ue
‘Falmud'y ve buna telkin eden rahipleri reddettibieri
{gin asi! cemaatten aynimig olan Anah ben David'in
mensuplen ii. [gin dogrusb, Kuimda, yasayan ve bie
ism 14 gnc asirda oradan Grandik — Witeot tara
findan Litvanyaya getirilen bu cemast irk bakimundan,
Yabudi dei
Professir: Bashmakof"un bu husustakitetkiklerinten
nce, bunlarm & inci asir sonunda judaisme’t kabut
eden Hazat tirklerinden geldigitabmin eviliyorda
Sonradan, Ural - Altay gacebeleriin stilt zamaninca
bu Kinmilar Komanlarla tist etter ve onlanin cil
Terini, folklorlanns benimsediler. Din meselesi bir ta
rafa biralilarak Kinmdaki bu -Karaimeler ve onlann
tkrabes olan Litvanyahlar lehinge bir istisna yapilab
Tir, Babice toplanmig ve miktarian bir kag ylzden fa:
la olmyan Sameriyeliter (Samaritan) rafziligi hakkinda
da farla bit sey s6ylemege zum yoktur.
Yehudi dinine maheus sayslan Sdonet (Hitan) mies-
sesesi hakikatte birgok °dinlerde migterektir. Afrika,
‘Amerika ve Polineryanin birgol evimlerinde ve eski
Arabistanda meveut oldugu gibi isimiyet tarafindan
‘da benimsenmisti. Yalu Yabudilerin itart ie isl
riyetteki hitan arasndaki fark, birincisinin dogduktan
sekiz gin sonra yapilmas, ikincisinin umumiyette 8-10
Yeslan arasinda tatbik edilmesigir. Domuzun tabu sa-
Juimasi, ban igkilere karst yasak, bazt oruclar ve hac
bbakimindan ea yshuellikleislémiyet arasinda minase-
betler vardir. Bu iki Sami dinin men’selerinde oldugu
kadar inkigefinda da metafirik olmaktan ziyace dtinyevt
Dir cemaat ve geriat dni olmalan aralaninda by bic te-
zat bulunmadigin’ gésteri Bu ylzden Yahudiler Islam a~
leminde gok defa pek-fena karslanmamysir ve Yahu
dllerden lslemiyete gegen bir cok tan kimse. var~
+35
dir. Sonradan bu ihtidelar simteler kalinde olmaga
Destamisb
Mt, Dit
Hirstiyanhion dgincd astindanberi Ibranice arte
Yahucilerin ana dili degilc. Mk dnce
eomist. Bununis beraber Yahuiler a
miza kadar 0, dint ve edebt el olarak kelmng, nihayet
sioniste’let onu bug Filstinde tekrar yagayan_canlt
bir dil haline getirmek hevesine digmislerdie. GOnde-
lik hayatta Yahuciler preneip itbrile iginde yagachke
lan. memicket clini kabul etmglerdt. Fakat zamanla
cedebivatlari. ve eserlerini de o ulllerde meydana ge-
tirerek daha tam jtibak etmiglerdic. Kitleler balinde
muhaceret.etikleri zaman, yeni yerlestikleribir mem-
“Tekette gok defa eskiden uvun bir middet oturduklan
rmemlcketin diini de muhafaza etmigler ve bu suretle
fana dill eskt Ogrendiler dil oldugu aide, igtimal
rminasebetlerdeki dileri yeni memleketin dil clmustur.
Bu suretle Ispanyadan Yalan. Sarka_mubaceret
eden Yahusiler)Ispanyol yahudicesi yan Ispenyoteanin
Dorulmus bir sekli olan ladino'yy, ve Almanyadan hic-
ret eden Yahudiler de aiinyanin Bie gok yerlerinde Ya
hhudi Almancast, yani yiddisch'i kullanmaktadielar. Bu-
rnunla beraber ekseri memleketlerde Yahueller_bulun-
uklary memleketin dint kallanmnagi tercihederler
Matemadi hicretler yizinden biskag dil biden Sgren-
dlikleripek goktur. Bu yizden Yahudiler arasinda ken
liliginden bir polyglote'iueistidad hast! olmustur.
