Theoria Latinikon

-
1.
2. 21
3. 23
4. 24
5. 25
6. 27
7. 28
8. 29
9. 30
10.
11. 21-30
12. 31
13. 32
14. 34
15. 36
16. 37
17.
18.
19. 38
20.
21. 40
22.
23. 31-40
24. 41
25. 42
26. 43
27. 44
28. 45
29. 46
30. 47
31. 48
32. 49
33. 41-49
34.
35. ,

36.

.
H A

10-15
:
) .
) : (2) (2)
, .

:
: , ,
, .

, .
: ,
.
, .
,
.
.
, ,
, ,
.
:
.
,
.
:
i. 40 .
ii. 15 .
21

Brenno = Brennus-i = ,
, .
Duce = dux-ducis = ,
, .
Galli = , Gallus-i =
, . ,
Galli-orum= .
pud = , = + .
Alliam = Allia-ae = ,
. .
Flumen =
flumen-inis = ,
Deletis = ,
deletus-a-um deleo-delevideletum-delere = , .
Legionibus = legio-onis =
, , .
Romanorum= Romani-orum =
, .
*Everterunt
everto-everti-eversum-
evertere = .
Urbem = urbs-urbis = ,
.
Romam = Roma-ae = ,
.
Praeter = , ( + .)
Capitolium = Capitolium - ii / i =
, .
Pro = , , , + .
Quo = , qui quae-quod = , , .
Immensam = , immensusa-um = ( , ).
Pecuniam = pecunia-ae = ,
( , ,
).
* Acceperunt =
accipio-accepi-acceptum-accipere = , ( ).
Tum = ,
Camillus= Camillus-i= ,
, .
Qui =
, qui-quae-quod
Diu= ,
Ardeam = Ardea-ae= ,
.
Exilio= exilium-ii / -i = ,
. ( ,
, . , ,
).
* Fuerat = sum - fui - esse
Propter = , , + .
Veientanam
Veientanus-a-um= ( ,
).
Praedam= praeda-ae = ,
.
Non= , , .
Aequo= ,
aequus-a-um = , (aequior - ior-ius, aequissimus-aum)
Iure = ius-iuris = ,
.
Aequo iure= .
Divisam = ,
divisus-a- um- divido - divisi - divisum - dividere = ,
.
Absens= ,
absens-ntis absum-afui - abesse= .
Dictator = dictator-oris= ,
, .
Factus est = fio - factus est - fieri=

. Facio,
factum iri.

, ,
sum futurus - a - um,

sum, futurum,-am-um
esse / futuros - as - esse fore.
Is = ,
is - ea - id.
Gallos=
Iam= , ,
Abeuntes = ,
abiens-abeuntis, abeo - abii (+ abivi)- abitum - abire=
, .
* Secutus est =
3 sequor - secetus sum - sequi = .
Quibus =
qui - quae - quod
( ).
interemptis = ,
interemptus-interempta-um, 3
interimo- interemi - interemptum - interimere = , ,
.
Aurum = aurum-i = ,
( ,
).
Omne = , omnis-is-e
= ( , )
* Recepit =
recipio- recepi-receptum-recipere = , .
Quod = , qui-quae-quod
illic = ,
appensum =
appensus-a-um 3 appendoappendi-appensum-appendere = .
Civitati = civitas-tatis = / ,
.
Nomen = nomen-inis= ,
.
* Dedit = do dedi - detum -dare = , 1 .
Nam = ,
Pisaurum = Pisaurum-i = ,
.
* Dicitur = 3
dico-dixi-dictum-dicere = (
dic )
Quod = ,
Aurum = urum-i
* Pensatum est = o
penso-avi-atum-are = , 1 .
Post= , +
Hoc = , hic - haec hoc = --.
Factum= factum - i = ,
.
* Rediit = ,
redeo-redii - (redivi) - reditum-redire = , , 4
.
Exilium= exilium-ii i
Unde = ,
Tamen = ,
Rogatus =
rogatus-a-um
rogo-avi-atum-are = , ,
, 1 .
* reversus est =
3 revertor reversus sum- reverti- = ,
.
.
Singularis
absens
absentis
absentis
absentem
absens
absente
absens
absentis
absenti
absentem
absens
absente
absens
absentis
absenti
absens
absens
absente
Pluralis
absentes
absentium
absentibus
absentes (-is)
absentes (-is)
absentibus
absentes
absentium
absentibus
absentes (-is)
absentes (-is)
absentibus
absentia
absentium
absentibus
absentia
absentia
absentibus
Singularis
abiens
abeuntis
abeunti
abeuntem
abiens
abeunte
abiens
abeuntis
abeunti
abeuntem
abiens
abeunte
abeuntes
abeuntium
abeuntibus
abeuntes (-is)
abeuntes
abeuntibus
abiens
abeuntis
abeunti
abiens
abiens
abeunte
Pluralis
abeuntes
abeuntium
abeuntibus
abeuntes (-is)
abeuntia
abeuntes
abeuntia
abeuntibus
abeuntibus
abeuntia
abeuntium
abeuntibus

Singularis
Veientana
praeda
non
divisa
Veientanae
praedae
non
divisae
Veientanae
praedae
non
divisae
Veientanam
praedam
non
divisam
Veientana
praeda
non
divisa
Veientana
praeda
non
divisa
Veientanae
praedae
non
divisae
Veientanarum
praedarum
Veientanis
praedis
non
divisis
Veientanas
praedas
non
divisas
Veientanae
praedae
non
divisae
Veientanis
praedis
non
divisis
Pluralis
non
divisarum
Singularis
aurum
omne
auri
omnis
auro
omni
aurum
omne
aurum
omne
auro
omni
Singularis
[ ].
Pluralis
hoc
factum
haec
facta
huius
facti
horum
factorum
huic
facto
his
factis
hoc
factum
haec
facta
(factum)
(facta)
hoc
facto
his
factis
10
evertunt - evertebant - evertent - everterunt,
evertere - everterant-
everterint
accipiunt - accipiebant - accipient- acceperunt, accepere - acceperant acceperint
est - erat - erit - fuit - fuerat - fuerit
fit - fiebat - fiet - factus est - factus erat - factus erit

sequitor - sequebatur - sequetur - secutus est - secutus erat - secutus erit
recipit - recipiebat - recipiet - recepit - receperat - receperit
dat - dabat - dabit - dedit - dederat - dederit
dicitur - dicebatur - dicetur - dictum est - dictum erat - dictum erit
pensatur - pensabatur - pensabitur - pensatum est - pensatum erat pensatum erit
redit - redibat - redibit - rediit (redivit) - redierat (rediverat) - redierit

(rediverit)
revertitur - revertebatur - revertetur reversus est-reversus erat-reversus

erit.
11

1.pro quoacceperunt: ,
Capitolium. quo
, .
2. qui diu..iure divisam:
Camillus. qui
, .
3. quod illic..pensatum est:
. quod
, .
4. unde tamen.reversus est:
exilium.E unde
, .
,
,
, ,
. ,
,
, , .
, :
, . ,
: ,
. ,
( ).
12
Brenno duce Galli, apud Alliam

flumen deletis legionibus Romanorum,
everterunt urbem Romam praeter
Capitolium, pro quo immensam
pecuniam acceperunt.
Tum Camillus, qui diu apud Ardeam

in exilio fuerat propter Veientanam
praedam non aequo iure divisam,
absens dictator est factus;
is Gallos iam abeuntes secutus est:

quibus interemptis aurum omne
recepit.
Quod illic appensum civitati nomen
dedit:
nam Pisaurum dicitur, quod illic
aurum pensatum est.
Post hoc factum rediit in exilium, unde
tamen rogatus reversus est.
,

,
,
,

.
,

,

, ,
.
,
, .
,
:
,
.

,
).
13
23

aegrotabat = ,
1 aegroto - avi - atum - are =
Caecina Paetus = , , Caecina
Paetus - Caecinae ( , ) Paeti ( ) =
.
maritus = maritus - i= ,
, .
Arriae = Arria-ae= ,
.
* aegrotabat = (. )
filius = filius - ii /i = , ,
( fili)
mortuus est=
3 morior- mortuus sum-mori = .
huic = , hic haec-hoc = , , .
Arria = Arria-ae
funus = funus - eris = ,
.
ita = , ()
paravit = ,
1 paro-avi-atum-are =
.
ut = , ( )
ignoraretur =
1 ignoro-avi-atum-are = .
a = , ( + )
marito = maritus-i = .
quin immo = , ( quin immo quin
etiam )
cum= , .
cum.
illa = , illeilla-illud = , , .
cubiculum = cubiculum-i =
, .
mariti = maritus - i=
intraverat =
1 intro-avi-atum-are =
vivere = 3
vivo-vixi-victum-vivere = .
filium = filius-ii/i
14
simulabat =
1 simulo - avi - atum - are =
ac = ,
marito = maritus-i
persaepe = , ()
interroganti = ,
interrogans - interrogantis 1 interrogo-aviatum-are = ( ,
-i )
quid = ,
- quis,quis,quid = , ,.
Singularis
quid
quis
quis
cuius
cuius
cuius
cui
cui
cui
quem
quem
quid
quo
quo
quo
Pluralis
qui
quae
quae
quorum
quarum
quorum
quibus
quibus
quibus
quos
quas
quae
quibus
quibus
quibus
ageret= , ago
- egi - actum - agere = , , 3
puer = puer - pueri = , ,
.
respondebat =
2 respondeo-respondi-responsum-respondere = .
bene = [ ] () ( melius optime).
15
quievit = 3
quiesco-quievi- ----- - quiescere = , .
= quietum
libenter = , .
( libentius , libentissime)
cibum = cibus -i = , ,
.
sumpsit =
3 sumo-sumpsi -sumptum - sumere = ,
deinde = , ()
cum = , [ ] (+
, /
cum)
lacrimae = lacrima-ae = ,
, .
suae = ,
suus-a-um ( )
diu = , () [ = diutius,
diutissime]
cohibitae = ,
cohibitus-a-um 2
cohibeo-cohibui-cohibitum-cohibere = .
vincerent=
3 vinco-vixi-victum-vincere =
.
prorumperent =
3 prorumpo-prorupi-proruptumprorumpere =
egrediebatur =
3 egredior - egressus sum- egredi= ,
.
tum= ()
se = , .
dolori = dolor-oris = , ,
.
dabat = 1
do-dedi- datum - dare =
paulo = , paulus-a-um =
post = ()
siccis = , ,
siccus-a-um = (. siccior-ior-ius, .
siccissimus-a-um)
oculis = oculus-i = ,
. .
16
redibat = redeo-redii
(redivi)- reditum - redire = , , 4 .
Scribonianus = Scribonianus-i =
, , .
arma = arma-orum= ,
( ).
Ilyrico = Illyricum-i = ,
.
contra = , +
Claudium = Claudius-ii/i = ,
.
moverat =
2 moveo-movi-motum-movere = .
arma moveo = .
fuerat = sum-fui - ----- - esse
Paetus = Paetus-i ,
partibus = pars-partis = ,
, . = partes-partium =
, sum in partibus alicuius = .
eius = is-ea-id
occiso =
occisus-a-um 3 occido-occidioccisum-occidere = .
Scriboniano = Scribonianus-i
Romam = Roma-ae = ,
.
* trahebatur = ,
3 traho-traxi-tractum-trahere = , .
erat ascensurus =
3 ascendo-ascendiascensum-ascendere = .
navem = navis-is = , ,
.
Arria =
milites = miles-itis = ,
.
orabat = oro-avi-atum-are
= , 1 .
ut = ( )
simul = , , ()
imponeretur = ,
3 impono-imposui-impositum- imponere = .
* impetravit = 3
impetro-avi-atum-are = .
17
conduxit =
3 conduco -conduxi-conductum-conducere = ,
( conduc).
piscatoriam = , piscatoriusa-um = ( ).
naviculam = navicula-ae = ,
, .
ingentem = , ingens,
ingens, ingens, =
navem = navis-is.
secuta est = 3
sequor-secutus sum- sequi = .
egredior

egredior
egrediar
egrederis(-re)
egrediaris(-re)
egreditur
egrediatur
egredimur
egrediamur
egredimini
egrediamini
egrediuntur
egrediantur

egredere
egredimini
: egredi
: egrediens - entis

egrediebar
egrederer
egrediebaris(-re)
egredereris(-re)
egrediebatur
egrederetur
18
egrediebamur
egrederemur
egrediebamini
egrederemini
egrediebantur
egrederentur
O
egrediar
egredieris(-re)
egredietur
egrediemur
egrediemini
egredientur

egressurus-a-um
egressuri-ae-a
sim
sis
egreditor ( )
sit
egreditor ( )
simus
sitis
sint
egrediuntor (. )
egressurum-am-um esse
egressurus-a-um
egressuros-as-a
esse
egressus-a-um
egressus-a-um sim
egressi-ae-a
sum
es
sis
est
sit
sumus
egressi-ae-a simus
estis
sitis
sunt
sint
19
egressum-am-um esse
egressus-a-um
egressos- as- a esse
egressus-a-um eram
egressus-a-um essem
eras
esses
erat
esset
egressi-ae-a
eramus
egressi-ae-a
essemus
eratis
essetis
erant
essent
egressus-a-um ero
egressum-am-um fore
eris
egressos- as- a
fore
erit
egressi-ae-a
erimus
eritis
erunt
egressum
egrediendi
egrediendus
egressu
egrediendo
egredienda
egrediendum
egrediendum
egrediendo
20
:
,
:
1)
, .
2)
3)
--4)
5)
--

:
) ( ne) :
1) .
.
2) ,
,
.
3) ,
. .
utinam = .
4) (
) .
5)

( ).
21
) ( non):
1) ( )
( ) [ ]
2) ( )
( ) ( )

1.ut ignararetur a marito:
. ut,
,
.
ita. E ,
.
2.cum illa cubiculum mariti intraverat: .
cum
. .
3.quid ageret puer: , ,
interroganti.
quid, ,

.
4+5.cum lacrimae suae,diu cohibitae,vincerent+prorumperentque:
.
cum,
- .

