صرف دو عدد است‪ .‬تعداد اوربیتال ها در سویه انرریکی اصلی به‬
‫مطابقت دارد ‪.‬‬
‫‪m  n2‬‬
‫‪n  1  m  12  1‬‬
‫‪n  2  m  22  4‬‬
‫‪n  3  m  32  9‬‬
‫‪n  4  m  42  16‬‬
‫‪ .1‬تعداد اوربیتال در مدار های اصلی توسط کدام رابطه ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪2n )2‬‬ ‫‪2n 2 )3‬‬ ‫‪n 2 )2‬‬ ‫‪n )1‬‬
‫‪ .2‬اوربیتال قسمت از اطراف هسته اتوم است که موجودیت چند فیصد الکترون در آن میرود ؟‬
‫‪95% )2‬‬ ‫‪5% )3‬‬ ‫‪90% )2‬‬ ‫‪85% )1‬‬
‫نمبرکوانتم فرعی یا حرکت زایوی ‪ :  l ‬ای کوانت مقدار مومنت حرکنت زاینوی و ننوع اوربیتنال را معنی‬
‫بنه شنمول صنفر و‬ ‫‪n 1‬‬ ‫ساخته و به حرف ‪ l‬نشان داده میشود ‪ l .‬میتواند تمام قیمت های اعداد تام بنی صنفر و‬
‫باشند‬ ‫‪n2‬‬ ‫باشد ‪ l ،‬دارای یک قیمت بوده و آن صفر است ‪ .‬در صورتیکه‬ ‫‪n 1‬‬ ‫را به خود اختیار نمایند ‪.‬اگر‬ ‫‪n 1‬‬
‫‪ l ،‬نیز دارای دو قیمت بوده و آن ‪ 0,1‬است ‪ .‬از رابطه ذیل دریافت میگردد ‪.‬‬
‫‪l  0,..., n  1‬‬
‫‪n 1 l  0‬‬
‫‪n  2  l  0,1‬‬
‫‪n  3  l  0,1, 2‬‬
‫‪n  4  l  0,1, 2,3‬‬
‫‪n  5  l  0,1, 2,3, 4‬‬
‫‪n  6  l  0,1, 2,3, 4,5‬‬
‫‪n  7  l  0,1, 2,3, 4,5, 6‬‬
‫نمبر کوانت فرعی‬
‫سویه انرریکی فرعی‬

‫اشکال اوربیتالها ‪ :‬اشکال فضای اوربیتال ها توسط عالمیبنام شرودینگر تعی شد‪ .‬طوریکه‬
‫‪Orbital  S ‬‬
‫‪‬‬
‫‪Orbital  P ‬‬
‫‪‬‬
‫‪Orbital  d ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .1‬قیمت ‪ l‬برای اوربیتال های فرعی ‪ 2p‬چند است؟‬

‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .2‬در اوربیتال های مدار فرعی ‪ ، l‬قیمت ‪ 4f‬چند است؟‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .3‬در اوربیتالهای مدار فرعی ‪ ، l‬قیمت ‪ 5d‬چند است؟‬
‫‪8 )2‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪ .2‬برای کوانت نمبر اصلی ‪ n  1‬قیمت های کوانت فرعی ‪ 1‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬سه‬ ‫‪ )3‬صفر‬ ‫‪ )2‬دو‬ ‫‪ )1‬یک‬
‫‪ .5‬برای کوانت نمبر اصلی ‪ n=3‬کوانت فرعی )‪ (l‬چند قیمت ذیل را میگیرد؟‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .6‬نمبر کوانت فرعی ‪  l ‬کدام قیمتها را میتواند بگیرد؟‬
‫‪ )3‬تمام آنها درست است ‪ )2‬از صفر تا ‪ n  1‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪n  1 )1‬‬
‫‪ .7‬اگر ‪ n  1‬باشد ‪ l‬کدام قیمت را بخود میگیرد ؟‬
‫‪ )2‬هییچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ 1 )2‬و‪1‬‬ ‫‪1)1‬‬
‫‪ .8‬اندازه و یا مومنت مقدار حرکت زاویوی توسط کدام کوانت نمبر افاده میشود؟‬
‫‪ )2‬نمبر کوانت فرعی ‪ )3‬نمبر کوانت مقناطیسی‪ )2‬نمبر کوانت سپی‬ ‫‪)1‬نمبر کوانت اصلی‬
‫‪ .9‬شکل ابر الکترونی یا اوربیتال ‪ S‬عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬مغلق‬ ‫‪)3‬گلبرگ مانند‬ ‫‪)2‬دمبل مانند‬ ‫‪)1‬کروی‬
‫نمبر کوانتم مقناطیسی ‪ :  ml ‬وضعیت مقناطیسی الکترون را در اطراف هسته اتوم و تعداد اوربیتال ها در سنویه‬
‫‪l‬‬ ‫را به شنمول صنفر ‪ l‬و‬ ‫‪ l‬و صفر‪l ،‬‬ ‫میتواند تمام قیمت های عدد تام بی صفر و‬ ‫‪ml‬‬ ‫فرعی نشان میدهد ‪.‬‬
‫را اختیار مینماید‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬
‫‪l0‬‬ ‫‪l 3‬‬
‫‪ml ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ml ‬‬ ‫‪ 3  2 1 0 1  2  3‬‬
‫‪Orbital : ‬‬ ‫‪Orbital :       ‬‬
‫‪ ml ‬‬ ‫‪ l....0....  l ‬‬
‫‪l  1  ml  1, 0 , 1‬‬
‫‪l  2  ml  2,  1, 0,  1,  2‬‬
‫‪l  3  ml  3,  2,  1, 0,  1,  2,  3‬‬
‫‪l  4  ml  4, 3,  2,  1, 0,  1,  2,  3,  4‬‬
‫تعداد اوربیتال در سویه های فرعی توسط رابطه ذیل تعیی میشود ‪.‬‬
‫‪ml  2l  1‬‬
‫‪l 1‬‬
‫‪l 0‬‬
‫‪ml  2l  1‬‬ ‫‪ ml  2 1  1  3 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ml  2  0  1  1 ‬‬
‫‪‬‬
‫نمبر کوانتم سپین‪ :‬سپی ‪  Spin ‬کلمه التی بوده وبه معنای چرخش است و عبارت از مقدار حرکنت دوراننی ینک‬
‫ذره به دور محور خودش است ‪ ،‬ای مقدار برای ذرات اساسی )‪ (e , p , n‬کنامال مشنخص ومعنی بنوده و قیمنت آن‬
‫‪1‬‬
‫است ‪ .‬اگر چرخش الکترون به دور محور خودش مطابق به عقربه ساعت بوده باشند ‪ ،‬قیمنت سنپی آن‬ ‫‪ Spin‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫آن‬ ‫‪ ‬بوده و در صورتیکه مخالف با عقربه ساعت چرخش نماید ‪ ،‬قیمت سپی‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ .1‬معنای کلمه ‪ Spin‬عبارت است از‪:‬‬

‫‪ )2‬عطالت‬ ‫‪ )3‬بازداشت‬ ‫‪ )2‬چرخش‬ ‫‪ )1‬سکون‬
‫‪.2‬برای نمبر کوانت اصلی )‪ (n  3‬نوعیت قیمت های سپی کدام اند؟‬
‫‪1 1‬‬
‫‪ ,‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1,2,3,... )2‬‬ ‫‪3, 2,..., 2, 3 )1‬‬
‫‪2 2‬‬
‫قاعده کلچکوسفکی‪ :‬الکترون ها اوال اروبیتال های آن سویه های انرریکی را اشنغال مینماینند کنه در سنطح‬
‫پایینانرریکی قرار داشته و به هسته نزدیک باشد‪ .‬کلچکوفسنکی بینان نمنود کنه الکتنرون اول سنویه ای را اشنغال‬
‫دو سنویه بناه مسناوی باشند‪ ،‬در این صنورت‬ ‫) ‪(n  l‬‬ ‫آن کوچک باشد؛ در صورتیکه‬ ‫) ‪(n  l‬‬ ‫مینماید که مجموعه‬
‫الکترون ها اوال اوربیتال های آن سویه انرریکی را اشغال مینمایند که قیمت عددی ‪ n‬آن کوچک باشد‪.‬‬
‫‪1S‬‬ ‫‪2S‬‬ ‫‪3S‬‬ ‫‪4S‬‬ ‫‪5S‬‬ ‫‪6S‬‬ ‫‪7S‬‬
‫‪2P‬‬ ‫‪3P‬‬ ‫‪4P‬‬ ‫‪5P‬‬ ‫‪6P‬‬ ‫‪7P‬‬
‫‪3d‬‬ ‫‪4d‬‬ ‫‪5d‬‬ ‫‪6d‬‬
‫‪4f‬‬ ‫‪5f‬‬
‫‪1s 2e 2s 2e 2 p 6e 3s 2e 3 p 6e 4 s 2e 3d 10e 4 p 6e 5s 2e 4d 10e 5 p 6e 6s 2e 4 f 14e 5d 10e 6 p 6e 7 s 2e 5 f 14e 6d 10e 7 p 6e‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪Be :1s 2 e‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪Ne :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪Na :1s 2 e 2s 2 e 2 p 6 e 3s1e‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪S :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 4 e‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪Ar :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 6 e‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪Ca :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 6 e 4 s 2 e‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪Fe :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 6 e 4 s 2 e 3d 6 e‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪Rb :1s 2 e 2 s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 6 e 4 s 2 e 3d 10 e 4 p 6 e 5s1e‬‬
‫‪ .1‬الکترونها ابتدا کدام اوربیتال های سویه انرری را اشغال میکنند؟‬

‫‪ )2‬اوربیتال با سطح پایی انرری‬ ‫‪ )1‬اوربیتال نزدیک به هسته‬
‫‪ )2‬اوربیتال با سطح پایی انرری و نزدیک به هسته‬ ‫‪ )3‬اوربیتال با سطح باالی انرری‬
‫‪ . .2‬نظر به قاعده کلچکوفسکی کدام ترتیب ذیل برای پرشدن اوربیتال ها درست است؟‬
‫‪3d , 4P,5S , 4d )2‬‬ ‫‪4 f ,5S ,6P,5d )3‬‬ ‫‪3P,3d , 4S , 4P )2‬‬ ‫‪1S , 2S ,3S , 2P )1‬‬
‫ساختمان الکترونی عناصر ذیل را تکمیل نمائید ‪:‬‬

‫? ‪1) 56 Ba ‬‬ ‫? ‪4) 83 Bi  ? 7) 54 Xe ‬‬
‫? ‪2) 38 Sr ‬‬ ‫? ‪5) 52Te  ? 8) 31 Ga ‬‬
‫? ‪3) 88 Ra ‬‬ ‫? ‪6) 36 Kr  ? 9) 28 Ni ‬‬
‫قاعده هوند‪ :‬الکترون ها اوربیتال های عی سویه های انرریکی فرعی را طوری اشغال مینماینند کنه مجموعنه‬
‫قیمت های عددی سپی آنها اعظمیباشد و یا به عبارت دیگر هر اوربیتال اوالً بصورت طاقه با ‪ Spin‬ه جهنت پنر‬
‫نموده ‪ ،‬در صورتیکه الکترون های اضافی موجود باشد ‪ ،‬جوره شدن آنها بنا ‪ Spin‬مخنالف الجهنت آغناز میگنردد ‪.‬‬
‫بطور مثال ‪:‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪1S 2e 2S 2e‬‬ ‫‪2P‬‬ ‫‪3e‬‬ ‫‪1S 2e 2S 2e‬‬ ‫‪2 P 4e‬‬
‫مجموعه اسپین ‪ :‬حاصل جمع سپین الکترون های یک اتوم را به نام مجموعه قیمت سپین یاد میکند ‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪N:‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪ (S )  1 2‬‬
‫‪2 p3 e‬‬
‫‪1S 2 e‬‬ ‫‪2S 2e‬‬
‫‪EX :2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪O:‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪ (S )  2  2  1‬‬
‫‪2 p4 e‬‬
‫‪1S 2 e‬‬ ‫‪2S 2e‬‬
‫چند است؟‬ ‫‪49‬‬ ‫‪ln‬‬ ‫‪ .‬قیمت مجموعی کوانت سپی برای الکترون های عنصر‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪+2 )2‬‬ ‫‪1,‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫چند است؟‬ ‫‪6‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪ .2‬قیمت مجموعی کوانت سپی برای الکترون های عنصر‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪+1 )2‬‬ ‫‪1,‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪12‬‬ ‫? ‪Mg ‬‬ ‫‪50‬‬ ‫? ‪Sn ‬‬ ‫‪36‬‬ ‫? ‪Kr ‬‬ ‫‪40‬‬ ‫? ‪Zr ‬‬ ‫‪25‬‬ ‫? ‪Mn ‬‬
‫تعیین ساختمان الکترونی عناصر ‪ :‬برای تعیی نمبر پریود عناصر بزرگتری ضریب را برای مدارهای فرعی‬
‫در نظر گرفته و آن را منحیث نمبر پریود انتخاب مینمایی ‪ .‬و برای تعیی نمبر گروپ قواعد ذیل را نظر میگیری ‪.‬‬
‫خت شود تعداد الکترونهای آن نمبر گروپ اصلی را نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪S‬‬ ‫اگر ساختمان الکترونی به‬
‫خت گردد تعداد الکترون های آن را جمع نموده و عدد به دست آمده نمبر گروپ‬ ‫‪P‬‬ ‫اگر ساختمان الکترونی به‬
‫اصلی را نشان میدهد‪.‬‬
‫خت گردد تعداد الکترون های آن را جمع نموده و سه حالت ذیل را در‬ ‫‪d‬‬ ‫و اما اگر ساختمان الکترونی عنصر به‬
‫نظر میگیری ‪:‬‬
‫‪ .‬اگر حاصل جمع کوچکتر از عدد هشت گردد‪ ،‬ای عدد نمبر گروپ فرعی را افاده مینماید‪.‬‬
‫‪ .‬اگر حاصل جمع بی اعداد هشت تا ده قرار گیرد عنصر مذکور در گروپ هشت فرعی قرار دارد‪.‬‬
‫را تفریق نموده و حاصل آن نمبر گروپ فرعی را نشان‬ ‫بزرگتر گردد از ای عدد‬ ‫‪ .‬اگر حاصل جمع از عدد‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪Na  1s 2 2 s 2 2 p 6 3 s 1‬‬

‫‪group  1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪Mg  1s 2 2s 2 2 p 6 3 s 2‬‬
‫‪group number‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪period  3‬‬
‫‪the period number‬‬ ‫‪3‬‬
‫یک الکترون دارد موقعیت آن در گروپ اول‬ ‫‪S‬‬ ‫چون بزرگتری ضریب سه است بناءً سودی در پریود سوم و چون‬
‫اصلی میباشد‪ .‬همچنان سلفر با داشت نمبر اتومی موقعیت آن قرار ذیل دریافت میگردد‪:‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪S 1s 2 e 2s 2 e 2 p 6 e 3s 2 e 3 p 4 e‬‬

‫‪g 6A‬‬
‫‪p3‬‬
‫مدار ‪P‬‬ ‫و چهار الکترون در‬ ‫‪S‬‬ ‫چون بزرگتری ضریب سه است بناءً سلفر در پریود سوم و چون دو الکترون در مدار‬
‫دارد در گروپ شش اصلی موقعیت دارد‪:‬‬
‫‪1  2 1 3‬‬ ‫‪5  2  5 ‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪Al  1s 2 2s 2 2 p 6 3 s 2 3 p‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪Br  1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 4 s 2 3d 10 4 p‬‬
‫‪group number  3‬‬ ‫‪group number‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪the period number  3‬‬ ‫‪the period number‬‬ ‫‪4‬‬
‫ساختمان الکترونی عناصر منگنیز با نمبر اتومی و اسکاندنی را با نمبر اتومی قرار ذیل دریافت مینمایی ‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪Mn  1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 4 s 2 3d 5‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪Sc  1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 4 s 2 3d 1‬‬
‫‪group number  7‬‬ ‫‪group number  3‬‬
‫‪the period number  4‬‬ ‫‪the period number  4‬‬
‫همچنان ساختمان الکترونی عناصر مس و جست را میتوانی قرار ذیل دریافت نمایی‬
‫‪29‬‬ ‫‪Cu :1S 2 2S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4S 2 3d 9‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪Zn :1S 2 2S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4S 2 3d 10‬‬
‫‪P4‬‬ ‫‪P4‬‬
‫‪g  9  2  11  10  1B‬‬ ‫‪g  10  2  12  10  2 B‬‬
‫‪ .1‬عنصر هیلیوم در کدام گروپ جدول دوره یی عناصر قرار دارد؟‬

‫‪ II )2‬اصلی‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪ )1‬گروپ صفر و هشت اصلی ‪ VIII )2‬اصلی‬
‫‪ .2‬عنصر ‪ 32 Pb‬در مرکب گروپ جدول دورانی عناصر قرار دارد‪:‬‬
‫‪)2‬پنج‬ ‫‪)3‬سوم‬ ‫‪)2‬اول‬ ‫‪)1‬چهارم‬
‫‪ .3‬الکترونهای والنسی عنصر ‪ 15 P‬در کدام مدار الکترونی آن قرار دارد؟‬
‫‪ )2‬مدار اصلی دوم‬ ‫‪ )3‬مدار فرعی ‪s‬‬ ‫‪ )2‬مدار اصلی ‪M‬‬ ‫‪ )1‬مدار فرعی ‪4s‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :3‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪K :1S 2 2 S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4 S 1‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪S :1S 2 2 S 2 2 P 6 3 S 2 3P 4‬‬
‫‪P4‬‬ ‫‪P3‬‬
‫‪g  1A‬‬ ‫‪g  2  4  6A‬‬
‫‪EX :2‬‬ ‫‪EX :4‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪Ca :1S 2 S 2 P 3S 3P 4 S‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪Ti :1S 2 2 S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4 S 2 3d 2‬‬
‫‪P4‬‬ ‫‪P4‬‬
‫‪g  2A‬‬ ‫‪g  2  2  4B‬‬
‫موقعیت عناصر ذیل را در جدول دورانی تعیین نمائید‪:‬‬

‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬ ‫‪EX : 3‬‬ ‫‪EX : 4‬‬
‫? ‪22 Ti ‬‬ ‫? ‪15 P ‬‬ ‫‪88 Ra‬‬ ‫‪52Te‬‬
‫?‪P‬‬ ‫?‪g ‬‬ ‫?‪P‬‬ ‫?‪P‬‬

‫?‪g ‬‬ ‫?‪P‬‬ ‫?‪g ‬‬ ‫?‪g ‬‬
‫‪EX :5‬‬ ‫‪EX :6‬‬ ‫‪EX :7‬‬ ‫‪EX :8‬‬

‫‪38 Sr‬‬ ‫? ‪13 Al ‬‬ ‫? ‪45 Rh ‬‬ ‫‪83 Bi‬‬
‫?‪P‬‬ ‫?‪P‬‬ ‫?‪P‬‬ ‫?‪P‬‬

‫?‪g ‬‬ ‫?‪g ‬‬ ‫?‪g ‬‬ ‫?‪g ‬‬
‫همچنان تقسیمات الکترونی عناصر بر اساس گازات نجیبه نیز صورت میگیرد‪:‬‬
‫‪EX :2‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪Ca :1S 2 2S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4S 2‬‬
‫‪19‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪K :1S 2 2S 2 2 P 6 3S 2 3P 6 4S 1‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪Ar‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪Ar‬‬ ‫مثال ‪:‬‬

‫‪P4‬‬ ‫‪P4‬‬
‫‪g  1A‬‬ ‫‪g  2A‬‬
‫‪33‬‬ ‫‪As‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪Xe‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪Ba‬‬ ‫فعالیت‪:‬‬
‫تناوب خاصیت فلزی و غیر فلزی در جدول‪:‬‬
‫کم‬ ‫زیاد‬
‫خواص فلزات‬ ‫خواص غیر فلزات‬
‫زیاد‬ ‫کم‬
‫زیاد‬ ‫کم‬ ‫کم‬ ‫زیاد‬
‫نوت ‪:‬د فعالتری عنصر فلزی سیزی )‪ (Cs‬بوده و فعالتری عنصر غیر فلزی فلوری ) ‪ ( F‬میباشد ‪.‬‬
‫انرژی آیونایزیشن‪ :‬عبارت از مقدار انرری است که برای دور نمودن یک مول الکترون از یک اتوم گرام به‬
‫فضای الیتناهی ضرورت میباشد‪.‬‬
‫زیاد‬
‫انرژی آیونایزیشن ‪ ev‬سمبول عنصر‬
‫‪EI‬‬ ‫‪ev‬‬
‫کم‬ ‫‪1H‬‬
‫‪ev‬‬
‫‪3Li‬‬
‫‪ev‬‬
‫‪11Na‬‬
‫‪ev‬‬
‫‪19K‬‬
‫‪ev‬‬
‫‪37Rb‬‬
‫‪ev‬‬
‫‪55Cs‬‬
‫نوت ‪ :‬هرقدر که قشر خارجی الکترونی اتوم های عناصر زیاد تر توسط الکترون اشغال گردد به همان اندازه ربات و‬
‫پایدرای اتوم مذکور بیشتر میگردد؛ به همی لحاظ است که گازات نجیبه کمتر آیونایزیش گردیده و انرری‬
‫آیونایزیش آنها زیادتر است‪.‬‬
‫‪ .1‬در محدوده پریود ها انرری آیونایزیشی با ازدیاد نمبر اتومی( ازچپ به راست) ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬ک میشود‬ ‫‪ )1‬زیاد میشود‬
‫‪ .2‬کدام گروپ بیشتری انرری آیونایزیش را دارد ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬گروپ هفت‬ ‫‪ )2‬گازات نجیبه‬ ‫‪)1‬گروپ هشت‬
‫‪ .3‬الکرتونیگاتیویتی کدام گروپ عناصر صفر بدست آمده است؟‬
‫‪ )2‬گازات نجیبه فاصله بی‬ ‫‪ )3‬لنتانید و اکتانید‬ ‫‪ )2‬غیر فلزات‬ ‫‪ )1‬فلزات‬
‫انرژی الکترون خواهی ‪ :  Electro Affainity  :‬انرری الکترون افینیتی عبارت از مقدار انرری اسنت کنه در‬
‫زمان نصب الکترون باالی یک اتوم آزاد میگردد ‪ .‬در صورتی که یک الکترون به اتوم اضافه شود بنه آینون منفنی‬
‫‪  Anions ‬تبدیل میگردد ‪.‬‬
‫انرژی الکترون خواهی‬

‫زیاد‬
‫‪1‬‬
‫‪F  1e ‬‬
‫‪ F E‬‬
‫‪ Cl 1  E‬‬
‫‪Cl  1e ‬‬ ‫کم‬
‫‪1‬‬
‫‪Br  1e ‬‬
‫‪ Br  E‬‬

‫انرری آزاد شده هنگام اضافه نمودن یک الکترون به اتوم به کدام یکی از نام های ذیل یاد میشود؟‬
‫‪ )4‬هیچ کدام‬ ‫‪ )1‬انرری فعال سازی ‪ )2‬انرری الکترون خواهی ‪ )3‬انرری رابطوی‬
‫خاصیت الکترونیگاتیویتی و الکتروپوزویتیویتی‪ :‬عناصر که میل الکترون گیرننده گنی دارد الکترونهنا را‬
‫جذب نموده و بنام الکترونیگاتیف ‪ Electro Negative‬یاد میشود و بر عکنس عناصنری کنه مینل از دسنت دادن‬
‫الکترون ها را دارا باشد به نام عناصر الکترون دهنده ‪ Electro Possitive‬یاد میگردد‪.‬‬
‫‪EN‬‬
‫زیاد‬ ‫کم‬
‫‪EP‬‬
‫زیاد‬ ‫کم‬ ‫کم‬ ‫زیاد‬
‫الکترونیگناتیف تنری عنصنر طبیعنت بنوده و ‪ Fr , Cs‬بنا‬ ‫‪4.0ev‬‬ ‫نوت ‪ :‬فلوری ‪  F ‬با داشت الکترونگتیویتی‬
‫الکتروپوزیتیف تری عناصر طبیعت میباشند و عالمیبنام پاولینگ در سال ‪1232‬‬ ‫‪0.7ev‬‬ ‫داشت الکترونیگتیویتی‬
‫م مقدار الکترونیگاتیف عناصر را تعیی نمود‪.‬‬
‫عناصر الکترونیگاتیف قوی در سمت راست و باالی جقدول ققرار داشقته و غیرفلقزات بقوده ‪ ،‬امقا عناصقر‬
‫الکتروپازیتیف قوی در سمت چپ پائین جدول قرار داشته و فلزات میباشد ‪.‬‬
‫سـوال فورم کانکور‬
‫عناصر الکتروپوزیتیف قوی در کدام قسمت جدول دورانی موقعیت دارند؟‬

‫‪ )4‬پائی سمت چپ‬ ‫‪ )1‬پائی سمت راست ‪ )2‬وسط جدول ‪ )3‬باال طرف راست‬
‫شعاع اتومی‪ :‬شعاع اتومیعناصر عبارت از فاصله بی هسته اتوم و آخری الکترون قشنر خنارجی اتنوم میباشند ‪.‬‬
‫بور برای اولی بار شعاع اتوم هایدروج را محاسبه کرد ‪ .‬واحد اندازه گیری شعاع اتومیپیکامتر )‪ ( pm‬میباشد‪.‬‬
‫کم‬
‫‪RA‬‬
‫زیاد‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫زیاد‬ ‫کم‬ ‫‪3 4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫نوت ‪ :‬شعاع اتومی با تعداد مدار رابطه مستقی داشته و اما با تعداد پروتون رابطه غیر مستقی دارد‪.‬‬
‫‪ .1‬در محدوده پریود ها انرری آیونایزیشی با ازدیاد نمبر اتومی( ازچپ به راست ) ؟‬
‫‪ )2‬گازات نجیبه فاصله بی‬ ‫‪ )2‬غیر فلزات ‪ )3‬لنتانید و اکتانید‬ ‫‪ )1‬فلزات‬
‫دریافت شعاع اتومی‪ :‬شعاع اتومیرا میتوان بدوطریقه دریافت نمود‬
‫‪ . 1‬شعاع واندر والس‪:‬نصف فاصله بین هسته های دو اتوم مجاور را بنام شعاع واندروالس یاد‬
‫‪1‬‬
‫‪RA   Rw  ‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪2‬‬
‫است ‪ ،‬بنابر ای شعاع واندر والس و شنعاع اتنومیآه‬ ‫‪2.48 A‬‬ ‫مثال ‪ :‬فاصله بی دو اتوم مجاور در شبکه فلزی‬
‫مساوی است ؟‬
‫‪d  2.48 A‬‬‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ RA  Rw  d  RA  Rw  2.48 A  RA  Rw 1.24 A‬‬
‫‪RA  Rw  ? ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫هسته های دو اتوم ها در یک منالیکول را شنعاع کووالنسنی‬ ‫‪ . 2‬شعاع کووالنسی‪ :‬عبارت نصف فاصله بی‬
‫مینامند ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫شعاع کووالنسی= شعاع اتومی‬ ‫‪ d‬‬
‫‪2‬‬
‫مثال ‪ :‬فاصله بین هسته های دو اتوم آیودین در مالیکول آن مساوی به ‪ 2.66 A‬است ‪ ،‬شعاع کوالن‬
‫یاشعاع اتومیآنرا دریافت نمایید ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2.66 A‬‬
‫‪RCo  d ‬‬ ‫‪ 1.33 A‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫شعاع آیونی ‪ :‬فاصله بین هسته و قشر آخر یک آیون را بقه نقام شقعاع آیقونی یقاد مینماینقد ‪ .‬فلقزات‬
‫الکترون های قشر خارجی خود را از دست داده و غیر فلزات الکترون ها را اخذ مینماید و بقه آیقون هقا‬
‫مبدل میگردد ‪.‬‬
‫طوریکه شعاع کتیون های عناصر کوچک از شعاع اتومیآنها بوده و شعاع انیقون هقای عناصقر بزرگتقر از‬
‫‪Ratom  Rcathion‬‬ ‫‪،‬‬ ‫شعاع اتومیآنها میباشد ‪Ratom  Ranion .‬‬
‫میباشد ‪.‬‬ ‫‪Ranion  Rcathion‬‬ ‫از مقایسه رابطه فوق نتیجه میگیریم که‪:‬‬
‫‪ .1‬شعاع کتیون های عناصر نسبت به شعاع اتومیآن عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬کوچکتر است‬ ‫‪)1‬بزرگتر است‬
‫‪ . .2‬شعاع انیون نسبت به به شعاع اتومیآن عبارت است از ؟‬
‫‪ .3‬شعاع اتومیسلفر نظر به شعاع آیون ‪: S 2‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬کوچک است‬ ‫‪ )2‬بسیار بزرگ است‬ ‫‪ )1‬بزرگ است‬
‫‪O 2‬‬ ‫نظر به شعاع آیون‬ ‫‪ .2‬اتومیاکسیج‬
‫‪ )2‬بزرگ است‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬کوچک است‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪N 3‬‬ ‫‪ .5‬شعاع اتومینایتروج نظر به شعاع آیون‬
‫‪ )2‬بزرگ است‬ ‫) مساوی است‬ ‫‪ )2‬کوچک است ‪3‬‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪K 1‬‬ ‫‪ .6‬شعاع اتومیپوتاشی نظر به شعاع آیون‬
‫‪Ca 2‬‬ ‫‪ .7‬شعاع اتومیکلسی نظر به شعاع آیون‬
‫نوت ‪ :‬ذرات که دارای الکترونهای مساوی اند ‪ ،‬به نام ایزوالکترونی یاد میشقود ‪ .‬عناصقر کقه در جقدول‬
‫مندلیف در حالت دیاگونال قرار دارد ‪ ،‬شعاع اتومی و آیونی آنها مشابه است ‪.‬‬
‫‪ .1‬عناصر که در جدول مندلیف در حالت دیاگونال قرار دارد ؟‬

‫‪ )2‬شعاع اتومیو آیونی انها مساوی است‬ ‫‪ )1‬شعاع اتومیو آیونی انها متفاوت است‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬شعاع اتومیو آیونی انها مشابه است‬
‫‪ .2‬ذرات ایزوالکترونیک به ذرات گفته میشود که‪:‬‬
‫‪ )2‬دارای الکترون های مساوی نباشند‬ ‫‪ )1‬دارای الکترون های مساوی باشند‬
‫‪ )2‬دارای پروتون های مساوی نباشند‬ ‫‪ )3‬دارای نیوترونهای مساوی باشند‬
‫خواص عناصر انتقالی )‪: (d  Elements‬عناصر انتقالی اکثرا فلزات سخت بوده و مورد استعمال زیقاد در‬
‫کار های ساختمانی دارند ‪.‬‬
‫مثالً ‪ :‬از فلز تیتان ‪ Ti ‬در صنعت طیاره سازی و از ونادی ‪ V ‬به حیث کتلست در تعنامالت اسنتفاده میشنود ‪ ،‬و‬
‫ه در بی ای نوع عناصر فلزات قیمتی که پشتیبانه پول اکثر ممالک جهنان و وسنایل زینتنی اسنتفاده بنه عمنل‬
‫میآید عبارت از پالتی ‪ ،‬طال و نقره میباشد تمام ای عناصر فلزی بوده و هادی برق اند ‪ .‬نقره در شنرایط عنادی‬
‫هادی درجه اول برق بوده ‪ ،‬ای فلزات جال دار بوده قابلیت چکش خوردن را دارا و به اوراق نازک مبدل شده و سی‬
‫ها از آن ساخته میشود ‪ .‬رنگ آنها سفید بوده و درجه غلیان آنها از فلزات گروپ اول و دوم اصلی بلنند اسنت ‪ ،‬امنا‬
‫استثنای نیز در رنگ آنها موجود است ‪ ،‬به طور مثال مس رنگ سرخ ماینل بنه قهنوه ای ‪ ،‬طنال زرد و سنیماب در‬
‫شرایط ‪ STP‬به حالت مایع یافت میشود ‪.‬‬
‫تاثیر اوربیتال های در خواص عناصر انتقالی ‪:‬‬
‫الکترون ها اوال اوربیتال آن سویه انرریکی را اشغال مینماید که در سطح پائی انرری قنرار داشنته باشند ‪ ،‬اننرری‬
‫قاعدتا باالتر از ‪ S‬قرار داشته ؛ بنابر ای الکترون ها اوال در اوربیتال ‪ S‬اخنذ موقعینت نمنوده و الکتنرون‬ ‫اوربیتال ‪d‬‬
‫‪d‬‬ ‫های اضافی در اوربیتال های ‪ d‬جاگزی میشوند‪ ،‬در ای صورت بایند الکتنرون هنای موجنود در اوربیتنال هنای‬
‫بیرباتتر از ‪ S‬باشند ؛ اما در عمل چنی نبوده ‪ ،‬در عناصر انتقالی الکترون های ‪ d‬نسبت به الکترون های ‪ S‬بعند‬
‫مستحک تر پیوسته ‪ ،‬در صورت تبدیل شدن اتوم های ای عناصر به کتیون هنا ‪ ،‬بنرخالف پیشنبینی هنای نظنری‬
‫الکترون های ‪ S‬خود را اول تر از دست داده و در صورت ضرورت الکترون های اوربیتال ‪ d‬خود را بعد از ‪ S‬از دسنت‬
‫میدهد ‪.‬‬
‫‪ .1‬کدام یکی از اوربیتال های ذیل بی ربات تر از اوربیتال ‪ S‬میباشد ؟‬

‫‪p )2‬‬ ‫‪f )3‬‬ ‫‪s )2‬‬ ‫‪d )1‬‬
‫‪ .2‬در کدام گروپ عناصر بر خالف قاعده عمومیالکترونهای ‪ d‬نسبت به ‪ S‬بسیار محک است‪:‬‬
‫‪ )2‬فلزات‬ ‫‪ )3‬عناصر هلوجنی‬ ‫‪ )2‬عناصر لنتناید‬ ‫‪ )1‬عناصر انتقالی‬
‫نمبر اکسیدیشین عناصر انتقالی‪ :‬یکی از مشخصات مه عناصر انتقالی همانا تمایل آنها به تشکیل مرکبنات‬
‫کامپلکس مختلف میباشد ای عناصر دارای نمبر اکسیدیشنی مختلنف و متحنول اسنت کنه جندول ذینل نمبنر‬
‫اکسیدیشی بعضی از عناصر انتقالی را ارایه میدهد‪.‬‬
‫‪8B‬‬ ‫‪7B‬‬ ‫‪6B‬‬ ‫‪5B‬‬ ‫‪4B‬‬ ‫‪3B‬‬ ‫‪2B‬‬ ‫‪1B‬‬ ‫گروپ‬
‫‪Ni‬‬ ‫‪Co‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫‪Mn‬‬ ‫‪Cr‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪Ti‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫‪Zn‬‬ ‫‪Cu‬‬ ‫نماینده‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫نمبراکسیدیشی‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫پریود که درجه اکسیدیش عناصر ‪ d‬آن بزرگ باشد ‪ ،‬قابلیت اکسیدی کننده آیون آن بزرگ اسنت ‪ .‬بنه طنور مثنال‬
‫اکسیدی بسیار قوی است ‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫با نمبر اکسیدیش‬ ‫‪Mn‬‬
‫اکساید های مختلف را با نمبر اکسیدیشی مختلف تشکیل مینمایند طوریکه اکساید های شان بنا نمبنر‬ ‫‪d‬‬ ‫عناصر‬
‫اکسیدیشی کوچک خاصیت القلی داشته ‪ ،‬متوسط امفوتریک و بزرگ خاصیت تیزابی را دارا است ‪.‬‬
‫نمبر اکسیدیشنی کنرومی مسناوی بنه‬ ‫‪CrO‬‬ ‫بطور مثال‪ :‬عناصر گروپ فرعی کرومی ای خاصیت ها را دارد ‪،‬‬
‫میباشد خاصیت القلی داشته ‪ Cr2O3 ،‬خاصیت امفوترینک داشنته ‪ Cr O3 ،‬خاصنیت تیزابنی را از خنود نشنان‬ ‫‪2‬‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪ .1‬کدام آیون ذیل اکسیدی کننده بسیار قوی بشمار میرود؟‬

‫‪H 1‬‬‫‪)2‬‬ ‫‪H 1‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Mn7 )2‬‬ ‫‪Mn2 )1‬‬
‫‪ .2‬اکساید های عناصر انتقالی با داشت نمبر اکسیدیش متوسط ‪ ،‬دارای کدام خواص میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬امفوتریک‬ ‫‪)2‬تیزابی‬ ‫‪ )1‬قلوی‬
‫تمرینات فصل پنجم‬

‫‪ .27‬مقدار انرری که برای دور نمودن یک اتوم گرام به فضای الیتناهی ضرورت است عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬هایبرید‬ ‫‪ )2‬هایبریدیزیشی‬ ‫‪ )1‬انرری آیونایزیشی‬
‫‪ .28‬انرری اتوم هایدروج عبارت است از ؟‬
‫‪13ev )2‬‬ ‫‪12.6ev )3‬‬ ‫‪13.6ev )2‬‬ ‫‪13.9ev )1‬‬
‫‪ .29‬انرری اتوم لیتی عبارت است از ؟‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪7.4ev )3‬‬ ‫‪5.ev )2‬‬ ‫‪5.4ev‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 51‬در محدوده گروپ ها انرری آیونایزیشی از باال به پایی ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬ک میشود ‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )1‬زیاد میشود‬
‫‪ . 51‬در محدوده پریود ها انرری آیونایزیشی با ازدیاد نمبر اتومی( ازچپ به راست ) ؟‬
‫‪ .52‬در هر مسیر جدول دورانی عناصر بازیاد شدن انرری آیونایزیش خاصیت الکتروپوزیتیویتی عناصر‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪ )3‬ک میشود‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪ )1‬تغیر نمیکند‬
‫‪ .53‬در محدوده پیریود ها با ازدیاد نمبر اتومیانرری آیونایزیش ‪:‬‬
‫‪ )2‬تقلیل مییابد‬ ‫‪ )3‬زیاد میشود‬ ‫‪ )2‬تغییر نمیکند‬ ‫‪ )1‬ک میشود‬
‫‪ .52‬هر قدر که قشر خارجی الکترونی اتوم های عناصر زیاد تر توسط الکترون اشغال گردد به همان اندازه ربات و‬
‫پایداری آن اتوم ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬زیاد تر میگردد‬ ‫‪ )1‬کمترمیگردد‬
‫‪ .56‬در صورتیکه یک الکترون به اتوم اضافه شود ‪ ،‬اتوم مذکور به ؟‬
‫‪ )1‬آیون منفی )‪ )2 ( Anions‬آیون مثبت )‪1 )3 (Cations‬و‪ 2‬درست است ‪ )2‬هیچکدام‬
‫‪ .57‬الکترون عالوه شده توسط قوه هسته جذب گردیده و انرری آن به مقدار معی آزاد میگردد ‪ ،‬هیم انرری‬
‫عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬خاصیت الکترون خواهی‬ ‫‪)1‬انرری آیونایزیشی‬
‫‪2 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪Electron Affainity‬‬ ‫‪)3‬‬
‫‪ . 58‬در محدوده گروپ ها خاصیت الکترون خواهی )‪ ( Electron Affainity‬از باال به پایی ؟‬
‫‪ .59‬در محدوده پریود ها خاصیت الکترون خواهی )‪ ( Electron Affainity‬ازچپ به راست ؟‬

‫‪ .61‬عملیه الکترون خواهی یک نوع عملیه ‪ . . . . . .‬است ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪Exothermic )2‬‬ ‫‪Endothermic )1‬‬
‫‪ .61‬عناصریکه میل الکترون گیرنده را دارا بوده و الکترون هارا به خود جذب مینماید عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬والنسی‬ ‫‪)3‬الکترو د‬ ‫‪ )2‬الکترو پاسیتیف‬ ‫‪ )1‬الکترو نیگاتیف‬
‫‪ .62‬مشخصات عناصر الکترو پوزیتیف مربوط به کدام فکتورمیگردد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬شعاع آیونی‬ ‫‪ )2‬شعاع اتومی‬ ‫‪ )1‬انرری آیونایزش‬
‫‪ .63‬اگر انرری آیونایزش یک عنصر ک باشد عنصر مذکور ‪ . . . . . .‬است ؟‬
‫‪)2‬والنسی‬ ‫‪)3‬الکترو د‬ ‫‪ )2‬الکترو پازیتیف‬ ‫‪ )1‬الکترو نیگاتیف‬
‫‪ .62‬اگر انرری آیونایزش یک عنصر زیاد باشد عنصر مذکور ‪ . . . . . .‬است ؟‬
‫‪)2‬والنسی‬ ‫‪)3‬الکترو د‬ ‫‪ )2‬الکترو پاسیتیف‬ ‫‪ )1‬الکترو نیگاتیف‬
‫‪ .65‬عناصریکه میل از دست دادن الکترون را دارا بوده عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬والنسی‬ ‫‪)3‬الکترو د‬ ‫‪ )2‬الکترو پازیتیف‬ ‫‪ )1‬الکترو نیگاتیف‬
‫‪ . 66‬در محدوده یک پریود الکتروپوزیتویتی )‪ ( EP‬عناصر از چپ به راست ؟‬
‫‪ .67‬در محدوده یک گروپ الکتروپوزیتویتی )‪ ( EP‬عناصر از باال به پایی ؟‬
‫‪ . 68‬در محدوده یک پریود الکترونیگاتیف ) ‪ ( EN‬عناصر از چپ به راست ؟‬
‫‪ . 69‬در محدوده یک گروپ الکترونیگاتیف ) ‪ ( EN‬عناصر از باال به طرف پایی ؟‬
‫‪ .71‬الکتروپوزیتیف تری عنصر طبیعت عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬سودی‬ ‫‪ )3‬فرانسی‬ ‫‪ )2‬پتاشی‬ ‫‪ )1‬فلوری‬
‫‪ .71‬کدام یکی از عناصر ذیل نسبت به برومی الکتروپوزیتیف تر است؟‬
‫‪ )2‬آیودی‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬کلوری‬ ‫‪ )1‬فلوری‬
‫‪ .72‬کدام یکی از علمای ذیل در سال ‪ 1939‬واحد نسبتی را برای الکترونیگاتیویتی عناصر مشخص ساخت ؟‬
‫‪ )2‬هنری موزلی‬ ‫‪ )3‬پاولینگ‬ ‫‪ )2‬جان دالت‬ ‫‪ )1‬الوازیه‬
‫‪ . 73‬مقدار الکترو نیگاتیف سیزی و فرانسی عبارت است از ؟‬

‫‪0.9ev )2‬‬ ‫‪0.7ev‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.7ev )2‬‬ ‫‪0.5ev )1‬‬
‫‪ . 72‬مقدار الکترونیگاتیف اتوم فلوری عبارت است از ؟‬

‫‪4ev )2‬‬ ‫‪1.7ev )3‬‬ ‫‪2.9ev )2‬‬ ‫‪4.7ev )1‬‬
‫‪ . 75‬پایی تری الکترونیگاتیف را کدام یکی از عناصر ذیل دارد ؟‬

‫‪2)2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬فرانسی‬ ‫‪ )2‬سیزی‬ ‫‪ )1‬فلوری‬
‫‪ .76‬بلندتری الکترونیگاتیف را کدام یکی از عناصر ذیل دارد ؟‬
‫‪)2‬سودی‬ ‫‪)3‬پوتاشی‬ ‫‪)2‬مگنیزی‬ ‫‪ )1‬فلوری‬
‫‪ .77‬مقدار الکترونیگاتیویتی گازات نجیبه چند قبول گردیده است ؟‬
‫‪2 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬منفی یک‬ ‫‪ )2‬مثبت یک‬ ‫‪ )1‬صفر‬
‫‪ )2‬گازات نجیبه‬ ‫‪ )3‬لنتانید و اکتانید‬ ‫‪ )2‬غیر فلزات‬ ‫‪ )1‬فلزات‬
‫‪ .79‬عناصر الکتروپوزیتیف قوی در کدام قسمت جدول دورانی موقعیت دارند؟‬
‫‪ )2‬وسط جدول‬ ‫‪ )3‬پایی سمت راست‬ ‫‪ )2‬باال طرف چپ‬ ‫‪ )1‬پایی طرف چپ‬
‫‪ .81‬ارقام الکترو نیگاتیویتی به چند طریقه محاسبه میگردد ؟‬
‫‪ )2‬پنج‬ ‫‪)3‬سه‬ ‫‪ )2‬چهار‬ ‫‪)1‬دو‬
‫‪ . 81‬فاصله بی هسته و آخری الکترون و قشر خارجی اتوم عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬شعاع گالوانی‬ ‫‪ )2‬شعاع اتومی‬ ‫‪ )1‬شعاع آیونی‬
‫‪ .82‬اتوم ‪ Na‬بعد از کدام عملیه ساختمان گاز ‪ Ne‬را اختیار مینماید؟‬
‫‪ )3‬تبدیل به آیون منفی ‪ )2‬هر دو دارای عی ساختمان اند‬ ‫‪ )1‬جذب یک الکترون ‪)2‬باخت یک الکترون‬
‫‪ .83‬فاصله تعادلی بی هسته های اتوم های شامل در یک مالیکول بنام چه یاد میشود ‪:‬‬
‫‪ )4‬طول رابطه‬ ‫‪ )3‬قطر هسته‬ ‫‪ )2‬شعاع اتومی‬ ‫‪ )1‬طول موج‬
‫‪ .82‬شعاع اتومیدر محدوده گروپ ها از باال به پایی ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬کوچک میشود‬ ‫‪)1‬بزرگ میشود‬
‫‪ .85‬نصف فاصله بی دوهسته دو اتوم مجاور عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬تمام جوابات‬ ‫‪ )3‬شعاع آیونی‬ ‫‪ )2‬شعاع کوالنسی‬ ‫‪ )1‬شعاع واندر والس‬
‫‪ .86‬فاصله بی دو هسته در مالیکول هسته ها عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬تمام جوابات‬ ‫‪ )3‬شعاع آیونی‬ ‫‪ )2‬شعاع کوالنسی‬ ‫‪ )1‬شعاع واندر والس‬
‫‪ . 87‬در محدوده پریود ها شعاع اتومیعناصر از چپ به راست ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬کوچک میشود‬ ‫‪)1‬بزرگ میشود‬
‫‪ .88‬شعاع آیونی در فلزات نسبت به شعاع اتومی؟‬
‫‪ )2‬تغیر نماید‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬بزرگ است‬ ‫‪)1‬کوچک است‬
‫‪ .89‬شعاع آیونی درغیر فلزات نسبت به شعاع اتومی؟‬
‫‪ )2‬تغیر نماید‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬بزرگ است‬ ‫‪)1‬کوچک است‬
‫‪ .91‬شعاع کتیون های عناصر نسبت به شعاع اتومیآن عبارت است از ؟‬
‫‪ .91‬شعاع انیون نسبت به به شعاع اتومیآن عبارت است از ؟‬
‫‪-92‬شعاع اتومیسلفر نظر به شعاع آیون ‪: S 2‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬کوچک است‬ ‫‪ )2‬بسیار بزرگ است‬ ‫‪ )1‬بزرگ است‬
‫‪ -93‬شعاع اتومیلیتی نظر به شعاع آیونی آن‪:‬‬
‫‪Cl 1‬‬ ‫‪ .92‬شعاع اتومیکلوری نظر به شعاع آیون‬
‫‪O 2‬‬ ‫نظر به شعاع آیون‬ ‫‪ .95‬شعاع اتومیاکسیج‬
‫‪N 3‬‬ ‫‪ .96‬شعاع اتومینایتروج نظر به شعاع آیون‬
‫‪K 1‬‬ ‫‪ .97‬شعاع اتومیپوتاشی نظر به شعاع آیون‬
‫‪Ca 2‬‬ ‫‪ .98‬شعاع اتومیکلسی نظر به شعاع آیون‬
‫‪ .99‬عناصر که در جدول مندلیف در حالت دیاگونال قرار دارد ؟‬
‫‪ )2‬شعاع اتومیو آیونی انها مساوی است‬ ‫‪ )1‬شعاع اتومیو آیونی انها متفاوت است‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬شعاع اتومیو آیونی انها مشابه است‬
‫‪ .111‬ذرات ایزوالکترونیک به ذرات گفته میشود که‪:‬‬

‫‪ )2‬دارای الکترون های مساوی نباشند‬ ‫‪ )1‬دارای الکترون های مساوی باشند‬
‫‪ )2‬دارای پروتون های مساوی نباشند‬ ‫‪ )3‬دارای نیوترونهای مساوی باشند‬
‫‪ .111‬شعاع اتومیروبیدی نظر به پتاشی ‪:‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬کوچک است‬ ‫‪ )1‬بسیار کوچک است ‪ )2‬بزرگ است‬
‫‪ . 112‬از فلز تیتان )‪ (Ti‬در کدام صنعت استفاده میشود ؟‬
‫‪ )2‬در ساخت وسایل موتر‬ ‫‪)1‬در ساخت میز و چوکی‬
‫‪ )2‬تمام جوابات درست است‬ ‫‪ )3‬در ساخت طیاره سازی‬
‫‪ .113‬از فلز نادی )‪ (v‬در کدام صنعت استفاده میشود ؟‬
‫‪ )2‬به عنوان هادی برق‬ ‫‪ )1‬به حیث کتلست در تعامالت کیمیاوی‬
‫‪ )2‬تمام جوابات درست است‬ ‫‪ )3‬وسایل خیاطی‬
‫‪ .112‬در شرایط عادی کدام یکی از فلزات ذیل درجه اول هادی برق میباشد؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬نقره‬ ‫‪ )2‬پالتی‬ ‫‪ )1‬طال‬
‫‪ .115‬کدام یکی از عناصر ذیل در شرایط معیاری )‪ (S T P‬بحالت مایع یافت میشود؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬مس سرخ مایل به قهوه ای‬ ‫‪)2‬سیماب‬ ‫‪ )1‬طالی زرد‬
‫‪ .116‬کدام یکی از مرکبات ذیل خاصیت القلی را دارد ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات درست است‬ ‫‪Cr2O3 )3‬‬ ‫‪CrO3 )2‬‬ ‫‪CrO‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 117‬کدام یکی از مرکبات ذیل اکساید تیزابی است ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات درست است‬ ‫‪Cr2O3 )3‬‬ ‫‪CrO3 )2‬‬ ‫‪CrO‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .118‬نمبر اکسیدیش مس در حالت عادی عبارت است از ؟‬
‫‪+2)2‬‬ ‫‪+3)3‬‬ ‫‪+2)2‬‬ ‫‪+1)1‬‬
‫‪ .119‬کدام آیون ذیل اکسیدی کننده بسیار قوی بشمار میرود؟‬
‫‪H 1‬‬‫‪)2‬‬ ‫‪H 1‬‬‫‪)3‬‬ ‫‪Mn7 )2‬‬ ‫‪Mn2 )1‬‬
‫‪ .111‬عناصر وسط پریود های طویل نمبرهای اکسیدیش متحول را دارند عبارت است از ؟‬
‫‪ 1 )2‬الی ‪9‬‬ ‫‪ 1 )3‬الی ‪8‬‬ ‫‪ 2)2‬الی ‪8‬‬ ‫‪1)1‬الی ‪5‬‬
‫‪ .111‬اکساید های عناصر انتقالی با داشت نمبر اکسیدیش پائی ‪ ،‬دارای کدام خواص میباشد ؟‬
‫‪ .112‬اکساید های عناصر انتقالی با داشت نمبر اکسیدیش متوسط ‪ ،‬دارای کدام خواص میباشد ؟‬
‫‪ .113‬اکساید های عناصر انتقالی با داشت نمبر اکسیدیش بلند ‪ ،‬دارای کدام خواص میباشد ؟‬
‫میباشد ؟‬ ‫‪S‬‬ ‫‪ .112‬کدام یکی از اوربیتال های ذیل بی ربات تر از اوربیتال‬
‫‪p )2‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪s )2‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .115‬در کدام گروپ عناصر بر خالف قاعده عمومیالکترونهای ‪ d‬نسبت به ‪ S‬بسیار محک است‪:‬‬
‫‪ )2‬فلزات‬ ‫‪ )3‬عناصر هلوجنی‬ ‫‪ )2‬عناصر لنتناید‬ ‫‪ )1‬عناصر انتقالی‬
‫‪ .116‬برای نمبر کوانت اصلی ‪  n  4 ‬قیمت های کوانت فرعی کدام ها اند؟‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 ، 2 ، 1 ، 1 )3‬‬ ‫‪2 ، 1 ، 1 )2‬‬ ‫‪1 ، 1 )1‬‬
‫‪ .117‬تعداد قیمت های کوانت مقناطیسی ‪  ml ‬نظر به کوانت فرعی توسط کدام فورمول محاسبه میگردد؟‬
‫‪n 1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2n 2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪n2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2l  1‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 118‬هرگاه ‪ l  3‬باشد ‪ ml‬کدام قیمت ها را به خود میگیرد ؟‬
‫‪1....0....  1 )2‬‬ ‫‪....0.... )1‬‬
‫‪3  2 1....0....  1  2  3 )2‬‬ ‫‪2  1....0....  1  2 )3‬‬
‫‪ . 119‬کوانت اسپی توسط کدام حرف نشان داده میشود ؟‬

‫‪ms )2‬‬ ‫‪ml )3‬‬ ‫‪l )2‬‬ ‫‪n )1‬‬
‫‪ .121‬معنای کلمه ‪ Spin‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬عطالت‬ ‫‪ )3‬بازداشت‬ ‫‪ )2‬چرخش‬ ‫‪ )1‬سکون‬
‫‪. 121‬اسپی کدام قیمت را به خود میگیرد ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ .122‬قیمت نمبر کوانت سپی برای الکترون‪ ،‬پروتون و نیوترون چند است؟‬
‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪ml  1........0......... 1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪n  1, 2,3,...‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ .123‬برای نمبر کوانت اصلی )‪ (n  3‬نوعیت قیمت های سپی کدام اند؟‬
‫‪1 1‬‬
‫‪ ,‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1,2,3,... )2‬‬ ‫‪3, 2,..., 2, 3 )1‬‬
‫‪2 2‬‬
‫‪ .122‬اوربیتال قسمت از اطراف هسته اتوم است که موجودیت چند فیصد الکترون در آن میرود ؟‬
‫‪95% )2‬‬ ‫‪5% )3‬‬ ‫‪90% )2‬‬ ‫‪85% )1‬‬
‫‪ .125‬اوربیتال ) ‪ (Orbital‬یک کلمه ‪ . . . . .‬بوده و به معنای ‪ . . . . . .‬میباشد ؟‬

‫‪1)2‬و‪ 3‬درست‬ ‫‪ )1‬التی بوده و النه یا آشیانه ‪)2‬یونانی بوده وپر ‪)3‬انگلیسی بوده‬
‫‪ . 126‬شکل ابر الکترونی یا اوربیتال ‪ S‬عبارت است از ؟‬
‫‪ .127‬شکل ابر الکترونی اروبیتال ‪ p‬عبارت است از ؟‬

‫‪ . 128‬شکل ابر الکترونی مدار فرعی ‪ d‬و ‪ f‬عبارت است از ؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 2‬درست‬ ‫‪)3‬گلبرگ مانند‬ ‫‪ )2‬مغلق‬ ‫‪)1‬کروی‬
‫‪ . 129‬اگر چرخش الکترون به دور محورش مطابق به عقربه ساعت باشد قیمت اسپی آن عبارت است از ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ . 131‬اگر چرخش الکترون به دور محورش مخالف به عقربه ساعت باشد قیمت اسپی آن عبارت است از ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫باشد نمبر کوانت اسپی آن عبارت است از ؟‬ ‫‪n4‬‬ ‫‪ .131‬هرگاه‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪ ,  )2‬‬ ‫‪m  4 )1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫‪ .132‬تعداد اوربیتال در مدار های اصلی توسط کدام رابطه ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪2n )2‬‬ ‫‪2n 2 )3‬‬ ‫‪n 2 )2‬‬ ‫‪n )1‬‬
‫‪ .133‬سویه اصلی انرری چهارم کدام سویه های فرعی ذیل را دارد؟‬
‫‪p.d . f‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪s. p‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪s. p.d‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪s. p.d . f‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 132‬مدار سوم اصلی گنجایش چقدر الکترون را دارد ؟‬
‫‪ 32)2‬الکترون‬ ‫‪ 2 )3‬الکترون‬ ‫‪ 8 )2‬الکترون‬ ‫‪ 18 )1‬الکترون‬
‫مربوط به کدام مدار اصلی میشود ؟‬ ‫)‪(n  5‬‬ ‫‪ .135‬نمبر کوانت اصلی‬
‫‪P )2‬‬ ‫‪O )3‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪M )1‬‬
‫‪L )2‬‬ ‫‪O )3‬‬ ‫‪N )2‬‬ ‫‪M )1‬‬
‫‪L )2‬‬ ‫‪O )3‬‬ ‫‪N )2‬‬ ‫‪Q )1‬‬
‫مربوط به کدام مدار فرعی میشود ؟‬ ‫‪l 0‬‬ ‫‪ . 138‬نمبر کوانت فرعی‬
‫‪f‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪g )3‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪)1‬‬
‫مربوط به کدام مدار فرعی میشود ؟‬ ‫‪l 3‬‬ ‫‪ .139‬نمبر کوانت فرعی‬
‫‪S‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪P )3‬‬ ‫‪g )2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪f‬‬
‫‪ .121‬نمبر کوانت فرعی ‪ l  4‬مربوط به کدام مدار فرعی میشود ؟‬
‫‪g )2‬‬ ‫‪d )3‬‬ ‫‪P )2‬‬ ‫‪S )1‬‬
‫‪ .121‬مدار دوم اصلی دارای چند اوربیتال میباشد ؟‬

‫‪ )2‬پنج اوربیتال‬ ‫‪ )3‬چهار اوربیتال‬ ‫‪ )2‬دو اوربیتال‬ ‫‪ 1 )1‬اوربیتال‬
‫دارای چند الکترون میباشد ؟‬ ‫‪n4‬‬ ‫‪ .122‬مدار‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪ 8)3‬الکترون‬ ‫‪ 18)2‬الکترون‬ ‫‪ 32)1‬الکترون‬
‫دارای چند اوربیتال میباشد ؟‬ ‫‪f‬‬ ‫‪ .123‬مدار فرعی‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬یک اوربیتال‬ ‫‪ 5)2‬اوربیتال‬ ‫‪ 7 )1‬اوربیتال‬
‫‪ .122‬هر اوربیتال حداقل گنجایش دو الکترون را دارد ای قاعده عبارت است از ؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 2‬درست‬ ‫‪ )3‬کلچکوفسکی‬ ‫‪)2‬هوند‬ ‫‪)1‬پاولی‬
‫‪ .125‬الکترون ها اوال به صورت طاقه و ه جهت اوربیتال را اشغال نموده و بعدا به جفت شدن آغاز مینماید ای‬
‫قاعده عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )2‬قاعده پاولی‬ ‫‪ )1‬قاعده هوند‬
‫‪ .126‬نظر به کدام قاعده ذیل‪ ،‬الکترونها اوربیتال های عی سویه فرعی را با مجموعه قیمت عددی سپی‬
‫اعظمیاشغال میکنند؟‬
‫‪ )2‬قاعده هوند‬ ‫‪ )3‬قاعده پولی‬ ‫‪ )2‬قاعده کلچکوفسکی‬ ‫‪ )1‬قاعده بور‬
‫دوسویه باه مساوی باشد ‪ .‬دری صورت الکترون ها اوال اوبیتالهای آن سویه‬ ‫) ‪(n  l‬‬ ‫‪ .127‬در صورتیکه‬
‫انرریکی را اشغال مینماید که قیمت عددی ‪ n‬آن ؟‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬مساوی‬ ‫‪)2‬کوچک باشد‬ ‫‪ )1‬بزرگ باشد‬
‫‪ -128‬الکترونها ابتدا کدام اوربیتال های سویه انرری را اشغال میکنند؟‬
‫‪ )2‬اوربیتال با سطح پایی انرری‬ ‫‪ )1‬اوربیتال نزدیک به هسته‬
‫‪ )2‬اوربیتال با سطح پایی انرری و نزدیک به هسته‬ ‫‪ )3‬اوربیتال با سطح باالی انرری‬
‫‪ .129‬نظر به قاعده کلچکوفسکی کدام ترتیب ذیل برای پرشدن اوربیتال ها درست است؟‬
‫‪3d , 4 P,5S , 4d‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4 f ,5S , 6 P,5d‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪3P,3d , 4S , 4 P‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1S , 2S ,3S , 2 P‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .151‬کدام ترتیب ذیل برای ‪ 22 Ti‬درست است؟‬
‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 2 3P6 4S 2 3d 4 )2‬‬ ‫‪1S 2 2S 2 2P4 3S 2 3P6 4S 2 3D3 )1‬‬
‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 2 3P6 4S 2 3d 2 )2‬‬ ‫‪1S 2 2S 2 2P4 3S 2 3P4 4S 2 3d 5 )3‬‬
‫‪ .151‬ساختمان الکترونی عنصر ‪  10 Ne ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪3d 10‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1S 1 2S 2‬‬ ‫‪2 P )3 1S 2S 2P 3S )2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1S 2S 2P )1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ . 152‬ساختمان قشر خارجی (والنسی) عنصر ‪ Si14‬عبارت است از‪:‬‬

‫‪3S 2 3P 4 )2‬‬ ‫‪3S 2 3P 2 )3‬‬ ‫‪3S 2 3P5 )2‬‬ ‫‪3S 1 3P4 )1‬‬
‫‪ . 153‬کدام ذرات دارای طبیعت دوگانه میباشد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬نیوترون ها‬ ‫‪)2‬الکترون ها‬ ‫‪)1‬فوتون ها‬
‫‪ .152‬هر قدر که قیمت ‪ n‬کوچک باشد به همان اندازه انرری الکترون آن ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬زیاد است‬ ‫‪ )1‬ک است‬
‫‪ .155‬کدام نمبر کوانت در بی همه مه است؟‬
‫‪ )2‬نمبر کوانت مقناطییس‬ ‫‪ )3‬نمبر کوانت اصلی‬ ‫‪ )2‬نمبر کوانت فرعی‬ ‫‪ )1‬نمبر کوانت اسپی‬
‫‪ . 156‬نمبر کوانت فرعی ‪  l ‬کدام قیمتها را میتواند بگیرد؟‬
‫‪ )3‬تمام آنها درست است ‪ )2‬از صفر تا ‪ n  1‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪n 1‬‬ ‫‪)1‬‬
‫باشد ‪ l‬کدام قیمت را بخود میگیرد ؟‬ ‫‪ .157‬اگر ‪n  1‬‬
‫‪ )2‬هییچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ 1 )2‬و‪1‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫باشد ‪ l‬کدام قیمت را بخود میگیرد ؟‬ ‫‪ .158‬اگر ‪n  5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0,1, 2,3 )3‬‬ ‫‪0,1, 2 )2‬‬ ‫‪0,1, 2,3, 4 )1‬‬
‫‪ .159‬برای حالت انرریکی الکترون با کوانت فرعی ‪  l  3‬و کوانت اصلی ‪  n  4 ‬کدام افاده ذیل درست است؟‬
‫‪6S‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4f‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪5P‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4d‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .161‬برای کوانت اصلی ‪  n  2 ‬قیمت های کوانت فرعی کدام ها است؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1 ، 1 )2‬‬ ‫‪ )1‬صفر‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ .161‬اندازه و یا مومنت مقدار حرکت زاویوی توسط کدام کوانت نمبر افاده میشود؟‬
‫‪ )3‬نمبر کوانت مقناطیسی‪ )2‬نمبر کوانت سپی‬ ‫‪ )2‬نمبر کوانت فرعی‬ ‫‪)1‬نمبر کوانت اصلی‬
‫‪ . 162‬نمبر کوانت فرعی توسط کدام حرف ذیل نشان داده میشود؟‬
‫‪ms )2‬‬ ‫‪ml )3‬‬ ‫‪l )2‬‬ ‫‪n )1‬‬
‫‪ .163‬کوانت مقناطیسی توسط کدام حرف نشان داده میشود ؟‬
‫‪ms )2‬‬ ‫‪ml )3‬‬ ‫‪l )2‬‬ ‫‪n )1‬‬
‫‪ . 162‬کوانت مقناطیسی کدام قیمت هارا به خود افاده مینماید ؟‬

‫‪l........0........  1 )2‬‬ ‫‪l........0........  l )3  f ........0........  f‬‬ ‫‪(2  p........0........  p )1‬‬
‫باشد دارای چند اوربیتال است ؟‬ ‫‪l 0‬‬ ‫‪ . 165‬هرگاه‬
‫‪)2‬چهار اوربیتال‬ ‫‪ )3‬سه اوربیتال‬ ‫‪ )2‬دو اوربیتال‬ ‫‪)1‬یک اوربیتال‬
‫باشد دارای چند اوربیتال است ؟‬ ‫‪l2‬‬ ‫‪ . 166‬هرگاه‬
‫‪7)2‬اوربیتال‬ ‫‪ )3‬پنج اوربیتال‬ ‫‪)2‬سه اوربیتال‬ ‫‪ )1‬دو اوربیتال‬
‫فصل ششم‬
‫)‪(Chemical Bonds‬‬ ‫روابط کیمیاوی‬
‫روابط کیمیاوی‬
‫قوهی جاذبه بی اتوم ها را در یک مالیکول به نام رابطه کیمیاوی یاد مینماید ‪ .‬روابط کیمیاوی بر اساس الکتنرون‬
‫های والنسی اتوم ها برقرار میگردد ‪.‬‬
‫در سال ‪ 1218‬م عالمیبنام لیویس نظریه رابطه کیمیاوی را انکشاف داد طبق ای نظریه روابط کیمیاوی عبارت‬
‫است از مشترک قرار دادن جوره الکترون ها بی دو اتوم است ‪ .‬در ای صورت هر یک از اتومها یک ‪ ،‬یک الکترون‬
‫را باه شریک میسازند که ای نوع رابطه را به نام رابطه کوالنسی یا اشتراکی یاد مینماید‪ .‬ذیال روابط بنی اتومهنا‬
‫در مالیکول های ‪ H 2 , F2 , NH3 , CH 4‬ارایه گردیده که الکترون های اتوم های عناصر به ) ‪( X‬و یا )‪(‬اراینه شنده‬
‫است ‪.‬‬
‫‪x x‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪x‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪N H‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪O- S O-‬‬ ‫‪H C H‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪H‬‬

‫رسم ساختار لیویس ‪ :‬برای ترسی ساختار لیویس به نکات ذیل توجه نمائید ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬ساختمان مالیکولی مرکب ‪ H 2CO3‬را ترسیم نمایید‪.‬‬

‫‪ .‬محاسبه الکترون های اکتیت مالیکول‬
‫اکتیت ‪H 2CO3  NVH CO  2  2e  H   8e  C   3  8e  O   36e ‬‬ ‫مجموع الکترون ها‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ .‬محاسبه الکترون های والنسی عناصر شامل در مالیکول‬

‫الکترون ها والنسی ‪H 2CO3  NVH CO  2 1e  H   4e  C   3  6e  O   24e ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ . 3‬در این مرحله از الکترونهای والنسی را مالیکول را از الکترون ها اکتیت مینماییم یعنی‪:‬‬
‫‪36e  24e  12e ‬‬ ‫الکترونها اشتراکی‬
‫‪ . 0‬الکترون ها اشتراکی را تقسیم دو میسازیم تا تعداد رابطه اشتراکی حاصل شود ‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫‪ 6 ‬‬ ‫تعدد رابطه اشتراکی‬
‫‪2‬‬
‫‪ . 1‬الکترونهای اشتراکی را از الکترونها والنسی تفری مینماییم تا الکترونهای آزاد در اطراف اتوم ها پیدا‬
‫شود ‪:‬‬
‫‪24e  12e  12e ‬‬ ‫الکترون ها آزاد در اطراف اتوم ها‬
‫‪ . 8‬انتخاب اتوم مرکزی ‪:‬اتوم مرکزی عنصر را انتخاب مینمائی که کمتری تعداد داشته و اتنوم هایندروج اتنوم‬
‫مرکزی شده نمیتواند بخاطریکه الیه ظرفیت آن ک است ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫رسم شده نمیتواند ‪.‬مثال‪ :‬در این‬ ‫نوت ‪ :‬اگر الکترون های سویه الکترو والنسی طاق باشد ساختار لیوی‬
‫‪.‬‬ ‫‪NO2 , NO ,‬‬ ‫مرکب رسم نمیشود‬
‫سوال کانکور‪ :‬رابطه دومیکه در بی دو اتوم در یک مالیکول به وجود میاید به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)3‬کواردینیش‬ ‫‪)2‬پای‬ ‫‪)1‬سیگما‬
‫) ‪، (CH 4‬‬ ‫) ‪( H 2 SO4‬‬ ‫‪، ( HClO4 ) ،‬‬ ‫را رسم نمایید ‪ HNO3 ‬‬ ‫فعالیت‪:‬ساختار لیوی‬
‫‪ClO ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪، (CH 4‬‬
‫‪،‬‬
‫‪SO3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪CO ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫) ‪، ( NH 41‬‬ ‫) ‪( H 3O 1‬‬
‫انواع روابط کیمیاوی ‪ :‬بصورت عموم روابط کیمیاوی به چهار نوع میباشد ‪.‬‬
‫‪)4‬رابطه فلزی‬ ‫‪)3‬رابطه اشتراکی یکطرفه‬ ‫‪)2‬رابطه اشتراکی‬ ‫‪)1‬رابطه آیونی‬
‫اول‪ :‬رابطه آیونی‪ :‬عبارت رابطه ای است که در ارر برد و باخت الکترون بی دو اتوم بوجنود میآیند ‪ ،‬ینا بنه‬
‫عبارت دیگر رابطه آیونی نوع از رابطه کیمیاوی است که بی ذرات چارج دار مختلف العالمه بر قرار میگردد ‪.‬‬
‫اتوم سودی در نتیجه باخت یک الکترون ساختمان گاز نجیبه نیون ‪ Ne‬را اختیار مینماید و ساختمان الکترونی بنا‬
‫ربات را حاصل مینماید ‪ .‬موجودیت ‪ 14‬الکترون و ‪ 11‬پروتون در اتوم سودی باعث آن گردیده اسنت تنا سنودی‬
‫چارج مثبت داشته و به ذره چارج دار ‪ Na ‬مبدل شود که به نام کتیون یاد میگردد ‪.‬‬
‫ینک الکتنرون کمتنر داشنته و بنا گنرفت ینک الکتنرون‬
‫‪Ne‬‬ ‫فلوری در ساختمان الکترونی خود نسبت به عنصر‬
‫را حاصل و اکتیت خود را تکمیل میسازد ‪.‬‬ ‫‪Ne‬‬ ‫ساختمان الکترونی با ربات گاز نجیب‬
‫‪3‬‬ ‫‪Li  2e,1e  9 F  2e, 7e  ‬‬
‫‪ Li   F  ‬‬
‫‪ LiF‬‬
‫‪2 Na 0  Cl2 0 ‬‬
‫‪ 2 Na Cl  ‬‬
‫‪ 2 NaCl‬‬
‫‪2 Na  F2 ‬‬
‫‪ 2 NaF‬‬
‫‪nS 2e nP6e‬‬
‫بوده و گازات مذکور در تعامالت کیمیاوی سهم نمیگیرد و‬ ‫ساختمان الکترونی گازات نجیبه‬
‫با ثبات میباشد ‪ .‬ثبات کیمیاوی گازات نجیبه مربوط به مشبوع بودن قشر آخری آنها توسط هشت‬
‫الکترون است ‪.‬‬
‫خاصیت آیونی در روابط کوالنسی ‪ :‬رابطه اشتراکی قطبی ‪ ،‬سرحد بین رابطه اشتراکی کامل (غیر‬
‫قطبی )و آیونی را تشکیل میدهد ؛ زیرا در این رابطه ابر الکترون ها قسما از یک اتوم به اتوم دیگر منتقل‬
‫می گردد ‪ .‬اگر الکترونها به طور کامل از یک آیون به آیون دیگر منتقل گردد ‪ ،‬رابطه آیونی بر قرار‬
‫خواص مرکبات آیونی ‪ :‬محلول آبی و یا مذابه مرکبات آیونی هادی برق بوده ؛ زیرا در ایقن مرکبقات‬
‫آیونها در حالت آزادانه حرکت مینماید ؛ اما در حالت جامد این مرکبات هادی برق نبقوده زیقرا آیونهقای‬
‫نمکها در حالت جامد به جز حرکت اهتزازی دیگر حرکت را دارا نمیباشد‪ .‬در مرکبات آیونی هقر کتیقون‬
‫توسط چندین انیون و هر انیون توسط چندین کتیون احاطه گردیده است ‪.‬‬
‫قرار قانون کولمب ذرات چارج دار هم نوع یک دیگر را دفع و مخالف نوع یک دیگر را جقذب مینمایقد ‪،‬‬
‫قوه جاذبه بین ذرات چارج دار مخالف عالمه نسبت به قوه دفع هم عالمه بیشتر است ‪ .‬در مرکبات آیونی‬
‫تعداد چارج های مثبت و منفی با هم مساوی بوده و ازین سبب این نوع مرکبقات از لحقاظ چقارج برققی‬
‫خنثی میباشد ‪.‬در مرکب سودیم کلوراید ) ‪ ( NaCl‬رابطه آیونی وجود دارد ‪.‬‬
‫‪ -1‬اتوم ‪ Na‬بعد از کدام عملیه ساختمان گاز ‪ Ne‬را اختیار مینماید؟‬

‫‪ )1‬جذب یک الکترون ‪)2‬باخت یک الکترون ‪ )3‬تبدیل به آیون منفی ‪ )2‬هر دو دارای عی‬
‫ساختمان اند‬
‫‪ -2‬در کرستل های مرکبات غیر عضوی هر انیون توسط کدام ذرات احاطه میگردد؟‬
‫‪ )2‬انیون ها‬ ‫‪ )3‬کتیون ها‬ ‫‪ )2‬آیون ها‬ ‫‪ )1‬اتوم ها‬
‫‪ -3‬ساختمان الکترونی گازات نجیبه به کدام ساختمان ذیل مطابقت دارد‪:‬‬
‫‪nS 2 )2‬‬ ‫‪nd 10 nf 14 )3‬‬ ‫‪nS 2 nd 10 )2‬‬ ‫‪nS 2 nP6 )1‬‬
‫‪ -2‬اگر الکترون ابر الکترون ها قسما از یک اتوم به اتوم دیگر منتقل گردد ‪ ،‬ای رابطه عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬رابطه آیونی‬ ‫‪)1‬رابطه اشتراکی قطبی ‪ )2‬رابطه غیر قطبی‬
‫‪ -5‬اگر الکترون ها به طور کامل از یک آیون به آیون دیگر منتقل گردد ‪ ،‬ای رابطه عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬رابطه آیونی‬ ‫‪ )2‬رابطه غیر قطبی‬ ‫‪)1‬رابطه قطبی‬
‫‪ -6‬در کدام حالت ذیل مرکبات آیونی هادی برق میباشد ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪ )3‬حالت مذابه‬ ‫‪)1‬حالت جامد ‪ )2‬حالت مایع‬
‫‪ -7‬رابطه آیونی بی چه نوع ذرات چارج دار برقرار میگردد؟‬
‫‪ )2‬ذرات مختلف العالمه‬ ‫‪ )3‬ذرات ه عالمه‬ ‫‪ )2‬آیونهای مثبت‬ ‫‪ )1‬آیونهای منفی‬
‫‪ -8‬آیونهای نمک در حالت جامد کدام یکی از حرکت ذیل را انجام میدهند‪:‬‬
‫‪ )2‬دورانی‬ ‫‪ )3‬محوری‬ ‫‪ )2‬اهتزازی‬ ‫‪ )1‬انتقالی‬
‫تشکیل شبکه های کرستالی توام با آزاد شدن انرژی صورت میگیرد ‪.‬انرژی شبکه کرستالی‬
‫عبارت از مقدار انرژی است که در هنگام تشکیل یک مول ماده کرستال از آیونهای مثبت و منفی گازی‬
‫‪Na ( g )  Cl  ( g ) ‬‬
‫‪ NaCl (S )  787.5 Kj mol‬‬ ‫آن آزاد میگردد‪.‬‬
‫انیونها‬
‫‪I‬‬ ‫‪Br ‬‬ ‫‪Cl ‬‬ ‫‪F‬‬
‫کتیونها‬
‫‪757‬‬ ‫‪807‬‬ ‫‪853‬‬ ‫‪1036‬‬ ‫‪Li ‬‬
‫‪704‬‬ ‫‪747‬‬ ‫‪787‬‬ ‫‪923‬‬ ‫‪Na ‬‬
‫‪649‬‬ ‫‪682‬‬ ‫‪715‬‬ ‫‪821‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪630‬‬ ‫‪660‬‬ ‫‪689‬‬ ‫‪785‬‬ ‫‪Rb ‬‬
‫‪604‬‬ ‫‪631‬‬ ‫‪659‬‬ ‫‪740‬‬ ‫‪Cs ‬‬
‫‪2,  3‬‬ ‫مقایسه انرژی شبکه مرکبات کتیونهای دارنده چارج‬
‫‪F‬‬ ‫‪Cl ‬‬
‫‪2441‬‬ ‫‪323‬‬ ‫‪Na 1‬‬

