Świętokrzyski Matematyczny Maraton Maturalny — Politechnika Świętokrzyska

Fundacja im. Jerzego Zaremby — Fundacja Św. Marcina Patria et Misericordia

WSM2: wzory skróconego mnożenia 2
Nieniejsza praca jest przypisana do trudniejszych kategorii (gamma,beta,alfa). W pracy studiujemy dwa kolejne wzory skróconego
mnożenia:
(1) a3 − b3 = (a − b)(a2 + ab + b2 ) różnica sześcianów
(2) a3 + b3 = (a + b)(a2 − ab + b2 ) suma sześcianów
1.45 Wyprowadź wzory stosując algebraiczne własności działań.
(I) Wzór (1) na różnicę sześcianów
(II) Wzór (2) na sumę sześcianów.
Wpisywanie odpowiedzi w systemie
W każdym punkcie (I), (II) po „pomnożeniu nawiasów’, jeszcze przed skorzystaniem z przemienności dodawania i przed redukcją,
powstanie wyrażenie zbudowanie z sześciu składników. Każdy składnik powinien mieć postać „stała’ pomnożona przez jedno
z wyrażeń: a3 , a2 b, ab2 , ba2 , bab, b3 . W odpowiedzi podaj stałe przy odpowiednich wyrażeniach.
SPOSTRZEŻENIE Wzory (1) i (2) są powiązane ze sobą przez substytucję. Wstawiając „−b’ w miejsce „b’ we wzorze (1)
otrzymujemy wzór (2). Analogicznie, wstawiając „−b’ w miejsce „b’ we wzorze (2) otrzymujemy wzór (1).
KOMENTARZ Załóżmy, że a, b są niezerowe. Wtedy możemy wyznaczyć iloraz ciągu geometrycznego a2 , ab, b2 : q = aab2 = ab ,
b2
q = ab = ab . Jeżeli dodatkowo a 6= b, to można otrzymać wzór (1) na różnicę sześcianów z wzoru na sumę skończonego ciągu
geometrycznego. Łatwo się sprawdza, że w pominiętych przypadkach: a = 0 lub b = 0 lub a = b wzór pozostaje prawdziwy.
Analogiczne rozumowanie można przeprowadzić dla wzoru na sumę sześcianów.
Zadanie pomocnicze Uzasadnij własność potęgowania (an )m = anm dla dodatnich i całkowitych wykładników n, m. Skorzystaj
z własności an · am = an+m uzasadnionej w pracy D03M.
UWAGA W pracy WSM1 była przedstawiona propozycja minimalizowania użycia kropki do zapisu mnożenia w wyrażeniach,
w których użyto liter. Należy podkreślić, że użycie lub nieużycie kropki nie powinno być rozpatrywane w kategoriach błędu.
Raczej jest to poszukiwanie podejścia najbardziej korzystnego z punktu widzenia poprawnego zapamiętania wzoru. Dotychczas
były dyskutowane trzy własności potęgowania:
(1) an · am = an+m , (2) (an )m = anm , (3) (ab)n = an bn .
Zastosowanie kropki po lewej stronie wzoru (1) równoważy znak plus występujący w wykładniku po prawej stronie. Ponadto
kropka ta daje korzystne rozróżnienie graficzne pomiędzy wzorami (1) i (3).
1.46 Opanuj sposoby zapamiętania sześcianów liczb od 1 do 10.
Wpisywanie odpowiedzi w systemie: spróbuj wpisać wyniki z pamięci.
1.47
(I) Opanuj sposób szybkiego obliczenia w pamięci kwadratów 152 , 252 , 352 , . . ., 952 , 1052 . Przykład. Obliczmy 452 . Liczbę
utworzoną z cyfry dziesiątek mnożymy przez liczbę o jeden większą: 4 · 5 = 20. Na końcu dopisujemy 25. Wynikiem jest
2025.
(II) Uzasadnij tę regułę.
Wpisywanie odpowiedzi w systemie: (I) Spróbuj wpisać wyniki obliczając w pamięci. (II) Wskaż właściwy wariant stwierdzenia
dotyczącego uzasadnienia reguły. Spr. Suma numerów poprawnych odpowiedzi powinna być równa 7.
Dopisać 25 na końcu liczby oznacza:
W uzasadnieniu zastosowano wzór W uzasadnieniu skorzystano z wzoru 1 pomnożyć ją przez 10 i odjąć 25
1 na kwadrat sumy 2
(a) 2 na kwadrat różnicy (b) 1 100n2 − 100n = 100n(n − 1) (c) 2 pomnożyć ją przez 10 i dodać 25
3 na różnicę kwadratów 2 100n + 100n = 100n(n + 1) 3 pomnożyć ją przez 100 i odjąć 25
4 pomnożyć ją przez 100 i dodać 25
1.48 Opanuj sposoby zapamiętania wyników podnoszenia liczb od 1 do 10 do potęgi czwartej.
Wpisywanie odpowiedzi w systemie: spróbuj wpisać wyniki z pamięci.
uprość powinno być
Dalsze zadania 1.49 wyrażenie DLA licznik mianownik
Zakładając wykonalność wszystkich
1296a4 − d4
 
potrzebnych działań, uprość podane 6a + d 6a − d
(I) − : a = 10 d = 13 1 36660
wyrażenie poprzez przekształcenie do d 6a 6a + d
ułamka (maksymalnie skróconego) 4b 3e
3e + 4b − 1
z jedną kreską ułamkową. Wyrażenia (II) 16b 2 9e2
b = 11 e = 14 1 86
końcowe w liczniku i w mianowniku 3e + 4b
powinny mieć postać zredukowaną 5a c(5a − c)2
i uproszczoną, zawierającą tylko symbole (III) − a = 10 c = 12 1 62
25a2 + c2 625a4 − c4
powiązane mnożeniem, dodawaniem lub 5b+6c 6c
odejmowaniem (nie powinny zawierać (IV) 5b − 5b+6c
25b2 36c2
b = 11 c = 12 72 -2159
6c − 5b
nawiasów i dzielenia, a ewentualne potęgi
mogą mieć tylko dodatnie wykładniki).  3
d + 64e3

d − 4e 4e
Ponadto wyrażenia końcowe znajdujące (V) + : d = 13 e = 14 1 -2967
się w liczniku i w mianowniku powinny d d − 4e d
spełniać zaproponowane w każdym 2b 7d
7d + 2b + 1
zadaniu wstępne sprawdzenie. (VI) 4b2 49d2
b = 11 d = 13 1 -69
7d − 2b
Wpisywanie wyników w systemie
(jak w pracy U01) a2 − 36e2 a3 − 216e3
(VII) − 2 a = 10 e = 14 840 94
a − 6e a − 36e2
Sporządzono w systemie LATEX