.
6.ut simul imponeretur:
orabat. ut,
,
. .
22
, ,
. .
. ,
(),
, () , ,
: , . ,
, ,
,
.
( ) .
, , .
() .
. .
.
23
Aegrotabat Caecina Paetus, maritus ,

Arriae, aegrotabat et filius.
,
.
Filius mortuus est. Huic Arria .
funus ita paravit, ut ignoraretur a
marito ;
.
quin immo cum illa cubiculum ,
mariti
intraverat,
vivere
filium
simulabat,
ac marito
persaepe (),
interroganti,
quid
ageret
puer, , ()
respondebat : Bene quievit, libenter , ,
cibum sumpsit .
: ,
.
Deinde, cum lacrimae suae, diu , ,
cohibitae, vincerent prorumperentque, ,
egrediebatur ;
,
tum se dolori dabat et paulo post
.
siccis oculis redibat.

( )
.
,
,
.
Arria milites orabat, ut simul ()
.
imponeretur.

.
Non
impetravit :
conduxit .
piscatoriam naviculam ingentemque
.
navem secuta est.
Scribonianus arma in Illyrico contra
Claudium moverat ; fuerat Paetus in
partibus eius et, occiso Scriboniano,
Romam trahebatur.
Erat ascensurus navem ;
24
24

cum = , ( +
). /
cum.
P. Cornelius Nacisa = ,
P.Cornelius Nasica - P.Cornelii-i ( ),
Nasicae ( ),
Ennium= Ennius - ii -i = ,

Poetam = poeta-ae = ,
.
* venisset = ,
4 venio-veni- ventum-venire =
ei= , is-ea-id = , , .
ostio = ostium-ii-i = ,
.
quaerenti = ,
quaerens - entis, 3 quaero-quaesivi-quaesitumquaerere=
Ennium = Ennius - ii-i
ancilla= ancilla-ae = ,
.
dixisset =
3 dico-dixi-dictum-dicere= (
- dic)
eum = , is-ea-id
domi = , ,
.
esse = sum-fui- ----- esse =
Nacisa = Nacisa-ae
* sensit = , ,
4 sentio - sensi - sensum - sentire = .
illam = ille - illa illud = --
domini = dominus-i = ,
, .
iussu = iussus-us,
= .
id = , is-ea-id
dixisse = dico
illum = ille
intus = ,
25
esse= sum
accipe =
accipio-accepi-acceptum - accipere = , , 3
nunc = ,
quid = , ,
quis-quis-quid = , , .
postea = , ()
Nasica = Nasica-ae
fecerit = 3
facio-feci-factum-facere = (
= fac)
paucis= ,
paucus-a-um =
post = , ()
diebus = dies-diei= ,

cum = , ( , )
Ennius = Ennius-ii - i
Nasicam = Nasica-ae
venisset =
venio
eum = , is
ianua = ianua-ae = ,
, .
quereret = ,
quaero
exlamavit =
1 exlamo-avi-atum - are = , .
Nasica = Nasica-ae
se = .
domi= ()
etsi= , , ( )
* erat = , sum
tum = , ()
indignatus = ,
indignatus-a-um 1
indignor-indignatus sum - indignari =
quod= ( )
tam = ()
aperte= , , ( )
apertius, = apertissime
mentiebatur = ,
4 mentior- mentitus sum - mentiri =
quid = ,
quis - quis - quid = , , .
26
* inquit =
inquam=
ego = ,
.
* cognosco =,
cognosco-cognovi - cognitum - cognoscere = , (3 )
vocem = vox-vocis = , ,
.
tuam = ,
tuus-tua-tuum = -- .
vis (ne) =
volo-volui - velle = . ne
( ), ,
()
.
* scire = 4
scio - scivi - scitum - scire = , .
quid = , quis- quis - quid
* responderit =
2 respondeo - respondi - responsum respondere = .
homo = homo-inis = ,
.
es= sum
impudens = , ,
impudens-impudens-impudens,
= ( = impudentior-ior-ius, =
impudentissimus-a-um)
ego = ,
cum = ( )
te = ,
.
* quererem = ,
quaero
ancillae = ancilla-ae
tuae = , tuus-a-um
* credidi = ,
3 credo - credidi - creditum - credere + =
, .
te = tu
domi = ( )
tu =
mihi = ego
ipsi = , ipse-ipsa-ipsum = ,,
* credis= , credo
27
-
paucis-paucioribus-paucissimis
impudens-impudentior-impudentissimus
veniat-veniret-venturus sit-venerit - venisset

quaerenti - quaesituro
dicat-diceret-dictura sit - dixerit - dixisset
esse - futurum esse / fore - fuisse
sentit - sentiebat - sentiet- sensit - senserat - senserit
dicere-dicturam esse - dixisse
accipe - accipito
faciat - faceret - facturus sit - fecerit - fecisset
quaerat - quaereret - quaesiturus sit - quaesiverit - quaesivisset
exclamat-exclamabat-exclamabit - exclamavit - exclamaverat- exclamaverit
est - erat - erit- fuit- fuerat - fuerit
indignans- indignaturus - indignatus
mentitur - mentiebatur - mentietur - mentitus est - mentitus erat - mentitus
erit
inquit - inquiebat - inquiet, inquit , --- , ---.
cognosco - cognoscebam - cognoscam - cognovi - cognoveram - cognovero
vis - volebas- voles - voluisti - volueras - volueris
scire - sciturum esse - scisse / scivisse
respondeat - responderet - responsurus sit - responderit - respondisset
es - eras - eris - fuisti - fueras - fueris
quaeram-quaererem - quaesiturus sim - quaesiverim - quaesivissem
credo - credebam - credam - credidi - credideram - credidero
credis - credebas - credes - credidisti - credideras credideris

1+2. Cum P. Cornelius..venisset+ eique ab ostio..non esse:
. /
cum -
- .
.
3.quid postea Nasica fecerit: , ,
accipe.
quid ,
.
.
4+5. cum Ennius.venisset +et eum..quaereret:
. / cum
28
-
- . 4
5 .
4 5
.
6.etsi domi erat: .
etsi .
,
.
7.quod Nasica.mentiebatur:
indignatus.
E quod
, .
8.quid Nasica responderit: , ,
scire.
quid, ,

.
9.cum te quaererem: .
/ cum -
.
.
,
,
,
. ()
. ,
, ,
.
/ : ; ()
; ;
. , ,
. ;
29
24
( )
I. dixerit - fecerimus - responderim - audiveris - paraverint - egressa sit tractus sit - fueritis
II. dixisset - fecissemus - respondissem - audivisses - paravissent - egressa
esset - tractus esset - fuissetis
III.
Cum Galli legiones delevissent, Romam everterunt

Cum Camillus Gallos interemisset, aurum recepit
Cum miles pedes animadvertisset, Cladium extrahit
Cum Antonius Catilinam vicisset, urbem servavit
IV.

XX - XXIV
I. Cum Scribonianus occisus esset, Paetus Romam tractus est. Cum Arria
piscatoriam naviculam conduxisset, navem secuta est .Cum Cicero
Catilinam ex urbe expulisset, socios eius deprehendit. Cum Hercules
gregem aspexisset, partem abesse sensit .Cum Hercules vestigia foras
versa vidisset, confusus discedere coepit.
II. Occiso Scriboniano Paetus Romam tractus est. Piscatoria navicula
conducta Arria navem secuta est. Expulso Catilina Cicero socios eius
deprehendit. Grege aspecta Hercules partem abesse sensit. Vestigiis
visis Hercules confusus discedere coepit.
III. Claudius in castra delatus imperator factus est .Gallus legatus Pauli
erat bellum adversus Persen.
Galli Roman occupatam deleverunt
Camillus Gallos abituros secutus est
30
Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium

poetam venisset eique ab ostio
quaerenti Ennium ancilla dixisset
eum domi non esse, Nasica sensit
illam domini iussu id dixisse et
illum intus esse.

,

,
,

.
Accipe nunc quid postea Nasica ()
fecerit.
.
Paucis post diebus cum Ennius ad
Nasicam venisset et eum a ianua
quaereret, exclamavit Nasica se domi
non esse, etsi domi erat.
Tum Ennius indignatus quod Nasica
tam aperte mentiebatur : Quid?
inquit Ego non cognosco vocem
tuam?
Visne scire quid Nasica responderit ?
Homo es impudens.
,

,
,
.

/ : ; ()
;

;
.
Ego cum te quaererem, ancillae tuae , ,

credidi te domi non esse; tu mihi .
;
ipsi non credis?
31
25

Cato = Cato-onis = ,
,
attulit = affero
( adfero) - attuli ( adtuli) - allatum ( adlatum) - afferre ( adferre) =
( affer).
quodam = , ,
quidam-quaedam - quoddam = - - .
die = dies -diei = ,
.
curiam = curia-ae = ,
, .
ficum = ficus- i ficus -us = ,
, + ( ).
Singularis
Pluralis
ficus
fici + ficus
fici + ficus
ficorum + ficuum
fico
ficis
ficum
ficos + ficus
fice + ficus
fici + ficus
fico + ficu
ficis + ficibus
praecocem = ,
praecox-praecox-praecox, = , .
[ ,
prae]
Carthagine = Carthago-inis =
, .
ostendens= ,
ostendens-entis, 3 ostendo-ostendiostensum ostentum - ostendere = .
patribus = pater-patris = ,
.
patres-um = , , , .
* interrogo = , 1
interrogo-avi-atum-are = .
vos = ,
tu
* inquit =
inquam =
32
quando = ; ()
hanc = , hichaec-hoc = --
ficum = ficus
decerptam esse = 3
decerpo-decerpsi - decerptum - decerpere = .
* putetis = ,
1 puto -avi-atum-are = , .
arbore = arbor arbos-arboris=
, [ ,
arbor ,
or - oris. ]
Singularis
Pluralis
arbor + arbos
arbores
arboris
arborum
arbori
arboribus
arborem
arbores
arbor + arbos
arbores
arbore
arboribus
Cum = , = +
. /
cum [cum historicum narrativum]
omnes = , ,
omnis - is - e = [ ,
]
recentem = , ,
recens-recens-recens, =
, ( recentior-ior-ius,
recentissimus-a-um]
esse = sum-fui ----- esse, = , .
dixissent =
3 dico-dixi - dictum-dicere = [
dic].
atqui = , , ( )
ante = , , ( + )
tertium = ,
tertius-a-um =
33
diem = dies
* inquit = ( )
* scitote = ,
4 scio - scivi - scitum - scire = , .
decerptam esse ( )
Carthagine ( )
tam = ,
prope = , ( propius,
proxime)
muris = murus-i = ,

* habemus = ,
2 habeo - habui - habitum-habere = .
hostem = hostis- is = ,
, .
itaque = , , . .
,
.
cavete =
2 caveo - cavi - cautum-cavere = .
periculum = periculum-i = ,
.
* tutamini =
1 tutor - tutatus sum - tutari = ,
.
patriam = patria-ae = ,
.
opibus = (ops) - opis = ,
. .
opes - opum =
, , .
urbs = urbs-urbis = ,
* nolite =
nolo - nolui - ----- - nolle = ( .
88-89, . 95)
confidere = 3
confido - confisus sum- confidere = .
(
), (
),
( ).
fiduciam = fiducia-ae = ,
, ( ,
).
34
quae = , , qui - quae

- quod = - -
nimia = , nimius-a-um =
, . .
vobis = ,
tu
* est = , sum
* deponite = .
3 depono-deposui - depositum-deponere =
neminem =
nemo =
* credideritis = .
3 cred-credidi-creditum-credere =
patriae = patria-ae
consulturum esse =
3 consulo-consului-consultum-consulere =
nisi = ,
vos = ,
tu
ipsi = ,
ipse-ipsa- ipsum = , , .
patriae = patria
* consulueritis = .
consulo
* mementote = .
memini - meminisse = (
).
memini ( )
memini
memineram
meminero
meministi
memineras
memineris
meminit
meminerat
meminerit
meminimus
memineramus
meminerimus
meministis
memineratis
memineritis
meminerunt-ere
meminerant
meminerint
35
meminerim
meminissem
memento
memineris
meminisses
mementote
meminerit
meminisset
meminerimus
meminissemus
memineritis
meminissetis
meminisse
meminerint
meminissent
rem publicam = res publica- rei

publicae = , , ( res-rei ,
publicus-a-um )
extremo = , ,
exter exterus-extera-exterum =
/ [ . exterior-ior-ius, . extremus-a-um
extimus-a-um extumus-a-um]
discrimine = discrimen-inis =
,
quondam = , ()
fuisse = sum
statim = , , ()
* sumptum est = ,
3 sumo-sumpsi-sumptum - sumere = .
bellum sumo =
Punicum = ,
Punicus-a-um = - - .
Bellum= bellum = ,
bellum-i
tertium =
tertius-a-um =
quo= qui-quae-quod,
Carthago= Carthago-inis
deleta est = 2
deleo-delevi-deletum-delere = .

1. Quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore :
, , ,
interrogo .
quando ,
.
36
[ : Quando hanc ficum decerptam esse putatis ex arbore ?}

Interrogo vos
.
2. Cum omnes recentem esse dixissent : .
/ cum
-
- .
, (inquit)
. .
3. Quae nimia vobis est : ,
fiduciam. ,
.
4. Nisi vos ipsi patriae consulueritis :
[ : Neminem credideritis patriae
consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis (
). : Nemo patriae consulet,
nisi vos ipsi patriae consulueritis (o )].