‫‪3231‬‬ ‫‪2392‬‬ ‫‪Mg 2‬‬
‫‪19311‬‬ ‫‪9432‬‬ ‫‪Al 3‬‬
‫با ازدیاد چارج ها مقدار انرری شیکه کریستالی ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬زیاد میگردد‬ ‫‪)2‬تغیر نمینماید‬ ‫‪)1‬ک میگردد‬
‫رابطه اشتراکی ) ‪ : (Covalent bond‬عبارت رابطه کیمیاوی است که در اثر اشتراک گذاشتن الکترون‬
‫ها بین دو اتوم در یک مالیکول بوجود میآید ‪ .‬مالیکول های که دارای رابطه اشتراکی اند اکثرا در آب‬
‫منحل نبوده و اگر در آب حل گردد به شکل مالیکولی حل میگردد‪ .‬در رابطه اشتراکی الکترون ها صرف‬
‫یک اوربیتال را اشغال نموده و ‪ Spin‬آنها مختلف میباشد ‪ .‬رابطه اشتراکی نظر به تعداد رابطه ویا تعداد‬
‫الکترونهای به اشتراک گذاشته میتواند یگانه‪ ،‬دوگانه و یا سه گانه باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬جوره الکترونهای مشترک در رابطه کووالنسی چند اوربیتال را با چه نوع سپی اشغال میکند؟‬
‫‪ 1 )2‬اوربیتال با سپی مختلف‬ ‫‪ 1 )1‬اوربیتال با سپی یکسان‬
‫‪ 2 )2‬اوربیتال با سپی مختلف‬ ‫‪2 )3‬اوربیتال با سپی یکسان‬
‫‪ -2‬مالیکول های که دارای اشتراکی است در آب به کدام شکل میگردد ؟‬
‫‪)2‬به شکل مالیکولی حل میگردد‬ ‫‪)1‬حل نمیگردد‬
‫‪)0‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬کم حل میگردد‬
‫‪ . 1‬رابطه اشتراکی یگانه ‪ :‬عبارت از رابطه است که از اثر اشتراک گذاشتن یک جوره الکترون بین دو‬
‫بوجود میآید ‪.‬‬
‫‪Br2 ‬‬‫‪ Br  Br ‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2 ‬‬‫‪H  H ‬‬ ‫رابطه اشتراکی یگانه‬
‫‪‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫‪I 2 ‬‬
‫‪I  I‬‬ ‫‪‬‬
‫‪HCl ‬‬ ‫‪ H  Cl ‬‬
‫‪ .‬رابطه اشتراکی دوگانه ‪ :‬عبارت از رابطه است که از ارر اشتراک گذاشت دو جوره الکترون بی دوم اتوم‬
‫بوجود میآید ‪.‬‬
‫‪O2 ‬‬
‫‪O  O‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪C2 H 4 ‬‬
‫‪ CH 2  CH 2 ‬‬ ‫رابطه اشتراکی دو گانه‬
‫‪‬‬
‫‪CO2 ‬‬ ‫‪ .O  C  O ‬‬
‫طول رابطه کیمیاوی ‪ :‬فاصله بین هسته های اتوم های که با هم مرتبط اند عبارت از طول رابطه است‬
‫‪ .‬با تزاید تعداد روابط بین دو اتوم در مالیکول طول رابطه کم وکوچک میگردد ‪.‬‬
‫‪NN‬‬ ‫‪NN‬‬ ‫‪NN‬‬
‫‪0.145nm‬‬ ‫‪0.125nm‬‬ ‫‪0.109nm‬‬
‫اشتراکی یگانه‬ ‫اشتراکی دوگانه‬ ‫اشتراکی سه گانه‬
‫ب‬
‫دارد ‪.‬‬ ‫طول رابطه با انرژی تناسب بر عک‬
‫اتومهای هایدروجن متوصل شده نسبت به اتوم هقای مجقزا پایقدار تقر میباشقند ؛ یقا بقه عبقاره دیگقر‬
‫هایدروجن مالیکولی نسبت به هایدورجن اتومیدر سطح پایین انرژیکی قرار دارد ‪.‬‬
‫‪ -1‬فاصله تعادلی بی هسته های اتوم های شامل در یک مالیکول بنام چه یاد میشود ‪:‬‬
‫‪ )4‬طول رابطه‬ ‫‪ )3‬قطر هسته‬ ‫‪ )2‬شعاع اتومی‬ ‫‪ )1‬طول موج‬
‫‪ -2‬با زیاد شدن تعداد روابط بی دو اتوم در مالیکول طول روابط آن ؟‬
‫‪ -3‬طول رابطه اشتراکی دوگانه نسبت به رابطه یگانه‪:‬‬
‫‪ )2‬زیادتر است‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬کمتر است‬ ‫‪ )1‬بسیار زیاد است‬
‫تفاوت الکترونیگاتیویتی ‪ :‬هرگاه در یک رابطه کیمیاوی قیمت الکترونیگاتیویتی بزرگتر از قیمت‬

‫الکترونیگاتیویتی کوچک تفری شود عدد حاصله به نام تفاوت الکترونیگاتیویتی یاد میشود ‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX :2‬‬
‫‪CH‬‬ ‫‪C O‬‬
‫‪H  2.1ev ‬‬ ‫‪O  3.5ev ‬‬
‫‪ ENC  H  2.5ev  2.1ev  0.4ev‬‬ ‫‪ ENC O  2.5ev  3.5ev  1.0ev‬‬
‫‪C  2.5ev ‬‬ ‫‪C  2.5ev ‬‬
‫رابطه اشتراکی غیر قطبی ) ‪ . : ( Non Polar‬تقسیمات ابر الکترونی بین اتوم های تشکیل دهنده‬
‫مالیکول بصورت مساویانه بوده و در آن قطب های مثبت و یا منفی وجود ندارد ‪ .‬تفاوت‬
‫میباشد ؛ یعنی )‪ . (0.5  EN  0‬بیشتر ای نوع رابطه بی‬ ‫‪0.5‬‬ ‫الکترونیگاتیوتی آن بین صفر الی کمتر از‬
‫اتوم های ه نوع غیر فلزی بوجود میآید ‪.‬‬
‫‪ Cl  Cl ‬‬
‫‪1. Cl2 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪2. Br2 ‬‬
‫‪ Br  Br ‬‬
‫‪‬‬
‫‪3. F2 ‬‬‫مالیکولهای غیر قطبی ‪ F  F ‬‬
‫‪‬‬
‫‪4. O2 ‬‬‫‪O  O ‬‬
‫‪ N  N ‬‬
‫‪5. N 2 ‬‬
‫نوت ‪ :‬مالیکول های که از چندین نوع اتوم ساخته شده باشد طوریکه اتوم مرکزی آن جوره الکترونی آزاد‬
‫نداشته باشد و اتوم اطراف آن یکسان باشد مالیکول مذکور غیرقطبی بوده و رابطه بین اتوم آن اشتراکی‬
‫غیر قطبی میباشد ‪.‬‬
‫‪CH 4‬‬ ‫‪C2 H 4‬‬ ‫‪C2 H 2‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪H‬‬
‫‪H C  C  H‬‬
‫‪H C  H‬‬ ‫‪C C‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬
‫رابطه اشتراکی قطبی ‪ :‬تقسیمات ابر الکترونی بین اتوم های تشکیل دهنده مالیکول بصورت‬
‫مساویانه نبوده و در آن قطب های مثبت و یا منفی وجود دارد ‪ .‬تفاوت الکترونیگاتیوتی آن بین ‪4.1‬‬
‫الی ‪1‬میباشد ؛ یعنی )‪ . (1  EN  0.5‬بیشتر ای نوع رابطه بی اتوم های ه نوع غیر فلزی بوجود میباید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪HCl  H   Cl‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪‬‬
‫‪HBr  H  Br   Polar Bond‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪HF  H   F‬‬ ‫‪‬‬
‫و‬ ‫‪ENCa  1ev‬‬‫‪ -1‬بین اتوم های عناصر کلسیم و برومین چه نوع رابطه برقرار میشود‪ ،‬در صورتیکه‬
‫‪ EN Br  2.96ev‬باشد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬اشتراکی غیرقطبی ‪ )3‬غیراشتراکی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی قطبی‬
‫‪ -2‬رابطه میان اتوم سیزی و فلوری در مالیکول ‪ CsF‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ EN  4ev‬باشد)‬
‫(در صورتیکه ‪ EN  Cs‬و ‪F‬‬
‫‪0.7ev‬‬
‫‪)2‬کواردینیت کوالنت است‬ ‫‪)3‬فلزی‬ ‫‪)2‬قطبی است‬ ‫‪)1‬آیونی‬

‫‪ -3‬بی اتوم های عناصر ‪ Ag‬و ‪ S‬چه نوع رابطه بر قرار میشود‪ ،‬در صورتیکه‬
‫‪ EN Ag  1.93ev , ENS  2.58ev‬باشد؟‬
‫‪ 51 )3‬فیصد اشتراکی ‪ )2‬اشتراکی قطبی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی غیرقطبی ‪ )2‬آیونی‬
‫‪ -2‬اگر دو عنصر با تفاوت الکترونیگاتیویتی بلندتر از ‪1.7‬باشد چه نوع رابطه را برقرار مینمایند؟‬
‫‪ )2‬آیونی‬ ‫‪ 51% )3‬قطبی‬ ‫‪ )2‬غیر قطبی‬ ‫‪ )1‬قطبی‬
‫خواص فزیکی روابط کیمیاوی ‪ :‬انواع روابط مالیکولی ‪ ،‬صفات مالیکول ها را مشخص میسازد ‪ .‬نقطه غلیان‬
‫‪NaF  HF  F2‬‬ ‫و نقطه ذوبان مستقیماً به روابط اتوم ها در مالیکول ها مربوط است به طور مثال‪:‬‬
‫‪Coordination‬رابطه کواردینیشی ننوع از رابطنه اسنت کنه در آن جنوره هنای‬
‫‪:‬‬ ‫رابطه کواردینیشین ‪Bond ‬‬
‫‪Donar‬و اتنوم الکتنرون گیرننده‬ ‫الکترون مشترک تنها از طرف یک اتوم تهیه میگیرد ‪ ،‬اتوم الکترون دهنده را‬
‫‪ Acceptor‬را یاد مینماید و ای نوع رابطه را به نام رابطه دونار – اکسپتور( ‪ Donar‬و ‪ ) Acceptor‬نیز یاد میشود‪.‬‬
‫رابطه کواردینیشن را توسط خط تیر افاده مینمایند )‪ (‬که سمت تیر از طرف دونار به طرف اکسقپتور‬
‫متمایل است ‪ .‬مالیکولهای ‪ H 2 SO4 , SO3 , HNO3 , KNO3 , H3 PO4‬دارای رابطه اشتراکی یکطرفه میباشند‪.‬‬
‫‪F‬‬
‫‪H N H ‬‬ ‫‪H 1 ‬‬
‫‪ NH 41‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H N H ‬‬ ‫‪Al  F‬‬
‫گقف ی‬ ‫ک‬ ‫‪H‬‬ ‫‪F‬‬
‫نوت ‪ :‬تداخل دو اوربیتال یک الکترونی را با یک دیگر به نام رابط اشتراکی ساده و تداخل یک اوربیتقال‬
‫دو ا لکترونی بایک اوربیتال خالی را به نام رابطه اشتراکی کواردینیشن ویا رابطه یک طرفه یاد مینماید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تداخل دور اوربتال یک الکترونی‬ ‫تداخل اوربتال دو الکترونی بااوربیتال خالی‬
‫‪ -1‬تداخل یک اربیتال دو الکترونی را با یک اوربیتال خالی به کدام نام یاد میکنند؟‬

‫‪ )3‬رابطه دونار‪-‬اکسپتور ‪2 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )2‬رابطه کواردینیش‬ ‫‪ )1‬رابطه آیونی‬
‫‪ -2‬تداخل دو اربیتال یک الکترونی به کدام نام یاد میکنند؟‬
‫‪ )3‬رابطه دونار‪-‬اکسپتور ‪ )2‬اشتراکی ساده‬ ‫‪ )2‬رابطه کواردینیش‬ ‫‪ )1‬رابطه آیونی‬
‫‪ -3‬اگر جوره الکترون مشترک از طرف یک اتوم تهیه گردد رابطه میان عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬کوالنسی‬ ‫‪ )1‬کواردینیشی ‪ )2‬اشتراکی یکطرفه ‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬
‫‪ -2‬درکدام مرکبات ذیل رابطه کواردینیشی یافت میشود ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪H 2 SO4 )3‬‬ ‫‪HNO3 )2‬‬ ‫‪NH 4Cl )1‬‬
‫‪ -5‬مالیکول های ارتباط کواردینش دارند داری چگونه ساختمان اند؟‬
‫‪ )2‬مستوی مثلثاتی‬ ‫‪ )3‬فضایی‬ ‫‪ )2‬خطی‬ ‫‪ )1‬چهار سطحی‬
‫‪ .4‬رابطه فلزی‪ :‬عبارت از رابطه است که از ارر حرکت الکترون های آزاد در سطح فلز بوجود میآید ‪.‬‬
‫قطع روابط کیمیاوی‪ :‬برای قطع روابط کیمیاوی همان قدر انرری ضرورت است کنه بنرای تشنکیل آن آزاد‬
‫گردیده است‪ .‬روابط کیمیناوی بنه دو میخانیکینت قطنع میگنردد‪ .‬کنه عبنارت اسنت از ینک قطنع هومنولیتیکی‬
‫)‪ ( Hemolytic‬و دیگری قطع هترولیتیکی )‪ ( Hetrolytic‬است ‪.‬‬
‫قطع هومولتیکی‪ :‬الکترون هایی که در رابطه سهی بوده بی دو ات مرتبط تقسی شده و در نتیجه رادیکال‬
‫(‪ )Radical‬بوجود میآید ‪ .‬قطع هومولیتیکی در موجودیت نور‪ ،‬حرارت و یا تشعشع صورت میگیرد‪.‬‬
‫‪H H‬‬ ‫‪ H   H ‬‬
‫‪CH 3  CH 3  CH 3  CH 3‬‬ ‫مثالً‪:‬‬
‫قطع هترولیتکی‪ :‬قطع رابطه ای که در آن جوره الکترون های رابطه به یک اتوم الکترونگاتیف تعلق میگیرد ‪.‬‬
‫در نتیجه قطع هترولیتیکی آیون های مختلف الچارج بدست میآید‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪ CH 3  COO   H ‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬
‫‪ H   Cl ‬‬
‫‪H  Cl ‬‬
‫‪ .1‬قطع رابطه که در آن جوره الکترون های رابطه به یک اتوم الکترونیگاتیف تعلق میگیرد و آیون های دارای‬
‫چارج های مختلف تولید میگردد به کدام نام یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬قطع هترولیتیکی‬ ‫‪)1‬قطع هومولیتیکی‬
‫‪ .2‬کدام یکی از عوامل ذیل میتواند رابطه را بشکل هومولیتیکی قطع نماید؟‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬تشعشع‬ ‫‪ )2‬حرارت‬ ‫‪ )1‬نور‬
‫اشکال روابط کیمیاوی‪ :‬روابط کیمیاوی از نظر تداخل اروبیتال به دو دسته سیگما ‪ ،  ‬پای ‪  ‬تقسی‬
‫میگردد ‪:‬‬
‫اول‪ :‬رابطه سیگما ‪ : ‬در ارر تداخل اوربیتال ها بصورت مستقی و اعظمیروی یک خط ویا روی یک محنور‬
‫صورت میگیرد ‪ .‬روابط سیگما نسبت به سایر روابنط مسنتحک میباشند‪ .‬روابنط سنیگما میتوانند از تنداخل دو‬
‫تشکیل شود‪.‬‬ ‫‪P‬‬ ‫؛ و یا دو اوربیتال‬ ‫‪P‬‬ ‫؛ یا یک اوربیتال ‪ S‬و یک اوربیتال‬ ‫‪S‬‬ ‫اوربیتال‬
‫دوم‪ :‬روابط پای ‪ : ‬در ارر تداخل جانبی اوربیتال ها باالی ومحور ‪X‬تشکیل میگردد استحکام این روابنط‬
‫نسبت به رابطه سیگما ضعیف میباشد ‪ .‬روابط پای ‪ ‬میتواند از تداخل اور بیتال ‪P‬و یک اوربیتنال ‪P‬بنا ینک‬
‫تشکیل گردد‪.‬‬ ‫‪d‬‬ ‫اوربیتال‬
‫نوت‪ :‬باید گفت که در رابطه دوگانه بی اتوم ها یک رابطه آن سیگما ‪  ‬و یک رابطه آن پای ‪  ‬میباشد و‬
‫در رابطه سه گانه دو رابطه پای ‪  ‬و یک رابطه آن سیگما ‪  ‬میباشد‪.‬‬
‫‪NH 3‬‬
‫‪C2 H 2  H  C  C  H‬‬ ‫‪CO2  O  C  O‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪ 0‬‬
‫‪ 3‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪ 3‬‬
‫‪ .1‬چه نوع تداخل اوربیتال ها باعث تشکیل رابطه ‪ ‬میگردد‪:‬‬

‫‪ )2‬مستقی‬ ‫‪ )3‬مستقی و جانبی‬ ‫‪ )2‬اعظمی‬ ‫‪ )1‬جانبی‬
‫‪ .2‬طول کدام یکی از روابط اشتراکی زیر بیشتر است؟‬
‫‪ )2‬سه گانه‬ ‫‪ )3‬‬ ‫‪ )2‬‬ ‫‪ )1‬دوگانه‬
‫‪ .3‬نقطه ذوبان و نقطه غلیان کدام یکی از مرکبات ذیل بلند است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪NaF )3‬‬ ‫‪HF )2‬‬ ‫‪F2 )1‬‬
‫سواالت فصل ششم‬

‫‪ .1‬قوه جاذبه بی اتوم ها در یک مالیکول عبارت است از ؟‬
‫‪ )3 Chimichal Bond )2‬رابطه غیر کیمیاوی ‪1 )2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )1‬رابطه کیمیاوی‬
‫‪ .2‬چقدر انرری برای تشکیل رابطه ضرور است ؟‬
‫‪50 Calory‬‬ ‫‪20 Calory‬‬ ‫‪10 Calory‬‬ ‫‪5 Calory‬‬
‫‪mol )2‬‬ ‫‪mol )3‬‬ ‫‪mol )2‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .3‬نظریه تشکیل روابط کیمیاوی توسط کدام عال انکشاف داده شد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬لندون‬ ‫‪)2‬واندر والس‬ ‫‪)1‬لیویس‬
‫‪ .2‬طریقه نمایش اتوم ها ومالیکول ها که در آن الکترون های قشر والنسی با نقطه و جوره های الکترون های‬
‫مشترک رابطه توسط نقطه ویا خط بی دو اتوم قرار میگیرد به کدام یاد میشود‪:‬‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬ساختمان لیویس‬ ‫‪)1‬ساختار نقطهای‬
‫‪ .5‬رابطه دومیکه در بی دو اتوم در یک مالیکول به وجود میاید به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬فلزی‬ ‫‪)3‬کواردینیش‬ ‫‪)2‬پای‬ ‫‪)1‬سیگما‬
‫‪ .6‬رابطه اولی که در بی دو اتوم در یک مالیکول بوجود میاید به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬فلزی‬ ‫‪)3‬کواردینیش‬ ‫‪)2‬پای‬ ‫‪)1‬سیگما‬
‫‪ .7‬درکدام یکی از مالیکول های ذیل ساختار لیویس رس شده نمیتواند ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪N 2O )3‬‬ ‫‪NO2 )2‬‬ ‫‪H 2 SO4 )1‬‬
‫‪ .8‬والنس عبارت است از یک کلمه؟‬
‫‪)2‬التینی‬ ‫‪)3‬فارسی‬ ‫‪)2‬انگلیسی‬ ‫‪)1‬یونانی‬
‫‪ .9‬والنس از کدام کلمه گرفته شده است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Kosell‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Valantia )2‬‬ ‫‪Vlens )1‬‬
‫‪ .11‬کلمه ‪ Valantia‬به کدام یکی از معانی ذیل میباشد ؟‬

‫‪)2‬مول‬ ‫‪)3‬ظرفیت‬ ‫‪)2‬کثافت‬ ‫‪)1‬حج‬
‫‪ - . 11‬قوهای که باعث تشکیل رابطه کیمیاوی میگردد دارای کدام خاصیت ذیل است؟‬
‫‪ )2‬الکترودینامیکی‬ ‫‪ )3‬الکترومقناطیسی‬ ‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬الکتروستاتیکی‬
‫‪ .12‬رابطه آیونی بی چه نوع ذرات چارج دار برقرار میگردد؟‬
‫‪ )2‬ذرات مختلف العالمه‬ ‫‪ )3‬ذرات ه عالمه‬ ‫‪ )2‬آیونهای مثبت‬ ‫‪ )1‬آیونهای منفی‬
‫‪ .13‬سرحد بی رابطه اشتراکی کامل (غیر قطبی )و آیونی را کدام رابطه تشکیل میدهد ؟‬
‫‪)3‬رابطه اشتراکی قطبی ‪)2‬اشتراکی یکطرفه‬ ‫‪)2‬رابطه ایونی‬ ‫‪)1‬رابطه فلزی‬
‫‪ .12‬اگر الکترون ابر الکترون ها قسما از یک اتوم به اتوم دیگر منتقل گردد ‪ ،‬ای رابطه عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬رابطه آیونی‬ ‫‪)1‬رابطه اشتراکی قطبی ‪ )2‬رابطه غیر قطبی‬
‫‪ .15‬اگر الکترون ها به طور کامل از یک آیون به آیون دیگر منتقل گردد ‪ ،‬ای رابطه عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬رابطه آیونی‬ ‫‪ )2‬رابطه غیر قطبی‬ ‫‪)1‬رابطه قطبی‬
‫‪ .16‬به هراندازه که تفاوت الکترون نیگاتیویتی بی دو اتوم عناصر زیاد باشد به همان اندازه رابطه بی آن ؟‬
‫‪)2‬فلزی است‬ ‫‪ )3‬رابطه است‬ ‫‪ )2‬قطبی است‬ ‫‪)1‬غیر قطبی است‬
‫‪ .17‬رابطه که بر ارر مشترک گذاشت الکترون های قشر والنسی تشکیل میگردد چه نام دارد؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬رابطه اشتراکی‬ ‫‪ )2‬رابطه قطبی‬ ‫‪ )1‬رابطه آیونی‬
‫‪ .18‬اینکه ذرات با چارج مخالفالعالمه‪ ،‬همدیگر را جذب میکنند در کدام قانون بیان گردیده است؟‬
‫‪ )2‬قانون هوند‬ ‫‪ )3‬قانون کولمب‬ ‫‪ )2‬قانون اکتیت‬ ‫‪ )1‬قانون کرشهوف‬
‫‪ .19‬قوه جذب بی ذرات چارج دار مخالف العالمه نسبت به قوه دفع ذرات ه عالمه عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬بیشتر است ‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪)1‬کمتر است‬
‫‪ .21‬در مرکبات آیونی تعداد چارج های مثبت و منفی ؟‬
‫‪ )2‬چارج مثبت نسبت به منفی زیاد است‬ ‫‪)1‬مساوی‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬چارج منفی نسبت چارج مثبت زیاد است‬
‫‪ .21‬قوه جذب بی درات مرکبات آیونی عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬قوی است‬ ‫‪)1‬ضعیف است‬
‫‪ .22‬در کرستل های مرکبات غیر عضوی هر انیون توسط کدام ذرات احاطه میگردد؟‬
‫‪ )2‬انیون ها‬ ‫‪ )3‬کتیون ها‬ ‫‪ )2‬آیون ها‬ ‫‪ )1‬اتوم ها‬
‫‪ .23‬در کدام حالت ذیل مرکبات آیونی هادی برق میباشد ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪ )3‬حالت مذابه‬ ‫‪ )2‬حالت مایع‬ ‫‪)1‬حالت جامد‬
‫‪ .22‬نمک ها در حالت جامد تنها کدام نوع حرکت را دارد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬دایروی‬ ‫‪)2‬انتقالی‬ ‫‪)1‬اهتزازی‬
‫‪ .25‬فاصله بی هسته و اتومهای که باه مرتبط اند عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬طول شعاع‬ ‫‪ )2‬طول رابطه ‪)3‬طول هسته‬ ‫‪)1‬طول فاصله‬
‫‪ .26‬ساختمان الکترونی گازات نجیبه به کدام ساختمان ذیل مطابقت دارد‪:‬‬
‫‪nS 2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪nd 10 nf 14‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪nS 2 nd 10‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪nS 2 nP6‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .27‬عموما طول رابطه در بی اتوم های عناصر در مرکبات مختلف عبارت است از ؟‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪nm )2‬‬ ‫‪m )3‬‬ ‫‪nm )2‬‬ ‫‪nm )1‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪ .28‬جوره الکترونهای مشترک در رابطه کووالنسی چند اوربیتال را با چه نوع سپی اشغال میکند؟‬
‫‪ 1 )2‬اوربیتال با سپی مختلف‬ ‫‪ 1 )1‬اوربیتال با سپی یکسان‬
‫‪ 2 )2‬اوربیتال با سپی مختلف‬ ‫‪2 )3‬اوربیتال با سپی یکسان‬
‫‪ .29‬هایدروج مالیکولی نسبت به هایدروج اتومیدر کدام سطح انرری قرار دارد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬پائی تر است‬ ‫‪)1‬بلند تر است‬
‫‪ .31‬اگر دو عنصر با تفاوت الکترونیگاتیویتی بلندتر از ‪1.7‬باشد چه نوع رابطه را برقرار مینمایند؟‬
‫‪ )2‬آیونی‬ ‫‪ 51% )3‬قطبی‬ ‫‪ )2‬غیر قطبی‬ ‫‪ )1‬قطبی‬
‫‪ .31‬اگر تفاوت الکترونیگاتیف بی دو اتوم در یک مالیکول ‪ 1‬الی ‪ 1.7‬باشد ربطه میان آنها ؟‬
‫‪ %81 )2‬آیونی و ‪ %21‬اشتراکی‬ ‫‪ %51 )1‬آیونی و ‪ %51‬اشتراکی‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪% 91)3‬آیونی و ‪%11‬ا‬
‫‪ .32‬تشکیل شبکه های کرستالی تو ام با ‪ . . . . . . .‬انرری صورت میگیرد ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬با آزاد شدن انرری ‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬با گرفت انرری‬
‫‪ .33‬انرری شبکه کرستالی عبارت از مقداری انرری است که در هنگام تشکیل یک مول ماده کرستالی از ‪. . . . . .‬‬
‫گازی آن آزاد میگردد ؟‬
‫‪ )2‬انرری‬ ‫‪ )3‬آیون های منفی‬ ‫‪ )1‬آیونهای مثبت و منفی ‪ )2‬آیون های مثبت‬
‫و‬ ‫‪ENCa  1ev‬‬ ‫‪ .32‬بی اتوم های عناصر کلسی و برومی چه نوع رابطه برقرار میشود‪ ،‬در صورتیکه‬
‫باشد؟‬ ‫‪EN Br  2.96ev‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬غیراشتراکی‬ ‫‪ )2‬اشتراکی غیرقطبی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی قطبی‬

‫‪ .35‬با ازدیاد چارج ها مقدار انرری شیکه کریستالی ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬زیاد میگردد‬ ‫‪)2‬تغیر نمینماید‬ ‫‪)1‬ک میگردد‬
‫‪ .36‬با زیاد شدن تعداد روابط بی دو اتوم در مالیکول طول روابط آن ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬ک میشود ‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )1‬زیاد میشود‬
‫‪ .37‬طول رابطه با انرری تناسب ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬رابطه ندارد‬ ‫‪ )1‬مستقی دارد ‪ )2‬معکوس دارد ؟‬
‫‪ .38‬در کدام حالت ذیل تفاوت الکترونیاتیویتی رابطه غیر قطبی است ‪:‬‬
‫‪ )2‬از ‪ 1.5‬الی ‪1‬‬ ‫‪ )3‬از ‪ 1‬الی ‪1.5‬‬ ‫‪ )2‬از ‪ 1.7‬الی ‪2‬‬ ‫‪ )1‬از ‪ 1‬الی ‪2‬‬
‫عبارت است از؟‬ ‫‪HF‬‬ ‫‪ .39‬رابطه میان اتوم هایدروج و فلوری در مالیکول‬
‫باشد ‪).‬‬ ‫‪ EN  H‬و ‪EN  F‬‬ ‫(در صورتیکه‬
‫‪4ev‬‬ ‫‪2.1ev‬‬
‫‪)2‬اشتراکی یکطرفه‬ ‫‪ )3‬غیر قطبی است‬ ‫‪)2‬آیونی‬ ‫‪ )1‬اشتراکیی قطبی‬

‫‪ .21‬اگر تفاوت الکترونیگاتیویتی بی دو اتوم صفر ویا کمتر از ‪ 1.5‬باشد ؟‬
‫‪)2‬کواردینیت کوالنت است‬ ‫‪ )3‬غیر قطبی است‬ ‫‪)2‬قطبی است‬ ‫‪ )1‬اشتراکی است‬
‫‪ EN  Cs‬و ‪EN  F‬‬
‫‪4ev‬‬ ‫‪0.7ev‬‬
‫عبارت است از؟ (در صورتیکه‬ ‫‪CsF‬‬ ‫‪ .21‬رابطه میان اتوم سیزی و فلوری در مالیکول‬
‫باشد)‬
‫‪)2‬کواردینیت کوالنت است‬ ‫‪)3‬فلزی‬ ‫‪)2‬قطبی است‬ ‫‪)1‬آیونی‬
‫‪ .22‬بی اتوم های عناصر ‪ Ag‬و ‪ S‬چه نوع رابطه بر قرار میشود‪ ،‬در صورتیکه‬
‫‪ EN Ag  1.93ev , ENS  2.58ev‬باشد؟‬
‫‪ 51 )3‬فیصد اشتراکی ‪ )2‬اشتراکی قطبی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی غیرقطبی ‪ )2‬آیونی‬
‫‪ .23‬تداخل یک اربیتال دو الکترونی را با یک اوربیتال خالی به کدام نام یاد میکنند؟‬
‫‪ )3‬رابطه دونار‪-‬اکسپتور ‪2 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )2‬رابطه کواردینیش‬ ‫‪ )1‬رابطه آیونی‬
‫‪ .22‬اگر جوره الکترون مشترک از طرف یک اتوم تهیه گردد رابطه میان عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬کوالنسی‬ ‫‪ )1‬کواردینیشی ‪ )2‬اشتراکی یکطرفه ‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬
‫‪ .25‬درکدام مرکبات ذیل رابطه کواردینیشی یافت میشود ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪H 2 SO4 )3‬‬ ‫‪HNO3 )2‬‬ ‫‪NH 4Cl )1‬‬
‫‪ .26‬در مورد هایبرید و زاویه والنسی آب کدام عبارت ذیل درست است؟‬
‫‪SP3  107‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP3  180‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SP3  104.5‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP3  109.5 )1‬‬
‫‪ .27‬مالیکول های ارتباط کواردینش دارند داری چگونه ساختمان اند؟‬

‫‪ .29‬تداخل دو اوربیتال یک الکترونی را با یک دیگر به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬رابطه آیونی‬ ‫‪)1‬رابطه اشتراکی ساده ‪)2‬رابطه کواردینشی‬
‫‪ .51‬روابط کیمیاوی به چند میخانیکیت (چند قس ) قطع میگردد ؟‬
‫‪)2‬چهار قس‬ ‫‪)3‬دو قس‬ ‫‪ )2‬سه قس‬ ‫‪ )1‬یک قس‬
‫‪ .51‬در ارر قطع هومولتیکی یکی از ذرات ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪ )2‬رادیکال‬ ‫‪ )3‬ایون های مختلف‬ ‫‪)2‬آیون های منفی‬ ‫‪ )1‬آیون های مثبت‬
‫‪ .52‬اجسام از نگاه ساختمان اتومیو مالیکولی و داشت فاصله بی آنها در حالت ذیل وجود دارند‪:‬‬
‫‪ )2‬اجسام یخ شده‪ ،‬خاکستر شده و زغال شده‬ ‫‪ )1‬گاز‪ ،‬مایع و جامد‬
‫‪ )2‬بحرها‪ ،‬جهیل ها و ابحار‬ ‫‪ )3‬بشکل هوا‪ ،‬گازات و مخلوط بعضی از گازات‬
‫‪ .53‬نقطه ذوبان و نقطه غلیان کدام یکی از مرکبات ذیل بلند است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪NaF‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪HF‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪F2 )1‬‬
‫‪ .52‬قطع رابطه که در آن جوره الکترون های رابطه به یک اتوم الکترونیگاتیف تعلق میگیرد و آیون های دارای‬
‫چارج های مختلف تولید میگردد به کدام نام یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬قطع هترولیتیکی‬ ‫‪)1‬قطع هومولیتیکی‬
‫‪ .55‬هرذره دارای الکترون طاق بوده که همچو ذرات را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬رادیکال‬ ‫‪ )2‬قطع هترولیتیکی‬ ‫‪)1‬قطع هومولیتیکی‬
‫‪ .56‬کدام یکی از عوامل ذیل میتواند رابطه را بشکل هومولیتیکی قطع نماید؟‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬تشعشع‬ ‫‪ )2‬حرارت‬ ‫‪ )1‬نور‬
‫فصل هفتم‬
‫ساختمان مالیکولی و قطبیت آنها‬
‫اتوم مرکزی در مالیکول ها‬
‫اتومهای که بلند تری نمبر اکسیدیش مثبت و والنس را در مالیکول مرکب دارا باشنند بنه ننام اتنوم مرکنزی یناد‬
‫میشوند‪ .‬ای اتومها میتواند رابطه آیونی‪ ،‬رابطه اشتراکی و یا رابطه اشتراکی یک طرفه را با اتوم های عناصر دیگر‬
‫بر قرار نمایند‪.‬‬
‫رابطه آیونی دارای تناظر کروی بوده ازی سبب رابطه آیونی بدون جهت میباشد‪.‬‬
‫تیوری ساختمان هندسی مالیکول های ساده و کمتر دقی در سال ‪ 1204‬م توسط سقوویک و پقاولی‬
‫پیشنهاد گردید‪.‬‬
‫هایبریدیزیشن ‪ : Hibridization ‬از کلمه یونانی ‪  Hibrid ‬گرفته شده و به معنای اختالط خون بوده یعنی نسنلی‬
‫که از دو نسل مختلف حاصل شده باشد و در اینجا عبارت از اختالط دو و یا چندی اوربیتال اتومیمختلف بوده کنه‬
‫دو و یا چندی اوربیتال هایبریدی جدید را به میان میآورد‪.‬‬
‫اوربیتال های ‪ s, p, d , f‬ابتدا ه ارزش نیستند اما زمانیکه که با هن هایبریند کنردن هن ارزش میشنود و این‬
‫موضوع توسط علمای هر یک ‪ Clester‬و ‪ Pamling‬توضیح گردید ‪.‬‬
‫در هایبریدیزیش اوربیتال های اتومییک مقدار انرری به مصرف رسیده بنابرای اوربیتنال هنا بنی ربنات بنه نظنر‬
‫میرسد ‪ .‬اما در ارنای تشکیل رابطه انرری را از دست داده ربات الزمه را حاصل مینماید‪.‬‬
‫انواع هایبرید‪ :‬هایبرید به سه نوع است که عبارت است از‪:‬‬
‫با ه تداخل مینماید ‪ SP‬هایبرید را تشکیل میدهد و‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ SP‬هایبرید‪ :‬زماینکه یک اوربیتال ‪ S‬و یک اوربیتال‬
‫‪1‬‬
‫میباشد و زاویه بی آن مساوی به ‪ 180‬درجه‬ ‫با ه مساوی بوده و مقدار آن‬ ‫‪P‬‬ ‫سه اوبیتال ‪ S‬سه اوربیتال‬
‫‪2‬‬
‫مثالً‪:‬‬
‫‪180‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪SP  Hybrid‬‬
‫بوجود میآید که در نتیجه سه اوربیتال جدید تشکیل‬ ‫اوربیتا ‪P‬‬ ‫‪ :‬از ارر تداخل یک اوبیتال ‪ S‬و دو‬ ‫‪SP 2‬‬ ‫هایبرید‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪120‬درجه میباشد ‪.‬‬ ‫میباشد ‪ .‬زاویه بی آن‬ ‫‪P‬‬ ‫و سه اوربیتال‬ ‫‪S‬‬ ‫میگردد و سه اوربیتال‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪120‬‬

‫‪SP2  Hybrid‬‬
‫‪P‬بوجود میآیقد و در نتیجقه چهقار‬ ‫‪S‬و سه اوربیتال‬ ‫سوم‪SP3 :‬هایبرید ‪ :‬از اثر تداخل یک اوربیتال‬
‫‪1 S‬میباشد زاویقه بقین شقان‬ ‫‪P‬و سهم اوربیتال‬ ‫‪3‬‬
‫اوربیتال جدید تشکیل میشود که سهم اوربیتال‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ 109.5‬میباشد ‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫‪9.5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪SP3  Hybrid‬‬

‫‪ .1‬اتوم مرکزی در یک مالیکول باید کدام خواص را دارا باشد؟‬

‫‪ )2‬والنس‬ ‫‪ )1‬بلندتری نمبر اکسیدیش مثبت‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬نمبر اکسیدیش منفی‬
‫‪ .2‬تیوری ساختمان هندسی مالیکول های ساده و کمتر دقیق توسط کدام علما پیشنهاد گردید؟‬
‫‪ )2‬پاولی و نایهول‬ ‫‪ )3‬سژویک و پاولی‬ ‫‪ )1‬سژویک و ریلیسپی ‪ )2‬ریلیسپی و نایهول‬
‫‪ .3‬ساختمان مالیکولی آیونهای ‪ SO42‬و ‪ SO32‬چه نوع اند؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تترا هیدرال‬ ‫‪ )2‬دای پیرامید‬ ‫‪ )1‬اوکتاگونال‬
‫‪ Hybrid . 2‬یک کلمه ؟‬
‫‪)2‬یونانی‬ ‫‪)3‬فارسی‬ ‫‪)2‬انگلیسی‬ ‫‪)1‬التینی‬
‫‪ Hybrid .5‬به یکی از معانی ذیل است ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوات‬ ‫‪)1‬اختالط خون ‪)2‬نامساوات‬
‫‪ .6‬در مالیکول ‪ SO3‬اتوم سلفر دارای کدام نوع هایبرید میباشد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP )1‬‬
‫‪ .7‬در نتیجه تداخل یک اوربیتال ‪ S‬و سه اوربیتال ‪ P‬کدام نوع هایبرید بوجود میآید ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP )1‬‬
‫‪ .8‬در گروپ کاربونیل رابطه بی کارب و اکسیج از کدام نوع رابطه ذیل میباشد؟‬
‫‪ )2‬ه درست است‬ ‫‪ )3‬دو ‪ ‬و دو ‪‬‬ ‫‪ )2‬یک ‪ ‬و دو ‪‬‬ ‫‪ )1‬یک ‪ ‬و یک ‪‬‬
‫‪ .9‬کدام رابطه ذیل در مورد زاویه والنسی اوربیتال های هایبرید شده درست است‪:‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪SP  104‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP  109.5‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SP  109.5‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP  60 )1‬‬
‫‪ .11‬کدام مرکب ذیل دارای مالیکول خطی نمیباشند‪:‬‬
‫‪C2 H 2 )2‬‬ ‫‪CO2 )3‬‬ ‫‪SnCl2 )2‬‬ ‫‪BeCl2 )1‬‬
‫‪ .11‬رابطه دو گانه متشکل است از‪:‬‬
‫‪ )2‬یک رابطه ‪ ‬و دو رابطه ‪‬‬ ‫‪ )1‬یک رابطه ‪ ‬و یک رابطه ‪‬‬
‫‪ )2‬یک رابطه ‪ ‬و دو رابطه‬ ‫‪ )3‬دو رابطه ‪‬‬
‫نوع هایبریدیزیشن و اشکال هندسی مالیکولها ‪:‬‬
‫ساحه الکترونی ‪ :‬هر رابطه یگانه ‪ ،‬دوگانه ‪ ،‬سه گانه و یا جوره الکترون آزاد در اطراف اتوم مرکزی ینک سناحه‬
‫الکترونی محسوب میشود ‪.‬‬
‫یک ساحه الکترونی‪:‬مالیکولهای که دارای دو ساحه الکترونی در اطراف اتوم مرکزی خود است‪ .‬ننوع هایبریند‬
‫آن ‪ SP  Hybrid‬بوده مالیکول های آن شکل خطی ‪ ،‬زوایه والنسی آن ‪ 114‬درجه بوده و میباشد ‪.‬‬
‫‪( BeCl2 , ZnBr2 , CdCl2 , MgBr2 , C2 H 2 , CO2 ) :‬‬ ‫مثال‬

‫‪ .1‬در مالیکول آب )‪ ( H 2O‬اطراف اتوم اکسیجن چند ساحه الکترونی موجود است ؟‬
‫‪ 1 )0‬ساحه‬ ‫‪ 0 )3‬ساحه‬ ‫‪ 3 )2‬ساحه‬ ‫‪)1‬دو ساحه‬
‫‪ .2‬در مالیکول گاز میتان ) ‪ (CH 4‬اطراف اتوم کاربن چند ساحه الکترونی موجود است ؟‬
‫‪ 1 )0‬ساحه‬ ‫‪ 0 )3‬ساحه‬ ‫‪ 3 )2‬ساحه‬ ‫‪)1‬دو ساحه‬
‫سه ساحه الکترونی ‪ :‬اگر به اطراف اتوم مرکزی یک مالیکول سه ساحه الکترونی موجود باشد‬
‫ساختمان مسطح یا مثلثی را دارا بوده زاویه بین اربیتالهای آن ‪ 120‬و نوع هایبرید اتوم مرکزی در آن‬
‫است‪.‬‬ ‫‪SP2 Hybrid‬‬
‫‪SO3‬‬ ‫‪BF3‬‬ ‫‪SnCl2‬‬

‫‪O‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪Sn‬‬
‫‪O SP‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪Cl‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 120‬‬ ‫‪SP2  120‬‬
‫چهار ساحه الکترونی ‪ :‬اگر در اطراف اتوم مرکزی چهار ساحه الکترونی موجود باشد شکل هندسی‬
‫مالیکول تیتراگونال (چهار وجهی) میباشد ‪ .‬نوع هایبرید آن ‪ SP3 Hybrid‬بوده و با سه حالت ذیل روبرو‬
‫میشویم ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫مالیکولهای که دارای روابط کواردینیشن (رابطه اشتراکی یکطرفه) است ساختمان این مالیکولها نیز تترا‬
‫هایدرال یا چهار وجهی میباشد ‪.‬‬
‫پنج ساحه الکترونی ‪ :‬اگر در اطراف اتوم مرکزی پنج ساحه الکترونی موجود باشد در آن صورت‬
‫بوده ‪ .‬ساختمان هندسی آن شش وجهی بوده ‪ ،‬زاویه های والنسی‬ ‫‪SP 3d 2  hybrid‬‬ ‫هایبرید آن‬
‫‪PCl 5‬‬ ‫مساوی به ‪ 91‬و ‪ 121‬درجه میباشد‪ .‬مثالً ساختمان مالیکولی مرکب‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪Cl‬‬
‫‪Cl‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪PCl5 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Cl‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Cl‬‬
‫‪‬‬ ‫م ک ی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪Cl‬‬
‫‪‬‬
‫مالیکول های هشت وجهی ‪ :‬اگر در اطراف اتوم مرکزی ساحه الکترونی موجود باشد هایبرید آن و‬
‫و ‪ 90‬میباشد‪.‬‬ ‫‪90‬‬ ‫ساختمان فضای آن اکتاهایدرال (هشت وجهی ) بوده و زاویه والنسی آن‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫‪SF6 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪S‬‬ ‫م ک ی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪F‬‬
‫‪‬‬
‫مالیکول های ده وجهی ‪:‬هرگاه در اطراف اتوم مرکزی ساحه الکترونی موجود باشد هایبرید آن‬
‫‪90‬‬ ‫بوده و ساختمان فضای آن دیکاهایدرال (ده وجهی ) بوده و زاویه والنسی آن نیز‬ ‫‪SP3d 3  Hybrid‬‬
‫و ‪ 72‬میباشد‪.‬‬
‫‪F‬‬ ‫م ک ی‬
‫‪F‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪IF7‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪F‬‬
‫دای پول مومنت (مالیکول های دو قطبی) ‪ :‬دای پول مومنت عبارت است از حاصل ضقرب چقار‬
‫‪q‬‬ ‫قسمیو فاصله چارج های قسمیاز همدیگر میباشد ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪Cl‬‬
‫‪L‬‬
‫‪  qL‬‬
‫چارج های قسمیمالیکول را نشان میدهد ‪.‬‬ ‫‪q‬‬ ‫طول رابطه ‪،‬‬ ‫‪L‬‬ ‫در فورمول فوق ‪ ‬دای پول مومنت ‪،‬‬
‫واحد اندازه گیری دای پول مومنت ‪ :‬واحد اندازه گیری دای پول مومنت دبای ( ‪ ) Debye‬است‪.‬‬
‫طوریکه یک دبای در سیستم و قرار ذیل است ‪.‬‬
‫‪1D  1018 esu  cm  cgs‬‬
‫‪1D  0.33 1029 Cb  m  MKS‬‬
‫‪ .‬مثال ‪ :‬هرگاه در یک الکترون قطبی مقدار چارج های قسمی ‪ 4.8 1010 esu‬و فاصله بین شان ‪ 1A‬باشد‬
‫‪ .‬مومنت قطبی مالیکول را در یابید ‪.‬‬
‫‪  qr‬‬
‫‪q  4.8 1010 esu ‬‬
‫‪   4.8 1010 esu 108 cm‬‬
‫‪r  1A  108 cm ‬‬
‫‪   4.8 1010 108 esu  cm‬‬
‫?‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪1Debie‬‬
‫‪   4.8Debie‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .‬مثال ‪ :‬هرگاه در یک الکترون قطبی مقدار چارج قسمی ‪ 1010 esu‬و فاصله بین شان ‪ 3A‬باشد ‪.‬‬
‫مومنت قطبی مالیکول را در یابید ‪.‬‬
‫‪q  1010 esu‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪  q  l  1010 esu  3 108 cm‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 1018 esu  cm  3D‬‬
‫‪l  3 A  108 cm ‬‬
‫?‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1Deby‬‬
‫‪‬‬
‫و چارج قسمیآن ‪ 0.5 1010 esu‬است‪.‬‬ ‫‪2.5D‬‬ ‫‪ .‬مثال ‪ :‬در یک مالیکول دو قطبی ‪ ،‬دای پول مومنت آن‬
‫طول رابطه آن را دریافت نمائید ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2.5 1018 esu  cm‬‬
‫‪q  0.5 1010 esu ‬‬ ‫‪  q l  l ‬‬ ‫‪l ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪q‬‬ ‫‪0.5 1010 esu‬‬
‫‪  2.5D‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ l  5 108  cm  5 A‬‬
‫?‪l ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1A0  108 cm‬‬

‫نوت ‪:‬‬
‫‪1A0  1010 m‬‬
‫تمرینات فصل هفتم‬

‫‪ .1‬اتوم مرکزی در یک مالیکول باید کدام خواص را دارا باشد؟‬
‫‪ )2‬والنس‬ ‫‪ )1‬بلندتری نمبر اکسیدیش مثبت‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬نمبر اکسیدیش منفی‬
‫‪ .2‬اگر جوره الکترون رابطه وی مالیکول اوربیتالی را با داشت انرری پائی اشغال نماید در ای صورت کدام رابطه‬
‫تشکیل میگردد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬رابطه کولنت‬ ‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪)1‬رابطه آیونی‬
‫‪ .3‬ات های مرکز در مالیکول ها روابط ذیل را میتوانند به ات های عناصر ذیل برقرار کنند؟‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬آیونی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی یک طرفه ‪ )2‬اشتراکی‬
‫‪ .2‬رابطه آیونی دارای چی نوع تناظر میباشد ؟‬
‫‪)2‬بدون تناظر‬ ‫‪)3‬تناظر مربعی‬ ‫‪)2‬تناظر کروی‬ ‫‪)1‬تناظر مثلثی‬
‫‪ .5‬رابطه آیونی دارای کدام جهت میباشد ؟‬
‫‪)2‬جهت آن به سمت راست‬ ‫‪)1‬بدون جهت‬
‫‪)2‬جهت آن به سمت راست و چپ میباشد ‪.‬‬ ‫‪)3‬جهت به سمت چپ است‬
‫‪ .6‬مالیکول بیریلی کلوراید ) ‪ ( BeCl2‬خطی بوده و دای پول مومنت آن چند مساوی به چند است ؟‬
‫‪ )2‬دو‬ ‫‪)3‬سه‬ ‫‪ )2‬یک‬ ‫‪)1‬صفر‬
‫ساختمان مالیکولی زایوی مسطح را دارا بوده و دای پول مومنت آن عبارت است از ؟‬ ‫‪SnCl2‬‬ ‫‪ .7‬مالیکول‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪ )3‬خالف صفر‬ ‫‪ )2‬صفر‬ ‫‪6)1‬‬
‫‪ .8‬تیوری ساختمان هندسی مالیکول های ساده و کمتر دقیق توسط کدام علما پیشنهاد گردید؟‬
‫‪ )2‬پاولی و نایهول‬ ‫‪ )3‬سژویک و پاولی‬ ‫‪ )1‬سژویک و ریلیسپی ‪ )2‬ریلیسپی و نایهول‬
‫‪ .9‬اگر به اطراف اتوم مرکزی مالیکول مرکبات سه جوره الکترون قرار داشته باشد زاویه بی آنها چند درجه است؟‬
‫‪ 119 )2‬درجه‬ ‫‪112.5 )3‬درجه‬ ‫‪ 121 )2‬درجه‬ ‫‪ 191 )1‬درجه‬
‫‪ .10‬کدام یکی از مرکبات ذیل دارای مالیکول مسطح یا مستوی مثلثاتی میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪NO2 SO2 )3‬‬ ‫‪SCl2 )2‬‬ ‫‪CH 2  CH 2 )1‬‬
‫‪ .11‬ساختمان مالیکولی آیونهای ‪ SO42‬و ‪ SO32‬چه نوع اند؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تترا هیدرال‬ ‫‪ )2‬دای پیرامید‬ ‫‪ )1‬اوکتاگونال‬
‫‪ .12‬زاویه والنسی در مرکب ‪ BeF2‬چند است؟‬

‫‪109.5 )2‬‬ ‫‪95.5 )3‬‬ ‫‪120 )2‬‬ ‫‪180 )1‬‬
‫‪ .13‬مرکب ) ‪ ( PCl5‬پنج ساحه الکترونی داشته و دارای کدام نوع ساختمان میباشد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬ترای گونال پیرامید ‪ )2‬پنتا گونال بای پیرامید ‪)3‬پنتا گونال‬
‫‪ .12‬در ای مرکب ‪ IF7‬کدام ساختمان الکترونی دیده میشود ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬پنتا گونال بای پیرامید ‪)3‬پنتا گونال‬ ‫‪)1‬ترای گونال پیرامید‬
‫چند در جه است ؟‬ ‫) ‪( PCl5‬‬ ‫‪ .15‬زاویه والنسی در ای مرکب‬
‫‪90,180 )2‬‬ ‫‪90, 72 )3‬‬ ‫‪90,90 )2‬‬ ‫‪90,120 )1‬‬
‫کدام ساختمان الکترونی دیده میشود ؟‬ ‫‪SF6‬‬ ‫‪ .16‬در ای مرکب‬

‫‪ )2‬تترا گونال بای پیرامید‬ ‫‪ )2‬پنتا گونال بای پیرامید ‪)3‬پنتا گونال‬ ‫‪)1‬ترای گونال پیرامید‬
‫چند درجه است ؟‬ ‫مرکب ‪SF6‬‬ ‫‪ .17‬زاویه والنسی در ای‬
‫‪90,180 )2‬‬ ‫‪90, 72 )3‬‬ ‫‪90,90 )2‬‬ ‫‪90,120 )1‬‬
‫‪ CH 4 , H 2O, NH3 .18‬ای مرکبات دارای کدام نوع هایبرید میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP )1‬‬
‫‪ .19‬الکترونیگاتیویتی عناصر سبب تشکیل کدام روابط میگردد ؟‬

‫‪ )2‬آیونی‬ ‫‪ )3‬قطبی‬ ‫‪ )2‬غیر قطبی‬ ‫‪)1‬اشتراکی‬
‫‪ .21‬اگر الکترون ها بطور مساوی توسط هردو هسته های اتوم جذب گردد ای رابطه عبارت است از ؟‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪Non Polar )3‬‬ ‫‪)2‬غیر قطبی‬ ‫‪)1‬قطبی‬
‫‪ .21‬رابطه که در دو انجام آن چارج های قسمیمثبت ومنفی وجود دارد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪Non Polar )3‬‬ ‫‪Polar Bond‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬قطبی‬
‫‪ .22‬مالیکول های دارای روابط قطبی باشد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1 )2‬و‪3‬‬ ‫‪Dipole )3‬‬ ‫‪)2‬روابط قطبی‬ ‫‪)1‬مالیکوهای قطبی‬
‫‪ .23‬حاصل ضرب چارجهای قسمیو فاصله چارجهای قسمیاز همدیگر عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رابطه فلزی‬ ‫‪ )3‬غیر قطبی‬ ‫)دای پول مومنت دوقطبی ‪ )2‬روابط دو قطبی‬
‫‪ .22‬یک دی بای )‪ ( Debbi‬مساوی به ؟‬
‫‪1018 sec cm )2‬‬ ‫‪1.1018 esu  m )3‬‬ ‫‪1018 esu  cm )2‬‬ ‫‪1018 esu  cm )1‬‬
‫‪ .25‬اگر در اطراف هسته اتوم مرکزی جوره الکترون آزاد موجود نباشد شکل مالیکول مذکور عبارت است از ؟‬
‫‪)3‬غیر قطبی‬ ‫‪)3‬قطبی‬ ‫‪)2‬آیونی‬ ‫‪)1‬خطی‬
‫‪ . 26‬کدام یکی از مالیکول های ذیل غیر قطبی است ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪CO2 )3‬‬ ‫‪BCl3 )2‬‬ ‫‪CCl4 )1‬‬
‫‪ . 27‬اگر در اطراف هسته اتوم مرکزی جوره الکترون آزاد موجود باشد شکل مالیکول مذکور عبارت است از ؟‬
‫‪)3‬غیر قطبی‬ ‫‪)3‬قطبی‬ ‫‪)2‬آیونی‬ ‫‪)1‬خطی‬
‫بخش هایبرید‬
‫‪ .28‬در ارر تداخل مستقی اوربیتالها کدام یکی از روابط ذیل تشکیل میگردد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫) ‪(‬‬ ‫‪ )2‬پای‬ ‫‪ )1‬سیگما ) ‪(‬‬
‫‪ .29‬کدام جوره از اوربیتال های ذیل نمیتوانند رابطه ‪ ‬را تشکیل دهند‪:‬‬
‫‪PP‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪d d‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S S‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .31‬در کدام حالت تداخلی ذیل رابطه اشتراکی بشکل ‪ ‬تشکیل میگردد؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬جانبی‬ ‫‪ )2‬اعظمی‬ ‫‪ )1‬مستقی‬
‫‪ .31‬در مرکب ‪ 1, 2  pentadiene‬چند رابطه سگما و چند رابطه ‪ ‬موجود است؟‬
‫‪5 , 10‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2 , 12‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2 , 14‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪5 , 4‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 32‬رابطه سیگما ) ‪ (‬نسبت به رابطه پای ) ‪ (‬؟‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬مستحک است‬ ‫‪ )2‬رابت است‬ ‫‪)1‬غیر مستحک‬
‫‪ .33‬رابطه سه گانه متشکل از‪:‬‬
‫‪ )2‬دو ‪ ‬و یک ‪‬‬ ‫‪)3‬یک ‪ ‬و دو‬ ‫‪ )2‬یک ‪ ‬و سه ‪‬‬ ‫‪ )1‬یک ‪ ‬و سه ‪‬‬
‫‪ .32‬زاویه والنسی در مرکب ‪ BeF2‬چند است؟‬
‫‪109.5‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪95.5‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪)1‬‬
‫یک کلمه ؟‬ ‫‪Hybrid‬‬ ‫‪. 35‬‬
‫‪)2‬یونانی‬ ‫‪)3‬فارسی‬ ‫‪)2‬انگلیسی‬ ‫‪)1‬التینی‬
‫‪ Hybrid .36‬به یکی از معانی ذیل است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوات‬ ‫‪)2‬نامساوات‬ ‫‪)1‬اختالط خون‬
‫چند درجه است ؟‬ ‫‪SP  Hybrid‬‬ ‫‪ .37‬زاویه والنسی در‬
‫‪ 91)2‬درجه‬ ‫‪ 181 )3‬درجه‬ ‫‪ 225 )2‬درجه‬ ‫‪ 361 )1‬درجه‬
‫‪ . 38‬شکل ساختمان هندسی ‪ SP  Hybrid‬عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪ )3‬مثلثی‬ ‫‪ )2‬چهار وجهی‬ ‫‪ )1‬خطی‬
‫‪ .39‬مثال های ‪ SP  Hybrid‬را در کدام یکی از عناصر ذیل میتوان در یافت نمود ؟‬
‫‪ )2‬تمام جوابات‬ ‫‪C2 H 2 )3‬‬ ‫‪Zn , Be )2‬‬ ‫‪Hg , Cd )1‬‬
‫چند است ؟‬ ‫‪SP  Hybrid‬‬ ‫‪ . 21‬سه اوربیتال ‪ P‬و ‪ S‬در‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪S  ,P ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S  , P  )3‬‬ ‫‪S  , P  )2‬‬ ‫‪S  , P  )1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ . 21‬زاویه والنسی در ‪ SP2  Hybrid‬چند درجه است ؟‬
‫‪ 91)2‬درجه‬ ‫‪ 181 )3‬درجه‬ ‫‪121 )2‬درجه‬ ‫‪ 361 )1‬درجه‬
‫‪ . 22‬در مالیکول ‪ BF3‬اتوم بورون دارای کدام نوع هایبرید میباشد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP )1‬‬
‫‪ . 23‬در مالیکول ‪ SO3‬اتوم سلفر دارای کدام نوع هایبرید میباشد؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP )1‬‬
‫‪ .22‬سه اوربیتال ‪ P‬و ‪ S‬در ‪ SP2  Hybrid‬چند است ؟‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪S  ,P ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S  , P  )3‬‬ ‫‪S  , P  )2‬‬ ‫‪S  , P  )1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ .25‬ایتلی ) ‪ ( H 2C  CH 2‬دارای کدام نوع هایبرید میباشد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .26‬در نتیجه تداخل یک اوربیتال ‪ S‬و سه اوربیتال ‪ P‬کدام نوع هایبرید بوجود میآید ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 27‬زاویه والنسی در ‪ SP3  Hybrid‬چند درجه است ؟‬
‫‪ 119.5)2‬درجه‬ ‫‪ 181 )3‬درجه‬ ‫‪121 )2‬درجه‬ ‫‪ 361 )1‬درجه‬
‫‪ . 28‬سه اوربیتال ‪ P‬و ‪ S‬در ‪ SP3  Hybrid‬چند است ؟‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪S  ,P ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪S  , P  )3‬‬ ‫‪S  , P  )2‬‬ ‫‪S  , P  )1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ .29‬مالیکول های میتان ‪ CH 4‬و تترا کلورومیتان ‪ CCl4‬دارای کدام نوع هایبرید میباشد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫) ‪SP3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .51‬در گروپ کاربونیل رابطه بی کارب و اکسیج از کدام نوع رابطه ذیل میباشد؟‬
‫‪ )2‬ه درست است‬ ‫‪ )3‬دو ‪ ‬و دو ‪‬‬ ‫‪ )2‬یک ‪ ‬و دو ‪‬‬ ‫‪ )1‬یک ‪ ‬و یک ‪‬‬
‫‪ . 51‬مالیکول های آمونیا ‪ NH 3‬و آب ‪ H 2O‬دارای کدام نوع هایبرید میباشد ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪SP3 )3‬‬ ‫‪SP 2 )2‬‬ ‫‪SP‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .52‬کدام رابطه ذیل در مورد زاویه والنسی اوربیتال های هایبرید شده درست است‪:‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪SP  104‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP  109.5‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SP  109.5‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SP  60 )1‬‬
‫‪ .53‬کدام مرکب ذیل دارای مالیکول خطی نمیباشند‪:‬‬
‫‪C2 H 2 )2‬‬ ‫‪CO2 )3‬‬ ‫‪SnCl2 )2‬‬ ‫‪BeCl2 )1‬‬
‫‪ .52‬رابطه دو گانه متشکل است از‪:‬‬

‫‪ )2‬یک رابطه ‪ ‬و دو رابطه ‪‬‬ ‫‪ )1‬یک رابطه ‪ ‬و یک رابطه ‪‬‬
‫‪ )2‬یک رابطه ‪ ‬و دو رابطه ‪‬‬ ‫‪ )3‬دو رابطه ‪‬‬
‫‪ .55‬هایبرید ‪ SP 2‬چه نوع شکل دارد؟‬
‫‪ )2‬فضایی‬ ‫‪ )3‬سطحی‬ ‫‪ )2‬خطی‬ ‫‪ )1‬نقطوی‬
‫‪ . 56‬در مالیکول اسیتلی چند رابطه پای و چند رابطه سیگما موجود است ؟‬
‫‪5 )2‬پای و ‪ 5‬سیگما‬ ‫‪ 3 )3‬سیگما و ‪ 3‬پای‬ ‫‪ 2 )2‬پای و ‪ 3‬سیگما‬ ‫‪ 3 )1‬سیگما و ‪ 5‬پای‬
‫فصل هشتم‬
‫قوای بینالمالیکولی‬
‫قوه بین مالیکولی عبارت است عبارت از قوه ای است که باعث جذب مالیکول ها در کنار هم میشود ‪.‬‬
‫مالیکول ها بر اساس سه نوع قوه باهم متحد گردیده و سبب تشکیل اجسام بزرگ میشود‪.‬‬
‫انواع قوای بی المالیکولی را بطور ذیل مطالعه مینمایی ‪:‬‬
‫)رابطه هایدروجنی‬ ‫) قوه واندروال‬ ‫)رابطه دایپول – دایپول‬
‫‪ .‬رابطه دای پول – دای پول‪:‬‬
‫این رابطه در مرکبات که رابطه اشتراکی قطبی دارد تشکیل میشود‪ .‬هنگامیکه مالیکول های قطبی با‬
‫همدیگر نزدیک میشوند‪ ،‬قطب های مثبت و منفی بوجود آمده و سبب تشکیل اجسام جامد کریستلی‬
‫میشود ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪Cl‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ .‬قوه های واندر – والس ‪  Vander-walls Forces ‬و لندون‪:‬قوه لندون عبارت است از قوه های جاذبه‬
‫ضعیف اند که در بین مالیکول های غیر قطبی بوجود میآید ‪ .‬در مالیکولهای غیر قطبی قطب های ‪ ‬و ‪ ‬موجود‬
‫نبوده از همین رو مالیکول بصورت موقتی یا لحظوی همدیگر را جذب مینماید ‪.‬‬
‫قوه جذب موقتی یا لحظوی در اثر حرکت سریع الکترون ها بوجود میآید ‪ .‬در مالیکولهای غیر قطبی کثافت ابر‬
‫الکترونی بشکل متناظر است‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬
‫قوه لندون‬ ‫قوه لندون‬ ‫قوه لندون‬
‫‪ .1‬علت موقتی بودن جذب قوه های واندروالس و لندون در چه است؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام ‪ )3‬حج بزرگ مالیکولی ‪ )2‬حرکت سریع الکترونها‬ ‫‪ )1‬وزن اتومیبزرگ‬
‫‪ .2‬در مالیکول های غیر قطبی کثافت ابر الکترونی چگونه است ؟‬
‫‪)2‬به شکل غیر متناظر ‪)3‬بشکل متناظر و غیر متناظر ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬به شکل متناظر‬
‫‪. 3‬قوه لندون در بی کدام مالیکول ها دیده میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬آیونی‬ ‫‪)2‬غیر قطبی‬ ‫‪)1‬قطبی‬
‫عوامل مؤثر باالی قوای لندون‪:‬‬
‫الف‪ :‬حجم مالیکولها‪ :‬با افزایش تعداد الکترون ها در مالیکول ها ‪ ،‬قشر الکترونی به اطراف هر اتوم‬
‫افزایش یافته ‪ ،‬حجم و اندازه ابر الکترونی آن بزرگ میشود‪ .‬به هر اندازه ای که ابر الکترونی بیشتر و از‬
‫هسته دور واقع باشد ‪ ،‬پراکنده گی الکترون ها بیشتر و قوه لندون نیز زیاد بوجود میآید ‪.‬‬
‫در مالیکول های ‪ F2 , Cl2 , Br2 , I 2‬از طرف ‪ F2‬به طرف ‪ I 2‬قوه های لندون قوت میابد زیرا حجم آنها‬
‫بیشتر میگردد‪ .‬همچنان نقطه غلیان و ذوبان آن نیز زیاد میگردد‪.‬‬
‫‪ .1‬مواد بلوری که توسط قوههای لندون با ه متراک شده اند در چه قس حرارت ذیل ذوب میشوند؟‬
‫‪ )2‬حرارت بلند‬ ‫‪ )3‬حرارت پایی‬ ‫‪ )2‬ذوب نمیشوند‬ ‫‪ )1‬حرارت متوسط‬
‫‪ .2‬رابطه مالیکولی با درجه حرارت غلیان در مالیکولها سبک چه نوع است؟‬
‫‪ )2‬معکوس است‬ ‫‪ )3‬مستقی است‬ ‫‪ )2‬رابطه ندارد‬ ‫‪ )1‬رابت است‬
‫‪ .3‬کثافت عناصر در گروپ هلوج ها از باال به طرف پایی ‪:‬‬
‫‪ )2‬تغییر نمیکند‬ ‫‪ )3‬ک میشود‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪ )1‬کثافت ندارد‬
‫ب‪ :‬کتلة مالیکول ها‪ :‬به هر اندازه ایکه کتله مالیکول بیشتر باشد به همان اندازه قوای لندون زیاد تر‬
‫است ‪ .‬مثال در همه ایزوتو های اتوم هایدروجن میبینیم که حجم مالیکول و طول رابطه در مالیکول‬
‫هرسه ایزوتو باهم مساوی بوده اما کتله مالیکولی شان از همدیگر فرق دارد‪.‬کتله مالیکولی باالی نقطه‬
‫غلیان و ذوبان آن نیز تاثیر دارد‪.‬‬
‫‪ .1‬قوه لندون در بی کدام یکی از مالیکولهای ذیل بیشتر است ؟‬

‫‪)2‬خمیده‬ ‫‪ )3‬شاخه دار‬ ‫‪)2‬منشعب‬ ‫‪)1‬زنجیری‬
‫‪ .2‬کدام ایزوتوپ هایدروج در طبیعت موجود نمیباشد‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1 H )3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ )2‬دیتریوم‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪ .3‬بی ایزوتوب های هایدروج کدام فکتور مساوی است؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬حج مالیکولی‬ ‫‪ )2‬کتله مالیکولی‬ ‫‪ )1‬طول رابطه‬
‫‪ .2‬نقطه غلیان ایزومیر های منشعب نظر به ایزومیر های نارمل‪:‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬بلند است‬ ‫‪ )2‬فرق ندارد‬ ‫‪ )1‬پایی است‬
‫‪ :‬شکل مالیکول و سطح تماس‪:‬به هر اندازه ای که این تماس بیشتر باشد به همان اندازه قوه ای‬
‫لندون قوی تر تشکیل میشود‪ .‬بنامالیکول هاى مسطح وخطى نسبت به مالیکول هاى هرمى و خمیده و‬
‫مالیکول هاى زنجیرى نسبت به مالیکول هاى منشعب وشاخه دار سطح تماس بیشتر را دارا بوده و قوة‬
‫لندون دربین مالیکول هاى آنها بیشتر میباشد‪.‬‬
‫رابطه هایدروجنی ‪:  Hydrogen Bond ‬قوه جاذبه بین اتوم های هایدروجن یک مالیکول را با عناصر‬
‫الکترونیگاتیف قوی مانند ‪ N , O , F‬بنام رابطه هایدورجنی یاد مینماید‪.‬‬
‫‪ 100kj / mol‬است ‪ .‬انرژی رابطه هایدروجنی بین‬ ‫انرژی رابطه اشتراکی و آیونی اکثراً بیش از‬
‫‪  21  29 kj / mol‬بوده و ‪ 11‬الی ‪ 21‬مراتبه نسبت به روابط اشتراکی ضعیف میباشد ‪ ،‬اما به مراتب‬
‫قوی تر است‪ .‬قوت رابطه هایدروجنی قرار ذیل است‪:‬‬ ‫نسبت به قوه واندروال‬
‫‪F) ‬‬ ‫‪O) ‬‬

‫)‬ ‫)‬
‫‪H‬‬
‫)‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫)‪N‬‬
‫نوت ‪ :‬دایمیر عبارت است از یکجا شدن دو نوع مالیکول هم نوع را گویند‪.‬رابطه هایدروجنی در بعضی‬
‫مرکبات تشکیل دایمیر ها را مینماید که میتوانیم مثال آن را در مرکب فارمیک اسید در نظر بگیریم‪.‬‬
‫‪O ...... H  O‬‬
‫‪H C‬‬ ‫‪CH‬‬
‫‪O  H ...... O‬‬
‫اما رابطه هایدروجنی در مرکبات ‪ H 2O‬و ‪ HF‬در حالت بخار تشکیل دایمیر ها را مینماید‪.‬‬
‫رابطه هایدروجنی میتواند داخلی و یا خارجی باشد که رابطه خارجی آن را در مثال های باال مشاهده‬
‫نموده ایم‪ .‬رابطه هایدروجنی را میتوانیم در مرکب ‪ Orto Hydroxy Benz Aldehyde‬و یا‬
‫‪ Orto Hydroxy Benz Carboxylic acid‬مشاهده نماییم‪.‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫|‬ ‫|‬
‫‪H‬‬ ‫‪OH‬‬
‫‪Orto Hydroxy Benz Aldehyde‬‬ ‫‪Orto Hydroxy Benz Carboxylic acid‬‬
‫معلومات اضافی ‪ :‬رابطة هایدروجنى نه تنها درکیمیا رول اساسى را بازى نموده ‪ ،‬بلکه دربیولوژى نیز‬
‫رول اساسى را دارا است؛ به طور مثال‪ :‬رابطة هایدروجنى باعث تشکیل فنردوگانه نوکلیک اسید ها شده‬
‫و انتقال معلومات ارثى را در ارگانیزم حیه تأمین میکند‪.‬‬
‫‪ .1‬رابطه هایدروجنی در بیولوری کدام رول اساسی را بازی مینماید ؟‬

‫‪ )2‬انتقال معلومات ارری را در اورگانیزم حیه تامی‬ ‫‪)1‬باعث تشکیل فنر دوگانه نوکلیک اسید‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬
‫‪ .2‬در کدام مرکب ذیل رابطه هایدروجنی در داخل عی مالیکول تشکیل میگردد؟‬
‫‪ )3‬اورتو هایدروکسی بنز الدیهاید‪ )2‬همه‬ ‫‪H 2 O )2‬‬ ‫‪HF )1‬‬
‫‪ -3‬در کدام مالیکول ذیل رابطه هایدروجنی سبب تشکیل دایمیر میگردد ؟‬
‫)همه‬ ‫) ‪HNO3‬‬ ‫) ‪H 2 SO4‬‬ ‫‪H  COOH )1‬‬
‫نوت ‪ :‬انحاللیت یک مواد در یک مواد دیگر وابسته به دو قوه است‪.‬‬

‫‪ . 1‬قوه های بی مالیکولی ‪ :‬انحالیت بر اساس قوه بی مالیکولی از رابطه ذیل تعی میگردد ‪.‬‬
‫‪q1  q2‬‬
‫‪F‬‬
‫‪E0  r 2‬‬
‫قدرت تجزیه شدن ماده منحله توسط محلل را بنام رابت دای الکتریک محلل یاد مینماید‪.‬‬
‫است ‪.‬‬ ‫‪E0  87‬‬ ‫رابت دای الکتریک آب مساوی به‬
‫یاد نموده‬ ‫)‪(Solvation‬‬ ‫‪ .‬مقدار انرری که برای تخریب شبکه کریستل یک نمک به مصرف میرسد به نام انرری‬
‫که نظر به ان محیط محلول را به دو دسته تقسی مینمایند ‪.‬‬
‫الف ‪ :‬محیط محلول سرد ‪ :‬انرری سلویش کمتر از انرری شبکه کریستلی‬
‫ب ‪ :‬محیط محلول گرم ‪ :‬انرری سلویش زیاد تر از انرری شبکه کریستلی‬
‫‪ .1‬اگر انرری شبکه کرستالی نسبت به سلویش بزرگ باشد محیط همچو محلولها عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬ارتباط ندارد‬ ‫‪ )2‬سرد است‬ ‫‪)1‬گرم است‬
‫‪ .2‬اگر انرری شبکه کرستالی نسبت به سلویش کوچک باشد محیط همچو محلولها عبارت است از ؟‬
‫سواالت فصل هشتم‬

‫‪ .1‬اتوم ها بر اساس کدام روابط با همدیگرد متوصل میگردد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬روابط کوالنسی‬ ‫‪)1‬روابط آیونی‬
‫‪ .2‬مرکبات دارای کدام روابط در آب منحل است ؟‬
‫‪ )2‬غیر قطبی‬ ‫‪ )3‬قطبی‬ ‫‪ )2‬اشتراکی‬ ‫‪)1‬آیونی‬
‫‪ .3‬کدام قوه بی اتومهای یک مالیکول باعث بوجود آمدن رابطه کیمیاوی میگردد؟‬
‫‪ )2‬قوه دافعه‬ ‫‪ )3‬قوه فرار از مرکز‬ ‫‪ )2‬قوه جاذبه‬ ‫‪ )1‬قوه وارده‬
‫‪ .2‬روابط کیمیاوی به کدام اساس بر قرار میگردد ؟‬
‫‪ )2‬اوربیتال ها‬ ‫‪ )3‬مدار های فرعی‬ ‫‪ )2‬مدار های اصلی‬ ‫‪)1‬الکترونها والنسی‬
‫‪ .5‬در صورتیکه مرکبات عضوی در آب حل گردد‪ ،‬به چه شکل محلول باقی میماند؟‬
‫‪ )2‬مالیکولی‬ ‫‪ )3‬هیچ حل نمیگردد‬ ‫‪ )2‬مالیکولی و آیونی‬ ‫‪ )1‬آیونی‬
‫‪ .6‬اتوم های مرکزی مالیکول با اتوم های عناصر دیگر کدام رابطه را میسازد؟‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬آیونی‬ ‫‪ )1‬اشتراکی یک طرفه ‪ )2‬اشتراکی‬
‫‪ .7‬قوه لندون در بی کدام مالیکول ها دیده میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬آیونی‬ ‫‪)2‬غیر قطبی‬ ‫‪)1‬قطبی‬
‫‪ .8‬در مالیکول های غیر قطبی کثافت ابر الکترونی چگونه است ؟‬
‫‪)2‬به شکل غیر متناظر ‪)3‬بشکل متناظر و غیر متناظر‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬به شکل متناظر‬
‫‪ . 9‬کدام یکی از قوه های ذیل بی ذرات ضعیف تر است؟‬
‫‪ )2‬همه مساوی اند‬ ‫‪ )2‬قوه دای بول‪ -‬دای پولی ‪ )3‬قوه کووالنسی‬ ‫‪ )1‬قوه آیونی‬
‫‪ . 11‬در صورت بیشتر شدن تماس بی مالیکول ها قوه لندون چطور تغییر میکند؟‬
‫‪ )2‬تأریر ندارد‬ ‫‪ )3‬تغییر نمیکند‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪ )1‬ک میشود‬
‫‪ .11‬علت موقتی بودن جذب قوه های واندروالس و لندون در چه است؟‬