Yahudiler siyast hitiyetlerini kazanarak iginde ya-
sadiklan memleketin kiltérine imtbak ettiklerizaman-
‘dan itibaren yeni soyadian' almaga basledilar. Eski b-= 46 —
anice Isimler yerl dil kaidelerins uygun gekiller ali
Mesela Koken Fransada Cohen veya Cohen old. Ale
manyada Kohn veya Kain, Rusyada Kogan veya Ko-
Jan oldu, Tekaya Fransade feaie veya Yeaye olmustar.
beanie isimlerin bazen mina iibarile tercimeleri aa
olarak alinmisti, Mesela Juda (Yehuda) kabilesininto-
fem olan Lobiya, Avrupa dillet iginde Lyon, Léon
veya Loew ol. Schalom, Paz seklini aldi. Salamon
Friedman oldu, Baruch adi mubtelifdillerde Benedict,
Benedetti, Benoit veya Bennet! oldu.
Yahut Tevratda Python, Baker, Peres veya Sibon
aibiisimler Yanan, Ingiiz, ispanyol veya Fransiz dil
Ye edebiyatindaki mukabillerini bulde. Yabut yeni be-
hhimsenen dllerdeki baz kelimeler eski Ibran} isimle~
riyle birlegt. Mesel& Rosen, Berg. Heim veya Mann gibt
‘Almenca Kelimeler Ibranicedeki eski Rosch, Baruch
Hicim, Menahem kelimelerinin enzeri oldugu igin on
lan yerine Kullanimaga baslad:, Nitekim Fransada
“Anselme, Carcon ve Rousin kelimeleri de ibranicede
esti Amscllem, Gerson ve Rubin adlarin yerine geet.
‘Almanyadn Meyer veya Mannheim isimleri eski Meir
veya Menahem adlariun yerini tutty,
‘Tam benzeri bulunmadifs zaman biie Pbranice isim
sadece yabenes garimmiyen bir aksan ile benzetimis-
tir: Meself Mardochée ve Barack kelimeleri Fransizes
dda Mordae ve Barows halini almt.
Prefes6r G. Kessler Alman Yabudilerininsoyads
flmalarina dair yazdigy eserinde bu meseleyi derinles-
tirdi (1). Ona gare Helenizm ve Roma devrinde Yahu-
dllerishmlerini Yunanlilagtrmislar ve Latinlegtirmisler-
Gir. Roma goktikten sonra tekrar esti soyadlanina
Ondiler: Meseld.Alexadre isminin Sander olmas gibi.
[176 Kester,
—as
Romadan sonra lspanya ve Portekize giden Yehudiler
orada biiyik servetler ele gesiediler ve lspanysllar
figinde eriditer. Ispanyoleayr kabul etliler, Hatta igle-
inde huristivan olanlar da gokta. Fakat [spanye ve
Portekiz 17 inci asirda siyast bitinlagind kaybedince
Dbunlar tekrar Yahudi dinine girdiler. Hatta isimlerini
yeniden Yabucilestirdiler, Ispanyadaki Yahudi digmane
ingi neticesinde mukaceret eden ve Sefardim denen
Yahuuller Amsterdam,-Hemburg, latanbal gibi ticaret-
cee mibim gehirlere daguldlar. Isimlerini tamamen Ya
huilesirdiler. Almanyaya gelenler, Sombart'i Yahu
diler oe iltisad? hayat eserinde anlattygs gibi Almman-
‘yadaki ilk kapitalinmi yarattiar
Biyik Frederik Siao memleketlerine daguimsg olan
Yebudilerin oturduklari Polonye toprakienm —Alman-
yaya bagladiktan sonra bu Yahudilerin gogu Alman-
‘ya iginde dag, isimleri vg soyadiars Almanlasmaga
bagladi, EkseriYahudi isimler Almancaya terciime
eadildi. MeseléBenjamin'i Wolf, Walf veya Walfman
‘yapblar. Bir kismi Almancaya mahsus olan kiigditme
igaretini isimlerin sonuna taktier: Meselé £lias ach
Elisher, Joseph adi Josel gekline girdi, Banari da ad=
lanna benzer gebiller buldular: Mesela Baruh yerine
Berger, yahut Leoi yerine Lieber gibi. Fakat bu Ale
manlagma 19 uncu asir sonlaninda kesidi. Eski yahu-
sll suura uyandh,
‘Alman Yahudiierinin soyad) meselesl, hemen he-
‘men Almanlarin soyad ile beraber bagladi ki, bu mes
cle 12 inci asirdan sonra gérblir. Fakat Yahudller
arasinda bu tesebbiiser resmi degildi. Ancak 19 uncu
astin ilk yarsinda hikimet bitin Alman Yahucilerini
soyadh slmaga mecbur etti: Benlan memleket adtar=
rn bagina veya sonuna er, von getirerek adlar yap-
tulars Regensbarger ve vor Regensburg gibiFranst filozoflanindaa bir asmunin mesela Durkin,
Lévi-Brihl ve Meyerson'sn adlar: ou zatlarin kendileri
Yeya soylannin Almanyadan sonra Fransaya , geemig,
‘lduklaria: g6stermektecir
‘Bundan sonta bie de Yahudiler baba adlarile soy
fai almslavdit, Meeel& Ben David kelimesi Benda, Ben
‘Ark adi Benaris; Ben Soloms 2°h Benen gekinialenst.