, crederitis,
,
.
, consulturum
esse ,
[
, ].
5. Quo Carthago deleta est : ,
bellum.
, .

.
() , ,
. !
() , .
. ,
, .
,
. .
,
.
37
Cato attulit quodam die in curiam

ficum praecocem ex Carthagine
ostendensque
patribus Interrogo
vos inquit quando hanc ficum
decerptam esse putetis ex arbore.
Cum omnes
recentem
esse ()
dixissent, Atqui ante tertium diem
inquit scitote decerptam esse , ,
.
Carthagine.
Tam prope
hostem!
muris
habemus
!
Itaque cavete periculum, tutamini ()

,
patriam.
.

Opibus urbis nolite confidere.
.
Fiduciam, quae nimia vobis est, ,
, .
deponite.
Neminem credideritis patriae
consulturum esse, nisi vos ipsi ,

patriae consulueritis.
.
Mementote rem publicam in
extremo
discrimine
quondam .
fuisse!
Statimque sumptum est Punicum
bellum
tertium,
quo
Carthago ,

deleta est.
.
38
27

cum = , = +
. / /
cum
Accius = Accius- ii/i = ,
(Accius, Accii + Acci, Accio, Accium, Acci, Accio)
ex = : +
urbe = urbs-is = ,
Roma = Roma - ae = ,
Tarentum = Tarentum - i ,
venisset =
4 venio - veni - ventum - venire = ,
ubi = ,
Pacuvius = Pacuvius - ii + i =
,
grandi = , grandisis-e = , , . [. grandior - ior - ius, .
grandissimus - a - um]
iam = , ()
aetate = aetas - atis = ,
- .
recesserat =
3 recedo-recessi - recessum - recedere =
devertit =
3 devertor - deverti - deverti = , .
,
, ( ).

.
ad = , , ( + )
eum =
is - ea - id = - -
qui = qui - quae quod - -
multo = ,
multus-a-um = ( . Plures-plures-plura
. plurimi-ae-a)
minor = , , .
parvus - a - um, (. minor, ninus, .
minimus-a-um
39
natu = natus - us = ,

minor natu = iuvenis - is =
. iunior / minor natu, . minimus natu
erat = ,
sum - fui - ----- - esse = ,
tragoediam = tragoedia - ae =
,
suam = ,
suus- sua - suum
cui = , qui quae - quod
Atreus = Atreus - i = ,
(Atreus, Atrei + Atreos, Atreo + Atrei, Atreum + Atrea,
Atreu, Atreo)
nomen = nomen - inis = ,
,
est = sum
ei = is - ea - id
desideranti = ,
desiderans - ntis 1 desidero-desideravi desideratum - desiderare =
legit = , ,
3 lego - legi - lectum - legere
tum = , ()
dixit = ,
3 dico - dixi - dictum - dicere = /
/ dic
sonora = ,
sonorus-a-um =
quidem = , ()
esse = sum
grandia = , ,
grandis-is-e
quae = , qui-quae
- quod
scripsisset =
3 scribo - scripsi - scriptum - scribere =
sed = , ( )
videri =
video - vidi - visum - videre =
videor - visus sum - videri + . + =
tamen = ( )
ea =
is-ea-id
40
duriora = , ,
durus-a-um = -- (durior - rio - ius,
durissimus-a-um)
acerbiora = ,
acerbus-a-um = , (acerbior - ior - ius,
acerbissimus-a-um)
ita = ()
inquit =
inquam
ut = , ( )
dicis = ,
3 dico - dixi - dictum - dicere
neque = ( )
id = is - ea - id
me = , ego
sane = , (. sanius,
)
paenitet = ,
2 paenitet - paenituit - paenitere =
meliora = ,
bonus- a-um melior - ior - ius, optimus - a - um
enim = , , ( )
fore = sum
spero = 1
spero - avi - atum - are =
quae = , qui quae - quod
deinceps = ,
scribam =
nam = , ( )
quod = qui - quae - quod
in = . + +
pomis = pomum - i = ,

idem = ,
idem - eadem - idem =
aiunt =
aio =
41
aio
ais
ait
aiunt
aiebam
aiebas
aiebat
aiebamus
aiebatis
aiebant
(
(aisti )
ait
(aierunt )

aibam, aibas, aibat
...)
aias
aiat
(aiant )
( aieret )
(aierent )
2 (ai)

(aiere )

aiens - ntis
ingeniis = ingenium-ii + i =
,
quae = ,
dura = () ,
acerba = (),
nascuntur = ,
3 nascor - natus sum - nasci =
post = , ()
fiunt = fio - factus
sum - fieri =
mitia = , ,
mitis - is - e = , (mitior- ior, ius,
mitissimus- a - um)
iucunda = , ,
iucundus - a - um, = , , (iucundior,
ior, ius, iucundissiumus-a-um )
quae = ()
gignuntur = ,
3 gigno - genui - genitum - gignere =
42
statium = , ()
vieta = , ,
vieo, -, vietum - viere 2 = ,
, vietus-a-um
mollia = , ,
mollis - is - e = , ,
(mollior, ior, ius, mollissimus - a - um
matura = , ,
maturus - a - um = maturior, -ior - ius,
maturissimus-a-um + maturrimus - a- um)
mox = , ()
putria = ,
puter (+ putris), putris, putre = (
).
, (
) .
.

)
) .
.
1)
2)
3)
4)
5)

Cum Accius ........ venisset :
/ cum,
- .
.
.
Ubi Pacuvius ...... recesserat : ,
arentum. ,
.
qui multo ..... erat : ,
Accius. ,
.
cui Atreus nomen est : ,
tragoediam. ,
.
quae scripsisset : , (
ea.)
.
. Quae scripserat,
[ ( ea) :
: Quae scripserat, sonora et grandia erant,
].
43
6) quae deinceps scribam : ,

ea.
: spero ->fore -> quae deinceps scribam. scribam
: 1)
( ,
meliora enim fore spero),
2)
, , . ,
: (quae deinceps scribam, meliora
erunt) : scribam.
.
7) quae dura et acerba nascuntur : ,
ea. ,
.
8) quae gignuntur ..... mollia : ,
ea. ,
.
,
, .
, , ,
, .
,
.
, ()
. ,
: () ,
. ()
,
( , ).
44
Cum Accius ex urbe Roma

Tarentum venisset, ubi Pacuvius
grandi iam aetate recesserat,
devertit ad eum.

,

, .
Accius, qui multo minor natu erat,

tragoediam suam, cui Atreus
nomen est, ei desideranti legit.

, ,
, ,
.
Tum Pacuvius dixit sonora quidem

esse et grandia quae scripsisset, sed
videri tamen ea sibi duriora et
acerbiora.

,
.
Ita est inquit Accius ut dicis; neque

id me sane paenitet ;
meliora enim fore spero, quae
deinceps scribam.
,
() .
Nam quod in pomis est, idem

esse aiunt in ingeniis :

,
:
()
,
.
()
,

( ,
).
quae dura et acerba nascuntur,

post fiunt mitia et iucunda ;
sed quae gignuntur statim vieta et
mollia, non matura mox fiunt sed
putria.
45
28

Aesopi = Aesopus - i = ,
nostri = ,
( ) noster - nostra - nostrum = - -
Licinus = Licinus - i = ,
servus = servus-i = ,
,
tibi = ,
tu =
notus = ,
notus-a-um = ,
3 nosco - novi - notum - noscere (notior - ior - ius /
notissimus-a-um)
Roma = Roma - ae =
Athenas = Athenae-arum =
, , ( )
fugit = 3
fugio - fugi - fugitum - fugere =
is = , is - ea - id

Athenis = Athenae-arum
apud = , ( + )
Patronem = Patro - onis = ,

Epicureum = ,
Epicureus-a-um = (
)
paucos= , ,
paucus-a-um = , (paucior,-ior, -ius/
paucissimus-a-um). pauci-ae-a
menses = mensis- is = ,
,
pro = , , +
libero = , ,
liber - libera- liberum = (liberior - ior - ius,
liberrimus-a-um)
fuit = sum - fui - ---- esse = ,
inde = ()
Asiam = sia-ae = ,
,
46
abiit =
abeo - abii (+ abivi)-abitum-abire= ,
Plato = Plato-onis = ,
, (Plato, Platonis, Platoni, Platona + Platonem, Plato (+
Plato,) Platone)
quidam = ,
quidam-quedam - quoddam = - -
Sardianus = ,
Sardianus - a - um = , (
).
cum = , ( / / cum +
)
eum = , is - ea - id
fugitivum = fugitivus - i = ,

esse = sum
Aesopi - ()
litteris = littera -ae =
, , . =
litterae - arum = .
cognovisset = ,
3 cognosco - cognovi cognitum - cognoscere = , .
hominem = homo - inis = ,
,
comprehendit =
3 comprehendo - comprehendi - comprehensum comprehendere =
custodiam = custodia-ae =
, ,
Ephesi = , Ephesus - i = ,
tradidit =
3 trado - tradidi - traditum - tradere =
tu= ,
tu =
hominem = homo
investiga =
1 investigo - avi - atum - are =
queso = quaeso =
. ,
quaeso() quaesumus ().
summa = , ,
super superus - supera - superum =
(superior-io-ius, supremus-a-um summus-a-um
47
diligentia = diligentia - ae =
, ,
vel ..... vel ... = .....
Romam = Roma
mitte = , 3
mitto, misi, missum, mittere =
Epheso = Ephesus
rediens = ,
rediens - redeuntis redeo - redii - (redivi) - reditum - redire
=
tecum = cu + te =
deduc =
3 deduco - deduxi - deductum - deducere =
noli =
nolo - nolui - ----- nolle =
spectare = 1
specto - avi - atum - are =
quanti = ,
quantus- a- um = , ,
homo = homo - inis
sit = , sum
- fui - --- - esse
parvi = , ,
parvus - a - um = (minor - minus, minimus-a-um)
preti = pretium - ii + i = , ,

est = , sum
qui = ,
qui - quae - quod = , , .
nihili = nihilum - i = ,
servi = servus
scelus = scelus - eris = ,

audaciam = audacia-ae = , ,

tanto = ,
tantus-a-um = , ,
dolore = dolor - loris = ,

Aesopus = Aesopus
adfectus est =
3 adficio (+ afficio) - adfeci (affeci) - adfectum
(affectum) - adficere (afficere) =
nihil = ,
nemo, nihil, = ,
48
1.
2.
3.
4.
ei = , is-ea-id
gratius = , ,
gratus-a-um = (gratior, ior,
ius / gratissimus-a-um)
possit = possum - potui posse
quam = , ,
recuperatio = recuperatio ionis = , ( ,
, ).
fugitivi = fugitivus - i

Cum eum fugitivum ..... cognovisset : .
/ / cum,
-
- . .
Postea Plato.... comprehendit in custodiam....
tradidit .
.
quanti homo sit : , ,
, spectare.
quanti (sit),
,
.
noli spectare . noli
spectare spectare
(= , noli )
sit. .( :
Quanti homo homo est ?)
qui tam nihili est :
( is .
parvi enim preti est , . qui tam
nihili est parvi enim preti
est .
, .
ut nihil ei gratius .... fugitivi :
.
ut, ,
. (
,
,
).
tanto. sed propter ..... est adfectus
(
49
)
. -.
, , (
), .

. , ,
,
() . , ,

() () .
.
( ).
,

.
50
Aesopi nostri Licinus servus tibi

notus Roma Athenas fugit.
, ,
( ),
.
Is Athenis apud Patronem

Epicureum paucos menses pro
libero fuit, inde in Asiam abiit.
Postea Plato quidam Sardianus,

cum eum fugitivum esse ex
Aesopi litteris cognovisset,
hominem comprehendit et in
custodiam Ephesi tradidit.
Tu hominem investiga, quaeso,
summaque diligentia vel Romam
mitte vel Epheso rediens tecum
deduc.
Noli spectare quanti homo sit.
Parvi enim preti est, qui tam
nihili est.
Sed, propter servi scelus et
audaciam, tanto dolore Aesopus
est adfectus, ut nihil ei gratius
possit esse quam recuperatio
fugitivi.
,
,
,
()
.
, ,

()
()
.

.

( ).