‫‪ )3‬حج بزرگ مالیکولی ‪ )2‬حرکت سریع الکترونها‬ ‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬وزن اتومیبزرگ‬
‫‪ -12‬هنگام قرار گرفت دو مالیکول غیر قطبی کنار ه تقسی شدن کثافت ابر الکترونی به طور اوسط چگونه‬
‫است؟‬
‫‪ )2‬متناظر‬ ‫‪ )3‬یکطرفه‬ ‫‪ )2‬غیرمتناظر‬ ‫‪ )1‬تقسی نمیگردد‬
‫‪ . 13‬اگر اتوم مرکزی دارای جوره الکترون ها آزاد باشد مالیکول حاصل شده ای آن عبارت است از ؟‬
‫‪ .12‬مالیکول های آب و آمونیا دارای کدام رابطه است ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬رابطه هایدروجنی‬ ‫‪ )2‬واندر والس‬ ‫‪ )1‬قوه لندون‬
‫‪ .15‬اگر اتوم مرکزی دارای جوره الکترون ها آزاد نباشد مالیکول حاصل شده ای آن عبارت است از ؟‬
‫‪ .16‬عمل متقابل دای پول – دای پولی بی مالیکول ها زمانی انجام میپذیرد که مالیکولها ؟‬
‫‪ )2‬باه دیگر نزدیک گردیده باشد‬ ‫‪)1‬از همدیگر دور گردیده باشد‬
‫‪1 )2‬و‪3‬‬ ‫‪ )3‬اجسام مایع را میباشد‬
‫‪ .17‬در صورتیکه مالیکولها چارج قسمیمثبت و منفی را دارا بوده ویک دیگر را جذب و کدام نوع اجسام را تشکیل‬
‫میدهد؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬جامد‬ ‫‪)2‬گاز‬ ‫‪)1‬مایع‬
‫‪ .18‬قوه دای پول‪ -‬دای پول بی کدام نوع مالیکول های موجود میباشد؟‬
‫‪ )2‬پوالر و قطبی‬ ‫‪ )3‬پوالر‬ ‫‪ )2‬غیرقطبی‬ ‫‪ )1‬قطبی‬
‫‪ .19‬عوامل مؤرر باالی قوه لندون عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬کتله مالیکول ‪)3‬شکل مالیکول و سطح تماس ‪)2‬همه‬ ‫‪)1‬حج مالیکول‬
‫‪ .21‬ازدیاد تعداد الکترون ها باالی قوای لندون چه تأریر دارد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تأریر ندارد‬ ‫‪ )2‬ک میشود‬ ‫‪ )1‬زیاد میشود‬
‫‪ .21‬به هر اندازه که ابر الکترونی بیشتر و از هسته دورتر واقع گردد پراگندگی الکترون ها بیشتر بوده قوه لندون‬
‫آن؟‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬هیچ رابطه ندارد‬ ‫‪ )2‬بیشتر میگردد‬ ‫‪)1‬کمتر میشود‬
‫‪ .22‬باالی کدام مالیکول ذیل قوه بیشتر عمل مینمایند؟‬
‫‪I 2 )2‬‬ ‫‪Br2 )3‬‬ ‫‪Cl2 )2‬‬ ‫‪F2 )1‬‬
‫‪ .23‬کدام هالید های ذیل دارای نقطه غلیان بلند است‪:‬‬

‫‪HI‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HF‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪HBr‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HCl‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .22‬رابطه کتله مالیکولی با درجه حرارت غلیان در مالیکول های سبک چه نوع است‪:‬‬
‫‪ )2‬رابت است‬ ‫‪ )3‬معکوس است‬ ‫‪ )2‬رابطه ندارد‬ ‫‪ )1‬مستقی است‬
‫‪  13 T‬کدام فکتور ذیل فرق میکند؟‬ ‫‪, 12 D , 11H ‬‬ ‫‪ .25‬بی ایزوتوپ های هایدروج هریک‬
‫‪ )2‬طول رابطه‬ ‫‪ )3‬کتله مالیکولی‬ ‫‪ )2‬حج مالیکولی‬ ‫‪ )1‬غیر قطبی اند‬
‫‪ .26‬بی ایزوتوب های هایدروج کدام فکتور مساوی است؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬حج مالیکولی‬ ‫‪ )2‬کتله مالیکولی‬ ‫‪ )1‬طول رابطه‬
‫‪ .27‬کدام ایزوتوپ هایدروج در طبیعت موجود نمیباشد‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪ )2‬دیتریوم‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪ 1 H‬به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1‬‬
‫‪ .28‬ایروتوپ هایدروج‬
‫‪)2‬هایدروج معمولی‬ ‫‪)3‬هایدورج ناپایدار‬ ‫‪)2‬هایدورج سنگی‬ ‫‪)1‬هیچکدام‬
‫‪ 1 H‬به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪2‬‬
‫‪ .29‬ایروتوپ هایدروج‬
‫‪)2‬هایدروج معمولی‬ ‫‪)3‬هایدورج ناپایدار‬ ‫‪)2‬هایدورج سنگی‬ ‫‪)1‬هیچکدام‬
‫‪ .31‬مالیکول های دارنده سطح تماس بیشتر باه دیگر نزدیک شده و قوده لندون آن ؟‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬کدام تغیر نمینماید ‪ )3‬زیاد قوی میشود‬ ‫‪ )1‬ضعیف ترمیشود‬
‫‪ .31‬قوه لندون در بی کدام یکی از مالیکولهای ذیل بیشتر است ؟‬
‫‪)2‬خمیده‬ ‫‪ )3‬شاخه دار‬ ‫‪)2‬منشعب‬ ‫‪)1‬زنجیری‬
‫‪ .32‬در کدام حالت ذیل قدرت رابطه هایدروجنی بیشتر میشود ؟‬
‫‪ )2‬باقرار گرفت چندی مالیکول در یک مرکب‬ ‫‪)1‬با قرار گرفت سه اتوم در یک خط مستقی‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬با گرفت اتومها در چندی خط‬
‫‪ .33‬رابطه هایدروجنی در بیولوری کدام رول اساسی را بازی مینماید ؟‬
‫‪ )2‬انتقال معلومات ارری را در اورگانیزم حیه تامی‬ ‫‪)1‬باعث تشکیل فنر دوگانه نوکلیک اسید‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬
‫‪ .32‬در کدام مرکب ذیل رابطه هایدروجنی در داخل عی مالیکول تشکیل میگردد؟‬
‫‪ )3‬اورتو هایدروکسی بنز الدیهاید‪ )2‬همه‬ ‫‪H 2O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HF‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .35‬رابطه هایدروجنی در کدام مرکب باعث تشکیل دایمیر میگردد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪H2S‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪HCl‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HCOOH‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .36‬مالیکوی های که رابطه کواردینش را دارا اند چه نوع ساختمان دارند؟‬

‫‪ - .37‬نقطه غلیان ایزومیر های منشعب نظر به ایزومیر های نارمل‪:‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬بلند است‬ ‫‪ )2‬فرق ندارد‬ ‫‪ )1‬پایی است‬
‫‪ .38‬در کدام مرکب رابطه هایدروجنی سبب تشکیل دایمیر در حات بخار میگردد ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪HCOOH )3‬‬ ‫‪( H 2O)2 )2‬‬ ‫‪( HF )2 )1‬‬
‫‪ .39‬جامدات اتومیکه ذرات شان توسط رابطه کووالنت به ه وصل گردیده اند کدام جامدات اند؟‬
‫‪ )2‬امورف‬ ‫‪ )3‬کووالنسی‬ ‫‪ )2‬مالیکولی‬ ‫‪ )1‬آیونی‬
‫‪ .21‬مواد بلوری که صرف توسط قوه لندون باه متراک شده اند به حرارت پائی ذوب شده و مایع حاصله آن ؟‬
‫‪ )2‬به آسانی غلیان مینماید‬ ‫‪)1‬به مشکل غلیان مینماید‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬قوه لندون تارر ندارد‬
‫‪ .21‬برای حل ساخت بهتر یک مرکب آیونی در محلل غلبه باالی کدام قوه ها الزم است؟‬
‫‪ )2‬قوه دفع بی مالیکولها‬ ‫‪ )1‬قوه جذب بی مالیکولها‬
‫‪ )3‬قوه جذب بی ذرات آیونی در شبکه کرستالی ‪ )2‬قوه جذب بی اتوم ها‬
‫‪ .22‬اگر انرری شبکه کرستالی نسبت به سلویش بزرگ باشد محیط همچو محلولها عبارت است از ؟‬
‫‪ .23‬اگر انرری شبکه کرستالی نسبت به سلویش کوچک باشد محیط همچو محلولها عبارت است از ؟‬
‫فصل نهم‬
‫حاالت ماده‬
‫حاالت سه گانه ماده‬
‫هر ماده میتواند نظر به شرایط محیطى سه حالت (جامد‪ ،‬مایع و گاز) را داشته باشد ‪ .‬موجودات حیه از‬
‫جمله انسان ها در داخل محلول گازى زنده گى مینمایند ‪.‬اتموسفیر زمین مخلوطى از گاز ها است که‬
‫قسمت زیاد آن از نایتروجن )‪ (78%‬و آکسیجن )‪ (21%‬تشکیل گردیده است‪.‬‬
‫جامدات ‪ :‬جامدات عبارت از موادی اند که قوه جاذبه بین آنها زیاد بوده از همین خاطر جامدات حجم‬
‫و شکل معین را دارا است‪ .‬شکل و حجم جامد تابع شکل و حجم ظرف نیست‪.‬اجسام جامد بطور عموم‬
‫به دو حالت یافت میشوند که عبارت است از‬
‫‪ . 2‬جامدات بلوری‬ ‫جامدات امورف‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ . 1‬جامدات امورف ‪ :‬این جامدات ازنظر ساختمان داخلى‪ ،‬اجزاى متشکله آنها به شکل نامنظم قرار‬
‫داشته ‪ ،‬این نوع جامدات را به نام امورف ‪(  Amorph ‬بدون شکل) یاد مینماید‪.‬‬
‫این جامدات به حرارت هاى پایین فوق العاده سرد شده ‪ ،‬این حالت را به نام مایع سرد شده نیز یاد‬
‫میکنند و حرکت سیال خود را از دست میدهد‪ .‬شیشه نیز از جمله جامدات امورف است‪.‬‬
‫ب‪ :‬امورف‪.‬‬ ‫الف کرستال‬

‫‪ .2‬جامدات بلوری یا کریستالی ‪:  Crystals ‬عبارت از جامدات اند که دارای ساختمان منظم‬
‫هندسی باشد‪.‬‬
‫‪ .1‬شکل سه بعدی ذرات تشکیل دهنده یک جس (کتیون و انیون) به یکی از نامهای ذیل یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬مخلوط غیر متجانس‬ ‫‪ )3‬رسوب امورف‬ ‫‪ )2‬محلول متجانس‬ ‫‪ )1‬شبکه بلوری‬
‫‪ .2‬نقاط مختلف یک شبکه بلوری را کدام ذرات ذیل اشغال میکند‪:‬‬
‫‪ )2‬مرکبات و اتوم ها ‪ )3‬اتوم ها و آیون ها ‪ )2‬مرکبات و مالیکولها‬ ‫‪ )1‬مرکبات و آیونها‬
‫‪ .3‬جامدات موادی اند که‪:‬‬
‫‪ )2‬حج معی دارد‬ ‫‪ )1‬شکل معی دارد‬
‫‪ )2‬شکل و حج معی دارد‬ ‫‪ )3‬شکل ظرف را به خود میگیرد‬
‫انواع جامدات ‪ :‬این جامدات مى توان جامدات را به چهار نوع مالحظه کرد که عبارت از‬
‫‪ .2‬فلزى‬ ‫‪ .3‬کوالنسى‬ ‫‪ .2‬مالیکولى‬ ‫‪ . 1‬آیونى‬
‫‪ . 1‬جامدات آیونی‪ :‬اساس جامدات آیونی را آیونهای مثبت و منفی تشکیل میدهد ‪ ، .‬غیر منظم‬
‫ساختن آنها امکان ناپذیر است‪ .‬این جامدات اجسام سخت و شکننده اند که در مقابل میده شدن‬
‫مقاومت شدید نموده؛ اما در صورتی که بشکنند به پودر مبدل میگردند‪ .‬مثال این جامدات را میتوانیم‬
‫در نظر بگیریم ‪.‬‬ ‫‪NaCl‬‬ ‫شبکه کرستلی‬
‫‪ . 2‬جامدات مالیکولی ‪ :‬در جامدات مالیکولی واحد هایی که نقاط یک شبکه را تشکیل میدهد‪،‬‬
‫مالیکول ها است و در هر مالیکول اتوم ها به اساس قوة لندون ‪ ،‬دای پول –دای پولی و رابطه‬
‫هایدروجنی باهم وصل می شود ‪ .‬نقطه غلیان و ذوبان آن پائین بوده و در حالت جامد و مایع هادی برق‬
‫نیست ‪.‬‬
‫‪ I 2 (s) ،‬آیودی ‪. . . . . .‬‬ ‫) ‪CO2 ( S‬‬ ‫مثال ‪ :‬کاربن دای اکساید‬

‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫نقاط در شبکه‬ ‫نقاط در شبکه‬
‫‪ -3‬جامدات کووالنسی ‪ :‬جامدات کووالنسی را که بنام جامدات اتومینیز یاد مینمایند ‪ ،‬جامدات اند‬
‫که واحد های تشکیل دهنده آن ها در نقاط شبکه توسط رابطه اشتراکی با همدیگر وصل گردیده اند‪.‬‬
‫)‪ ،‬الماس از جمله نوع جامدات کووالنسی بوده که هر‬ ‫( ‪SiC‬‬ ‫مثال‪ :‬جامدات کووالنسی سلیکان کارباید‬
‫اتوم کاربن با چهار اتوم دیگر آن رابطه دارد‪.‬‬
‫‪ -4‬جامدات فلزی ‪ :‬عبارت است رابطه است که از اثر حرکت الکترون های آزاد در سطح فلز بوجود‬
‫میآید ‪.‬‬
‫الکترون هاى آزاد و متحرک در سطح فلزات سبب هدایت گرما‪ ،‬برقى‪ ،‬جالی فلزی میگردد ‪.‬‬
‫مایعات‪ :‬عبارت از مواد اند که قوه جاذبه بین مالیکول های آن نسبت به جامدات کمتر بوده اما نسبت‬
‫به گازات بیشتر میباشد و دارای حجم ثابت بوده ؛ اما شکل آن ثابت نمیباشد‪.‬‬
‫مایعات را میتوان به دو طریقه بدست آورد‪:‬‬
‫‪- 1‬طریقه ذوب جامدات‬
‫‪- 2‬طریقه مایع ساختن گازات‬
‫در طریقة اول مادة جامد انرژى را جذب نموده و این انرژى به ازدیاد انرژى حرکى ذرات آن به مصرف‬
‫مىرسد‪.‬‬
‫در طریقة دوم قوة جاذبه بین مالیکول هاى مواد در فاز گازى زیاد شده و سیستم به محیط ماحول‬
‫انرژى داده و به مایع تبدیل مىشود‪.‬‬
‫‪. 1‬پدیده تبدیل مستقی گاز به جامد را به چه نام یاد مینمایند؟‬

‫‪ )2‬تصعید‬ ‫‪ )3‬تبرید‬ ‫‪ )2‬تبخیر‬ ‫‪ )1‬ذوب‬
‫‪ .2‬در کدام حالت ذیل ماده‪ ،‬قوه جذب بی مالیکولها بیشتر است؟‬
‫‪ )2‬گازات‬ ‫‪ )3‬مایعات‬ ‫‪ )2‬جامدات‬ ‫‪ )1‬مایعات و گازات‬
‫‪ .3‬کمتری قوه جذب بی ذرات‪ ،‬در کدام حالت فزیکی مواد موجود است‪:‬‬
‫‪ )2‬مرکب‬ ‫‪ )3‬جامد‬ ‫‪ )2‬گاز‬ ‫‪ )1‬مایع‬
‫گازات‪ :‬گازات عبارت مواد اند که قوه جاذبه بین مالیکول های آن کم بوده و دارای حجم و شکل ثابت‬
‫نمیباشد ‪.‬‬
‫حرکت نامنظم داشته ‪ ،‬به حرارت بلند وفشار کم حرکت ذرات گازات سریع است ‪.‬‬
‫فکتور های دینامیکی که باالی گازات تاثیر دارند عبارت از حجم‪ ،‬فشار‪ ،‬مقدار گاز (مول) و حرارت‬
‫میباشد‪.‬‬
‫حجم ‪ :‬عبارت مقدار جای است که یک جسم در فضا آنرا اشغال مینماید ‪.‬‬
‫واحدات آن عبارت است از ‪:‬‬
‫‪1Li  1000ml‬‬
‫‪1Li  1000cc‬‬
‫‪1Li  1000cm3‬‬
‫‪1Li  103 m3‬‬
‫‪F‬‬
‫‪P‬‬ ‫فشار‪ :‬قوه وارده فی واحد سطح عبارت از فشار است‪.‬‬
‫‪S‬‬
‫واحدات فشار عبارت است از‪:‬‬
‫‪1atm  760mmHg  760torr‬‬
‫‪Lb‬‬
‫‪1atm  14.7 2  1Psi  101.3Kpa‬‬
‫‪In‬‬
‫حرارت گازات ‪:‬حرارت گازها به صورت عموم به کالوین اندازه میگردد که کالوین را به نام حرارت‬
‫‪TK  C  273‬‬ ‫مطلقه نیز یاد مینمایند‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪ 27 C‬چند کالوین میشود ؟‬
‫‪TK  C  273K‬‬
‫‪TK  27C  273K‬‬
‫‪TK  300 K‬‬
‫‪ 30C‬چند کالوین میشود ؟‬
‫چند سانتیگراد میشود ؟‬ ‫‪373K‬‬
‫چند سانتیگراد میشود ؟‬ ‫‪315K‬‬
‫مول(مالیکول گرام )‪ :‬هرگاه کتله مالیکولی یک مرکب به گرام افاده گردد به نام مول یا مالیکول‬
‫گرام یاد میشود ‪.‬‬
‫‪CO2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪12  32  44 gr  1mol‬‬
‫‪NH 3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪14  3  17 gr  1mol‬‬
‫‪H 2CO3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2  12  48  62 gr  1mol‬‬
‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2  32  64  98 gr  1mol‬‬
‫‪H 3 PO4‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 3  31  64  98 gr  1mol‬‬
‫‪m‬‬ ‫از رابطه ذیل تعداد گرام را به مول و مول را به گرام تبدیل مینمائیم ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫‪M‬‬
‫‪98 gr mol‬‬ ‫‪ 196gr .‬سلفوریک اسید (تیزاب گوگرد )چند مول میشود ‪ .‬در صورتیکه وزن مالیکولی آن‬
‫باشد ‪.‬‬
‫‪m  196 gr ‬‬
‫‪‬‬
‫‪M  98 gr mol ‬‬
‫?‪n‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪196 gr‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪ n  gr‬‬ ‫‪ 2mol‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪98 mol‬‬
‫‪ 120gr .‬گرام سودیم هایدروکساید ) ‪ ( NaOH‬چند مول میشود‪ .‬در صورتیکه وزن مالیکولی آن‬
‫باشد ؟‬ ‫‪( Na  23, O  16 , H  1) gr‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪120 gr NaOH  ? mol‬‬
‫‪( Na  23, O  16 , H  1) gr‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪120 gr‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3mol‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪gr‬‬
‫‪40‬‬
‫‪mol‬‬
‫چند گرام میشود در صورتیکه )‪ ( H  1, O  16‬باشد ؟‬ ‫‪ 2.5mol‬آب )‪( H 2O‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪n  2.5mol ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪M  18 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪ m  M  n  m  18 gr‬‬ ‫‪ 2.5 mol  45gr‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪‬‬
‫?‪m‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 128 .1‬گرام کلسیم هایدروکساید چند مول میشود محاسبه نمایید؟‬
‫‪ 1.5 . 2‬مول گاز هایدروجن چند گرام میشود؟‬
‫‪ . 3‬یک کیلو گرام آب چند مول میشود؟‬
‫‪ 111 .2‬گرام آمونیا چند مول میشود؟‬
‫‪ 5 . 5‬مول گاز اکسیجن چند گرام میشود؟‬
‫انواع گازت ‪ :‬بصورت عموم گازت به دو نوع میباشد‪.‬‬

‫‪ . 2‬گازات ایدیال‬ ‫‪ . 1‬گازت حقیقی‬
‫گازات آیدیال ‪ :‬عبارت از گازات اند که قوه جاذ در بین مالیکول های آن ناچیز بوده و از آن صرف‬
‫نظر میگردد‪.‬‬
‫قانون بایل ماریوت ‪ :  Boyls law‬در سال ‪ 1662‬م رابرت بایل و آدام ماریوت دو فزیکدان فرانسوی‬
‫مستقل از همدیگر بیان داشت در صورتیکه درجه حرارت ثابت ‪ T  constant ‬باشد ‪ ،‬حجم گازات‬
‫معکوساً متناسب به فشار است‪.‬‬
‫‪T  Cons tan t‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪.. . .. 1‬‬
‫‪p‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V K‬‬
‫‪p‬‬
‫‪PV  K . . . . . . 2‬‬
‫‪1 1  K ‬‬
‫‪PV‬‬
‫‪  PV‬‬
‫‪1 1  PV‬‬
‫‪2 2  K‬‬
‫‪2 2‬‬
‫‪PV‬‬
‫است‪ .‬در صورتیکه حجم آن به ‪ 2.5li‬تغییر‬ ‫‪1.5li‬‬ ‫‪ . 1‬مثال‪ :‬یک گاز آیدیال به فشار ‪ ،10atm‬حجم آن‬
‫نماید فشار گاز را محاسبه نمایید‪T  Constant  .‬‬
‫‪P1  10atm  P1  V1  P2  V2‬‬
‫‪V1  1.5li ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P1 V1 10atm 1.5 li‬‬
‫‪ P2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 6atm‬‬ ‫حل ‪:‬‬
‫‪V1  2.5li ‬‬ ‫‪V2‬‬ ‫‪2.5 li‬‬
‫? ‪P2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫است‪ .‬در صورتیکه فشار به‬ ‫‪247ml‬‬ ‫حجم آن‬ ‫‪625mmHg‬‬ ‫‪. 2‬مثال ‪ :‬یک گاز آیدیال به فشار‬
‫تغییر نماید حجم گاز را درین تغیر فشار محاسبه نمایید‪T  Constant  .‬‬ ‫‪825mmHg‬‬
‫‪1 1  PV‬‬
‫‪ PV‬و داریم که‪:‬‬ ‫قانون بایل میتوانیم بنویسیم که ‪2 2‬‬ ‫حل‪ :‬طب‬
‫‪V1  247 ml‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV‬‬
‫‪1 1  PV‬‬ ‫‪ V2 ‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪P1  625mmHg ‬‬
‫‪PV‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P2‬‬
‫‪‬‬
‫‪P2  825mmHg ‬‬ ‫‪247ml  625mmHg‬‬
‫‪V2 ‬‬ ‫‪ 187ml‬‬
‫? ‪V2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪825mmHg‬‬
‫قانون چارلس (تاثیر حرارت باالی گازات) ‪:‬در سال ‪ 1787‬م فزیکدان فرانسوی به نام چارل‬
‫بیان داشت که اگر فشار ثابت باشد درجه حرارت مستقیما متناسب با حجم گاز میباشد‪.‬‬
‫حجم گازات مساوی به صفر است‪ ،‬ظاهراً به‬ ‫در صورت تنزیل درجه به حرارت به ‪ 0 K  , 273 C‬‬
‫حرارت ‪ 273 C‬گاز باید از بین رود‪.‬‬
‫کمترین حرارت ممکنه بوده از‬ ‫چون حجم کمتر از صفر موجود بوده نمیتواند‪ ،‬پ حرارت ‪ 273 C ‬‬
‫این سبب آن را صفر مطل قبول نموده اند ( رقم دقی آن ‪  273.15 C ‬است ‪.‬‬
‫‪P  Cons tan t‬‬
‫‪p  cos tan t ‬‬ ‫‪V‬‬
‫‪  V  TK  K ‬‬
‫‪V T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪V1 ‬‬
‫‪K‬‬
‫‪T1 ‬‬ ‫‪V1 V2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V2 ‬‬ ‫‪T1 T2‬‬
‫‪K‬‬
‫‪T2 ‬‬
‫‪4li‬‬ ‫حجم را اشغال میکند‪ .‬در صورتیکه حجم آن به‬ ‫‪2li‬‬ ‫به اندازه‬ ‫‪300K‬‬ ‫‪ . 1‬مثال‪ :‬یک گاز ایدیال در‬
‫تغیر نماید‪ ،‬درجه حرارت گاز مذکور چقدر خواهد بود؟ ‪ P  Constant ‬‬
‫‪V T‬‬
‫‪T1  300 K  V1  T2  V2  T1  T2  2‬‬
‫‪V1‬‬
‫‪V1  2li ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪4 li  300 K‬‬
‫‪V2  4li  T2 ‬‬ ‫‪ 600K‬‬
‫‪2 li‬‬
‫? ‪T2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫حجم را اشغال میکند‪ .‬در صورتیکه حرارت به‬ ‫‪1.28L‬‬ ‫‪ . 2‬مثال ‪ :‬یک گاز ایدیال در ‪ 25 C‬به اندازه‬
‫تغیر نماید‪ ،‬حجم گاز مذکور چقدر خواهد بود؟ ‪ P  Constant ‬‬ ‫‪50 C‬‬
‫حل‪:‬‬
‫‪V1  1.28L‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪V1 T1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪T1  25 C  273  298 K ‬‬ ‫‪V2 T2‬‬
‫‪‬‬
‫‪T2  50 C  273  323K ‬‬ ‫‪V1T1 1.28L  323K‬‬
‫‪V2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1.39 L‬‬
‫? ‪V2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪T2‬‬ ‫‪298K‬‬
‫‪‬‬
‫نوت ‪ :‬هرگاه فشار ‪،‬حجم و درجه حرارت ثابت نباشد از رابطه ذیل دریافت شده و بنام قانون ترکیبی‬
‫گازات یاد میشود ‪.‬‬
‫‪P1 V1 P2 V2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ P2 V2  T1  P1  V1  T2‬‬
‫‪T2‬‬ ‫‪T1‬‬
‫حجم را اشغال نموده است‪ .‬اگر همزمان‬ ‫‪2.65L‬‬ ‫و فشار ‪ 1atm‬یک گاز ایدیال‬ ‫‪25 C‬‬ ‫مثال‪ :‬به حرارت‬
‫بلند برود‪ ،‬در این صورت حجم گاز مذکور چقدر خواهد بود؟‬ ‫‪2atm‬‬ ‫و فشار به‬ ‫‪75 C‬‬ ‫حرارت‬
‫حل‪ :‬قرار قانون ترکیب گازات داریم که‪:‬‬
‫‪PV‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫‪PV‬‬
‫‪1 1T2‬‬
‫‪1 1‬‬
‫‪ 2 2‬‬ ‫‪ V2 ‬‬
‫‪T1‬‬ ‫‪T2‬‬ ‫‪P2T1‬‬
‫‪T1  25 C  273  298 K ‬‬
‫‪‬‬
‫‪P1  1atm‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V1  2.65 L‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫‪1atm  2, 65L  348K‬‬
‫‪1 1T2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪V2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1.55L‬‬
‫‪T2  75 C  273  348 K ‬‬ ‫‪P2T1‬‬ ‫‪2atm  298K‬‬
‫‪P2  2atm‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫? ‪V2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫اصل اوگدرو‪ :‬در اصل اوگدرو حجم گازات در شرایط ثابت فزیکی حرارت و فشار مستقیماً متناسب‬
‫است به تعداد مولهای همان گازات‪:‬‬
‫‪T  Cons tan t‬‬
‫‪P  Cons tan t‬‬
‫‪V n‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪V1 V2‬‬
‫‪  V1  n2  V2  n1‬‬
‫‪n1 n2‬‬
‫مثال ‪ :‬در حرارت و فشار ثابت حجم ‪ 3‬سه مول یک گاز ‪ 14‬ملی لیتر است در شرایط مذکور حجم ‪7‬‬
‫مول گاز نام برده خواهد بود؟‬
‫‪v1 v2 50 mol‬‬ ‫‪v2‬‬
‫‪n1  3 mol ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 7 mol  50 mol  v2  3 mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪v1  50 mol ‬‬
‫‪n1 n2 3 mol 7 mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪n2  7 mol ‬‬
‫‪7 mol  50 mol‬‬
‫? ‪v2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ v2 ‬‬ ‫‪ v2  116.6 mli‬‬
‫‪3 mol‬‬
‫و اصل اوگدرو هر سه بیان کننده تناسبى اند که‬ ‫قوانین گازات ایدیال‪ :‬قانون بایل‪ ،‬قانون چارل‬
‫گازات ایدیال را توصیف می نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪V ‬‬
‫‪P ‬‬
‫‪V  T   V  T n‬‬
‫‪1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪V  n ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫را که به نام ثابت عمومیگازات یاد میشود‪ ،‬به‬ ‫‪R‬‬ ‫برای اینکه تناسب فوق را به مساوات تبدیل نماییم‪،‬‬
‫طرف راست معادله معامله نموده و حاصل میشود که‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V  RTn‬‬
‫‪P‬‬
‫‪nRT‬‬
‫‪V‬‬
‫‪P‬‬
‫‪PV  nRT‬‬
‫معادله اخیر را بنام معادله عمومیگازات یاد مینماید که توسط آن میتوان حجم ‪ ،‬فشار و حرارت گاز را‬
‫محاسبه نماییم‪.‬‬
‫اگر مشخصات یک مول گاز ایدیال را را در شرایط ‪  STP ‬وضع گردد قیمت ثابت گازات دریافت میشود‪:‬‬
‫‪STP‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪P 1atm  101.3K pas ‬‬ ‫‪PV  nRT‬‬
‫‪3 3 ‬‬
‫‪V  22.4 Li  22.4 10 m ‬‬
‫‪‬‬
‫‪n  1mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫‪101.3 K Pas  22.4 103  m3‬‬
‫‪‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ R  8.31 jol  mol 1  k 1‬‬
‫‪T  273 K‬‬ ‫‪nT‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪273‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪‬‬
‫?‪R ‬‬ ‫‪‬‬
‫همچنان میتوانیم قیمت ثابت عمومیگازات را در شرایط استندرد به واحد دیگر نیز طور ذیل دریافت‬
‫نماییم‪.‬‬
‫‪STP‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪P 1atm‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV  nRT‬‬
‫‪3 3 ‬‬
‫‪V  22.4 Li  22.4 10 m ‬‬
‫‪‬‬
‫‪n  1mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫‪1atm  22.4  Lit‬‬
‫‪‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪ R ‬‬ ‫‪ R  0.08205atm  Lit  mol 1  K 1‬‬
‫‪T  273 K‬‬ ‫‪nT‬‬ ‫‪1mol  273 K‬‬
‫‪‬‬
‫?‪R ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪0.176mol‬‬ ‫حجم را اشغال نموده است ‪ .‬مقدار آن‬ ‫‪8.64 Li‬‬ ‫یک گاز آیدیال‬ ‫‪0.432atm‬‬ ‫مثال‪ :‬به فشار‬
‫مول است حرارت وارده باالی گاز مذکور را در یافت نمایید‪.‬‬
‫‪P  0.432atm‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪n  0.176 mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪PV  nRT‬‬
‫‪3 3 ‬‬
‫‪V  8.64 Li  8.64 10 m  ‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫‪0.432 atm 8.64 103 m3‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 258 K  T  258K‬‬
‫‪R  0.0802 atm mol 1  k 1 ‬‬ ‫‪nR 0.176 mol  0.082 atm  mol 1  K 1‬‬
‫?‪T ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫همچنان توسط رابطه متذکره میتوان وزن مالیکولی و کثافت گازات را نیز محاسبه کرد‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪mRT‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪ PV   RT  M ‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪PV‬‬
‫وزن مالیکولی گاز ‪ m ،‬کتله گاز ‪ T ،‬حرارت مطلقه گاز ‪ P ،‬فشار گاز و ‪V‬حجم گاز‬ ‫‪M‬‬ ‫در رابطه فوق‬
‫مورد تجربه میباشد‪.‬‬
‫قرار دارد‪ ،‬گاز مذکور‬ ‫‪1Lit‬‬ ‫در ظرفی با حجم‬ ‫‪1atm‬‬ ‫در فشار‬ ‫‪300K‬‬ ‫مثال ‪ 2gr :‬یک گاز به حرارت‬
‫آیدیال بوده کتله مالیکولی آن را محاسبه نمایید‪.‬‬
‫‪m  R T‬‬
‫‪m  2 gr‬‬ ‫‪ M‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P V‬‬
‫‪P  1atm‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V  1Li‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2 gr  300 K  0.082 atm  Li‬‬
‫‪mol  K‬‬
‫‪T  300 K‬‬ ‫‪ M‬‬ ‫‪1 atm 1 Li‬‬
‫‪‬‬
‫‪R  0.082 atm  Li‬‬ ‫‪‬‬
‫‪mol  K  M  49.2 gr mol‬‬
‫?‪M ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪PM‬‬
‫‪PM ‬‬ ‫‪ RT  PM  DRT  D ‬‬ ‫همچنان میتوانیم بنویسیم که‪:‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪RT‬‬
‫کثافت گاز مورد تجربه میباشد‪.‬‬ ‫‪d‬‬ ‫در رابطه اخیر‬
‫محاسبه نمایید درصورتیکه وزن‬ ‫‪2.5atm‬‬ ‫مثال‪ :‬کثافت گاز اکسیجن را به حرارت ‪ 47 C‬و فشار‬
‫مالیکولی آن ‪ 32‬میباشد‪.‬‬
‫‪T  320K‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪P  2.5 atm‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2.5 atm  32 gr‬‬
‫‪M  32 gr‬‬ ‫‪D ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 2.79 gr  Li 1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0.082 atm  mol  k  320k‬‬
‫‪R  0.082 atm  mol 1  k 1 ‬‬
‫?‪D ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫فشار جزئی گازات (فشار قسمییا جزیی دالتن)‪ :‬عبارت است از فشقار هقای اسقت کقه از طقرف‬
‫هرگاز به تنهای باالی جدار ظرف وارد میشود و فشار قسمیاز رابطه ذیل در یافت میشود ‪.‬‬
‫‪Pi  Ptotal  X i‬‬ ‫سهم مولی‬
‫فشار جزئی‬ ‫فشار کلی‬

‫شرط اساسی این است که گازات مخلوط شده باهمدیگر تعامل نکند ‪.‬‬
‫فشار مجموعی ‪:‬حاصل جمع فشار جزئی مخلوط گازات را به نام فشار مجموعی گازات یاد میشود و‬
‫فشار مجموعی از رابطه ذیل محاسبه میشود ‪.‬‬
‫‪Pt  P1  P2  P3  ........Pn‬‬
‫مثال ‪ :‬در داخل یک بالون گازات آمونیا ‪ ،‬اکسیج ‪ ،‬نایتروج و هایدروج به ترتیب‬
‫‪PNH3  2atm ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Pt  PNH3  Po2  PN2  PH 2‬‬
‫‪Po2  3atm ‬‬
‫‪  Pt  2atm  3atm  5atm  4atm  14atm‬‬
‫‪PN2  5atm ‬‬
‫‪PH 2  4atm ‬‬
‫‪‬‬
‫قانون گراهام و انتشاار و نفاوذ ماالیکول هاای گاازات ‪ : Grahams  Law‬تومقاس گراهقام‬
‫‪ Tomas Graham ‬عققالم انگلیسققی در سققال ‪ 1122‬م تحقیقققات الزمققه را در مققورد سققرعت انتشققار‬
‫‪  Diffusion ‬و نفوذ ‪  Effusion ‬گازات مختلف انجام داد و دریافت نمود که که ‪:‬سرعت نفوذ گقازات در‬
‫محیط گازی د یگر معکوساً متناسب به جذر مربع کثافت گازات و کتله گازات را دارد ‪ .‬یعنی‪:‬‬
‫‪VA  Effusion ‬‬ ‫‪DB‬‬ ‫‪VA  Effusion ‬‬ ‫‪MB‬‬
‫‪‬‬ ‫یا‬ ‫‪‬‬
‫‪VB  Effusion ‬‬ ‫‪DA‬‬ ‫‪VB  Effusion ‬‬ ‫‪MA‬‬
‫نظریه جنبشی (حرکی) گازات‪ :‬نظریه حرکی یا جنبشی گازات باالی فرضیات ذیل استوار است‪:‬‬
‫‪- 1‬گازها از تعداد کثیر ذرات بسیار کوچک ( اتوم ها‪ ،‬مالیکول ها ) تشکیل گردیده اند و ایقن ذرات بقه‬
‫اندازة کوچک اند که اندازة حجم آنها در مقایسه با فواصل بین آنها ناچیز است‪.‬‬
‫‪ -2‬مالیکول ها و اتوم های تشکیل دهنده گازها متداوماً در حال حرکت بوده و حرکت آنهقا بقی نظقم ‪،‬‬
‫سریع و مستقیم الخط می باشد‪.‬و دارای برخورد االستیکی است‪.‬‬
‫‪ -3‬در گازها ما لیکول ها و یا اتوم ها مجزا از یک دیگر قرار داشته ‪ ،‬هیچ قوة دافعه و جاذبه بین اتوم ها‬
‫و مالیکول ها در گازها موجود نمی باشد ‪ (.‬به استثنای زمان برخورد)‪.‬‬
‫‪-2‬با ازدیاد درجه حرارت انرژی متوسط حرکی مالیکول گاز زیاد میشود‪.‬‬
‫معادله حالت برای گازات حقیقی ‪:‬گازات حقیقی عبارت از گازات اند که ققوه جاذبقه بقین مقالیکول‬
‫در سال ‪ 1173‬م برای این گازات معادله ذیل ارایه کرد که امروز بنام‬ ‫های آن موجود بوده و واندروال‬
‫معادله گازات حقیقی یاد میشود ‪.‬‬
‫‪1:‬‬ ‫‪2:‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪an 2‬‬
‫‪(P ‬‬ ‫‪)(V  b)  RT‬‬ ‫‪(P ‬‬ ‫‪)(V  bn)  nRT‬‬
‫‪V2‬‬ ‫‪V2‬‬
‫‪n 1‬‬ ‫‪n 1‬‬
‫‪a ,b‬‬ ‫قیمت تجربی برای هرگاز‬
‫) ‪b (liter / mol‬‬ ‫) ‪a (liter . atm / mol 2‬‬ ‫گازات‬

‫‪0.0266‬‬ ‫‪0.244‬‬ ‫‪H2‬‬
‫‪0.0237‬‬ ‫‪0.341‬‬ ‫‪He‬‬

‫‪0.0391‬‬ ‫‪1.39‬‬ ‫‪N2‬‬
‫‪0.0318‬‬ ‫‪1.36‬‬ ‫‪O2‬‬
‫‪0.0427‬‬ ‫‪3.59‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪0.0399‬‬ ‫‪1.48‬‬ ‫‪CO‬‬

‫سواالت فصل نهم‬
‫‪ .1‬ماده به چند حالت یافت میشود ؟‬
‫‪ 5)2‬حالت‬ ‫‪)3‬دو حالت‬ ‫‪)2‬سه حالت‬ ‫‪)1‬یک حالت‬
‫‪ .2‬موجودات حیه از جمله انسان ها در چی نوع محلول زندگی مینماید ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬محلول جامد‬ ‫‪)2‬محلول های گاز‬ ‫‪)1‬محلول مایع‬

‫‪ .3‬اجسام ازنگاه ساختمان اتومیو مالیکولی و داشت فاصله بی آنها در حالت ذیل وجود دارد ‪:‬‬
‫‪ )2‬اجسام یخ شده‪,‬خاکستر شده و ذغال شده‬ ‫‪)1‬اگاز‪,‬مایع و جامد‬
‫‪ )3‬بشکل هوا‪,‬گازات و مخلوط بعضی از گازات ‪ )2‬بحرها‪,‬جهیل ها و ابحار‬
‫‪ .2‬در کدام حالت ذیل حرکت گازات سریع است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬فشار ک‬ ‫‪)1‬حرارت بلند‬
‫‪ .5‬در کدام حالت ماده ذرات تشکیل دهند آنها باالی یک دیگر تأریر کمتر داشته و قوه جذب بی آنها کمتر است ؟‬
‫‪)2‬پالزما‬ ‫‪)3‬گاز‬ ‫‪)2‬مایع‬ ‫‪)1‬جامد‬
‫‪ .6‬ماده در کدام حالت در نتیجه فشار متراک میگردد ؟‬
‫‪)2‬پالزما‬ ‫‪)3‬گاز‬ ‫‪)2‬مایع‬ ‫‪)1‬جامد‬
‫‪ .7‬ماده درکدام حالت تقریبا دارای عی کثافت ومیباشد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬جامد و کاز‬ ‫‪)2‬مایع و گاز‬ ‫‪)1‬جامد ومایع‬
‫‪ .8‬مواد که دارای شکل ‪ ،‬حج معی بوده و قابلیت تراک را ندارد عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬گاز‬ ‫‪)2‬مایع‬ ‫‪)1‬جامد‬
‫‪ .9‬در کدام حالت ذیل فاصله بی مالیکول ها خیلی زیاد است‪:‬‬
‫‪ )2‬جامدات‬ ‫‪ )3‬مایعات و جامدات‬ ‫‪ )2‬گازات‬ ‫‪ )1‬مایعات‬
‫‪ .11‬بیشتری قوه جاذبه بی ذرات کدام حالت فزیکی مواد موجود است؟‬
‫‪ )2‬محلول‬ ‫‪ )3‬گاز‬ ‫‪ )2‬مایع‬ ‫‪ )1‬جامد‬
‫‪ .11‬جامدات مواد اند که ‪:‬‬
‫‪ )3‬شکل ظرف را بخود میگیرند‪1 )2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )1‬شکل معی دارند ‪ )2‬حج معی دارند‬
‫‪ .12‬ساختمان سه بعدی را در یک شبکه به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬همه درست است‬ ‫‪)3‬شبکه مستطیلی‬ ‫‪)2‬شبکه مکعبی‬ ‫‪)1‬شبکه بلوری‬
‫‪ .13‬ساختمان منظ هندسی نقاط را در فضا به کدام نام یاد میشود ؟‬

‫‪)2‬همه درست است‬ ‫‪)3‬شبکه فضای‬ ‫‪)2‬شبکه مکعبی‬ ‫‪)1‬شبکه بلوری‬
‫‪ .12‬نقاط مختلف یک شبکه فضائی را کدام یکی مواد ذیل اشغال نموده است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬مالیکول ها‬ ‫‪)2‬آیونها‬ ‫‪)1‬اتوم ها‬
‫‪ .15‬جامدات از لحاظ ساختار درونی به چند نوع است ؟‬
‫‪)2‬چهار نوع‬ ‫‪)3‬سه نوع‬ ‫‪)2‬دو نوع‬ ‫‪)1‬یک نوع‬
‫‪ .16‬کرستالها از چه نوع مرکبات تشکیل میشوند؟‬
‫‪ )2‬دارای روابط کووالنسی‬ ‫‪ )3‬دارای روابط آیونی‬ ‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬دارای روابط اشتراکی‬
‫‪ .17‬جامدات مالیکولی بر اساس کدام یکی از قوه های ذیل ترکیب شده است ؟‬
‫‪ )2‬تمام‬ ‫‪ )3‬مالیکولی‬ ‫‪ )2‬کووالنسی‬ ‫‪)1‬آیونی‬
‫‪ .18‬کدام یکی از مشخصات ذیل مربوط جامدات آیونی میشود؟‬
‫‪ )2‬روابط آیونی بی آنها قوی است‬ ‫‪ )1‬دارای نقطه ذوبان بلند است‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬جامدات شکننده اند‬
‫‪ .19‬جامدات کووالنسی به یکی از نامها ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬جامدات اشتراکی‬ ‫‪ )2‬جامدات اتومی‬ ‫‪ )1‬جامدات آیونی‬
‫‪ .21‬جامدات اتومیکه ذرات شان توسط رابطه کووالنت به ه وصل گردیده اند کدام جامدات اند؟‬
‫‪ )2‬امورف‬ ‫‪ )3‬کووالنسی‬ ‫‪ )2‬مالیکولی‬ ‫‪ )1‬آیونی‬
‫‪ .21‬در جامدات فلزی علت جال در مقابل نور چیست؟‬
‫‪ )3‬الکترون های متحرک ‪2 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )2‬الکترون های آزاد‬ ‫‪ )1‬سطح شفاف‬
‫‪ .22‬جامدات کووالنسی دارای هدایت برقی ؟‬
‫‪ )2‬پائی است‬ ‫‪ )3‬هدایت برقی ندارد‬ ‫‪)2‬ضعیف میشود‬ ‫‪ )1‬بلند میشود‬
‫‪ .23‬مرکب سلیکان کارباید ‪  SiC ‬از جمله چه نوع جامدات است‪:‬‬
‫‪ )2‬آیونی‬ ‫‪ )3‬مالیکولی‬ ‫‪ )2‬کووالنسی‬ ‫‪ )1‬امورفی‬
‫‪ .22‬الماس از جمله کدام نوع جامدات ذیل میباشد ؟‬
‫‪ )2‬فلزی‬ ‫‪)3‬مالیکولی‬ ‫‪ )2‬ایونی‬ ‫‪ )1‬کووالنسی‬
‫‪ .25‬به حرارت پائی مایعات فوق العاده سرد شده ‪ ،‬ای حالت مایع را به کدام نام یاد مینمایند ؟‬
‫‪)2‬مایع غلیانی‬ ‫‪)3‬مایع‬ ‫‪)2‬مایع ذوب شده‬ ‫‪)1‬مایع سرد شده‬
‫‪ .26‬جامدات که دارای حج وشکل معی باشد اما از نظر ساختمانهای اجزای متشکله آنها به شکل نام منظ قرار‬
‫داشته باشد به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)2‬جامدات بدون شکل ‪)3‬جامدات کرستلی‬ ‫‪)1‬جامدات امورف‬
‫‪ .27‬جامدات که دارای شکل ساختمان منظ باشد به کدام نام یاد مینمایند ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬جامدات امورف‬ ‫‪)2‬جامدات بلوری‬ ‫‪)1‬جامدات کرستلی‬
‫‪ .28‬شیشه از جمله کدا م نوع جامدات میباشد ؟‬
‫‪)2‬جامدات کووالنسی‬ ‫‪)3‬جامدات آیونی‬ ‫‪)2‬جامدات امورف‬ ‫‪)1‬جامدات کرستلی‬
‫‪ .29‬مایعات را به چند طریقه میتوان بدست آورد ؟‬
‫‪)2‬چهار طریقه‬ ‫‪)3‬سه طریقه‬ ‫‪)2‬دو طریقه‬ ‫‪)1‬یک طریقه‬
‫‪ .31‬تبدبیل حالت جامد اجسام رامستقیما به حالت گاز به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬تشریق‬ ‫‪ )2‬تبرید‬ ‫‪ )1‬تصعید‬
‫‪ .31‬تبدیل شدن یک مایع به گاز در یک درجه حرارت معی به چه نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬میعان‬ ‫‪ )3‬تصعید‬ ‫‪ )2‬تبخیر‬ ‫‪ )1‬ذوب‬
‫‪ .32‬عملیه تبدیل شدن یک جامد به مایع در یک درجه حرارت معی بنام چی یاد میشود‪:‬‬
‫‪ )2‬ذوب‬ ‫‪ )3‬تبخیر‬ ‫‪ )2‬تصعید‬ ‫‪ )1‬میعان‬
‫‪ . 33‬کدام یکی از فکتورها باالی گازات تارر دارد ؟‬
‫‪ )3‬مول و درجه حرارت ‪ )2‬تمام‬ ‫‪ )2‬فشار‬ ‫‪ )1‬حج‬
‫‪ .32‬قوه وارده در فی سطح است از ؟‬
‫‪ )2‬نیوت‬ ‫‪ )3‬پاسکال‬ ‫‪)2‬قوه‬ ‫‪ )1‬فشار‬
‫‪ .35‬یک اتموسفیر مساوی است به چند است ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 ) 3‬و ‪2‬‬ ‫‪760tor )2‬‬ ‫‪760mm  Hg 1‬‬
‫‪ .36‬یک اتموسفیر مساوی است به ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 ) 3‬و ‪2‬‬ ‫‪101.3Kp )2‬‬ ‫‪14.1lb inch2 1‬‬
‫‪ .37‬بصورت عموم مقدار مواد گازی به کدام یکی از فکتور های ذیل اندازه میشود ؟‬
‫‪)2‬اتومیگرام‬ ‫‪ )3‬مول گرام‬ ‫‪ )2‬گرام‬ ‫‪ )1‬مول‬
‫‪ .38‬مقدار مول های یک ماده توسط کدام یکی از فورمولهای ذیل بدست میآید ؟‬
‫‪m‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪n‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪n  m  M )2‬‬ ‫‪M  n  m )1‬‬
‫‪M‬‬
‫‪ O  16, H  1‬باشد )؟‬ ‫چند گرام میباشد ( درصورتیکه‬ ‫)‪( H 2 O‬‬ ‫‪1 .39‬مول آب‬
‫‪18gr )2‬‬ ‫‪9gr )3‬‬ ‫‪36gr )2‬‬ ‫‪1gr )1‬‬
‫‪ . 21‬حرارت گازات توسط کدام سیست اندازه میشود ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬فارنهایت‬ ‫‪)2‬ساتنی گراد‬ ‫‪)1‬کالوی‬
‫‪ . 21‬اگر بخواهی سانتی گراد را به کالوی تبدیل نمائی توسط کدام فورمول ذیل استفاده مینمائی ؟‬
‫‪TK  C  273 )2‬‬ ‫‪TK  C  273 )3‬‬ ‫‪TK  C  373 )2‬‬ ‫‪TK  0  273 )1‬‬
‫‪ 27C .22‬سانتی گراد چند درجه کالوی میشود ؟‬

‫‪273K‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪298K‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪300K‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪300K‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .23‬قانون بایل با رابت نگهداشت کدام کمیت فزیکی بیان گردیده است؟‬
‫‪1 )2‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬حج‬ ‫‪ )2‬حرارت‬ ‫‪ )1‬فشار‬
‫است ‪ .‬در صورتیکه به فشار ‪ 825mm  Hg‬تغیر نموده‬ ‫‪247mli‬‬ ‫‪ .22‬یک گاز به فشار ‪ 625Hg mm‬حج آن‬
‫باشد حج گاز را در ای تغیر فشار عبارت است از ؟‬
‫‪287mli )2‬‬ ‫‪187mli )3‬‬ ‫‪87mli )2‬‬ ‫‪28mli‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ -.25‬صفر درجه مطلقه‪ ،‬درجه حرارت است که‪:‬‬
‫‪ )1‬در آن گاز اکسیج تحت فشار منجمد میشود و با حرارت ‪ 273.15 C‬مطابقت مینماید‪.‬‬
‫‪ )2‬در آن گازاکسیج تحت فشار منجمد میشود و با حرارت ‪ 273.15 C‬مطابقت نمینماید‪.‬‬
‫‪ )3‬در آن گاز هایدروج منجمد میشود و با ‪ 273.5 C‬مطابقت مینماید‪.‬‬
‫‪ )2‬در آن گاز کلوری منجمد میشود و با ‪ 273 C‬مطابقت مینماید‪.‬‬
‫‪ Al(OH)3‬بر حسب گرام برابر است به؟‬ ‫‪ .26‬وزن(کتله)‬
‫‪80g )2‬‬ ‫‪46g )3‬‬ ‫‪18g )2‬‬ ‫‪78g )1‬‬
‫‪ .27‬حج ‪ 1.5‬مول مالیکول گاز هایدروج مساوی است به‪:‬‬
‫‪14Litre‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪33.60Litre‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪24.314Litre‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪22.4Litre‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ 98 .28‬گرام ‪ H2SO4‬چند مول مالیکول آن مرکب میباشد؟‬
‫‪ )2‬یک مول آیون‬ ‫‪ )3‬نی مول‬ ‫‪ )2‬یک مو‬ ‫‪ )1‬دو مول‬
‫‪ .29‬در ‪ 2.5‬مول گاز میتان چی تعداد ما لیکول های آن موجود است؟‬
‫‪2.5  6022. 1020‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.5  60. 1023 )3‬‬ ‫‪2.5  6.022 1023‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪6.022 1023 )1‬‬
‫‪ 2.5 .51‬مول مالیکول ‪( H2‬تحت شرایط ‪ ) STP‬چند لیتر حج داری؟‬

‫‪24.31 lit )2‬‬ ‫‪56 lit )3‬‬ ‫‪44.8 lit )2‬‬ ‫‪22.4 lit )1‬‬
‫‪ .51‬کتله ‪ 67.2‬لیتر گاز میتان تحت شرایط ‪( STP‬نارمل) بر حسب گرام مساوی است به؟‬
‫‪20g )2‬‬ ‫‪32g )3‬‬ ‫‪48g )2‬‬ ‫‪16g )1‬‬
‫‪ .52‬تعداد مالیکول های دومول گاز ایتان ‪ C2H6‬تحت شرایط ‪(STP‬نارمل) برابر است به؟‬
‫‪6.02 1026‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2  6.02 1023‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2  6.02 1026‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2  6.02 1023 )1‬‬
‫چند مو مالیکول گاز موصوف میشود؟‬ ‫نارمل )‪( STP‬‬ ‫‪ 32 gr .53‬گرام گاز ‪ O2‬تحت شرایط‬
‫‪2.00mole‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1mole )3‬‬ ‫‪2.00mole‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.5mole )1‬‬
‫چند مو مالیکول گاز موصوف میشود در صورتیکه‬ ‫نارمل )‪( STP‬‬ ‫‪ 64gr .52‬گرام گاز ‪ O2‬تحت شرایط‬
‫‪gr‬‬
‫‪ 0  16‬باشد؟‬
‫‪mole‬‬
‫‪2.00mole‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1mole )3‬‬ ‫‪2.00mole‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.5mole )1‬‬
‫حج دارد اگر در فشار رابت حرارت گاز ‪ 37c‬برده شود در ای صورت‬ ‫‪300cm3 ، 27c‬‬ ‫‪ .55‬یک گاز در حرارت‬
‫حج آن مساوی است به‬
‫‪290cm3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪250cm3 )3‬‬ ‫‪300cm3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪310cm3 )1‬‬
‫محلول متذکره چند گرام وزن دارد؟‬ ‫لیتر ) ‪(2 Lit‬‬ ‫‪ . 56‬کثافت محلول ‪ 1.08gr cm ، H 2 SO4‬تثبیت شده‪ ،‬دو‬
‫‪3‬‬
‫‪105 gr‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.16 gr )3‬‬ ‫‪1080 gr )2‬‬ ‫‪2160 gr‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .57‬عدد ‪ 6.02x1023‬به نام یکی از علمای ذیل یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬بیل و ماروت‬ ‫‪)3‬چارلس‬ ‫‪ )2‬اووگدرو‬ ‫‪ )1‬کیوناک‬
‫‪ .58‬به اساس تجربه چارلس حج یک گاز در کدام حرارت صفر میگردد‪:‬‬
‫‪273K‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪273 C‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪273 C‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪273K‬‬ ‫‪)1‬‬
‫چه مقدار حج دارد؟‬ ‫‪50atm‬‬ ‫باشد پس در فشار‬ ‫‪400ml‬‬ ‫دارای حج‬ ‫‪5atm‬‬ ‫‪ .59‬گاز که تحت فشار‬
‫‪40ml‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4L‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪40L‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.4L‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .61‬یک گاز آیدیال در ‪ 25c‬به اندازه ‪ 1.28li‬حج را اشغال نموده میکند ‪ .‬در صورتیکه حرارت به ‪ 50c‬تغیر‬
‫نماید ‪ ،‬حج گاز مذکور چقدر خواهد بود ؟ (در فشار رابت )‬
‫‪1li )2‬‬ ‫‪0.39li )3‬‬ ‫‪1.39li )2‬‬ ‫‪2.39li )1‬‬
‫‪ .61‬به فشار رابت و حرارت ‪ 27c‬یک گاز آیدیال ‪ 128cm3‬حج را اشغال تموده است ‪ ،‬در صورتیکه حج گاز‬
‫مذکور به ‪ 214cm3‬تغیر نموده باشد ‪ ،‬حرارت وارده چقدر خواهد بود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست‬ ‫‪179.43c‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪179.43k‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .62‬به حرات ‪ 25c‬و فاشار ‪ 1atm‬یک گاز آیدیال ‪ 2.65li‬حج را اشغال نموده است ‪ .‬اگر همزمان حرارت‬
‫و فشار ‪ 2 atm‬بلند برود ‪ ،‬در ای صورت حج گاز مذکور چقدر خواهد بود ؟‬ ‫‪75c‬‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪1200cm3 )3‬‬ ‫‪1.55li )2‬‬ ‫‪1550cm3 )1‬‬

‫‪ .63‬به اساس اصل اول گدرو حرارت و فشار رابت ‪ ،‬گازات ‪ . . . .‬متناسب به تعداد ‪ . . . . .‬همان گاز است‪.‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬رابطه ندارد‬ ‫‪ )2‬مستقیما ‪ ،‬مول‬ ‫‪ )1‬معکوسا ‪ ،‬مول‬
‫‪ .62‬حج اشغال ‪ 3.0111023‬مالیکول گاز نایتروج در شرایط معیاری )‪ (S T P‬چند لیتر خواهد بود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪44.8li )3‬‬ ‫‪11.2li )2‬‬ ‫‪22.4li )1‬‬
‫‪ -.65‬هرگاه یک مول گاز کامل در صفر درجه سانتی گراد ‪ 22.2‬لیتر حج داشته باشد‪ ،‬فشار آن چند است؟‬
‫‪1atm‬‬ ‫‪)2 760mm  Hg,1atm )3‬‬ ‫‪5atm‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪760mm  Hg‬‬ ‫‪)1‬‬
‫چند گرام کتله دارد؟‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪ .66‬یک مول‬
‫‪88 )2‬‬ ‫‪62 )3‬‬ ‫‪52 )2‬‬ ‫‪22 )1‬‬
‫‪ .67‬کدام یکی از قانون ذیل مربوط به قانون بایل میباشد ؟‬
‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪V  n )3‬‬ ‫‪V T‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪ .68‬کدام یکی از قانون ذیل مربوط به قانون چارلس میباشد ؟‬
‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪V  n )3‬‬ ‫‪V T‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪ -.69‬جهت بیان قانون چارلس کدام رابطه ذیل درست است‪:‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V  K T‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪V‬‬
‫‪ . 71‬کدام یکی از قانون ذیل مربوط به قانون اصل گدرو میباشد ؟‬
‫‪1‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪V  n )3‬‬ ‫‪V T‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪ .71‬در شرایط معیاری )‪ (S T P‬یک مول هر گاز چقدر حج را اشغال مینماید ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪44.8li )3‬‬ ‫‪11.2li )2‬‬ ‫‪22.4li )1‬‬
‫‪ .72‬قیمت رابت گازات )‪ ( R‬عبارت است از ؟‬

‫‪Joul‬‬
‫‪)2‬تمام‬ ‫‪0.082li  atm  mol 1  k 1 )3‬‬ ‫‪0.082 li  atm molk )2‬‬ ‫‪8.31‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪mol  k‬‬
‫‪ 1mol .73‬اکسیج ) ‪ (O2‬چند گرام میباشد ؟‬
‫‪71gr‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪46gr )3‬‬ ‫‪40gr )2‬‬ ‫‪32gr‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ 27C . 72‬سانتی گراد چند درجه کالوی میشود ؟‬
‫‪273K )2‬‬ ‫‪298K )3‬‬ ‫‪300K )2‬‬ ‫‪300K )1‬‬
‫‪ .75‬به فشار ‪ 0.432 atm‬یک گاز آیدیال ‪ 8.64li‬حج را اشغال نموده است ‪ .‬مقدار آن ‪ 0.176mol‬مول است‬
‫حرارت وارده باالی گاز مذکور را دریافت نمائید ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1 ) 3‬و ‪2‬‬ ‫‪15c )2‬‬ ‫‪258k )1‬‬
‫‪ .76‬برای در یافت کتله مالیکولی گازات از کدام معادله ذیل استفاده مینمائی ؟‬
‫‪mRT‬‬
‫‪ )2‬تمام‬ ‫‪M‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪p  v  n  M  R )2‬‬ ‫‪m M  nh f‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪PV‬‬
‫‪P V Pn Vn‬‬
‫به چه نام یاد میشود؟‬ ‫‪R‬‬ ‫‪ ،‬سمبول‬ ‫‪‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪ .77‬در رابطه‬
‫‪T‬‬ ‫‪Tn‬‬
‫‪ )2‬رابت نیمه جامدات‬ ‫‪ )3‬رابت جامدات‬ ‫‪ )2‬رابت گازات‬ ‫‪ )1‬رابت مایعات‬
‫مساوی به ‪ 2 gr li‬باشد در یافت نمایید ‪ ،‬کتله‬ ‫حرارت ‪300K‬‬ ‫‪ . 78‬فشار یک نمونه گاز نایتروج راکه کثافت آن به‬
‫یک مول نایتروج مساوی به ‪ 28 gr li‬است ؟‬
‫‪1.00atm )2‬‬ ‫‪3.00atm )3‬‬ ‫‪2.75atm )2‬‬ ‫‪1.75atm‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .79‬یکی از قوانی ذیل قانون گراهام را بیان مینماید ؟‬
‫‪VA‬‬ ‫‪MB‬‬ ‫‪VA‬‬ ‫‪DB‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪VB‬‬ ‫‪MA‬‬ ‫‪VB‬‬ ‫‪DA‬‬
‫حج گاز مذکور چقدر هواهد بود ؟‬ ‫‪30 c‬‬ ‫حج یک گاز ‪ 729 mli‬باشد در‬ ‫‪20 c‬‬ ‫‪ .81‬اگر در‬
‫‪7mli )2‬‬ ‫‪5.5mli )3‬‬ ‫‪7.5mli )2‬‬ ‫‪753.8mli )1‬‬
‫‪ .81‬اگر در ‪ 25c‬درجه حج یک گاز ‪ 100 mli‬است ‪ ،‬درکدام درجه حرارت ‪ ،‬حج گاز مذکور به ‪ 500mli‬تغیر‬
‫خواهد کرد؟‬
‫‪94k )2‬‬ ‫‪49k )3‬‬ ‫‪149 k )2‬‬ ‫‪249 k )1‬‬
‫‪ .82‬اگر در ‪ 25c‬فشار گاز ‪ 1atm‬باشد ‪ .‬در ‪ 45c‬فشار گاز مذکور چقدر خواهد بود ؟‬
‫‪11.22k )2‬‬ ‫‪22.11k )3‬‬ ‫‪22.33cm3 )2‬‬ ‫‪44.23k )1‬‬
‫چه مقدار حج دارد؟‬ ‫‪50atm‬‬‫‪ .83‬گاز که تحت فشار ‪ 5atm‬دارای حج ‪ 400ml‬باشد پس در فشار‬
‫‪40ml )2‬‬ ‫‪4L )3‬‬ ‫‪40L )2‬‬ ‫‪0.4L )1‬‬
‫‪ .82‬تعداد الکترون ها در یک مول الکترون چند است‪:‬‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪6.02 1023 )3‬‬ ‫‪6.02 1022 )2‬‬ ‫‪6.02 1022 )1‬‬
‫‪ .85‬نظریه جنبیشی یا حرکی گازات باالی چند فرضیه استوار است ؟‬
‫‪)2‬دو فرضیه‬ ‫‪)3‬چهار فرضیه‬ ‫‪)2‬سه فرضیه‬ ‫‪)1‬یک فرضیه‬
‫‪ .86‬مالیکول ها و اتوم های تشکیل دهنده گازها متداوال در حال حرکت بوده حرکت آنها چگونه است ؟‬
‫‪)2‬مالیکول ها گازات دارای بر خورد االستیکی میباشد‬ ‫‪)1‬حرکت بی نظ ‪ ،‬سریع و مستقی الخط‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬دارای برخورد االستیکی نمیباشد‬
‫‪ .87‬طبق نظریه حرکی گازات‪ ،‬ازدیاد درجه حرارت باعث‪:‬‬
‫‪ )2‬ازدیاد انرری متوسط مالیکولها نمیشود‬ ‫‪ )1‬کاهش انرری مواد تعامل کننده میشود‬
‫‪ )2‬ازدیاد انرری متوسط مالیکولها میشود‬ ‫‪ )3‬تمام جوابات درست است‬
‫‪ .88‬ساختمان معادله گازات واندروالس عبارت است از‪:‬‬
‫‪ P  b  V ‬‬

‫‪n ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪a ‬‬
‫‪  RT‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ P  2  V  b   RT‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪a2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪V ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪a ‬‬
‫‪ P  2  V  b   T‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬
‫‪‬‬ ‫‪n ‬‬
‫چند لیتر امونیا تولید میشود؟‬ ‫‪STP‬‬ ‫در شرایط‬ ‫‪98 gr , N 2‬‬ ‫با مصرف‬ ‫‪3H 2  N2 ‬‬
‫‪ 2 NH3‬‬ ‫‪ .89‬در تعامل‬
‫‪ N  14 g , H  1g ‬‬
‫‪156.8Lit‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪67.2Lit‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪44.8Lit‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪22.4Lit‬‬ ‫‪)1‬‬
‫فصل دهم‬
‫قوانین و محاسبات در کیمیا‬
‫‪ . 4‬قرار داد های علمی‪ :‬مجموعه توافقاتی که در مورد علوم به وجود میآید تا ارتباط محققان یک رشته‬
‫باه دیگر و حتی ارتباط دانشمندان رشته های مختلف علمیباه آسان تر گردد ‪ ،‬بنام قرار داد علمییاد میشود ‪.‬‬
‫‪ :‬عبارت از سمبول اختصاری نام کمیته بی المللی کیمیای تجربی و خالص کیمیا‬ ‫آیوپاک ‪IUPAC‬‬
‫‪ InternationalUnionOf Pure Applied Chemistry‬است ‪.‬‬

‫قانون نسبت های ثابت ) ‪ : (1807  Pr oust‬این اولین در سال ‪1147‬م عالمیبقه نقام ‪ Pr oust‬طقر‬
‫ریزی کرده و ازین سبب به نام موصوف نیز مسمیمیباشد ‪ .‬دو اتوم به یک نسبت وزنی معین باهم وارد‬
‫تعامل شده و یک مرکب را تشکیل میدهد ن ترتیب نسبت ثابت کتلوی کتله هایدروجن به کتله اکسجن‬
‫‪2H 2  O2 ‬‬
‫‪ 2H 2O‬‬ ‫‪1‬‬
‫میباشد ‪:‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫برابر با ‪1‬به ‪ 1‬یا‬
‫‪8‬‬
‫)‪2(2) 2(16‬‬
‫‪4 : 32‬‬
‫‪1: 8‬‬
‫قانون نسبت های متعدد ( قانون دالتن )‪ :‬دو عنصر باهم تعامل نموده نه تنها یک نوع مرکب را‬
‫تشکیل میدهند ‪ ،‬در صورتیکه نسبت کتلوی بین شان تغیر داده شود ‪ ،‬مرکبات مختلف را تشکیل‬
‫میدهد ‪ .‬نسبت کتلوی یکی ازین عنصر در مرکبات مختلف آن اعداد تام ثابت و کوچک است ‪..‬‬
‫‪N2‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫‪N 2 : O2‬‬
‫‪N 2O‬‬ ‫‪14  2 :‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 : 4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪NO‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪: 16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 : 8‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪N 2O3‬‬ ‫‪14  2 : 16  3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 : 12‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪NO2‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪: 16  2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 : 16‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪N 2O5‬‬ ‫‪14  2 : 16  5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 : 20‬‬ ‫‪5‬‬
‫قانون نسبت های حجمیگیلوسگ ‪ :‬قانون نسبت های حجمیاولین بار توسط عالمیبنام گیلوسگ‬
‫طر ریزی گردید ‪ .‬در حرارت و فشار معین نسبت حجم ماده تعامل کننده و حجم محصول تعامل اعداد‬
‫تام کوچک میباشد توجه داشته باشید که قانون گیلوسگ در مورد تعامالت مواد گازی قابل تطبی‬
‫است‪.‬‬
‫‪H 2  Cl2  2 HCl‬‬
‫‪3H  N 2  2 NH 3‬‬
‫نسبت های معادل ‪ :‬اوزان معادل یک عنصر عبارت از همان مقدار عنصر است که بایک گرام هایدروجن‬
‫ویا هشت گرام آکسیجن تعامل کرده بتواند ‪.‬‬
‫‪CO2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪8 gr 12 gr‬‬ ‫‪CaO‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪8 gr  40 gr‬‬
‫‪‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪ 20gr‬‬
‫‪12 gr‬‬ ‫‪32 gr  ‬‬ ‫‪32 g r‬‬ ‫‪40 gr‬‬ ‫‪16 gr  ‬‬ ‫‪16 g r‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪8 gr ‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪8 gr ‬‬
‫‪CO2 :‬‬ ‫‪MgH 2‬‬ ‫‪Na2O :‬‬ ‫‪CaO :‬‬ ‫‪CH 4 :‬‬
‫‪12 : 32‬‬ ‫‪24 : 2‬‬ ‫‪46 : 16‬‬ ‫‪40 : 16‬‬ ‫‪12 : 4‬‬
‫‪3 :8‬‬ ‫‪12 :1‬‬ ‫‪23 : 8‬‬ ‫‪20 : 8‬‬ ‫‪3 :1‬‬
‫دریافت کتله معادل مرکبات کیمیاوی ‪ :‬بصورت عموم وزن یا کتله معادل یک ماده عبارت از کتله‬
‫مؤثره آن میباشد و و احد اندازه گیری آن گرام است ‪.‬‬ ‫اتومییا مالیکولی آن تقسیم بر والن‬
‫کتله معادل‬
‫مؤثر‬ ‫والن‬
‫‪M‬‬
‫‪Eq  gracid ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫معادل گرام تیزاب ها‬
‫‪H‬‬
‫‪M‬‬
‫‪Eq  grBase ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫معادل گرام قلوی ها‬
‫‪ OH‬‬
‫‪M‬‬
‫‪Eq  grSalt ‬‬ ‫‪3‬‬ ‫معادل گرام نمک ها‬
‫‪pn‬‬
‫را محاسبه نمایید؟‬ ‫مرکب ‪MgSO4‬‬ ‫‪ : 1‬کتله معادل‬
‫‪M MgSO4  120‬‬ ‫‪M  A 120‬‬

‫‪ Eq  gr ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 60amu‬‬
‫‪Eq  gr  ? ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪2‬‬
‫را محاسبه نمایید؟‬ ‫‪Fe  OH 3‬‬ ‫‪ : 2‬کتله معادل‬
‫‪M FeOH   107 ‬‬ ‫‪M  A‬‬ ‫‪M base‬‬

‫‪ Eq  gr ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Eq  gr  ? ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ OH ‬‬

‫‪107‬‬
‫‪Eq  grFeOH  ‬‬ ‫‪ 35.6amu‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫را محاسبه نمایید؟‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪ : 3‬کتله معادل‬
‫‪M H 2 SO4  98‬‬ ‫‪M  A  M acid‬‬

‫‪‬‬ ‫‪Eq‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Eq  gr  ? ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪98‬‬
‫‪Eq  grH 2 SO4 ‬‬ ‫‪ 49amu‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -0‬کتله معادل مرکب ‪ H 3 PO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه کتله مالیکلول های نسبتی فاسفوریک اسید‬
‫‪ 98 gr‬باشد‪:‬‬
‫‪M H3 PO4  98 gr ‬‬ ‫‪M H3 PO4 98 gr‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Eq‬‬ ‫‪H 3 PO4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 32.6 gr‬‬
‫? ‪EqH3 PO4 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪EqH3 PO4  32.6 gr‬‬
‫‪H  3‬‬ ‫‪‬‬
‫مساوی به ‪ 70‬است‪.‬‬ ‫‪Ca  OH  2‬‬ ‫‪ -1‬کتله معادله ‪ Ca  OH 2‬را محاسبه نمایید کتله مالیکولی نسبی‬
‫‪M Ca (OH )2  74 gr ‬‬ ‫‪M 74 gr‬‬
‫‪ Eq ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 37‬‬
‫‪a2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪2‬‬
‫? ‪Eq ‬‬ ‫‪ Eq  37 gr‬‬
‫‪‬‬
‫عبارت از‬ ‫موثر در تعامالت ریدوک‬ ‫موثر والن‬ ‫والنس معادل در تعامالت ریدوکس ‪:‬والن‬
‫الکترونهای تبادله شده یا باخته شده میباشد ‪.‬‬
‫ذیل محاسبه نمائید‬ ‫را در تعامل ریدوک‬ ‫معادل ‪H 2 SO4‬‬ ‫مثال ‪ :‬کتله‬
‫‪Cu  H 2 SO4  CuSO4  S  H 2O‬‬

‫حل ‪:‬‬
‫‪98amu‬‬
‫‪Eq ‬‬ ‫‪ 16.33amu‬‬
‫‪6‬‬
‫ویژه آمادگی کانکور و اساسات‬ ‫کیمیای غیرعضوی‬ 162
:‫ذیل محاسبه نمایید‬ ‫را در تعامل ریدوک‬ H 2 SO4 ‫ کتله معادل‬: ‫مثال دوم‬
6 2
Cu  H 2 S O4 
 CuSO4  H 2 S  H 2O
M H 2 SO4  98 M  A M Compound
 Eq  gr  
Eq  gr  ?  a nnumber of exchanged electrons
98
Eq  grH 2 SO4   12.25amu
8
: ‫قانون اوگدرو‬
.‫ حجم میباشد‬22.4 Lit ‫ یک مول هر گاز دارای‬1  STP  ‫ تحت شرایط معیاری‬: ‫قانون اول اوگدور‬
:ً‫مثال‬
‫مقدار‬ 1mol O2  32 gr  1mol H 2  2 gr  1mol N2  28gr  1mol NH3 17 gr 
‫حجم‬ 22.4 Lit 22.4 Lit 22.4 Lit 22.4 Lit
‫ مثال‬. ‫ میباشد‬ 6.022 10  ‫ دارای‬ STP  ‫ یک مول هرگاز در شرایط استندر‬: ‫قانون دوم اوگدرو‬
23
1mol O2 1mol H 2 1mol NH 2  22.4 Lit  6.022 1023 molecules
‫ چند لیتر خواهد بود؟‬STP ‫مالیکول گاز نایتروجن در شرایط‬ 3.0111023 ‫ حجم اشغالی‬:‫ مثال‬.1
:‫حل‬
6.022 1024 molecule 22, 4 L 
 22.4 L  3.0111023 molecule
 x  1.12 L
3.0111023 molecule x   6.022 1024 molecule
CH 4  1mol  16 gr  22.4li  6.022 10 23

CO2  1mol  44 gr  22.4li  6.022 10 23
NH 3  1mol  17 gr  22.4li  6.022 10 23
O2  1mol  32 gr  22.4li  6.022 10 23
H 2  1mol  2 gr  22.4li  6.022 10 23
1
 STP   Standard Temperature and Pressurr
‫‪ .‬دو مول گاز میتان دارای چقدر حجم ‪ ،‬چند گرام و چند ذره میباشد ؟‬
‫‪CH 4  1mol  16 gr  22.4li  6.022 1023‬‬
‫‪2CH 4  2mol . . . X . . . y . . . . Z‬‬
‫‪2 mol 16 gr‬‬

‫‪X‬‬ ‫‪ X  32 gr‬‬
‫‪1 mol‬‬
‫‪2 mol  22.4 Li‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪ y  44.8 Li‬‬
‫‪1 mol‬‬
‫‪2 mol  6.022 1023‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪ X  2  6.022 1023‬‬
‫‪1 mol‬‬
‫‪ 2  6.022 1023 .‬مول کلسیم هایدروکساید چند لیتر میشود ؟‬
‫‪ 3 1023 .‬آمونیم چند لیتر میشود ؟‬
‫‪ 2.5 1023 .‬مول کلسیم هایدروکساید چند لیتر میشود ؟‬
‫‪  Standard Temperature and‬شرایطی است که در‬ ‫‪Pressure ‬‬ ‫حالت استندرد ‪ :  STP ‬شرایط ثابت یا‬
‫قبول شده است‪ .‬بر اساس قوانین‬ ‫‪273K‬‬ ‫یا‬ ‫‪0C‬‬ ‫درجه حرارت‬ ‫‪760mm  Hg‬‬ ‫یا ‪،‬‬ ‫‪1atm‬‬ ‫آن فشار‬
‫حجم میباشد‪ .‬همچنان یک مول هر ماده به تعداد‬ ‫‪22.4Lit‬‬ ‫اووگدرو درین حالت یک مول هر گاز دارای‬
‫ذره دارد که این عدد بنام عدد اوگدرو یاد میشود‪.‬‬ ‫‪6.022 1023‬‬
‫عدد اووگدرو را به دوطریقه ذیل بدست میآورند ‪:‬‬