‘Meshur Fransiz mubarrirlerinden julien Benda'min adin=
da olduga gibi.
‘Alinan Yahudierinin aldiktan soyadiarin bi kas.
da mestek veya karakleve igaret etmektedir. Fakat bu
Gest Otekilerden gok azdir ve bitin bu adlar Alman-
‘Cavit: Meseld kilerei = Keller, Bugeayet = Getreder,
ith, gibi. Kessler'e g6re onlarin aldklart soyadlarmin
cen biiyik kms tesadifidir; veckoneabnea bu tarzda
Soyadlan soysuzlastimaktadir. Profesor Kessler butet-
Kkinde her ne kadar taraf@z oldugunu lave ediyarsa da
Durada onlarin soylanim inkér ederek uydurme isimler
almalerm tenkid géziyle gérlyor ve insanlarinen bl-,
ilk gerefinin cedlerin?- dOgtinmek oldagunu, bu suretie
‘ydurma soyadi slaniarn ken asilarins ink ttle
ini lave ediyor. Profesér bu iddiasile sosyel baglarn
fen kuvvetlsinin soy oldugunu kabul eden. petriareal
Semiyet g6rigine baglanmakta ve modern cemiyetlerin
fle patraveal bir temelden dogmas) Mamgelecegine
inanmakts oldugunu gésteriyor. Halbubidedeleretapinma
sculte des aneétres> seklinin ve en aihayet pater fomilias
im arta Kalani olan bu cemiyet bag bitin danya yi
inde yerini gitikge daha beska baflara birakmaktar
ie. Modern milletler igin soyadlan eski_ aristokratik
ve monargik.cemivetlerin arta kalsnlan halinde siirap
gitmekte, falat glnden gline ehemmiyetini kayip et=
mektedir. Modern bir millet, bir igtimal sini, bir
= 9
kkonfederasyon ve bir trést igerisinde akrababik zim-
zelerinin yerini faaliyet imreleri almaktadir. Profesér,
Yahudilerin mubtelif devielerde tekrar eskiadlanina
t, Halbuki birbirini tax
kip evden istlalar, esaretler ve menfolar bu kavmi top-
ragindan wzaklasiirdi ve ona asrlar zaetinde vatansiz
olarak tek tann etrafinda bieligin muhafaza ed
cefini Spretti. Esaretten sonra bitin Yahudier
tine ddnmediler. Bir lasm Babilde alc, Bir kim
Iskenderiyerte, sonra Anadolu sabillerinde yerlest
Bu suretle Yahusiler tek tanri_imaninin meydana ge-
{ing lerle evlenme gi
detle menedildi. Fakat kepisi mm birgok yerleriide peygamberler bu
karst sevgiyi, tanndan insana dogra bu hula,
indan tannya kangmak igin dylan bu. igtiyaka gok
iyi ifade etmislerdir. By kollektif seog! ibadeti Yabud}
dinini birgol: medeniyetlerin yarathiklan dint deh
ddan ayirmaktad,
O we Hsen medesiyeion idea Seni, 6 Cit
tern prtik ian, ne Hinder muabayye terested
(Concerto a." tadees tana ae mee
{er serien dopa ta tases yume
{Bn Ut teva un cnt
swrvate (ayaa) br rect libata
Ye Tolar ih mukedesttapaathenie eth
Catktome old Clie Vaten nah
hope 0 Htang Yehuda yore merase ot
Selen va anny, evden Soke mena sat Re
‘mul tanny: koydu. aan
Bsc lit eden Yabusl Ponte
a medenyeterde ret elmayan becrak re,
Tn ved Cobalt lip ode ychea tangs
tunes lg elie veteran wala
{ier buneleeefine—SYenseariae ac
este Dellaco a
fe Cakate rapa tects cnet eae
niytne tn att He mtcoveectes He
{'ttratrtan Fae ec tee an Temi