,

.
51
29

cum = , , +
. cum
Octavianus = Octavianus - i =
,
post = , +
victoriam = victoria - ae= ,
Actiacam = ,
Actiacus - a- um =
Romam = Roma - ae = ,
rediret =
redeo - redii - redivi - reditum - redire = ,
4
homo = homo - inis = ,
,
quidam = ,
quidam - quaedam - quoddam = - - .
SINGULARIS
quidam
cuiusdam
cuidam
quendam
quodam
quaedam
cuiusdam
cuidam
quandam
quadam
PLURALIS
quoddam
cuiusdam
cuidam
quoddam
quodam
quidam
quorundam
quibusdam
quosdam
quibusdam
quaedam
quarundam
quibusdam
quasdam
quibusdam
quaedam
quorundam
quibusdam
quaedam
quibusdam
ei = ,
is-ea-id = , ,
occurrit =
3 ccurro - occurri - + occucurri - occursum occurrere =
corvum = corvus - i = ,

tenens = tenens - entis
2 teneo - tenui - tentum - tenere =
52
instituerat =
3 instituo - institui - institutum - instituere =
, ,
haec = ,
hic - haec - hoc = , ,
dicere = 3
dico - dixi - dictum - dicere = ( dic)
ave =
avere = .
avere, ave, avete
aveto.
Caesar = , Caesar - ris = ,
victor = victor - ris = ,
imperator =, imperator - ris =
, ,
Caesaris = Caesar - aris
multum = ( ) , : plus,
: plurimum
interfuit =
interest - interfuit - interesse = ,
emere = 3
emo - emi - emptum - emere =
itaque = , , ( )
viginti = , -
milibus = mille =
, .K .
Singularis
Pluralis
mille
milia
milium
milibus
mille
milia
- (milia)
milli ()
milibus
sestertium = sestertius - ii =
, . sestertium.
emit = , 3
emo ()
id = , is - ea - id
exemplum = exemplum-i =
,
sutorem = sutor - oris = ,

quendam = ,
quidam - quaedam - quoddam = --
53
incitavit = ,
1 : incito - avi - atum - are =
ut = ( )
doceret =
2 doceo - docui - doctum - docere =
parem = , par, par, par, =
= , (
)
salutationem = salutatio - onis =
,
diu = , (diutius, diutissime)
operam = opera - ae = ,
, .
operae - arum = , .
frusta = , ()
impendebat =
3 impendo - impendi - impensum - impendere = ,
quotiescumque = , [+
/ / ]
avis = avis - is = ,

respondebat = ,
2 respondeo - respondi - responsum - respondere =
sutor = sutor - oris

dicere = dico ()
solebat =
2 soleo - solitus sum - solere =
oleum = oleum - i = ,
( ,
).
operam = opera - ae ()
perdidi = 3
perdo - perdidi - perditum - perdere =
Oleum et operam perdidi = =
tandem = , =
corvus = corvus ()
salutationem = salutatio ()
didicit = ,
3 disco - didici - discere =
sutor = , sutor ()
cupidus = , ,
cupidus-a-um (cupidior- ior - ius,
cupidissimus-a-um)
54
pecuniae = pecunia-ae = ,
, , ( ,
).
eum = , isea-id
Caesari = Caesar - aris = ,
=
attulit = affero (+adfero) - attuli - allatum affere (+ adferre = , , ,
audita = ,
auditus - a - um 4 audio - audivi
(+ audii) - auditum - audire =
salutatione = salutatio - onis
()
Caesar = Caesar ()
dixit = dico
()
domi = , , , [
domus - us = ,
,
]
satis = ,
talium = , talis - is-
e = , ,
Singularis
talis
talis
tali
talem
tali
talis
talis
tali
talem
tali
Pluralis
tale
talis
tali
tale
tali
tales
talium
talibus
tales
talibus
tales
talium
talibus
tales
talibus
talia
talium
talibus
talia
talibus
audio = ,
4 audio - ivi - itum - ire =
tum = , ()
venit =
4 venio - veni - ventum - venire =
corvo = corvus ()
in = , . + +
mentem = mens- mentis = ,
,
verborum = verbum - i = ,

domini = dominus - i = ,
, ,
55
sui = ,
( ) suus - sua - suum = - -
oleum = oleum-i = ()
operam = opera-ae
perdidi =
perdo ()
ad = , +
haec = , hichaec-hoc = --
verba = verbum-i ()
Augustus = Augustus-i =
,
risit = ,
2 rideo - risi - risum - ridere =
emit = , emo
()
avem = avis-is ()
tanti = , tantus a - um = --
Singularis
Pluralis
tantus
tanti
tanto
tantum
tanto
tanta
tantae
tantae
tantam
tanta
tantum
tanti
tanto
tantum
tanto
tanti
tantorum
tantis
tantos
tantis
tantae
tantarum
tantis
tantas
tantis
tanta
tantorum
tantis
tanta
tantis
quanti = quantus-a-um =
,, (, , )
nullam = ,
nullus-a-um = - - .
Singularis
nullus
nullius
nulli
nullum
nullo
Pluralis
nulla
nullius
nulli
nullam
nulla
nullum
nullius
nulli
nullum
nullo
nulli
nullorum
nullis
nullos
nullis
nullae
nullarum
nullis
nullas
nullis
nulla
nullorum
nullis
nulla
nullis
56
1.
2.
3.
4.

Cum Octavianus ..... rediret : .
/ cum ,
-
- .
homo quidam ....
tenens .
.
ut corvum ..... salutationem :
incitavit. ut
, (
).
id exemplum ....
incitavit .
Quotiescumque ..... respondebat : .
quotiescumque ( = cum ),
() .
suto .... solebat
.
quanti .... emerat : .
(
emit .... tanti ).
, ,
,
. ,
( ) : tanti - quanti
() ,

() : .
.
.
.
/ . ,
: ! (
! ).
, .
:
. :
( )! .
,
.
57
Cum Octavianus post victoriam

Actiacam Romam rediret, homo () ,
quidam ei occurrit corvum tenens;

eum instituerat haec dicere: Ave,
()
:
Caesar, victor imperator.
.
Caesaris multum interfuit corvum
.
emere;
itaque viginti milibus sestertium eum
.
emit.
Id exemplum sutorem quendam
incitavit, ut corvum doceret parem
.
salutationem.
/
Diu operam frustra impendebat ;
.
quotienscumque
avis
non
respondebat, sutor dicere solebat ,
: !
Oleum et operam perdidi.
( ! ).
Tandem corvus salutationem didicit
et sutor, cupidus pecuniae, eum

Caesari attulit.
(:)
, .
Audita salutatione Caesar dixit:
Domi satis salutationum talium
:
audio.
.
Tum venit corvo in mentem
verborum domini sui : Oleum et
:
operam perdidi.
( )! .

Ad haec verba Augustus risit
emitque avem tanti, quanti nullam ,
.
adhuc emerat.
58
30

hic = ,
hic - haec - hoc = - -
vero =, ( )
iudices = iudex iudicis =
, ,
fuit =
sum - fui - esse = ,
Asia = Asia -ae = , ,
viro = vir - viri = ,
fortissimo = , ,
fortis- is - e , (fortior - ior - ius,
fortissimus-a-um)
patri = pater-patris = ,
( patresum = , , )
suo = suus - a-um =
, - - .
magno = , ,
magnus - magna - magnum , = ( . = maior maior- maius , . = maximus-a-um)
adiumento = adiumentum - i = ,

periculis = periculum - i =
,
solacio = solacium - ii/i = ,
,
laboribus = labos labor - oris =
, , ,
gratulationi = gratulatio - onis =
, ,
victoria = victoria - ae = ,
,
si = ,
habet = ,
2 habeo - habui - habitum = habere
Asia = Asia ()
suspicionem = suspicio - onis =
, ,
59
quandam = ,
quidam - quaedam - quoddam = - - .
luxuriae = luxuria - ae = , ,
, , (
). luxuries - ei,
Murenam = Murena- ae = ,

laudare = 1
laudo - avi - atum - are =
debemus = ,
2 debeo - debui - debitum - debere = ,
quod = , ,
Asia = Asia
continenter = , , ,
( : continentius, . : continentissime)
vixit =
3 vivo - vixi - victum - vivere =
quam = , qui
- quae - quod = , ,
ob = , +
rem = res - rei = , , ,

accusatores = accusator - toris =
, ,
Asiae = Asia - ae
nomen = nomen - inis ,
Murenae = , Murena
obiecerunt = ,
3 obicio - obieci - obiectum - obicere =
..
qua = ,
qui - quae - quod
laus = laus - laudis = ,

familiae = familia - ae = ,
, ( familiae familias )
memoria = memoria-ae = ,
,
generi = genus - generis = ,

honos = honos honor - oris =
, ,
60
gloria = gloria - ae = ,
nomini = nomen - inis ()

constituta est =
3 constituo - constitui - constitutum - constituere =
aliquod = ,
aliquis (aliqua ) - aliquod = --
flagitium = flagitium - ii / - i =
,
dedecus = dedecus - dedecoris =
, ,
Asia = Asia
susceptum = ,
susceptus-a-um, 3 suscipio suscepi - susceptum - suscipere) = , .
Asia = Asia
deportatum = ,
deportatus - a- um, 1 deporto avi - atum - are =
meruisse = 2
mereo - merui - meritum - merere =
stipendia = stipendium - ii/ i =
, . = stipendia - orum =

stipendia mereo = .
eo = ,
is- ea - id = - -
bello = , bellum - i = o ,

virtutis = virtus - utis = ,
, (
,
).
fuit = sum
patre = pater ()
imperatore = imperator - oris =
,
libentissime = , ,
, : libenter, . libentius, .
libentissime
meruisse = mereo
()
pietatis = pietas - atis = ,
, (
)
61
fuit = sum
finem = finis - is = ,
, ( : fines - ium = ,
, ).
stipendiorum = stipendium - ii / i
()
patris = pater ()
victoriam = victoria ()
triumphum = triumphus - i =
, ,
fuisse = sum
felicitatis = felicitas - atis = ,
,
fuit = (

SINGULARIS
PLURALIS
labor + labos
laboris
labori
laborem
labor + labos
labore
labores
laborum
laboribus
labores
labores
laboribus
luxuria + luxuries
luxuriae + luxuriei
luxuriae + luxuriei
luxuriam + luxuriem
luxuria + luxuries
luxuria + luxurie
SINGULARIS
honor + honos
honoris
honori
honorem
honor + honos
honore
PLURALIS
honores
honorum
honoribus
honores
honores
honoribus

1. Et si habet ..... luxuriae : (
). si .
Murenam laudare debemus :
[ si habet ()- debemus () ].
62
, .
2+3. quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit :
,
sed. quod
(vidit / vixit -
).
4.
ex qua laus ...... constituta est :

, Asiae.
, .

, , ,
, .
, ,
, .
() ,
(), ()
(), (),
.
( )

,
()
[ :
]
63
ic vero, iudices, et fuit in Asia et

viro fortissimo, patri suo, magno
adiumento in periculis, solacio in
laboribus, gratulationi in victoria
fuit.

, ,

, ,
.
Et si habet Asia suspicionem

quandam
luxuriae,
Murenam ,
laudare debemus, quod Asiam vidit , ,
sed in Asia continenter vixit.
.
Quam ob rem accusatores non
Asiae nomen Murenae obiecerunt,
ex qua laus familiae, memoria
generi, honos et gloria nomini
constituta est, sed aliquod flagitium
ac dedecus aut in Asia susceptum
aut ex Asia deportatum.
()

,

(),
() (),
(),

.
Meruisse vero stipendia in eo bello ( )

virtutis fuit;

patre
imperatore
libentissime

meruisse pietatis fuit;
,
finem
stipendiorum
victoriam ac triumphum
felicitatis fuit.
patris
fuisse ()

[ :

]
64
:

. :
1. .
2. ob, per, propter + .
3. ex, de + .
4. causa, gratia + .
:
,
.
:
(
), ,
,
,
sum fio,
.
1. noli / nolite + .
2. ne + .
:
.
,
.
:
1. .
.. fortior hoste hasta eum transfixit (31)
2. quam + ,
.
.. sed nihil miseries quam ipsa victoria (37)
3. quam + ,
(.. ).
: multo paulo
.
65
:
.
. :
1. ( ).
2. abs, ab, a + ( ).
3. (
)
.. Omnia excitanda sunt tibi uni C. Caesar.
:
:
1. , ,
. magni, maximi, tanti,quanti,
, , .
pretium, pretii ,

.
2. , ,
.
:
:
1. , .
2. , .
:
, (
).
:
:
1. .
2. :
ab + , () +
orior.
ex + () + nascor.
post ante:
post ante .
.
:
66
1. post + = ,
, .
2. ante + = ,
, .
/
1. : per +
.. Caesar per legatos de statu rei publicae certior factus est (=
).
2. opera, beneficio, auxilio +
.
.. mea opera urbs conservata est (= ).
:
>
>
( , ) >

(( ,
) >
:
ad, apud, prope, post, inter + , in, pro + >
.
ex, de, ab + > .
in+ (), ad + ()> .
27
:
paenitet, paenituit, - , paenitere, 2 ( ),
, ,
, ,
... ,
, ..., .
,
, .
29
:
1. interest refert (=),
.
2. ,
. .
67
O Cum
1.
:
. .
tum ()
die (= ), eo tempore (= ).
2.
:
. .
3.
:
.

, , ().
4.
:
.

(. 14).
. repeute, subito, .

iam, vix, vixdum
...
5.
:

.