‫‪ -1‬بر اساس تقسیم نمودن مقدار یک فارادی برق بر مقداربرق یک الکترون یعنی‪:‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪96500Colb‬‬
‫‪NA ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪ 6.022 1023‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪1.602 10 Colb‬‬
‫در نتیجه تقسیم نمودن کتله اتومینسبتی برکتله (وزن) اتومی مطلقه یعنی‪:‬‬
‫‪Aamu‬‬
‫‪NA ‬‬
‫‪Pure atomic mass gr ‬‬
‫‪Example :‬‬
‫‪amu H   1.00798‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Aamu‬‬ ‫‪1.000789‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪ 6.022 1023‬‬
‫‪ 1.674 10 g ‬‬ ‫‪Pure atomic mass gr  1.674 10 g‬‬
‫‪A‬‬
‫‪H Pure atomic mass gr ‬‬
‫‪‬‬
‫تعیین فیصدی یک عنصر در یک مرکب کیمیاوی ‪:‬با دانستن فورمول و کتله مالیکولی یک مرکب‬
‫میتوانیم فیصدی هر یک از عناصر تشکیل دهنده آنرا دریافت نمائیم ویا به طور ساده از فورمول ذیل‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫مثال‪ :‬فیصدی عناصر تشکیل دهنده ‪ H 2 SO4‬را دریابید‪.‬‬
‫‪g ‬‬
‫‪M H 2SO4  98‬‬
‫‪mol ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 2 100‬‬ ‫‪32 1100‬‬ ‫‪16  4 100‬‬
‫? ‪H% ‬‬ ‫‪H% ‬‬ ‫‪ 2.04% , S % ‬‬ ‫‪ 32.65% , O% ‬‬ ‫‪ 65.3%‬‬
‫‪‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪98‬‬
‫? ‪S% ‬‬
‫‪‬‬
‫? ‪O% ‬‬ ‫‪‬‬
‫تمرینات فصل دهم‬

‫‪ .1‬به صورت عموم یک مسئله علمیبه چند پایه استوار است ؟‬
‫‪)2‬دوپایه‬ ‫‪)3‬چهار پایه‬ ‫‪)2‬سه پایه‬ ‫‪)1‬دوپایه‬
‫‪ .2‬کدام یکی از پادشاهان ذیل یک مقدار طالی خالص را به زر گر داد تا از آن تاجی برایش تهیه نماید ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬هیتلر‬ ‫‪)2‬الوازیه‬ ‫‪)1‬هیرو‬
‫‪ .3‬مجموعه توافقاتی که در مورد علوم به وجود میآید تا ارتباط محققان یک رشته با ه دیگر و حتی ارتباط‬
‫دانشمندان رشته های مختلف علمیباه آسان تر گردد به کدام نام یاد میگردد ؟‬
‫‪)2‬کتاب قرون وسطی‬ ‫‪)3‬نسخه های علمی‬ ‫‪)1‬سمبول های عناصر ‪)2‬قرار داد علمی‬
‫‪ .2‬در یک تعامل کیمیاوی مجموعه کتله های محصول تعامل مساوی به مجموعه کتله های مواد تعامل کننده‬
‫است عبارت است از؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬تحفظ کتله‬ ‫‪)1‬بقای ماده‬
‫‪ .5‬قانون نسبت های رابت در سال ‪ 1817‬م توسط کدام یکی از دانشمندان ذیل طرح ریزی گردید ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪Pr oust‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬سیر همفیر دیوی‬ ‫‪)1‬الوازیه‬
‫‪ .6‬نسبت کتلوی هایدروج و اکسیج در تشکیل آب )‪ ( H 2O‬چند است ؟‬
‫‪2 :1 )3‬‬ ‫‪8 :1 )3‬‬ ‫‪2 : 8 )2‬‬ ‫‪1: 8 )1‬‬
‫‪ .7‬قانون نسبت های متعدد به کدام یکی از ذیل یاد میشود ؟‬

‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬قانون دالت‬ ‫‪)2‬قانون متعدد‬ ‫‪)1‬قانون رابت‬
‫‪ .8‬کتله اتومیعنصر تقسی بر والنس همان عنصر در یک مرکب عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬والنس‬ ‫‪)2‬کتله اتومینسبتی‬ ‫‪)1‬کتله معادل‬
‫‪ .9‬والنس مؤرر در مرکب ‪ HNO3‬چند است‪:‬‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪ -.11‬والنس مؤرر در مرکب ‪ PCl5‬چند است؟‬
‫‪5 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪ .11‬کتله اتومینسبی آلمونی ‪ 27amu‬بوده و والنس آن ‪ 3‬است ‪ ،‬کتله معادل آن در یافت نمایید ؟‬
‫‪9amu )2‬‬ ‫‪2amu )3‬‬ ‫‪7amu )2‬‬ ‫‪27amu )1‬‬
‫‪ .12‬اگر کتله مالیکولی ‪ H3 PO4‬مساوی به ‪ 98‬گرام باشد‪ ،‬درینصورت کتله معادل آن عبارت است از‪:‬‬
‫‪22.6g‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪23.6g‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪32.6g‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪34.6g‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .13‬کتله معادل اتوم ها ویا مالیکول ها به گرام افاده گردد ‪ ،‬ای کمیت به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬مالیکولی گرام‬ ‫‪)1‬معادل گرام‬
‫‪ .12‬قانون نسبت های حجمیاولی بار توسط کدام یکی از علمای ذیل مطرح گردید ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬الوازیه‬ ‫‪Gay  Lisuac )2‬‬ ‫‪Berzelios )1‬‬
‫‪ .15‬نسبت حجمیگاز هایدروج و کلوری در تشکیل هایدروج کلوراید ) ‪ ( HCl‬چند است ؟‬

‫‪1: 2 )2‬‬ ‫‪2 :1 )3‬‬ ‫‪1:1 )2‬‬ ‫‪2 : 2 )1‬‬
‫‪ .16‬قضیه برزیلیوس در طبیعت باالی کدام یکی از گازات ذیل صدق میکند ؟‬
‫‪)2‬گازات که بشکل مالیکولی یافت میشود‬ ‫‪)1‬گازات که بشکل اتوم ها یافت میشود‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬گازات که در الیه ای اوزون یافت میشود‬
‫‪ .17‬اگر کتله اتومینسبی عناصر کیمیاوی به گرام افاده گردد ‪ ،‬ای کمیت را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬مول آیون‬ ‫‪)2‬مول اتومی‬ ‫‪)1‬اتوم گرام‬
‫‪ .18‬اگر کتله مالیکولی نسبتی مرکبات کیمیاوی به گرام افاده گردد ای کمیت کتلوی را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬مول مالیکولی‬ ‫‪)1‬مالیکول گرام‬
‫‪ .19‬اگر کتله ذرات به اندازه عدد اوگدرو به گرام افاده شود ‪ ،‬ای کمیت را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬آیون گرام‬ ‫‪Mole )2‬‬ ‫‪)1‬مول‬
‫‪ 200g .21‬سودی هایدروکساید چند مول آن است ؟در صورتیکه کتله مالیکولی آن ‪ 40amu‬باشد ؟‬
‫‪1mol )2‬‬ ‫‪)3‬‬
‫‪5mol‬‬ ‫‪40mol )2‬‬ ‫‪10mol )1‬‬
‫‪ .21‬فیصدی ‪ O‬در مرکب ‪ HNO3‬مساوی میشود به ( در صورتیکه ‪ H  1 , N  14 , O  16‬باشد )‬

‫‪36,66% )2‬‬ ‫‪22, 22% )3‬‬ ‫‪67,19% )2‬‬ ‫‪76,19% )1‬‬
‫‪ .22‬فیصد ‪ O‬در مرکب ‪ NaOH‬مساوی است به (در صورتیکه ‪ H  1 , O  16, Na  23‬باشد)‬

‫‪22% )2‬‬ ‫‪2% )3‬‬ ‫‪61% )2‬‬ ‫‪21% )1‬‬
‫‪ .23‬فیصدی ‪ Cl‬در مرکب ‪ HCl‬مساوی میشود به ( درصورتیکه ‪ Cl  35,5 ; H  1‬باشد)‬
‫‪69,99% )2‬‬ ‫‪89,62% )3‬‬ ‫‪79, 26% )2‬‬ ‫‪97, 26% )1‬‬
‫‪ .22‬هرگاه وزن ات سلفر ‪ ,32‬اکسیج ‪ 16‬و هایدروج یک باشد‪ ,‬فیصدی سلفر در مرکب ‪ H 2 SO4‬مساوی‬
‫است به‪:‬‬
‫‪35.65 )2‬‬ ‫‪36.25 )3‬‬ ‫‪32.65 )2‬‬ ‫‪32.65 )1‬‬
‫مساوی میشود به (در صورتیکه ‪ ) Na  23 , Cl  35.5‬باشد‪:‬‬ ‫‪NaCl‬‬ ‫در مرکب‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪ . 25‬فیصدی‬
‫‪62.80%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪60.68%‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪36.60%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪40.86%‬‬ ‫‪)1‬‬
‫مساوی میشود به (در صورتی ‪ O  16, C  12, Ca  40‬باشد)‬ ‫‪CaCO3‬‬ ‫‪ .26‬فیصدی اکسیج در مرکب‬
‫‪56% )2‬‬ ‫‪28% )3‬‬ ‫‪12% )2‬‬ ‫‪22% )1‬‬
‫مساوی میشود به ‪( :‬در صورتیکه ‪ H  1, O  16 , N  14‬باشد)‬ ‫‪HNO3‬‬ ‫در مرکب‬ ‫‪N‬‬ ‫‪ .27‬فیصدی‬
‫‪12.61 % )2‬‬ ‫‪67.19% )3‬‬ ‫‪22.22% )2‬‬ ‫‪32.16% )1‬‬
‫صنف یازدهم‬
‫فصل اول‬
‫غلظت محلول ها‬
‫تعریف مخلوط‬
‫عبارت یکجا شدن دو یا چند ماده به یقک نسقبت غیقر معقین و کیفقی طوریکقه عمقل متقابقل مطلق‬
‫و بقرنج ‪،‬‬ ‫کیمیاوی بین آنها به مشاهده نرسد ‪ ،‬مخلوط است به طور مثال مخلوط کشمش و نخود ‪ ،‬ما‬
‫الکول وآب ‪ ،‬بوره وآب و غیره از مخلوط ها اند ‪ .‬مخلوط ها به دو نوع اند‪:‬‬
‫نقوعی از مخلقوط انقد کقه نسقبت‬ ‫‪:‬‬
‫‪( Hetrogen‬مخلوط غیر متجقان‬‫)‬ ‫‪ . 1‬مخلوط های غیر متجانس‬
‫اجزای آن در تمام قسمت های سیستم شان یکسان و مساویانه نباشد و هقر قسقمت آنهقا دارای خقواص‬
‫فزیکی و کیمیاوی مختلف باشد ‪.‬‬
‫‪ . 2‬مخلوط متجانس )‪ :( Hemogen‬نوعی از مخلوط های اند که اجقزای تشقکیل دهنقده آنهقا در تمقا‬
‫قسمت های سیستم مخلوط مساویانه و یکسان تقسیم گردیده و در یک فاز قرار داشته باشند ؛ بقه طقور‬
‫را به نام محلقول هقا )‪(Solutiones‬یقاد‬ ‫مثال ‪ :‬مخلوط نمک وآب ‪ ،‬الکول و آب و غیره ‪ .‬مخلوط متجان‬
‫میکند ‪.‬‬
‫فاز ‪ :‬عبارت از آن قسمت سیستم است که از قسمت های دیگر سیستم توسط یک سطح قابل دید مجزا‬
‫گردیده و تمام قسمت های آن دارای عین خواص کیمیاوی و فزیکی بوده باشد ‪.‬‬
‫کامپینینت ‪ :‬اجزای تشکیل دهنده سیستم را کامپیننت یاد مینمایند ‪ .‬به صورت عموم محلول هقا از دو‬
‫تشکیل گردیده اند ‪.‬‬ ‫‪Solvent‬‬ ‫و محلل‬ ‫‪Solutes‬‬ ‫قسمت ماده منحله‬
‫اجزای محلول‪ :‬هر محلول از دو بخش تشکیل شده است‪:‬‬
‫‪ . 1‬ماده منحله یا ماده حل شونده )‪ : (Solute‬آن جز از محلول است که در محلل حل میشود وبه‬
‫ذرات کوچک (مالیکول ها ‪ ،‬اتوم ها و یا آیونها) پارچه میگردد ‪.‬‬
‫‪ . 2‬ماده محلل یا ماده حل کننده ) ‪ : (Solvent‬آن جز از محلول است که مواد منحله را در خود حل‬
‫میکند‪ .‬به صورت عموم مقدار ماده حل شونده نظر به ماده حل کننده (محلل) کمتر میباشد ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬در یک محلول ایتال الکول و آب که متشکل از ‪ 24‬گرام ایتایقل الکقول و ‪ 14‬گقرام آب باشقد ‪،‬‬
‫ایتایل الکول در محلول مذکور ماده منحله و آب محلل است ‪ .‬بعضی اوقات تعیین محلل و مقاده منحلقه‬
‫در یک محلول کاری آسان نیست به طور مثال در یک محلول ‪ % 14‬آب و الکول ‪ ،‬بسقیار مشقکل اسقت‬
‫که بگوییم کدام آن محلل و کدام آن ماده منحله است ‪.‬‬
‫‪ .1‬یکجاشدن دو یا چند نوع ماده غیر معی و کیفی طوریکه عمل متقابل مطلق کیمیاوی بی آنها به مشاهده‬
‫نرسد عبارت است ؟‬
‫‪ )2‬اتوم‬ ‫‪ )3‬مالیکول‬ ‫‪ )2‬محلول‬ ‫‪)1‬مخلوط‬
‫‪ .2‬مخلوط های متجانس در چند فاز قرار دارند‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ . .3‬مخلوطی که نسبت اجزای آن در تمام قسمت های سیست شان یکسان و مساویانه موجود نبوده هر‬
‫قسمت آن دارای خواص فیزیکی و کیمیاوی مختلف باشد‪ ,‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬مواد خالص‬ ‫‪ )1‬مخلوط های متجانس ‪ )2‬مخلوط های غیر متجانس‪ )3‬محلول‬
‫‪ .2‬به صورت مقدار ماده حل شونده نظر به محلل‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی میباشد‬ ‫‪ )2‬زیاد تر میباشد‬ ‫‪ )1‬کمتر میباشد‬
‫‪ . .5‬مخلوط الکول و آب عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬مواد خالص‬ ‫‪ )2‬غیرمتجانس‬ ‫‪ )1‬متجانس‬
‫‪ . .6‬در یک محلول ایتایل الکول و آب که متشکل از ‪ 120g‬ایتایل الکول و ‪ 80g‬آب باشد ‪ ,‬ایتایل الکول‬
‫در محلول مذکور عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬محلول‬ ‫‪ )3‬مخلوط‬ ‫‪ )2‬ماده منحله‬ ‫‪ )1‬محلل‬
‫انواع محلول ها ‪ :‬محلول ها به سه حالت فزیکی گاز ‪ ،‬مایع و جامد موجودیت میباشد‪.‬‬
‫الیاژ ‪ :‬عبارت از مخلوط نمودن فلزات مذابه بوده که در هنگقام سقرد نمقودن بقه حالقت جامقد تبقدیل‬
‫‪Zn  Cu ‬‬
‫‪‬‬ ‫برنج‬ ‫‪Pb  Sn ‬‬
‫لیم ‪‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫‪( Fe  Cr  Ni) ‬‬
‫‪‬‬ ‫فوالد‬ ‫‪Sn  Cu ‬‬
‫برونز ‪‬‬
‫الیاژ آهن نسبت به آهن خالص استحکام زیاد و مقاومت بیشتر را در مقابل زنگ خورده گی دارند ‪ .‬الیقاژ‬
‫طال با نقره استحکام و درجه سختی آن بیشتر میسازد ‪.‬‬
‫درجدول ذیل سیستم های انتشاری نظر به حالت فزیکی اجزای سیستم با مثالهای آن دیده میشود‪:‬‬
‫محیط انتشار مثالها‬ ‫شماره ماده منتشره‬
‫الیاژ ها (مخلوط فلزات درحالت ذوبان) مانند برونز‪،‬فوالد‪....‬‬ ‫جامد‬ ‫جامد‬ ‫‪1‬‬
‫نمک در آب‪ ،‬بوره در آب‪ ،‬تباشیر در آب ‪.....‬‬ ‫مایع‬ ‫جامد‬ ‫‪2‬‬
‫دود (کاربن دربین هوا)‪ ،‬گرد و خاک‪،‬غبار سمنت‪....‬‬ ‫گاز‬ ‫جامد‬ ‫‪3‬‬
‫آب درنمک (آب کرستلی) ‪ ،‬سیماب درم ‪.....‬‬ ‫جامد‬ ‫مایع‬ ‫‪2‬‬
‫الکول درآب‪،‬تیزاب درآب‪،...‬‬ ‫مایع‬ ‫مایع‬ ‫‪5‬‬
‫قطرات آب درهوا هنگام تشکیل ابر‪،...‬‬ ‫گاز‬ ‫مایع‬ ‫‪6‬‬
‫هایدروجن درپالتین‪،‬سنگ پا‪.....،‬‬ ‫جامد‬ ‫گاز‬ ‫‪7‬‬
‫نوشابه های گاز دار‪،...‬‬ ‫مایع‬ ‫گاز‬ ‫‪8‬‬
‫هوا (مخلوط از گازات)‬ ‫گاز‬ ‫گاز‬ ‫‪9‬‬
‫‪ .1‬الیار های برنج عبارت است از ؟‬

‫‪ )2‬جست و مس‬ ‫‪ )3‬مس و سرب‬ ‫‪)2‬نیکل و پوتاشی‬ ‫‪ )1‬نیکل و جست‬
‫‪ .2‬در مقابل زنگ خورده گی‪ ،‬الیار آه نسبت به آه خالص دارای چه نوع استحکام و مقاومت ذیل است‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬فرق ندارد‬ ‫‪ )2‬زیاد‬ ‫‪ )1‬ک‬
‫‪ .3‬هایدروج در پالتی عبارت مخلوط ؟‬
‫‪ )2‬گاز در گاز‬ ‫‪ )3‬گاز در جامد‬ ‫‪ )2‬گاز در مایع‬ ‫‪)1‬مایع در آب‬
‫‪ .2‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های گاز در مایع است‪:‬‬
‫‪ )2‬الیار ها‬ ‫‪ )3‬هوا‬ ‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )1‬کوکاکوال‬
‫‪ .5‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های گاز در گاز است‪:‬‬

‫‪ .6‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های مایع در گاز است‪:‬‬
‫‪ )2‬الیار ها‬ ‫‪)2‬بخارات آب در هوا ‪ )3‬هوا‬ ‫‪ )1‬کوکاکوال‬
‫‪ .7‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های مایع در جامد است‪:‬‬
‫‪ )2‬آب کرستالی‬ ‫‪)2‬بخارات آب در هوا ‪ )3‬هوا‬ ‫‪ )1‬کوکاکوال‬
‫انحاللیت ‪ :‬عبارت از حل شدن مقدار معین مواد منحله در ‪ 100mli‬و یا در ‪ 100gr‬محلل میباشد ‪.‬‬
‫انحاللیت مواد دریک دیگر کامال متفاوت است ‪ .‬ممکن یک ماده به هر نسبت دریک محلل حل گردد و یا‬
‫اینکه درمحلل دیگر به شکل محدود حل گردد ؛ به همین ترتیب ممکن یک ماده در محلقل دیگقر هقیچ‬
‫حل نگردد ‪ .‬بصورت عموم مواد مشابه در یک دیگر حل میگردد ‪ .‬بطومثال ‪:‬‬
‫هایدروکاربن ها نفتالین در بنزین به خوبی حل میگردد اما الکول ها به خوبی حقل نمیگقردد مرکبقات‬
‫نفتالین در آب بکلی حل نمیگردد‪ .‬یعنی مواد مشقابه در یکقدیگر منحقل انقد موبالیقل در پتقرول حقل‬
‫میگردد هردو ماده فوق غیر قطبی بوده که در ترکیب آن هایدروجن و کاربن موجقود اسقت ‪ .‬روغقن در‬
‫آب حل نمیگردد بخاطرکه آب یک ماده قطبی است ‪ . .‬انحاللیت گلوگقوز ) ‪(C6 H12O6‬در آب بقه خقاطر‬
‫موجودیت گرو های هایدروکسقاید ) ‪(OH‬در آب رابطقه هایقدروجنی میسقازد و باعقث انحاللیقت آن‬
‫انواع محلول از نظر انحاللیت ‪ :‬محلول ها نظر به انحاللیت شان به سه نوع میباشد ‪:‬‬
‫‪. 1‬محلول مشبوع ‪ :‬عبارت از محلولی که مقدار اعظمیماده منحله را در خود حل دارد‪،‬‬
‫‪. 2‬محلول مافوق مشبوع ‪ :‬عبارت است از محلول های است که مقدار ماده منحله آن نسبت به محلول‬
‫مشبوع تحت عین شرایط زیاد باشد ‪.‬‬
‫‪ . 3‬محلول غیر مشبوع ‪ :‬عبارت است از محلول های اند که قدرت حل ساختن ماده منحله را هنوز در‬
‫خود داشته باشد ‪.‬‬
‫محلول های آیونی ‪ :‬انحاللیت مرکبات آیونی به طور قابل مالحظه از همدیگر فرق دارند ‪ ,‬بطو مثال ‪:‬‬
‫‪ 36gr‬میباشقد ‪ ،‬در حقالی کقه انحاللیقت‬ ‫‪100mli‬آب‬ ‫انحاللیت نمک طعام به درجه حرارت ‪25 C‬‬
‫در‬
‫کلسیم کاربونیت به عین درجه حرارت( ‪25 C‬در ‪100mli‬آب ) ‪0.00070gr‬است ‪ .‬در حقیققت انحاللیقت‬
‫مرکبات آیونی در آب تابع دو عامل یعنی ماهیت ماده منحله و حرارت میباشقد ‪ .‬بصقورت عمقوم گفتقه‬
‫میتوانیم که انحاللیت تمامیجامدات با ازدیاد درجه یکسان نیست و زیاد میشود اما بعضقی مرکبقات بقا‬
‫‪Li2CO3‬‬ ‫ازدیاد درجه حرارت کم میشود مانند لیتیم کاربونیت‬
‫‪ .1‬انحاللیت گلوگوز در آب به خاطر موجودیت کدام یکی از گروپهای ذیل میباشد ؟‬

‫‪O  )2‬‬ ‫‪CO  )3‬‬ ‫‪OH )2‬‬ ‫‪COOH )1‬‬
‫‪ .2‬کدام محلول دارای کمتری غلظت است‪:‬‬
‫‪ )2‬غیرمشبوع‬ ‫‪ )2‬تمام آنها درست است ‪ )3‬مشبوع‬ ‫‪ )1‬مافوق مشبوع‬
‫‪ .3‬انحاللیت مرکبات آیونی در آب ‪ ،‬تابع کدام عوامل ذیل است؟‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬فشار آسموتیک‬ ‫‪ )1‬ماهیت ماده منحله ‪ )2‬حرارت‬
‫‪ .2‬انحاللیت یکی از جامدات ذیل با ازدیاد درجه حرارت ک میگردد‪:‬‬
‫‪ )2‬ک نمیگردد‬ ‫‪K )3‬‬ ‫‪NaCl )2‬‬ ‫‪Li2CO3 )1‬‬
‫انواع محلول ها از لحاظ عبور جریان برق ‪ :‬محلول ها از لحاظ عبور جریان برق به دو دسته‬
‫الکترولیت ها و غیر الکترولیت ها تقسیم بندی میشوند‪.‬‬
‫محلول های الکترولیت ‪ :‬محلول های الکترولیت که به نام هادی های نوع دوم نیز یاد میشوند‬
‫آنهایی اند که محلول آبی شان قابلیت عبور جریان برق را از خود داشته باشند‪ .‬مواد منحله در این‬
‫‪CH3  COOH‬‬ ‫‪Na‬‬
‫از‬ ‫و یا‬ ‫محلولها به آیونهای خویش در محلول تجزیه میگردند‪ .‬بطور مثال محلول آبی‬
‫جمله محلول های الکترولیت میباشد‬
‫محلولهای غیر الکترولیت‪ :‬محلول های غیرالکترولیت ها محلولهایی اند که محلولهای آبی آنها‬
‫قابلیت هدایت برق را ندارند و از جمله مواد عای به حساب میروند‪ .‬مواد منحله در این نوع محلول ها به‬
‫آیونها تفکیک نگردیده و به حالت مالیکولی در محلول باقی میمانند‪ .‬بطور مثال‪ :‬محلول آبی آیودین‪،‬‬
‫ایتر و الکول از جمله محلولهای غیرالکترولیت میباشند‪.‬‬
‫کدام محلول های ذیل غیرالکترولیت اند؟‬

‫‪ )2‬محلول الکول و آب‬ ‫‪ )1‬محلول الکول و آب و محلول آیودی و آب‬
‫‪ )2‬محلول سودی کلوراید و آب‬ ‫‪ )3‬محلول آیودی و آب‬
‫الکترولیت های قوی و ضعیف ‪:‬محلولهای الکترولیت به انواع محلول های الکترولیت قوی و ضعیف‬
‫تقسیم بندی میشوند‪.‬‬
‫‪.‬محلول های الکترولیتهای قوی ‪ :‬عبارت است از محلول های اند که تمام مواد منحله آن به آیون‬
‫تفکیک گردد‪.‬‬
‫‪HClO4 ‬‬ ‫‪‬‬‫‪ H   ClO  4‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H 2 SO4 ‬‬ ‫‪‬‬‫‪ H   HSO  4‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪HNO3 ‬‬‫‪‬‬‫‪ H   NO  3‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫الکترولیت های ضعیف ‪:‬عبارت است از الکترولیت های اند که ماده منحله بطور کامل به آیونها تفکیک‬
‫نگردد ‪.‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬ ‫‪‬‬‫‪ CH 3  COO 1  H ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H  COOH‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬‫‪ H  COO 1  H ‬‬
‫در آب (‬ ‫‪0.1 mol‬‬ ‫مواد منحل و غیر منحل در آب ‪ :‬نمک ها ‪ ،‬القلی ها و تیزاب ها که بیشتر‬
‫از ‪Li‬‬
‫در آب حل شوند ‪ ،‬کمتر از‬ ‫‪0.01 mol‬‬
‫بین ‪Li‬‬ ‫مول فی لیتر آب ) حل شوند ‪ ،‬به نام مواد منحل و اگر‬
‫منحل و اگر کمتر از ‪ 0.001mol Li‬در آب حل شود به نام مواد غیر منحل یاد میشود ‪.‬‬
‫را دارند در آب منحل اند ‪.‬‬ ‫نایتریت ‪( NO3 )1‬‬ ‫‪ .‬نمک های که آیون‬
‫در آب منحل است‬ ‫ها ‪(CH3COO)1‬‬ ‫‪ .‬تمام اسیتیت‬
‫در استثنای پوتاشیم کلورید در آب منحل اند ‪ .‬پوتاشیم کلوریت‬ ‫ها ‪(ClO3 )‬‬ ‫‪ .‬تمام نمک های کلوریت‬
‫در آب کمتر منحل است‬
‫که در آب غیر منحل‬ ‫جز ‪AgCl , CuCl , Hg2Cl2 , PbCl2‬‬ ‫‪ .‬اکثر کلوراید ها ‪ Cl ‬در آب منحل است ‪ .‬بی‬
‫حل میشود ‪.‬‬ ‫در آب جو‬ ‫کلوراید) ‪PbCl2‬‬ ‫است ‪( .‬سرب‬
‫که در آب‬ ‫استثنای ‪AgBr , CuBr , HgBr2 , PbBr2 , Hg2 Br2‬‬ ‫در آب منحل است به‬ ‫‪Br ‬‬ ‫‪ .‬اکثر بروناید ها‬
‫غیر منحل بوده و کمتر منحل است‬
‫که در آب غیر‬ ‫استثنای ‪AgI , CuI , HgI 2 , PbI 2 , Hg2 I 2‬‬ ‫در آب منحل است به‬ ‫ها ‪I ‬‬ ‫‪ .‬اکثرآیوداید‬
‫منحل است‬
‫در آب غیر حل‬ ‫‪Ag2 SO4 , BaSO4 , CaSO4 , SrSO4 , Hg2 SO4‬‬ ‫به استثنای‬ ‫ها ) ‪( SO4 2‬‬ ‫‪ .‬تمام سلفیت‬
‫می شود ‪ .‬بیشترین سلفیت غیر منحل مربوط به فلزات گرو دوم جدول دروه ای است ‪.‬‬
‫در آب غیر منحل اند ‪ ،‬به استثنای سلفایدهای گرو دوم اصلی ‪ ،‬اول اصلی و‬ ‫‪( S )2‬‬ ‫‪ .‬سلفاید ها‬
‫که در آب منحل است ‪.‬‬ ‫‪( NH 4 )2 S‬‬ ‫آمونیم سلفاید‬
‫در آب غیر منحل بوده ‪ ،‬بجز کاربونیت های گرو اول و آمونیم کاربونیت‬ ‫ها ‪(CO3 )2‬‬ ‫‪ .‬کاربونیت‬
‫در آب منحل است‬ ‫) ‪( NH 4 )2 (CO3‬‬
‫در آب منحل میباشد ‪.‬‬ ‫فاسفیت ‪( NH 4 )3 PO4‬‬ ‫‪ .‬فاسفیت ها در آب غیر منحل بوده اما آمونی‬
‫غلظت محلول ها )‪ : (Consentration‬مقدار ماده منحله در فی واحد حجم محلول ها و یا فی واحد‬
‫کتله محلل ها را بنام غلظت یاد مینمایند ‪.‬‬
‫‪n‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪V‬‬
‫‪m‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪V‬‬
‫‪n‬‬
‫‪C /‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪m‬‬
‫غلظت ‪ m ،‬کتله ماده منحله‪ n ،‬تعداد مول ‪ V ،‬حجم محلول و ‪ m /‬کتله محلل میباشد‬ ‫‪C‬‬ ‫در فورمول های فوق‬
‫‪.‬‬
‫‪n‬‬
‫‪CM ‬‬ ‫میباشد‪ .‬یعنی‬ ‫‪1000mli‬‬ ‫موالریتی ‪ :‬عبارت از تعداد مول ماده منحله در فی واحد حجم یا‬
‫‪V‬‬
‫‪mol mol mol‬‬
‫باشد ‪.‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫واحد پیمایش غلظت موالریتی میتواند‬
‫‪m3 dem3 li‬‬
‫در صوریتکه مقدار ماده منحله را به گرام داده باشد غلظت مولریتی را میتوان توسط نسبت و یافورمول‬
‫‪m 1000ml  molar‬‬
‫‪CM ‬‬ ‫ذیل محاسبه کرد ‪.‬‬
‫‪M V‬‬
‫ملی لیتر محلول حل گردیده‬ ‫مول ماده منحله در‬ ‫مثال ‪ :‬غلظت موالر محلول که از حل شدن‬
‫باشد چند است ؟‬
‫‪n  0.75mol ‬‬ ‫‪n 0.75mol‬‬
‫‪ CM  ‬‬ ‫‪ 0.01Molar‬‬
‫‪v  75mli ‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪75mli‬‬
‫? ‪CM ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مثال‪ .2 :‬به مقدار ‪ 196gr‬تیزاب گوگرد ‪  H 2 SO4 ‬در ‪ 1000ml‬محلول موجود است غلظب مولرتی آنرا‬
‫دریافت نمایید ‪.‬‬
‫‪m  196 gr ‬‬
‫‪V  1000 gr ‬‬ ‫‪m 1000 gr  molar‬‬ ‫‪196 gr 1000ml  molar‬‬
‫‪ CM ‬‬ ‫‪ CM ‬‬ ‫‪ CM  2 molar‬‬
‫‪M  98 gr ‬‬ ‫‪V M‬‬ ‫‪98 gr 1000ml‬‬
‫? ‪CM ‬‬ ‫‪‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن را محاسبه کنید‬ ‫‪4lit‬‬ ‫‪ . 2‬به مقدار ‪ 200gr‬تیزاب شوره ) ‪ ( HNO3‬در‬
‫است)‬ ‫) ‪( HNO3‬‬ ‫(کتله مالیکولی تیزاب شوره‬
‫‪m 1000ml 1Molar‬‬
‫‪CM ‬‬
‫‪m  200 gr ‬‬ ‫‪M V‬‬
‫‪V  4 Li ‬‬ ‫‪200 gr 1000ml 1Molar‬‬
‫‪‬‬ ‫‪CM ‬‬ ‫‪ 0.79Molar‬‬
‫‪M  63gr ‬‬ ‫‪63 gr  4 000ml‬‬
‫? ‪CM ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -1‬در ‪ 2.2‬لیتر محلول پوتاشی هایدروکساید که غلظت آن ‪ 1.2‬مولر میباشد‪ ،‬چند گرام مرکب مذکور موجود‬
‫است؟ ‪ K  39, H  1,O  16‬‬
‫‪17.12 )2‬‬ ‫‪9.33 )3‬‬ ‫‪336 )2‬‬ ‫‪53.76 )1‬‬
‫‪ -2‬در ‪ 1.8‬لیتر محلول پوتاشی هایدروکساید که غلظت آن ‪ 3‬مولر باشد‪ ،‬چند مرکب گرام مذکور است‪:‬‬
‫‪ K  39, H  1,O  16‬‬
‫‪22.86 )2‬‬ ‫‪12.93 )3‬‬ ‫‪211 )2‬‬ ‫‪132.2 )1‬‬
‫غلظت نارملتی ‪ :‬عبارت از مقدار معادل ق گرام ) ‪ ( Eq  gr‬ماده منحله در فی واحقد حجقم محلقول‬
‫‪EQ  gr‬‬
‫اسققت‪ .‬واحققد پیمققایش مقیاسققی غلظققت مققول معققادل یققا نققارملتی میتوانققد‬ ‫‪(CN ‬‬ ‫)‬
‫‪V‬‬
‫‪Eq  g Eq  g Eq  g‬‬
‫باشد ‪.‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪m3‬‬ ‫‪dem3‬‬ ‫‪li‬‬
‫در صورتیکه مقدار ماده منحله را به گرام داده باشد غلظت نارمتلی را میتوان توسط نسبت و یافورمول‬
‫‪m 1000mli  Narmal‬‬
‫‪CN ‬‬ ‫ذیل محاسبه کرد ‪.‬‬
‫‪M V‬‬
‫‪M‬‬
‫معادل گرام تیزاب ها‬
‫‪Eq  gracid ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪H‬‬
‫‪M‬‬ ‫معادل گرام قلوی ها‬
‫‪Eq  grBase ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ OH‬‬
‫‪M‬‬ ‫معادل گرام نمک ها‬
‫‪Eq  grSalt ‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪pn‬‬
‫حل گردیده شده است‪ ،‬غلظت‬ ‫‪500mil‬‬ ‫سودیم هایدروکساید ) ‪ Na(OH‬در‬ ‫‪120gr‬‬ ‫مثال‪ . 1 :‬مقدار‬
‫نارملتی آنرا دریافت نمایید در صورتیکه کتله مالیکولی آن ‪ 40gr‬باشد ‪:‬‬
‫‪m 1000mil  Narmal‬‬
‫‪Cm ‬‬
‫‪V  Eq‬‬
‫‪120 gr 1000mil  Narmal‬‬

‫‪Cm ‬‬ ‫‪ Cm  6 Narmal‬‬
‫‪500mil  40 gr‬‬
‫‪ .‬غلظت محلول نارمل ‪ H 2 SO4‬را طوری محاسبه کنید درصورتیکه در هر لیتر این محلول ‪98g‬‬
‫وجود داشته باشد( کتله مالیکولی ‪ 98g , H 2 SO4‬است)‪.‬‬
‫‪M 98 gr‬‬
‫‪Eq  gr( H 2 so4 ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 49 gr‬‬
‫‪m  98 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪V  1Li‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪m 1000ml 1Narmal‬‬
‫‪‬‬ ‫‪CN ‬‬
‫‪Eq V‬‬
‫‪M H 2 so4  98 gr ‬‬
‫? ‪CN ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪98 gr  1000ml 1Narmal‬‬
‫‪‬‬ ‫‪CN ‬‬ ‫‪ 2Narmal‬‬
‫‪49 gr  1000ml‬‬
‫‪ .1‬در ‪ 521‬ملی لیتر محلول سلفوریک اسید که غلظت آن ‪ 1.8‬نارمل باشد‪ ،‬چند گرام سلفوریک اسید موجود‬
‫است؟ ‪ H  1, S  32,O  16‬‬
‫‪1.91 )2‬‬ ‫‪12.16 )3‬‬ ‫‪25.86 )2‬‬ ‫‪169.62 )1‬‬
‫است؟ ‪ H  1, S  32,O  16‬‬
‫‪115.82 )2‬‬ ‫‪21.73 )3‬‬ ‫‪1.26 )2‬‬ ‫‪35.12 )1‬‬
‫است؟ ‪ H  1, S  32,O  16‬‬
‫‪183.75)2‬‬ ‫‪22.32 )3‬‬ ‫‪13.17 )2‬‬ ‫‪1.76 )1‬‬
‫‪ .2‬غلظت نارمل محلولی را دریابید که در ‪ 2.2‬لیتر آن ‪ 1.6‬مول مرکب سلفوریک اسید موجود باشد‪:‬‬
‫‪ H  1, S  32,O  16‬‬
‫‪1.25 )2‬‬ ‫‪3.92 )3‬‬ ‫‪3.21 )2‬‬ ‫‪1.51 )1‬‬
‫‪ .5‬غلظت نارمل محلولیکه در ‪ 1.31‬لیتر آن ‪ 35gr‬مرکب فاسفوریک اسید موجود باشد‪ ،‬چند است؟‬
‫‪ H  1, P  31,O  16‬‬
‫‪3.57 )2‬‬ ‫‪1.12 )3‬‬ ‫‪1.35 )2‬‬ ‫‪3.11 )1‬‬
‫‪n‬‬
‫‪(Cm ‬است ‪ .‬واحقد پیمقایش‬ ‫)‬ ‫غلظت موللتی ‪ :‬عبارت از تعداد مول ماده منحله در فی کتله محلل‬
‫‪m/‬‬
‫‪mol mol mol‬‬
‫باشد ‪ n ، .‬تعداد مول های ماده منحله ‪ m / ،‬کتله محلل است‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫غلظت مواللیتی میتواند‬
‫‪mg g Kg‬‬
‫در صورتیکه مقدار ماده منحله را به گرام داده باشد غلظت موللتی را میتوان توسط نسبت و یافورمول‬
‫‪m 1000 gr  molal‬‬
‫‪Cm ‬‬ ‫ذیل محاسبه کرد ‪.‬‬
‫‪m/ V‬‬
‫آب حل گردیده است‪ ،‬غلظت مولل آن را محاسبه کنید‪( :‬کتله‬ ‫‪900g‬‬ ‫تیزاب سرکه در‬ ‫‪80g‬‬ ‫مثال‪:‬‬
‫گرام است)‬ ‫مالیکولی تیزب سرکه‬
‫‪m  80 gr ‬‬ ‫‪m 1000 gr  molal‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Cm ‬‬
‫‪m /  900 gr ‬‬ ‫‪m/  M‬‬
‫‪‬‬ ‫‪80 gr 1000 gr  molal‬‬
‫‪m  60 gr ‬‬
‫‪Cm ‬‬ ‫‪ 1.48molal‬‬
‫? ‪Cm ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪9 00 gr  6 0 gr‬‬
‫‪ 140gr -1‬تیزاب سرکه در ‪ 500gr‬آب حل میشود‪ ،‬کتله مالیکولی تیزاب سرکه ‪ 60 amu‬باشد‪ ،‬غلظت‬
‫مولل محلول مذکور را محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪4molal )2‬‬ ‫‪5molal )3‬‬ ‫‪3.8molal )2‬‬ ‫‪4.6molal )1‬‬
‫‪ 90gr -‬تیزاب سرکه در ‪ 2500gr‬آب حل گردیده است‪ ،‬غلظت مولل آن را دریافت کنید؟ (کتله‬
‫مالیکولی تیزاب سرکه گرام است)‬
‫‪ 50g -‬تیزاب سرکه در ‪ 800g‬آب حل گردیده است غلظت مولل آنرا محاسبه کنید‪ ( .‬کتله‬
‫مالیکولی تیزاب سرکه ‪ 60g‬است)‬
‫مول فرکشن ماده منحله یا محلل‪ :‬عبارت از تعداد مول های ماده منحله یا محلل تقسیم مجموع‬
‫تعداد مول های محلول است ‪ .‬یعنی ‪:‬‬
‫‪n1‬‬ ‫‪n2‬‬
‫‪N1 ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪N2 ‬‬
‫‪n1  n 2‬‬ ‫‪n1  n 2‬‬
‫مثال )‪ 4mol .‬کلورفارم در ‪ 10mol‬آب حل گردیده است شما مول فرکشن آب و کلوروفارم را محاسبه‬
‫نمائید ‪.‬‬
‫‪n1CH3Cl  4mol ‬‬ ‫‪n1‬‬ ‫‪4mol‬‬
‫‪N1CH3Cl ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.28‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n1  n2 4mol  10mol‬‬
‫‪n2 H 2O  10mol  ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n1‬‬ ‫‪10mol‬‬
‫‪N 2 H 2O ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.71‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n1  n2 4mol  10mol‬‬
‫مثال ) سهم مولی ماده منحله ومحلل محلول ‪ CaCl2 ,10%‬را در یافت نمایید ‪ .‬کتله مالیکولی‬
‫مساوی ‪ 111 gr Mol‬بوده و محلل آن آب است ‪:‬‬ ‫‪CaCl2‬‬
‫‪10 gr‬‬
‫‪111 gr‬‬
‫‪nCaCl2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪ 0.02  nCaCl2  0.02‬‬
‫‪mCaCl2  10 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪10 gr‬‬
‫‪‬‬
‫‪90 gr‬‬
‫‪‬‬
‫‪mH 2 o  90 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪111 gr‬‬ ‫‪18 gr‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪M CaCl  111 gr‬‬
‫‪mol ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪2‬‬
‫*******‬
‫‪M H 2 o  18 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫*******‬
‫‪mol ‬‬
‫? ‪nCaCl2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪90 gr‬‬
‫‪‬‬
‫? ‪nH 2 o ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪18 gr‬‬
‫‪nH 2O ‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪ 0.98  nH 2O  0.98‬‬
‫‪90 gr‬‬ ‫‪10 gr‬‬
‫‪‬‬
‫‪18 gr‬‬ ‫‪111 gr‬‬
‫‪ .‬کتله مالیکولی‬ ‫سهم مولی ماده منحله ومحلل محلول ‪ Na(OH ) ، 20%‬را در یافت نمایید‬ ‫مثال )‬
‫بوده و محلل آن آب است ‪:‬‬ ‫‪40 gr mol‬‬ ‫) ‪ Na(OH‬مساوی‬
‫) ‪m1Na (OH‬‬ ‫‪ 20%  20 gr‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪M 1Na (OH‬‬ ‫‪ 40 gr mol‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m2 H 2O‬‬ ‫‪ 80%  80 gr‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪N1 ‬‬
‫‪n1‬‬ ‫‪0.5mol‬‬
‫‪ 0.101‬‬
‫‪M 2 H 2O‬‬ ‫‪ 18 mol‬‬
‫‪gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n1  n2 0.5mol  4.4mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪2 0 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n1‬‬ ‫‪4.4mol‬‬
‫‪n1Na (OH ) ‬‬
‫‪m‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪N2 ‬‬ ‫‪ 0.897‬‬
‫‪M 4 0 mol‬‬ ‫‪gr‬‬
‫‪0.5‬‬‫‪mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪0.5‬‬‫‪mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4.4‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪m 80 gr‬‬ ‫‪‬‬

‫‪n2 H 2O‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 4.4mol ‬‬
‫‪M 18 gr mol‬‬ ‫‪‬‬
‫نوت‪ :‬مجموعه سهم مولی اجزای متشکله محلول ها مساوی به یک است ‪N1  N2  ....... Ni 1‬‬
‫‪ .1‬مجموع سه مولی ‪ NaOH‬و آب در محلول ‪ 5‬مولر سودی هایدروکساید چند است؟‬

‫‪5 )2‬‬ ‫‪1.5 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪1.1 )1‬‬
‫‪ .2‬نسبت تعداد مول های ‪ NaOH‬در محلول ‪ 2‬نارمل آن بر تعداد مجموعی مولهای محلول عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬مجموع مول ها‬ ‫‪ )1‬سه مولی سودی هایدروکساید‬
‫‪ )2‬موالریتی‬ ‫‪ )3‬سه مولی ماده محلل‬
‫‪ .3‬مجموع سه مولی اجزای محلول باید چند شود‪:‬‬
‫‪51% )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1.5 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫) ‪ 10mol‬تتراکلورمیتان در ‪ 15mol‬الکول حل گردیده است شما مول فرکشن تترا کلورمیتان و الکول را‬
‫محاسبه نمائید ‪.‬‬
‫را در یافت نمایید ‪ .‬کتله مالیکولی‬ ‫‪Ca(OH )2 ، 5%‬‬ ‫‪ )1‬سهم مولی ماده منحله ومحلل محلول‬
‫‪180 gr mol‬‬ ‫بوده و محلل آن گلوگوز است (در صورتیکه وزن مالیکولی گلوگوز‬ ‫‪74 gr mol‬‬ ‫مساوی‬ ‫‪Ca(OH )2‬‬
‫باشد ‪:‬‬
‫) ‪ 30gr‬نمک ) ‪ ( NaCl‬در ‪ 45gr‬آب حل گردیده است شما سهم مولی هر یک نمک و آب را محاسبه‬
‫نمائید‪.‬‬
‫سهم کتلوی و فیصدی ‪ :‬عبارت از نسبت یکی از اجزای محلول بر مجموعه کتله های اجزای متشکله‬
‫محلول است و هرگاه سهم کتلوی را ضرب عدد صد نماییم سهم فیصدی از آن حاصل میشود‪.‬‬
‫‪m2‬‬ ‫‪m1‬‬
‫‪w2 ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪w1 ‬‬
‫‪m 2  m1‬‬ ‫‪m1  m 2‬‬
‫‪m2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪w2 % ‬‬ ‫‪100 ‬‬
‫‪m2  m1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫سهم فیصدی =‬
‫‪m1‬‬
‫‪w1 % ‬‬ ‫‪100 ‬‬
‫‪m1  m2‬‬ ‫‪‬‬
‫مثالها‪:‬‬
‫را در این محول‬ ‫‪H 2O‬‬ ‫آب حل گردیده است ‪ ،‬سهم کتلوی ‪ Na  OH ‬و‬ ‫‪500 gr‬‬ ‫در‬ ‫‪Na  OH  100 gr‬‬ ‫)‬
‫در یافت نمایید ‪:‬‬
‫‪100 gr‬‬
‫‪WNaOH ‬‬ ‫‪ WNaOH  0.1667  WNaOH  0.1667‬‬
‫‪100 gr  500 gr‬‬
‫‪mNaOH  100 gr ‬‬
‫‪‬‬ ‫*****‬
‫‪mH 2O  500 gr ‬‬
‫‪‬‬ ‫*****‬
‫? ‪WNaOH ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪500 gr‬‬
‫? ‪WH 2O ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪WH 2 O‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ WH 2 O  0.833  WH 2 O  0.833‬‬
‫‪‬‬ ‫‪500 gr  100 gr‬‬
‫آب حل شده محاسبه کنید ‪:‬‬ ‫‪135 gr‬‬ ‫گلوگوز ‪  C6 H12O6 ‬در‬ ‫‪15gr‬‬ ‫‪ .‬فیصدی کتله یی محلول را که‬
‫‪m1  15 gr ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪15 gr‬‬
‫‪m2  135 gr   W % ‬‬ ‫‪100  W % 10%  W %  10%‬‬
‫‪‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪gr‬‬
‫?‪W %‬‬ ‫‪‬‬
‫سودیم هایدروکساید را تهیه نمائید ؟‬ ‫آبی ‪4.5%‬‬ ‫‪ .‬چطور شما میتوانید ‪ 500gr‬محلول‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪4.5 gr  500 gr‬‬
‫‪Solvation Na(OH ) H 2O ‬‬ ‫‪100 gr  X  4.5gr  500 gr  X ‬‬ ‫‪ X  22.5gr‬‬
‫‪‬‬ ‫‪100 gr‬‬
‫‪100 gr‬‬ ‫‪4.5 gr‬‬ ‫‪95.5 gr  ‬‬
‫‪95.5 gr  500 gr‬‬
‫‪500 gr‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪Y ‬‬ ‫‪100 gr  Y  95.5 gr  500 gr  X ‬‬ ‫‪ Y  477.5 gr‬‬
‫‪100 gr‬‬
‫‪ NaOH , 300 g . 2‬در ‪ 700g‬آب حل گردیده است سهم کتلوی آب را در این محلول محاسبه کنید‪:‬‬
‫رادر این محلول پیدا کنید‪:‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ NaOH ,150g . 5‬در ‪ 450g‬آب حل گردیده است سهم کتلوی‬
‫‪ NaOH , 210 g .‬در ‪ 390g‬آب حل گردیده است سهم کتلوی ‪ NaOH‬را در این محلول محاسبه کنید؟‬
‫کلسیم هایدروکساید را تهیه نمائید ؟‬ ‫آبی ‪2.3%‬‬ ‫‪ .‬چطور شما میتوانید ‪ 200gr‬محلول‬
‫سودیم سلفیت را که ‪ 45gr‬سودیم سلفیت درآن موجود تهیه مینمائید ؟‬ ‫محلول ‪6.5%‬‬ ‫‪ .‬چطور یک‬
‫‪m gr‬‬
‫‪CT ‬‬ ‫‪‬‬ ‫غلظت تیتر‪ :‬عبارت از مقدار گرام های ماده منحله در فی ملی لیتر میباشد‪.‬‬
‫‪V ml‬‬
‫‪ 10gr .‬الکول در ‪ 100ml‬آب حل گردیده است شما غلظت تیتر آنرا محاسبه نمائید ؟‬
‫‪m  10 gr ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪m 10 gr‬‬
‫‪v  100ml   CT  ‬‬ ‫‪ CT  0.1 gr ml‬‬
‫‪v 10 0 ml‬‬
‫‪CT  ? ‬‬
‫کدام غلظت تیتر خواهد بود ؟‬ ‫دارای ‪2 molar , K  OH ‬‬ ‫‪ .‬محلول‬

‫‪M  V  Cm‬‬ ‫‪56 gr 1000mli  2Molar‬‬
‫‪V  1000ml ‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪ m ‬‬ ‫? ‪ m ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪ml‬‬ ‫‪1000 ml‬‬
‫‪M  56 gr ‬‬ ‫‪molar‬‬ ‫‪molar‬‬
‫‪‬‬ ‫*****‬
‫‪CM  2 molar  ‬‬
‫? ‪m ‬‬ ‫‪‬‬ ‫*****‬
‫‪‬‬
‫‪g‬‬ ‫‪112 gr‬‬
‫? ‪CT ‬‬ ‫‪ CT ‬‬ ‫‪ CT ‬‬ ‫‪ 0.112 gr‬‬ ‫‪ CT  0.112 gr‬‬
‫‪ml‬‬ ‫‪1000mli‬‬ ‫‪mli‬‬ ‫‪mli‬‬
‫‪Mg (OH )2‬‬
‫دارای کدام غلظت تیتر خواهد بود ؟‬ ‫‪ . 3‬محلول ‪ 1‬مولر مگنیزیم هایدروکساید‬
‫‪CM  5Molar ‬‬ ‫‪m 1000ml  Molar‬‬ ‫‪CM  V  M‬‬

‫‪CM ‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪M V‬‬ ‫‪1000ml  Molar‬‬
‫‪M  126 gr ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5 Molar  1000ml 126 gr‬‬
‫‪v  1li‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪ 630 gr‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1000ml  Molar‬‬
‫?‪m‬‬
‫‪‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪630 gr‬‬
‫? ‪CT ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪CT ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ CT  0.63 gr mli‬‬
‫‪ml 1000ml‬‬
‫‪ . 0‬محلول ‪ 14‬مولر سودیم هایدروکساید دارای کدام غلظت تیتر خواهد بود (در صورتیکه وزن‬
‫مالیکولی سودیم هایدروکساید ‪ 04‬گرام باشد ‪) .‬‬
‫‪ 34 . 1‬گرام گرام کلوروفارم در ‪ 144‬ملی لیتر آب گردیده است دارای کدام غلظت تیتر خواهد بود ؟‬
‫معادله ثابت انفکاک ‪:‬عبارت از حاصل ضرب غلظت آیون های تفکیک شده تقسیم بر غلظت مالیکول‬
‫های تفکیک نشده بنام معادله ثابت انفکاک یاد مینماید ‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX : 2‬‬
‫‪H  COOH ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪ H   H  COO ‬‬ ‫‪HNO3 ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪ H   NO3‬‬
‫‪ H    H  COO  ‬‬ ‫‪ H    NO3 ‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪ H  COOH ‬‬ ‫‪ HNO3 ‬‬
‫‪EX : 3‬‬ ‫‪EX : 4‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬
‫‪ H  CH 3  COO‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪HClO4 ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪ H   ClO4 ‬‬
‫‪ H   CH 3  COO  ‬‬ ‫‪ H   ClO4  ‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬ ‫‪ HClO4  ‬‬
‫درجه تفکیک(درجه آیونایزیشن )‪ :‬عبارت از مول های تفکیک شده تقسیم بر مجموع مالیکولهای‬
‫ماده الکترولیت در محلول ها است‪.‬‬
‫‪Ni‬‬
‫‪‬‬
‫‪N‬‬
‫‪Ni ‬‬
‫آیون های تفکیک شده ‪‬‬
‫‪N ‬‬
‫مجموع مولهای اولیه ‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫درجه تفکیک ‪‬‬
‫مثال ‪ :‬در محلولی از هایدروفلوریک اسید ) ‪ ( HF‬ازهر ‪ 144‬مالیکول ‪ 12، HF‬مالیکول آن آیونایزشده‬
‫است ‪ .‬شما دردرجه تفکیک را محاسبه نمائید ‪.‬‬
‫‪N  500‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ni‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪Ni  12    ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 0.024‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪  ? ‬‬
‫در صورتیکه درجه تفکیک را ضرب عدد نمائیم فیصدی درجه تفکیک حاصل میشود ‪.‬‬
‫‪Ni‬‬
‫‪% ‬‬ ‫‪100%‬‬
‫‪N‬‬
‫‪%   100%‬‬
‫مثالها‪:‬‬
‫مولر است‬ ‫‪ )1‬در محلول ‪ 4.1‬مولر فارمیک اسید غلظب آیون های هایدروجن مساوی به ‪4.21103‬‬
‫‪ .‬فیصدی تفکیک شده آنرا در یافت نمایید‬

‫‪4.21103 molar‬‬
‫‪% ‬‬ ‫‪100  4.21%‬‬
‫‪0.1molar‬‬
‫‪ )2‬اگر درجه تفکیک محلول هایدروفلوریک اسید ‪ 4.420‬باشد ‪ ،‬شما فیصدی درجه تفکیک آنرا‬
‫محاسبه نمائید ؟‬
‫‪%   100%‬‬
‫‪  0.024‬‬
‫‪‬‬ ‫‪%  0.024 100%‬‬
‫‪%  ? ‬‬
‫‪%  2.4%‬‬
‫‪ )3‬اگر فیصدی درجه تفکیک آیونی محلول ‪ 4.2‬مولر اسیتیک اسید مساوی به ‪ %4.231‬باشد ‪ ،‬غلظت‬
‫آیون هایدروجن را محاسبه نمائید ؟‬
‫‪Ni‬‬ ‫‪Ni‬‬
‫‪% ‬‬ ‫‪100%  0.935% ‬‬ ‫‪100%‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪0.2M‬‬
‫‪%  0.935%‬‬ ‫‪Ni 100%  0.935%  0.2M‬‬
‫‪N  .02M‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.935 %  0.2M‬‬
‫? ‪Ni ‬‬ ‫‪Ni ‬‬ ‫‪ Ni  0.00187 M‬‬
‫‪100 %‬‬
‫‪Ni  1.87 105 M‬‬
‫نوت ‪:‬‬
‫‪ . 1‬اگر ماده غیر الکترولیت باشد ‪   0‬است‬
‫‪ . 2‬اگر ‪   1‬تقرب به یک نماید الکترولیت قوی است‬
‫‪ . 3‬اگر ‪ 0    1‬باشد الکترولیت ها ضعیف است‬
‫معادله استوالد ‪:‬رابطه بین غلظت ) ‪ ، (C‬درجه انفکاک ) ‪ (‬و ثابت انفکاک ) ‪ ( K‬را عالمیبه نام استوالد‬
‫در یافت نمود ‪.‬‬
‫‪ CH 3  COO   H‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪CH 3  COO     H  ‬‬

‫‪K‬‬
‫‪CH 3  COOH ‬‬
‫‪C  C‬‬ ‫‪C 2 2‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪C  C C (1  ‬‬
‫‪K  C 2‬‬
‫‪K‬‬
‫‪2 ‬‬
‫‪C‬‬
‫‪K‬‬
‫‪‬‬
‫‪C‬‬
‫سوال‪ :‬کدام یکی از معادالت ذیل عبارت از معادله (استوالد) است؟‬

‫‪Ni‬‬ ‫‪C 2‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪TF  ikCm‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪c‬‬
‫‪Ka  1.8 105 M‬‬ ‫مثال ‪ :‬درجه تفکیک و فیصدی تیزاب سرکه را در محلول ‪ 0.5M‬دریابید ‪(.‬در صورتیکه‬
‫‪K‬‬ ‫‪K a  1.8 105 M‬‬
‫‪K a  1.8 105 M ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C  0.5 M‬‬
‫‪C  0.5M‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪18 105‬‬
‫?‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3.6 105  36 106  6 103‬‬
‫? ‪% ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪%   100%  %  6 103 100%  %  0.6%‬‬
‫سواالت فصل اول‬

‫‪ .1‬یکجاشدن دو یا چند نوع ماده غیر معی و کیفی طوریکه عمل متقابل مطلق کیمیاوی بی آنها به مشاهده نرسد‬
‫عبارت است ؟‬
‫‪ )2‬اتوم‬ ‫‪ )3‬مالیکول‬ ‫‪ )2‬محلول‬ ‫‪)1‬مخلوط‬
‫‪ .2‬آن قسمت سیست که از قسمت های دیگر سیست توسط یک سطح قابل دید مجزا گردیده و تمام قسمت های‬
‫آن دار ای عی خو اص کیمیاوی و فزیکی بوده باشد ‪ ,‬عبارت است از ‪:‬‬
‫‪ )2‬کمپنینت‬ ‫‪ )3‬فاز‬ ‫‪ )2‬ایملش‬ ‫‪ )1‬سسپنش‬
‫‪ .3‬مخلوط های متجانس در چند فاز قرار دارند‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .2‬مخلوطی که نسبت اجزای آن در تمام قسمت های سیست شان یکسان و مساویانه موجود نبوده هر قسمت‬
‫آن دارای خواص فیزیکی و کیمیاوی مختلف باشد‪ ,‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬مواد خالص‬ ‫‪ )1‬مخلوط های متجانس ‪ )2‬مخلوط های غیر متجانس‪ )3‬محلول‬
‫‪ .5‬به صورت عموم محلول ها از چند قسمت تشکیل شده اند؟‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .6‬محلولیکه قدرت حل ماده حل شونده دیگر را دارد عبارت است از ‪:‬‬
‫‪ )2‬رقیق‬ ‫‪ )3‬مافوق مشبوع‬ ‫‪ )2‬مشبوع‬ ‫‪ )1‬غیر مشبوع‬
‫‪ .7‬به صورت مقدار ماده حل شونده نظر به محلل‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی میباشد‬ ‫‪ )2‬زیاد تر میباشد‬ ‫‪ )1‬کمتر میباشد‬
‫‪ .8‬مخلوط الکول و آب عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬مواد خالص‬ ‫‪ )2‬غیرمتجانس‬ ‫‪ )1‬متجانس‬
‫‪ .9‬در یک محلول ایتایل الکول و آب که متشکل از ‪ 120g‬ایتایل الکول و ‪ 80g‬آب باشد ‪ ,‬ایتایل الکول در‬
‫محلول مذکور عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬محلول‬ ‫‪ )3‬مخلوط‬ ‫‪ )2‬ماده منحله‬ ‫‪ )1‬محلل‬
‫‪ .11‬بصورت عموم مرکبات آیونی جامد در محلل های قطبی نسبت به محلل های غیر قطبی ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬حل نمیگردد‬ ‫‪ )2‬خوب حل میشود‬ ‫‪)1‬کمتر حل میگردد‬
‫‪ .11‬انحاللیت گلوگوز در آب به خاطر موجودیت کدام یکی از گروپهای ذیل میباشد ؟‬
‫‪O  )2‬‬ ‫‪CO  )3‬‬ ‫‪OH‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪COOH‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .12‬الیار های برنج عبارت است از ؟‬

‫‪ )2‬جست و مس‬ ‫‪ )3‬مس و سرب‬ ‫‪)2‬نیکل و پوتاشی‬ ‫‪ )1‬نیکل و جست‬
‫‪ .13‬الیار های برنز عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬جست و مس‬ ‫‪ )3‬مس و سرب‬ ‫‪)2‬نیکل و پوتاشی‬ ‫‪ )1‬قلعی و مس‬
‫‪ .12‬درجه سختی و استحکام کدام الیار بیشتر است ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬نیکل و جست‬ ‫‪ )2‬مس و جست‬ ‫‪)1‬طال با نقره‬
‫‪ .15‬در مقابل زنگ خورده گی‪ ،‬الیار آه نسبت به آه خالص دارای چه نوع استحکام و مقاومت ذیل است‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬فرق ندارد‬ ‫‪ )2‬زیاد‬ ‫‪ )1‬ک‬
‫‪ .16‬هایدروج در پالتی عبارت مخلوط ؟‬
‫‪ )2‬گاز در گاز‬ ‫‪ )3‬گاز در جامد‬ ‫‪ )2‬گاز در مایع‬ ‫‪)1‬مایع در آب‬
‫‪ .17‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های گاز در مایع است‪:‬‬
‫‪ .18‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های گاز در گاز است‪:‬‬
‫‪ .19‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های مایع در گاز است‪:‬‬
‫‪ )2‬الیار ها‬ ‫‪ )3‬هوا‬ ‫‪)2‬بخارات آب در هوا‬ ‫‪ )1‬کوکاکوال‬
‫‪ .21‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های مایع در جامد است‪:‬‬
‫‪ )2‬آب کرستالی‬ ‫‪ )3‬هوا‬ ‫‪)2‬بخارات آب در هوا‬ ‫‪ )1‬کوکاکوال‬
‫‪ .21‬کدام محلول ذیل از جمله محلول های جامد در گاز است‪:‬‬
‫‪ )2‬الیار ها‬ ‫‪ )3‬هوا‬ ‫‪)2‬بخارات آب در هوا‬ ‫‪)1‬کارب در دود‬
‫‪ .22‬کدام جوره از مواد ذیل محلول نیست؟‬
‫‪ )2‬نخود و کشمش‬ ‫‪ )3‬نمک در آب‬ ‫‪ )2‬کوکاکوال‬ ‫‪ )1‬هوا‬
‫‪ .23‬مثال محلول جامد در جامد عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬نمک در آب‬ ‫‪ )3‬هایدروج در پالتی‬ ‫‪ )2‬کارب و دود‬ ‫‪ )1‬الیار ها‬
‫‪ . 22‬آن جز محلول که قابلیت حل نمودن ماده منحله را در خود دارد و آنرا به اجزای کوچک شان تفکیک‬
‫مینماید عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬مول فرکش‬ ‫‪)3‬محلل‬ ‫‪)2‬موالریتی‬ ‫‪ )1‬ماده منحله‬
‫‪ .25‬کدام محلول دارای کمتری غلظت است‪:‬‬
‫‪ )2‬غیرمشبوع‬ ‫‪ )2‬تمام آنها درست است ‪ )3‬مشبوع‬ ‫‪ )1‬مافوق مشبوع‬
‫‪ .26‬محلولی که مقدار اعظمیماده منحله را در خود حل دارد عبارت است از ؟‬

‫‪ )2‬رقیق‬ ‫‪ )3‬مافوق مشبوع‬ ‫‪ )2‬مشبوع‬ ‫‪ )1‬غیرمشبوع‬
‫‪ .27‬مقدار معی ماده منحله که برای به دست آوردن محلول مشبوع به درجه حرارت معی بکار برده میشود‬
‫عبارت است‬
‫‪)2‬غلیظ‬ ‫‪ )3‬مافوق مشبوع‬ ‫‪ )2‬مشبوع‬ ‫‪)1‬انحاللیت‬
‫‪ .28‬محلول که مقدار ماده منحله آن نسبت به محلول مشبوع تحت عی شرایط زیاد باشد عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬رقیق‬ ‫‪ )3‬مافوق مشبوع‬ ‫‪ )2‬مشبوع‬ ‫‪ )1‬غیرمشبوع‬
‫‪ - . 29‬کامپننت ها (اجزای) سیست های متجانس عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬مواد حل کننده‬ ‫‪ )2‬تمام آنها درست است ‪ )3‬محلل‬ ‫‪ )1‬مواد منحله‬
‫‪ .31‬انحاللیت مرکبات آیونی در آب ‪ ،‬تابع کدام عوامل ذیل است؟‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬فشار آسموتیک‬ ‫‪ )2‬حرارت‬ ‫‪ )1‬ماهیت ماده منحله‬
‫‪ .31‬انحاللیت یکی از جامدات ذیل با ازدیاد درجه حرارت ک میگردد‪:‬‬
‫‪ )2‬ک نمیگردد‬ ‫‪K‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪NaCl‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Li2CO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .32‬مقدار مول های یکی از اجزای محلول تقسی بر مجموعه مول های اجزای متشکله محلول عبارت است از‬
‫‪ )2‬مولرتی‬ ‫‪ )3‬نارملتی‬ ‫‪ )2‬تیتر‬ ‫‪)1‬مول فرکش‬
‫‪ .33‬مقدار ماده منحله در واحد حج محلولها و یا فی واحد کتله محلل عبارت است از ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬کسر مولی‬ ‫‪ )2‬غلظت‬ ‫‪Consentration )1‬‬
‫‪ .32‬غلظت محلولها توسط کدام یکی از روابط ذیل تعیی میشود ؟‬

‫‪n‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪C‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪m/‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪ .35‬نسبت کتله یکی از اجزای محلول ها بر مجموعه کتله های اجزای متشکله محلول عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬کسرمولی‬ ‫‪)2‬سه کتلوی‬ ‫‪)1‬سه فیصدی‬
‫‪ .36‬مقدار مولهای ماده منحله در فی لیتر محلول موجود باشد ‪ ،‬ای نوع غلظت را بنام ؟‬
‫‪1 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪Moler )3‬‬ ‫‪)2‬مولل‬ ‫‪)1‬مولر‬
‫‪ .37‬واحد های پیمایش غلظت نارملتی عبارت است از ؟‬
‫‪Eq  g‬‬ ‫‪Eq  g‬‬ ‫‪Eq  g‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪li‬‬ ‫‪dem3‬‬ ‫‪m3‬‬
‫‪ .38‬واحد پیمایش غلظت موللتی عبارت است از ؟‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Kg‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪mg‬‬
‫‪ . 39‬مقدار مول های ماده منحله در فی واحد کتله محلل عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬غلظت نارملتی‬ ‫‪ )2‬غلظت مولرتی‬ ‫‪)1‬غلظت موللتی‬
‫‪ .21‬مقدار معادل گرام ماده منحله در فی واحد حج محلول عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬موالریتی‬ ‫‪ )3‬مواللیتی‬ ‫‪ )2‬مول فرکش‬ ‫‪ )1‬نارملتی‬
‫‪ .21‬مقدار گرام های ماده منحله در فی ملی لیتر محلول عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬غلظت موالریتی‬ ‫‪ )2‬غلظت تیتر ‪ )3‬غلظت نارملتی‬ ‫‪ )1‬غلظت مواللیتی‬
‫‪ .22‬اگر یک مول ماده منحله در یک لیتر محلول حل گردیده باشد محلول دارای کدام غلظت ذیل است‪:‬‬
‫‪1g  Eq‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1molal‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1narmal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1moler‬‬ ‫‪)1‬‬
‫در محلول ‪ 2‬نارمل آن بر تعداد مجموعی مولهای محلول عبارت است از‪:‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ -.23‬نسبت تعداد مول های‬
‫‪ )2‬مجموع مول ها‬ ‫‪ )1‬سه مولی سودی هایدروکساید‬
‫‪ )2‬موالریتی‬ ‫‪ )3‬سه مولی ماده محلل‬
‫موجود باشد‬ ‫‪H3 PO4 , 150 g‬‬ ‫ان‬ ‫‪5000ml‬‬ ‫را محاسبه کنید در صورتیکه در‬ ‫‪H 3 PO4‬‬ ‫‪ .22‬غلظت نارمل محلول‬
‫مساوی به ‪ 98g‬است)‬ ‫‪H 3 PO4‬‬ ‫( کتله مالیکولی‬
‫‪2N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.92N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.12N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.62N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫آن ‪ 30g‬موجود باشد (کتله مالیکولی‬ ‫‪0.6lit‬‬ ‫را محاسبه کنید در صورتیکه در‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪ .25‬غلظت نارمل محلول‬
‫‪ H 2 SO4‬مساوی به ‪ 98g‬است)‬
‫‪1.5N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.02N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن را محاسبه کنید (کتله مالیکولی‬ ‫‪4lit‬‬ ‫‪ .26‬به مقدار ‪ 200gr‬تیزاب گوگرد در‬
‫تیزاب گوگرد ‪ 98gr‬است)‬
‫‪0.69molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.51molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.45molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.58molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 27‬در کدام یک از مالیکول های ذیل رابطه اشتراکی قطبی وجود دارد ؟‬
‫‪H 2O )2‬‬ ‫‪NH 3 )3‬‬ ‫‪H 2 , NH 3 )2‬‬ ‫‪H 2 )1‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن را محاسبه کنید (کتله مالیکولی‬ ‫‪3lit‬‬ ‫‪ .28‬به مقدار ‪ 150gr‬تیزاب گوگرد در‬
‫تیزاب گوگرد ‪ 98g‬است)‬
‫را در محلول محاسبه کنید‪:‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫آب حل گردیده است سه کتلوی‬ ‫‪220gr‬‬ ‫در‬ ‫‪NaOH , 180 gr‬‬ ‫‪.29‬‬
‫‪1.22 )2‬‬ ‫‪1.25 )3‬‬ ‫‪1.25 )2‬‬ ‫‪1.35 )1‬‬
‫‪ .51‬غلظت محلول نارمل ‪ H 2 SO4‬را طوری محاسبه کنید درصورتیکه در هر لیتر ای محلول ‪ 98g‬وجود‬
‫داشته باشد( کتله مالیکولی ‪ 98g , H 2 SO4‬است)‬
‫‪4N )2‬‬ ‫‪3N )3‬‬ ‫‪2N )2‬‬ ‫‪1,5N )1‬‬
‫آن ‪ 35gr‬موجود باشد در صورتیکه‬ ‫‪0.7lit‬‬ ‫را محاسبه کنید در صورتیکه در‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪ .51‬غلظت نارمل محلول‬
‫مساوی به ‪ 98‬گرام باشد)‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫(کتله مالیکولی‬
‫‪1.02N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2.5N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3.2N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫آب حل گردیده است‪ ،‬غلظت مولل آن را محاسبه کنید‪( :‬کتله مالیکولی تیزب‬ ‫‪900g‬‬ ‫‪ 80g .52‬تیزاب سرکه در‬
‫سرکه ‪ 61‬گرام است)‬
‫‪2.4 molal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.1 molal‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.9 molal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.48 molal‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ NaOH , 50g .53‬در ‪ 100g‬آب حل گردیده است ‪ ,‬سه کتلوی ‪ NaOH‬را در ای محلول محاسبه‬
‫کنید؟‬
‫‪0,35 )2‬‬ ‫‪0,33 )3‬‬ ‫‪0,32 )2‬‬ ‫‪0,34 )1‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن رامحاسبه کنید (در صورتیکه کتله‬ ‫‪5lit‬‬ ‫در‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪ .52‬به مقدار ‪ 221‬گرام‬
‫است )‬ ‫‪98gr , H 2 SO4‬‬ ‫مالیکولی‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آنرا محاسبه کنید ((در صورتیکه‬ ‫‪3.2lit‬‬ ‫در‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪ .55‬به مقدار ‪ 351‬گرام‬
‫است )‬ ‫‪98gr , H 2 SO4‬‬ ‫کتله مالیکولی‬
‫‪1.9molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.11molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.12molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫را در ای محلول محاسبه کنید‪:‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ .56‬در ‪ 700g‬آب حل گردیده است سه کتلوی‬
‫‪1.32 )2‬‬ ‫‪1.27 )3‬‬ ‫‪1.28 )2‬‬ ‫‪1.3 )1‬‬
‫را محاسبه کنید‪:‬‬ ‫‪H 2O‬‬ ‫در ‪ 511‬گرام آب حل گردیده باشد سه کتلوی‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ .57‬اگر ‪ 111‬گرام‬
‫‪1.811 )2‬‬ ‫‪1.833 )3‬‬ ‫‪1.922 )2‬‬ ‫‪1.721 )1‬‬
‫‪ 30g .58‬تیزاب سرکه در ‪ 300g‬آب حل گردیده است غلظت مولل آنرا محاسبه کنید‪( :‬کتله مالیکولی تیزاب‬
‫سرکه ‪ 60g‬است)‬
‫‪1.66molal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.6molal‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.8molal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.2molal‬‬ ‫‪)1‬‬
‫آب حل گردیده است غلظت مولل آن را محاسبه کنید؟ (کتله مالیکولی تیزاب‬ ‫‪800g‬‬ ‫تیزاب سرکه در‬ ‫‪50g‬‬ ‫‪.59‬‬
‫است)‬ ‫‪60g‬‬ ‫سرکه‬
‫ت‪ ،‬غلظت مولر آنر محا ب کنید‪( :‬د صو یک کتل مالیکولی‬ ‫‪ 2lit‬محلو موجود‬ ‫‪ H 2 SO4‬د‬ ‫‪ .61‬ب مقد ‪ 211‬ر‬
‫‪ 98gr , H 2 SO4‬باشد)‪-‬‬
‫‪2.06molar )2‬‬ ‫‪2.07molar )3‬‬ ‫‪2.09molar )2‬‬ ‫‪2.08molar )1‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آنرا محاسبه کنید؟ (در صورتیکه کتله‬ ‫‪4.5lit‬‬ ‫‪ .61‬به مقدار ‪ H 2 SO4 , 260 g‬در‬
‫مالیکولی ‪ 98g , H 2 SO4‬باشد)‬
‫‪0.75moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.59moler‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.58moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.6moler‬‬ ‫‪)1‬‬
‫آن ‪ 50gr‬موجود باشد‪ ( :‬وزن‬ ‫‪0.8lit‬‬ ‫‪ .62‬غلظت نارمل محلول ‪ H 2 SO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه در‬
‫مالیکولی ‪ H 2 SO4‬مساوی به ‪ 98g‬است)‬
‫‪4N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.27N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ . 63‬غلظت نارمل محلول ‪ H 3 PO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه در ‪ 220 ml‬آن ‪ H3 PO4 , 10 g‬موجود باشد‬
‫؟ ( کتله مالیکولی ‪ H 3 PO4‬مساوی به ‪ 98g‬است )‬
‫‪1, 4 N )2‬‬ ‫‪2,8 N )3‬‬ ‫‪2 N )2‬‬ ‫‪1,39 N )1‬‬
‫‪ .62‬به مقدار ‪ 200g‬تیزاب گوگرد در ‪ 2‬لیتر محلول موجود است غلظت مولر آنرا محاسبه کنید ( کتله مالیکولی‬
‫تیزاب گوگرد ‪ 98g‬است )‬
‫‪0,69molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0,51molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0, 45molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0,54molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫آن ‪ 40g‬موجود باشد (کتله مالیکولی‬ ‫‪0.5lit‬‬ ‫‪ .65‬غلظت نارمل محلول ‪ H 2 SO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه در‬
‫‪3N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.6N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.63N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.5N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫محلول موجود است‪ ,‬غلظت مولر آن را محاسبه کنید‪( :‬در صورتیکه‬ ‫‪4.5lit‬‬ ‫در‬ ‫‪H 2 SO4 , 260 g‬‬ ‫‪ .66‬به مقدار‬
‫‪ 98g‬باشد)‬ ‫‪, H 2 SO4‬‬ ‫کتله مالیکولی‬
‫محول موجود است غلظت مولر آن را محاسبه کنید (در صورتیکه‬ ‫‪4.8lit‬‬ ‫در‬ ‫‪H 2 SO4 , 510 gr‬‬ ‫‪ .67‬به مقدار‬
‫‪ 98g‬باشد)‬ ‫‪, H 2 SO4‬‬ ‫کتله مالیکولی‬
‫آن ‪ 20g‬موجود باشد (کتله مالیکولی‬ ‫‪2.5lit‬‬ ‫‪ .68‬غلظت نارمل محلول ‪ H3 PO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه در‬
‫‪2.5N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.24N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.5N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .69‬مقدار مول های ماده منحله در فی واحد کتله محلل عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬موالریتی‬ ‫‪ )3‬مول فرکش‬ ‫‪ )2‬مواللتی‬ ‫‪ )1‬نارملتی‬
‫‪ .71‬غلظت نارمل محلول ‪ H3 PO4‬را محاسبه کنید در صورتیکه در ‪ 500ml‬آن ‪ H3 PO4 ، 19g‬موجود باشد‬
‫کتله مالیکولی ‪ H3 PO4‬مساوییه به ‪ 98‬گرام باشد؟‬
‫‪1.9N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪12.9N‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.16N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪11N‬‬ ‫‪)1‬‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن را محاسبه کنید (در صورتیکه کتله‬ ‫‪3.2lit‬‬ ‫در‬ ‫‪H 2 SO4 , 350 g‬‬ ‫‪ .71‬به مقدار‬
‫باشد)‬ ‫‪98g , H 2 SO4‬‬ ‫مالیکولی‬
‫‪1.9moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2moler‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.11moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.12moler‬‬ ‫‪)1‬‬
‫رادر ای محلول پیدا کنید‪:‬‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ NaOH ,150g .72‬در ‪ 450g‬آب حل گردیده است سه کتلوی‬
‫‪1.31 )2‬‬ ‫‪1.25 )3‬‬ ‫‪1.26 )2‬‬ ‫‪1.27 )1‬‬
‫‪ 50g .73‬تیزاب سرکه در ‪ 800g‬آب حل گردیده است غلظت مولل آنرا محاسبه کنید‪ ( .‬کتله مالیکولی تیزاب‬
‫سرکه ‪ 60g‬است)‬
‫محلول موجود است غلظت مولر آن را دریابید‪ ( :‬در صورتیکه کتله مالیکولی‬ ‫‪2Lit‬‬ ‫‪ H 2 SO4 , 210 g .72‬در‬
‫‪ 98g , H 2 SO4‬میباشد)‬
‫‪1.07moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1,08moler‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪3.07moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.07moler‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ 90gr .75‬تیزاب سرکه در ‪ 2500gr‬آب حل گردیده است‪ ،‬غلظت مولل آن را دریافت کنید؟ (کتله مالیکولی تیزاب‬
‫سرکه ‪61‬گرام است)‬
‫‪6.1molal‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.6molal )3‬‬ ‫‪1.8molal )2‬‬ ‫‪0.2molal )1‬‬
‫‪ .76‬در محلول ‪ 0.1‬مولر فارمیک اسید غلظت آیون های هایدروج ) ‪ ( H ‬مساوی به ‪ 4.21103‬مولر است ‪،‬‬
‫فیصدی تفکیت آن را دریافت نمایید ؟‬
‫‪4% )2‬‬ ‫‪0.21% )3‬‬ ‫‪4.21% )2‬‬ ‫‪21.4% )1‬‬
‫‪ .77‬کدام محلول های ذیل غیرالکترولیت اند؟‬
‫‪ )1‬محلول الکول و آب و محلول آیودی و آب ‪ )2‬محلول الکول و آب‬
‫‪ )2‬محلول سودی کلوراید و آب‬ ‫‪ )3‬محلول آیودی و آب‬
‫‪ .78‬کدام یکی از مواد ذیل غیر الکترولیت است؟‬
‫‪ )3‬امونی هایدروکساید ‪ )2‬ایتر‬ ‫‪ )2‬کاپر سلفیت‬ ‫‪ )1‬سودی کلوراید‬
‫‪ .79‬کدام یکی از مواد ذیل غیر الکترولیت است؟‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬آیودی‬ ‫‪)2‬الکول‬ ‫‪ )1‬سودی کلوراید‬
‫‪ .81‬کدام یکی از حاالت ذیل ماده غیر الکترولیت میباشد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪0    1 )3‬‬ ‫‪  1 )2‬‬ ‫‪  0 )1‬‬
‫‪ .81‬کدام یکی از حاالت ذیل ماده الکترولیت ضعیف میباشد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪0    1 )3‬‬ ‫‪  1 )2‬‬ ‫‪  0 )1‬‬
‫‪ .82‬کدام یکی از حاالت ذیل ماده الکترولیت قوی میباشد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪0    1 )3‬‬ ‫‪  1 )2‬‬ ‫‪  0 )1‬‬
‫‪ .83‬کدام یکی از معادالت ذیل عبارت از معادله (استوالد) است؟‬