.
-
. :
() ) () .
68
21-30
21
do - dedi - datum - dare
penso - avi - atum - are
rogo - avi - atum - are
deleo - evi - etum - ere
accipio - accepi - acceptum - accipere
appendo - appendi - appensum - appendere
dico - dixi - dictum - dicere
divido - divisi - divisum - dividere
everto - everti - eversum - evertere
interimo - interemi - interemptum - interimere
recipio - recepi - receptum - recipere
sequor - secutus sum - sequi
revertor - reversus sum - reverti
()
()
fio - factus sum - fieri
redeo - redii - reditum - redire
abeo - abii (+ abivi) - abitum - abire
3
4
( eo )
- -- eo)
absum - afui - abesse ( sum)
69
23
aegroto - avi - atum - are
do - dedi - datum - are
ignoro - avi - atum - are
impetro - avi - atum - are
inerrogo - avi - atum - are
intro - avi - atum - are
paro - avi - atum - are
simulo - avi - atum - are
cohibeo - cohibui - cohibitum - cohibere
moveo - movi - motum - movere
respondeo - respondi - responsum - respondere
ago - egi - actum - agere
ascendo - ascendi - ascensum - ascendere
conduco - conduxi - conductum conducere
impono - imposui - impositum - imponere
occido - occidi - occisum - occidere
prorumpo - prorupi - proruptum - prorumpere
quiesco - quievi - quietum - quiescere
sumo - sumpsi - sumptum - sumere
traho - traxi - tractum - trahere
vinco - vici - victum - vincere
vivo - vixi - victum - vivere
egredior - egressus sum - egredi
()
morior - mortuus sum - mori
()
()
redeo - redii (+ redivi) - reditum - redire
( eo)
70
24
exclamo - avi - atum - are
indignor - indignatus sum - indignari
cognosco - cognovi - cognitum - cognoscere
credo - credidi - creditum - credere
facio - feci - factum - facere
quaero - quaesivi - quaesitum - quaerere
()
volo - volui - --- - velle

scio - scivi - scitum - scire
sentio - sensi - sensum - sentire
venio - veni - ventum - venire
mentior - mentitus sum - mentiri
()
25
interrogo - avi - atum - are
puto - avi - atum - are
tutor - tutatus sum - tutari
caveo - cavi - cautum - cavere
deleo - delevi - deletum - delere
habeo - habui - habitum - habere
affero - attuli - allatum - afferre
consulo - consului - consultum - consulere
()
71
decerpo - decerpsi - decerptum - decerpere
depono - deposui - depositum - deponere
ostendo - ostendi - ostentum/ostensum - ostendere 3

sumo - sumpsi - sumptum - sumere
nolo - nolui - -------- - nolle

confido - confisus sum - confidere
scio - scivi - scitum - scire
()
27
spero - avi - atum - are
desidero - avi - atum - are
video - vidi - visum - videre
videor - visus sum - videri
paenitet - paenituit - paenitere
recedo - recessi - recessum - recedere
deverto - deverti - deversum - devertere
devertor - deverti - deverti
lego - legi - lectum - legere
scribo - scripsi - scriptum - scribere
gigno - genui - genitum - gignere
nascor - natus sum - nasci
( .)
()
()
72
28
investigo - avi - atum - are
specto - avi - atum - are
fugio - fugi - fugitum - fugere
trado - tradidi - traditum - tradere
comprehendo - comprehendi - comprehensum - comprehendere 3

mitto - misi - missum - mittere
deduco - deduxi - deductum - deducere
adficio (afficio) - adfeci - adfectum - adficere
nolo - nolui - ------ - nolle

possum - potui - ------ - posse
quaeso - ------- - ------- - quaesere
abeo - abii (abivi)- abitum - abire
( eo )
( eo )
29
incito - avi - atum - are
teneo - tenui - tentum - tenere
doceo - docui - doctum - docere
soleo - solitus sum - solere
rideo - risi - risum - ridere
()
occurro - occurri (occucurri) - occursum - occurrere 3

instituo - institui - institutum - instituere
emo - emi - emptum - emere
impendo - impendi - impensum - impendere
73
perdo - perdidi - perditum - perdere
disco - didici - ------ - discere
affero - attuli - allatum - affere
( + )
audio - audivi - auditum - audire
( eo)
30
laudo - avi - atum - are
deporto - avi - atum - are
habeo - habui - habitum- habere
debeo - debui - debitum - debere
mereo - merui - meritum - merere
obicio - obieci - obiectum - obicere
constituo - constitui - constitutum - constituere
suscipio - suscepi - suspectum - suspicere
74
31

bello = bellum - i = ,
,
Latino = Latinus - a - um =
,
T.Manlius = T. Manlius - ii/-i =
,
consul = consul - ulis = ,

nobili = , ,
nobilis - is - e = , ,
(nobilior - ior - ius / nobilissimus-a-um)
genere = genus - eris = ,
, ,
natus = ,
natus - a - um = 3
exercitui = exercitus - us,
=
Romanorum = Romani - orum =
, ,
praefuit =
praesum - praefui - praesse = ,
is = ,
is-ea-id = , ,
cum = , , ( ) [ +
]. / /
cum
aliquando = , , ()
castris = castra - orum =
. castrum - i =
abiret =
abeo - abii (abivi) - abitum - abire = ,
, 4
edixit =
3 edico - edixi - edictum - edicere = ,
, ( edic)
ut = ( )
omnes= ,
omnis - is = ( )
pugna = pugna - ae = , ,
75
abstinerent =
2 abstineo - abstinui abstentum - abstinere = ,
paulo = ,
paulus - a - um =
post = , ,
filius = filius - ii / -i = ,

eius= is-ea-id ,
castra = ()
hostium = hostis - is = ,

praeterequitavit = ,
praeterequitans.
praeterequitavit. ( ,
praeterequito - avi - atum - are = , 1
)
, .
duce = dux - ducis = ,
, ,
hostium = ( )
his = , hic haec - hoc = - -
verbis = verbum - i = ,

proelio = proelium - ii / -i = ,

lacessitus est =
3 lacesso - lacessivi (lacessii) - lacessitum lacessere =
congrediamur =
3 congredior - congressus sum congredi = ,
ut = ,
singularis = ,
singularis - is - e = ( )
proelium singulare =
proeli = ()
eventu = eventus - us = ,
, ,
cernatur =
3 cerno - crevi - cretum - cernere. = , .
cernitur , (
conspectus-a-um)
quanto = , ,
quantus - a - um = , ,
76
miles = miles - itis = ,

,
Latinus = ()
Romano = Romanus-a-um =
, ,
virtute = virtus - utis = ,
,
antecellat = ,
3 antecello - antecellere = .
tum = ,
adulescens = adulescens - ntis =
, + ,
viribus = vis = ,
,
suis = ,
suus - sua - suum
confisus = ,
confisus - a- um 3
confido - confisus sum - confidere =
cupiditate = cupiditas-atis =
,
pugnandi = 1 pugno-avi atum - are =
permotus = ,
permotus-a-um 2 permoveo permovi - permotum - permovere = ,
iniussu = iniussus - us,
. iniussu =
.
consulis = ()
certamen = certamen - inis = ,
,
ruit =
3 ruo - rui - rutum - ruere = ( ruiturus a- um)
fortior = , ,
fortis - is - e = - -
hoste = ()
hasta = hasta-ae = ,
eum = ,
is-ea-id
transfixit =
3 transfigo - transfixi - transfictum - transfigere =
77
armis = arma - orum = ,

, ,
spoliavit =
1 spolio - avi - atum - are = ,
statim = ,
hostes = hostis - hostis
()
fuga = fuga - ae = ,
salutem = salus - utis = ,

,
petiverunt = ,
3 peto - petivi (petii) - petitum - petere = ,
consul = consul ()
castra = ()
revertisset =
3 revertor - reverti - reverti =
,
adulescentem = adulescens ()
cuius = qui - quae - quod =
- -
opera = operaae. operae - arum =
hostes =
fugati erant =
1 fugo - avi - atum - are =

morte = , mors - mortis = ,
,
multavit = ,
multo - avi - atum - are = 1 ,

1. ut omnes pugna abstinerent :
edixit. ut
,
.

(edixit) . [ :
Omnes pugna abstinete / )]
2. cum ..... abiret : .
/ cum
- .
78
3.
4.
5.
6.

(edixit) - .
ut singularis ..... cernatur : .
ut, ,
, . H
(congrediamur)
. .
quanto miles ..... antecellat : , ,
cernatur.
quanto
(
).
(cernatur) - .
( : Quanto miles Latinus Romano virtute antecellit ? )
Cum in castra revertisset : .
/ cum
- .

(multavit). .
cuius .... fugati erant : ,
adulescentem.
- .
,
.
, .
,

:
.

,
,
() .
. , ,
, .
79
Bello Latino T. Manlius consul ,

nobili
genere
natus
exercitui
Romanorum praefuit.

.
Is cum aliquando castris abiret,
edixit ut omnes pugna abstinerent.
,
.
Sed paulo post filius eius castra ,
hostium praeterequitavit et a duce
hostium
his
verbis
proelio
lacessitus est:

:
Congrediamur,
ut
singularis
proelii eventu cernatur, quanto
miles
Latinus
Romano
virtute
.
antecellat.
Tum
adulescens, viribus
suis
confisus et cupiditate pugnandi
permotus,
iniussu
consulis
in
certamen ruit;
et fortior hoste, hasta
transfixit et armis spoliavit.
Statim
hostes
petiverunt.
fuga
eum

,
() .

salutem .

Sed
consul,
cum
in
castra , ,
revertisset,
adulescentem,
cuius
opera hostes fugati erant, morte , .
multavit.
80
32

pleni = ,
plenus - a- um = , (plenior - ior - ius /

plenissimus - issima, -issum)
omnes = ,
omnis - is - e = ( -
).
sunt =
sum - fui - ----- - esse = ,
libri = liber - libri = ,
,
plenae = , ,
plenus- a - um ()
sapientium = sapiens - entis =
, ,
voces = vox - vocis = ,

plena = , ()
exemporum = exemplum - i =
,
vetustas = vetustas - atis
, ,
quae = ,
qui - quae - quod = , , .
iacerent =
2 iaceo - iacui - iacitum - iacere =
tenebris = tenebrae - arum =
, , ( )
omnia = ,
omnis - is - e =
nisi = ( )
litterarum = littera - ae. =
. litterae - arum = ,
,
lumen = lumen - inis = ,
accederet =
accedo - accessi - accessum - accedere =
quam = ,
81
multas = , ,
multi - ae - a = -- (. Plures-es-a, . plurimiae-a)

imagines = imago - inis =
, ,
fortissimorum = , ,
: fortis - is - e = (fortior- ior- ius / fortissimus - aum)
virorum = vir- viri = ,
,
non solum .... verum etiam = ....
intuendum = 2
intueor - intuitus sum - intueri = ,
imitandum = 1
imitor - imitatus sum - imitari = ,
scriptores = scriptor - oris
, ,
Graeci = Graeci - orum =
, ,
Latini = Latini - orum = ,
nobis = ,
ego
reliquerunt =
3 relinquo - reliqui - relictum - relinquere =
,
quas = , qui - quae
- quod ()
ego = ,
cupidus = , ,
cupidus - a- um = (cupidior - ior ius) / (cupidissimus-a-um)
bene = ( ) melius - optime
gerendi = 3 gero - gessi gestum - gerere =
administrandi = 1
administro - avi - atum - are =
rem publicam = res publica - rei
publicae (res - rei , publicus - a-um )
semper = ()
mihi = ,
ego
82
proponebam =
3 propono - proposui - propositum - proponere =

colendo = 3 colo-colui
- cultum - colere = ,
cogitando = 1 cogito avi - atum - are = /
homines = homo - inis =
, ,
excellentes = ,
excellens - entis = ,
3 excello - excellui - excelsum - excellere
animum = animus - i = ,
,
mentem = mens - mentis = ,
,
meam = ,
meus - a-um - -
conformabam = ,
1 conformo - avi - atum - are = ,
laudem = laus - laudis = ,

honestatem = honestas - atis = ,
, ,
solum = , ()
expetendo = 3 expeto expetivi (expetii) - expetitum - expetere =
omnes = ()
cruciatus = cruciatus - us =
, ,
corporis = corpus - oris = ,
,
omnia = , ()
pericula = periculum - i =
, ,
mortis = mors - mortis = ,
,
parvi = , ,
parvus - a- um = (minor - minus/ minimus - a- um)
esse = sum
ducendo = 3 duco duxi - ductum- ducere =
83
me = ego
salute = salus - utis = ,
,
pro salute vestra =
vestra = ,
vester - vestra - vestrum = , - -
-
tot = , ,
tantas = ,
tantus - a - um = - -
dimicationes = dimicatio - onis =
, ,
obicere = 3
obicio - obieci - obiectum - obicere =
potui = possum - potui posse =

1. nisi litterarum lumen accederet : (
). nisi
. : nisi accederet-> : iacerent. ,
(,
).
, ,
, ,
() .
,
, ! ,
,
.
.
,

, , ,
.
84
Pleni omnes sunt libri, plenae

,
sapientium voces, plena exemplorum ,
vetustas;
,
quae iacerent in tenebris omnia,
nisi litterarum lumen accederet.

, ()
.
Quam multas imagines

fortissimorum virorum non solum
ad intuendum, verum etiam ad
imitandum scriptores et Graeci et
Latini nobis reliquerunt!

,
,
!
Quas ego, cupidus bene gerendi et

administrandi rem publicam, semper
mihi proponebam.
,

,
.
Colendo et cogitando homines

excellentes animum et mentem
meam conformabam.
Sic enim - laudem et honestatem
solum expetendo, omnes cruciatus
corporis et omnia pericula mortis
parvi esse ducendo - me pro salute
vestra in tot ac tantas dimicationes
obicere potui.

.
,

,
, ,

.
85
34

cum = , : (+
). / /
- cum
Africanus = Africanus - i =
,
Literno = Liternum - i = ,

esset =
sum, fuit , ---- , esse = ,
complures = , complures,
complures, complura /-ia = ,
praedonum = praedo - donis =
, ,
duces = dux - ducis =
,
forte = ()
salutatum = () 1
saluto - avi - atum - are = ()
eum = ,
is - ea - id = , ,
venerunt = ,
tum = ,
Scipio = Scipio - onis = ,

cum = , ,
se = ,
ipsum = ,
ipse - ipsa - ipsum = , ,
captum = 3 capio - cepi captum - capere =
venisse = venio
()
eos = ,
is - ea - id = ,,
existimasset =
1 [existimo - avi - atum - are = [existimasset =
existimavisset.]
v, , e vi
r s . v ,
86
( i - e ) : a+ e
-> a, a+i -> a, e+i -e>, i+ i -> i
praesidium = praesidium - ii +i =
, , ,
domesticorum = domestici - orum =
, ( )
conlocavit =
1 conloco colloco, conlocavi (collocavi) conlocatum (collocatum) - conlocare (collocare) = o
tecto = tectum - i = , ,
quod = , qui - quae

- quod = , ,
tum = , ,
praedones = praedo - onis = ()
animadverterunt=
3 animadverto - animadverti animadversum - animadvertere =
abiectis = ,
abiectus - a - um = 3 abicio abieci - abiectum - abicere = ,
armis = arma - orum = ,
= ( )
ianuae = ianua - ae = =
,
appropinquaverunt = ,
1 appropinquo - avi - atum - are
=
clara = , ,
clarus-a-um = , (clarior - ior - ius,
clarissimus - a - um)
voce = vox - vocis = ,
,
Scipioni = Scipio ()
nuntiaverunt = ,
1 nuntio - avi - atum -are =
incredibile = ,
incredibilis - is - e = ( )
auditu = 4 audio - audivi
(audii) - auditum - audiere =
virtutem = virtus- utis = ,
,
eius = , is- ea - id
admiratum = 1
admiror - admiratus sum - admirari =
87
se = ,

venisse = ()
haec = ,
hic - haec - hoc = , ,
postquam = , [ ]
domestici = domestici - orum = ()
Scipioni = Scipio ()
rettulerunt =
refero - re(t)tuli - relatum - referre =
( refer)
is = ,
is - ea - id
intromitti = 3
intromitto - intromisi - intromissum - intromittere =
iussit =
2 iubeo - iussi - iussum - iubere =
praedones = praedo - onis ()
postes = postis - is=
, ,
ianuae = ianua - ae ()
tamquam = , . tamquam .
()
sanctum = ,
sanctus - a - um, ( . : sanctior, ior,
ius/ .: sanctissimus - a- um)
templum = templum - i = ,
,
venerati sunt =
1 veneror - veneratus sum - venerari =
,
cupide = , [] cupidius, cupidissime
Scipionis = Scipio []
dextram = , , dexter dextra - dextrum = (dexterior - ior - ius, dextimus - a - imum).
dextra = ,
manus
osculati sunt = ,
1 osculor - osculatus sum - osculari =
vestibulum = vestibulum - i =
, ,
dona = donum - i = ,
,
88
1.
2.
3.
4.
posuissent =
3 pono - posui - positum ponere =
quae = , qui - quae - quod
homines = homo - minis =
,
deis = deus - i = ,
immortalibus = ,
immortalis - is - e = ( )
consecrare = 1
consecro - avi - atum - are = ,
solent =
2 soleo - solitus sum - solere =
domum = , , (
) domus- us = , , ,

reverterunt =
3 revertor - reverti - reverti =

Cum Africanus .... esset : .
/ / cum,
-
-
. complures ....
venerunt , .
.
Cum se ipsum .... existimasset :
. cum
: /
. tum Scipio - praesidium ....
conlocavit, .
.
quod ut .... animadverterunt : .
ut .
, ,
.
abiectis .... appropinquaverunt clara voce ... nuntiaverunt
.
haec postquam ... rettulerun : .
postquam
: ,
.
89
is fores ... iussit,

.
5. cum ante ... posuissent : .
/ / cum
-
-
. domum
reverterunt .
.
6. quae homines ... solent : ,
dona. ,
.
,
. ,
,
. ,

( )
. ,
.

. ,
,
/ .
90
Cum Africanus in Literno esset,

complures praedonum duces forte
salutatum ad eum venerunt.
Tum Scipio, cum se impsum captum
venisse eos existimasset, praesidium
domesticorum in tecto conlocavit.
Quod ut praedones animadverterunt,
abiectis armis ianuae
appropinquaverunt et clara voce
Scipioni nuntiaverunt (incredibile

,

.
,

,
.
,

( )

.
auditu!) virtutem eius admiratum se

venisse.
Haec postquam domestici Scipioni
rettulerunt, is fores reserari eosque
intromitti iussit.
Praedones postes ianuae tamquam
sanctum templum venerati sunt et
cupide Scipionis deextram osculati
sunt.
Cum ante vestibulum dona
posuissent, quae homines deis
immortalibus consecrare solent,
domum reverterunt

,

.

.

,

,
/ .
91
36

Manius Curius Dentatus - Manii (+ i) Curii (+i) Dentati,

, , =
maxima = , ,
magnus-a-um = (maior - maior - maius /
maximus - a- um)
frugalitate = frugalitas - atis =
, , ( , )
utebatur = 3
utor - usus sum - uti =
quo = ( )
frugalitate utor =
facilius = (facile - facilius - facillime) =
divitias = divitiae - arum =

, , ( )
contemnere = 3
contemno - contempsi - contemptum - contemnere =
posset = , possum - potui - posse =
die = dies - diei = , ,
quodam = ,
Samnitium = Samnites - ium =
legati = legatus-i =
, ,
eum = ,
is-ea-id =
venerunt =
ille = , ille
- illa - illud = - -
se = ,
scamno = scamnum - i = ,
,
92
assidentem = ,
assidens - entis 2 assideo - assedi - assessum assidere = ()
focum = focus - i = ,
ligneo = ,
ligneus- a - um = ( , )
catillo = catillus- i = ,
, . ,
catilla - orum
cenantem = ,
cenans - ntis = 1 ceno - avi - atum - are =
,
eis = ()
spectandum = ,
1 specto - avi - atum - are =
praebuit =
2 praebeo - praebui - praebitum - praebere =
me praebeo =
Samnitium = ()
divitias = ()
contemsit =
contemno (),
Samnites = ()
paupertatem = paupertas - atis =
, ,
eius = is
mirati sunt =
1 miror - miratus sum - mirari =
eum = is
magnum = , ,
magnus - a- um = ()
pondus = pondus - ponderis = ,
,
auri = aurum - i = , ,
( , )
publice = , ( )
missum = ,
missus - a- um = mitto - misi - missum mittere = , 3
attulissent =
affero + adfero - attuli + adtuli - allatum + adlatum afferre + adferre, , affer =
ut = ,
93
eo = , is-ea - id
uteretur =
utor ()
vultum = vultus-us = ,
,
risu = risus-us = ,
solvit =
3 solvo - solvi - solutum - solvere =
protinus = ,
dixit = ,
3 dico - dixi - dictum - dicere =
supervacanae : , =
supervacaneus - a- um = ( )
dicam = dico
inepte = , ,
= ineptus-a-um = (ineptior - ior - ineptius /
ineptissimus - a - um)
legationis = legatio - onis = ,
,
ministri = minister - stri =
, ,
narrate = ,
1 narro - avi - atum - are =
Samnitibus = ()
Manium Curium =
malle = malo- malui - malle = , ,
3
locupletibus = locuples, locupletis =
, ,
imperare = , 1
impero - avi - atum - are =
quam = , ,
ipsum = ,
ipse - a - um = , ,
fieri = fio - factus sum - fieri =
locupletem = ()
mementote =
memini - meminisse =
me = ,
acie = acies - aciei = , ,
vinci = 3
vinco - vici - victum - vincere =
94
pecunia = pecunia - ae = ,
( ,
)
corrumpi = 3
corrumpo - corrupi - corruptum - corrumpere =
posse = possum - potui - posse = (
)
1.
2.
3.
4.

quo facilius .... posset = . ,
quo (facilius).
( )
. .
.
cum ad eum .... attulissent = .
/ / cum
-
-
.
.(solvit / dixit ).
.
ut .... eo uteretur = . ut

( ).
attulissent ,
. .
ne dicam = . ,
ne (
). .
/.
malo
/ /
malo
mavis
mavult
malim
malis
malit
malle
.
malumus malimus (malens)
mavultis
malitis
/
mallem
:
.: malam, males,
malebas
malebat
malles
mallet
malet...
.: malui, maluisti,
:. malueram ...
malebamus
mallemu . .: maluero
malebatis
s
melletis
malebam
95
malunt
malint
malebant
mallent
utitor - utebatur - utetur, usus est, usus erat, usus erit

contemnere, contempturum esse, contempsisse
possit - posset - potuerit, potuisset
veniunt - veniebant - venient - venerunt & venere - venerant - venerint
assidentem - assessurum
cenantem - cenaturum
praebet- praebebat - praebebit - praebuit - praebuerat - praebuerit
contemnit - contemnebat - contemnet - contempsit - contempserat contempserit
mirantur - mirabantur - mirabuntur - mirati sunt - mirati erant - mirati
erunt
afferant - afferrent - allaturi sint - attulerint - attulissent
utatur - uteretur - usurus sit - usus sit - usus esset
solvit - solvebat - solvet solvit- solverat - solverit
dicit - dicebat - dicet - dixit - dixerat - dixerit
dicam - dicerem - dicturus sim - dixerim - dixissem
narrate , narratote
malle, maluisse
imperare - imperaturum esse - imperavisse
fieri - futura esse/fore - facta esse - facta fore
vinci - victum iri , victum esse , victum fore
corrumpi - corrumptum iri - corrumptum esse, corrumptum fore
posse, potuisse
96

II.
SOS
Praedones venerunt ut salutarent ( )
Legatos miserunt ut orarent ( )
Pueri venerunt ut spectarent ( )
Legatos mittunt ut orent ( )
Praedones ut salutent veniant ( )
IV.
Pauper est ut divitias contemnere possit
Pauper erat ut divitias contemnere posset
III.
acies
Singularis
Pluralis
acies
acies
aciei
aciei
aciem
acies
acies
acies
acie
II 35
SOS
Milites arma abiciunt, quod timent

Virum admiramur, quod fortis est
Adulescens periit, quoniam pugnare cupiebat
Infeliciter vicerunt, quia pater mortuus erat
97
(
), .
.
,
/ .
( )
.
, ,
() : /
, ,
/

.
98
Manius Curius Dentatus maxima

frugalitate utebatur, quo facilius (
divitias contemnere posset.
),
.
Die quodam Samnitium legati ad
.
eum venerunt.
Ille se in scamno assidentem apud ,
focum et ex ligneo catillo cenantem

eis spectandum praebuit.
/
.
Samnitium divitias contempsit et
Samnites paupertatem eius mirati
( )
sunt.
.
Nam cum ad eum magnum pondus
auri publice missum attulissent, ut
eo uteretur, vultum risu solvit et ,
,
protinus dixit :
() :
Supervacaneae, ne dicam ineptae,
legationis
ministri,
narrate
Samnitibus Manium Curium malle
locupletibus imperare quam ipsum
fieri locupletem ;
/ ,
,

/

et mementote me nec acie vinci

nec pecunia corrumpi posse.
.
99
37

eum = ,
is - ea - id = - -
locum = locus -i = ,
, ( loci-orum loca-orum).
res = res - rei = , ,
deducta est =
3 deduco - deduxi - deductum - deducere =
ut = ,
nisi = ,
qui = ,
qui - quae - quod = - -
deus = deus - i = ,
,
vel = , ,
casus = casus - us =
, ,
aliqui = ,
aliquis (aliqua) - aliquod = - -
subvenerit=
4 subvenio - subveni - subventum - subvenire =
salvi = ,
salvus-a-um = ( , )
esse = = sum - fui ----- esse =
nequeamus =
nequeo - (nequivi) - (nequitum) - nequire
nequeo
(nequis)
nequit
nequibam
nequibat
(nequibo)
-
(nequivi)
nequisti
nequivit (
nequiverat
nequivero
nequiverit
nequiit)
-
(nequimus)
nequitis
100
nequeunt
nequibant
(nequibunt)
nequiverunt
nequiverant
nequeam
nequeas
nequeat
(nequirem)
(nequiret)
nequivisset
(nequiverim)
(nequiverit)
nequire
nequivisse
nequisse
(nequeamus)
nequeatis
nequeant
(nequiremus)
(nequirent)
(nequiverint)
(nequivissent)
nequiens nequeuntis
equidem = ,
ut = , ,
veni =

urbem = urbs - urbis = , ,
destiti =
3 desisto - destiti - -------- - desistere
omnia = ,
omnis - omnis - omne =
sentire = 4
sentio - sensi - sensum - sentire = ,
dicere = 4
dico - dixi - dictum - dicere =
facere = 3
facio - feci - factum - facere =
quae = ,
qui - quae - quod
101
concordiam = concordia - ae = ,
, (
)
pertinerent =
2 pertineo - pertinui - pertentum
- pertinere =
tantus = ,
tantus - a- um = , ,
furor = furor - oris = ,
,
omnes = , omnis - is - e =
()
invaserat = ,
3 invado - invasi - invasum - invadere =
ut =
pugnare = 1
pugno - avi - atum - are =
cuperent =
3 cupio - cupivi + cupii - cupitum - cupere =
etsi = ,
ego = ,
clamabam =
1 clamo - avi - atum - are =
nihil = ,
nihil =
esse = sum
bello = bellum - i = ,
,
civili = , civilis
- is - e =
miserius = , ,
miser - misera - miserum = (miserior - ior
- ius / miserrimus - a - um)
omnia = , ()
sunt = , sum
misera = , miser
()
bellis = bellum ()
civilibus = ()
nihil = ()
102
miserius = ()
quam = , ,
ipsa =
victoria = victoria - ae =
ea = ,
is - ea - id
victores = victor - victoris =
, ,
ferociores = , ,
ferox - ferox - ferox = (ferocior - ior ius, ferocissimus - a - um)
impotentiores = , ,
impotens - impotens - impotens =
/ impotentior - ior - ius / impotentissimus - a - um
reddit = ,
3 reddo - reddidi - redditum - reddere =
ut = =
etiamsi = , , ,
natura = natura - ae = , ,
tales = ,
= talis - is - e = --
sint = , sum
necissitate = necessitas - atis =
, ,
cogantur =
3 cogo - coegi - coactum - cogere =
bellorum = bellum
enim =
civilium = , civilis - is
()
exitus = exitus - us = ,
,
tales = ()
sunt = , sum
semper = ,
ut =
non solum ...... sed etiam = ....
ea = , is - ea - id
fiant = fio - factus sum fieri=
103
velit = volo - volui - ----
velle =
victor = ()
obsequatur =
3 obsequor - obsecutus sum - obsequi =
is = , ,
quorum = ,
auxilio = = auxilium - ii + i =
, ,
patra sit = pario - peperi partum - parere = , 3

1. ut ..... salvi ..... nequeamus :
ut
, ,
.
(
) (deducta est). -.
2. nisi qui .... subvenerit :
. :
: deducta est -> (ut) nequeamus -> subvenerit.
: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
nequimus.
nisi subvenerit
nequimus = (
[nequeamus]
.
nequeo ,
nequimus, ).
, /
.
3. quae pertinerent: ,
omnia.
(destiti). destiti
sentire, dicere, facere (= ,
destiti ) pertinerent
, .
. quae ..... pertinerent
( ,
104
4.
5.
6.
7.
8.
omnia) : : quae ad concordiam pertinerent

( ), omnia et sentiebam et dicebam et faciebam.
ut veni ad urbem : . ut
.
equidem - > non destiti ..... facere
.
ut pugnare cuperent :
. ut,
,
.
(invaserat). .
etsi ego .... miserius : (
). ,
,
. ,
ut pugnare cuperent
() : etsi clamabam - cupiebant (pugnare),
, .
cupiebant, cuperent

. , etsi ,
.
ut - necessitate ...cogantur : . ut,
.
ferociores (= tam feroces)
impotentiores (= tam impotentes).
(reddit). -.
etiamsi ... sint : .
etiamsi.
(cogantur).
. ,
, .
reddit -> (ut) cogantur -> sint,
: ea victores ferociores impotentioresque
reddit, etiamsi natura tales non sunt [non sint,]
].
ut - necessitate ..... cogantur
: etiamsi non sunt - coguntur :
( coguntur,
cogantur
) etiamsi non sint cogantur : , / (
cogantur
).
105
9. ut .... ea fiant : .
ut
. .
.
-.
10.
quae velit victor : ,
ea. ,
fiant (attractio modi).
(fiant), ,
, .
11.
ut victor... iis :
. ut
. bellorum ... semper
(sunt).
. -.
12.
quorum ... parta sit : ,
iis. ,
obsequatur (attractio modi).
(obsequatur),
.
, ,
, . ,
, , /
,
, ,
/
. ,
:
,
, .
, ,
, /
, .
106
In eum locum res deducta est, ut,

nisi qui deus vel casus aliqui , ,
subvenerit, salvi esse nequeamus.