‫‪Ni‬‬ ‫‪C 2‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪TF  ikCm‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪c‬‬
‫سواالت بخش مواد منحل و غیر منحل‬

‫= آن جز محلول که در محلل حل گردیده و به ذرات کوچک پارچه میگردد‪،‬عبارت است از‪:‬‬
‫)نارملتی‬ ‫)ماده منحله‬ ‫)محلل‬ ‫)مول فرکشن‬
‫‪ .85‬نمک ها ‪ ،‬القلی ها وتیزاب ها در چند مول فی لیتر آب حل میگردد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪0.1 mol‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪ )3‬بیشتر از‬ ‫‪0.1  0.001 mol‬‬
‫‪L )2‬‬
‫‪0.001 mol‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪)1‬بیشتر از‬
‫دارند در آب ؟‬ ‫‪ .86‬نمک های که آیون های نایتریت ) ‪( NO3‬‬
‫‪)3‬مقدار انحاللیت شان باه برابر ‪)2‬همه‬ ‫‪)2‬غیر منحل‬ ‫‪)1‬منحل است‬
‫در آب ؟‬ ‫‪ .87‬تمام اسیستت ها ) ‪(CH3  COO‬‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬غیر منحل است‬ ‫‪)1‬منحل است‬

‫‪ .88‬کدام یکی از کلوراید های ) ‪ (Cl ‬ذیل در آب غیر منحل است ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ClO3 )3‬‬ ‫‪AgCl , Hg2Cl2 )2‬‬ ‫‪CuCl , PbCl2 )1‬‬
‫‪ .89‬کدام یکی از نایتریت های ذیل در آب منحل است ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪Ca( NO3 )2 )3‬‬ ‫‪NaNO3 )2‬‬ ‫‪HNO3 )1‬‬
‫‪ .91‬کدام یکی از کلوریت های ذیل در آب منحل است ؟‬

‫‪)3‬پتاشی کلوریت کمتر منحل است‪)2‬همه‬ ‫‪)2‬پتاشی کلوریت‬ ‫‪)1‬تمام کلوریت ها‬
‫‪ .91‬کدام کلوراید ذیل در آب منحل است ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫آب منحل است ‪CuCl , PbCl2 )3 AgCl , Hg2Cl2 )2‬‬ ‫‪)1‬اکثر کلوراید در‬
‫‪ . 92‬کدام بروماید های در آب منحل نیست ؟‬
‫‪BrCl , BrCl2 )2‬‬ ‫‪CuBr , PbBr2 )3‬‬ ‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪AgBr , Hg2 Br2 )1‬‬
‫‪ . 93‬کدام آیوداید ها در آب منحل است ؟‬

‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪CuI , PbI 2 )3‬‬ ‫) ‪AgI , Hg2 I 2 )2 ( I ‬‬ ‫‪)1‬اکثر آیوداید ها‬
‫‪ . 92‬کدام سلفیت ها در آب منحل نیست ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪BaSO4 )3‬‬ ‫‪CaSO4 )2‬‬ ‫‪Ag2 SO4 )1‬‬
‫‪ .95‬کدام سلفیت ها در آب منحل نیست ؟‬

‫‪SrSO4 )2‬‬ ‫‪Hg2 SO4 )3‬‬ ‫‪3)2‬و‪2‬‬ ‫‪Ag2 SO4 )1‬‬
‫‪ . 96‬کدام سلفاید ها در آب منحل است ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪( NH 4 )2 S‬‬ ‫‪)1‬عناصر گروپ دوم اصلی‪)2‬عناصر گروپ اول اصلی ‪)3‬‬
‫‪ . 97‬کدام کاربونیت ها در آب منحل است ؟‬
‫‪( NH 4 )2 CO3 )2‬‬ ‫‪( NH 4 )2 S‬‬ ‫‪)2‬عناصر گروپ اول اصلی ‪)3‬‬ ‫‪2)1‬و‪ 2‬درست است‬
‫‪ . 98‬کدام فاسفیت ها در آب منحل است ؟‬
‫‪( NH 4 )2 CO3 )2‬‬ ‫‪( NH 4 )2 S‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬عناصر گروپ اول اصلی‬ ‫‪( NH 4 )3 PO4 )1‬‬
‫فصل دوم‬
‫خواص محلولها‬
‫کولیگاتیف ‪ :‬خواص بعضی از خواص محلول ها مربوط به خواص ماده منحله و یا محلل آنها نبوده بلکه‬
‫مربوط به غلظت و حرکت ذرات آنها است‪ ،‬این خواص را به نام کولیگاتیف یاد مینمایند ‪،‬عبارت از‬
‫‪ . 1‬انتشار یا دیفوژن‬
‫‪ . 2‬عملیه آسموس‬
‫‪ . 3‬فشار اسموتیک‬
‫‪ . 0‬تنزیل فشار بخار محلل در محلول‬
‫‪ . 1‬درجه انجماد‬
‫‪ . 8‬درجه غلیان محلول است‪.‬‬
‫انتشار یا دیفوژن‪ :‬انتشار خود به خودی غلظت ماده منحله در محلل را به نام دیفیوژن یاد مینمایند‬
‫و دیفیوژن همیشه از غلظلت زیاد بسوی غلظت کم صورت میگیرد‪.‬‬
‫عملیه آسموس‪ :‬عبور آب یا کدام محلل دیگر را از غشای نیمه قابل نفوذ به نقام عمیلقه آسقموس یقاد‬
‫مینمایند و همیشه از محیط رقی به محیط غلیظ جریان مییابد‬
‫فشار آسموتیک ‪ :‬قوه است که سبب عمل آسموس میشود ‪ .‬آله مسلکی که توسط آن فشار آزموتیقک‬
‫محلول را اندازه مینمایند‪ ،‬به نا آسمومتر ‪ Osmometer ‬یاد میشود‪.‬‬
‫فشار آسموتیک نه خواص ماده منحله بوده و نه از محلل میباشد ‪ ،‬این پدیده در سیستم ایجاد میگقردد‬
‫که متشکل از محلول های با غلظت های مختلف میباشد ‪.‬‬
‫برای محاسبه فشار آسموتیک محلول وانت هوف معادالت و قوانین گقازات را پیشقنهاد و نظریقه ذیقل را‬
‫ارایه کرد‪ :‬حجم های مساوی محلول ها تحت عین شرایط فشار و حرارت ‪ ،‬تعداد مساوی ذرات را دارا اند‪:‬‬
‫‪nRT‬‬
‫‪PV  nRT  P ‬‬
‫‪V‬‬
‫شده میتواند ‪.‬‬ ‫پ‬ ‫چون‬
‫شا آ م یک‬ ‫‪P  C  R T‬‬ ‫ت‬ ‫د ج ح‬
‫ابت ا ت‬
‫غل ت محل‬
‫‪1‬فشار آزموتیک محلول که در ‪ 2.5‬لیتر آن ‪ 1.2‬مول ماده منحله غیرعضوی موجود باشد‪ ،‬در حرارت ‪21‬‬
‫درجه سانتیگراد‪ ،‬چند کیلوپاسکال است؟ ‪ R  8.31 joul mol  K ‬‬
‫‪2.16 )2‬‬ ‫‪1.11 )3‬‬ ‫‪218.18 )2‬‬ ‫‪2155 )1‬‬
‫محلول ها از نظر فشار آزموتیک به سه نوع میباشد‪:‬‬

‫‪ . 1‬محلول های ایزوتونیک ‪ :‬عبارت از محلول های که دارای عین غلظت و فشار آسموتیک باشند ‪.‬‬
‫گلوگوز با خون ایزوتونیک است ‪ .‬اگر حجرات حیوانی ای نباتی‬ ‫و ‪5%‬‬ ‫بطور مثال محلول ‪ 0.9%‬نمک طعام‬
‫در محلول های ایزوتونیک به آنها قرار داده شود کدام تغیری در آنها رونما نمیگردد ‪.‬‬
‫‪. 2‬محلول های هایپرتونیک‪ :‬عبارت از محلول های اند که فشار آزموتیک آن نظر به محلول استندرد‬
‫و قابل مقایسه به آن زیاد باشد‪ ،‬این محلول را بنام هایپرتونیک باهم دیگر یاد مینماید ‪.‬‬
‫هرگاه حجره حیوانی یا نباتی در محلول های هایپر تونیک به آنها قرار گیرد در این صورت حجرات پو‬
‫شده ‪ palazmolyise‬و از بین میرود‪ .‬مانند‪ :‬تبدیل انگور به کشمش در درخت‬
‫‪. 3‬محلول هایپوتونیک‪ :‬عبارت از محلول های اند که فشار آزموتیک آن نظقر بقه محلقول اسقتندرد و‬
‫قابل مقایسه به آن کم باشد بنام محلول های هایپوتونیک ‪Hypertonic‬با یکقدیگر یقاد میشقود ‪ ،‬هرگقاه‬
‫حجره حیوانی یا نبابی در محلول های هایپوتونیک به آنهقا باعقث ‪ Hemolysis‬در آنهقا شقده ‪ ،‬حجقرات‬
‫آماس نموده و بالخره کفیده و از بین میرود ‪.‬‬
‫فشار بخار ‪:‬فشار ناشی از موجودیت مالیکول های بخار شده در قسمت باالی جدار ظرف را فشار بخقار‬
‫یاد مینماید ‪.‬‬
‫تنزیل فشار بخار محلل درموجودیت ماده منحله ‪ :‬هرگاه ماده منحله در محلقل حقل گقردد فشقار‬
‫بخار آن کم میگردد و بنام تنزیل فشار بخار محلول یاد مینماید‪.‬‬
‫عالمیبه نام ‪ Raoult‬وقتی که فشار بخار محلول را مطالعه کرد ‪ ،‬دریافقت نمقود کقه تنزیقل فشقار بخقار‬
‫‪P  P N2‬‬ ‫محلول مستقیما متناسب به غلظت ماده منحله است‪.‬‬
‫فشار بخار محلول ‪ P0 ،‬فشار بخار محلل خالص بوده و قیمت آن مساوی به‬ ‫‪P‬‬ ‫در رابطه فوق‬
‫سهم مولی ماده منحله است‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪P0  101.3kp‬‬
‫مثال‪ 5gr . 1:‬سودیم هایدروکساید ) ‪ ( NaOH‬در ‪ 95gr‬آب حل گردیده است شما فشار بخار محلول را‬
‫باشد ‪.‬‬ ‫)‪( H 2O  18‬‬ ‫دریافت نمائید که صورتیکه وزن مالیکولی ) ‪ ( NaOH  40gr‬وآب‬
‫‪5 gr‬‬
‫‪mNaOH  5 gr‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪n1‬‬ ‫‪40 gr mol‬‬ ‫‪0.125 gr‬‬
‫‪ 1‬‬‫‪N‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.024‬‬
‫‪M NaOH  40 mol ‬‬
‫‪gr‬‬
‫‪n1  n2 5 gr‬‬ ‫‪95 gr‬‬ ‫‪0.125  5‬‬
‫‪‬‬
‫‪mH 2O  95 gr ‬‬ ‫‪40 gr mol‬‬ ‫‪18 gr mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪M NaOH  18 gr mol ‬‬
‫‪P  P0  N1‬‬
‫‪P0  101.3KP ‬‬
‫? ‪P ‬‬ ‫‪ P 0 101.3KP  0.024  P  2.43KP‬‬
‫‪ . 2‬محلول دو فیصد نمک طعام دارای کدام فشار بخار بوده در صورتی که محلل آن آب و کتله‬
‫باشد‬ ‫‪58.5‬‬ ‫مالیکولی نمک طعام ‪  NaCl ‬مساوی به‬
‫‪2 gr‬‬
‫‪m‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪58.5 gr mol 1‬‬
‫‪N NaCl ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2 gr‬‬
‫‪1 ‬‬
‫‪98 gr‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪18 gr mol 1‬‬
‫‪mNaCl  2 gr ‬‬
‫‪58.5 gr mol‬‬
‫‪ N NaCl ‬‬ ‫‪0.0342 mole‬‬ ‫‪0.0342 mole‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ N NaCl  0.062‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0.0342 mole  5.44mole‬‬ ‫‪5.48mole‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪mH 2O  98 gr  N NaCl ‬‬ ‫‪ P  P0 N NaCl‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P0‬‬
‫‪‬‬
‫‪P  0.062 101.3 kpa  6.28 kpa  P  6.28 kp‬‬
‫باشد شما فشار بخار محلول را در یافت نمائید (‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪ .‬هرگاه سهم مولی ماده منحله در یک محلول‬
‫‪) P0  101.3kp‬‬
‫‪ .‬محلول سه فیصد )‪ (3%‬آمونیم کلوراید دارای کدام فشار بخار بوده در صورتیکه محلل آن آب کتله‬
‫باشد‬ ‫به ‪53.5‬‬ ‫مساوی‬ ‫نوشادر )‪( NH 4CL‬‬ ‫مالیکولی نمک‬
‫صعود درجه محلول ها ‪ :‬هرگاه یک ماده منحله در محلل حل گردد نقطه غلیان آن بلند میرود ‪ .‬یک‬
‫ماده وقتی غلیان مینماید که فشار بخار داخلی آن مساوی به فشار خارجی یعنی اتموسفیر گردد‪ .‬در این‬
‫صورت درجه غلیان محلل خالص نظر به به محلول آن پائین تر است ‪.‬‬
‫‪Tb  ECm ‬‬
‫‪T2  T1  Tb‬‬ ‫الکترولیت ‪‬‬
‫‪Tb  ECM ‬‬
‫محلول های غیر‬
‫‪Tb  iECm ‬‬

‫الکترولیت ‪‬‬ ‫برای محلول های‬
‫‪Tb  iECM ‬‬
‫نقطه غلیان محلول‬ ‫نقطه غلیان محلل‬ ‫صعود درجه غلیان محلول‬
‫ثابت ابلیسکوپیک بوده و برای هر محلل قیمت جدا و ثابت را دارد مثال ثابت‬ ‫فوق ‪Eb‬‬ ‫در فورمول‬
‫‪‬‬ ‫‪Li 0 C ‬‬
‫‪ b‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪‬‬ ‫ابلیسکوپیک آب عبارت است از‬
‫‪‬‬ ‫‪mol ‬‬
‫مثال‪ . 1:‬محلول دو مولر گلوگوز به کدام درجه حرارت غلیان خواهد کرد ؟ ثابت ابلیسکوپیک آب‬
‫‪L C‬‬
‫درجه است؟‬ ‫‪100‬‬ ‫است درجه غلیان آب‬ ‫‪0.52‬‬ ‫مساوی‬
‫‪mol‬‬
‫‪CM  2Molar‬‬ ‫‪ Tb  Eb  CM‬‬
‫‪‬‬
‫‪Eb  0.52 Li  C‬‬ ‫‪Li  C 0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪ 2 mol‬‬ ‫‪ 1.04C 0‬‬
‫‪‬‬
‫‪b‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪Li‬‬
‫‪T1  100C 0‬‬ ‫‪ T  T  T‬‬
‫? ‪Tb ‬‬ ‫‪ 2 1‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪ T2  100C 0  1.04C 0  101.04C 0‬‬

‫? ‪T2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ . 2‬محلول ‪ 1‬مولر ایتر به کدام درجه غلیان خواهد کرد در صورتیکه محلل آن کلوروفارم باشد ‪.‬‬
‫است ‪.‬‬ ‫کلوروفارم ‪63.5‬‬ ‫‪ ،‬و درجه غلیان‬ ‫‪Eb  3.63 LimolC‬‬ ‫ابلیسکوپیک کلوروفارم‬
‫‪mol ‬‬ ‫‪Tb  Eb  CM‬‬
‫‪CM  5 M  5‬‬
‫‪Li ‬‬ ‫‪Li  C‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Tb  5‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪ 3.63‬‬ ‫‪ 18.50 C‬‬
‫‪Li  C ‬‬
‫‪Eb  3.63‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪mol  ‬‬ ‫‪T2  T1  Tb‬‬
‫‪T1  63.5 0C ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪T2  63.5 0C  18.50 C  T2  450 C‬‬
‫‪Tb ‬‬ ‫‪? ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ . 3‬محلول ‪ 14‬مولر نفتالین در کدام درجه غلیان خواهد نمود در صورتیکه محلل آن بنزین باشد ‪ .‬ثابت‬
‫‪Li  C‬‬
‫و درجه غلیان مساوی به ‪ 5.5 0C‬باشد ‪.‬‬ ‫‪Eb  2.53‬‬ ‫ابلیسکوپیک آن‬
‫‪mol‬‬
‫تنزیل درجه انجماد محلول ها ‪ :‬هرگاه ماده منحله در محلل حل گقردد درجقه انجمقاد آن نظقر بقه‬
‫محلل خالص پائین میشود از این خاصیت آن در زمستان به منظقور سقرعت ذوب یقخ هقای سقرک هقا‬
‫استفاده به عمل میآورند و این کار با پاشیدن نمک ها در جاده ها عملی میگردد ‪.‬‬
‫‪T2  T1  TF‬‬
‫‪T f  ikCm ‬‬
‫الکترولیت‪ .‬‬ ‫برای محلول های‬
‫‪T f  ikCM ‬‬
‫‪T f  kCm ‬‬
‫الکترولیت‪ .‬‬ ‫محلول های غیر‬
‫نقطه انجماد محلول‬
‫‪T f  kCM ‬‬
‫نقطه انجماد محلل‬ ‫تنزیل درجه انجماد محلول‬
‫مثال ‪ .1:‬محلول دو مولر گلوگوز به کدام درجه انجماد خواهد کرد ؟ ثابت کرسکوپیک آب مساوی‬
‫‪Li  C‬‬
‫درجه است؟‬ ‫‪0 0C‬‬ ‫است درجه انجماد آب‬ ‫‪K F  1.86‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪TF  K F  CM‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪CM  2Molar  T  2 mol 1.86 Li  C  3.720 C‬‬
‫‪b‬‬
‫‪Li  C ‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪K F  1.86‬‬ ‫‪‬‬
‫‪mol   T2  T1  TF‬‬
‫‪T1  0 0C‬‬ ‫‪ T2  0 0C  3.720 C‬‬
‫‪‬‬
‫‪TF ‬‬ ‫‪?‬‬ ‫‪T2  3.720 C‬‬
‫‪T2 ‬‬ ‫‪? ‬‬
‫‪ .2‬محلول یک مولر نمک طعام به کدام درجه انجماد خواهد کرد ؟ ثابت کرسکوپیک آب مساوی‬
‫‪Li  C‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪ . 3‬محلول یک مولر کلسیم کلوراید به کدام درجه انجماد خواهد کرد ؟ ثابت کرسکوپیک آب مساوی‬
‫‪Li  C‬‬
‫‪mol‬‬
‫) ‪(C 0‬‬ ‫درجه انجماد‬ ‫) ‪(C 0‬‬ ‫درجه غلیان‬ ‫‪Kf‬‬ ‫‪ C‬‬ ‫‪Eb  C ‬‬ ‫محلل‬
‫‪4‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪1.18‬‬ ‫‪4.12‬‬ ‫آب‬
‫‪-22.22‬‬ ‫‪78.1‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪1.43‬‬ ‫‪CCl4‬‬
‫‪-83.1‬‬ ‫‪81.2‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪3.63‬‬ ‫‪CHCl3‬‬
‫‪1.1‬‬ ‫‪14.1‬‬ ‫‪1.12‬‬ ‫‪2.13‬‬ ‫‪C6 H 6‬‬

‫سواالت فصل دوم‬

‫‪ .1‬بعضی از خواص های محلول ها مربوط به خواص ماده منحله ویا محلل آنها نبوده بلکه مربوط به غلظت و‬
‫حرکت ذرات آنها است ‪ ،‬ای عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬عملیه آسموس‬ ‫‪)3‬خواص کولیگاتیف‬ ‫‪)2‬دیفورن‬ ‫‪)1‬انتشار‬
‫‪ .2‬خواص محلولهای کولیکاتیف ارتباط دارد با‪:‬‬
‫‪ )2‬به غلظت محلول و حرکت ذرات‬ ‫‪ )1‬به خواص ماده حل شونده و حل کننده‬
‫‪ 2 )4‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬به عملیه اسموس‬
‫‪ .3‬پروسه تساوی خود به خودی غلظت ماده منحله در محلل را در نتیجه حرکت ذرات آنها به کدام نام میگردد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪Diffusion )2‬‬ ‫‪)1‬انتشار‬
‫‪ .2‬عبور آب یا کدام محلل دیگر را از غشای نمه قابل نفوذ عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬فشار هایدورستاتیک‬ ‫‪ )3‬انتشار‬ ‫‪)2‬فشار آزموتیک‬ ‫‪)1‬عملیه آسموس‬
‫‪ .5‬قوه که عبور محلل را از غشای قابل نفوذ به سمت محلول غلیظ مجبور میسازد عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫) فشار آزموتیک‬ ‫‪Diffusion )2‬‬ ‫‪)1‬انتشار‬
‫‪ .6‬آله که توسط آن فشار محلول ها را اندازه گیری مینماید عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬کالومتر‬ ‫‪)3‬اسپایرومتر‬ ‫‪ )2‬بارومتر‬ ‫‪)1‬آسمومتر‬
‫‪ .7‬تساوی سرعت دیفورن در داخل آسمومتر و بیرون آسمومتر به چه نام یاد میشود‪:‬‬
‫‪ )2‬تعادل کیمیاوی‬ ‫‪ )3‬تعادل حرارتی‬ ‫‪ )2‬تعادل دینامیکی‬ ‫‪ )1‬تعادل پایدار‬
‫‪ .8‬فشار آزموتیک متشکل از کدام خواص ذیل میباشد؟‬
‫‪ )3‬محلولهای با غلظت های مختلف‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬خواص محلل‬ ‫‪ )1‬خواص ماده منحله‬
‫‪ .9‬برای محاسبه فشار آزموتیک محلول های رقیق وانت هوف کدام قوانی را پیشنهاد و ارایه کرد ؟‬
‫‪)2‬معادالت و قوانی بایل ماریوت‬ ‫‪)1‬معادالت و قوانی گازت‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬قوانی گازات ترکیبی‬
‫‪ .11‬فشار اسموتیک در کدام محلول ها بیشتر است ؟‬
‫‪)2‬محلولهای غیر الکترولیت‬ ‫‪)1‬محلول های الکترولیت‬
‫‪)2‬همه شان یکسان است‬ ‫‪)3‬محلول های الکترولیتو غیر الکترولیت‬
‫‪ .11‬یک ماده وقتی به غلیان میاید که‪:‬‬
‫‪ )2‬درجه غلیان صعود نماید‬ ‫‪ )1‬فشار داخلی مساوی به فشار خارجی گردد‬
‫‪1 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪ )3‬فشار داخلی مساوی به فشار اتموسفیر گردد‬
‫‪ .12‬فشار بخار محلل در موجودیت ماده منحله غیر مفر مستقیما متناسب به غلظت ماده محلل است عبارت است‬
‫از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪Raoult‬‬ ‫‪)3‬قانون‬ ‫‪)2‬قانون کریشوف‬ ‫‪)1‬قانون وانت هوف‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ .13‬در معادله راولت ‪ P  P0  N1‬کمیت‬
‫‪ )2‬فشار بخار محلول‬ ‫‪ )1‬فشار بخار محلل خالص‬
‫‪ )2‬فشار بخار محلل‬ ‫‪ )3‬فشار هوا‬
‫‪ . 12‬در صورتیکه غلظت و فشار آسموتیک کدام یکی از محلولها با محلول ستندرد و قابل مقایسه به آن زیاد‬
‫باشد ای محلول عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬ایزوتونیک‬ ‫‪ )2‬هایپوتونیک‬ ‫‪)1‬هایپرتونیک‬
‫‪ .15‬در صورتی که غلظت و فشار آسموتیک یکی از محلول ها با محلول ستندرد و قابل مقایسه به آن ک باشند‪,‬‬
‫ای محلول عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬ایزوتونیک‬ ‫‪ )2‬هایپوتونیک‬ ‫‪ )1‬هایپرتونیک‬
‫‪ .16‬در کدام یک از محلولهای ذیل حجرات حیوانی و نباتی ‪ Hemolysis‬میگردند؟‬
‫‪ )2‬آسموس‬ ‫‪ )3‬هایپوتونیک‬ ‫‪ )2‬ایزوتونیک‬ ‫‪ )1‬هایپرتونیک‬
‫‪ .17‬در کدام یک از محلولهای ذیل حجرات حیوانی و نباتی ‪ Palazmolysis‬میگردند؟‬
‫‪ .18‬در کدام یک از محلولهای ذیل حجرات حیوانی و نباتی میکفد میگردند؟‬
‫‪ .19‬در کدام یک از محلولهای ذیل حجرات حیوانی و نباتی چملک میگردند؟‬
‫‪ .21‬در کدام یک از محلولهای ذیل حجرات حیوانی و نباتی کدام تغیر در آنها رونما نمیگردد ؟‬
‫‪ .21‬در طب از محلول های هایپرتونیک در کدام موارد ذیل استفاده مینمایند ؟‬
‫‪)2‬همه موارد‬ ‫‪)3‬ماده خواب آور‬ ‫‪)2‬ساخت کشمش‬ ‫‪)1‬شست زخ ها‬
‫‪ .22‬دستگاه خیلی عالی اسموتیکی گرده ها بوده وظیفه مه آن عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬تنظی نموده فشار اسموتیک‬ ‫‪)1‬دور نمود محصوالت نهایی پروسه میتابولیزم‬
‫‪)2‬همه موارد‬ ‫‪)3‬داخل آب با فشار زیاد به داخل گرده ها‬
‫‪ .23‬فشار ناشی از موجودیت مالیکول های بخار شده در قسمت باالی مایع را به کدام نام یاد مینمایند ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬فشار بخار‬ ‫‪)2‬فشار بخار مایع‬ ‫‪)1‬فشار بخار محول‬
‫‪ .22‬فشار بخار محلول نظر به محلل خالص آن ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوی است‬ ‫‪)2‬پائی است‬ ‫‪)1‬بنلد است‬
‫‪ . 25‬درجه غلیان محلل خالص نظر به محلول آن ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬پائی تر است‬ ‫‪)1‬بلند تر است‬
‫‪ . 26‬درجه انجماد محلول ها نسبت به درجه انجماد محلل خالص آن ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬پائی تر است‬ ‫‪)1‬بلند تر است‬
‫شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه‬
‫‪2‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪29‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫فصل سوم‬
‫سرعت تعامالت کیمیاوی‬
‫کینیتیک کیمیاوی ‪: Chenitic‬‬
‫شاخه ای از کیمیا است که از سرعت ‪ ،‬میخانیکیت و مسیر تعامالت کیمیاوی بحث مینماید‪ .‬در معادله‬
‫کیمیاوی جزئیات تبدیل مواد به یک دیگر معلوم نمیگردد ؛ بلکه فقط مواد اولیه و محصوالت نهایی را‬
‫نشان داده میتواند ‪.‬‬
‫سرعت تعامالت کیمیاوی‪ :‬سرعت تعامل کیمیاوی عبارت از کاهش غلظت مواد اولیه و یا افزایش‬
‫غلظت محصوالت تعامل نظر به زمان است‪.‬‬
‫به مقدار‬ ‫‪A‬‬ ‫‪ A ‬را در نظر میگیریم‪ .‬فرض مینماییم در شروع تعامل غلظت ماده‬
‫تعامل فرضی ‪ B‬‬
‫نشان‬ ‫‪t‬‬ ‫مول میباشد و بعد از ختم تعامل که مدت زمانی سپری میشود و ما این مقدار زمان را به‬
‫که در شروع تعامل صفر مول است‬ ‫‪B‬‬ ‫میدهیم‪ ،‬مقدار این ماده به مول برسد‪ .‬و در مقابل مقدار ماده‬
‫برای این تعامل میتوانیم تحریر داریم که‪:‬‬ ‫به مقدار مول بالغ گردد‪ .‬پ‬
‫تعامل کننده ‪ A‬‬ ‫محصول تعامل ‪ B ‬‬
‫تعداد مول اولیه ‪ n1 ‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪4‬‬
‫تعداد مول های آخری ‪ n2 ‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0‬‬
‫تغیرات تعداد مول ‪n  n2  n1‬‬ ‫‪6  10  4‬‬ ‫‪40  4‬‬
‫برای مواد اولیه دارای عالمه منفی و برای مواد محصول تعامل دارای‬ ‫‪n‬‬ ‫از مثال فوق نتیجه میشود که‬
‫عالمه مثبت میباشد‪.‬‬
‫‪n‬‬
‫‪V‬‬ ‫برای مواد محصول تعامل میتوانیم بنویسیم که‪:‬‬ ‫پ‬
‫‪t‬‬
‫‪n‬‬
‫‪V ‬‬ ‫و برای مواد اولیه نیز رابطه ذیل را در نظر میگیریم‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪Molar‬‬ ‫‪L  mol  L1  sec1‬‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫‪‬‬ ‫واحدات سرعت‪ :‬واحدات سرعت تعامل کیمیاوی بطور عموم‬
‫‪sec‬‬ ‫‪sec‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪sec‬‬
‫‪1.2mol‬‬ ‫به‬ ‫‪2.1mol‬‬ ‫از‬ ‫‪NO2‬‬ ‫دقیقه تعداد مولهای‬ ‫از گذشت‬ ‫پ‬ ‫‪2NO2 ‬‬
‫‪ N2O4‬‬ ‫مثال‪ :‬در تعامل‬
‫چند مول بر ثانیه است؟‬ ‫‪NO2‬‬ ‫کاهش یافته است‪ .‬سرعت تعامل مصرف‬
‫‪t  1.5 min ‬‬

‫‪n1  2.1mol ‬‬ ‫‪t  1.5 min  1.5  60sec  90sec‬‬
‫‪‬‬
‫‪n2  1.2mol ‬‬ ‫‪n  n2  n1  1.2mol  2.1mol  0.9mol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n 0.9mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪mol ‬‬ ‫‪VNO2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.01‬‬
‫? ‪VNO2 ‬‬
‫‪sec ‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪90sec‬‬ ‫‪sec‬‬
‫به‬ ‫‪B‬‬ ‫از شروع تعامل‪ ،‬تعداد مول های ماده‬ ‫پ‬ ‫و‬ ‫‪ A ‬در ثانیه های‬
‫مثال‪ :‬در تعامل فرضی ‪ B‬‬
‫‪mol‬‬
‫محاسبه‬ ‫را بر حسب‬ ‫‪B‬‬ ‫شده است‪ .‬سرعت تولید ماده‬ ‫گزار‬ ‫‪2.4mol‬‬ ‫ترتیب برابر به ‪ 1.8mol‬و‬
‫‪sec‬‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪t1  10sec ‬‬
‫‪‬‬
‫‪t2  130sec ‬‬ ‫‪t  t2  t1  130  10  120sec‬‬
‫‪‬‬
‫‪n1  1.8mol ‬‬ ‫‪n  n2  n1  2.4mol  1.8mol  0.6mol‬‬
‫‪n2  2.4mol ‬‬ ‫‪n 0.6mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪VB ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.005‬‬
‫‪mol ‬‬ ‫‪t 120sec‬‬ ‫‪sec‬‬
‫? ‪VB ‬‬
‫‪sec ‬‬
‫فعالیت‪:‬‬
‫از‬ ‫‪C4 H 9Cl‬‬ ‫ثانیه غلظت‬ ‫بعد از سپری شدن‬ ‫‪C4 H9Cl  H 2O ‬‬
‫‪ C4 H9OH  HCl‬‬ ‫‪ :‬در تعامل‬
‫مولر تنزیل نموده است‪ .‬سرعت آنرا محاسبه نمایید؟‬ ‫مولر به‬
‫مول از یکی از تعامل کننده مصرف میشود‪ ،‬سرعت تعامل آن‬ ‫‪ :‬اگر در یک تعامل در مدت ثانیه‪،‬‬
‫را دریابید‪:‬‬
‫مول کاهش یابد‪ ،‬سرعت آن را‬ ‫مول به‬ ‫ثانیه از‬ ‫از‬ ‫‪ :‬اگر مقدار یکی از مواد در تعاملی پ‬
‫محاسبه نمایید‬
‫اندازه گیری سرعت‪:‬تعامالت که بطی انجام میشود توسط آله بنام سپکتروفوتومتر اندازه گیری‬
‫مینمایند ‪ ،‬اما تعامالت که سریع انجام میشود توسط این آله اندازه گیری نمیشود ‪.‬‬
‫معادله سرعت تعامالت ‪ :‬رابطه بین غلظت و سرعت را به نام معادلقه سقرعت یقاد مینمایقد ‪ .‬بنقا ً در‬
‫‪ aA  bB ‬میتوانیم معادله سرعت آن را قرار ذیل تحریر داریم‪:‬‬
‫تعامل عمومی ‪ cC  dD‬‬
‫‪V  k  A   B ‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪1. NO  O3 ‬‬
‫‪ NO2  O2‬‬ ‫‪V  K  NO O3 ‬‬
‫‪2. 2 NO2 ‬‬
‫‪ 2 NO  O2‬‬ ‫‪V  K  NO2 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3. CH 3 Br  OH  ‬‬
‫‪ Br   CH 3OH‬‬ ‫‪V  K CH 3 Br  OH  ‬‬
‫‪4. NH 4   NO2  ‬‬
‫‪ N 2  2 H 2O‬‬ ‫‪V  K  NH 4    NO2  ‬‬
‫‪ 2OH ‬‬
‫‪5. O2  H 2O ‬‬ ‫‪V  K O2  H 2O ‬‬
‫‪6. 2 NOCl ‬‬
‫‪ 2 NO  Cl2‬‬ ‫‪V  K  NOCl ‬‬
‫‪2‬‬
‫درجه تعامل ‪ :‬اگر توانهای غلظت مواد تعامل کننده در معادله سرعت در نظقر گرفتقه شقده و یقا بقاهم‬
‫جمع شوند درجه یا ترتیب تعامل را مشخص میکند‪ .‬برای واضح ساختن این موضقوع میتقوانیم معادلقه‬
‫عمومیذیل را در نظر بگیریم‪.‬‬
‫‪aA  bB ‬‬
‫‪ cC  dD‬‬
‫‪V  K  A  B ‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪n‬‬
‫درجه تعامل فوق را از حاصل جمع توانهای غلظت در معادله تعامل دریافت مینماییم که در این تعامل‬
‫درجه ‪ n‬میباشد‪.‬‬ ‫‪B‬‬ ‫درجه ‪ m‬و نظر به‬ ‫‪A‬‬ ‫درجه آن ‪  m  n ‬است‪ .‬این تعامل نظر به‬
‫‪2 NO2 ‬‬
‫‪ 2 NO  O2‬‬ ‫‪V  K  NO2 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ .‬درجه عمومیاین تعامل میباشد‬
‫‪NO  O3 ‬‬
‫‪ NO2  O2‬‬ ‫‪V  K  NOO3 ‬‬
‫نیز درجه یک میباشد‪.‬‬ ‫‪O3‬‬ ‫درجه یک و نظر به‬ ‫‪NO‬‬ ‫‪ .‬درجه عمومیتعامل فوق ‪ ،‬نظر به‬
‫درجه تعامل در معادله ذیل نظر به هایدروج و نایتروج را محاسبه نمائید ؟‬

‫‪3H 2  N 2 ‬‬
‫‪ 2 NH 3‬‬
‫‪V  K  H 2   N2 ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪H2  3‬‬
‫‪N2  1‬‬
‫عوامل موثر در سرعت تعامالت کیمیاوی ‪:‬‬

‫‪ ‬خواص مواد تعامل کننده ها‪.‬‬
‫‪ ‬حالت های فزیکی مواد تعامل کننده‬
‫‪ ‬غلظت‬
‫‪ ‬حرارت‬
‫‪ ‬کتلست ها‬
‫‪ . 1‬خواص مواد تعامل کننده ها‪ :‬گرچقه خقواص مقواد تعامقل کنننقده در بهبقود سقرعت تعقامالت‬
‫کیمیاوی معموال مطر نمیباشد اما نسبت به عوامل دیگر معتبر تر میباشد‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬تعامل آهن با آب خیلی کند بقوده در حالیکقه تعامقل پوتاشقیم بقا آب بسقیار سقریع میباشقد و‬
‫انفجارت همراه است ‪ .‬تعامل سریع‬
‫‪ . 2‬حالت فزیکی مواد تعامل کننده (سطح تماس)‪ :‬هر قدر که انقدازه مقواد شقرکت کننقده مقواد‬
‫کوچک وسطح تماس مواد زیاد تر باشد تعداد برخورد ها مقواد بیشقتر شقده و در نتیجقه تعامقل بیشقتر‬
‫می گردد ‪ .‬به این اساس به صورت عموم تعامل در فاز گاز بیشتر نسبت به فاز مایع و جامد میباشد ‪.‬‬
‫مثال‪ :‬تعال گاز هایدروجن با بخارات آیودین به مراتب سریع تر از تعامل گاز هایدروجن با آیودین جامد‬
‫است‪.‬‬
‫ا‬ ‫سر ت تعام‬
‫‪ . 3‬تاثر غلظت باالی سرعت تعامالت کیمیاوی ‪ :‬با ازدیاد غلظت مواد تعامل کننقده سقرعت تعامقل‬
‫زیاد می گردد ‪ .‬اگر مواد تعامل کننده حالت گاز را داشته باشد ‪ ،‬ازدیاد فشار سبب ازدیاد غلظقت شقده و‬
‫هم باعث سرعت تعامالت کیمیاوی میگردد ‪ .‬با گذشت زمان سرعت تعامالت کیمیاوی بطی شده و علت‬
‫آن این است که غلظت مواد تعامل کننده کم میگردد ‪.‬‬
‫‪ . 4‬تاثیر حرارت باالی تعامالت کیمیاوی ‪:‬‬

‫سرعت تعامل اکثر تعامالت کیمیاوی با ازدیاد درجه حرارت زیاد میشود ‪ .‬با افزایش درجه حرارت انرژی‬
‫حرکی متوسط مالیکول ها زیاد شده در نتیجه سرعت تعامل نیز زیاد میگردد ‪.‬‬
‫‪ . 9‬کتلست‪ :‬کتلست ها موادی اند که در تعامالت سهم گرفته ‪ ،‬تعامالت را سریع ساخته اما خود به‬
‫مصرف نمیرسند‪ ،‬این عمل کتلست ها در یک مرحله تعامل به مصرف رسیده و در مرحله دیگر تعامل‬
‫دو باره تشکیل میگردند‪.‬‬
‫انواع تعامالت کتلستی‪ :‬تعامل کتلستی بدو نوع میباشد‪:‬‬
‫‪ . 1‬تعامل کتلستی متجانس‪ :‬هرگاه مواد تعامل کننده و کتلست هردو در یک محیط ( در یک فاز )‬
‫یاد میشود ‪.‬‬ ‫باشد بنام کتلست بنام تعامل کتلستی متجان‬
‫‪ . 2‬تعامل کتلستی غیر متجانس‪ :‬هرگاه مواد تعامل کننده و کتلست هردو در یک محقیط ( در یقک‬
‫یاد میشود‪.‬‬ ‫فاز ) قرار نداشته باشد بنام تعامل کتلستی غیر متجان‬
‫انرژی فعال سازی ‪ :‬آرهینوس مانع انرژیکی بین ماده اولیه و بلند ترین نقطه مسیر تعامل را بنام انرژی‬
‫فعال سازی )‪ ( Activation‬یا ‪ Ea‬یاد کرد ‪ .‬موصوف ترتیب قرار گرفتن اتوم ها را در یک نقطه با بلند ترین‬
‫فعال شده یاد نمود ‪.‬‬ ‫انرژی (قله ) به نام ترکیب کامپلک‬
‫معادله ارهینوس ‪:‬ارهینوس بر اساس آزمایشات را که انجام داد دریافت نمود که افزایش سرعت با‬
‫ازدیاد حرارت رابط خطی را دارای نمیباشد بلکه رابطه منحنی را دارا میباشد ‪.‬‬
‫‪Ea‬‬ ‫انرژی فعال سازی‬
‫‪‬‬
‫‪K  Ae‬‬ ‫‪RT‬‬
‫رجه حرارت گازات‬
‫ثابت گازات‬
‫ثابت سرعت‬ ‫عوامل سرعت‬ ‫عدد اویلر‬
‫هرگاه درجه حرارت تغیر نماید ثابت سرعت آن نیز تغیر مینماید که از رابطه ذیل دریافت میگردد ‪.‬‬
‫‪K1‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪Log‬‬ ‫) ‪ a ( ‬‬
‫‪K 2 R  T T2 T1‬‬
‫به اساس معادله فوق میتوان یکی از پنج پارامتر ) ‪ ( Ea , T1 , T2 , K1 , K2‬را که چهار آن معلوم باشد ‪،‬‬
‫دریافت کرد‪.‬‬
‫به ‪ 400K‬بلند برود و ثابت سرعت آن نیز از سه برابر گردد شما‬ ‫از ‪200K‬‬ ‫مثال ‪ :‬هرگاه درجه حرارت‬
‫انرژی فعال سازی آنرا محاسبه نمائید‪.‬‬
‫‪K1‬‬ ‫‪Ea‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪Log‬‬ ‫‪‬‬ ‫) ‪( ‬‬
‫‪K 2 R  2.3 T2 T1‬‬
‫‪T1  200 K ‬‬
‫‪T2  400 K  Log ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪Ea‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫(‬ ‫‪‬‬ ‫‪)K‬‬
‫‪3 8.31 jol‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪400 200‬‬
‫‪K1  1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪2.3‬‬
‫‪‬‬
‫‪K2  3‬‬ ‫‪ 0.47 ‬‬ ‫‪Ea‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪(0.0025  0.005‬‬
‫? ‪Ea ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪19.11 jol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0.47‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Ea‬‬
‫)‪(  0.0025‬‬
‫‪‬‬ ‫‪jol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪19.11‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪‬‬
‫‪ (0.0025) Ea  0.47 19.11 jol‬‬ ‫‪ Ea  3592.68 jol‬‬
‫نظریه برخورد ‪  Collision ‬یا تصادم ذرات در مواد تعامل کننده ‪ :‬برای انجام هر تعامقل کیمیقاوی‬
‫الزم است تا ذرات مواد تعامل کننده با هم تصادم نمایند ‪ ،‬این نظریه به اساس ذرات مواد تعامل کننقده‬
‫استوار است ‪ .‬این تصادم ها باید سه برتری داشته باشد‪:‬‬
‫‪ ‬تعداد تصادم ها زیاد میشود‪.‬‬
‫‪ ‬سمت گیری ذرات باید معین باشد‪.‬‬
‫‪ ‬انرژی ذرات هنگام بر خورد باید زیاد باشد‪.‬‬
‫الف ‪:‬تعداد تصادمات ) ‪ : ( z‬طب این نظریه ‪ ،‬سرعت تعامل به تعداد تصادمات بین ذرات مواد تعامل‬
‫کننده بستگی دارد ‪ .‬باید ذرات مواد تعامل کننده بیشترین تصادمات را بین هم داشته باشند تاسرعت‬
‫تعامالت افزایش یابد ‪ .‬با ازدیاد غلظت ‪ ،‬تعداد تصادمات ذرات زیاد شده و سرعت تعامالت بیشتر‬
‫مساوی‬ ‫‪m‬‬ ‫اگر تعداد ذرات مواد تعامل کننده اولی به ‪ n‬و دومیآن به مساوی به باشد ‪ ،‬تعداد تصادم هابه‬
‫‪ z  n  m‬است‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬تعداد ذره های مواد تعامل کننده اولی و دومیدر یک سیستم بترتیب ‪ 0 ، 2‬و ‪ 0 ، 0‬و ‪0 ،1‬‬
‫است تعداد تصادم ها را محاسبه نمایید ‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫چون ‪ z  n  m‬است پ‬
‫‪ 1‬ذره در سیستم‬ ‫‪ 18‬ذره در سیستم‬ ‫‪ 0‬ذره در سیستم‬
‫ب ‪.‬جهت گیری مناسب ‪ :‬قابل یاد آوری است این که هر تصادم منجر به تعامل کیمیاوی نمیگردد ‪.‬‬
‫تصادم ها باید از نظر فضای باید موثر باشد ؛ یعنی تصادم در جه مناسب صورت گیرد ‪.‬‬
‫‪NO2Cl  g   Cl g  ‬‬
‫‪ NO2  Cl2  g ‬‬
‫‪g‬‬
‫ج ‪.‬انرژی ذره ها هنگام تصادم ‪ :‬تصادمات عالوه بر جهت گیری مناسب ‪ ،‬بایقد دارای انقرژی کقافی‬
‫نیز باشد تا تعامل صورت گیرد ‪ .‬با از دیاد حرارت ‪،‬ضمن ازدیاد تصادمات ‪ ،‬انرژی حرکی ذرات مواد تعامل‬
‫کننده و تعداد ذرات تعامل کننده با تصادمات زیاد شده سرعت تعامل سقریع تقر میشقود در ایقن مقورد‬
‫تحت عنوان تاثیر حرارت باالی سرعت تعامل کیمیاوی معلومات مفصل میتوانید کسب نماید ‪.‬‬
‫نواقص فرضیه تصادم ‪ :‬فرضیه تصادم ذرات دارای نواقص نیز بوده که نواقص عمده آن قرار ذیل است ‪.‬‬
‫‪ . 1‬نظریه تصادم ذرات برای موادی صدق مینماید که ساده بوده و در فاز گازی قرار داشته باشد ؛ اما در‬
‫محلول ها صدق نمیکند ‪ ،‬زیرا در محلول ها فاصله بین ذرات تعامل کننده کم است و نمیتقوان ذرات را‬
‫مانند گازات مستقل از هم دیگر تصور کرد ‪.‬‬
‫‪ . 2‬در نظریه تصادم ؛ ذرات تعامل کننده به شکل گروپی و سخت در نظر گرفته میشود ‪.‬‬
‫‪ . 3‬در نظریه تصادم صرف حرکت انتقالی ذرات تعامل کننده در نظر گرفته میشود ‪ ،‬اما حرکت دایره‬
‫وی و اهتزازی ذارت نیز در سرعت تعامالت کیمیاوی رول دارد ‪.‬‬
‫‪ . 0‬توسط نظریه تصادم ذرات نمیتوان انرژی فعال سازی تعامالت را محاسبه کرد ‪ ،‬ازین سبب نظریات‬
‫دیگری مطر گردید که از جمله نظریه حالت عبور میباشد ‪.‬‬
‫سواالت فصل سوم‬

‫‪ .1‬موارد مطالعه کنیتیک کیمیاوی عبارت اند از ؟‬
‫‪ )2‬میخانیکیت تعامالت کیمیاوی‬ ‫‪ )1‬سرعت تعامالت کیمیاوی‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬مسیر تعامالت کیمیاوی‬
‫‪ .2‬رابطه بی غلظت و سرعت را بنام ؟‬
‫‪ )2‬قانون تحفظ‬ ‫‪ )3‬قانون کتله‬ ‫‪ )2‬معادله کیمیاوی‬ ‫‪)1‬معادله سرعت‬
‫‪ .3‬عوامل که باالی سرعت تعامالت کیمیاوی تاریر دارند عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )1‬خواص مواد تعامل کننده ‪ )2‬غلظت و حرارت ‪ )3‬کتلست ها‬
‫‪ .2‬کدام یکی از عوامل ذیل معموال در تعامالت کیمیاوی مطرح نمیباشد اما نسبت به عوامل دیگر معتبر تر‬
‫میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )1‬خواص مواد تعامل کننده ‪ )2‬غلظت و حرارت ‪ )3‬کتلست ها‬
‫‪ .5‬کدام تعامل ذیل بسیار سریع است ؟‬
‫‪)2‬تعامل پوتاشی با آب ‪)3‬تعامل آه با اکسیج ‪)2‬همه‬ ‫‪)1‬تعامل آه با آب‬
‫‪ .6‬سرعت تعامل اکثر تعامالت کیمیاوی با ازدیاد حرارت ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نماید‬ ‫‪ )2‬زیاد میشود‬ ‫‪)1‬ک میشود‬
‫‪ .7‬هر قدر که اندازه مواد شرکت کننده مواد کوچک و سطح تماس مواد زیاد تر باشد تعداد بر خورد های مواد‬
‫بیشتر شده ودر نتیجه سرعت تعامل عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تعامل مساوی میگرد د‬ ‫‪)1‬تعامل بیشتر میگردد ‪ )2‬تعامل ک میگردد‬
‫‪ .8‬با ازدیاد غلظت در مواد تعامل کننده کدام تغییرات ذیل بوجود میآید؟‬
‫‪ )2‬ازدیاد سرعت تعامل‬ ‫‪ )1‬ازدیاد تصادم مالیکولها‬
‫‪ )3‬ازدیاد تصادم مالیکولها و ازدیاد سرعت تعامل ‪)2‬همه‬
‫‪ .9‬زیاد شدن فشار باالی تعامل کیمیاوی در فاز گاز باعث کدام تغیرات ذیل میشود ؟‬
‫‪)2‬زیاد شدن سرعت تعامل‬ ‫‪)1‬زیاد شدن غلظت و زیاد شدن سرعت تعامل‬
‫‪)2‬زیاد شدن غلظت‬ ‫‪)3‬ک شدن سرعت تعامل‬
‫‪ .11‬به صورت عموم تعامل درکدام فاز بیشتر است ؟‬
‫‪2 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪ )3‬جامد‬ ‫‪ )2‬مایع‬ ‫‪)1‬گاز‬
‫‪ .11‬تعامل گاز هایدروج با آیودی در کدام حالت سریع تر است ؟‬
‫‪ )2‬گاز هایدروج با آیودی جامد‬ ‫‪)1‬گاز هایدروج با بابخارات آیودی‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬گاز هایدروج با آیودی مایع‬
‫‪ .12‬با ازدیاد غلظت مواد تعامل کننده سرعت تعامالت کیمیاوی ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬مساوی است‬ ‫‪ )2‬ک میگردد‬ ‫‪)1‬زیاد میگردد‬
‫‪ .13‬دردرجه حرارت انجماد مواد‪ ،‬تعادل بی کدام فازهای مواد بر قرار میگردد‪:‬‬
‫‪ )2‬گاز و مایع‬ ‫‪ )3‬مایع و گاز‬ ‫‪ )2‬جامد و گاز‬ ‫‪ )1‬جامد و مایع‬
‫‪ .12‬معاعدله آرهینوس عبارت است از ؟‬
‫‪‬‬
‫‪Ea‬‬
‫‪ RT ‬‬ ‫‪ RT ‬‬
‫‪K  Ae‬‬ ‫‪RT‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪K  Acxp ‬‬ ‫‪ )3‬‬ ‫‪K  Acxp ‬‬ ‫‪ )2‬‬ ‫‪K  Acxp RT )1‬‬
‫‪  Ea ‬‬ ‫‪  Ea ‬‬
‫‪ .15‬ارهینوس بی ماده اولیه و باالتری نقطه مسیر تعامل‪ ،‬مانع انرریکی را به چه نام یاد کرده است‪:‬‬
‫‪ )2‬انرری فعال سازی‬ ‫‪ )3‬سرعت تعامل‬ ‫‪ )1‬فکتور احتمال تصادم ‪ )2‬انرری ک از او‬
‫‪ .16‬با ازدیاد غلظت در تعداد تصادمات ذرات و سرعت تعامل تغیر ذیل وارد میگردد؟‬
‫‪ )2‬تصادمات ذرات و سرعت تعامل ک میگردد‬ ‫‪ )1‬تعداد ذرات و سرعت تعامل زیاد میگردد‬
‫‪ )3‬تصادمات ذرات زیاد و سرعت تعامل ک میگردد‪ )2‬تصادمات ذرات ک وسرعت تعامل زیاد میگردد‬
‫‪ .17‬برای انجام هر تعامل کیمیاوی الزم است تا ذرات مواد تعامل کننده باه تصادم نماید ‪ ،‬ای تصادم کدام‬
‫یکی از برتری ها را داشته باشد ؟‬
‫‪)2‬سمت گیری ذرات باید معی باشد‬ ‫‪)1‬تعداد تصادم ها باید زیاد باشد‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬انرری ذرات هنگام بر خورد باید زیاد باشد‬
‫‪ .18‬سرعت تصادمات به کدام عوامل ذیل بستگی دارد ؟‬
‫‪)2‬در فی واحد حج نظر به زمان‬ ‫‪)1‬به تعداد تصادمات بی ذرات عامل کننده‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬انرری ذرات هنگام بر خورد باید زیاد باشد‬
‫‪ . 19‬زیاد شدن فشار باالی تعامل کیمیاوی در فاز گاز باعث کدام تغییرات ذیل میشود؟‬
‫‪ )1‬زیاد شدن غلظت و زیادن شدن سرعت تعامل ‪ )2‬زیاد شدن سرعت تعامل‬
‫‪ )2‬زیاد شدن غلظت‬ ‫‪ )3‬ک شدن سرعت تعامل‬
‫‪ . 21‬نظریه حرکت ذرات برای کدام مواد صدق میکند ؟‬
‫‪ )1‬مواد ساده در حالت گاز ‪ )2‬مواد ساده در حالت مایع ‪ )3‬مواد ساده در حالت جامد ‪ )2‬تمام موارد‬
‫‪ .21‬در نظریه تصادم صرف کدام نوع حرکت ذرات تعامل کننده در نظر گرفته میشود؟‬
‫‪ )2‬فضایی‬ ‫‪ )3‬اهتزازی‬ ‫‪ )2‬انتقالی‬ ‫‪ )1‬دایروی‬
‫‪ .22‬نظریه تصادم ذرات مواد در کدام حالت صدق نمیکند ؟‬
‫‪2 ) 2‬و ‪3‬‬ ‫‪ )3‬در حالت جامد‬ ‫‪ )2‬در حالت محلول‬ ‫‪)1‬در فاز گاز‬
‫‪ .23‬نظریه تصادم ذرات تعامل کننده به کدام شکل در نظر گرفته میشود ؟‬
‫‪ )2‬به شکل مجموعی‬ ‫‪)1‬به شکل گروپی وسخت ‪ )2‬به شکل دایروی و بیضوی ‪ )3‬بشکل انفرادی‬
‫‪ .22‬توسط نظریه تصادم ذرات انرری فعال سازی را ؟‬
‫‪ )2‬نمیتوان محاسبه کرد‬ ‫‪)1‬میتوان محاسبه کرد‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬کدام رابطه با انرری فعال سازی ندارد‬
‫‪ .25‬کتلست به چند نوع میباشد ؟‬
‫‪ )2‬کتلست غیر متجانس ‪)3‬کتلست کمپینینت ‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬کتلست متجانس‬
‫‪ .26‬کتلست ها موادی اند که ‪:‬‬
‫‪ )2‬تعامالت را سریع میسازند‬ ‫‪ )1‬در تعامالت کیمیاوی سه میگیرند‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬خود به مصرف میرسند‬
‫‪ .27‬فعالیت کتلست در کدام قسمت تعامل موجود است ؟‬
‫‪)3‬میخانیکیت تعامل ‪)2‬محصول تعامل‬ ‫‪)2‬مواد تعامل کننده‬ ‫‪)1‬هیچکدام‬
‫‪ .28‬کتلست غیر متجانس معموال در کدام سطح دیده میشود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬به سطح جامدات‬ ‫‪ )2‬به سطح گازات‬ ‫‪ )1‬به سطح مایعات‬
‫شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه‬
‫‪4‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪29‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫فصل چهارم‬
‫تعادل کیمیاوی‬
‫تعادل در اصطال عامیانه برابری دو مقدار یا کمیت را گویند‪ .‬ولی در علم کیمیا تعادل حالتی را بیان‬
‫میکند که سرعت رفت و برگشت یک تعامل باهم مساوی شود ‪ .‬تعادل کیمیاوی بدو نوع میباشد ‪.‬‬
‫اکثر تعامالت کیمیاوی که در طبیعت به وقوع میپیوندند ‪ ،‬رجعی اند‪ .‬یعنی با گذشت زمان محصول‬
‫تعامل دو باره بین خود تعامل نموده و مواد اولیه راتشکیل میدهد‪.‬‬
‫‪Aa  Bb‬‬ ‫‪Cc  Dd‬‬
‫‪V1‬‬
‫‪V2‬‬
‫‪V1  V2‬‬
‫تعادل در دو حالت برقرار میشود که عبارت است از‪ :‬یک تعادل فزیکی دوم تعادل کیمیاوی‬
‫‪ . 1‬تعادالت فزیکی‪ :‬تبخیر شدن آب یک عملیه فزیکی است ‪ .‬در تعادل فزیکی صرف حالت مواد تغیر‬
‫مینماید یعنی فورمول کیمیاوی در هردو طرف یکسان بوده و تغیر نمینماید ‪.‬‬
‫) ‪H 2O(l‬‬ ‫) ‪H 2O( g‬‬
‫) ‪I 2( s‬‬ ‫) ‪I 2( g‬‬
‫) ‪CO2( S‬‬ ‫) ‪CO2( g‬‬
‫‪ .2‬تعادالت کیمیاوی‪:‬‬
‫در تعادل کیمیاوی حالت فزیکی مواد در هردو طرف تغیر ننموده ‪ ،‬اما فورمول آن تغیر مینماید ‪.‬‬
‫) ‪N2O4( g‬‬ ‫) ‪2 NO2( g‬‬
‫عبارت از تعادالتی است که در آن تمام مواد اولیه‬ ‫تعادالت متجانس و غیر متجانس‪:‬تعادالت متجان‬
‫و محصول تعامل در یک فاز قرار داشته باشند‪ .‬مانند‪ :‬تعامل ذیل‪:‬‬
‫‪2SO2  g   O2  g  ‬‬
‫‪ 2SO3  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2  g   I 2  g  ‬‬
‫‪ 2 HI  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪NH 3  aq   H 2O  l  ‬‬
‫‪ NH 4   aq   OH   aq ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعادالت غیرمتجانس ‪ :‬عبارت از تعادالتی است که در آن مواد اولیه و محصول تعامل در یک فاز قرار‬
‫نداشته باشند‪ .‬مانند تعامل ذیل‪:‬‬
‫‪CaCO3  s  ‬‬
‫‪ CaO  s   CO2  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2 S  g   I 2  s  ‬‬
‫‪ 2 HI  g   S  s ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪S  s   O2  g  ‬‬
‫‪ SO2  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫قانون عمل کتله و تعادل ‪:‬عبارت از حاصل ضرب غلظت محصول تعامل به توان ضریب شان تقسیم بر‬
‫حاصل ضرب مواد تعامل کننده به توان ضریب شان بنام قانون تعادل یا قانون عمل کتله یاد میشود ‪.‬‬
‫دان های کشور سکندنیا هر یک گولد بقرگ و واگ قاعقده عمقومیرا در مقورد تقاثیر غلظقت در‬ ‫ساین‬
‫تعامالت رجعی و استقرار حالت تعادل ‪ ،‬فورمول بندی نمودند ‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬ ‫‪EX : 2‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 2 NH 3‬‬
‫‪N 2  3H 2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2SO3‬‬
‫‪2 SO2  O2 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ NH 3 ‬‬ ‫‪ SO3 ‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪ H 2   N2 ‬‬ ‫‪ SO2   O2 ‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫منظور از اصطال کتله فعال عبارت است از غلظت برحسب ) ‪ ( li‬یا ) ‪ (mol dm3‬است ؛‬
‫‪mol‬‬
‫‪ . 1‬کتله فعال ‪ 4 gr H 2‬عبارت از ‪2 mol H2 li‬‬
‫‪ . 2‬کتله فعال ‪ 48gr‬اوزون ) ‪ (O3‬چند است ) ‪ (O  16 gr‬؟‬

‫‪ m‬‬ ‫‪48 gr‬‬
‫‪m  48 gr‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪gr‬‬
‫‪M  48 gr mol   M  48 3mol  1 mol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪dcm‬‬ ‫‪dcm3‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪ ?‬‬
‫‪dcm3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ . 3‬کتله فعال ‪ 64gr‬اکسیجن ) ‪ (O2‬چند است ) ‪ (O  16 gr‬؟‬
‫‪ . 0‬کتله فعال ‪ 34gr‬آمونیا ) ‪ ( NH3‬چند است ) ‪ ( N  14gr , H  1gr‬؟‬
‫‪ . 1‬کتله فعال ‪ 64gr‬آمونیا ) ‪ ( NH3‬چند است ) ‪ ( N  14gr , H  1gr‬؟‬

‫‪ . 8‬کتله فعال ‪ 88gr‬کاربن دای اکساید ) ‪ (CO2‬چند است ) ‪ (C  12gr , O  16gr‬؟‬
‫‪ . 7‬کتله فعال ‪ 72gr‬آب )‪ ( H 2O‬چند است ) ‪ (O  16gr , H  1gr‬؟‬
‫ثابت تعادل ‪:‬در حالت تعادل نسبت بین کتله های فعال یا غلظت های مواد محصول و اولیه را به نام‬
‫در نظر بگیریم ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ cC  dD‬‬
‫‪aA  bB ‬‬
‫‪‬‬ ‫ثابت تعادل یاد مینمایند که آنرا میتوان در تعامل‬
‫‪C   D ‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪K‬‬
‫‪ A  B ‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬
‫برای بهتر فهمیدن معادله ثابت تعادل مثال های ذیل را در نظر میگیریم‪.‬‬
‫‪ NH 3 ‬‬ ‫‪ HI ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪N 2  g   3H 2  g ‬‬ ‫‪2 NH 3  g   K ‬‬ ‫‪, 3) H 2  g   I 2  g ‬‬ ‫‪2 HI  g   K ‬‬

‫‪ N2  H 2 ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ H 2  I 2 ‬‬
‫‪N O ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2SO3 ‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪2 NO2  g ‬‬ ‫‪N 2O4  g ‬‬ ‫‪ K  2 42‬‬ ‫) ‪, 4) SO2 ( g )  O2 ( g‬‬ ‫‪2SO3 ( g )  K ‬‬
‫‪ NO2 ‬‬ ‫‪ SO2 O2 ‬‬
‫در شرایطی که غلظت های مولی در حالت‬ ‫‪N2  g   3H 2  g  ‬‬

‫‪ 2 NH 3  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ .2‬ثابت تعادل تعامل‬
‫چه مقدار خواهد بود؟‬ ‫‪NH 3  0.14‬‬ ‫و‬ ‫‪H 2  0.5, N2  0.31‬‬ ‫تعادل‬
‫‪ NH 3    0.14 2  0.0196  0.505‬‬
‫‪2‬‬
‫‪K‬‬
‫‪ N2  H 2   0.31   0.5 0.31 0.125‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫کدام است‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ H2  I2‬‬
‫‪2HI ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ .‬با توجه به جدول ذیل‪ ،‬مقدار ثابت تعادل گازی‬
‫‪HI‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪H2‬‬ ‫ماده‬

‫‪3‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫غلظت مولی در حالت تعادل‬
‫‪K‬‬
‫‪ H 2  I 2   3  0.4  1.2  5.92‬‬
‫‪ HI ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.452 0.2025‬‬
‫خارج قسمت ‪:‬اگر غلظت تعامل کننده و غلطت تعامل در فورمول ثابت تعادل قرار گیرد کمیت حاصله‬
‫را بنام خارج قسمت یاد میکنند ‪ ،‬معادله عمومیذیل را در نظر میگیریم‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ cC  dD‬‬
‫‪aA  bB ‬‬
‫‪‬‬
‫‪C   B ‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪ A  B ‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬
‫بقا سقه حالقت ذیقل روبقرو‬

‫‪K,Q‬‬ ‫خارج قسمت تعامل معیار تعین سمت جریان تعامل بوده و از مقایسه‬
‫میشویم ‪:‬‬
‫‪ .1‬اگر ‪ Q  K‬باشد تعامل به سمت محصول تعامل جریان داشته و سرعت رفت نسبت به سرعت برگشت‬
‫بیشتر میباشد ‪.‬‬
‫‪ . 2‬اگر ‪ Q  K‬باشد تعامل به حالت تعادل قرار دارد یعنی سرعت رفقت و برگشقت تعامقل بقاهم دیگقر‬
‫مساوی است و تعامل در حالت تعادل قرار دارد ‪.‬‬
‫‪ . 3‬اگر ‪ Q  K‬باشد تعامل به سمت مواد اولیه جریان داشته و سرعت برگشت نسبت به تعامل رفت‬
‫بیشتر است‪.‬‬
‫مساوی به ‪ 3.6 mol Li‬است‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2SO3‬‬
‫‪2SO2  O2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫مثال ‪ :‬ثابت تعادل برای این تعامل‬
‫‪EX :1‬‬
‫‪ SO2   1mol  Li  , O2   2mol  Li  ,  SO3   3mol  Li ‬‬
‫‪2SO2  O2‬‬ ‫‪2SO3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪SO3 ‬‬

‫‪2‬‬
‫‪(3) 2‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4.5‬‬
‫)‪ SO2   O2  (1)2  (2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪EX : 2‬‬
‫‪ SO2   2mol  Li  , O2   2.5mol  Li  ,  SO3   5mol  Li ‬‬
‫‪2SO2  O2‬‬ ‫‪2SO3‬‬
‫‪ SO3   (5)2 ‬‬

‫‪2‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫)‪ SO2   O2  (2)2  (2.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪EX : 3‬‬
‫‪ SO2   1mol  Li  , O2   0.1mol  Li  ,  SO3   0.6mol  Li ‬‬
‫‪2SO2  O2‬‬ ‫‪2SO3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪SO3 ‬‬

‫‪2‬‬
‫‪(0.6) 2‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3.6‬‬
‫)‪ SO2   O2  (1)2  (0.1‬‬
‫‪2‬‬
‫است ‪ .‬شما در یافت نمائید که‬ ‫به ‪54‬‬ ‫مساوی‬ ‫‪2HI‬‬ ‫تعامل ‪H 2  I 2‬‬ ‫فعالیت ‪ :‬ثابت تعادل در این‬
‫تعامل به کدام سمت به پیش میرود ؟ در صورتیکه ‪:‬‬
‫‪2HI‬‬ ‫‪H2  I2‬‬
‫‪HI  0.5mol‬‬
‫‪H 2  3mol‬‬
‫‪I 2  3.5mol‬‬
‫?‪Q‬‬
‫عوامل موثر در تعادل ( اصل لی شاتلیه) ‪ :‬با بر قراری تعادل ‪ ،‬سرعت تعامالت رفت و برگشت یک‬
‫تعامل رجعی باهم مساوی شده و غلظت مواد تعامل کننده و محصول تعامل ثابت باقی میماند ‪ .‬این‬
‫تساوی سرعت ها و ثابت غلظت تا زمانی پابر جا است که کدام عامل ‪ ،‬تعادل را بر هم نزند‪.‬‬
‫عوامل موثر عبارت از تغییر غلظت ‪ ،‬فشار ‪ ،‬درجه حرارت و کتلست بوده که سبب بر هم خوردن تعادل‬
‫میشوند‪ .‬تعامل به سمت جریان مییابد که اثر عامل مزاحم را تقلیل دهد ‪.‬‬
‫‪ . 1‬تغیر غلظت‪:‬‬
‫با نظر داشت فعالیت باال تعامل ذیل را در نظر میگیریم‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪2SO2  g   O2  g  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2SO3  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عالوه نماییم تعادل بر هم میخورد و با حاالت ذیل روبرو‬ ‫‪2SO2  g ‬‬ ‫را باالی‬
‫اگر مقدار‬ ‫کمی ‪O2  g ‬‬
‫میشویم ‪:‬‬
‫‪ . 1‬غلظت اجزای تعامل کننده زیاد میشده و تعامل جهت تنقیص غلظت اجزای تعامل کننده به پیش‬
‫میرود‪ . 2 .‬تعامل به سمت تولید محصوالت جریان مییابد ‪.‬‬
‫‪ . 3‬تعادل جدید بر قرار میشود‪.‬‬
‫در یک ظرف یک لیتره به درجه حرارت رابت با غلظت های ذیل در حالت تعادل‬ ‫‪NO‬‬ ‫مثال‪ :‬گازات ‪ N 2‬و ‪ O2‬و‬
‫قرار دارد‪:‬‬
‫‪N 2  4 mol‬‬
‫‪O2  1 mol‬‬
‫‪NO  4 mol‬‬
‫هر گاه ‪ 3mol‬گاز ‪ O2‬در مخلوط عالوه گردد بعد از مدتی تعادل جدید بر قرار میشود‪ ،‬غلظت مواد تعامل کننده و‬
‫محصول تعامل را در تعادل جدید دریابید‪.‬‬
‫‪N 2  g  O2  g  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 NO  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫حل‪ :‬ابتدا باید قیمت رابت تعادل ‪  kc ‬را پیدا کنی و از رابطه ذیل دریافت میگردد‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪NO ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪42‬‬
‫‪ kc  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ N 2 O2  4 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪N 2  g  O2  g  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 NO  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعادل اولی‬ ‫‪4mol‬‬ ‫‪1mol‬‬ ‫‪4mol‬‬

‫ارر گذار‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3mol‬‬ ‫‪4‬‬
‫تغییر‬ ‫‪-x‬‬ ‫‪-x‬‬ ‫‪2X‬‬
‫جدید‬ ‫‪(4  x)mol‬‬ ‫‪(4  x)mol‬‬ ‫‪(4  2 x)mol‬‬
‫‪ 4  2x‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Kc ‬‬
‫‪4  x  4  x‬‬
‫‪ 4  2x‬‬ ‫‪4  2x‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ 2 ‬‬ ‫‪ 8 x  2 x  4  2 x  4 x  4 ‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪4  x  4  x‬‬ ‫‪4  x‬‬
‫‪NO  4  2 x  4  2 1  6mol‬‬
‫‪ .‬تاثیر فشار یا تغیر حجم ‪ :‬هرگاه فشار باالی یک سیستم گاز وارد گردد ‪ ،‬حجم آن کوچک میشود‬
‫و تعامل به سمتی تغیر جهت نموده و جریان مییابد که ضرایب مول های گاز در همان سمت معادله‬
‫کیمیاوی کمتر باشد ‪ ،‬در این صورت مطاب به اصلی لی شاتلیه اثر فشار کاهش یافته و حجم کوچک‬
‫‪‬‬
‫) ‪ N2O4 ( g‬‬
‫‪2 NO2 ( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪، 2 NO2 ( g‬‬
‫و ضریب‬ ‫در تعامل فوق جهت تعامل از چپ به راست جریان یافته به خاطر که ضریب‬
‫) ‪، N2O4 ( g‬‬
‫میباشد‬
‫اگر مجموع ضرایب مواد اولیه و محصول تعامل در هردو طرف یکسان باشد فشار باالی تعامل آن تاثیر‬
‫نداشته و تغیر حجم بوجود نمیآید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ 2 HCl ( g‬‬
‫‪H 2 ( g )  Cl2 ( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ 2 NO( g‬‬
‫‪N 2 ( g )  O2 ( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ Fe( S )  CO2 ( g‬‬
‫‪FeO( S )  CO( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ . 3‬تاثیر درجه حرارت ‪ :‬برای اینکه اثر تغیرات درجه حرارت را باالی یک سیستم به صورت درست‬
‫دانسته باشد الزم است تاثیر حرارت را باالی معامل بدانیم ‪ ،‬تعامل را در نظر بگیرید‪.‬‬
‫‪N2O4( g )  58kj‬‬ ‫) ‪2 NO2( g‬‬
‫طوریکه دیده میشود تعامل یک تعامل اندوترمیک )‪ ( Endotermic‬و تعامل معکوس آن یک تعامل‬
‫اگزوترمیک )‪ ( Exotermic‬است ‪ .‬بر حسب لی شاتلیه ‪ ،‬اگر درجه حرارت سیستم تغیر نماید ‪ ،‬تعادل به آن‬
‫سمتی تغیر مینماید که اثر فکتور تغیر دهنده را کاهش بخشد ‪ .‬اگر درجه حرارت بلند برده شود ‪،‬‬
‫مطاب اصل لی شاتلیه ‪ ،‬جهت کاهش درجه حرارت ‪ ،‬تعادل حاکم بر سیستم به سمت راست (محصول‬
‫تعامل ) تغیر مینماید ‪.‬‬
‫اگر اجزای مخلوط تعامل سرد ساخته شود ‪ ،‬تعادل به سمت چپ (اجزای تعامل کننده ) تغیر مینماید و‬
‫درجه حرارت نیز در همین جهت افزایش مییابد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ 2 NO2 ( g‬‬
‫‪N2O4 ( g )  heat ‬‬
‫‪‬‬
‫اگر درجه حرارت سیستم کاهش داده شود اگر درجه حرارت سیستم افزایش داده شود تعادل بنابر‬
‫تشکیل ‪ N 2O4‬برهم میخورد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ 2 NO( g‬‬
‫‪N2 ( g )  O2 ( g )  heat ‬‬
‫‪‬‬
‫طوریکه مالحظه میشود ‪ ،‬با دادن حرارت و یا افزایش درجه حرارت تعادل به سمت را ست وبا تقلیل‬
‫درجه حرارت یعنی سرد ساختن محیط تعامل ‪ ،‬تعادل به سمت چپ تغیر جهت مینماید ‪.‬‬
‫‪ . 4‬تاثیر کتلست ‪:‬کتلست باعث تغیرات ذیل در تعادل میگردد‬