,
.
Equidem, ut veni ad urbem, non
destiti omnia et sentire et dicere et
facere,
quae
ad
concordiam
pertinerent ;
, , ,
/
,

sed tantus furor omnes invaserat, ut

pugnare cuperent, etsi ego clamabam ,
,
nihil esse bello civili miserius.
/
.
Omnia sunt misera in bellis
civilibus, sed nihil miserius quam ,
:
ipsa victoria :
ea victores ferociores
impotentioresque reddit, ut, etiamsi
natura tales non sint, necessitate esse
cogantur.
Bellorum enim civilium exitus tales

sunt semper, ut non solum ea fiant,
quae velit victor, sed etiam ut victor
obsequatur iis, quorum auxilio
victoria parta sit.

,
,
.

,
,
,
/ ,

.
107

: ,
.
,
:
1. [ ut/ne + ].
2. / [ qui, quae,
quod + ].
3. causa/gratia + /.
4. ad/in + /.
5. um.
:
ruit in certamen (31)
1. ut certaret.
2. qui certaret.
3. certandi causa.
4. ad certandum.
5. certatum
duces venerunt salutatum (34)
1. ut salutarent .
2. qui salutarent.
3. salutandi causa.
4. ad salutandum.
cum se ipsum captum existimasset(34)
1. ut se ipsum caperent.
2. qui se ipsum caperent.
3. sui ipsius capiendi causa.
4. ad capiendum se ipsum.
nuntiaverunt se venisse virtutem eius admiratum(34)
1. ut virtutem eius admirarentur.
2. qui virtutem eius admirarentur.
3. virtutis eius admirandae causa.
4. ad admirandam virtutem eius.
attulissent ut eo uteretur (36)
2. qui eo uteretur.
3. eo utendi causa.
4. ad utendum eo.
5. eo usum.
senatum coegerat, ut Marius hostis iudicaretur. (40)
2. qui Marium hostem iudicaret.
3. Marii hostis iudicandi causa.
108
4. ad iudicandum Marium hostem.

5. Marium hostem iudicatum.
quin taces, ut consequaris (41)
2. qui consequaris.
3. consequendi causa.
4. ad consequendum.
5. consecutum.
poposcit unguium resecandorum causa (49)
1. ut ungues resecaret.
2. quae ungues resecaret.
4. ad resecandos ungues.
5. ungues resectum.
venit ad eam obiurgandam(49)
1. ut eam obiurgaret.
2. qui eam obiurgaret.
3. eius obiurgandae causa.
5. eam obiurgatum.

.
( - , - ,
- ).
,
, , .
.
(attractio gerundiva)
,
.

:
) ,
) utor, potior, fruor, fungor, vescor,
,
( ).
109
:
1)
2)
,
.
: /
/
. , ,

, .
.
(.
)
:
causa, gratia, ergo + ,
ad, aute, circa, erga, in, inter, ob, propter, super + ,
ab, de, ex, in, pro, cum, super, sine +
(.
),
. (
,
,
, ).
(
),
.
me, te, se, nos, vos,

:
110
) , mei, tui,
sui,nostri,vestri
) - ndi
.

: manum
destinendi
causa
,
causa +
: manus
destinendae
causa

destinendi
manum
manus
.
destinendi
, distineo,
, .
111
:

: (+ -e- 3 4 ) + -nd+
(-us, -a, -um)
: vocandus, habendus, legendus, audiendus, capiendus.

: :
.
.
.
: ( esse,
, ,
),.
ille probandus est -
numerus dividendus est - ( )
orandum est, ut sit mens sana in corpore sano -
.
referendum est -
memorandum est -
quod erat demonstrandum - . (
)
Nunc est bibendum - .
pacta sunt servanda - .
fabula legenda est -
de gustibus non disputandum (est). -
( )

(Dativus auctoris)
Fabula mihi legenda est. - .
112

-
.
, .
Do tibi librum legendum - .

Liber tibi legendus datur- .
Ceterum censeo Carthaginem delendam (esse). -
.
Quaerendum tibi (esse) puto. - .
Caesar pontem faciendum curavit. -
.
Cives Romanos curavi in urbem remittendos. -
.
Ciceronem mihi imitandum propono. - .

.

tempus epistolae scribendae - .
.
tempus scribendi : tempus epistulae scribendae = scribere: epistulam scribere.
vestis lavandae causa -

quindecimviri sacris faciundis -

ad + ( )
ad Troiam expugnandam - ,

113
ad sororem collocandam - ,
ad eum visitandum -

de propaganda fidei -

: fides revocanda est
: subveniendum est reipublicae ( )
114

) ( )
ior ( ), -ius ().
.
:
. : plures es a complures es a
ium.
) issimus
(), -a (), -um ().
.
:
.
, .
.
) er .. pulcher cra crum
.
rimus, -rima, -rimum,
.
( ) .. acer acris acre
celer celeris celere.
) is, -is, -e ( )
.
limus, -lima, -limum.
(6): facilis is e, similis is e, dissimilis is e, humilis is
e, gracilis is e, difficilis is e. is, -is, -e
115
.
) dicus, -volus, -ficus, -malus
entior, -ior, -ius.
: -entissimus, -a, -um.
) us, -a, -um
i, -e, -u . .. () vacuus a
um, () magis vacuus a um, () maxime vacuus a um.
: uus q, quus,
(.. antiquus a um).
) :
) : + e .. . prave ().pravus
a um
) : is, -is, + iter .. fortis fortiter
() , ns, -ntis -e + er .. amans ntis amanter ().
) .
)
.
) + e.
) : ) , )
( ), ) , ,
) .

bonus-a-um, melior-ior-ius optimus-a-um, bene melius optime
malus-a-um, peior-ior-ius pessimus-a-um, male peius pessime
116
magnus-a-um ,maior-ior-ius maximus-a-um, magnopere magno opere

magis maxime
parvus-a-um, minor-or-us minimus-a-um, paulum non multum minus
minime
multi-ae-a, plures-es-a plurimi-ae-a ,multum plus plurimum

maturus-a-um maturior-ior-ius maturissimus-a-um maturrimus-a-um
( .)
(intra) interior-ior-ius intimus-a-um
(prae) prior-ior-ius primus-a-um
(ultra) ulterior-ior-ius ultimus-a-um
(prope) propior-ior-ius proximus-a-um
novus-a-um recentior-ior-ius recentissimus-a-um novissimus-a-um
dives-divitis divitior-ior-ius divitissimus-a-um
ditior-ior-ius ditissimus-a-um
dexter-dext(e)ra-dext(e)rum dexterior-ior-ius dextimus-a-um
dexterrimus-a-um
sacer-cra-crum sanctior-ior-ius sacerrimus-a-um
alacer-cris-cre alacrior-ior-ius ingens-ntis ingentior-ior-ius iuvenis-is-e iunior-ior-ius senex-is senior-ior-ius debilis-is-e debilior-ior-ius memorabilis-is-e memorabilior-ior-ius inauditus-a-um inauditior-ior-ius superus-a-um superior-ior-ius supremus-a-um summus-a-um
posterus-a-um posterior-ior-ius postremus-a-um postumus-a-um
exterus-a-um exterior-ior-ius extremus-a-um extimus-a-um
117
infestus-a-um infestior-ior-ius infimus-a-um imus-a-um

diu diutius diutissime
saepe saepius saepissime ( persaepe )
satis satius sane sanius - ( sanus-a-um )
118
38

Caecilia = = Caecilia = ,
,
uxor = uxor - oris = , ,
Metelli = Metellus - i = ,
,
dum = =
more = mos - moris = , ,
,
prisco = ,
priscus - a - um =
omen = omen - inis= ,
nuptiale = ,
nuptialis - is - e = ( ,
)
petit = ,
3 peto - petivi + petii - petitum - petere =
filiae = filia - ae = , ,
sororis = soror - oris = ,
ipsa = ,
fecit =
3 facio - feci - factum - facere = (
fac)
omen = omen - inis ()
sacello = sacellum - i = ,
,
quodam = ,
nocte = nox - noctis = , ,
cum = , ,
sororis = ()
filia = filia ()
persedebat = ,
2 persedeo - persedi - persessum - persedere =

expectabat = ,
1 expecto - avi - atum - are =
119
aliqua = ,
aliquis- (aliqua)- aliquid = - -
vox = vox - vocis = ,
,
congruens = ,
congruens - entis =, 3
congruo - congrui - - congruere
proposito = propositum - i = ,

audiretur =
4 audio - audivi + audii - auditum - audire =
,
tandem =
puella = puella - ae = ,
,
longa = , ,
longus - a - um (longior - ior - ius, longissimus-a-um)
mora = mora - ae = ,
, ,
standi = 1 sto - steti statum - stare =
longa more standi =
fessa = , fessusa-um =
rogavit =
1 rogo - avi - atum - are =
materteram = matertera - ae = ,
,
ut = ,
sibi = ,
paulisper = ()
loco = locus - i = , ,
cederet =
3 cedo - cessi - cessum - cedere =
Caecilia = Caecilia-ae = ,
puellae = puella ()
dixit = ,
ego = ,
libenter = , (), libentius / libentissime

tibi = ,
120
mea = ,
= meus - a - um = , ,
( :mi + meus)
sede = , sedes - is = , ,
, ( . sedum )
cedo = ()
cedo =
hoc = , hic haec - hoc = - -
dictum = , dictum - i = , ,
paulo = ,
paulus - a - um =
post = ()
res = res - rei = , ,
ipsa = , , ipse - ipsa - ipsum

confirmavit =
1 confirmo - avi - atum - are =
mortua est =
3 morior - mortuus sum - mori =
Caecilia = ()
quam = , qui
- quae - quod = - -
Metellus = Metellus - i ()
vixit =
multum = , , (plus - plurimum)
amavit =
1 amo - avi - atum - are =
postea = , ,
is = ,
is - ea - id
matrimonium = matrimonium - ii + i =
,
duxit = ,
3 duco - duxi - ductum- ducere =
duco in matrimonium =
121

1. dum more prisco.sororis: .
dum,
, ,
.
2. dum aliquam ... audiretur : .
dum (
, )
.
(expectabat). .
2. ut .... cederet :
rogavit. ut
, .

(rogavit). .
: Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit
materteram, ut sibi paulisper loco cederet
: Martertera, mihi paulisper loco cede ()
3. quam Matellus, -- multum amavit : ,
Caecilia .
, .
4. dum .... vixit: . dum
(
,
).

(mortua est). .
,
,
.

().
, ()
().
.
( ) .
,
.
122
Caecilia, uxor Metelli, dum more ,

prisco omen nuptiale petit filiae
sororis, ipsa fecit omen.

,
.
Nam in sacello quodam nocte
cum
sororis
filia
persedebat
expectabatque dum aliqua vox
congruens proposito audiretur.

().
Tandem puella, longa mora standi

fessa, rogavit materteram, ut sibi ,
()
paulisper loco cederet.
().
Tum Caecilia puellae dixit: ego :

libenter tibi mea sede cedo.
.
Hoc dictum paulo post res ipsa (
)
confirmavit.
.
Nam mortua est Caecilia, quam
Metellus,
dum
vixit,
multum ,

amavit;

postea is puellam in matrimonium
.
duxit.
123
UT
O ut 8 .
,
.

.
:
()

.
- :

.
- :
- :
- . :
- . :
.
:
--
- :
:
: ,
, ..
( ).
- :
:
- :
sic, ita.
ita, tam, sic, tantus ..
tamen
124
M
.
:
)
) :
)
)
) , ,
:
. : .47 ne
. : . 46
: ut

:
(.23) ut ignoraretur a marito
, .
, .
. . (
). ita
.
(K.23) ut simul imponeretur
, ,
orabat :
.
(K.27) ut dicis
. .
ita,
. ( ,
,
).
(.31) ut singularis proelii eventu cernatur
, . ,
(
congrediamur) .

ut:
: . 12, 37
: . 5, 6, 10, 15, 27, 41 (2), 44, 46
: . 31, 36, 40, 41
. .: .23, 28, 37(5), 43
. .: . 46 (2), 50
: . 23, 29, 31, 38, 45(5), 48
, : ut.
( )
125
:
1)
si
2)
: nisi ni (
), si non sinon (
. H
), si vero, sin, sive,
si minus (
,
), si modo, quod si, nisi vero, si forte, si quidem.