‫‪ . 1‬کتلست ها با سبب تقلیل انرژی فعال سازی شده‬
‫‪ . 2‬تعامالت کیمیاوی را سرعت میبخشد ‪.‬‬
‫‪ . 3‬زمان تعادل کوتاه میسازد‬
‫‪ . 0‬اما در ثابت تعادل کدام تغیری وارد نمیگردد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ 2SO3 ( g‬‬
‫‪2SO2 ( g )  O2 ( g ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪K  2.8 102 mol  L1‬‬
‫آیون های مشترک‪ :‬عالوه کردن یک آیون در سیستم که با یکی از آیون های شامل همان سیستم‬
‫هم نوع باشد ‪ ،‬به نام "آیون مشترک"یاد میگردد‪.‬‬
‫‪EX :1‬‬
‫‪HC2 H 3O2‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪ C2 H 3O2 ‬‬
‫‪NaC2 H 3O2‬‬ ‫‪Na   C2 H 3O2 ‬‬

‫‪EX : 2‬‬
‫‪NH 3  H 2O‬‬ ‫‪NH 4   OH ‬‬
‫‪NH 4Cl‬‬ ‫‪NH 4   Cl ‬‬

‫سواالت فصل چهارم‬

‫‪ .1‬اکثر تعامالت کیمیاوی که به وقوع میپیوندد ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬یکطرفه است‬ ‫‪ )2‬بر گشت پذیر اند‬ ‫‪)1‬رجعی اند‬
‫‪ .2‬تعادل در کدام حالت های ذیل بر قرار شده میتواند ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬بیولوروکی‬ ‫‪)2‬کیمیاوی‬ ‫‪)1‬فزیکی‬
‫‪ .3‬عملیه تبخیر آب چی نوع یک تعادل است ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬بیولوروکی‬ ‫‪)2‬کیمیاوی‬ ‫‪)1‬فزیکی‬
‫‪ .2‬آب در کدام درجه حرارت به بخار تبدیل میشود ؟‬
‫‪ )2‬در تمامیدرجات حرارت باالتر از ‪100 C‬‬ ‫‪)1‬در تمامیدرجات حرارت باالتر از ‪0 C‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫در تمامیدرجات حرارت پائی از ‪0 C‬‬

‫‪ .5‬انرری حرکی مالیکول ها مایع با بلند رفت درجه حرارت زیاد شده و عملیه تبخیر ؟‬
‫‪)2‬تبخیر صورت نمیگیرد‬ ‫‪)3‬تغیر نمینمایند‬ ‫‪)2‬بطی میگردد‬ ‫‪)1‬سریع میشود‬
‫‪ .6‬تبخیر و تشکیل مجدد آب به حالت مایکروسکوپیک همچنان ادامه میآید ‪ .‬چنی تعادل به کدام نام یاد‬
‫میشود؟‬
‫‪)2‬تعادل دینامیکی‬ ‫‪)2‬تعادل فزیکی ‪)3‬تعادل بیولوریکی‬ ‫‪)1‬تعادل کیمیاوی‬
‫‪ .7‬کدام یکی از علمای ذیل قاعده عمومیرا در مورد تارر غلظت در تعامالت رجعی و استقرار حالت تعادل فورمول‬
‫بندی نمودند ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬فرتس هابر‬ ‫‪)2‬واگ‬ ‫‪)1‬گولد برگ‬
‫‪ .8‬سرعت یکی از اجزای تعامل مستقیما متناسب به کتله فعال آن بوده وسرعت یک تعامل کیمیاوی مستقیما‬
‫متناسب به حاصل ضرب کتله های اجزای تعامل کننده است عبارت است از ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬قانونه بقا‬ ‫‪)2‬قانون تعادل‬ ‫‪)1‬قانون عمل کتله‬
‫‪ .9‬منظور از اصطالح کتله فعال عبارت است از ؟‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪dm‬‬ ‫‪dm3‬‬ ‫‪Li‬‬
‫‪ .11‬کتله فعال ‪ 4grH 2‬چند است ؟‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪1‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬
‫چند است ؟‬ ‫‪64grO2‬‬ ‫‪ .11‬کتله فعال‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪1‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬
‫‪ .12‬کتله فعال ‪ 64grO3‬چند است ؟‬

‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Li‬‬
‫‪ .13‬اگر غلظت تعامل کننده و غلظت محصول تعامل در فورمول رابت تعادل قرار گیرد کمیت حاصله را به کدام نام‬
‫یاد مینمایند ؟‬
‫‪)2‬رابت گازات‬ ‫‪)3‬رابت سرعت‬ ‫‪)2‬خارج قسمت‬ ‫‪)1‬رابت تعادل‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪2 NO2 ‬‬
‫‪k1‬‬
‫‪ N2O4‬‬ ‫‪ .12‬سرعت تعامل نظر به معادله‬
‫‪V1  K1  NO2  N2O4 ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V1  K1  NO2 ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪V1  K1  N2O4 ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪V1  K1  NO2 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪)3‬‬
‫‪ .15‬خارج قسمت تعامل تعیی کننده کدام قسمت تعامل میباشد ؟‬
‫‪)2‬معیار رابت تعامل‬ ‫‪)1‬معیار سمت جریان تعامل‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬تعیی رابت تعادل کیمیاوی‬
‫‪ .16‬زمانیکه در مخلوط مواد تعامل ‪ ،‬تنها مواد تعامل کننده موجود باشد در ای صورت خارج قسمت ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬خالف صفر است‬ ‫‪)1‬مساوی به یک است ‪)2‬مساوی به صفر‬
‫‪ .17‬در موقع که تمامیمواد تعامل کننده به محصول تعامل مبدل گردد ؛ در ای صورت ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Q  K )3‬‬ ‫‪Q  K )2‬‬ ‫‪QK‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .18‬سرعت تعامالت رفت و برگشت یک تعامل رجعی باه مساوی است و ای تساوی تا زمانی پابر جاست که‬
‫کدام عامل مزاح تعادل را بر ه نزند عبارت است از؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬تعادل کیمیاوی‬ ‫‪)2‬خارج قسمت‬ ‫‪)1‬اصلی لی شاتلیه‬
‫‪ .19‬عوامل مورر در تعادل عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)2‬درجه حرارت و فشار ‪ )2‬کتلست‬ ‫‪)1‬تغیر غلظت‬
‫که به تعادل رسیده باشد‪ ،‬اگر مقدار ک سلفردای اکساید عالوه‬ ‫‪2SO2 g   O2 g  ‬‬
‫‪‬‬‫‪ 2SO3 g ‬‬ ‫‪ .21‬در تعامل‬
‫گردد‪ ،‬تعامل به کدام سمت پیش میرود؟‬
‫‪ )2‬به سمت تعادل جدید‬ ‫‪ )1‬جهت کاهش غلظت مواد تعامل کننده‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬به سمت تولید محصول‬
‫‪ .21‬هرگاه فشار باالی یک سیست گازی وارد گردد ‪ ،‬حج آن ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوی میماند‬ ‫‪)2‬کوچک میشود‬ ‫‪)1‬بزرگ میشود‬
‫‪ .22‬هرگاه فشار باالی سیست گازی وارد گردد تعامل به کدام سمت جریان میاید ؟‬
‫‪)1‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گاز کمتر باشد‬
‫‪ )2‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گازبیشتر باشد‬
‫‪ )3‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گاز مساوی باشد‬
‫‪)2‬هیچکدام‬
‫‪ .23‬هرگاه از کمیت فشار وارده در یک سیست گازی کاسته شود ‪ ،‬تعامل به کدام سمت جریان مییابد ؟‬
‫‪)1‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گاز بیشتر باشد‬
‫‪ )2‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گازکمتر باشد‬
‫‪ )3‬به سمتی که ضریب های مالکولهای گاز مساوی باشد‬
‫‪)2‬هیچکدام‬
‫به کدام سمت جریان مییابد ؟‬ ‫‪2 NO2 ( g ) ‬‬
‫ذیل ‪ N 2O4‬‬ ‫‪ .22‬با افزایش فشار تعامل‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪NO )3‬‬ ‫‪2NO2 )2‬‬ ‫‪N 2O4 )1‬‬
‫به کدام سمت تغیر جهت‬ ‫‪2 NO2 ( g ) ‬‬
‫تعامل ‪ N 2O4‬‬ ‫‪ .25‬زمانیکه حج سیست افزایش یابد ایت‬
‫مینمایند ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪NO )3‬‬ ‫‪2NO2 )2‬‬ ‫‪N 2O4 )1‬‬
‫‪ . 26‬فشار باالی کدام تعامل ذیل تاریر ندارد ؟‬
‫‪‬‬‫‪ 2 NO( g ) )2‬‬
‫‪N 2( g )  O2( g ) ‬‬ ‫‪ 2 HCl( g ) )1‬‬
‫‪H 2( g )  Cl2( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪2 Na  Cl2( g ) ‬‬

‫‪‬‬‫‪ 2 NaCl( g ) )3‬‬
‫‪ .27‬فشار باالی کدام تعامل ذیل تاریر ندارد ؟‬

‫‪ 2HF ( g ) )2‬‬
‫‪H 2 ( g )  F2 ( g ) ‬‬ ‫‪ 2 NaCl( g ) )1‬‬
‫‪2 Na  Cl2( g ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪ Fe(s)  CO2 ( g ) )3‬‬

‫‪FeO(S )  CO( g ) ‬‬
‫‪ 2A  B ‬با معادله سرعت ‪ V  K  A   B‬نظربه ‪ A‬دارای درجه ذیل است ؟‬

‫‪ .28‬تعامل کیمیاوی ‪ D  E‬‬
‫‪)2‬دوم‬ ‫‪)3‬سوم‬ ‫‪)2‬اول‬ ‫‪)1‬صفر‬

‫با معادله سرعت ‪ V  K  SO2   O2 ‬نظربه ‪ 2SO2‬دارای درجه‬ ‫‪ .29‬تعامل کیمیاوی ‪2SO3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2SO2  O2‬‬
‫ذیل است ؟‬
‫‪)2‬دوم‬ ‫‪)3‬سوم‬ ‫‪)2‬اول‬ ‫‪)1‬صفر‬
‫‪ .31‬کتلست ها سبب کدام حاالت ذیل میگردد ؟‬
‫‪1 )3‬و‪ )2 2‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تقلیل انرری فعال سازی ‪ )2‬تعامالت کیمیاوی را سرعت میبخشد‬
‫‪ .31‬تاریر کتلست ها عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬در رابت تعادل کدام تغیری وارد نمینماید‬ ‫‪)1‬زمان تعادل را کوتاه میگرداند‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬زمان تعادل را بسیارطوالنی میسازد‬
‫کدام است؟‬ ‫‪aA  bB‬‬ ‫‪ .32‬عبارت رابت تعادل تعامل کلی ‪cC  dD‬‬
‫‪ A  B  )3‬‬ ‫‪ A  B  )2‬‬ ‫‪ C   D  )1‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬

‫‪C   D ‬‬ ‫‪C   D ‬‬ ‫‪ A  B ‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬
‫رابطه رابت تعادل کدام است؟‬ ‫‪‬‬

‫برای تعامل تعادلی ‪ 2SO3‬‬
‫‪2SO2  O2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪.33‬‬
‫‪ SO2   SO3 ‬‬ ‫‪ SO2  )3‬‬ ‫‪ SO2  O2  )2‬‬ ‫‪ SO3  )1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬

‫‪O2  SO2 ‬‬ ‫‪ SO3  O2 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ SO3 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ SO2  O2 ‬‬
‫‪2‬‬
‫کدام است؟‬ ‫‪CaCO3  s  ‬‬

‫عبارت رابت تعادل برای تعامل تعادلی ‪ CaO  s   CO2  g ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪.32‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪K  CaO ‬‬
‫‪CaOCO2  )2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪)3‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K  CO2  )1‬‬
‫‪CaCO3 ‬‬
‫‪ .35‬درارر زیاد شدن یک آیون در یک سیست طوریکه ایون های شامل در همان سیست همراه ه یک قس اند‬
‫به چه نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬ایون مشترک‬ ‫‪ )3‬تعامل رابت‬ ‫‪ )2‬ایونایزیش رابت‬ ‫‪ )1‬تعامل ایونی‬
‫‪ .36‬آیون دای هایدروفاسفوریک اسید عبارت است از ؟‬
‫‪HCO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HPO  4 )3‬‬ ‫‪H 2 PO  4 )2‬‬ ‫‪H 3 PO4 )1‬‬
‫‪ .37‬فورمول کیمیاوی کافتی عبارت است از ؟‬

‫‪C8 H10 NH 2 )2‬‬ ‫‪C6 H 5 NH 2 )3‬‬ ‫‪CH 3  NH 2 )2‬‬ ‫‪C2 H5  NH 2 )1‬‬
‫‪ . 38‬فور مول کیمیاوی پایریدی عبارت است از ؟‬

‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪C3 H 8 )3‬‬ ‫‪C5 H 5 N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NH 3 )1‬‬
‫‪ . 39‬فورمول مالیکولی اسکاربیک اسید عبارت است از‪:‬‬

‫‪C6 H 8O6‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C6 H 5O6‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪C6 H 6O6‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C6 H 7O6‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .21‬فورمول مالیکولی اسپری عبارت است از‪:‬‬
‫‪C8 H 7O3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C9 H 8O3‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪C8 H 8O4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C9 H 8O4‬‬ ‫‪)1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪Sulforousacid‬‬ ‫‪ .21‬فورمول کیمیاوی‬
‫‪H 2 SO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 2 SO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HSO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫در مرکب آمونیا عبارت است از ؟‬ ‫‪ .22‬نسبت اتومینایتروج و هایدرج‬
‫‪1: 2 )2‬‬ ‫‪14 : 3 )3‬‬ ‫‪3 :1 )2‬‬ ‫‪1: 3 )1‬‬
‫‪ .23‬اولی عالمیکه توانست آمونیا ار از تعامل مستقی نایتروج و هایدروج بدست بیاورد عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬پرستلی‬ ‫‪)3‬برونسیتید‬ ‫‪ )2‬کارل بوش‬ ‫‪Haber Pr ocess )1‬‬
‫کدام تعامل اکزوترمیک است؟‬ ‫‪N 2O4 g  ‬‬

‫‪‬‬‫‪ 2 NO2 g ‬‬ ‫‪ . 22‬نظر به معادله کیمیاوی‬
‫‪ )2‬تعامل تولید محصول‪ )3‬تعامل معکوس ‪ )2‬تعامل مستقی و معکوس‬ ‫‪ )1‬تعامل مستقی‬
‫‪ .25‬فورمول کیمیاوی آمونیا عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪H 3O 1 )3‬‬ ‫‪NH 3 )2‬‬ ‫‪NH 4 1 )1‬‬
‫‪ .26‬فورمول جمعی هایدرازی عبارت است از ؟‬

‫‪NH 3 )2‬‬ ‫‪H 3O 1 )3‬‬ ‫‪CH 3  NH 2 )2‬‬ ‫‪N 2 H 4 )1‬‬
‫‪ .27‬فورمول جمعی انیلی عبارت از ؟‬

‫‪C6 H 5  NH 2 )2‬‬ ‫‪H 3O 1 )3‬‬ ‫‪CH 3  NH 2 )2‬‬ ‫‪N 2 H 4 )1‬‬
‫‪ .28‬فورمول جمعی میتایل امی عبارت است از ؟‬

‫‪C6 H 5  NH 2 )2‬‬ ‫‪H 3O 1 )3‬‬ ‫‪CH 3  NH 2 )2‬‬ ‫‪N 2 H 4 )1‬‬
‫‪ .29‬بخاطر بدست آوردن آمونیا کدام یکی از علمای ذیل جایزه نوبل را گرفت ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬فرتس هابر‬ ‫‪)2‬جورج بوش‬ ‫‪)1‬کارل بوش‬
‫شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه‬
‫‪4‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫فصل پنجم‬
‫محلول های آبی تیزابها و القلی ها‬
‫تاریخچه تیزاب ها و قلوی ها‬
‫دانشمندان از زمانهای بسیار قدیم به اساس تجارب کیمیاوی با تیزاب ها و قلوی ها و خواص آنها آشنای‬
‫اند و رنگ معقرف هقا را تغیقر میدهقد مقثالً‬ ‫حاصل نمودند و کشف نمودند که تیزاب ها دارای مزه تر‬
‫آبی را به سرخ تبدیل مینماید ‪.‬‬ ‫لتم‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫تیزاب ‪ :  acid ‬از کلمه ‪  acidus ‬گرفته شده و به معنای تر‬
‫القلی ‪ :  base ‬از کلمه قدیمیانگلسی ‪  debase ‬گرفته شده و به معنای کاستن و یا کاهش‬
‫القلی ها دارای مزه تلخ میباشد و محلول آبی آنها لشم است‪.‬‬
‫در طول تاریخ علم کیمیا تعریف های مختلفی برای تیزاب ها و قلوی ها پیشنهاد شده که مهمترین آنها‬
‫قرار ذیل است‪:‬‬
‫تعریف تیزابها و القلی ها به اساس نظریه سوانت آرهینوس ‪ :‬تیزاب ها مرکبات اند که در محلول‬
‫آبی شان شان آیون هایدروجن را ‪  H ‬تولید میکند و قلوی ها مواد اند که در درمحلول آبی شان آیون‬
‫‪‬‬
‫هایدروکسیل ‪ OH ‬را تولید میکند‪.‬‬

‫‪‬‬
‫‪HCl ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪ H   Cl ‬‬
‫مثالً ‪ :‬تیزاب‪:‬‬
‫‪HF ‬‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪H  F‬‬
‫‪K  OH  ‬‬ ‫‪ K    OH ‬‬
‫‪H 2O‬‬ ‫‪‬‬
‫مثالً ‪ :‬القلی‪:‬‬
‫‪Ca  OH  ‬‬ ‫‪ Ca    OH ‬‬
‫‪H 2O‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫تعریف اسیدها و القلی ها به اساس لوری – برونستید ‪ :‬در سال ‪1223‬م برونستید از دانمارک و‬
‫لوری از انگلستان به طور مستقل و هم زمان تعریف جامع تر و کاملتر برای تیزاب و القلی ارائیه کرد‪.‬‬
‫بر اساس نظریه تعربف برونستید – لوری هر ماده پروتون دهنده تیزاب و هر ماده پروتقون گیقره عبقارت‬
‫است از القلی میباشد ‪ .‬بطور مثال ‪:‬‬
‫‪ H31O  Cl ‬‬
‫‪HCl  H 2O ‬‬
‫‪HF  HS  ‬‬
‫‪ H2 S  F ‬‬
‫‪‬‬
‫تیزاب ‪ +‬القلی ‪‬‬
‫‪ ‬القلی ‪ +‬تیزاب‬
‫‪‬‬
‫فعالیت ذیل را حل نمائید ‪:‬‬

‫‪1) HNO2  H 2O‬‬ ‫‪H 3O   NO2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5) NH 3  HSO4 ‬‬ ‫‪NH  4  SO4 2‬‬
‫‪2 ) HS  HF‬‬ ‫‪H2S  F‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6 ) PO4 3  H 3O ‬‬ ‫‪HPO4 2  H 2O‬‬
‫‪3) HCO3  S‬‬ ‫‪HS  CO3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7) H 2 PO4 1  CO32‬‬ ‫‪HPO4 2  HCO31‬‬
‫‪4) CO3  HNO2‬‬ ‫‪HCO3  NO2‬‬
‫جورهای مزدوج تیزابها و القلی ها ‪ :‬طب نظریه برونستید هر تیزاب دارنده القلی مزودج و هر القلی‬
‫دارنده تیزاب مزودج خود میباشد ‪.‬‬
‫تیزاب مزدوج ‪ :‬عبارت تیزاب اند که نظر به قلوی مربوطه خود یک آیون هایدروجن زیاد داشته باشد ‪.‬‬
‫قلوی مزدوج ‪ :‬عبارت قلوی اند که نظر به تیزاب مربوطه خود یک آیون هایدروجن کم داشته باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪CH 3  COOH  H 2O ‬‬‫‪ CH 3  COO   H 3O ‬‬
‫‪‬‬
‫‪Acid 1‬‬ ‫‪base2‬‬ ‫‪base1‬‬ ‫‪Acid‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ . 1‬در این تعامل ‪ NH3  aq   HOH  l   NH 4  aq   OH   aq ‬جوره مزدوج القلی عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬امونیا و آیون هایدروکسیل‬ ‫‪ )1‬آیون امونیم و امونیا‬
‫‪ )2‬آیوم امونیم و آیون هایدروکسیل‬ ‫‪ )3‬آب و امونیا‬
‫‪ . 2‬القلی مزدوج تیزاب ‪ H 3O ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪CO2 )3‬‬ ‫‪H 2O )2‬‬ ‫‪H 2O  )1‬‬
‫فعالیت ‪:‬در این تعامل بیان نمائید که کدام عنصر به عنوان تیزاب و کدام عنصر به عنوان قلوی عمل‬
‫مینماید؟‬
‫‪‬‬
‫‪HCO3 (aq)  HF (aq ) ‬‬‫) ‪ H 2CO3 (aq )  F  (aq‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪HCO3 (aq)  OH  (aq) ‬‬‫) ‪ CO32 (aq)  H 2O(l‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2CO3 (aq)  CN  (aq) ‬‬‫) ‪ HCO31 (aq)  HCN (aq‬‬
‫‪‬‬
‫تعریف تیزابها و قلوی ها به اساس نظریه گیلبرت نیوتن لیویس ) ‪: (G .N. Lewis‬‬
‫گیلبرت نیوتن کیمیا دان مشهور آمریکایی در سال ‪ 1223‬تعریف جامع تر از تیزاب ها و القلی ها را‬
‫مطر کرد که تیزاب ها و القلی ها را از قید پروتون ‪  H ‬آزاد کرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫القلی مواد اند که که میتوانند جوره الکترون های آزاد خود را از دست دهند و تیزابها موادی اند که جوره‬
‫‪BF3 : NH3 ‬‬
‫‪ NH3  BF3‬‬ ‫الکترون های آزاد مواد را به خود بگیرند ‪.‬‬
‫عبارت از بوریک اسید ) ‪ ( H3 BO3‬است ‪ ،‬بوریک اسید در شستن چشم از آن‬ ‫تیزاب دیگری لیوی‬
‫را کرده نمیتواند‬ ‫‪H‬‬ ‫استفاده میگردد ‪ .‬بخاطر داشته باشید که بوریک اسید در آب آیونایز نشده و تولید‬
‫‪ ،‬تعامل آب با بوریک اسید قرار ذیل است ‪.‬‬
‫‪B(OH )3 (aq)  H 2O(l ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬‫‪‬‬
‫)‪ B(OH )4 (aq)  H  (aq‬‬
‫در محلول های آبی اکثرا بسیار کوچک است‬ ‫آیون ‪  H  ‬و ‪OH  ‬‬ ‫معیار تیزابیت ) ‪ : ( PH‬چون غلظت‬
‫؛ بنابر آن استفاده از آن مشکل است ؛ از این سبب عامل دانمارکی کیمیای حیاتی به نام زیرین سن در‬
‫است‪.‬‬ ‫‪PH‬‬ ‫سال ‪ 1242‬م یک پیمان بسیار خوبی پیشنهاد کرد که عبارت از‬
‫(توان آیون هایدروجن محلولها ) عبارت از منفی لوگاریتم غلظت آیون (مول فی لیتر ) هایدروجن‬ ‫‪PH‬‬
‫دریک محلول است ‪.‬‬

‫‪PH   Log  H ‬‬
‫‪‬‬
‫‪PH   Log  H 3O ‬‬

‫‪‬‬
‫متر ) ‪ ( PH  meter‬اندازه مینماید ‪.‬‬ ‫‪PH‬‬ ‫محلول ها را توسط آله به نام‬ ‫‪PH‬‬ ‫در البراتوار ها‬
‫بوده و عبارت از منفی لوگاریتم غلظت آیون هایدروکساید‬ ‫‪PH‬‬ ‫( توان آیون هایدروکساید ) مشابه به‬
‫میباشد بنابر این تعریف نوشته کرده میتوانیم که ‪:‬‬ ‫‪OH  ‬‬
‫‪POH   log OH ‬‬

‫‪‬‬
‫محیط تیزابی‬ ‫محیط خنثی‬ ‫محیط القلی‬
‫‪PH  7‬‬ ‫‪PH  7‬‬ ‫‪PH  7‬‬

‫‪ H   OH ‬‬ ‫‪ H   OH ‬‬ ‫‪ H   OH ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ H   107 M‬‬ ‫‪ H   107 M‬‬ ‫‪ H   107 M‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪PH  POH  14‬‬

‫‪ H  OH ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1014‬‬
‫محاسبه ‪ PH‬در تیزاب ها و قلوی های قوی و ضعیف متفاوت است‪.‬‬
‫را میتوانی طور ذیل محاسبه‬ ‫‪POH‬‬ ‫و یا‬ ‫‪PH‬‬ ‫محیط قوی‪ :‬در محیط های تیزابی و قلوی قوی محاسبه‬
‫نمایی ‪.‬‬
‫مثال ‪ PH . 1 :‬محلول را محاسبه نمائید در صورتیکه ‪  H ‬مساوی به ‪ 105 M‬باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪EX :1‬‬
‫‪PH   Log  H ‬‬
‫‪‬‬
‫‪H ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 105 M‬‬
‫‪PH   Log105 M‬‬
‫‪PH  5( Log10) M  PH  5M‬‬
‫‪ . 2‬غلضت ‪ OH ‬در یک محلول مساوی به ‪ 109‬است ‪.‬‬

‫‪‬‬
‫محلول را در یابید ‪.‬‬ ‫‪PH‬‬
‫‪EX : 2‬‬
‫‪ H   OH   1014‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪OH   109 ‬‬ ‫‪ H  109  1014‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ H   ? ‬‬ ‫‪ H   105‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪PH  5‬‬
‫را میتوانی طور ذیل‬ ‫‪POH‬‬ ‫و یا‬ ‫‪PH‬‬ ‫محیط ضعیف‪ :‬در محیط های تیزابی و قلوی ضعیف محاسبه‬
‫محاسبه نمایی ‪.‬‬
231 !‫موعود؛ انقالبی در عرصه تدریس‬ ‫مرکز آموزشی موعود‬
:‫باشد‬ Ka  1.8 105 ‫را محاسبه نمایید در صورتیکه‬ CH3COOH ,0.01M ‫محلول‬ PH : ‫مثال‬
K a  1.8 105 
 CH 3COOH   CH 3COO   H 

C  0.01 
PH  ?   0.01  x  M x x

CH 3COO    H   xx
K a  1.85 105   
CH 3COOH   0.01  x   0.01
x2
 1.85 105  x 2  0.011.85 105  x 2  18.5 108
0.01
x  18.5  08  x  4.30 104
PH   log  H     log  4.30 104    log 4.30  log104  0.633   4   4  0.633  3.36
:‫باشد‬ Kb  1.8 105 ‫را دریابید طوریکه‬ NH 4OH ,0.002M ‫ محلول‬PH : ‫مثال‬
K b  1.8 105 
 NH 4OH    NH 4   OH 

C  0.002 
PH  ?   0.002  x  M x x

 NH 4   OH   x x
K b  1.85 105   
 NH 4OH   0.002  x   0.002
x2
 1.85 105  x 2  0.002 1.85 105  x 2  3.7 108
0.002
x  3.7  08  x  OH    1.92 104
POH   log OH     log 1.92 104    log1.92  log104  0.283   4   4  0.283  3.71
PH  POH  14  PH  14  POH  14  3.71  10.29
‫ تیزاب های قوی در ضمن الکترولیت قوی بوده و بطور مکمل در آب‬: ‫قوت تیزاب ها و القلی ها‬
‫آیونایزیشن میگردند(به آیونها تفکیک میگردد ) اکثر تیزاب های قوی تیزاب های معدنی است مانند‬
: ‫مثال های ذیل‬
HCl (aq)  H 2O(l ) 
 H 3O (aq)  Cl (aq )
 
HNO3 (aq)  H 2O(l ) 

 H 3O (aq )  NO3 (aq)
 
HClO4 (aq)  H 2O(l ) 

 H 3O (aq )  ClO4 (aq )
 
H 2 SO4 (aq)  H 2O(l ) 

 H 3O (aq)  HSO4 (aq )
 
‫تیزاب های ضعیف‪ :‬عبارت از تیزاب های که به طور مکمل به آیون ها پارچه نگردد‪ .‬معموال تیزاب‬
‫های عضوی از جمله تیزاب های ضعیف به شمار میرود مانند‪:‬‬
‫‪CH3  COOH  CH3  COO  H 1‬‬
‫مقایسه تیزاب های قوی و ضعیف ‪ :‬اصطال قوی و ضعیف ودر مورد تیزابها یا القلی ها صرف به‬
‫صورت مقایسه یی بکار برده میشود ‪ .‬البته آیون به صورت مقایسوی یک اسید نسبتا قوی است ‪.‬‬
‫‪HCl  H3O  HF  HC2 H 3O2‬‬ ‫مثال ‪:‬‬
‫سواالت فصل پنجم‬

‫‪ .1‬تیزابها دارای کدام نوع مزه میباشد ؟‬
‫‪)2‬شیری‬ ‫‪ )3‬بی مزه‬ ‫‪ )2‬تلخ‬ ‫‪)1‬ترش‬
‫‪ .2‬تیزابها لتمس آبی را به کدام رنگ تبدیل مینماید ؟‬
‫‪)2‬سرخ‬ ‫‪)3‬آبی‬ ‫‪)2‬نارنجی‬ ‫‪)1‬سبز‬
‫‪ .3‬تیزاب ها ) ‪ ( Acid‬از کدام کلمه گرفته شده است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪Acidus‬‬ ‫‪)3‬التی‬ ‫‪)2‬انگیلیسی قدیمی‬ ‫‪)1‬فارسی اسید‬
‫‪ .2‬القلی ها دارای کدام نوع مزه است ؟‬
‫‪)2‬شیری‬ ‫‪ )3‬بی مزه‬ ‫‪ )2‬تلخ‬ ‫‪)1‬ترش‬
‫گرفته شده به کدام معنا میباشد ؟‬ ‫‪Debase‬‬ ‫‪ .5‬القلی از کلمه قدیمیانگلیسی‬
‫‪2 )2‬و‪3‬‬ ‫‪ )3‬ترش مزه‬ ‫‪ )2‬کاهش و کاست‬ ‫‪)1‬تلخ‬
‫‪ .6‬کدام عال ذیل القلی را تولید کننده آیون ‪ OH ‬در محلول آبی تعریف کرده است؟‬
‫‪ )2‬ارهینوس‬ ‫‪ )3‬لوری‬ ‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )1‬برونستید‬
‫در محلول آبی تعریف کرده است؟‬ ‫‪H‬‬ ‫‪ .7‬کدام عال ذیل تیزاب ها را تولید کننده آیون‬
‫‪ )2‬ارهینوس‬ ‫‪ )3‬لوری‬ ‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )1‬برونستید‬
‫‪ .8‬به اساس نظریه برنستید لوری هر ماده پروتون دهنده به چه نام یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬تیزاب مزدوج‬ ‫‪ :3‬نمک‬ ‫‪ :2‬تیزاب‬ ‫‪ :1‬القلی‬
‫‪ .9‬به اساس نظریه ‪ Lewis‬در ای تعامل ‪ NH 4‬‬

‫‪ H   NH3 ‬پروتون ‪ H ‬به حیث چه عمل مینماید؟‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )3‬نمک‬ ‫‪ )2‬تیزاب‬ ‫‪ )1‬القلی‬
‫‪ .11‬فورمول کیمیاوی نوشادر عبارت است از‪:‬‬
‫‪ NH 4 2 SO4 )2‬‬ ‫‪NH 4 NO3‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪NH 4Cl‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NH 4OH‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .11‬فورمول کیمیاوی نایترس اسید عبارت است از‪:‬‬
‫‪HNO‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HNO3 )3‬‬ ‫‪HNO4 )2‬‬ ‫‪HNO2 )1‬‬
‫‪ .12‬براساس نظریه برونستید و لوری تیزاب ها مرکباتی اند که‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫باشد‬ ‫‪OH ‬‬ ‫‪ )1‬پروتون گیرنده باشند ‪ )2‬پروتون دهنده باشند ‪ )3‬تولید کننده‬
‫‪ .13‬به اساس نظریه برونستید و لوری هر ماده پروتون دهنده به چه نام یاد میگردد؟‬
‫‪ )2‬تیزاب مزدوج‬ ‫‪ )3‬نمک‬ ‫‪ )2‬تیزاب‬ ‫‪ )1‬القلی‬
‫‪ .12‬در صورتی که یک القلی مزدوج آیون هایدروج را جذب نماید چه حاصل میگردد؟‬
‫‪ )2‬نمک مزدوج‬ ‫‪ )3‬تیزاب مزدوج‬ ‫‪ )2‬القلی مزدوج‬ ‫‪)1‬همه‬
‫‪ .15‬تیزاب ها به کدام اشکال ذیل موجود میباشد؟‬
‫‪ )2‬مالیکول های خنثی‬ ‫‪ )3‬محلول های آبی‬ ‫‪ )1‬تمام آنها درست است ‪ )2‬آیونی‬
‫‪ .16‬ای تعامل ‪ CH3  COOH  NH3  CH3  COONH4‬باعثت بوجود آمدن یکی از محیط های ذیل‬
‫میگردد‪:‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬خنثی‬ ‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )1‬تیزابی‬
‫‪ .17‬هر تیزاب دارنده القلی مزدوج و هر القلی مزدوج دارای تیزاب مزدوج خود میباشد به اساس نظریه‪:‬‬
‫‪ )2‬کولمب‬ ‫‪ )3‬برونستید‬ ‫‪ )2‬وانت هوف‬ ‫‪ )1‬ارهینوس‬
‫‪ .18‬انیون هر تیزاب (اگر یک تیزاب هایدروج خود را از دست دهد) عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )3‬نمک مزدوج‬ ‫‪ )2‬القلی مزدوج‬ ‫‪ )1‬تیزاب مزدوج‬
‫جز پروتون گیرنده عبارت است از‪:‬‬ ‫‪NH3 aq   HF aq  ‬‬
‫‪‬‬‫‪ NH 4  aq   F  aq ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ .19‬طبق تعامل‬
‫‪NH 3 )2‬‬ ‫‪HF‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪NH 4 ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ )1‬همه‬
‫‪ .21‬محلول امونیا در آب کدام خاصیت را دارد؟‬
‫‪ )2‬تمام درست است‬ ‫‪ )3‬خنثی‬ ‫‪ )2‬تیزابی‬ ‫‪ )1‬القلی‬
‫امونیا به حیث چی عمل مینماید‪:‬‬ ‫‪HCl  g   NH3  g   NH 4Cl  s ‬‬ ‫‪ .21‬در ای تعامل‬
‫‪ )2‬نمک‬ ‫‪ )3‬پروتون دهنده‬ ‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )1‬تیزاب‬
‫‪ ،‬آب ‪ H 2O‬بحیث چی‬ ‫آب ‪ CH 3  COO   H 3O ‬‬

‫‪CH3  COOH  H 2O ‬‬ ‫‪ .22‬در تعامل اسیتیک اسید با‬
‫عمل مینماید ؟‬
‫‪)2‬خنثی‬ ‫‪)3‬امفوتریک‬ ‫‪ )2‬تیزاب‬ ‫‪)1‬القلی‬
‫‪ .23‬به اساس نظریه ‪ G.N.LEWIS‬القلی ها موادی اند‪:‬‬
‫‪ )2‬گیرنده جوره الکترون های آزاد باشند‬ ‫‪ )1‬دهنده جوره الکترون های آزاد باشند‬
‫‪ )2‬گیرنده پروتون باشند‬ ‫‪ )3‬دهنده پروتون باشند‬
‫‪ .22‬در تعامل آب با تیزاب نمک آب کدام خاصیت خود را آشکار میسازد‪:‬‬
‫‪ )2‬نمکی‬ ‫‪ )3‬القلی‬ ‫‪ )2‬تیزابی‬ ‫‪ )1‬خنثی‬
‫‪ .25‬فور مول آیون هایدرونی عبارت است از ؟‬
‫‪H  )2‬‬ ‫‪HO  )3‬‬ ‫‪H 3O  )2‬‬ ‫‪H 2O )1‬‬
‫‪ ،‬آب به حیث چی عمل نموده است ؟‬ ‫‪CN   H 2O ‬‬

‫‪ HCN  OH ‬‬ ‫‪ .26‬در ای تعامل‬
‫‪ )2‬خنثی‬ ‫‪)3‬امفوتریک‬ ‫‪)2‬تیزاب‬ ‫‪ )1‬القلی‬
‫‪ . 27‬مزدوج القلی ‪ HCl‬عبارت است از ؟‬
‫‪HCl )2‬‬ ‫‪H  )3‬‬ ‫‪Cl  )2‬‬ ‫‪Cl  )1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .28‬در ای تعامل ‪ NH  4  F ‬‬
‫‪ NH3  HF ‬کدام مرکبات تیزاب میباشد ؟‬
‫‪‬‬
‫‪HF , F  )2‬‬ ‫‪NH 3 , F  )3‬‬ ‫‪HF , NH  4 )2‬‬ ‫‪NH 3 , NH  4 )1‬‬
‫کدام یکی از مرکبات ذیل القلی را نشان میدهد ؟‬ ‫‪‬‬

‫تعامل ‪ NO2   H 3O ‬‬
‫‪HNO2  H 2O ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ .29‬در ای‬
‫‪H 2O, NO2  )2‬‬ ‫‪H 3O , HNO2 )3‬‬ ‫‪NO2  , H 3O )2‬‬ ‫‪HNO2 , H 2O )1‬‬
‫به اساس نظریه برونستید و لوری دو‬ ‫‪‬‬

‫) ‪ CO32 (aq)  H 2O(l‬‬
‫‪HCO3 (aq)  OH  (aq) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ .31‬در ای معادله‬
‫قلوی را نشان دهید؟‬
‫‪HCO31 , H 2O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HCO31 , OH ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CO32 , OH ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CO32 , H 2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪H 3O ‬‬ ‫‪ .31‬القلی مزدوج تیزاب‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪H 2O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2O ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .32‬بوریک اسید یک تیزب ضعیف بوده که از آن در شست چش استفاده گردیده و فور مول کیمیاوی آن عبارت‬
‫است از؟‬
‫‪H 3 BaO3 )2‬‬ ‫‪Br (OH ) )3‬‬ ‫‪B(OH )3 )2‬‬ ‫‪H 3 BO3 )1‬‬
‫‪ -.33‬از تیزاب لیویس ‪ H 3 BO3‬در کدام مورد استفاده میشود؟‬

‫‪ )3‬منحل ساخت شیشه ‪ )2‬شست چش‬ ‫‪ )2‬پرکاری دندان‬ ‫‪)1‬همه‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫)‪( H 2 O‬‬ ‫‪ .32‬آب‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬القلی لیویس‬ ‫‪)1‬تیزاب لیویس‬
‫‪ .35‬کارب دای اکساید ) ‪ (CO2‬عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬القلی لیویس‬ ‫‪)1‬تیزاب لیویس‬
‫‪ .36‬ای تیزابها ( ‪ ) H3O , HC2 H3O2 , HF , HCl‬به اساس قوت شان طور ذیل درجه بندی میشود؟‬
‫‪HF  HCl  H3O  HC2 H 3O2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H3O  HCl  HC2 H3O2  HF‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪HF  HCl  H3O  HC2 H 3O2 )2‬‬ ‫‪HCl  H3O  HF  HC2 H 3O2 )3‬‬
‫‪ -.37‬کدام یکی از تیزابهای ذیل از جمله تیزاب های قوی میباشد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪HClO4 , HCl )3‬‬ ‫‪HNO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2 SO4‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .38‬غلظت آیون ] ‪ [ H ‬در محلول قلوی عبارت است از؟‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪PH  7‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪[ H  ]  107 M‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪[ H  ]  107 M‬‬ ‫‪)1‬‬
‫در محلول تیزاب عبارت است از‪:‬‬ ‫‪ H  ‬‬ ‫‪ .39‬غلظت آیون‬
‫‪1 )2‬و‪ 3‬درست اند‬ ‫‪PH  7‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪ H    107 M‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ H    107 M‬‬ ‫‪)1‬‬
‫محلول مساوی است به‪:‬‬ ‫‪PH‬‬ ‫‪ .21‬اگر غلظت آیون ‪ OH ‬یعنی ‪ OH ‬یک محلول مساوی به ‪ 109‬باشد‬
‫‪7 )2‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫باشد‪ ،‬در اینصورت‪:‬‬ ‫‪OH     H  ‬‬ ‫‪ .21‬در محلولیکه‬
‫‪PH  7‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪POH  14‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪PH  POH  14‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪PH  14‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .22‬القلی ها کدام یکی از خواص ذیل را ندارد؟‬
‫‪ )3‬خنثی کردن تیزاب ها ‪ )2‬تاریر باالی فلزات‬ ‫‪ )1‬گروپ هایدروکسیل ‪ )2  OH ‬مزه تلخ‬
‫باشد ‪ ،‬محلول مذکور دارایی کدام خاصیت ذیل است؟‬ ‫‪ H    OH  ‬‬ ‫‪ .23‬اگر در یک محلول‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬خنثی‬ ‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )1‬تیزابی‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪HCl  g   NH3  g  ‬‬ ‫‪ .22‬محصول ای تعامل‬
‫‪NHCl3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NH 4Cl‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪NH 3Cl  s ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NH 2Cl2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫امونیا به حیث چی عمل مینماید؟‬ ‫‪HCl  g   NH 3  g   NH 4Cl  s ‬‬ ‫‪ .25‬در ای تعامل‬
‫‪ )2‬نمک‬ ‫‪ )3‬پروتون دهنده‬ ‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )1‬تیزاب‬
‫‪ .26‬اگر غلظت ‪  H    1010 M‬باشد ‪ ,‬غلظت آیون ‪ OH  ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪108‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪104 M )3‬‬ ‫‪107 M )2‬‬ ‫‪106 M )1‬‬
‫باشد محلول مذکور دارای کدام خاصیت ذیل است‪:‬‬ ‫‪ H    OH  ‬‬ ‫‪ .27‬اگر در یک محلول‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬خنثی‬ ‫‪ )2‬تیزابی‬ ‫‪ )1‬القلی‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪OH  ‬‬ ‫باشد غلظت آیون‬ ‫‪ H    106 M‬‬ ‫‪ .28‬اگر غلظت‬
‫‪1010 M‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪106 M‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪108 M‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪105 M‬‬ ‫‪)1‬‬
‫باشد‪ ،‬محلول مذکور در کدام حالت ذیل قرار دارد‪:‬‬ ‫‪ H    OH  ‬‬ ‫‪ .29‬اگر در یک محلول‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬تیزابی‬ ‫‪ )2‬القلی‬ ‫‪ )1‬خنثی‬
‫‪ -.51‬کدام قیمتهای ‪ pH‬محیط تیزابی را نشان میدهد؟‬
‫‪12  pH  7‬‬ ‫‪)2 7  pH  0 )3‬‬ ‫‪pH  0‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪8  pH  14‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬
‫فصل ششم‬
‫تعامالت تیزابها و القلیها‬
‫آن به شکل قطره قطره غرض‬ ‫تیتریشین (عیار سازی)‪ :‬عالوه نمودن تیزاب باالی القلی و بر عک‬
‫دریافت حجم و یا غلظت القلی ها و یا تیزاب ها به نام تیتریشن یاد میشود‪.‬‬
‫تیتریشن یا عیار سازی عملیه است که به وسیله آن میتوان با استفاده از خاصیت مشخص یک محلول ‪،‬‬
‫خاصیت و مشخصات محلول دیگر را که معلوم نباشد ‪ ،‬استنتاج کرد ‪ .‬دو طریقه عمده در عملیه‬
‫متر بوده و طریقه دوم آن عبارت است از‬ ‫‪PH‬‬ ‫تیتیریشن به کار میرود که طریقه اول آن استفاده از‬
‫‪PH‬‬ ‫استفاده معرف های خاص ) ‪ ( Indicator‬در محلول های تیزابی و یا القلی بوده که این معرف ها در‬
‫معین تغیر رنگ مینماید ‪ .‬که توسط فورمول ذیل میتوان غلظت و یا حجم محلول تیزابی و القلی‬
‫مطلوب را بدست آورد ‪.‬‬
‫‪C1 V1  C2 V2‬‬
‫مثال ‪ :‬اگر در یک عملیه تیتریشین برای خنثی نمودن ‪20mli‬محلول ‪ NaOH‬با غلظقت ‪ 0.3molar‬بقه‬
‫چقدر خواهد بود ؟‬ ‫‪HCl‬‬ ‫به مصرف رسیده باشد غلظت محلول‬ ‫‪HCl‬‬ ‫مقدار ‪ 30molar‬محلول‬
‫‪C1  0.3molar  C1 V1  C2  V2‬‬
‫‪V1  20mL‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ C2  C1  V‬‬
‫‪V2  30mL‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪V2‬‬
‫‪‬‬
‫? ‪C2 ‬‬ ‫‪ C  0.3molar  2 0 mL  0.2molar‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪3 0 mL‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫معرف تیتریشین یا اندیکاتورها ‪:‬‬

‫محیط‬ ‫‪H‬‬ ‫اندکاتورها مواد اند که خاصیت تیزابی و قلوی ضعیف دارند و در مقابل ‪ PH‬یا غلظت‬
‫حساس بوده ‪ ،‬در محیط های اسیدی یا قلوی تغییر رنگ مینمایند ‪ .‬به صورت عموم معرف ها به سه‬
‫نوع میباشد‪:‬‬
‫را ارایه کرد ‪.‬‬ ‫تغیر رنگ میکند‪ .‬که مثال آنرا میتوان لتم‬ ‫‪PH  7‬‬ ‫‪ .‬معرف های اند که در حدود‬
‫کمتر از ‪ 7‬تغیر رنگ میکند‪ .‬مثال آنرا میتوان میتایل اورنج را ارایه کرد‪.‬‬ ‫‪PH‬‬ ‫‪ .‬معرف های اند که‬
‫بلند از ‪ 7‬تغیر رنگ میکند‪.‬فینول فیتالین یکی از ین نوع معرف ها میباشد‬ ‫‪PH‬‬ ‫‪ .‬معرف های اند که‬
‫سواالت فصل ششم‬

‫‪ .1‬تعامالتیکه دو یا چند ماده باه ترکیب شده و یا چندی ماده جدید را تشکیکل مینمایند عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪)3‬تعویضی یگانه‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪)1‬تجزیوی‬
‫‪ .2‬ای تعامل )‪ 2FeO(s‬‬
‫‪ 2Fe(s)  O2 ( g ) ‬کدام نوع تعامل است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬فلز با غیر فلز‬ ‫‪)2‬فلز با فلز‬ ‫‪)1‬دو غیر فلز‬
‫‪ .3‬ای تعامل ) ‪ 2H 2O( g‬‬
‫‪ 2H 2 ( g )  O2 ( g ) ‬کدام نوع تعامل است ؟‬
‫‪ .2‬ای تعامل )‪ 2 NaCl (s‬‬
‫‪ 2 Na(s)  Cl2 ( g ) ‬کدام نوع تعامل است ؟‬
‫‪ .5‬اکساید های غیر فلزات با آب تعامل نمایند کدام نوع مرکب حاصل میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬نمک ها‬ ‫‪)2‬قلوی ها‬ ‫‪)1‬تیزابها‬
‫‪ .6‬اکساید های فلزا ت با آب تعامل نمایند کدام نوع مرکب حاصل میشود ؟‬
‫‪ .7‬اکساید های فلزا ت با اکساید های غیر فلزات تعامل نمایند کدام نوع مرکب حاصل میشود ؟‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫تعامل ? ‪CaO  SO3 ‬‬ ‫‪ .8‬محصول ای‬
‫‪CaSO3 )2‬‬ ‫‪CaCO3 )3‬‬ ‫‪Ca(OH )2 )2‬‬ ‫‪CaSO4 )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫تعامل ? ‪CO2  H 2O ‬‬ ‫‪ .9‬محصول ای‬

‫‪CaSO3 )2‬‬ ‫‪CaCO3 )3‬‬ ‫‪H 2CO3 )2‬‬ ‫‪CaSO4 )1‬‬
‫‪ .11‬تعامالت تجزیوی بر عکس کدام نوع تعامالت ذیل است ؟‬

‫‪)2‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪)3‬تعویضی یگانه‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪)1‬تجزیوی‬
‫‪ .11‬تجزیه یک مرکب توسط جریان برق به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬هایدروجینیش‬ ‫‪)3‬هایدریش‬ ‫‪)2‬هایدرولیز‬ ‫‪)1‬الکترولیز‬
‫‪ .12‬در ای تعامل ‪ H 2O  CO‬‬
‫‪ H 2CO3 ‬کدام یکی حاالت ذیل واقع گردیده است ا؟‬
‫‪)2‬دی هایدروجینیش‬ ‫‪)3‬دی هایدریش‬ ‫‪)2‬هایدریش‬ ‫‪)1‬هایدرولیز‬
‫‪ H 2O  CO‬کدام یکی حاالت ذیل واقع گردیده است ا؟‬ ‫‪‬‬
‫‪ H 2CO3‬‬ ‫‪ .13‬در ای تعامل‬
‫‪)2‬دی هایدروجینیش‬ ‫‪)3‬دی هایدریش‬ ‫‪)2‬هایدریش‬ ‫‪)1‬هایدرولیز‬
‫‪ .12‬تعامالت تعویضی اکثرا در کدام یکی از محیط های ذیل صورت میگیرد ؟‬
‫‪)2‬نمک ها‬ ‫‪)3‬آبی‬ ‫‪)2‬قلوی‬ ‫‪)1‬تیزابی‬
‫‪ .15‬هایدروکلوریک اسید باالی کدام فلزات ذیل تاریر ندارد ؟‬
‫‪ )2‬فلزات که پوتانشیل منفی ) ‪ ( E 0‬دارند‬ ‫‪)1‬فلزات که پوتانشیل مثبت ) ‪ ( E 0‬دارند‬
‫‪)3‬فلزات که پوتانشیل مثبت و منفی ) ‪ ( E 0‬دارند ‪)2‬همه‬
‫‪ .16‬هایدروکلوریک اسید باالی کدام فلزات ذیل تاریر ندارد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬سیماب‬ ‫‪)2‬نقره‬ ‫‪)1‬طال‬
‫کدام نوع تعامل است ؟‬ ‫‪HCl  NaOH ‬‬
‫‪ NaCl  H 2O‬‬ ‫‪ .17‬ای تعامل‬
‫‪)2‬تعویضی دوگانه است ‪)3‬تعویضی یگانه است ‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬خنثی سازی است‬
‫‪ .18‬ای تعامل ‪ CH3  COOH  NaOH‬سبب بوجود آمدن کدام نوع محیط میگردد ؟‬
‫‪)2‬نمک ها‬ ‫‪)3‬خنثی‬ ‫‪)2‬قلوی‬ ‫‪)1‬تیزابی‬
‫‪ .19‬گروپ وظیفوی پیپتاید ها عبارت است از ؟‬
‫‪CO  NH  )3‬‬ ‫‪CO  NH 2 )3‬‬ ‫‪CO  )2‬‬ ‫‪NH 3 )1‬‬
‫‪ .21‬حرارت خنثی سازی تیزاب های قوی و القلی های قوی برابر است با‪:‬‬
‫‪kcalory‬‬ ‫‪kcalory‬‬ ‫‪kcalory‬‬ ‫‪kcalory‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪13.7‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪mole‬‬ ‫‪mole‬‬ ‫‪mole‬‬ ‫‪mole‬‬
‫‪ .21‬از کدام طریقه های ذیل میتوان در عملیه تیتریش استفاده کرد؟‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬معرف های خاص‬ ‫‪Indicator )2‬‬ ‫‪ PH )1‬متر‬
‫‪ HNO3 ,‬به مصرف‬ ‫‪40ml‬‬ ‫با غلظت ‪ 2,6molar‬به مقدار‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫محلول‬ ‫‪40ml‬‬ ‫‪ .22‬برای خنثی نمودن‬
‫رسیده باشد‪ ,‬غلظت محلول ‪ HNO3‬چقدر خواهد بود؟‬
‫‪3, 2molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.6molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪3molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .23‬برای خنثی نمودن ‪ 45ml‬محلول ‪ NaOH‬با غلظت ‪ 2molar‬به مقدار ‪ 70ml‬مصرف رسیده باشد‬
‫غلظت محلول ‪ HCl‬چقدر خواهد بود؟‬
‫‪5moler )2‬‬ ‫‪2.4moler )3‬‬ ‫‪2moler )2 1.28molar )1‬‬
‫‪ 32ml .22‬محلول ‪ NaOH‬که ‪ 2,3molar‬غلظت دارد به اندازه ‪ 54ml‬محلول ‪ HNO3‬را خنثی‬
‫میکند غلظت محلول ‪ HNO3‬چه قدر است؟‬
‫‪1,9molar )2‬‬ ‫‪2,64molar )3‬‬ ‫‪2,17molar )2‬‬ ‫‪1,36molar )1‬‬
‫‪ .25‬برای خنثی کردن ‪ 20ml‬محلول ‪ NaOH‬با غلظت ‪ 0,3molar‬به مقدار ‪ HCl , 30ml‬به مصرف‬
‫رسیده باشد ‪ ,‬غلظت محلول ‪ HCl‬چقدر خواهد بود؟‬
‫‪4molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0, 4molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0, 2molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫به مقدار ‪ HCl , 90ml‬به مصرف رسیده‬ ‫‪2.4molar‬‬ ‫با غلظت‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪ .26‬برای خنثی نمودن ‪ 80ml‬محلول‬
‫چقدر خواهد بود؟‬ ‫‪HCl‬‬ ‫باشد غلظت محلول‬
‫‪2.13molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪21.3molar‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪3.2molar‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3molar‬‬ ‫‪)1‬‬
‫به مقدار ‪ HNO3 , 54ml‬به مصرف رسیده‬ ‫‪2.3molar‬‬ ‫با غلظت‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫محلول‬ ‫‪32ml‬‬ ‫‪ .27‬برای خنثی نمودن‬
‫است غلظت محلول چقدر خواهد بود؟‬
‫به مقدار ‪ NHO3 , 25ml‬به مصرف رسیده‬ ‫‪0.4molar‬‬ ‫با غلظت‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫محلول‬ ‫‪30ml‬‬ ‫‪ .28‬برای خنثی نمودن‬
‫است‪ ،‬غلظت محلول ‪ HNO3‬چقدر بود؟‬
‫به مصرف رسیده‬ ‫‪HNO3 , 50ml‬‬ ‫به مقدار‬ ‫‪3molar‬‬ ‫با غلظت‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫محلول‬ ‫‪44ml‬‬ ‫‪ .29‬برای خنثی نمودن‬
‫چقدر خواهد بود؟‬ ‫‪HNO3‬‬ ‫باشد غلظت محلول‬
‫‪3.2moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.64moler‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪2.17moler‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2moler‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .31‬عالوه نمودن تیزاب باالی القلی و برعکس آن به شکل قطره ‪ ،‬قطره غرض دریافت حج و یاغلظت القلی ها‬
‫و یاتیزاب ها عبارت است از ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬خنثی سازی‬ ‫‪)2‬عیار سازی‬ ‫‪)1‬تیتریش‬
‫‪ .31‬به واسطه کدام عملیه میتوانی با استفاده از یک محلول با خصوصیت های مشخص ‪ ,‬محلول دیگری با‬
‫خواص و خصوصیت های نامشخص را بدست آوری ؟‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬تیتریش‬ ‫‪ )2‬سسپنش‬ ‫‪ )1‬عیارونه‬
‫‪ .32‬معرف ها در کدام نوع محیط ها تغییر رنگ میدهد‪:‬‬
‫‪ )3‬تمام آنها درست است ‪ )2‬قلوی‬ ‫‪ )2‬اسیدی‬ ‫‪ )1‬تیزابی‬
‫‪ .33‬در کیمیا برای کدام هدف از عملیه تتریش استفاده میگردد؟‬

‫‪ )2‬دریافت غلظت قلوی و تیزاب‬ ‫‪ )1‬دریافت غلظت نمک‬
‫‪ )2‬دریافت غلظت قلوی‬ ‫‪ )3‬دریافت غلظت تیزاب‬
‫‪ .32‬کدام یکی از معرف های ذیل رنگ آن در ‪ PH‬بلندتر از ‪ 7‬تغیر مینماید؟‬
‫‪ )2‬برومی تیمول‬ ‫‪ )3‬لتمس‬ ‫‪ )2‬میتایل اورنج‬ ‫‪ )1‬فینول فتالی‬
‫‪ .35‬کدام یکی از معرف های ذیل رنگ آن در ‪ PH‬پائی تر از ‪ 7‬تغیر مینماید؟‬
‫‪ )2‬برومی تیمول‬ ‫‪ )3‬لتمس‬ ‫‪ )2‬میتایل اورنج‬ ‫‪ )1‬فینول فتالی‬
‫‪ .36‬کدام یکی از معرف های ذیل رنگ آن در ‪ PH‬مساوی به ‪ 7‬تغیر مینماید؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬لتمس‬ ‫‪ )2‬میتایل اورنج‬ ‫‪ )1‬فینول فتالی‬
‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬
‫‪3‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪38‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪39‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫فصل هفتم‬
‫تولید برق از تعامالت کیمیاوی‬
‫اجسام هادی و غیر هادی ‪ :‬مواد از لحاظ جریان عبور برق به دو دسته تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬هادی برق‬
‫‪ .2‬عای برق‬
‫‪ : 1‬اجسام هادی برق‪ :‬اجسام هادی عبارت از اجسام اند که جریان برق را از خود عبور دهد و اجسام‬
‫هادی بدو نوع است‪:‬‬
‫نوع اول ‪ :‬نوع هادی های اند که دارای الکترون های آزاد بوده و جریان برق از آنها بطور مالیم و‬
‫یکسان عبور مینماید‪ .‬مثال ‪ :‬سیم فلزات‬
‫نوع دوم ‪ :‬نوع هادی اند که جریان برق را به حالت مذابه و یا محلول آیونی از خود عبور دهد‪ ،‬این نقوع‬
‫هادی که جریان برق را به شکل محلول از خود اجازه عبور میدهد بنام الکترولیت یاد میشقود و حالقت‬
‫مذابه آن به سه حالت میباشد القلی ‪ ،‬تیزابی و نمک مثال ‪ :‬محلول آبی نمک طعام‬
‫‪ : 2‬اجسام عایق برق‪ :‬عبارت از موادی اند که جریان برق از آنها عبور کرده نمیتواند‪ .‬مثال ‪ :‬رابر ‪،‬‬
‫چو خشک ‪ ،‬تیل‬
‫تعامالت اکسیدیشن و ریدکشن ‪:‬یکی از تعامالت مهم کیمیاوی عبارت است از تعامالت اکسیدیشن و‬
‫ریدکشن است ‪ ،‬تعامل اکسیدیشن عبارت از نصب اکسیجن بوده که بصورت عموم تعامالت اکسیدیشن‬
‫عبارت تعامالت کیمیاوی است که یکی از جزا و یا مالیکول های مواد تعامل کننده الکترون ها را از‬
‫دست داده و چار مثبت آن را باال میرود بطور مثال ‪:‬‬
‫‪ Na   1e‬‬
‫‪Na ‬‬
‫‪Cl   2OH  ‬‬
‫‪ ClO   H 2O  2e‬‬
‫ریدکشن یا ارجاع عبارت است از نصب هایدروجن در یک تعامل کیمیاوی بوده اما بصورت عموم پائین‬
‫آمدن چار مثبت و باال رفتن چار منفی را بنام عملیه ارجاع یا ریدکشن یاد مینماید ‪ .‬مثال ‪:‬‬
‫‪Ca 2  2e ‬‬
‫‪ Ca‬‬ ‫‪Re duction‬‬
‫‪‬‬
‫‪H 2O2 ‬‬
‫‪ 2OH‬‬ ‫‪Re duction‬‬
‫پیل برقی کیمیاوی ‪ :‬پیل برقی کیمیاوی وسیله است که در آن انرژی کیمیاوی به انرژی بر قی و‬
‫انرژی بر قی به انرژی کیمیاوی مبدل میگردد ‪.‬پیل ها بصورت عموم دو نوع میباشد که عبارت از پیل‬
‫گالوانی و الکترولیز‬
‫‪ . 1‬پیل گالوانی‪ :‬نوع پیلی است که انرژی کیمیاوی را به انرژی برقی تبدیل میسازد و پیلی که انرژی‬
‫‪Zn  Cu‬‬ ‫برقی را به انرژی کیمیاوی مبدل میسازد به نام پیل ظرف الکترولیز یاد میگردد ‪ .‬پیل گالوانی‬
‫را به نام پیل دانیال یاد مینمایند‬
‫پیل گالوانی‬
‫انرژی کیمیاوی‬ ‫انرژی برقی‬
‫ظرف الکترولیز‬
‫‪ . 2‬ظرف الکترولیز ‪ :‬عبارت است از پیلی است که انرژی برقی را به انرژی کیمیاوی تبدیل مینماید ‪.‬‬
‫مشخصات پیل گالوانی ‪ :‬پیل گالوانی از دونیمه پیل ولتا ( حجره ) تشکیل شده و هر نیم پیقل از یقک‬
‫الکترود فلزی و یک محلول الکترولیت تشکیل گردیده است ‪ .‬الکترود ها توسقط سقیم و نقیم حجقره هقا‬
‫توسط پل نمکی باهم ارتباط یافته است ‪ .‬الکترون ها توسقط سقیم انتققال نمقوده و باعقث جریقان بقرق‬
‫را در نظر بگیرید ‪:‬‬ ‫تعامل ساده ریدوک‬
‫)‪Zn(s)  Cu 2 (aq)  Cu(s)  Zn2 (aq‬‬
‫‪ Zn2‬‬
‫‪Zn  2 e ‬‬ ‫اکسیدیشین یا تحمض‪:‬‬
‫‪ Cu 2‬‬
‫‪Cu  2 e ‬‬ ‫ارجاع یا ریدکشن ‪:‬‬
‫انود ‪ :‬عبارت از میله است که عملیه اکسیدیشن یا باختن الکترون در آن صورت میگیرد ‪.‬‬
‫کتود ‪ :‬عبارت است از میله است که عملیه ریدکشن یا جذب الکترون در آن صورت میگیرد ‪.‬‬
‫پیل نمکی ‪ :‬میله شیشه یو ) ‪ (U‬مانند بوده که محلول های دو نیمه پیل را باهم ارتباط میدهد و باعث‬
‫تعادل آیون های مثبت و منفی در دو محلول میگردد ‪ .‬اگر محلول های دو نیمه پیل توسط پل نمکی‬
‫( ی و الکترود های یک نیمه پیل را با یک خط عمودی‬ ‫عمودی )‬ ‫باهم ارتباط یافته باشد با دو خط‬
‫( نشان میدهیم ‪.‬‬ ‫)‬
‫) ‪Zn(S ) Zn (aq) Cu  (aq) Cu(S‬‬
‫‪-‬‬
‫انواع پیل گالوانی‪ :‬پیل گالوانی به انواع ذیل تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ .‬بطری خشک‬
‫‪ .‬بطری سربی (بطری تر )‬
‫‪ .‬بطری نیکل – کدمیم‬
‫‪ .‬پیل سوختی‬
‫‪ .‬بطری خشک‪ :‬یک نوع پیل ولتا بوده که از دو قسمت ساخته شده یکی بدنه (ساختمان اسقتوانه ای‬
‫شکل داشته از جست و به حیث انود کار مینماید) و دیگری دو میله کاربن یا گرافتی (که به حیث کتود‬
‫‪NH Cl , MnO , SnCl‬پوشقانیده شقده اسقت ایقن‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫داخل بطری قرار دارد) و اطراف آن را توسط خمیره از‬
‫میباشد مانند‪ :‬باطری قلمی‬ ‫‪1.57V‬‬ ‫بطری قابل چارج نبوده یکبار مصرف میباشد و مقدار برق آن‬
‫مانند شکل ذیل ‪:‬‬
‫بطری سربی (بطری تر)‪ :‬بطری تر از شش حجره گالوانیک بصورت مسلسقل بسقته کقاری و سقاخته‬
‫شده است الکترود های آن سرب (انود) و اکساید سقرب (کتقود ) میباشقد و الکترولیقت آن نیقز تیقزاب‬
‫گوگرد یا سلفوریک اسید ) ‪( H SO‬است ‪ ،‬و مقدار برق آن ‪ 12V‬است این بطری ها قابل چارج میباشقد‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫مانند بطری های موتر ‪. . . . .‬‬
‫بطری نیکل – کدمیم ‪ :‬از این بطری ها درساعت و ماشین حساب استفاده شده کقه بعضقی آنهقا قابقل‬
‫چارج نیز میباشد یکی از خصوصیات مهم این نوع بطری ها طوری است که که ولتاژ آن در تمقام مقدت‬
‫کار ثابت میباشد بخاطر که غلظت آیون های داخل پیل در موقع استفاده تغیر نمیکند‪.‬‬
‫‪Cd  s  / Cd  OH 2  s  / OH  / / Ni  OH 2  / NiO2  s ‬‬
‫‪in anode :‬‬ ‫‪Cd  s   2OH   aq  ‬‬
‫‪ Cd  OH 2  s   2e ‬‬
‫‪in cathode :‬‬ ‫‪NiO2  s   2 H 2O  2e  ‬‬
‫‪ Ni  OH 2  s   2OH   aq ‬‬
‫‪Cd  s   NiO2  s   2 H 2O ‬‬
‫‪ Cd  OH 2  s   Ni  OH 2  s ‬‬
‫پیل سوختی‪ :‬پیل که در آن مواد اولیه به طور مداوم داخل پیل شده و باعث تولید انرژی برقی میگردد‬
‫بنام پیل سوختی یاد می شود در این نوع پیل ها گاز هایدروجن و اکسیجن به مصرف رسیده و آب تولید‬
‫قوه محکه پیل )‪ : ( Electro Motive Force‬عبارت قوه که الکترون ها در یک دوره (سیم ) جاری‬
‫پیل افاده میشود و مقدار آن توسط‬ ‫‪E‬‬ ‫میسازد بنام قوه محرکه پیل ) ‪ (emf‬یاد میگردد و به عالمه‬
‫پوتنشیال متر (ولت متر ) اندزه گیری میگردد‬
‫الکترود استندرد هایدروجن ‪ :‬اندازه گیری پتانسیل یک نیمه پیل یا یک الکترود بسیار مشکل است‬
‫از همین رو پتانسیل تمام عناصر از روی الکترود هایدروجن تعیین میگردد ‪ .‬پتانسیل الکترود ستندرد‬
‫هایدروجن صفر قبول گردیده است ‪ .‬پتانسیل عناصر میتواند مثبت )‪ (‬و یا منفی )‪ (‬باشد ‪ .‬عالمه‬
‫منفی فعالیت کیمیاوی عنصر زیاد است و عالمه مثبت فعالیت کیمیاوی عنصر کم است ‪.‬‬
‫تجزیه برقی ‪:‬تجزیه یک مرکب توسط جریان برق را بنام الکترولیز یاد مینماید در این عملیه انرژی‬
‫کیمیاوی به انرژی برقی تبدیل میشود ‪.‬‬
‫الکترولیز مرکبات آیونی ‪ :‬هرگاه مذابه مرکبات آیونی الکترولیز گردد فلز آن در کتود و غیر فلز آن‬
‫در انود حاصل می شود ‪ .‬در پیل الکترولیز انود میله است که دارای چارج مثبت بوده و عملیه‬
‫اکسیدیشن صورت میگیرد ‪ .‬کتود میله است که چارج منفی داشته و عملیه ارجاع در آن صورت‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫قوانین الکترولیز‪ :‬ارتباط بین مقادیر موادیکه درالکترودها آزاد شده و مقدار برقیکه از دوره عبور‬
‫مینماید توسط دو قانون الکترولیز افاده میگردد این قوانین را دانشمندی بنام فارادی بیان نموده است‪،‬‬
‫بنا ً بنام قوانین فارادی نیز یاد میگردد‪:‬‬
‫‪ -1‬قانون اول فارادی‪ :‬مقدار ماده آزاد شده درالکترود مستقیماً متناسب به مقدار برقی است که از‬
‫الکترولیت عبور میکند‪.‬‬
‫‪ -2‬قانون دوم فارادی ‪ :‬اگر از چند الکترولیت مختلف مقدار مساوی جریان برق عبور داده شود مقدار‬
‫مواد آزاد شده درالکترولیت ها مساوی به معادل گرام آنها میباشد ‪.‬مقدار برقیکه سبب آزاد شدن یک‬
‫معادل گرام یک ماده در الکترود میگردد بنام یک فارادی یاد میگردد و آن عبارت از حاصل ضرب عدد‬
‫اووگدرو و چارج الکترون است یعنی‪:‬‬
‫‪1F  e  N A  1.602 1019 Cb  6.02 1023  96500Cb‬‬
‫با عبور نمودن یک فارادی برق از یک الکترولیت به اندازة معادل گرام آنها در الکترودها آزاد میشوند ‪,‬‬
‫موثر (چارج آیون) میباشد مانند‪‬‬ ‫معادل گرام عناصر عبارت از حاصل تقسیم کتله اتومیبر والن‬
‫‪208.9 g‬‬ ‫‪64 g‬‬

‫‪g  eqBi3 ‬‬ ‫‪ 69.6 g ,‬‬ ‫‪gr  eqCu 2 ‬‬ ‫‪ 32 g‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1.008 g‬‬ ‫‪56 g‬‬
‫‪gr  eqH ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1.008 g ,‬‬ ‫‪gr  eqFe2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 28 g‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫هر دو قانون الکترولیز(فارادی) را میتوان قرار ذیل خالصه نمود‪‬‬
‫‪1F  gr  eq ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪gr  eq  q gr  eq  I  t‬‬

‫‪‬‬ ‫‪m g  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪qCb   m g  ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪96500Cb‬‬
‫شدت جریان به‬ ‫‪I‬‬ ‫معادل گرام ماده آزاد شده‪،‬‬ ‫درالکترود‪gr  eq ،‬‬ ‫درین روابط ‪ m‬مقدار ماده ازاد شده‬
‫میباشد ‪.‬‬ ‫‪96500Cb‬‬ ‫عدد فارادی است که قیمت آن‬ ‫‪F‬‬ ‫امپیر‪ t ،‬مدت زمان به ثانیه و‬
‫از یک محلول نمک طعام عبور نماید مقدار سودیم رسوب‬ ‫‪900sec‬‬ ‫در مدت‬ ‫‪25Amp‬‬ ‫مثال ‪ . 1‬اگرجریان‬
‫نموده درکتود را محاسبه نمایید؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫برق در مدت یک ساعت ذخیره میشود‪،‬وزن معادل‬ ‫‪0.25Amp‬‬ ‫مثال دوم‪ 1.0062g :‬نقره در اثر جریان‬
‫گرام نقره را حساب نمایید؟ جواب‪:‬‬
‫‪I  0.25 Amp‬‬ ‫‪‬‬

‫‪t  60  60sec  3600sec ‬‬ ‫‪m  F 1.0062 g  96500Cb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪gr  eq Ag ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 107.8 g‬‬
‫‪mAg  1.0062 g‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪Amp‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3600sec‬‬
‫‪‬‬
‫? ‪gr  eq Ag ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تکاثف شده را در کتود‬ ‫عبور داده شود مقدار م‬ ‫‪CuSO4‬‬ ‫برق از محلول‬ ‫اگر ‪95800Cb‬‬ ‫مثال سوم‪:‬‬
‫محاسبه نمایید؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪q  95800Cb‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪q  gr  eq 95800Cb  32 g‬‬
‫‪gr  eqCu 2  32 g  m ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 21.8 g‬‬
‫‪‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪96500‬‬‫‪Cb‬‬
‫?‪m‬‬ ‫‪‬‬
‫ملمع کاری ‪ :‬یکی از موارد استعمال پیل ولتا عبارت از ملمع کاری و محافظت لوله های نفت و گاز‬
‫غیره مخازن فلزی است که معموالٌ از آهن فوالد ساخته میشوند‪.‬‬
‫مالیکول های اکسیجن هوا به کمک رطوبت سبب اکسیدیشن آهن قرار معادالت ذیل شده و فرمایش را‬
‫متحمل میشوند‪:‬‬
‫‪O2  g   2H 2O  I   4e ‬‬
‫‪ 4OH   aq ‬‬
‫استخراج فلزات از سنگ های معدنی آنها یک تعامل ارجاعی است‪ ،‬فلزات در طبیعت که اکسیجن موجود‬
‫است میل دارند تا آخرین مرحله نمبر اکسیدیشن خود اکسیدی شوند ‪ ،‬بقرای ارجقاع فلقزات میتقوان از‬
‫الکترولیز استفاده به عمل آورد‪.‬‬ ‫رو‬
‫سواالت فصل هفتم‬

‫‪ .1‬مواد از لحاظ عبور جریان برق به چند نوع میباشد ؟‬
‫‪ )2‬یک نوع‬ ‫‪ )3‬سه نوع‬ ‫‪ )2‬چهار نوع‬ ‫‪)1‬دو نوع‬
‫‪ .2‬موادی که جریان برق از آن عبور کرده نتواند عبارت است از ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬عایق برق‬ ‫‪)2‬هدایت برقی‬ ‫‪)1‬هادی برق‬
‫‪ .3‬موادی که در آن چارچ های برقی بطور آزاد حرکت کرده بتوانند ‪ ،‬چه نام دارد؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬اجسام سخت‬ ‫‪ )2‬هادی‬ ‫‪ )1‬عایق‬
‫دارای رابطه ذیل میباشد‪:‬‬ ‫‪NaCl‬‬ ‫‪ .2‬ات ها در مالیکول‬
‫‪ )2‬اشتراکی غیر قطبی‬ ‫‪ )3‬اشتراکی قطبی‬ ‫‪ )2‬اشتراکی‬ ‫‪ )1‬آیونی‬
‫‪ .5‬به کدام شکل مرکبات آیونی هادی خوب برق میباشد؟‬
‫‪ )3‬به شکل ذوب شده ‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )2‬به شکل جامد‬ ‫‪ )1‬مخلوط الیار‬
‫‪ .6‬در ارر عبور جریان برق از محلول آبی ‪ NaCl‬آیونهای منفی کلوراید در کدام قسمت جمع میشوند؟‬
‫‪ )2‬در انود‬ ‫‪ )3‬در باالی محلول‬ ‫‪ )2‬در تحت محلول‬ ‫‪ )1‬در کتود‬
‫‪ .7‬محلول آبی کدام مرکب ذیل تحت عملیه الکترولیز قرار میگیرد ؟‬
‫‪C6 H 6 )2‬‬ ‫‪R  O  R )3‬‬ ‫‪CH3COCH 3 )2‬‬ ‫‪KOH )1‬‬
‫کلسی ‪:‬‬ ‫‪2Ca  O2 ‬‬

‫‪ 2CaO‬‬ ‫‪ .8‬در ای تعامل‬
‫‪1 )2‬و ‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )2‬ارجاع میشود ‪ )3‬عامل ارجاع است‬ ‫‪ )1‬اکسیدی میشود‬
‫‪ .9‬ای معادله ‪ 2H 2  O2  2H 2O‬مربوط کدام یکی از تعامالت ذیل است‪:‬‬

‫‪ )2‬تعویضی دوگانه‬ ‫‪ )3‬تعویضی ساده‬ ‫‪ )2‬ترکیبی‬ ‫‪ )1‬تجزیه وی‬
‫‪ .11‬تعامل نصب اکسیج عبارت است از ‪:‬‬
‫‪ 1 )2‬و ‪ 3‬درست‬ ‫‪ )3‬ریدکش‬ ‫‪ )2‬تحمض‬ ‫‪ )1‬ارجاع‬
‫‪ .11‬در تعامل ‪ C  O2  CO2‬عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )2‬ارجاع شده است‬ ‫‪ )1‬تمام آنها درست است‬
‫‪ )2‬اکسیدیش شده است‬ ‫‪ )3‬اکسیدیش و ریدکش شده است‬
‫‪ .12‬در ای تعامل ‪ Ca‬‬
‫‪ Ca2  2e ‬عنصر کلسی ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Re duction )3‬‬ ‫‪ )2‬عامل تحمض گردیده‬ ‫‪)1‬ارجاع گردیده‬
‫کدام عنصر ارجاع میگردد ؟‬ ‫‪2Hg  O2  2HgO‬‬ ‫‪ .13‬در تعامل کیمیاوی‬
‫‪)2‬سیماب‬ ‫‪)3‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬ااکسیج و سیماب‬ ‫‪)1‬اکسیج‬
‫‪ .12‬وسیله که در آن انرری کیمیاوی به انرری برقی و انرری برقی به انرری کیمیاوی مبدل میگردد‪ ،‬عبارت است‬
‫از‪:‬‬
‫‪ )2‬پیل الکترولیز‬ ‫‪ )2‬پیل برقی کیمیاوی ‪ )3‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬پیل گالوانیک‬
‫‪ .15‬پیل که انرری کیمیاوی را به انرری برقی تبدیل مینماید عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬ظرف الکترولیز‬ ‫‪ )2‬پیل گالوانی‬ ‫‪)1‬پیل برقی کیمیاوی‬
‫‪ .16‬در ای تعامل ‪ 2OH ‬‬
‫‪ ، H 2O2  2e ‬مرکب هایدروج پر اکساید ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪Re duction )2‬‬ ‫‪)1‬ارجاع گردیده‬
‫‪ .17‬در یک تعامل کیمیاوی ریدکش عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬پایی آمدن چارچ مثبت ‪ )3‬باالرفت چارچ منفی ‪ )2‬همه‬ ‫‪ )1‬نصب هایدروج‬
‫‪ .18‬بصورت عموم پیل ها به چند نوع است ؟‬
‫‪)2‬دو نوع‬ ‫‪ )3‬چهار نوع‬ ‫‪ )2‬سه نوع‬ ‫‪)1‬چهار نوع‬
‫‪ .19‬هر پیل ولتا از چند پیل تشکیل گردیده است؟‬
‫‪ )2‬سه‬ ‫‪ )3‬یک‬ ‫‪ )2‬دو نیمه‬ ‫‪ )1‬دو‬
‫به یکی از نام های ذیل یاد میشود‪:‬‬ ‫‪Zn  Cu‬‬ ‫‪ .21‬پیل گالوانی‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬پیل دانیل‬ ‫‪ )1‬پیل ظرف الکترولیز ‪ )2‬پیل سوختی‬
‫‪ .21‬ولتار حاصل شده در یک پیل ولتا به کدام موارد ذیل ارتباط مستقی دارد‪:‬‬
‫‪1 )2‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬ایملش‬ ‫‪ )2‬غلظت محصول‬ ‫‪ )1‬غلظت مواد اولیه‬
‫‪ .22‬مثال یک پیل گلوانیک عبارت است از‪:‬‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬بطری نیکل‪-‬کدمی‬ ‫‪ )1‬بطری خشک ‪ )2‬بطری سربی‬
‫‪ . 23‬تفاوت پوتانشیل بی دو الکترود توسط کدام آله اندازه گیری میگردد ؟‬
‫‪ )2‬ولت متر‬ ‫‪ )3‬سفرومتر‬ ‫‪ )2‬بارومتر‬ ‫‪)1‬اسپایرومتر‬
‫‪ .22‬آن مقدار روشنایی که برابر با چارچ یک مول الکترون است عبارت است از ‪:‬‬
‫‪ 1 )2‬و ‪3‬‬ ‫‪96500Cb )3‬‬ ‫‪ )2‬عدد اوگدرو‬ ‫‪ )1‬عدد فارادی‬
‫‪ .25‬تفاوت پتانشیل مگزیم بی دو الکترود را در یک پیل عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬پیل برقی‬ ‫‪ )3‬کولمب‬ ‫‪ )2‬الکترود ستندر‬ ‫‪)1‬قوه محرکه پیل‬
‫‪ .26‬الکترود استندرد هایدروج عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬فشار یک اتموسفیر در اطراف ظرف پالتی‬ ‫‪)1‬محلول یک مولر از آیون هایدروج‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬درجه حرارت ‪ 25‬درجه سانتیگراد‬
‫‪ .27‬تعامل اکسیدیش در کدام قطب صورت میگیرد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬داخل محلول‬ ‫‪ )2‬انود‬ ‫‪)1‬کتود‬
‫‪ .28‬از بطری های نکل – کدمی ‪ ،‬در کدام موارد استفاده میگردد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬بطری موتر‬ ‫)ماشی حساب و ساعت ‪ )2‬کمپوتر‬
‫‪ .29‬مهمتری خصوصیت بطری های نکل – کدمی عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬ولتار آن در تمام مدت کار رابت را انجام نمیدهد‬ ‫‪)1‬ولتار آن درتمام مدت کار رابت را انجام میدهد‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬ولتار آن دوباره قابل چارج میباشد‬
‫‪ .31‬پیل که درآن مواد اولیه بطور دای داخل پیل شده و باعث تولید انرری برقی میگردد عبارت است ؟‬
‫‪ )2‬پیل سوختی‬ ‫‪ )3‬پیل دانیل‬ ‫‪ )2‬ظرف الکترولیز‬ ‫‪)1‬پیل گالوانی‬
‫‪ .31‬هرگاه از یک مرکب آیونی به حالت مذابه و یا از یک محلول الکترولیت ‪ ،‬جریان برق عبور داده شود یک تغیر‬
‫کیمیاوی رونما میگردد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬پیل سوختی‬ ‫‪ )2‬پیل ظرف الکترولیز ‪ )3‬پیل بطری خشک‬ ‫‪) 1‬الکترولیز‬
‫‪ E Cr‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪/ Cr  0.74v ‬‬ ‫‪ .32‬پوتانشیل ستندرد تعامل ‪ Cr  3e  Cr 3‬چند است؟‬
‫‪0.74v‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2.22v‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.74v‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪E‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪Al 3 / Al‬‬
‫‪ 1.66V‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ . 33‬پوتانشیل استاندارد تعامل ‪ Al 3  3e  Al‬چند است؟‬
‫‪0.55V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.55V‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1.66V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1.66V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪Cu 2 / Cu‬‬
‫‪ 0.16V‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ . 32‬پوتانشیل استاندارد تعامل ‪ Cu   Cu 2  1e‬چند است؟‬
‫‪0.16V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.32V‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.32V‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.16V‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫فصل هشتم‬
‫فــــلزات‬
‫طریقه بدست آوردن فلزات‬
‫فلزات جالی فلزی د اشته‪ ،‬اکثر آنها جامد و کرستالی اند ‪ ،‬قابلیقت تقورق و سقیم سقاختن را دارا اسقت ‪،‬‬
‫چنانچه از طال ورقه های نازک ساخته میشود که اشعه نور از آن عبور میکند و از یک کیلوگرام پالتقین‬
‫به اندازه خط استوا سیم ساخته میشود‪.‬‬
‫بخش مهم خون ( هیموگلوبین ) دارای آهن بوده و در ترکیب بیشتر از ‪ 114‬مرکب حیاتی بدن انسان‬
‫جست سهم گرفته است‪.‬‬
‫اکثر فلزات به شکل ترکیبی در طبیعت یافت میشود طریقه خالص ساختن و به دست آوردن آن را‬
‫متالورژی گویند ‪ .‬متالورژی سه مرحله را در بر میگیرد‪:‬‬
‫‪ ‬تهیه کردن یا استخراج سنگ معدنی فلز‬
‫‪ ‬استحصال فلز‬
‫‪ ‬تصفیه فلز‬
‫‪ . 1‬تهیه کردن یا استخراج سنگ معدنی فلز‪:‬‬
‫فلزات را از ناخالصی آن مانند خاک ‪ ،‬منرال و غیره جدا میسازد و دارای سه مرحله میباشد‪:‬‬
‫‪ ‬شناور سازی ‪ :‬در این طریقه آهن را از ناخالصی آن جدا میسازیم‬
‫‪ ‬بواسطه مقناطیس‪ :‬در این طریقه مرکبات کوبالت و مگنیتیک را از ناخالصی آن توسط آهن‬
‫روبا جدا میسازیم‬
‫‪ ‬تشکیل ملغمه‪ :‬در این طریقه نقره و طال را بدست میآوریم ‪.‬‬
‫‪ . 2‬استحصال فلزات‪ :‬فلزات در مرکبات خویش همیشه نمبر اکسیدیشین مثبت را دارد و تهیه‬
‫فلزات خالص توسط پروسه ارجاع صورت میگیرد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬کار بونیت ها یا سلفایدها را حرارت داده و بعداً آن را ارجاع مینمایند‪.‬‬
‫‪CaCO3 ‬‬
‫‪ CaO  2SO2‬‬
‫الف ‪ :‬ارجاع اکساید ها فلزات به طریقه کیمیاوی ‪ ،‬در این طریقه اکسایدهای فلزات الکتروپوزیتیف‬
‫ضعیف ( فلزات کمتر فعال ) را به حرارت بلند توسط فلزات الکتروپوزیتیف قوی(فلزات فعال ) ارجاع‬
‫ب ‪ :‬ارجاع مرکبات فلزات توسط جریان برق ‪ :‬در این طریقه فلزات بیشتر الکتروپوزیتیف(فلزات فعال ) را‬
‫از مرکبات آن توسط عملیه الکترولیز ارجاع میسازیم‬
‫‪2MeO(l ) ‬‬
‫‪ 2Me  (Catod )  O2 ( g ) Anod‬‬
‫های عمومیبرای تصفیه فلزات میباشد‪:‬‬ ‫‪ . 3‬تصفیه فلزات‪ :‬سه طریقه ذیل مناسب ترین رو‬
‫توسط تقطیر تدریجی جدا‬ ‫‪Hg , Mg , Zn‬‬ ‫‪ ‬تقطیر‪ :‬فلزات دارنده نقاط غلیان پایین ماننده‬
‫توسط این‬ ‫‪Zn , Fe , Ag , Au‬‬ ‫را از مخلوط فلزات دیگر بطور مثال از مخلوط‬ ‫‪ ‬تجزیه برقی‪ :‬م‬
‫طریقه بدست میآورند‪.‬‬
‫‪ ‬تصفیه ساحوی‪ :‬درین طریقه میله های ناخالص فلزات را داخل سیم برقی مارپیچ میکنند چون‬
‫حرارت این سیم زیاد است فلز را ذوب ‪.‬‬
‫نوت ‪ :‬فلزات که شکل خالص یافت میشود و به نام فلزات نادره زمین و یا فلزات نجیبه یاد میگردد‬
‫‪Ag , Au , Bi , Cu , Pt , Pd‬‬ ‫عبارتند از‬
‫فلزات گروپ اول اصلی‪:‬‬

‫عناصر گرو اول اصلی را به نام فلزات القلی یاده شده بخاطریکه از تعامقل آن همقرای آب قلقوی هقای‬
‫نمبر پریقود میباشقد‬ ‫‪n‬‬ ‫مربوطه ساخته میشود ‪ .‬ساختمان قشر خارجی آن ‪ nS 1e‬بوده و‬
‫این عناصر از پریود دوم بالیتیم شروع شده و به پریود هفتم ختم میشود ‪.‬‬
‫تمام عناصر که در یک گرو قرار دارد داری عین خواص کیمیاوی و فریکی میباشد و نمبر‬
‫است ‪ .‬تمام عناصر این گرو نرم اند ‪ .‬لیتیم باوجودیکه سقخت تقرین‬ ‫)‪(1‬‬ ‫اکسیدیشین آن‬
‫عنصر این گرو است ؛ اما نسبت به سرب نرم تر اسقت بقا ازدیقاد نمبقر اتومیشقان انقرژی‬
‫آیونایزیشن ‪ ،‬درجه غلیان ‪ ،‬انجماد و ذوبان آنها به ترتیب کم میگقردد ‪ .‬بعضقی از الیاژهقای‬
‫سودیم و پوتاشیم حالت مایع را دارد و از الیاژ های آن به حیث ماده سرد کننده در دستگاه‬
‫های نیروی اتومیبه کار میبرند ؛ زیرا هدایت حرارتقی آنهقا فقوق العقاده بلنقد اسقت و در نتیجقه تقابش‬
‫تششعات مواد رادیو اکتیف تجزیه نشده ‪ ،‬ثابت باقی میماند ‪.‬تا سال ‪ 1014‬م لیتیم مورد اسقتفاده ققرار‬
‫نمیگرفت ؛ اما در این سال ها از آنها به حیث ماده سوخت در بمب اتومیهایدروجنی اسقتفاده بقه عمقل‬
‫می آورند ‪ .‬چون مقدار انرژی آیونایزیشن انها کم بوده ازین سبب به حالت ایونهای در مالیکول ها موجقود‬
‫باقی میماند ‪.‬‬
‫تعامالت عناصر گروپ اول با آب ‪:‬عناصر گرو اول با آب تعامل نموده هایدروجن را آزاد و القلقی را‬
‫تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫‪2Me  ( s)  2 H 2O(l ) ‬‬
‫) ‪ 2MeOH (aq)  H 2  ( g‬‬
‫سرعت تعامل عناصر گرو اول از باال به طرف پایین زیاد شده ‪ ،‬تعامل سیزیم و ربودیم با آب انفجاری‬
‫است ‪.‬‬
‫تعامالت عناصر گروپ اول با عناصر غیر فلزی ‪ :‬تمام فلزات القلی با اکثرغیر فلزات تعامل نموده‬
‫نمک را میسازد ‪ ،‬اما نایتروجن صرف با لیتیم تعامل نموده با دیگر فلزات القلی تعامل نمیکند‪.‬‬
‫‪6Li(s)  N2 ‬‬
‫) ‪ 2Li3 N (S‬‬
‫اکسیجن نیز بافلزات القلی تعامل نموده اکساید های مربوط شان را تشکیل میدهند‪.‬‬
‫‪4Li  O2 ‬‬
‫‪ 2Li2O‬‬ ‫لیتیم اکساید )‪ ( Li2O‬رنگ سفید ‪:‬‬
‫‪2Li  O2 ‬‬
‫‪ Li2O2‬‬ ‫لیتیم پر اکساید ) ‪ ( Li2O2‬رنگ زرد ‪:‬‬
‫از لیتیم پر اکساید در سفینه های فضای غرض تولید اکسیجن و جذب ) ‪ (CO2‬در سفینه استفاده به‬
‫عمل میآورند ‪.‬‬
‫‪2 Na(S )  O2 ( g ) ‬‬
‫) ‪ Na2O2 (S‬‬ ‫سودیم پر اکساید ‪:‬‬
‫‪K (S )  O2 ( g ) ‬‬
‫‪ KO2‬‬ ‫پوتاشیم سوپر اکساید ‪:‬‬
‫سودیم ‪ :  Na ‬سودیم یک فلز نرم دارای رنگ سفید مایل خاکستری میباشد‪ .‬این فلز درگرو اول‬
‫اصلی وپریود سوم جدول دورانی قرار دارد ‪ ،‬در طبیعت به شکل آزاد پیدا نشده بلکه درترکیب مرکبات‬
‫مختلف وجود دارد‪ .‬یک تعداد سنگهای معدنی سودیم عبارت است از‪ :‬نمک طعام ‪ ,  NaCl ‬شوره چیلی‬
‫‪ ،  Na2 BO7 10H 2O ‬کریوالیت‬ ‫‪ ،  Na2CO3 ‬سودای نان ‪ ،  NaHCO3 ‬بورک‬ ‫‪ ،  NaNO3 ‬سودای آ‬
‫‪ ،  Na3 AlF6 ‬نمک گالوبر ‪  Na2 SO4 10H 2O ‬در قشر آخری خود یک الکترون دارد و در تعامالت‬
‫کیمیاوی همیشه با نمبر اکسیدیشین )‪ (1‬عمل می‬
‫خواص کیمیای سودیم ‪:‬‬
‫‪.1‬سودیم با اکسیجن هوا تعامل نموده ؛ جالی فلزی خود را از دست میدهد ‪.‬‬
‫) ‪Na(S )  O2 ( g )  Na2O2 (S‬‬
‫در حالیکه لیتیم با اکسیجن هوا ‪ Li2O‬و پوتاشیم سوپر اکساید ) ‪ ( KO2‬را میسازد‪.‬‬
‫‪ . 2‬سودیم در موجودیت حرارت با هایدروجن تعامل نموده ‪ ،‬سودیم هایدراید با میسازد ‪.‬‬
‫) ‪2 Na(S )  H 2 ( g )  2 NaH ( S‬‬
‫‪ . 3‬سودیم با هلوجن تعامل نموده ‪ ،‬هالید های القلی (نمک فلزات القلی )را میسازد ‪.‬‬
‫) ‪Na(S )  Cl2 ( g )  2 NaCl ( S‬‬
‫‪ . 0‬سودیم با تییزاب ها تعامل نموده نم ها را ساخته و گاز هایدروجن را آزاد میسازد ‪.‬‬
‫) ‪Na(S )  2HCl2 ( g )  2 NaCl (S )  H 2 ( g‬‬
‫‪ . 1‬سودیم با آب تعامل نموده ‪،‬القلی را تشکیل و گاز هایدروجن را آزاد میسازد ‪.‬‬
‫) ‪2 Na(S )  H 2O( g )  2 NaOH (S )  H 2 ( g‬‬
‫‪ . 8‬سودیم و فلزات دیگر این گرو با القلی ها تعامل نمیکنند ‪.‬‬
‫استحصال سودیم ‪ :‬سودیم بار اول توسط عالمیبه نام )‪( (Sir Humphery Davy‬دیوی ) در سال‬
‫نزولی یا حجره‬ ‫‪ 1147‬م از الکترولیز مذابه ) ‪ ( NaCl‬استحصال کرد ‪ .‬این طریقه به نام میتود پروس‬
‫پایین یاد میکند‪.‬‬
‫‪ Na   Cl ‬‬
‫‪NaCl (l ) ‬‬
‫‪Cathod : Na   1e ‬‬
‫‪ Na‬‬
‫‪Anode : 2Cl  ‬‬
‫‪ Cl2  2e‬‬
‫سودیم کلوراید ‪ :  Na Cl ‬بنام نمک طعام نیز یاد میشود‪ .‬کرستل های آن در ‪ 800 C‬ذوب و در‬
‫از آب بحر بدست میآورند ‪.‬‬ ‫‪96%‬‬ ‫در آب بحر موجود بوده ؛ باخلوص‬ ‫‪3%‬‬ ‫‪ 1465 C‬به غلیان میآید ‪.‬‬
‫مصارف ساالنه ‪  Na Cl ‬سودیم کلوراید در حدود ‪ 114‬میلیون تن تخمین گردیقده اسقت کقه از جملقه‬
‫‪(17%) ، H‬برای پاک کردن شاهراه ها و سقرک هقا از بقرف و‬ ‫‪2‬‬ ‫‪, Cl2 , Na , NaOH‬‬ ‫برای بدست آوردن‬ ‫)‪(50%‬‬
‫)‪(10%‬بقرای تهیقه ‪ (4%) ، Na CO‬بقرای‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مواد غذای ‪ ،‬تصفیه آب آشامیدنی ‪،‬‬ ‫یخک ‪ (12%) ،‬در پروس‬
‫برای محصوالت دیگر کیمیاوی به مصرف میرسد‪.‬‬ ‫)‪(4%‬‬ ‫در طعام و‬ ‫)‪(3%‬‬ ‫تغذیه حیوانات ‪،‬‬
‫عناصر گروپ دوم اصلی‪:‬‬

‫عناصر شامل در این گرو عبارت از )‪(Be , Mg , Ca , Sr , Ba , Ra,‬میباشد تمام عناصقر ایقن گقرو فلقزات‬
‫بوده و از لحاظ کیمیاوی فعال میباشد از این سبب در طبیعت به حالت خالص یافت نمیشود‪ .‬ساختمان‬
‫میباشد و دارای نمبر اکسیدیشین )‪ (2‬است ‪.‬‬ ‫) ‪(nS 2e‬‬ ‫الکترونی قشر آخری این عناصر‬
‫با افزایش نمبراتومیشعاع اتومی‪ ،‬کثافت و خاصیت فلزی به تدریج زیاد شده اما منفیت‬ ‫دراین گرو‬
‫برقی ونقاط ذوبان ‪،‬غلیان وانرژی آیونایزیشن به تدریج کم میگردد ‪.‬‬
‫مشهورترین سنگ معدنی بریلیم بنام بریل ‪  3BeO  Al2O3  6SiO2 ‬یاد میگردد ‪ ،‬از مگنیزیم بنام‬
‫دولومیت ‪  CaCO3  MgCO3 ‬و سنگ معدنی کلسیم بنام گچ ‪  CaSO4  2H 2O ‬یاد میگردد ‪.‬‬
‫از بیریلیم راکت ها و سفینه ساخته شده واز هسته آن در تعامالت رادیو اکتیف هستوی استفاده به عمل‬
‫می آید ‪ .‬مگنیزیم فلز سفید رنگ مشابه به نقره بوده ‪ ،‬از اکسیجن هوا متأثر شده ‪ ،‬اکساید آن تولید‬
‫میگردد ‪ .‬کثافت کم مگنیزیم سبب استعمال ان در طیاره سازی گردیده است ‪.‬‬
‫کلسیم ‪:  Calcium ‬کلسیم درگرو دوم اصلی و پریود چهارم جدول دورانی عناصر قرار دارد ‪.‬کلسیم‬
‫یک فلز سفید رنگ بوده که درحدود ‪  3  4  %‬قشر زمین را از نگاه وزن تشکیل میدهد‪ .‬این فلز‬
‫درطبیعت به شکل سلیکیت ها موجود است‪ .‬سنگ های معدنی کلسیم به نامهای سنگ چونه‪ ،‬مرمر‪،‬‬
‫کلسایت و تباشیر ‪ ،  CaCO3 ‬دولومیت ‪ ،  CaCO3  MgCO3 ‬جیپسوم یا گچ ‪  CaSO4  2H 2O ‬و‬
‫کلسیم فلوراید ‪  CaF2 ‬یاد میگردد ‪.‬‬
‫استحصال کلسیم ‪:‬کلسیم را بدو استحصال مینماید ‪.‬‬
‫استحصال مینمایند ‪.‬‬ ‫‪CaF2 , CaCl2‬‬ ‫‪ . 1‬از الکترولیز مذابه‬
‫‪ . 2‬عبارت است از ارجاع اکساید آن توسط فلز المونیم میباشد مانند‪:‬‬
‫ار فلز کلسیم در ساختن بعضی الیاژها استفاده مینمایند ‪.‬‬
‫کلسیم اکساید یا چونه زنده )‪: (CaO‬چونه در ساختن سمنت بکار رفته و این مرکب را از حرارت دان‬
‫سنگ چونه به دست میآورند ‪:‬‬
‫‪CaCO3  s  ‬‬
‫‪900 C‬‬
‫‪ CaO  CO2‬‬
‫چونه زنده در اثر حرارت با ریگ ‪  SiO2 ‬تعامل نموده کلسیم سلیکیت را بوجود میآورد‪:‬‬
‫‪CaO  SiO2 ‬‬
‫‪900 C‬‬
‫‪ CaSiO3‬‬
‫)‪ (CaO‬ماده سفید رنگ و بی شکل (امورف ) میباشد ‪.‬‬

‫چونه زنده با آب تعامل اگزوترمیک داشته چونه مرده یا کسیم هایدروکساید را تشکیل میدهد‪:‬‬
‫مخلوط ‪  CaO  NaOH ‬بنام سوداالیم یاد میگردد ‪.‬‬

‫موارد استعمال چونه زنده )‪: (CaO‬‬

‫‪ . 1‬ازچونه زنده برای نرم کردن آب سخت ‪.‬‬
‫‪ . 2‬ساختن پودر بیلچنگ‪ ،‬سفید نمودن شیره بوره بکار میرود ‪.‬‬
‫‪ . 3‬بحیث آب جذبان در گاز ها و الکول ها استعمال میشود ‪.‬‬
‫‪ .0‬چونه در تولید سمنت ‪ ،‬شیشه و ‪ Cl2‬استعمال و مخلوط ریگ ‪ ،‬چونه و آب را به نام چونه سخت ‪،‬‬
‫ضد رطوبت و عای یاد میکند ‪ ،‬اگر سمنت با چونه یکجا گردد ‪ ،‬ماده ای حاصل میگردد که واتر پروف‬
‫(عای آب )است ‪.‬‬
‫‪ .1‬چونه سفید در البراتوار به حیث ماده تشخیص کننده ‪ CO2‬استعمال میگردد ‪.‬‬
‫کلسیم سلفیت دای هایدریت (گچ) ‪: CaSO2  2H 2O‬کلسیم سلفیت بدون آب ‪ CaSO2‬به نام پلستر‬
‫سوخته مرده یاد میشود که توان جذب آب ندارد‬
‫و پلستر مرده قرار ذیل صورت میگیرد ‪.‬‬ ‫تبدیلی گچ به پلسترپاری‬
‫برای قالب بندی استخوانهای شکسته وساختن دندان استفاده میگردد‪‬‬ ‫از پالستر پاری‬
‫رابه شکل ‪ 2CaSO2  H 2O‬نیز مینویسد ‪.‬‬ ‫فورمول پلستر پاری‬
‫عناصر گروپ سوم اصلی ‪ :‬درین گرو عناصر ‪  81Tl , 49 In , 31Ga , 13 Al , 5 B ‬موجود است ‪ .‬تمام این‬
‫ختم میگردد‪ .‬یعنی این‬ ‫‪ns 2 np1‬‬ ‫عناصر درطبیعت به حالت جامد پیدا شده‪ ،‬قشر آخر آنها به شکل‬
‫عناصر در تعامالت کیمیاوی دارای نمبراکسیدیشن ‪ +3‬است ‪ .‬درین گرو عنصر بورون نیمه فلز بوده‬
‫اکساید تیزابی بوجود میآورد‪ ،‬در حالیکه عناصر دیگر این گرو خاصیت فلزی را ازخود نشان میدهند‪،‬‬
‫المونیم و گالیم اکسایدهای امفوتریک اما اندیم و تالیم اکسایدهای فلزی (قلوی) را بوجود میآورند‪.‬‬
‫المونیم ‪ :  Al ‬این عنصر درگرو سوم اصلی وپریود سوم جدول دورانی قرار دارد‪.‬خاصیت فلزی آن‬
‫نسبت به خاصیت غیرفلزی آن بیشتر است‪ .‬المونیم سومین عنصر وافر درطبیعت است که درحدود‬
‫قشر زمین را تشکیل داده است ‪.‬این عنصر به شکل خالص پیدا نشده بلکه در ترکیب مرکبات‬ ‫‪7.5%‬‬
‫مختلف وجود دارد‪ ،‬از جمله سنگهای معدنی آن میتوان از بوکسیت ‪ ،  Al2O3  2H 2O ‬کورندوم ‪ Al2O3 ‬‬
‫‪ ،‬کایولین ‪ ،  Al2O3  2SiO2  2H 2O ‬کریوالیت ‪ ،  Na3 AlF6 ‬بیریل ) ‪ ( Be3 Al2 Si6O18‬و ارتوکالز‬
‫) ‪ ( KAlSi3O6‬و غیره نام برد‪.‬‬
‫اگر مقدار از کرومیم در ساختمان کرستلی کورندوم مخلوط باشد ‪ ،‬کرستل به رنگ سرخ معلوم شده و به‬
‫نام لعل یاد میشود ‪ .‬بعضی از کرستل های کورندوم دارای عنصر کوبالت میباشد که آن را یاقوت آبی‬
‫گویند ‪.‬‬
‫فلزات انتقالی ‪ : Transation metals ‬عناصریکه اربیتالهای ‪d‬و ‪ f‬آنها در حال پورشدن باشند بنام‬
‫عناصر انتقالی یاد میگردد ‪.‬این عناصر در بین گرو دوم و سوم اصلی داشته همه فلز بوده و در حدود‬
‫‪ 68‬عنصر میباشند‪ .‬که از آن جمله ‪ 04‬عنصر آن مربوط عناصر انتقالی خارجی ) ‪ (d‬و ‪ 21‬عنصر که در‬
‫قسمت پایانی جدول قرار دارند مربوط به عناصر انتقالی داخلی ) ‪ ( F‬میشود‬
‫آهن )‪ : ( Fe‬آهن نسبت به تمام فلزات انتقالی مورد استعمال زیادتر داشته و بعد از آلمونیم فراوان ترین‬
‫قشر زمین را تشکیل میدهد و سنگ های مشهور آن عبارت از هماتیت‬ ‫)‪(4.7%‬‬ ‫عنصر قشر زمین است و‬
‫) ‪ (،Fe2O3‬مگنیت ‪ Fe O ‬و پیریت آهن سلفاید ‪ Fe S ‬بوده وسنگ پیریت را بنام طال دیوانه نیقز یقاد‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫میشود زیرا از لحاظ جال و رنگ با طال مشابه است‪.‬‬

‫استحصال آهن ‪ :‬آهن را طب تعامالت ذیل استحصال مینمایند‪.‬‬
‫‪3Fe2O3  CO ‬‬
‫‪ 2 Fe3O4  CO2‬‬
‫‪Fe3O4  CO ‬‬
‫‪ 3FeO  CO2‬‬
‫‪FeO‬‬ ‫‪ CO ‬‬
‫‪ Fe  CO2‬‬
‫فوالد با استفاده از دو عملیه بسمیر ‪  Bessemer ‬و کوره با قلب باز ‪  Open heart furnace ‬تهیه میگردد ‪:‬‬
‫فعالیت کیمیاوی کمتر را دارا بوده ‪ ،‬سنگ معدنی آنقرا بنقام سقالکوپریت ‪CuFeS ‬یقاد‬
‫‪2‬‬ ‫مس )‪ :(Cu‬م‬
‫مینماید و به طریقه ریگ شوی آنرا ازین سنگ جدا میسازد‪.‬‬
‫را از سنگ های معدنی خالص شده قرار فوق میتوان به دو طریقه بدست آورد ‪ .‬که عبقارت اسقت از‬ ‫م‬
‫طریقه ‪ Pyromethalluurgy‬و دیگر آن ‪ Hydro metalluurgy‬یعنی انحاللیت در محلول آب میباشقد ‪ .‬در‬
‫طریقه اول سنگ های معدنی را با هوا مخلوط مینمایند ‪.‬‬
‫وقلعقی را‬ ‫هادی خوبی برق بوده و از آن سیم های هایدی برق را اهیه مینمایند ‪ .‬الیاژ خقوب مق‬ ‫م‬
‫بنام برنز یاد مینمایند ‪.‬‬
‫کرومیم ) ‪ :(Cr‬اولین عنصر گرو ششم فرعی کرومیم بوده این عنصر رنگ زرد درخشان را دارا بقوده و‬
‫مقابل فرسایش مقاومت دارد‪.‬‬
‫سواالت فصل هشتم‬

‫‪ .1‬استخراج فلزات از سنگ های معدنی آنها کدام نوع تعامل است ؟‬
‫‪)1‬تعامل یک طرفه است ‪)2‬تعامل اکسیدیشنی است ‪ )3‬تعامل ارجاعی است ‪ )2‬همه‬
‫‪ .2‬از کدام نوع فلز میتوان ورقه های نازک ساخت که اشعه نور از آن عبور نماید ؟‬
‫‪)2‬برونز‬ ‫‪)3‬پالتی‬ ‫‪)2‬سلفر‬ ‫‪)1‬طال‬
‫‪ .3‬از یک کیلو گرام کدام فلز میتوان سی به اندازه طول خط استوا ساخت ؟‬
‫‪)2‬آه‬ ‫‪)3‬پالتی‬ ‫‪)2‬نقره‬ ‫‪)1‬قلعی‬
‫‪ .2‬بخش مه خون (هیموگلوبی ) دارای کدام نوع عنصر ذیل است ؟‬
‫‪)2‬آه‬ ‫‪)3‬سودی‬ ‫‪)2‬نادی‬ ‫‪)1‬طال‬
‫‪ .5‬در ترکیب بیشتر از ‪ 151‬مرکب حیاتی بدن انسان کدام یک از عناصر ذیل سه گرفته است؟‬
‫‪K‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Zn‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .6‬طریقه خالص ساخت و یا بدست آوردن فلزات را به چی نام یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬فریولوری‬ ‫‪ )3‬کار یولوری‬ ‫‪ )2‬متالورری‬ ‫‪ )1‬ایکولوری‬
‫‪ .7‬متالورری چند مرحله دارد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬سه مرحله‬ ‫‪ )2‬دو مرحله‬ ‫‪)1‬یک مرحله‬
‫‪ .8‬آه را از سنگ های معدنی به کدام طریقه بدست میآورد ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪Detergent )3‬‬ ‫‪)2‬مقناطیس‬ ‫‪)1‬شناورسازی‬
‫‪ .9‬نقره و طال را به کدام طریقه ذیل بدست میآورد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬شناور سازی‬ ‫‪)2‬آه روبا‬ ‫‪)1‬ملغمه‬
‫‪ .11‬فلزات الکتروپوزیتیف ضعیف به کدام طریقه حاصل میگردد ؟‬
‫‪ )2‬تجزیه برقی ‪ )3‬ارجاع اکساید های فلزی به طریقه کیماوی ‪)2‬همه‬ ‫‪ )1‬تصفیه ساحوی‬
‫‪ .11‬فلزات الکترو پوزیتیف قوی به کدام طریقه بدست میآید ؟‬
‫‪ )2‬ارجاع اکساید های فلزات به طریقه کیمیاوی‬ ‫‪)1‬ارجاع مرکبات فلزات توسط برق‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪ 2‬درست است‬
‫‪ .12‬کدام یکی از فلزات ذیل به صورت خالص یافت میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Pt , Pd‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Cu , Bi )2‬‬ ‫‪Au , Ag )1‬‬
‫‪ .13‬محصول ای تعامل ? ‪‬‬

‫‪ WO3  3H 2 ‬عبارت است ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪WO2  H 2O )2‬‬ ‫‪3H 2O  W‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .12‬محصول ای ? ‪‬‬
‫‪ V2O5  5Ca ‬تعامل عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪CaO  VO )3‬‬ ‫‪5Cav  5O )2‬‬ ‫‪2v  5CaO )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪3Mn3O4  8 Al ‬‬

‫تعامل ? ‪‬‬ ‫‪ . 15‬محصول ای‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪MnO  AlO3 )3‬‬ ‫‪Mn  Al2O3 )2‬‬ ‫‪9Mn  4 Al2O3 )1‬‬
‫‪ . 16‬لیتی پر اکساید در سفینه های فضای غرض کدام موارد استفاده میگردد ؟‬
‫‪ )2‬جذب اکسیج و تولید کارب اکساید‬ ‫‪)1‬تولید اکسیج و جذب کارب دای اکساید‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬مواد سوخت در سفینه‬
‫‪ .17‬بصورت عموم ات های غیر فلزات در وقت تعامل کیمیاوی ‪:‬‬
‫‪ )2‬پروتون ها را از دست میدهند‬ ‫‪ )1‬الکترونها را میگیرند‬
‫‪ )2‬نیوترون ها را بدست میآورند‬ ‫‪ )3‬الکترونها را از دست میدهند‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪Cr2O3  2 Al ‬‬
‫تعامل ? ‪‬‬ ‫‪ .18‬محصول ای‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪2Cr  Al2O3 )3‬‬ ‫‪CrO  2 AlO2 )2‬‬ ‫‪2AlCr  O )1‬‬
‫‪ .19‬تمام فلزات القلی با اکثر غیر فلزات تعامل نموده مرکبات را تشکیل میدهد ام نایتروج صرف با کدام عنصر‬
‫ذیل تعامل مینماید ؟‬
‫‪Na )2‬‬ ‫‪Li )3‬‬ ‫‪K )2‬‬ ‫‪H 2 )1‬‬
‫‪ .21‬در تجزیه برقی سودی کلوراید مذابه سودی در کجا رسوب مینماید ؟‬
‫‪ )2‬کتیون‬ ‫‪ )3‬کتود‬ ‫‪ )2‬انیون‬ ‫‪ )1‬انود‬
‫‪ .21‬فارمول کیمیاوی سودای نان عبارت از‪:‬‬

‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪NaOH‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CaCO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NaHCO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫به ای نام ه یاد میشود؟‬ ‫مرکب ‪Na2CO3‬‬ ‫‪.22‬‬
‫‪ )2‬پلستر‬ ‫‪ )3‬سوداالی‬ ‫‪ )2‬سودای آش‬ ‫‪ )1‬شوره چیلی‬
‫‪ .23‬کدام یکی از فارمول های ذیل مربوط به بورکس است؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪SiH 3Cl‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Na2 B4O7 .4H 2O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Na2 B4O7 .10H 2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .22‬عناصر گروپ اول اصلی به کدام نام یاد میگردد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬فلزات زمینی‬ ‫‪)2‬فلزات زمینی‬ ‫‪)1‬فلزات القلی‬
‫‪ .25‬کدام یکی از عناصر ذیل بنام فلزات القلی یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬گروپ چهارم اصلی‬ ‫‪ )3‬گروپ سوم اصلی‬ ‫‪ )2‬گروپ دوم اصلی‬ ‫‪)1‬گروپ اول اصلی‬
‫‪ .26‬تمام عناصر گروپ اول در مدار اخیر خود دارای چند الکترون است؟‬
‫‪2e‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1e‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪8e‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪4e‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ -.27‬شعاع اتومیروبیدی نظر به پتاشی ‪:‬‬
‫‪ )2‬مساوی است‬ ‫‪ )3‬کوچک است‬ ‫‪ )1‬بسیار کوچک است ‪ )2‬بزرگ است‬
‫‪ .28‬والنس عناصر گروپ اول اصلی عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬چهار‬ ‫‪ )3‬یک‬ ‫‪ )2‬سه‬ ‫‪)1‬دو‬
‫‪ .29‬سخت تری عنصر گروپ اول اصلی عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬لیتی‬ ‫‪ )3‬هایدروج‬ ‫‪ )2‬فرانسی‬ ‫‪)1‬سیز ی‬
‫‪ .31‬با ازیاد نمبر اتومیکدام یکی از خواص های ذیل ک میگردد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)2‬درجه غلیان و انجماد ‪ )3‬درجه ذوبان‬ ‫‪)1‬انرری آیونایزیش‬
‫‪ .31‬زیاد شدن کتله مالیکولی باالی کدام خواص مرکب تأریر دارد؟‬
‫‪ )2‬همه درست است‬ ‫‪ )3‬درجه ذوبان‬ ‫‪ )2‬درجه غلیان‬ ‫‪ )1‬حج مالیکولی‬
‫‪ .32‬الیار سودی و پوتاشی کدام حالت ذیل را دارد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬گاز است‬ ‫‪ )2‬جامد است‬ ‫‪)1‬مایع است‬
‫‪ .33‬چرا موارد استفاده الیار پوتاشی و سودی به حیث دستگاه سرد کننده در دستگاه های نیروی اتومی‬
‫‪)2‬در نتیجه تابش تشعشعات مواد رادیواکتیف تجزیه نشده‬ ‫‪ )1‬هدایت حرارتی آنها فوق العاده بلند است‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬بسیار سخت و مقاوم است‬
‫‪ .32‬تا کدام سال از لیتی استفاده صورت نمیگرفت ؟‬
‫‪ 1811)2‬م‬ ‫‪ 1251 )3‬م‬ ‫‪ 1951 )2‬م‬ ‫‪1911)1‬م‬
‫‪ .35‬سرعت تعامل عناصر گروپ اول اصلی از باال به طرف پایی عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬زیاد میگردد‬ ‫‪)1‬ک میگردد‬
‫‪ .36‬لیتی اکساید دارای کدام رنگ است ؟‬
‫‪ )2‬آبی‬ ‫‪ )3‬سرخ‬ ‫‪ )2‬سفید‬ ‫‪)1‬زرد‬
‫‪ .37‬لیتی پر اکساید دارای کدام رنگ است ؟‬
‫‪ )2‬آبی‬ ‫‪ )3‬سرخ‬ ‫‪ )2‬سفید‬ ‫‪)1‬زرد‬
‫‪ .38‬از لیتی در ساخت بمب اتومیهایدورجنی استفاده به عمل میآید چون‪:‬‬
‫‪ )1‬انرری آیونایزیش آن ک و به حالت آیونی در مالیکول ها موجود میباشد ‪ )2‬انرری آیونایزیش آن ک است‬
‫‪ )2‬انرری آیونایزیش آن زیاد است‪.‬‬ ‫‪ )3‬به حالت آیونی در مالیکول ها موجود میباش‬
‫‪ .39‬فورمول کیمیاوی لیتی پر اکساید عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪LiO )3‬‬ ‫‪Li2O2 )2‬‬ ‫‪Li2O )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪2 NaO2  2CO2 ( g ) ‬‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪2 NaCO3  O2 ( g ) )3‬‬ ‫‪CO3  NaO )2‬‬ ‫‪CO2  2 Na )1‬‬
‫‪ .21‬سودی در کدام گروپ و در کدام پریود قرار دارد ؟‬

‫‪ )2‬گروپ اول وپریود سوم‬ ‫‪)1‬گروپ اول و پریود دوم‬
‫‪ )2‬گروپ سوم و پریود چهارم‬ ‫‪ )3‬گروپ دوم و پریود سوم‬
‫‪ .22‬سودی در گروپ خویش از نظر فعال کیمیاوی درجه چندم است ؟‬
‫‪ )2‬پنج است‬ ‫‪ )3‬دوم است‬ ‫‪ )2‬سوم است‬ ‫‪)1‬اول است‬
‫‪ .23‬فورمول کیمیاوی شوره چیلی عبارت است از ؟‬
‫‪NaNO3 )2‬‬ ‫‪Na2CO3 )3‬‬ ‫‪NaHCO3 )2‬‬ ‫‪Na2 SO4  10H 2O )1‬‬
‫‪ .22‬فورمول کیمیاوی سودای آش عبارت است از ؟‬

‫‪NaHCO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NaNO3‬‬ ‫‪)3 Na2 SO4  10H 2O )2‬‬ ‫‪Na2CO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .25‬محصول تعامل ‪ 2Na  2HCl ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪2NaCl  H 2 )2‬‬ ‫‪2NaCl2  H 2 )3‬‬ ‫‪Na2Cl  H 2 )2‬‬ ‫‪2 NaCl  2H 2 )1‬‬
‫‪ .26‬کدام فلز در ارر تعامل با اکسیج جالی خود ار از دست میدهد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬لیتی‬ ‫‪)2‬سودی‬ ‫‪)1‬پوتاشی‬
‫‪ .27‬اگر مقداری نمک سودی را باالی شعله چراغ قرار دهی به کدام رنگ دیده میشود ؟‬
‫‪)2‬زرد‬ ‫‪)3‬بنفش‬ ‫‪)2‬قرمزی یاقوتی‬ ‫‪)1‬سفید‬
‫‪ .28‬اگر مقداری نمک لیتی را باالی شعله چراغ قرار دهی به کدام رنگ دیده میشود ؟‬
‫‪ .29‬اگر مقداری نمک پوتاشی را باالی شعله چراغ قرار دهی به کدام رنگ دیده میشود ؟‬
‫‪ .51‬فورمول کیمیاوی نمک گالوبر عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪Na2 SO4  10H 2O )2 Na2 B4O7 10H 2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .51‬سودی بار اول توسط کدام یکی از علمای ذیل از الکترولیز مذابه سودی هایدروکساید حاصل گردید؟‬
‫‪ )2‬شیلی‬ ‫‪Sir Humphery Davy‬‬ ‫‪ )2‬مادی کیوری ‪)3‬‬ ‫‪Bessemer‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .52‬چند فیصد نمک در آب بحر موجود است ؟‬
‫‪10% )2‬‬ ‫‪5% )3‬‬ ‫‪3% )2‬‬ ‫‪20% )1‬‬
‫‪ .53‬مصارف ساالنه نمک در حدود چند میلیون ت تخمی گردیده است ؟‬

‫‪ 211)2‬میلیون ت‬ ‫‪ 151 )3‬میلیون ت‬ ‫‪ 111 )2‬میلیون ت‬ ‫‪ 121)1‬میلیون ت‬
‫‪ .52‬چند فیصد نمک برای استحصال عناصر مانند کلوری ‪ ،‬سودی ‪ ،‬هایدروج و سودی هایدروکساید به مصرف‬
‫میرس؟‬
‫‪10% )2‬‬ ‫‪12% )3‬‬ ‫‪17% )2‬‬ ‫‪50% )1‬‬
‫‪ .55‬چند فیصد برای پاک نمودن شاهراها و سرک ها از برف و یخک استفاده میشود ؟‬
‫‪10% )2‬‬ ‫‪12% )3‬‬ ‫‪17% )2‬‬ ‫‪50% )1‬‬
‫‪ .56‬چند فیصد نمک برای تغذیه حیوانات استفاده میشود ؟‬

‫‪17%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪12% )3‬‬ ‫‪4% )2‬‬ ‫‪3% )1‬‬
‫‪ .57‬عناصر گروپ دوم به کدام نام یاد میشود ؟‬

‫‪)2‬هلوج ها‬ ‫‪)3‬فلزات زمینی‬ ‫‪)2‬فلزات القلی زمینی‬ ‫‪)1‬فلزات القلی‬
‫‪ .58‬مشهورتری سنگ بیریلی به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪sparm )3‬‬ ‫‪chorom )2‬‬ ‫‪Beryl )1‬‬
‫‪ .59‬فورمول کیمیاوی ‪ Dolomete‬عبارت است از ؟‬
‫‪CaCO3  MgCO3 )2‬‬ ‫‪MgCO3 )3‬‬ ‫‪CaCO3 )2‬‬ ‫‪Na2CO3 )1‬‬
‫‪ .61‬مورد استفاده بریلی عبارت است از ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬سفینه های فضای ‪)3‬ساخت طیاره‬ ‫‪)1‬راکت ها‬
‫‪ .61‬از هسته بریلی در کدام مورد استفاده مینماید ؟‬
‫‪)2‬سفینه های فضای ‪)3‬ساخت طیاره ‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪)1‬در تعامالت هستوی‬
‫‪ .62‬لیتی را با مس یکجا ساخته الیار مستحک حاصل شده مورد استفاده آن قرار ذیل است ؟‬
‫‪)3‬ساخت طیاره ‪)2‬در دستگاه برقی‬ ‫‪)2‬سفینه های فضای‬ ‫‪)1‬در تعامالت هستوی‬
‫‪ .63‬کلسی در کدام گروپ و در کدام پریود قرار دارد ؟‬
‫‪ )2‬گروپ اول و پریود دوم‬ ‫‪)1‬گروپ اول و پریود اول‬
‫‪ )2‬گروپ دوم و پریود چهارم‬ ‫‪ )3‬گروپ دوم و پریود سوم‬
‫‪ .62‬کلسی چند فیصد قشر زمی را تشکیل میدهد ؟‬
‫‪2  6% )2‬‬ ‫‪1  10% )3‬‬ ‫‪2  5% )2‬‬ ‫‪3  4%‬‬
‫‪ .65‬توسط کدام طریقه های ذیل کلسی را استحصال میتوانی ‪:‬‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬ارجاع اکساید کلسی توسط المونی‬ ‫‪ )1‬الکترولیز تیزاب‪ )2‬از سلفاید زنک‬
‫‪ .66‬از فلز کلسی در کدام موارد استفاده مینمایند ؟‬
‫‪)3‬ساخت بعضی الیار ها ‪)2‬همه درست است‬ ‫‪)2‬ساخت کشتی‬ ‫‪)1‬ساخت ظروف‬
‫‪ .67‬فورمول کیمیاوی جیپسوم عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪CaCO3‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CaSO4  2H 2O )2‬‬ ‫‪CaF‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .68‬فورمول کیمیاوی چونه زنده عبارت است از ؟‬
‫‪CaSO4 )2‬‬ ‫‪CaF2 )3‬‬ ‫‪CaO )2‬‬ ‫‪CaO2 )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪CaCO3 ‬‬

‫‪900C‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪CaF‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CaO  CO2 )2‬‬ ‫‪CaO‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .71‬کلسی سلفیت بدون آب به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬گچ مرده‬ ‫‪ )2‬پلستر زنده‬ ‫‪)1‬پلستر سوخته مرده‬
‫‪ . 71‬علت استفاده مگنیزی در ساختمان طیاره ها چیست ؟‬
‫‪)2‬خاصیل الکترونیگاتیویتی بلند‬ ‫‪)1‬فعالیت بلند کیمیاوی‬
‫‪)2‬خاصیت الکتروپوزاتیویتی آن‬ ‫‪)3‬کثافت پائی‬
‫‪ -.72‬فورمول کیمیاوی پلستر پاریس عبارت است از‪:‬‬
‫‪2CaSO4 H 2O‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2CaCO3 2H 2O )3‬‬ ‫‪CaCO3 H 2O )2‬‬ ‫‪CaCO4 2H 2O )1‬‬
‫‪ .73‬فارمول کیمیاوی سنگ چونه عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪Na2 SO4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CaCO3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪2CaSO4 H 2O 1‬‬
‫‪ .72‬مرکب ‪ CaSO4 .2H 2O‬به کدام نام یاد میشود؟‬

‫‪ )2‬نمک گالوبر‬ ‫‪ )3‬سنگ چونه‬ ‫‪ )2‬پلستر پاریس‬ ‫‪ )1‬گچ‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪Ba  OH 2‬‬ ‫‪ .75‬نام مرکب‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬باری اکساید‬ ‫‪ )2‬باری هایدروکساید‬ ‫‪ )1‬باری هایدراید‬
‫‪ .76‬مورد استفاده پلستر پاریس عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬درطب دندان در قالب بندی و ساخت دندان‬ ‫‪)1‬برای قالب بندی استخوان های شکسته‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬در ساخت سقف خانه های بزرگ‬
‫‪ .77‬عنصر ‪ 12 Mg‬در کدام گروپ جدول دورانی عناصر قرار دارد؟‬
‫‪IVA‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪IIIA‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪IIA‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪IA‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .78‬ساختمان الکترونی قشروالنسی عناصر گروپ سوم اصلی عبارت است از ؟‬
‫‪nS 2 nP 2 )2‬‬ ‫‪nS 2 nP1 )3‬‬ ‫‪nS 2 nP 4 )2‬‬ ‫‪nS 2 nP6 )1‬‬
‫‪ .79‬فورمول کیمیاوی سوداالی عبارت است از ؟‬

‫‪CaO  NaOH‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪NaOH  CO2 )3‬‬ ‫‪CaO )2‬‬ ‫‪CaSO4 )1‬‬
‫‪ .81‬کدام استعمال چونه زنده عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪)1‬نرم کردن چونه زنده ‪)2‬ساخت پودر بلجینگ ‪)3‬آب جذبان در گازها‬
‫‪ .81‬کدام استعمال چونه زنده عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬سفید نمودن شیره بوده‬ ‫‪)2‬شیشه سازی‬ ‫‪)1‬تولید سمنت‬
‫‪ .82‬مخلوط ریگ و آب را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬عایق‬ ‫‪)3‬ضد رطوبت‬ ‫‪)2‬چونه سخت‬ ‫‪)1‬همه‬
‫‪ .83‬اگر سمنت با چونه یکجا گردد کدام ماده حاصل میگردد ؟‬
‫‪)2‬عایق‬ ‫‪2)3‬و‪2‬‬ ‫‪)2‬واترپروف‬ ‫‪)1‬شیشه ضد گلوله‬
‫‪ .82‬اولی عنصر گروپ سوم اصلی عبارت است از ؟‬
‫‪ )2‬سودی‬ ‫‪)3‬کلسی‬ ‫‪)2‬بورون‬ ‫‪)1‬مگنیزی‬
‫‪ .85‬کدام یکی از عناصر ذیل شامل عناصر گروپ سوم اصلی میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ti )3‬‬ ‫‪Ga , In )2‬‬ ‫‪B , Al )1‬‬
‫‪ .86‬آلمونی در قشر زمی از نگاه کتله چند فیصد موجود است ؟‬

‫‪5% )2‬‬ ‫‪7.5% )3‬‬ ‫‪4% )2‬‬ ‫‪1% )1‬‬
‫‪ .87‬نمبر اکسیدیش آلمونی در مرکبات چند است ؟‬

‫‪4 )2‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .88‬منبع مه پیدایش آلمونی در کدام یکی از سنگ های ذیل است ؟‬

‫‪ )2‬سنگ دریا‬ ‫‪ )3‬سنگ تباشیر‬ ‫‪ )2‬سنگ مرمر‬ ‫‪)1‬سنگ بوکسیت‬

‫‪ .89‬فورمول کیمیای بوکسایت عبارت است از ؟‬
‫‪Al2O3 )2‬‬ ‫‪Na3 AlF6 )3‬‬ ‫‪Al2O3  2H 2O )2‬‬ ‫‪KAlSi3O6 )1‬‬
‫‪ .91‬فورمول کیمیای اورتوکالز عبارت است از ؟‬

‫‪Al2O3 )2‬‬ ‫‪Na3 AlF6 )3‬‬ ‫‪Al2O3  2H 2O )2‬‬ ‫‪KAlSi3O6 )1‬‬
‫‪ .91‬فورمول کیمیای بیریل عبارت است از ؟‬

‫‪Al2O3 )2‬‬ ‫‪Na3 AlF6 )3‬‬ ‫‪Be2 Al2 Si6O18 )2‬‬ ‫‪KAlSi3O6 )1‬‬
‫‪ .92‬فورمول کیمیای کریوالیت عبارت است از ؟‬

‫‪ .93‬فورمول کیمیای کورندوم عبارت است از ؟‬

‫‪ .92‬ترکیب کیمیاوی یا قوت عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬الماس و گرافیت‬ ‫‪)3‬کورندوم و کرومی‬ ‫‪)2‬کوربالت و کرومی‬ ‫‪)1‬کورندوم و کوبالت‬
‫‪ .95‬ترکیب کیمیاوی لعل عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬الماس و گرافیت‬ ‫‪)3‬کورندوم و کرومی‬ ‫‪)2‬کوربالت و کرومی‬ ‫‪)1‬کورندوم و کوبالت‬
‫‪ .96‬المونی اکساید ‪ Al2O3‬به کدام یکی از نام های ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬الجورد‬ ‫‪ )3‬یاقوت‬ ‫‪ )2‬الومی‬ ‫‪)1‬بلومی‬
‫‪ .97‬الومینی را از کدام منرال آن به دست میآورند؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪ )3‬کریوالیت‬ ‫‪ )2‬کورندم‬ ‫‪ )1‬بوکسایت‬
‫کدام است؟‬ ‫‪CO2  Ca  OH 2 ‬‬
‫‪ .98‬محصول تعامل ? ‪‬‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ca  HCO3 2‬‬ ‫‪)3 CaH 2 , CO2 )2‬‬ ‫‪CaCO3 , H 2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .99‬عناصر جدول دوره یی که سویه های فرعی ‪ d‬و ‪ f‬آنها توسط الکترون های در رحالت پر شدن است عبارت‬
‫است از؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪Transition metals )2‬‬ ‫‪)1‬فلزات انتقالی‬
‫‪ .111‬چند عنصر در بی گروپ ‪ 2‬و‪ 3‬اصلی قرار دارد ؟‬
‫‪92 )2‬‬ ‫‪111)3‬‬ ‫‪68)2‬‬ ‫‪51)1‬‬
‫درای چند عنصر است ؟‬ ‫‪d‬‬ ‫‪ .111‬سویه فرعی‬
‫‪28)2‬‬ ‫‪21)3‬‬ ‫‪91)2‬‬ ‫‪21)1‬‬
‫‪ .112‬سویه فرعی ‪ f‬دارای چند عنصر است ؟‬

‫‪28)2‬‬ ‫‪21)3‬‬ ‫‪91)2‬‬ ‫‪21)1‬‬
‫‪ .113‬آه بعد از کدام یکی از عناصر ذیل فراوانتری عنصر قشر زمی است ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬الومینی‬ ‫‪ )2‬پوتاشی‬ ‫‪)1‬سودی‬
‫‪ .112‬آه چند فیصد قشر زمی را تشکیل میدهد ؟‬
‫‪4  7% )2‬‬ ‫‪5  10% )3‬‬ ‫‪4.7% )2‬‬ ‫‪2% )1‬‬
‫‪ .115‬محصول ای تعامل ‪ Fe3O4 ( g )  CO( g ) ‬عبارت است از ‪:‬‬

‫‪2FeO(s)  CO2 ( g ) )2‬‬ ‫‪3FeO(S )  CO2 ( g ) )1‬‬
‫‪Fe2O( g )  2CO2 ( g ) )2‬‬ ‫‪Fe2O2 ( g )  CO( g ) )3‬‬

‫‪ .116‬فورمول کیمیاوی سنگ هماتیت عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪Fe2 S2 )3‬‬ ‫‪Fe2O4 )2‬‬ ‫‪Fe2O3 )1‬‬
‫‪ .117‬فورمول کیمیاوی مگنیت عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪Fe2 S2 )3‬‬ ‫‪Fe3O4 )2‬‬ ‫‪Fe2O3 )1‬‬
‫‪ .118‬فورمول کیمیاوی سنگ پیریت عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪Fe2 S2 )3‬‬ ‫‪Fe2O4 )2‬‬ ‫‪Fe2O3 )1‬‬
‫‪ .119‬سنگ پیریت را به کدام یکی از نام های ذیل یاد مینماید ؟‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬الجورد آبی‬ ‫‪)2‬یاقوت سرخ‬ ‫‪)1‬طال دیوانها‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪CaO  Al2O3 ‬‬
‫?‪‬‬ ‫‪ .111‬محصول ای‬
‫‪Ca  Al2O4 )2‬‬ ‫‪CaO2  Al2O2 )3‬‬ ‫‪Ca( AlO2 )2 (l ) )2‬‬ ‫‪Ca( AlO2 )2 (S ) )1‬‬
‫‪ .111‬محصول ای ? ‪‬‬
‫‪ 6CaO  P4O10 ‬تعامل عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪2Ca( PO4 )(l ) )3‬‬ ‫‪2Ca3 ( PO4 )2 (l ) )2‬‬ ‫‪2Ca3 ( PO4 )2 (S ) )1‬‬
‫‪ .112‬مس را از سنگ های معدنی خالص شده قرار فوق میتوان به چند طریقه بدست آورد ؟‬
‫‪ )2‬چهار طریقه‬ ‫‪ )3‬دوطریقه‬ ‫‪ )2‬یک طریقه‬ ‫‪)1‬سه طریقه‬
‫‪ .113‬الیار خوب مس وقلعی را به کدام نام یاد مینماید ؟‬
‫‪ )2‬فیروزه‬ ‫‪ )3‬الجورد‬ ‫‪)2‬برنز‬ ‫‪)1‬برنج‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪Ni‬‬ ‫و‬ ‫‪Cr‬‬ ‫‪ - .112‬در ترکیب الیار ‪ stainless steel‬فیصدی‬
‫‪Cr  22  32%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Ni  8 12%, Cr  18  20%‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪Ni  22%, Cr  21  24%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Ni  21  24%‬‬ ‫‪)3‬‬
‫‪ .115‬فورمول کیمیاوی سنگ معدنی سالکوپریت عبارت است از ؟‬

‫هیچکدام‬ ‫‪CuFeS2 )3‬‬ ‫‪CuFe )2‬‬ ‫‪CuS2 )1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪CuS (s)  O2 ‬‬

‫?‪‬‬ ‫‪ .116‬محصول ای‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪CuO2 (s)  S )3 Cu(s)  SO )2‬‬ ‫‪Cu(s)  SO2 )1‬‬
‫‪ . 117‬مس را میتوان از سنگ های خالص شده معدنی به طریق ذیل بدست آورد ؟‬
‫‪Hydromethalorgy )2‬‬ ‫‪Pyromethalorgy )3‬‬ ‫‪3)2‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬میتادولوجی‬
‫شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه شماره گزینه‬
‫‪1‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪109‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪116‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪86‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪87‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪118‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪119‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬
‫فصل نهم‬
‫غیر فـلزات‬
‫غیر فلزات عناصر اند که اوربیتال های سویه فرعی ‪ p‬آنها در حالت پر شدن باشد ‪ .‬غیر فلزات بقه طقرف‬
‫راست و باالی جدول دورهای موقعیت دارند ‪ .‬غیر فلزات ‪ 24‬فیصد عناصر جدول دورهای را تشکیل داده‬
‫است‪ .‬گرو های ششم ‪ ،‬هفتم و هشتم جدول پریودیک تماماً غیر فلزات میباشقد عناصقری کقه دارای‬
‫خواص مضاعف اند بنام شبه فلز یاد میشوند‪.‬‬
‫گروپ هفتم اصلی‪ :‬عناصر گرو هفتم اصلی به نام گرو هلوجن ها )‪ ( Ha log enes‬نیز یاد میشوند‬
‫هلوجن به معنای سازنده نمک طعام ) ‪ (Table Salt‬است ‪ .‬عناصری شامل در این گرو عبارت از‬
‫‪F2 , Cl2 , Br2 , I 2 , At‬‬
‫را در مرکبقات دارا‬ ‫)‪(1‬‬ ‫فلورین الکترونیگاتیف ترین عنصر طبیعت بقوده کقه صقرف نمبراکسیدیشقین‬
‫میباشد حاالنکه کلوری ن ‪ ،‬برومین و آیودین نیز الکترونیگاتیف بوده اما با آن هم نمبر اکسیدیشین منفی‬
‫و مثبت را در تعامالت کیمیاوی به خود اختیار کرده میتوانند‪ .‬تمام عناصر این گقرو اکسقیدی کننقده‬
‫بوده ؛اما با افزایش نمبر اتومیان خاصیت اکسیدیشن ان کم میگردد ‪ .‬هلوجن ها در حالت عنصقری بقه‬
‫شکل مالیکولی یافت شده که فلورین به حالت گاز و کلورین نیز گاز بوده ‪ ،‬برومین به حالت مایع بالخره‬
‫آیودین به حالت جامد استاتین به حالت جامدفلزی یافت میشود ‪.‬‬
‫اکساید های هالید ها ‪ :‬اکساید های مهم و شناخته شده عناصر گرو هفقتم اصقلی در جقدول ذیقل‬
‫تحریر گردیده است ‪.‬‬
‫اکساید های فلورین‬ ‫اکساید های کلورین‬ ‫اکساید های برومین‬ ‫اکساید های آیودین‬
‫‪F2O‬‬ ‫‪Cl2O‬‬ ‫‪Br2O‬‬
‫‪F2O2‬‬ ‫‪ClO2‬‬ ‫‪BrO2‬‬
‫‪Cl2O5‬‬ ‫‪BrO3‬‬ ‫‪I 2O5‬‬
‫‪Cl2O7‬‬
‫اکثر اکسقای هقای فقوق هلقوجن هقا فعقال کیمیقاوی بقوده و ناپایقدار میباشقد و بقه فازهقای مختلقف‬
‫‪I 2O5‬بقه حالقت جامقد یافقت‬ ‫موجودمیباشد ‪ .‬به حرارت عادی به حالت گاز و مایع موجود بوده ‪ ،‬صرف‬
‫میبشود ‪ .‬با ثبات ترین این اکساید ها ‪ F2O‬بوده اما با آن هم به ساده گی اکسیدی و ارجاع میگردد ‪.‬‬
‫بقوده کقه در نتیجقه تقاثیر کلقورین بقا اکسقاید فلقزات‬
‫‪ClO2‬‬ ‫اکساید های های ناپایدار عناصر این گرو‬
‫)‪ ( HgO‬طب معادله ذیل حاصل میگردد ‪.‬‬
‫‪2Cl2 ( g )  HgO(s) ‬‬
‫‪ HgCl2 (s)  Cl2O‬‬
‫خواص فزیکی و کی میاوی اکسایدهای برومین به درستی تشخیص نگردیده و طریقه استحاصل آنها ساده‬
‫را از حرارت دادن ‪ HIO3‬قرار ذیل بدست میآورند ‪.‬‬ ‫‪I 2O5‬‬ ‫است ‪ ،‬اکساید آیودین‬
‫فعالیت کیمیاوی هلوجن ها به طرف پایین ( از فلقورین بقه طقرف آیقودین ) در جقدول دروره یقی کقم‬
‫میگردد ‪ .‬یا به عباره دیگر فلورین میتواند تا هلوجن های دیگر را از نمک ها بی جا نمایند ‪ .‬بقه همقین‬
‫عنصقر تحتقانی هلقوجن‬ ‫ترتیب هر عنصر هلوجن عناصر تحتقانی خقویش را بیجقا سقاخته و بقر عکق‬
‫نمیتواند تا عنصر فوقانی گرو مربوط را تعویض نمایند ‪.‬‬
‫‪2 NaCl ‬‬ ‫‪Cl2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪3F2  2 NaBr  ‬‬
‫‪ 6 NaF‬‬ ‫‪ Br2 ‬‬
‫‪2 NaI ‬‬ ‫‪I ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫‪Cl2 2 NaF ‬‬ ‫تعامل نمیکند‬
‫کلورین‪ :‬کلورین در حالت اتاق به حالت گاز بوده و دارای رنگ سبز مایل به زرد میباشد ‪ ،‬بنابر داشتن‬
‫فعالیت کیمیاوی زیادتر به شکل خالص یافت نمیشود‪ .‬کلورین درسال ‪ 1774‬توسط شیلی کیمیادان‬
‫تغیر میکند‪.‬‬ ‫‪ 1‬الی ‪7‬‬ ‫سوییدنی کشف شده است ‪ ،‬نمبراکسیدیشین آن در مرکبات از‬
‫در جدول ذیل نمبرهای اکسیدیشن و مرکبات عنصر کلورین ‪:‬‬

‫مرکبات‬ ‫نمبر اکسیدیشن‬ ‫شماره‬
‫‪HClO4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪6Cl2O6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪HClO3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ClO2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪HClO2 , KClO2 , Cl2O3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪HClO , NaClO , Cl2O‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪Cl2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪HCl , NaCl , CaCl2 , MgCl2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬
‫ایروتو های طبیعی آن عبارت است از )‪ 35 (Cl ,75.35%‬و )‪ 37 (Cl , 24.47%‬بوده و ایزوتو های‬
‫مصنوعی و رادیواکتیف آن ‪ 33 Cl , 34Cl , 36Cl , 38Cl , 39Cl‬نیز استحصال گردیده است ‪.‬‬
‫خواص کیمیاوی کلورین ‪ :‬کلورین در موجودیت نور با هلوجن تعامل نموده گاز هایدروجن کلوراید را‬
‫‪H 2 ( g )  Cl2 ( g ‬‬
‫‪) 2HCl‬‬ ‫تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫اگر پورد انتیمونی باالی گاز کلورین انداخته شود فورا آتش افروخته شده ‪ ،‬کلورین های سه والنسه و‬
‫چهار والنسه انتیمونی ) ‪ (SbCl4 , SbCl3‬حاصل میگردد ‪.‬‬
‫)‪2Sb (s)  3Cl2 ( g  2SbCl3 (s‬‬
‫کلورین با فلزات نجیبه نیز تعامل نموده ‪ ،‬آنها را اکسیدی مینمایند ‪ .‬به طور مثال ‪:‬‬
‫‪2 Au (S )  3Cl2 ‬‬
‫‪ 2 AuCl3‬‬
‫کلورین با کاربن مونواکساید تعامل نموده در نتیجه گاز زهری فوسیجن را میسازد ‪.‬‬
‫) ‪CO ( g )  Cl2 ( g )  COCl2 ( g‬‬
‫یاد میشود ‪ .‬که فلزات‬ ‫سلطانی ) ‪(3HCl  HNO3‬‬ ‫سه حجم آن با یک حجم تیزاب شوره به نام تیزاب‬
‫نجیبه را میتوانند در خود حل نمایند ‪.‬‬
‫عناصر گروپ ششم اصلی‪ :‬عناصر گر ششم اصلی را به نام عناصر تشکیل کننده سنگهای معدنی‬
‫)‪ (Chalcogens‬یاد میکنند و عبارت است از ‪ . O , S , Se , Te , Po‬سلینیم اکساید های تیزابی ‪ ،‬تیلوریم‬
‫اکساید امفوتیر و پلونیم اکساید بسیار ضعیف قلوی دارد‪ .‬مرکب سلینیم خواص زهری دارد ‪ ،‬کرویات‬
‫سرخ دارای مرکب حیاتی است که هر مالیکول آن چهار اتوم ‪ Se‬دارا میباشد‪ .‬خاصیت استثنای این‬
‫گرو عناصر طوری است که با نماینده گرو خود (اکسیجن )تعامل نموده نمبر اکسیدیشن مثبت را‬
‫اختیار مینماید ‪ .‬خاصیت مشترک این عناصر در ساختمان الکترونی آن ) ‪ (nS 2e nP4e‬میباشد ‪.‬‬
‫اکسیجن‪ :‬اکسجن در گرو ششم و پریود دوم موقعیت داشته که دارای نمبر اتومی‪ 7‬و وزن اتقومی‪17‬‬
‫می باشد و شکل ساختمای الکترونی آن ‪ ،‬اکسیجن فراوان ترین عنصر در طبیعت بوده و به شکل مرکب‬
‫با اکثر عناصر موجود بوده ‪ ،‬تنها با گازات نادره زمین مرکبات را تشکیل کرده نمیتواند ‪ ،‬با کقاربن تعامقل‬
‫نموده میلیون ها مرکبات را میسازد ‪ ،‬اکسیجن به شکل مالیکولی یافت شده و ‪21%‬فیصد اتموسقفیر را‬
‫)‪(2‬‬ ‫تشکیل میدهد ‪ .‬این عنصر اکساید های عناصررا تشکیل میدهد و در اکسایدتها نمبقر اکسیدیشقن‬
‫رابه خود اختیار مینماید ‪ .‬در پر اکساید ها نمبر اکسیدیشن غیقر عقادی ار دارا میباشقد ‪ .‬اکسقیجن در‬
‫طبیعت بدو الوتروپی مالحظه که عبارت از اکسجن مالیکولی ) ‪ (O2‬و اوزون ) ‪ (O3‬میباشد ‪.‬‬
‫است ‪ .‬اکسیجن در‬ ‫)‪ ( 178O ,0.03%) ، ( 188O ,0.24%‬و )‪( 168O ,99.759%‬‬ ‫اکسیجن دارای سه ایزوتو ثابت‬
‫سال ‪ 1774‬توسط پرستلی شناخته شده و نام آنرا الوازیه عالم فرانسوی گذاشته است‪.‬‬
‫با نمبر اکسیدیشن زیر تولید مرکبات را مینمایند ‪.‬‬
‫مرکبات‬ ‫نمبر اکسیدیشن‬ ‫شماره‬

‫‪OF2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪O2 , O3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪KO2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪H 2O2 , Na2O2 , BaO2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪H 2O , NO3 , SO4 , PO4 ,‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪OH 1 , CO2 , CO32‬‬
‫خواص کیمیاوی اکسیجن ‪:‬‬
‫الف ‪ :‬تعام اکسیجن با فلزات ‪ :‬اکسیجن با تمامیفلزات تعامل نموده ‪ ،‬اکساید های فلزی مربوط را‬
‫تشکیل میدهد و با فلزات القلی پر اکساید ها را نیز تولید مینمایند ‪.‬‬
‫‪4 Na( s )  O2( g ) ‬‬
‫) ‪ 2 Na2O( S‬‬
‫‪2Ca( s )  3O2( g ) ‬‬
‫) ‪ 2CaO( S‬‬
‫‪4 Fe( s )  3O2( g ) ‬‬
‫) ‪ 2 Fe2O( S‬‬
‫ب ‪:‬تعام اکسیجن با غیر فلزات ‪:‬اکسیجن به استثنای ‪ Ar , He , Ne‬با غیر فلزات تعامل نموده اکساید‬
‫های عناصر مربوطه را تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫اکسیجن بافاسفورس و نایتروجن تعامل و اکساید های مختلف را تولید میکنند ‪.‬‬
‫) ‪4 P( s )  3O2( S )  2 P2O3( g‬‬
‫) ‪4 P( s )  5O2( S )  2 P2O5( g‬‬
‫) ‪N 2( g )  O2( S )  2 NO( g‬‬
‫استحصال اکسیجن ‪:‬اکسیجن از تقطیر تدریجی هوای مایع به دست میآورند ‪.‬‬
‫در البراوتوار اکسیجن را از تجزیه ‪ KClO3‬در موجودیت ‪ MnO2‬استحصال مینمایند ‪.‬‬
‫‪2HgO( g ) ‬‬
‫) ‪ 2Hg (l )  O2 ( g‬‬
‫استحصال از هایدروجن پر اکساید ‪ :‬اگر به هایدروجن پر اکساید حرارت داده شود به اکسیجن و آب‬
‫‪‬‬
‫‪2 H 2O2(l ) ‬‬
‫) ‪ 2 H 2(l ) O2( g‬‬
‫‪‬‬
‫تجزیه میگردد ‪.‬‬
‫‪H 2O2( aq )  AgO( s ) ‬‬
‫) ‪ 2 Ag( S )   H 2O(l )  O2( g‬‬
‫اوزون ‪:  O3 ‬‬
‫اوزون گاز آبی روش بوده و زیاد زهری میباشد و در نزدیکی ماشی های تولید برق و جای که الماسک واقع شده‬
‫باشد بوی تخریش کننده اوزون به مشام میرسد‪ .‬اوزون در سال ‪1787‬توسط وان موسم )‪ (Van Masum‬کشف‬
‫بلند تر از سطح زمین به ضخامت ‪ 15  24km‬واقع شده یک طبقه تصفیه‬ ‫‪50  100km‬‬ ‫شده در ازتفاع‬
‫شعاعات ماورای بنفش آفتاب را تشکیل نموده است‪.‬‬
‫تشعشعات ماورای بنفش ‪ ،‬اکسیجن مالیکولی را به اوزون تدیل مینمایند که برای ترکیب یقک مقول آن‬
‫انرژی به مصرف میرسد ‪.‬‬ ‫‪163.4Kj‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪ 2O3( g )  326.8Kj‬‬

‫‪3O2( g ) ‬‬
‫‪mol‬‬
‫ثبات اوزون نسبت به مالیکول اکسیجن کمتر است ‪ .‬زاویه روابط بین اتومها در مالیکول آن ‪ 117‬است ‪.‬‬
‫اوزون اکسیدی کننده قوی بعد از فلورین است ‪.‬‬
‫اوزون به آسانی تجزیه شده ‪،‬اکسیجن مالیکولی و اکسیجن اتومی(نوزاد ) را تولید مینمایند ‪.‬‬
‫‪O3( g ) O2( g )  O2( g )  O‬‬
‫از اوزون در تصفیه کردن آب آشامیدنی و پاک کردن هوای شفاخانه به شکل اسپری استفاده مینماید ‪،‬‬
‫تصفیه آب های فاضل آب ها و بیرنگ ساختن موم ها ‪ ،‬تیل و منسوجات توسط اوزون صورت میگیرد‪.‬‬
‫گروپ پنجم‪ :‬این گرو شامل عناصر نایتروجن ) ‪ ، ( N‬فاسفورس )‪ ، ( P‬ارسنیگ )‪ ، ( As‬انتیمونی‬
‫)‪ ، (Sb‬وبیسموت )‪ ( Bi‬و دارای پنج الکترون والنسی اند‪.‬‬
‫در حرارت اطاق نایتروجن گاز بی رنگ ‪ ،‬فاسفورس موم مانند ‪ ،‬ارسنیگ جامد فوالدی خاکی ‪ ،‬انتیمقونی‬
‫جامد سفید آبی و بیسموت جامد گالبی روشن با جقالی فلقزی بقوده کقه )‪ N  ,( P‬غیقر فلقز ات بقوده ‪،‬‬
‫)‪  As  ,(Sb‬شبیه فلز بوده و ‪  Bi ‬فلز میباشد‪.‬‬
‫پنجم اصلی ‪ ns 2e np3e‬بوده در مرکبات نمبر های‬ ‫ساختمان الکترونی قشر خارجی عناصر گر‬
‫اکسیدیشن ‪  5‬الی ‪  3‬را اختیار میکند‪.‬‬
‫نایتروجن ‪ :  N ‬نایتروجن عنصر اول گرو پنجم بوده و دارای سه رابطه اشتراکی ) ‪ ( N  N‬میباشد‬
‫لذا بنام گاز تنبل )‪ ( Azote‬یاد میگردد و نمبر اکسیدیشین آن در مرکبات از ‪  5‬الی ‪  3‬را اختیار‬
‫کتله بدن انسان را تشکیل داده است نایتروجن گاز‬ ‫)‪(35%‬‬ ‫هوای اتمسفیر و‬ ‫نایتروجن )‪(78%‬‬ ‫مینمایند‬
‫بی رنگ و بی بوی و بی ذایقه است‪.‬‬
‫)‪177 N (99.635%‬و )‪ 157 N (0.365%‬میباشد ‪ .‬نایتروجن در طبیعقت‬ ‫نایتروجن در طبیعت دارای دو ایزوتو‬
‫قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪CO2‬‬ ‫به شکل مالیکولی یافت شده و انرژی رابطوی آن ‪ 942KJ mol‬میباشد که بعد از‬
‫اکسایدهای نایتروجن ‪:‬‬

‫جدول ذیل بعضی از اکساید های نایتروجن باخواص و مشخصات آنها را ارایه میدارد ‪.‬‬
‫نوع اکساید‬ ‫‪N 2O5‬‬ ‫‪NO2‬‬ ‫‪N 2O3‬‬ ‫‪NO‬‬ ‫‪N 2O‬‬
‫نمبر اکسیدیشن‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫را دارا بوده ؛ اما نوع اکساید دیگری نیز‬ ‫‪5‬‬ ‫الی‬ ‫‪1‬‬ ‫در این اکساید ها‪ ،‬نیز نایتروجن نمبر اکسیدیشن‬
‫موجود است ‪ .‬که فورمول تجربی یا بسیط نوع ) ‪ ( NO3‬را دارا و مواد بسیار فعال است ‪ .‬فقط به واسطه‬
‫سپکتر موجودیت آنها مشخص میگردد ‪ .‬تمام اکساید های نایتروجن را میتوان از تجزیه حرارتی امونیم‬
‫‪NH 4 NO3 ‬‬
‫) ‪ N2O( g )  2H 2O( g‬‬ ‫نایتریت بدست آورد ‪.‬‬
‫این اکساید )‪ ( N2O‬گاز بیرنگ بوده و فعالیت کیمیاوی آن کم وزهری بودن آن نسبت به دیگر اکساید‬
‫های نایتروجن کم میباشد ‪.‬‬
‫را تولید‬ ‫رنگ ) ‪( NO2‬‬ ‫نایتروجن مونواکساید )‪ ( NO‬با اکسیجن به آسانی تعامل نموده و از قهو ه ای‬
‫مینمایند ‪.‬‬
‫‪2 NO  O2 ‬‬
‫‪ 2 NO2‬‬
‫استحصال نایتروجن ‪:‬‬

‫‪ .‬در البراتوار نایتروجن ار از تجزیه امونیم نایترایت به دست میاورند ‪.‬‬
‫) ‪NH 4 NO2( s )  2H 2O(l )  N2( g‬‬
‫‪ .‬از هایدروجن هم نایتروجن را استحصال مینمایند ‪.‬‬

‫‪N2 H 4  O2( s )  N2( g )  2H 2O(l ) ‬‬
‫استعمال نایتروجن ‪:‬در ساختن انواع کودهای کیمیاوی ومواد انفالقی ‪ TNT , Tri NitroTulven‬و‬
‫دینامیت استعمال میگردد ‪ .‬در ترکیب موادی که در بدن انرژی ‪ ،‬سهم عمده دارد ‪ .‬همچنان در ترکیب‬
‫(که مسئولیت انتقال خواص ارثی و ساختن پروتین در حجره را دارند)‬ ‫هستوی ‪ DNA‬و ‪RNA‬‬ ‫تیزاب های‬
‫‪ ،‬پروتینها و ویتامینها موجود اند ‪.‬‬
‫فاسفورس ‪ :‬فاسفورس نیز در گرو پنجم قرار دارد که در طبیعت به شکل منگ های معدنی ‪ ،‬چون‬
‫کلسیم فاسفیت ) ‪ (Ca3 ( PO4 )2‬و فلوروا پایت ) ‪ (Ca5 ( PO4 )3 F‬یافت میشود ‪ .‬فاسفورس عنصری را از‬
‫کلسیم فاسفیت در موجودیت ریگ ‪ SiO2‬و کوک ذغال به دست میآیند ‪.‬‬
‫) ‪2Ca3 ( PO4 )2( S )  10C( S )  6SiO2( s )  6CaSiO3( s )  10CO( g )  P4( S‬‬
‫زیاد فعال بوده در هوا شعله ور‬ ‫) ‪P4( S‬‬ ‫فاسفورس سه الوتروپی داشته که عبارت از فاسفورس سفید‬
‫میگردد ‪ .‬چون در آب حل نمیشود ‪ .‬ازین سبب انرا در آب نگهداری مینمایند ‪ .‬فاسفورس سیاه تحت‬
‫فشار زیاد از فاسفورس سفید و سرخ تهیه میشود ‪.‬‬
‫فاسفورس سفید را ار فلورواپایت در موجودبت ذغال و ریگ به دست میآورند ‪.‬‬

‫‪12Ca5 ( PO4 )3 F( S )  43SiO2( s )  90C( S )  P4( S )  20(3CaO  2SiO2 )  3SiF4‬‬
‫فاسفورس را در هوا میسوزاند تا ‪ P4O10‬تشکیل شود ‪.‬‬

‫‪P4  5O2  P4O10‬‬
‫بعدا آن را با آب یکجا نموده فاسفوریک اسید (اورتوفاسفوریک اسید )را میسازد ‪.‬‬
‫‪P4O10  6H 2O  4H3 PO4‬‬
‫عناصر گروپ چهارم ‪:‬عناصر شامل در این گرو عبارت است از کاربن ) ‪ ، (C‬سلیکان )‪، (Si‬جرمینیم‬
‫)‪ ، (Ge‬قلعی )‪ ، (Sn‬سرب )‪ ( Pb‬و عنصر ‪ 110‬میباشد ‪.‬‬
‫کاربن و سلیکان غیر فلز اند ‪ .‬جرمینیم شبیه فلز‪ .‬قلعی و سرب فلز اند در مرکبات اکسیدیشن نمبر های‬
‫را اختیار میکنند‪ .‬ساختمان خارجی الکترونی این گرو عناصر عبارت اند از ‪ nS 2e nP2e‬است‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫و‬ ‫‪2‬‬
‫بوده‬ ‫‪C‬‬ ‫کاربن ‪: Carbon‬کاربن عنصریست که در گرو چهارم و پریود دوم موقعیت داشته‪ ،‬سمبول آن‬
‫و نمبر اتمیآن ‪ ، 8‬وزن اتمیآن ‪ 12‬میباشد و دارای شکل ساختمان الکترونی ‪ 1S 2e 2S 2e 2P2e‬بوده و‬
‫شکل ساختمان الکترونی تحریک شده آن نیز ‪1S 2e 2S1e 2P3e‬میباشد ‪.‬‬
‫تعداد مرکبات کاربن زیاد و با اهمیت میباشد و بخش مهم کیمیاوی عضوی را تشکیل داده است ‪ .‬در‬
‫سال ‪ 1114‬م به تعداد ‪ 1244‬مرکب عضوی و تا سال ‪ 1221‬م اضافه از بیست میلیون مرکب عضوی‬
‫کشف گردیده است ‪ .‬کاربن به شکل آیون ‪ C 4‬نمیباشد ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪Al4C34‬‬ ‫در بعضی از مرکبات غیر عضوی کاربن را میتوان به شکل ‪ C 4‬مالحظه کرد ؛ بطور مثال‬
‫و غیره ‪. . . .‬‬ ‫‪BeC‬‬
‫به صورت عموم اتومهای کاربن رابطه کوالنسی را بر قرار نموده که اکثرا زنجیر های طویل و یا حلقه‬
‫های کوچک و بزرگ را تشکیل میدهند ؛ بین اتوم های کاربن رابطه یگانه ‪ ،‬دوگانه و سه گانه به مالحظه‬
‫مالحظه کرد ‪.‬‬ ‫میرسد ؛ حتا رابطه ‪ 1.5‬نیز مشاهده شده که آنرا میتوان در بنزین به حالت ریزونان‬
‫مرکبات غیر عضوی کاربن ‪ CO , CO2‬تیزاب کاربن ها و کاربونیت ها میباشند که به شکل منرالها در‬
‫ترکیب قشر زمین سهم دارد ‪ .‬اساس مرکبات عضوی و ‪ 18%‬کتله بدن انسان را کاربن تشکیل نموده‬
‫بر قرار‬ ‫‪C  C ‬‬ ‫است ‪ .‬انرژی کاربن – کاربن ‪ EC C  360 Kjoul mol‬است‪ .‬سلیکان و سلفر نیز به شکل‬
‫کرده میتواند که ناپایدار میباشد ‪ .‬و مرکبات آنها نسبت به مرکبات کاربن بی ثبات است ‪ .‬انرژی روابط‬
‫ذیال مالحظه میگردد ‪.‬‬ ‫‪X  X ‬‬ ‫این سه عنصر برای تشکیل زنجیر‬
‫‪(C  C )  360 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪( Si  Si )  176 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪( S  S )  213 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫شکل جدید الوتراپی کاربن در سال ‪ 1211‬م توسط گروه تحقی کننده انگلیسی تحت رهبری هنری‬
‫کروتو در سنگ های قدیمیکشف که در آن ‪ 60‬کاربن با هم یکجا مالیکول ‪ C60‬را تشکیل نموده و‬
‫این‬ ‫یاد شده است ‪ .‬به اثر کشف فولیرن‬ ‫شکل تو فوتبال یا تو ساکر را داشت ‪ ،‬به نام فولیرن‬
‫گرو دانشمندان جایزه نوبل سال ‪ 1228‬م را گرفتند‪.‬‬
‫‪1.11%‬‬ ‫کاربن طبیعی دارای دو ایزوتو بوده که فیصدی انتشار شان در طبیعت به ترتیب ‪ 98.89%‬و‬
‫‪14‬‬
‫نیز موجود است که در طبقات بلند اتموسفیر در نتیجه تعامل‬ ‫‪C‬‬
‫‪6‬‬ ‫است ؛ الکن در طبیعت ایزوتو‬
‫‪14‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪N  01n  11H  146 C‬‬ ‫هستوی ذیل تشکیل میگردد ‪.‬‬
‫‪ 1181 ،‬سال است و در نتیجه تشعشع ‪  ‬به نایتروجن مبدل میگردد ‪.‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪C‬‬
‫‪6‬‬ ‫نصف طول عمر‬
‫‪C  147 N  10e‬‬
‫‪14‬‬
‫‪6‬‬
‫کاربن مونواکساید )‪ :(CO‬گاز بی رنگ ‪ ،‬بی بو ‪ ،‬بی ذایقه و سخت زهری بقوده ‪ ،‬از انجقن مقوتر هقا ‪،‬‬
‫کباب پزی و احتراق زغال در منقل ها وسوختن نقا مکلمقل زغقال در نجقاری هقا تولیقد میگقردد ‪ .‬بقا‬
‫همیوگلوبین خون مرکب کاربواکسی هیموگلوبین را ساخته ‪ ،‬از انتقال اکسقیجن توسقط خقون بقه بقدن‬
‫جلوگیری میکند ‪ .‬لذا سبب خفگی و مرگ میگردد ‪.‬‬
‫موجود بوده ‪ ،‬ار‬ ‫‪0.04%‬‬ ‫کاربن دای اکساید ) ‪ : (CO2‬گاز بی رنگ ‪ ،‬بی بو ‪ ،‬بی ذایقه بوده و در هوا‬
‫سوختن مواد عضوی و ساختن چونه تولید میگردد ‪.‬‬
‫‪CH 4  2O2 ‬‬
‫‪ CO2  2 H 2O‬‬
‫‪CaCO3 ‬‬
‫‪1200 C‬‬
‫‪ CaO  CO2‬‬
‫از تاثیر تیزابها باالی کاربونیت ها نیز کاربن دای اکساید حاصل میگردد ‪.‬‬
‫‪CaCO3  2HCl ‬‬
‫‪1200 C‬‬
‫‪ CaCl  H 2O  CO2‬‬
‫کاربن دای اکساید جامد را یخ خشک یا به نام )‪ ( Drycle‬یاد میکند ‪ ،‬در آب به خوبی حل میشود و این‬
‫محلول را آب سودا مینامند ‪.‬‬
‫کاربن دای اکساید خاصیت تیزابی داشته باآب تعامل نموده ‪ ،‬کاربونیک اسید را تولید میسازد ‪.‬‬
‫‪CO2( g )  H 2O(l ) ‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪ H 2CO3( aq‬‬
‫کاربن دای اکساید با آب در عملیه فوتوسنتیز گلوگوز را تشکیل میدهد‪.‬‬

‫‪CO2( g )  H 2O2(l ) ‬‬
‫‪Litgh‬‬
‫‪ C6 H12O6  6O2‬‬
‫سواالت فصل نهم‬

‫‪ .1‬غیر فلزات در کدام قسمت جدول دورانی قرار دارد ؟‬
‫‪)2‬به طرف راست جدول‪)3‬در قسمت پایی جدول ‪)2‬بطرف چپ جدول‬ ‫‪)1‬وسط جدول‬
‫‪ .2‬غیر فلزات چند فیصد جدول دوره ای را تشکیل میدهد ؟‬
‫‪)2‬یک فیصد‬ ‫‪ 51)3‬فیصد‬ ‫‪ 21)2‬فیصد‬ ‫‪ 11)1‬فیصد‬
‫‪ .3‬کدام یکی از عناصر ذیل از جمله عناصر غیر فلزی است ؟‬
‫‪)2‬سلفر و فاسفورس‬ ‫‪)2‬سلیکان و جرمانی و بیسموت ‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬بورون ‪ ،‬کارب‬
‫‪ .2‬کدام یکی از گروپ های ذیل تماما غیر فلزات میباشد ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪)3‬گروپ شش‬ ‫‪)2‬گروپ هفت اصلی‬ ‫‪)1‬گروپ هشت اصلی‬
‫‪ .5‬اکساید های غیر فلزات کدام یکی از خواص های ذیل را دارد ؟‬
‫‪)2‬خاصیت نمکی‬ ‫‪)3‬خاصیت امفوتریک‬ ‫‪)2‬خاصیت قلوی‬ ‫‪)1‬خاصیت تیزابی‬
‫‪ .6‬گاز نایتروج از لحاظ فیصدی در ترکیب اتموسفیر چند فیصد ذیل را تشکیل میدهد‪:‬‬
‫‪78% )2‬‬ ‫‪88% )3‬‬ ‫‪58% )2‬‬ ‫‪68% )1‬‬
‫‪ .7‬گروپ هفت اصلی به کدام نام های ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬فامیل نایترونج‬ ‫‪)3‬فامیل کارب‬ ‫‪)2‬هلوج‬ ‫‪)1‬کلکوج‬
‫‪ .8‬عناصر که خواص مضاعف دارد به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬عناصر شبه فلز‬ ‫‪ )2‬عناصر غیر فلزی‬ ‫‪)1‬عناصر فلزی‬
‫‪ .9‬کدام یکی از عناصر ذیل الکترونگاتیف تری عنصر در طبیعت میباشد ؟‬
‫‪ )2‬فلوری‬ ‫‪ )3‬آیودی‬ ‫‪ )2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری‬
‫‪ .11‬نمبر اکسیدیش کدام یکی از عناصر صرف منفی میباشد ؟‬
‫‪ )2‬فلوری‬ ‫‪ )3‬آیودی‬ ‫‪ )2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری‬
‫‪ .11‬هلوج ها به کدام معنی میباشد؟‬

‫‪ )2‬اکساید ساز‬ ‫‪ )3‬معدن ساز‬ ‫‪ )2‬نمک‬ ‫‪ )1‬نمک ساز‬
‫‪ .12‬اشکال مختلف یک عنصر به کدام نام یاد میشود؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪ )3‬هالوتروپی‬ ‫‪ )2‬ایزوتروپی‬ ‫‪ )1‬الوتروپی‬
‫‪ .13‬الماس یکی از الوتروپی های عنصر ذیل است؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪ )3‬فاسفورس‬ ‫‪ )2‬الومینی‬ ‫‪ )1‬کارب‬
‫عنصر فلوری ‪:‬‬ ‫‪BaCl2  F2  BaF2  Cl2‬‬ ‫‪ .12‬درای تعامل‬
‫‪ )2‬اوکسیدی میشود‬ ‫‪ )1‬ارجاع میشود‬
‫‪ )2‬نه ارجاع میشود و نه اوکسیدی میشود‬ ‫‪ )3‬ه ارجاع میشود و ه اوکسیدی میشود‬
‫‪ .15‬فاسفورس دارای چند الوتروپ اند؟‬
‫‪ )2‬چهار‬ ‫‪ )3‬سه‬ ‫‪ )2‬دو‬ ‫‪ )1‬یک‬
‫‪ .16‬کدام یک عنصر ذیل مربوط به ‪ V 1‬اصلی است ؟‬
‫‪Ar )2‬‬ ‫‪K )3‬‬ ‫‪Te )2‬‬ ‫‪As )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪P4 s   5O2 g  ‬‬ ‫‪ .17‬محصول تعامل‬

‫‪P4O10 g ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪P2O3 g ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪PO4 g ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪P2O5 g ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .18‬با افزایش نمبر اتومیعناصر گروپ هفت اصلی خاصیت اکسیدیش شان ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬ک میگردد‬ ‫‪)1‬زیاد میگردد‬
‫‪ .19‬کدام یکی از عناصر ذیل به حالت گاز یافت میباشد ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬آیودی‬ ‫‪ )2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری ‪ ،‬فلوری‬
‫‪ .21‬تیزاب سلطانی عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )1‬سه حج تیزاب غلیظ شوره و یک حج تیزاب غلیظ نمک‬
‫‪ )2‬سه حج تیزاب غلیظ نمک و یک حج تیزاب غلیظ شوره‬
‫‪ )3‬دو حج تیزاب غلیظ نمک و یک حج تیزاب غلیظ شوره‬
‫‪ )2‬دو حج تیزاب غلیظ نمک و سه حج تیزاب غلیظ شوره‬
‫‪ .21‬کدام یک عنصر ذیل در جدول دورانی عناصر در گروپ ‪ VA‬است؟‬
‫‪ )2‬لبیدی‬ ‫‪ )3‬سلفر‬ ‫‪ )2‬روبیدی‬ ‫‪ )1‬ارسینیک‬
‫‪ .22‬فورمول کیمیاوی گاز فوسیج عبارت است از ؟‬
‫‪HCl )2‬‬ ‫‪NH 4Cl )3‬‬ ‫‪COCl2 )2‬‬ ‫‪CCl4 )1‬‬
‫‪ .23‬کدام یکی از عناصر ذیل به حالت مایع یافت میباشد ؟‬

‫‪ )2‬فلوری‬ ‫‪ )3‬آیودی‬ ‫‪ )2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری ‪،‬‬
‫‪ .22‬کدام یکی از عناصر ذیل به حالت جامد یافت میباشد ؟‬
‫‪ )2‬فلوری‬ ‫‪ )3‬آیودی‬ ‫‪ )2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری ‪،‬‬
‫‪ .25‬کدام یکی از اکساید های ذیل به حالت جامد یافت میشود ؟‬
‫‪Cl2O )2‬‬ ‫‪Cl2O5 )3‬‬ ‫‪F2O2 )2‬‬ ‫‪I 2O5 )1‬‬
‫‪ .26‬با ربات تری اکساید عناصر گروپ هفت کدام یکی از مرکبات ذیل میباشد ؟‬
‫‪Cl2O )2‬‬ ‫‪Cl2O5 )3‬‬ ‫‪F2O2 )2‬‬ ‫‪F2O )1‬‬
‫‪ .27‬کدام یکی از اکساید های عناصر گروپ هفت اصلی ناپایدار میباشد ؟‬
‫‪Cl2O )2‬‬ ‫‪Cl2O5 )3‬‬ ‫‪F2O2 )2‬‬ ‫‪F2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .28‬اکساید آیودی با ترکیب کیمیاوی ) ‪ ( I 2O5‬از حرارت دادن کدام مرکب ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪HIO3 )2‬‬ ‫‪HIO )3‬‬ ‫‪HO3 )2‬‬ ‫‪HI‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .29‬فعالیت کیمیای عناصر گروپ هفت اصلی از باال به طرف پایی در جدول دوره ای ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬تغیر نمینماید‬ ‫‪ )2‬ک میگردد‬ ‫‪)1‬زیاد میگردد‬
‫‪2 NaCl ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪3F2  2 NaBr  ‬‬
‫‪2 NaI ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪6NaF  I 2 )3‬‬ ‫‪6NaF  Br2 )2‬‬ ‫‪6NaF  Cl2 )1‬‬
‫‪ .31‬محصول ای تعامل ? ‪‬‬

‫‪ Cl2  2 NaF ‬عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬تعامل نمیکند‬ ‫‪6NaF  I 2 )3‬‬ ‫‪6NaF  Br2 )2‬‬ ‫‪6NaF  Cl2 )1‬‬
‫‪ - .32‬گروپ هفت اصلی جدول دورانی عناصر از کدام عنصر آغاز و به کدام عنصر خت میشود؟‬
‫‪ )2‬از فلوری تا برومی‬ ‫‪ )3‬از فلوری تا استاتی‬ ‫‪ )2‬از فلوری تا آیودی‬ ‫‪ )1‬هیچکدام‬
‫‪ .33‬نمبر اکسیدیش کلوری در کدام مرکبات ذیل ‪ +1‬است؟‬
‫‪NaClO‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Cl2O )3‬‬ ‫‪HClO‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬همه‬
‫‪ .32‬کلوری کدام یکی از خصوصیت های ذیل ار دارد یافت میشود ؟‬
‫‪)1‬به حالت گاز ‪)2‬رنگ سبز مایل به زرد ‪)3‬به شکل خالص یافت نمیشود ‪)2‬همه‬
‫‪ -.35‬کدام یکی از عناصر ذیل مربوط به گروپ ‪ VII‬اصلی جدول دورانی عناصر است؟‬
‫‪At )2‬‬ ‫‪P )3‬‬ ‫‪Ca )2‬‬ ‫‪Xe )1‬‬
‫‪ .36‬کلوری در سال ‪ 1772‬توسط کی کشف شد ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬پرستلی عال انگیلسی ‪)2‬شیلی عال سویدنی ‪)3‬الوازیه عال فرانسوی‬
‫‪ .37‬نمبر اکسیدیش کلوری در مرکبات چند است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ 3-)3‬الی ‪+5‬‬ ‫‪ 1-)2‬الی ‪+7‬‬ ‫‪ 1-)1‬الی ‪5+‬‬
‫‪ .38‬ایزوتوپ طبیعی کلوری عبارت است از ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪Cl ,‬‬
‫‪17‬‬
‫‪37‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl )3‬‬ ‫‪33‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl ,‬‬ ‫‪34‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl )2‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪17 Cl )1‬‬
‫‪Cl , 37.‬‬
‫‪ .39‬ایزوتوپ مصنوعی کلوری عبارت است از ؟‬

‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪Cl ,‬‬
‫‪17‬‬
‫‪37‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl )3‬‬ ‫‪33‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl ,‬‬ ‫‪34‬‬
‫‪17‬‬‫‪Cl )2‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪17 Cl )1‬‬
‫‪Cl , 37.‬‬
‫است ؟‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ .21‬نمبر اکسیدیش کلوری در کدام مرکب‬

‫‪Cl2O6‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪HClO2 )3‬‬ ‫‪HClO3 )2‬‬ ‫‪HClO4 )1‬‬
‫است ؟‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ .21‬نمبر اکسیدیش کلوری در کدام مرکب‬

‫‪HClO3 )2‬‬ ‫‪HClO2 )3‬‬ ‫‪ClO2 )2‬‬ ‫‪HClO4 )1‬‬
‫‪ .22‬کدام یکی از گروپ های ذیل تشکیل دهنده سنگ های معدنی بوده وبنام )‪ (Chalcogens‬یاد مینماید ؟‬
‫‪)2‬گروپ پنج‬ ‫‪)3‬گروپ هشت‬ ‫‪)2‬گروپ شش‬ ‫‪)1‬گروپ هفت‬
‫‪ .23‬کدام یکی از عناصر ذیل در گروپ شش جدول دورانی عناصر قرار دارد ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪O , S , Se )3‬‬ ‫‪Te , Po )2‬‬ ‫‪C, P Li K )1‬‬
‫‪ .22‬کدام یکی از عناصر ذیل غیر فلز اند ؟‬

‫‪Al )2‬‬ ‫‪O , S , Se )3‬‬ ‫‪Te , Po )2‬‬ ‫‪C, P Li K )1‬‬
‫‪ .25‬کدام یکی از عناصر ذیل شبیه فلز است ؟‬

‫‪Al )2‬‬ ‫‪O , S , Se )3‬‬ ‫‪Te , Po )2‬‬ ‫‪C, P Li K )1‬‬
‫‪ .26‬سلینی )‪ (Se‬کدام نوع اکساید را دارد ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬تیزابی‬ ‫‪)2‬امفوتیر‬ ‫‪)1‬قلوی‬
‫‪ .27‬تیلوری کدام نوع تیزاب را دارد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬تیزابی‬ ‫‪)2‬امفوتیر‬ ‫‪)1‬قلوی‬
‫‪ .28‬پلونی کدام نوع اکساید را دارد ؟‬
‫‪)3‬اکساید ضعیف امفوتیر ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬اکساید بسیارقوی تیزابی ‪)2‬اکساید بسیار ضعیف قلوی‬
‫‪ .29‬هزارها مرکب سلینی خواص زهری دارد کرویات سرخ خون حاوی مرکب حیاتی است که هر مالیکول آن‬
‫‪ .51‬چند اتوم سلینی )‪ (Se‬را دارا میباشد؟‬
‫‪)2‬ده اتوم‬ ‫‪)3‬سه اتوم‬ ‫‪)2‬چهار اتوم‬ ‫‪)1‬یک اتوم‬
‫‪ .51‬فورمول ساختمان الکترونی عناصر گروپ شش عبارت است از ؟‬

‫‪ns 2 np 6 )2‬‬ ‫‪ns 2 np5 )3‬‬ ‫‪ns 2 np 4 )2‬‬ ‫‪ns 2 np3 )1‬‬
‫‪ .52‬چند فیصد اتموسفیر را اکسیج تشکیل میدهد ؟‬

‫‪21% )2‬‬ ‫‪25% )3‬‬ ‫‪50% )2‬‬ ‫‪30% )1‬‬
‫‪ .53‬چند فیصد زمی را اکسیج تشکیل میدهد ؟‬

‫‪21% )2‬‬ ‫‪45.5% )3‬‬ ‫‪50% )2‬‬ ‫‪29.5% )1‬‬
‫‪ .52‬چند فیصد کتله بدن انسان را اکسیج تشکیل میدهد ؟‬

‫‪78% )2‬‬ ‫‪45.5% )3‬‬ ‫‪65% )2‬‬ ‫‪29.5% )1‬‬
‫‪ .55‬اکسیج با کدام یکی از عناصر ذیل تعامل نمیکند ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬آرگون‬ ‫‪)2‬نیون‬ ‫‪)1‬هلی‬
‫‪ .56‬نمبر اکسیدیش اکسیج در پر اکساید ها چند است ؟‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪0 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫چند است ؟‬ ‫‪O2‬‬ ‫‪ .57‬نمبر اکسیدیش اکسیج در ای مالیکول‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪0 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫چند است ؟‬ ‫پر اکساید ) ‪( Na2O2‬‬ ‫‪ .58‬نمبر اکسیدیش اکسیج در سودی‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪0 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪ .59‬ایزوتوپ های اکسیج عبارتند از ؟‬

‫‪19‬‬
‫‪O )2‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪O )3‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪O ,17 O )2‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪O )1‬‬
‫‪ .61‬اکسیج در طبیعت به چند شکل الوتروپی یافت میشود؟‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .61‬اکسیج دارای چند ایزوتوپ میباشد ؟‬
‫‪)2‬یک‬ ‫‪)3‬چهار‬ ‫‪)2‬سه‬ ‫‪)1‬دو‬
‫‪ .62‬اکسیج در کدام سال و توسط کی شناخته شد ؟‬
‫‪ 1611)2‬مندلیفروسی ‪ 1772)3‬پرستلی انگلیسی ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ 1791)1‬دوبرینر‬
‫‪ .63‬نام اکسیج کدام یکی از دانشمندان ذیل گذاشت ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬الوازیه فرانسوی‬ ‫‪)2‬مندلیف روسی‬ ‫‪)1‬پرستلی انگلیسی‬
‫‪ .62‬اوزون در سال ‪ 1787‬م توسط کدام یکی از دانشمندان ذیل کشف گردید ؟‬
‫‪ )2‬شیلی‬ ‫‪)3‬الوازیه‬ ‫‪ )2‬پرستلی‬ ‫‪ )1‬وان موس‬
‫‪ .65‬اوزون در کدام ارتفاع بلند تر از سطح زمی قرار دارد ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ 211 – 111 )3‬کیلومتر‬ ‫‪ 111-51)2‬کیلومتر‬ ‫‪ 22 – 15)1‬کیلومتر‬
‫‪ .66‬ضخامت طبقه اوزون عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪ 211 – 111 )3‬کیلومتر‬ ‫‪ 111-51)2‬کیلومتر‬ ‫‪ 22 – 15)1‬کیلومتر‬
‫‪ .67‬اوزون دارای کدام یکی از خصوصیات ذیل میباشد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬به شکل سه اتومی‬ ‫‪)1‬گاز آبی روش است ‪)2‬زیاد زهری است‬
‫‪ .68‬اوزون دارای یکی از وظایف ذیل را به عهده دارد‬
‫‪)1‬کنترول میزان باران ‪)2‬تصفیه شعاعاعت ماواری بنفش ‪)3‬تصفیه آفتاب ‪)2‬همه‬
‫‪ .69‬اوزون باالی یکی از طبقات ذیل قرار دارد ؟‬
‫‪)2‬اگزوسفیر‬ ‫‪)3‬میتوسفیر‬ ‫‪)2‬میزوسفیر‬ ‫‪)1‬استراتوسفیر‬
‫‪ .71‬اوزون اکسیدی کننده قوی بعد از کدام عنصر است ؟‬
‫‪)2‬آیودی‬ ‫‪)3‬فلوری‬ ‫‪)2‬برومی‬ ‫‪)1‬کلوری‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪2 NH3  3O3 ‬‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪NH 4 NO3  3O )3‬‬ ‫‪NH 4  3O2 )2‬‬ ‫‪NH 4 NO3  3O2 )1‬‬
‫‪ .72‬فیصدی مالیکول نایتروج در محیط عبارت است از‪:‬‬

‫‪78%‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪21% )3‬‬ ‫‪51% )2‬‬ ‫‪21% )1‬‬
‫‪ .73‬ساالنه چی مقدار سلفر به میتود فرسچ استخراج میکند ؟‬
‫‪ 111 )2‬میلوی ت‬ ‫‪ 15)3‬میلیون ت‬ ‫‪ 21)2‬میلیون ت‬ ‫‪ 11)1‬میلیون ت‬
‫‪ .72‬کدام یکی از عناصر ذیل در گروپ ‪ VA‬قرار دارد ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪N , P , As )3‬‬ ‫‪Sb , Bi‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪C , O , S )1‬‬
‫‪ .75‬در حرارت اطاق نایتروج به کدام یکی از حالت های ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪)2‬گاز بی ذایقه ‪)3‬گاز دارای بوی تخریش کننده ‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪)1‬گاز بی رنگ‬
‫‪ .76‬فاسفورس به کدام یکی از حالت های ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪1 )2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬جامد ‪،‬سفید‬ ‫‪)2‬سرخ و سیاه‬ ‫‪)1‬موم مانند‪ ،‬سفید‬
‫‪ .77‬آرسنیک به کدام حالت ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬شبیه فلز‬ ‫‪ )1‬جامد فوالدی خاکی ‪)2‬گاز آبی روش‬
‫‪ .78‬انتیمونی به کدام حالت ذیل یافت میشود ؟‬
‫‪)2‬جامد سفید آبی‬ ‫‪)3‬شبیه فلز‬ ‫‪ )1‬جامد فوالدی خاکی ‪)2‬گاز آبی روش‬
‫‪ .79‬بیسموت به کدام حالت ذیل یافت میشود ؟‬

‫‪)2‬جامد سفید آبی‬ ‫‪)3‬جامد گالبی روش باجالی فلزی‬ ‫‪ )1‬جامد فوالدی خاکی ‪)2‬گاز آبی روش‬
‫‪ .81‬کدام یکی از عناصر ذیل غیر فلز است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪N , P )3‬‬ ‫‪B , K )2‬‬ ‫‪Sb , Bi‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .81‬کدام یکی از عناصر ذیل شبیه فلز است ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪N , P )3‬‬ ‫‪B , K )2‬‬ ‫‪Sb , As )1‬‬
‫‪ .82‬ساختمان الکترونی قشر خارجی عناصر گروپ پنج عبارت است از ؟‬

‫‪ns 2e )2‬‬ ‫‪nS 2e nP3e )3‬‬ ‫‪nS 2e nP4e )2‬‬ ‫‪nS 2e nP2e )1‬‬
‫‪ .83‬نمبر اکسیدیش عناصر گروپ پنج عبارت است از ؟‬

‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪+1)3‬الی ‪5+‬‬ ‫‪+3)2‬الی ‪-5‬‬ ‫‪ +5)1‬الی ‪-3‬‬
‫‪ - .82‬ترکیب اوزون برای عنصر اکسیج ‪:‬‬
‫‪ )2‬ایزوبار است‬ ‫‪ )3‬ایزوتوب است‬ ‫‪ )2‬آیون است‬ ‫‪ )1‬الوتروبی است‬
‫‪ .85‬اولی عنصر عناصر گروپ پنج کدام یکی از عناصر ذیل است ؟‬
‫‪N‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Sb )3‬‬ ‫‪Bi )2‬‬ ‫‪As )1‬‬
‫‪ .86‬درمالیکول نایتروج بی اتوم نایتروج با نایتروج رابطه اشتراکی چند گانه موجود است ؟‬
‫‪)2‬چهارگانه‬ ‫‪)2‬سه گانه‬ ‫‪)2‬یگانه‬ ‫‪)1‬دوگانه‬
‫‪ .87‬گاز نایترون به کدام یکی از نامهای ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3‬و‪2‬‬ ‫‪Azote )2‬‬ ‫‪)1‬گاز تنبل‬
‫‪ .88‬نایتروج در طبیعت دارای چند ایزوتوپ میباشد ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬دوایزوتوپ‬ ‫‪)2‬چهار ایزوتوپ‬ ‫‪)1‬یک ایزوتوپ‬
‫‪ .89‬چند فیصد هوای اتموسفیر را نایتروج تشکیل میدهد ؟‬
‫‪79% )2‬‬ ‫‪78% )3‬‬ ‫‪60% )2‬‬ ‫‪21% )1‬‬
‫‪ .91‬چند فیصد کتله بدن انسان را نایتروج تشکیل داده است ؟‬

‫‪35% )2‬‬ ‫‪78% )3‬‬ ‫‪60% )2‬‬ ‫‪21% )1‬‬
‫‪ .91‬نایتروج در طبیعت به کدام شکل یافت میشود ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬جامد‬ ‫‪)2‬مالیکولی‬ ‫‪)1‬اتومی‬
‫‪ .92‬موارد استعمال نایتروج عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬در ترکیب مواد کیمیاوی که در بدن انرری تولید مینماید‬ ‫‪)1‬در ساخت موارد انفجاری‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬در ترکیب تیزاب های هستوی‬
‫‪ .93‬مقدار انرری رابطوی نایتروج چند است ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪420 Kj‬‬ ‫‪242 Kj‬‬ ‫‪360 Kj‬‬
‫‪mol )3‬‬ ‫‪mol )2‬‬ ‫‪mol‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .92‬تمام اکسایدی های نایتروج را از حرارت دادن کدام مرکب میتوان بدست آورد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬آمونی سلفیت‬ ‫‪)2‬آمونی نایتریت‬ ‫‪ )1‬آمونی فاسفیت‬
‫‪ .95‬فورمول تیزاب شوره یا نایتریک اسید عبارت است از ؟‬
‫‪HNO3 )2‬‬ ‫‪HNO2 )3‬‬ ‫‪HNO )2‬‬ ‫‪H 2 SO4 )1‬‬
‫‪ .96‬کثافت کتلوی نایتریک اسید عبارت است از ؟‬

‫‪1.98 g cm3 )2‬‬ ‫‪1.48 g cm3 )3‬‬ ‫‪0.48 g cm3 )2‬‬ ‫‪1.42 g cm3 )1‬‬
‫‪ .97‬کدام یکی از عناصر ذیل شامل گروپ چهارم اصلی میشود ؟‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ge , Sn )3‬‬ ‫‪Pb )2‬‬ ‫‪C , Si‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .98‬کدام یکی از عناصر ذیل غیر فلز است‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ge , Sn )3‬‬ ‫‪Pb )2‬‬ ‫‪C , Si‬‬ ‫‪) )1‬‬
‫‪ .99‬کدام یکی از فلزات ذیل شبیه فلز اند ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ge )3‬‬ ‫‪Pb )2‬‬ ‫‪C , Si‬‬ ‫‪) )1‬‬
‫‪ .111‬کدام یکی از عناصر ذیل از جمله فلزات اند ؟‬
‫‪ )2‬همه‬ ‫‪Ge , Sn )3‬‬ ‫‪Pb , Sn )2‬‬ ‫‪C , Si‬‬ ‫‪) )1‬‬
‫‪ .111‬فلزات گروپ شش در مرکبات کدام نمبر اکسیدیش را اختیار مینماید ؟‬
‫‪2,  5 )2‬‬ ‫‪2,  5 )3‬‬ ‫‪2,  4 )2‬‬ ‫‪4 ,  6 )1‬‬
‫‪ .112‬ساختمان قشر خارجی الکترونی عناصر گروپ چهارم عبارت است از ؟‬

‫‪ns 2e )2‬‬ ‫‪nS 2e nP6e )3‬‬ ‫‪nS 2e nP4e )2‬‬ ‫‪nS 2e nP2e )1‬‬
‫‪ .113‬کارب چند فیصد کتله بدن انسان را تشکیل نموده است ؟‬

‫‪20% )2‬‬ ‫‪40% )3‬‬ ‫‪18% )2‬‬ ‫‪10% )1‬‬
‫‪ .112‬انرری روابط کارب با کارب ) ‪ (C  C‬برای تشکیل زنجیر چی مقدار است ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪213 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)3‬‬ ‫‪176 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪360 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)1‬‬
‫‪ .115‬انرری روابط سلیکان با سلیکان )‪ (Si  Si‬برای تشکیل زنجیر چی مقدار است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪213 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)3‬‬ ‫‪176 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪360 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)1‬‬
‫‪ .116‬انرری روابط سلفر با سلفر ) ‪ (S  S‬برای تشکیل زنجیر چی مقدار است ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪213 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)3‬‬ ‫‪176 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪360 KJ‬‬
‫‪mol‬‬
‫‪)1‬‬
‫‪ .117‬کدام یکی از الوتروپی های کارب خیلی با ارزش است ؟‬

‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪ )2‬الماس‬ ‫‪)1‬گرافیت‬
‫‪ .118‬شکل جدید الوتروپی کارب توسط کدام گروه تحقیقی وتحت رهبری کدام عال کشف شد؟‬
‫‪ )1‬گروه تحقیق کننده های انگلیسی ها تحت رهبری کروتو‬
‫‪ )2‬گروه تحقیق کنندهای جاپانیها ها تحت رهبری سیکوهوما در سنگ های جدید‬
‫‪ )3‬گروه تحقیق کنندهای آلمانی ها تحت رهبری گری مولر در سنگ های قدیمی‬
‫‪ )2‬گروه تحقیق کنندهای آمریکایها تحت رهبری آدام مسترانگ در سنگ فضای‬
‫‪ . 119‬کارب طبیعی دارای چند ایزوتوپ میاشد ؟‬
‫‪ )2‬یک ایزوتوپ‬ ‫‪ )3‬دو ایزوتوپ‬ ‫‪)1‬چهار ایزوتوپ ‪ )2‬سه ایزوتوپ‬
‫‪ -.111‬کارب مونو اکساید از سوختاندن کدام مواد ذیل بوجود میاید؟‬
‫‪ )2‬زغال‬ ‫‪ )3‬تمام جوابات درست است‬ ‫‪ )2‬تیل‬ ‫‪ )1‬بنزی‬
‫‪ .111‬کارب دای اکساید چند فیصد در هوا موجود است ؟‬
‫‪0.03% )2‬‬ ‫‪0.04% )3‬‬ ‫‪0.3% )2‬‬ ‫‪0.05% )1‬‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪CaCO3( S ) ‬‬

‫‪1200 C‬‬
‫تعامل ? ‪‬‬ ‫‪ .112‬محصول ای‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪CaO( S )  CO2( g ) )3‬‬ ‫‪CaO3( S )  CO2( g ) )2‬‬ ‫‪CaO2( S )  CO( g ) )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪CdCO3 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ . 113‬محصول تعامل‬
‫‪CdS  2O2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CdO2  CO3‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪CdO  CO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Cd  CO3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .112‬کارب دای اکساید جامد شده را به کدام یکی از نامهای ذیل یاد مینماید ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪2‬‬ ‫‪DryIce )2‬‬ ‫‪)1‬یخ خشک‬
‫‪ .115‬کارب دای اکساید دارای کدام یکی از خواص های ذیل میباشد ؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬امفوتریک‬ ‫‪ )2‬قلوی‬ ‫‪)1‬تیزابی‬
‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬ ‫گزینه‬ ‫شماره‬
‫‪3‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪109‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪116‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪86‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪117‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪87‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪118‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪119‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15‬‬
‫فصل دهم‬
‫شبه فـلزات‬
‫بعضی از عناصر کیمیاوی بنابر داشتن ساختمان الکترونی خاص شان نظربه شرایط دارای خواص‬
‫دوگانه )‪ ( Amphotric‬بوده طوری که در بعضی حالت و در حالت دیگر خواص غیر فلزی را از خقود نشقان‬
‫می دهند‪ .‬عناصریکه دارای خواص امفوتریک اند ‪ ،‬در وسط جقدول پریودیقک ققرار داشقته و دارای نمبقر‬
‫اکسیدیشن متحول اند ‪ ،‬در صورتیکه نمبر اکسیدیشن بلند مثبت را در ترکیبات خود اختیار نمایند ‪ ،‬در‬
‫حقیقت خاصیت غیر فلزی را از خود تبارز داده و ارجاع کننده میباشند ؛ مثال ‪ :‬عناصرص کقرومیم نقوع‬
‫عنصر شبه فلز بوده ‪ ،‬باداشتن نمبر اکسیدیشن ‪ 6‬در مرکبات خواص غیر فلز را از خود تبقارز داده ؛ در‬
‫حالیکه بانمبر اکسیدیشن ‪ 3‬در مرکبات خاصیت امفوتریک را از خود نشقان داده ‪ ،‬بقاالقلی هقای ققوی‬
‫خاصیت ارجاعی و باتیزاب های قوی خاصیت اکسیدی کننده گی را نشان میدهد ‪.‬‬
‫عناصر شبه فلز تمایل دارند تا مرکبات کووالنسی را بقادیگر عناصقر تشقکیل دهنقد و تولیقد کتیقون هقا‬
‫) ‪ (Mnn‬را کرده نمیتواند ‪.‬‬
‫بورون وسلیکان از جمله عناصر شبه فلقزات انقد ‪ ،‬در ایقن فصقل راجقع بقه خقواص ‪،‬سقاختمان و غیقر ه‬
‫مشخصاب آنها معلومات ارایه میگردد ‪.‬‬
‫عنصر بورون ‪ :‬بورون اولین عنصر گقرو ‪ III‬اسقت کقه خقواص عناصقر شقبه فلقزی را دارا میباشقد و‬
‫ساختمان الکترونی آن ‪ 1s 2e 2s 2e 2 p1e‬است‪.‬‬
‫اکسایدها و هایدروکساید بورون خاصیت تیزابی را دارا بوده و با هایدروجن مرکبات مختلف دو عنصری را‬
‫تشکیل میدهد ‪ .‬بورون )‪ (3 104%‬قشر زمین را تشکیل داده است‪ .‬سنگ های معدنی بورون عبقارت از‬
‫‪، Ca B O‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪ 5H 2 O ‬‬ ‫‪ Na B O‬و کولماتیقت‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪10H 2O ‬‬ ‫‪ ، Na B O‬بقورک‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ 4H 2O ‬‬ ‫بورات ها از قبیقل کرنالیقت‬
‫والکسیت )‪ (CaNaB5O9  4H 2O‬الست‬
‫مرکبات بورون ‪:‬‬
‫بورون به حرارت های بنلد (حدود ‪ ) 2000 C‬باالی اکثر فلزات تاثیر انداخته و بورو ناید ها را تشکیل‬
‫میدهد ‪،‬این اجسام بسیار سخت و با ثبات میباشد ‪ .‬مگنیزیم بوروناید ) ‪ (MgB2‬بر خالف بوروناید ها‬
‫هایدرولیز شده ‪ ،‬مرکبات مختلف هایدراید را تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫‪X‬‬ ‫و کرنالیت )‪ ( Na2 B4 )O7  XH 2O‬یاد میشود که در آنها‬ ‫‪Borax‬‬ ‫سنگ های معدنی بورون به نام‬
‫میتواند قمیت های ‪ 14‬و یا ‪ 7‬را داشته باشد ‪ .‬این سنگها در نواحی آتش فشان یافت میشوند ‪.‬‬
‫بورون را طوری استحصال مینمایند که سنگ های معدنی آن را به کمک تیزاب ها به اکساید بورون‬
‫تبدیل نموده و بعد از آن اکساید بورون را توسط مگنیزیم ارجاع میسازند ‪.‬‬
‫) ‪B2O3  3Mg (s)  2B(s)  3MgO(S‬‬
‫بورون دارای چند نوع الوتروپی بوده ‪ ،‬بعضی از الوتروپی آن دارای رنگ خاکستری جامد اند و نقطه ذوبان‬
‫آن بلند میباشد ‪ .‬وبعضی دیگر آن به شکل پودر قهوه ای تیره بوده که شبکه بلوری آن ‪ 12‬اتوم ساخته‬
‫شده است‪.‬‬
‫الیاف بورون را در مواد پالستیکی قرار میدهند که مقاومت آنرا حتی از فوالد بیشتر میسازد و به مراتب از‬
‫الومینیم سبک تر است و این مواد در ساختن بدنه های طیاره وسفینه های فضای استعمال میگردند ‪.‬‬
‫اکساید های عنصر بورون ‪:‬‬

‫چون بورون شبه فلز بوده ‪،‬اکساید ها و هایدروکساید آن خاصیت تیزابی را دارا میباشد‬
‫در تیزاب گوگرد به دست آورد ‪ .‬بوریک اسید‬ ‫بوریک اسید ‪ H 3 BO3‬را میتوان از انحاللیت سنگ بورک‬
‫مانع از پیشرفت شعله در مواد چوبی ؛ بطور مثال ‪:‬کاغذ ها میگردد ‪ .‬برای پائین امدن خطر آتش سوی‬
‫بوریک اسید در خمیره کاغذ و یا مواد عای حرارتی منازل استفاده میشود ‪ .‬اکساید های غیر‬ ‫‪5%‬‬ ‫از‬
‫فلزات را به نام تیزاب های بدون آب انهایدراید اسید یاد مینمایند ‪ .‬اگر اکساید های غیر فلزات‬
‫هایدریشن گردد ‪ ،‬تیزاب های مربوطه آنها حاصل میگردد ‪.‬‬
‫‪B2O3  3H 2O(l )  2H3 BO3‬‬
‫مرکبات مهم دیگر عنصر بورون ‪:‬‬
‫‪ . 1‬بورکارباید ‪ :‬اگر عنصر بور به حرارت با عنصر کاربن تعامل داده شود ‪ .‬بور کارباید ) ‪ ( B12C3‬حاصل‬
‫میشود ‪ .‬این مرکب اجسام سخت با درجه ذوبان بلند را تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫‪12B(S )  3C (S ) ‬‬
‫‪ B12C3‬‬
‫ساختمان فضائی بورکارباید مشابه ساختمان فضائی ‪ B12‬است ‪.‬‬
‫را با امونیا الی تبارز رنگ سفید حرارت دهیم ‪ ،‬مرکب ) ‪ ( BN‬بورون نایتراید حاصل میشود‪.‬‬ ‫‪B‬‬ ‫اگر عنصر‬
‫رنگ سفید را دارا بوده و عای برق میباشد ‪ .‬این جسم در اثر فشار زیاد‬ ‫‪BN‬‬ ‫که پودر سفید رنگ است ‪.‬‬
‫بلورهای مشابه به الماس مبدل شده که به نام )‪ ( Borazon‬یاد میگردد ‪.‬‬
‫‪ IV‬قرار دارد ‪.‬‬ ‫سلیکان ‪ :  Silican ‬عنصر سلیکان با عناصر دیگر ‪ Si , Ge , Sn , Pb‬یک جا در گرو‬
‫طوریکه قبال گفته شد ‪ ،‬عناصر اول هر گرو دارای خواص متفاوت از عناصر دیگر همان گرو است ‪.‬‬
‫کاربن که عنصر اول گرو ‪ IV‬اصلی است دارای خواص متفاوت از عناصر دیگر همین گرو است ؛ بطور‬
‫مثال ‪ :‬بین اتوم های کاربن رابطه دوگانه ) ‪ (C  C‬موجود بوده ‪ ،‬در حالیکه این نوع رابطه بین اتوم های‬
‫به مالحظه نمیرسد ‪.‬‬ ‫‪Si‬‬ ‫سلیکان‬
‫ساختمان الکترونی سلیکان در حالت عادی و تحریک قرا ذیل است ‪.‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪Si :1S 2e 2S 2e 2 P 6e 3S 2e 3P 2e‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪Si :1S 2e 2S 2e 2 P 6e 3S 1e 3P3e‬‬
‫قشر خارجی (والنسی ) عنصر ‪ 3S 2e 3P2e‬بوده و هر چهار الکترون روابط چهار گانه را که عین ارز‬
‫رابطوی را دارا اند ‪ .‬یا اتوم ها بر قرار میسازند ‪ .‬دوعنصر اول این گرو رابطه چهار گانه بر قرار نموده در‬
‫شان میل تشکیل رابطه را ندارند ؛ زیرا به‬ ‫‪S‬‬ ‫حالی که عناصر متباقی این گرو الکترونهای اوربیتال‬
‫هسته نزدیک اند ‪.‬‬
‫سلیکان عنصر شبه فلز بوده که رنگ سبز تیره مایل به آبی را دارا بوده این عنصر در سیاره ها زیاد یافت‬
‫شده و در طبیعت معموال به شکل اکساید ‪ SiO2‬یافت میگردد و یک ماده سخت و شکننده میباشد ‪.‬‬
‫این اکساید دارای در جه غلیان بلند و یک ماده مهم در صنعت سازی بوده ‪،‬سلیکان نیمه هادی برق‬
‫است ‪.‬‬
‫شیشه های معمولی (شیشه های کلکین هقا) از ذوب نمقوده سقلیکان بقا چونقه آب نارسقیده )‪ (CaO‬و‬
‫(ضد آتش) را طوری بدست میآورند کقه‬ ‫سودیم کاربونیت ) ‪ ( Na2CO3‬به دست میآید ‪ .‬شیشه پایرک‬
‫سلیکان را بابورون اکسی آر سیناید‪ ،‬الومینیم اکساید و سودیم اکسقاید یقک جقا سقاخته ‪ ،‬الیقاژ شیشقه‬
‫ساخته میشود‪.‬‬ ‫پایرک‬
‫همچنان از سلیکان در ساختن حجره آفتابی غرض استحصال انرژی آفتاب استفاده مینمایند ‪ .‬سلیکان‬
‫که برای این منضور به کار میرود باید ‪ 1ppm‬ناخالص در آن کمتر باشد ‪.‬‬
‫اکساید سلیکان ‪: SiO2‬‬
‫‪ SiO2‬به حرارت ‪ 1983 C‬مطل ذوب میگردد در موقع سرد شدن شکل بلوری نداشته و ماننقد شیشقه‬
‫امورف است ‪ ،‬نسبت استحکام رابطه اکسیجن و سلیکان در ‪ SiO2‬فعالیت کیمیاوی آن کمتر است و تنهقا‬
‫کلوریک اسید و گاز فلورین به حرارت بلند باالی آن تأثیر انداخته میتواند ‪ SiO2 .‬عای برق بوده ضریب‬
‫و اشعه ماروای بنفش به آسانی از آن عبور مینمایند ‪.‬‬ ‫‪X‬‬ ‫انبساط ان کم است ‪ ،‬اشعه‬
‫سلیکان دای اکساید به چندین شکل در طبیعت موجود بوده که به نام های سنگ آتش افقروز ‪ ،‬عقیق ‪،‬‬
‫پشم ‪ ،‬عقی رنگارنگ ‪ ،‬ریگ و کوارتز میباشد ‪.‬‬
‫خواص کیمیاوی ‪:‬‬
‫سلیکان دای اکساید در آب و یا اسیدها حل نمیگردد ‪ .‬سلیکان دای اکساید با هایدروجن فلوراید تعامل‬
‫نموده ‪ ،‬سلیکان تترا فلوراید و آب را تولید مینمایند ‪.‬‬
‫) ‪4HF ( g )  SiO2 (s)  2H 2O (l )  SiF4 ( g‬‬
‫هایدراید سلیکان ‪ :‬هایدراید سلکیان به نام سیالن )‪ (Silane‬یادشده که به هایدروکاربن ها مشابه‬

‫سیالن ها دارای فورمول عمومی ) ‪ (Sin H 2n2‬بوده که با فورمول هایقدروکاربن هقای مشقبوع ) ‪(Cn H 2n2‬‬
‫مشابهت دارد‪ .‬اما با این تفاوت که در هایدروکاربن های مشبوع ‪n‬میتواند هر قیمت را دارا باشد ؛ الکقن‬
‫در سیالن ها ‪ n‬از ‪ 8‬قیمت گرفته و ‪ Si6 H14‬را تشکیل کرده میتواند ؛ زیرا رابطه ‪ Si  Si‬ضعیف بقوده و‬
‫مرکبات بزرگ را تولید کرده نمیتواند و هم رابطه دوگانه وسه گانقه بقین اتقوم هقای ‪Si‬بقر ققرار شقده‬
‫نمیتواند ‪ .‬سیالن ها مواد بی رنگ بوده وفعال میباشد ‪ ، .‬در موجودیت هوا احتراق مینمایند ‪.‬‬
‫‪Si3 H8  5O2  SiO2  4H 2O‬‬
‫سواالت فصل دهم‬

‫‪ .1‬از عناصر کیمیاوی بنابر داشت ساختمان الکترونی خاص شان نظر به به شرایط دارای خواص دوگانه است به‬
‫کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬امورف‬ ‫‪Amorph )2‬‬ ‫‪Amphotric )1‬‬
‫‪ .2‬عناصر امفوتریک در کدام قسمت جدول دورانی موقعیت دارد ؟‬

‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)1‬در سمت راست جدول ‪)2‬در سمت چپ جدول ‪)3‬در وسط جدول‬
‫‪ .3‬عناصری امفوتریک دارای نمبری اکسیدیش ؟‬
‫‪)3‬مساوی به صفر است ‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)2‬متحول است‬ ‫‪)1‬رابت است‬
‫‪ .2‬در صورتیکه عناصر شبه فلز نمبراکسیدیش بلند مثبت را در ترکیبات به خود اختیار نماید دارای کدام‬
‫خصوصیات میباشد ؟‬
‫‪ )2‬ارجاع کننده میباشد‬ ‫‪)1‬خاصیت غیر فلزی را از خود تبارز میدهد‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬اکسیدی کننده‬
‫‪ .5‬عناصر شبه فلزات تا با مرکبات دیگر کدام نوع رابطه را تشکیل بدهد ؟‬
‫‪)2‬آیونی‬ ‫‪)3‬کواردینیت کوالنت‬ ‫‪)2‬کووالنسی‬ ‫‪)1‬کواردینیش‬
‫‪ .6‬عناصر شبه فلز تولید کدام یکی از ایونهای ذیل را کرده نمیتواند ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪Men )3‬‬ ‫‪)2‬انیون‬ ‫‪)1‬کتیون‬
‫اصلی دارای کدام ساختمان الکترونی قشر والنسی میباشد ؟‬ ‫‪III‬‬ ‫‪ .7‬عناصر گروپ‬
‫‪ns 2e np1e )2‬‬ ‫‪ns 2e np 2e )3‬‬ ‫‪ns 2e np3e )2‬‬ ‫‪ns 2e np 4e )1‬‬
‫‪ .8‬اولی عنصر ای گروپ ) ‪ ( III‬عبارت است از ؟‬

‫‪)2‬لیتی‬ ‫‪)3‬باری‬ ‫‪)2‬کلسی‬ ‫‪)1‬بورون‬
‫‪ .9‬ساختمان الکترونی بورون )‪ (5 B‬عبارت است از ؟‬
‫‪1s 2e 2s 2e 2 p1e )2‬‬ ‫‪1s 2e 2s 2e 2 p6e )3‬‬ ‫‪1s 2e 2s1e 2 p3e )2‬‬ ‫‪1s 2e 2s 2e )1‬‬
‫‪ .11‬اکساید ها و هایدروکسایدهای بورون دارای کدام نوع خاصیت میباشد ؟‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬امفوتریک‬ ‫‪)2‬تیزابی‬ ‫‪)1‬قلوی‬
‫‪ .11‬ترکیب کیمیاوی ‪ Borazon‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪NBr3 )2‬‬ ‫‪N 2 NO4 )3‬‬ ‫‪BN )2‬‬ ‫‪N 2 Br )1‬‬
‫‪ .12‬فورمول کیمیاوی کرنالیت عبارت است از ؟‬
‫‪CaNaB5O9  4H 2O )2‬‬ ‫‪Ca2 B6O11  5H 2O )3 Na2 B4O7 10H 2O )2‬‬ ‫‪Na2 B4O7  4H 2O )1‬‬
‫‪ .13‬فورمول کیمیاوی بورکس عبارت است از ؟‬

‫‪)2 Na2 B4O7 10H 2O )3 Na2 B4O7  4H 2O )2 Ca2 B6O11  5H 2O )1‬هیچکدام‬
‫‪ .12‬فورمول کیمیاوی کولماتیت عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪1)3 Ca2 B6O11  5H 2O )2 CaNaB5O9  4H 2O )1‬و‪2‬‬
‫‪ .15‬فورمول کیمیاوی والکسیت عبارت است از ؟‬
‫‪ )2 Na2 B4O7  4H 2O )3 Na2 B4O7  4H 2O )2 CaNaB5O9  4H 2O )1‬همه‬
‫‪ .16‬ساختمان چند نوع الوتروپی بورون شناخته شده ؟‬
‫‪)2‬سه نوع‬ ‫‪)3‬چهار نوع‬ ‫‪)2‬یک نوع‬ ‫‪)1‬دو نوع‬
‫‪ .17‬کدام مرکب بروناید ذیل هایدرولیز میگردد ؟‬
‫‪MgB2 )2‬‬ ‫‪BI 3 )3‬‬ ‫‪HBr )2‬‬ ‫‪BBr3 )1‬‬
‫‪ .18‬سنگ های معدنی بورون به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬کوبالت‬ ‫‪)2‬کرنالیت‬ ‫‪Borax )1‬‬
‫‪ .19‬از الیاف بورون در کدام موارد ذیل استفاده میشود ؟‬

‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬ساخت موتر‬ ‫‪)1‬در ساخت بدنه طیاره ‪)2‬سفینه های فضای‬
‫‪ .21‬اکساید بورون کدام خاصیت را دارد ؟‬
‫‪)2‬امفوتریک‬ ‫‪)3‬نمک‬ ‫‪)2‬قلوی‬ ‫‪)1‬تیزابی‬
‫‪ .21‬اکساید المونی کدام خاصیت را دارد ؟‬
‫‪)2‬امفوتریک‬ ‫‪)3‬نمک‬ ‫‪)2‬قلوی‬ ‫‪)1‬تیزابی‬
‫‪ .22‬بوریک اسید ) ‪ ( H3 BO3‬را چگونه بدست میآوری ؟‬
‫‪ )2‬از انحاللیت سنگ های بورکس در تیزاب شوره‬ ‫‪)1‬از انحاللیت سنگ های بورکس در تیزاب گوگرد‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪ )3‬از انحاللیت سنگ های بورکس در تیزاب نمک‬
‫‪ .23‬اگر عنصر بور به حرارت بلند با عنصر کارب تعامل داده شود کدام مرکب ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪ )3‬بورون نایتراید‬ ‫‪B12C3 )2‬‬ ‫‪)1‬بورکارباید‬
‫‪ .22‬اگر عنصر بورون با را با امونیا الی تبارز رنگ سفید حرارت دهی کدام مرکب ذیل حاصل میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪BN‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪B12C3 )2‬‬ ‫‪)1‬بورون نایتراید‬
‫‪ .25‬بورن نایتراید کدام خاصیت ذیل را دارد ؟‬
‫‪)2‬ساختمان مشابه به گرافیت دارد‬ ‫‪)1‬رنگ سفید داشته و عایق میباشد‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬شش وجهی میباشد‬
‫‪ .26‬هالید های بورون در ترکیب مستقی کدام عنصر حاصل میشود ؟‬

‫‪B )2‬‬ ‫‪N 2 )3‬‬ ‫‪Cl2 )2‬‬ ‫‪H 2 )1‬‬
‫‪ .27‬مهمتری هالید بور کدام مرکب ذیل است ؟‬
‫‪BF3 )2‬‬ ‫‪BCl3 )3‬‬ ‫‪BI 3 )2‬‬ ‫‪BBr3 )1‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪B2O3  2CaF2  2H 2 SO4 ‬‬
‫?‪‬‬ ‫‪ .28‬محصول ای‬
‫‪2BF  CaO2  3H 2O )2‬‬ ‫‪BF  SO4  3H 2O )1‬‬
‫‪2BF3  CaSO4  3H 2O )2‬‬ ‫‪BF3  2CaSO4  H 2O )3‬‬
‫تعامل عبارت است از ؟‬ ‫‪B2O3  C  3Cl3 ‬‬
‫?‪‬‬ ‫‪ .29‬محصول ای‬
‫‪2BCl3  CO )2‬‬ ‫‪2BCl3  CO2 )3‬‬ ‫‪BCl3  H 2CO3 )2 BCl3  CO  BF3 )1‬‬
‫‪ .31‬مرکبات گروپ سوم اصلی ) ‪ (Ti , In , Ga , Al‬دارای کدام نوع شکل ساختمانی میباشد ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪)3‬خطی‬ ‫‪)2‬مسطح‬ ‫‪)1‬چهارسطحی‬
‫‪ .31‬در کدام یکی از مرکبات ذیل اکسیج دار به شکل ساختمانی مسطح دیده میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪CO2 , CH 4 )3‬‬ ‫‪BO33 , CO32 )2‬‬ ‫‪NO31 , SO3 )1‬‬
‫‪ .32‬درکدام یکی از مرکبات ذیل به حالت گازی سبب تشکیل دایمیر میگردد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪BCl3 )3‬‬ ‫‪BF3 )2‬‬ ‫‪BH 3 )1‬‬
‫‪ .33‬کدام یکی از عناصر ذیل در گروپ ‪ IV‬جدول دورانی عناصر قرار دارد ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬سرب‬ ‫‪)2‬جرمانی و قلعی‬ ‫‪)1‬سلیکان و کارب‬
‫‪ .32‬ساختمان الکترونی سلیکان در حالت عادی عبارت است از ؟‬
‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 2 3P2 )2 1S 2 2S 2 2P6 3S 1 3P3 )3‬‬ ‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 2 )2‬‬ ‫‪1S 2 2S 1 2P6 )1‬‬
‫‪ .35‬ساختار الکترونی ‪ 14 Si‬در حالت تحریک شده عبارت است از‪:‬‬

‫‪(CH3 )2 SiCl2 )2‬‬ ‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 2 3P4‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 1 3P4‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1S 2 2S 2 2P6 3S 1 3P3‬‬ ‫‪)3‬‬
‫‪ .36‬قشر خارجی (والنسی ) عنصر بورون عبارت است از ؟‬
‫‪3S 2 3P 2 )2‬‬ ‫‪3S 2 3P1 )3‬‬ ‫‪3S 2 2P2 )2‬‬ ‫‪3S 1 3P3‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .37‬دو عنصر اول عناصر گروپ چهارم رابطه چند گانه بر قرار نموده میتواند ؟‬
‫‪)2‬چهار گانه‬ ‫‪)3‬سه گانه‬ ‫‪)2‬دوگانه‬ ‫‪)1‬یگانه‬
‫‪ ..38‬چرا عنصر شبه فلزی ‪ Ge‬رابطه چهارگانه را تشکیل نمیدهد؟‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫‪ )1‬چون اوربیتال ‪ P‬ندارد‬
‫‪ )2‬چون اوربیتال ‪ S‬آن به هسته نزدیک است‬ ‫‪ )3‬چون اوربیتال ‪ P‬آن خالی است‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪SiO2 (S )  2C (S ) ‬‬

‫‪1)2‬و‪2‬‬ ‫‪Si(l )  CO( g ) )3‬‬ ‫‪Si( g )  CO(l ) )2‬‬ ‫‪Si(l )  CO2 ( g ) )1‬‬
‫‪ .21‬چرا بعد از سلیکان )‪ (Ge , Sn , Pb‬عناصر گروپ چهارم رابطه چهار گانه بر قرار کرده نمیتواند ؟‬
‫‪ )2‬تمام آنها درست است‬ ‫ندارد‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ )1‬چون اوربیتال‬
‫آن به هسته نزدیک است‬ ‫‪S‬‬ ‫‪ )2‬چون اوربیتال‬ ‫آن خالی است‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ )3‬چون اوربیتال‬
‫‪ .21‬عنصر سلیکان چگونه یک عنصر است ؟‬
‫‪)2‬رنگ سبز مایل به آبی دارد‬ ‫‪)1‬عنصر شبه فلز است‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬در سیاره ها زیاد یافت میشود‬
‫‪ .22‬سلیکان در طبیعت معموالً به کدام شکل یافت میشود؟‬
‫‪SiCl4 )2‬‬ ‫‪SiF2 )3‬‬ ‫‪SiO2 )2‬‬ ‫‪Si‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .23‬هایدراید سیلیکان به کدام یکی از نام های ذیل یاد میشود ؟‬
‫‪1)2‬و‪3‬‬ ‫‪Silane )3‬‬ ‫‪)2‬پش شیشه‬ ‫‪)1‬سیالن‬
‫‪ .22‬سلیکان یک عنصر؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)1‬کامل هادی ارق است‪)2‬نیمه هادی برق است ‪)3‬هادی برق نیست‬
‫‪ .25‬ترکیب الیاپ شیشه پایرکس عبارت است از ؟‬
‫‪)2‬همه شامل است‬ ‫‪)3‬بورون اکسی ارسیناید‬ ‫‪)2‬سلیکان‬ ‫‪)1‬الومینی اکساید و سودی اکساید‬
‫‪ .26‬یکی از محصول تعامل ? ‪ Si ‬‬
‫‪ SiO2  2C ‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪CO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪CO‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .27‬شیشه های معمولی (شیشه های کلکی ها ) از ذوب نمودن سلیکان با کدام مرکب حاصل میشود ؟‬
‫‪)2‬چونه آب نرسیده و کلسی سلفیت‬ ‫‪)1‬چونه آب نرسیده و سودی کاربونیت‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬کلسی کاربونیت و سودی سلفاید‬
‫‪ .28‬شیشه پایرکس نسبت به شیشه های معمولی مقاومت آن ؟‬
‫‪)2‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬مساوی است‬ ‫‪)2‬زیاد تر است‬ ‫‪)1‬کمتر است‬
‫‪ .29‬اکساید های سلیکان دای اکساید ها به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪ )2‬پش ‪ ،‬عقیق رنگارنگ ‪)3‬ریگ و کوارتز ‪)2‬همه‬ ‫‪)1‬سنگ های آتش افروز و عقیق‬
‫‪ .51‬سلیکان دای اکساید ها در کدام مواد حل نمیگردد ؟‬
‫‪)2‬ایتر ها و الکولها‬ ‫‪)3‬الکول و آب‬ ‫‪ )2‬قلویها و نمکها‬ ‫‪)1‬در آب و اسیدهای‬
‫عبارت است از ؟‬ ‫‪4HF ( g )  SiO2 (s) ‬‬

‫‪)2‬همه‬ ‫‪2H 2O  SiF4 )3‬‬ ‫‪2H 2O  SiO2 )2‬‬ ‫‪2O2  SiH 4 )1‬‬
‫‪ .52‬هایدراید سلیکان به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬میتان‬ ‫‪)3‬ملیکان‬ ‫‪)2‬سیالن‬ ‫‪)1‬میالن‬
‫‪ .53‬در سیالن ها ‪ n‬تا کدام قیمت ها را به خود گرفته میتواند ؟‬
‫‪111)2‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪11)2‬‬ ‫‪1)1‬‬
‫‪ .52‬در بی اتوم های سلیکان کدام روابط ذیل بر قرار شده نمیتواند ؟‬
‫‪2)2‬و‪3‬‬ ‫‪)3‬سه گانه‬ ‫‪)2‬دوگانه‬ ‫‪)1‬یگانه‬
‫‪ .55‬از هایدرولیز ‪ (CH3 )2 SiCl2‬آنها مالیکول های بزرگ تشکیل میدهد که به کدام نام یاد میشود ؟‬
‫‪)2‬همه‬ ‫‪)3‬سلیکون‬ ‫‪)2‬میتان‬ ‫‪)1‬سلیکان‬
‫‪ .56‬فورمول عمومیسیالن ها عبارت است از ؟‬
‫‪Sin H 2 n 2 )2‬‬ ‫‪Cn H 2 n 2 )3‬‬ ‫‪Sin H 2 n )2‬‬ ‫‪Sin H 2 n2 )1‬‬
‫‪ .57‬یکی از محصول تعامل ? ‪ SiO2 ‬‬

‫‪ Si3 H8  5O2 ‬عبارت از‪:‬‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪Si )3‬‬ ‫‪H 2O2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪H 2O‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .58‬فارمول کیمیاوی کوارتز کدام است؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪SiH 4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪SO2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪SiO2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪ .59‬نام کیمیاوی مرکب ‪ SiH 4‬کدام است؟‬
‫‪ )2‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬بوران‬ ‫‪ )2‬فوران‬ ‫‪ )1‬سیالن‬
‫‪ .61‬فارمول کیمیاوی عمومیسیالنها کدام است؟‬
‫‪ )2‬هیچ کدام‬ ‫‪Sin H 2 n1‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪Sin H 2 n  2‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪Sin H 2 n‬‬ ‫‪)1‬‬
‫*** پایان ***‬

کیمیای غیر عضوی

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

کیمیای غیر عضوی

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫‪1‬‬ ‫موعود؛ انقالبی در عرصه تدریس!

‬ ‫مرکز آموزشی موعود‬

‫‪ gr cc , gr cm‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪, gr‬‬

‫مواد خالص‬ ‫مخلوط‬

‫بصورت عموم عناصر را میتوان به سه دسته تقسی نمود‪:‬‬

‫نام‬ ‫نام‬ ‫نام‬

‫آه‬ ‫‪Iron‬‬ ‫‪Ferrum‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫نقره‬ ‫‪Silver‬‬ ‫‪Argentum‬‬ ‫‪Ag‬‬

‫پوتاشی‬ ‫‪Potasiom‬‬ ‫‪Kallum‬‬ ‫‪K‬‬ ‫طال‬ ‫‪Gold‬‬ ‫‪Aurum‬‬ ‫‪Au‬‬

‫سلفر‬ ‫‪Salphar‬‬ ‫‪S‬‬ ‫مس‬ ‫‪Copper‬‬ ‫‪Cuprum‬‬ ‫‪Cu‬‬

‫فاسفورس‬ ‫‪Phasphoras‬‬ ‫‪P‬‬ ‫سیماب‬ ‫‪Mercury‬‬ ‫‪Hydragyrum‬‬ ‫‪Hg‬‬

‫هایدروج‬ ‫‪Hydrogen‬‬ ‫‪H‬‬ ‫سودی‬ ‫‪Sodium‬‬ ‫‪Natrium‬‬ ‫‪Na‬‬

‫کارب‬ ‫‪Carbon‬‬ ‫‪C‬‬ ‫سرب‬ ‫‪Lead‬‬ ‫‪Plumbum‬‬ ‫‪Pb‬‬

‫لیتی‬ ‫‪Litium‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫انتیمونی‬ ‫‪Antimony‬‬ ‫‪Stibium‬‬ ‫‪Sb‬‬

‫اکسیج‬ ‫‪Oxogen‬‬ ‫‪O‬‬ ‫قلعی‬ ‫‪Tin‬‬ ‫‪S tan num‬‬ ‫‪Sn‬‬

‫نکته سوم‪ :‬اتوم ها نه تشکیل شده و نه از بی میرود‪.‬‬

‫نکته هفتم‪ :‬اتوم های یک عنصر به عناصر دیگر تبدیل نمیشود‪.‬‬

‫نظریه علمای جدید ‪:‬‬

‫‪ : m  9.1110‬کتله الکترون‬ ‫‪31‬‬

‫ســــــواالت فورمهای کانکور‬

‫‪ . 1‬هسته اتوم ‪:‬‬

‫‪ . C‬اتومیکه قطر آن ‪ 108 m‬باشد ‪ ،‬هسنته آن قطنر ‪ 1015 m‬خواهند‬

‫‪ A‬کتله اتومی‬

‫‪ Z‬نمبر اتومی‬

‫ســواالت فورمهای کانکور‬

‫‪3)2‬‬ ‫‪2)3‬‬ ‫‪1)2‬‬ ‫‪2)1‬‬

‫مذکور ‪ 973 1216A‬است‬

‫معلومات اضافی ‪:‬‬

‫ســواالت فورمهای کانکور‬

‫‪ :‬مومنت حرکت دایروی‬ ‫‪P  mvr...........A‬‬

‫‪ : P  nh ............B‬مومنت حرکت زاویه وی‬

‫تمرینات فصل اول‬

‫‪ . 22‬رادر فورد ذرات را از کدام ورقه عبور داد ؟‬

‫‪ 1 )2‬و ‪2‬‬ ‫‪ )3‬عدد اتومی‬ ‫‪)2‬کتله اتومی‬ ‫‪)1‬وزن اتومی‬

‫‪ . 51‬نوکلیوید ها کدام قسمت اتوم را افاده مینماید ؟‬

‫‪ )2‬همه‬ ‫‪ )3‬هسته اتوم‬ ‫‪ )2‬قطر اتوم‬ ‫‪)1‬مدار اتوم‬

‫‪ )2‬براکت‬ ‫‪)3‬پفوند‬ ‫‪ )2‬بالمیر‬ ‫‪ )1‬لیمان‬

‫‪ .89‬فورمول انرری حرکی ) ‪ ( E0‬جس عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ .91‬فورمول انرری پوتانشیل الکترون ها )‪ ( Ep‬عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ .97‬نظر بور سپکتر چه نوع اتوم ها را توضیح میتوانست؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬

‫)‪ = (n  2‬تعداد عناصر در پریود جفت‬

‫ترتیب الکترونی و خواص دوره یی عناصر‬

‫سـواالت فورمهای کانکور‬

‫‪ -8‬تعداد عناصر در پریودهای جفت از کدام ربطه ذیل در یافت میشود ؟‬

‫قیمت چارج‬ ‫قیمت چارج‬

‫آیون های منفی ‪:‬‬

‫نمبر‬ ‫نمبر‬ ‫شمار‬

‫سـواالت فورمهای کانکور‬

‫‪ -1‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب هایدروج پراکساید ) ‪ ( H 2O2‬چند است ؟‬

‫‪ -7‬نمبر اکسیدیش باری در مرکب ‪ BaO2‬چند است‪:‬‬

‫مثال های ذیل را تکمیل نمایید ؟‬

‫تمرینات فصل دوم‬

‫‪ .27‬گروپ هفت اصلی به یکی نام های ذیل میشود ؟‬

‫‪Sc‬‬‫‪)2‬‬ ‫‪Ar )3‬‬ ‫‪Ga )2‬‬ ‫‪Br )1‬‬

‫‪ .21‬تعداد عناصر در پریود ‪ III‬جدول دورانی مندلیف مساوی است به ؟‬

‫تمرینات فصل دوم بخش نمبر اکسیدیشن‬

‫‪ .2‬در ای تعامل ‪ 2KCl  SO2‬‬

‫‪ .5‬در ای تعامل ‪ 2KCl  SO2‬‬

‫‪ .13‬نمبر اکسیدیش اکسیج در مرکب ‪ KO2‬چند است ؟‬

‫‪ .17‬در ای تعامل ‪ NaOH  NaCl  H 2O‬‬

‫عبارت است از ؟‬ ‫) ‪( HCOOH‬‬ ‫‪ .21‬نمبر اکسیدیش کارب در مرکب فارمیک اسید‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪ .31‬در مرکب ‪ K 2 S‬نمبر اکسیدیش‬

‫‪ .36‬نمبر اکسیدیش اکسیج ‪ FeO2‬در ای مرکب چند است ؟‬

‫‪ .37‬نمبر اکسیدیش اکسیج ‪ CaO2‬در ای مرکب چند است ؟‬