: (modus realis):
, .
126
Si/nisi +
Si/nisi+
Si/nisi+ . .

(modus irrealis) :
:
.
Si/nisi+
.
Si/nisi+
127

/ (modus potentialis):
/ (
) :
/
Si/nisi+
128
40

Sulla = Sulla - ae = ,
,
occupata = ,
occupatus - a -um 1 occupo - avi
- atum - are =
urbe = urbs - is = ,
senatum = senatus - us = ,
(
).
armatus = , ,
armatus - a - um = .
1 armo
- avi - atum - are = () ( ,
armatissimus-a-um))
coegerat =
3 cogo - coegi - coactum - cogere =
ut = ,
C. Marius = C. Marius - ii / i =
,
quam =
+
celerrime = (celetiter - celerius - celerrime)
celer - celeris - celere= ,
quam celerrime =
hostis = hostis - is = ,

iudicaretur =
1 iudico - avi - atum - are = ,
cuius = , qui
- quae - quod = , ,
voluntati = voluntas - atis = ,

nemo = ,
nemo =
obviam = , +
ire = eo - ii (+
ivi) - itum -ire = , 4
obviam eo =
audebat =
2 audeo - ausus sum - audere =
solus = ,
solus - a - um =
129
Singularis
solus
solius
soli
solum
solo
Pluralis
sola
solius
soli
solam
sola
solum
solius
soli
solum
solo
soli
solorum
solis
solos
solis
solae
solarum
solis
solas
solis
sola
solorum
solis
solos
solis
Quintus Mucius Scaevola , Quinti Mucii + i Scaevolae = Quintus

+ Mucius, , Scaevola = =
augur = augur - uris =

,
hac = , hic haec - hoc = , ,
re = res - rei = , ,
interrogatus = ,
interrogatus - a- um = 1
interrogo - avi - atum - are =
sententiam = sententia - ae = ,
,
dicere = 3
dico - dixi - dictum - dicere = ( dic)
noluit =
nolo - nolui - --- nolle = , 3
quin etiam = ,
Sulla = Sulla - ae
minitans = ,
minitans - antis = 1 minitor minitatus sum - minitari =
ei = ,
is - ea - id = , ,
instaret = , 1
insto - institi - instare = (
: instaturus-a-um)
dixit = dico
is = is-eaid
Sullae = Sulla
licet= , ( )
mihi = ,
ego =
130
ostendas =
3 ostendo - ostendi - ostentum + ostensum ostendere =
agmina = agmen - inis = ,
,
militum = miles - itis =
,
quibus = , qui quae - quod
curiam = curia - ae = ,
,
circumsedisti =
2 circumsedeo - circumsedi - circumsessum - circumsedere =
mortem = mors - mortis = ,

miniteris =
minitor = ()
numquam = , ()
tamen = , , ( )
ego = ,
hostem = hostis-is = , ,
iudicabo = iudico =
, ()
Marium = Marius - ii / i = ()
etsi = , ( )
senex = senex - senis = ,
( senum)
corpore = corpus - oris = ,

infirmo = , ,
infirmus-a-um = , (infirmior - ior ius / infirmissimus -a- um)
sum = , sum fui - ---- esse = ,
semper = , ()
meminero = ,
memini - meminisse =
urbem = urbs ()
Romam = Roma - ae = ,
taliam = Italia-ae = ,
Mario = Marius ()
131
conservatam esse =
1 conservo - avi - atum - are = ()
nemo
nullius
nemini
neminem
nullo
nulli
nullorum
nullis
nullos
nullis
nihil
nullius rei
nulli rei
nihil
nulla re
nullae res
nullarum rerum
nullis rebus
nullas res
nullis rebus

1. ut C. Marius ....... : . ut
,
.
(coegerat). .
2. cum Sulla .... instaret : .
/ cum,
-
-
.
(dixit). .
3. Licet ..... militum : .
,

mumquam .... Marium,
, ,
. : Licet ostendas -> numquam
iudicabo ( ), , ,
. [ (
) /
. ,
ostendas
ostendes]
4. Licet .... miniteris
: .
,

numquam .... Marium.
licet miniteris -> numquam iudicabo ( ),
, , .
132
miniteris
minitaberis ( 3).
5. etsi .... sum : .
,
, ,
. esti sum - >
meminero, , ( ).

I. ( )
:
.
licet ..... ostendas.... militum ,

, (iudicabo)

licet miniteris ,
(iudicabo)
etsi .... sum, ,

etsi .
.
.
, etiamsi ,
(sint)
(coguntur).
, etsi,

, quamquam,
minitaris,
.
133
IV.
Quamquam armatus est, non me terret
Licet armatus sit, non me terret
, , ,
/ .

, ,
.
/ ( ),
: ,
, ,
.
,
.
134
Sulla, occupata urbe, senatum , ,

armatus coegerat ut C. Marius ,
quam celerrime hostis iudicaretur.
/

.
Cuius voluntati nemo obviam ire

audebat;
solus Quintus Mucius Scaevola ,
augur de hac re interrogatus ,

sententiam dicere noluit.
.

Quin etiam cum Sulla minitans ei /
( ),
instaret, dixit is Sullae:
:
Licet mihi ostendas agmina

militum,
quibus
curiam
circumsedisti;
licet
mortem
miniteris, numquam tamen ego
hostem iudicabo Marium.

,
,
,

.

Etsi senex et corpore infirmo sum,
,
semper tamen meminero urbem

Romam
et
Italiam
a
Mario
.
conservatam esse.
135

.
cado - cecidi - casum - cadere
caedo - cecidi - caesum - caedere
curro - cucurri - cursum - currere
disco - didici - --- - discere
do - dedi - datum - dare
pario - peperi - partum - parere
posco - poposci - ------- - poscere 3

pergo - perrexi - perrectum - pergere
sto - steti - statum - stare
do sto , .. trado tradidi. , , .

curro . .. : occuro occurri + occucurri
do 3 .. abdo - abdidi - abditum
abdere. circumdo 1 , circumdo circumdedi - circumdatum - circumadare.
15 - io 3 , i
, er e e , .. capiis -> capis, capiere -> capere,
capie -> cape : capio, accipio, concipio, inetercipio, praecipio,
recipio, suscipio, facio, afficio, deficio, efficio, interficio, reficio, abicio,
obicio, proicio, aspicio, conspicio, cuncutio, cupio, congredior, egredior,
ingredior, fugio, monor, pario, patior, praeripio ( 78-79
).

memini - meminisse, coepi - coepisse

absum - afui - abesse adsum - affui - adesse ( f)
d ad .. adfero - adtuli adlatum - adferre affero - attuli - allatum - afferre
136

morior - mortuus sum ( moriturus - a - um) - mori 3
orior - ortus sum - oriri 4
antecello - antecellere percello - perculli - perculsum - percellere
consido - consedi - consessum - considere 3 assideo assedi - assessum - assidere 2
persedeo - persedi - persessum - persedere 2
possideo - possedi - possessum - possidere 2
vinco - vici - victum - vincere = (3 )

vivo - vixi - victum - vivere = (3 )
vincio - vinxi - vinctum - vincire = (4 )
:
scio - scivi - scitum - scire :
scito scitote .
orior - ortus sum - oriri, 4
3
orere, orimini, 3
4 orerer, orereris, oreretur ... +
orirer, orireris, oriretur, ...
137
Alpes - ium =
arma-orum =
Athenae- arum =
cani - orum =
Cannae - arum =
cervix - icis cervices - um =
divitiae - arum =
foris-is fores - ium =
hiberna - orum =
insidiae - arum =
liberi - orum =
mala - orum =
manes - ium =
milia - ium =
moenia - ium =
murus - i = muri - orum =
penates - ium =
pugillares- ium =
tenebrae - arum =
aes - aeris = ,
auxilium - ii (-i) =
castrum - i =
copia - ae =
domesticus-a-um =
finis -is = ,
littera - ae =
locus -i = ,
magistratus-us = ,
mos - moris = ,
opera - ae =
ops - is = (
aera-um =
auxilia - orum =
castra-orum =
copiae-arum =
domestici-orum =
fines - ium =
litterae-arum = ,
loci - orum =
magistratus - uum =
mores - um = ,
operae - arum =
opes - um = ,
=opis, =opem, =
ope)
pars-partis =
partes-ium = ,
138
pater - patris =
supplicium - ii (-i) =
patres - um = ,
supplicia - iorum = ,

aetas - atis, civitas - atis, dignitas - atis -> - um ium aetatum + aetatium , civitatum + civitatium, dignitatum +
dignitatium
dos- dotis vis -> : dotium , virium.
Penates - penatium , Samnites - Samnitium
filius -> fili
domus -> : : domus, domus + domi,
domui + domo, domum, domus, domo + domu, : domus,
domuum + domorum, domibus, domus + domos, domus, domibus.
-ium
-es + - is.
.
filia -> + -> filiis + filiabus
familia -> : familiae + familias
forte : fors =,
, forte ,
forte = .
plebs plebs-is : plebes - ei.
plebs .
suboles - is -> , .
sesterius - > sestertium
senatus - > senatui + senatu
sequester sequestre
sequestrium
bos -> bovum + boum, + bobus +
bubus
materia - ae -> materies - ei =
navis - avis - unguis -> : navi+ nave,
avi+ ave, ungui+ungue
Tiberis Neapolis -> Tiberim - Neapolim,
Tiberi - Neapoli. turris-is ( 45)
deus : deus + dive, dei-dii-di, deorum +
deum - deis- diis - dis - deos - dei - dii - di, deis - diis, dis
elephas - elephantis : elephantus - i
ficus - ficus = () ficus - i,
princeps - ipis = principe,
principum
pater, mater, iuvenis, senex, sedes ->
- um : patrum - matrum - iuvenum - senum - sedum
139
inops - inopis inopi

: inopum

1.
bonus - melior - optimus

.bene - melius - optime
magnus - maior - maximus
.magnopere magno opere - maius - maxime
magnificus - magnificentior - magnificentissimus
malus - peior - pessimus
E.male - peius - pessime
multi - plures - plurimi
.multum - plus - plurimum
parvus - minor - minimus
.paulum non multum - minus - minime
2.
(ultra) - ulterior - ultimus

(prope) - propior - proximus
() prope - propius - proxime
3.
novus- recentior - novissimus

sacer - sanctior - sacerrimus
vetus - vetustior - veterrimus
4.
iuvenis - iunior
senex - senior
satis - satius
5.
- limus
facilis, similis ->facillimus - a - um

->simillimus - a - um
140
6. - rimus
maturus
miser, integer, celer, pulcher,

..
miserrimus - a - um
celerrimus - a - um
7.
...
exterus - exterior - extremus + extimus,

posterus - posterior - postremus +
postumus
superus - superior - supremus + summus
8.
vacuus
9.
vacuus - magis vacuus - maxime
facilis - > facile - facilius - facillime
tristis - > triste - tristius - tristissime
141

31-40
31
3
()
praesum - praefui - praeesse

abeo - abivi (abii) - abitum - abire
edico - edixi - edictum - edicere
abstineo - abstinui - abstentum - abstinere
praeterequito - avi - atum - are
lacesso - lacessivi - lacessitum - lacessere
congredior - congressus sum - congredi
()
cerno - crevi - cretum - cernere
antecello - antecellere
()
confido - confisus sum - confidere
()
pugno - avi - atum - are
ruo - rui - rutum - ruere
transfigo - transfixi - transfictum - transfigere
spolio - avi - atum - are
peto - petivi (petii) - petitum - petere
revertor - reverti - reverti
fugo - avi - atum - are
multo - avi - atum - are
()
32
sum - fui - ----- esse

iaceo - iacui - iacitum - iacere
accedo - accessi - accessum - accedere
2
3
142
intueor - intuitus sum - intueri
()
imitor - imitatus sum - imitari
()
relinquo - reliqui - relictum - relinquere
gero - gessi - gestum - gerere
administro - avi - atum - are
propono - proposui - propositum - proponere
colo - colui - cultum - colere
cogito - avi - atum - are
conformo - avi - atum - are
expeto - expetivi (expetii) - expetitum - expetere
duco - duxi - ductum - ducere
duc)
3
possum - potui - ----- posse
34
sum - fui - ----- - esse

saluto- avi - atum - are
venio - veni - venitum - venire
capio - cepi - captum - capere
existimo - avi - atum - are
conloco (+ colloco) - avi - atum - are
animadverto - animadverti - animaversum - animadvertere

abicio - abieci - abiectum - abicere
appropinquo - avi - atum - are
nuntio - avi - atum - are
audio - audivi (-ii) - auditum - audire
admiror - admiratus sum - admirari
()
refero - rutuli - relatum - referre
143
( refero tt rettuli
ll rellatum)
resero - avi - atum - are
intromitto - intromisi - intromissum - intromittere 3

iubeo - iussi - iussum - iubere
veneror - veneratus sum - venerari
()
()
osculor - osculatus sum - osculari
pono - posui - positum - ponere
consecro - avi - atum- are
soleo- solitus sum - solere
()
revertor - reverti - reverti
()
35
sum - fui - ---- esse

trado - tradidi - traditum - tradere
miseror - miseratus sum - miserari
confero - contuli - collatum conferre
funero - avi - atum - are
fundo - fudi - fusum - fundere
discedo - discessi - discessum - discedere
desero - deserui - desertum - deserere
curo - avi - atum - are
placeo - placui - placitum - placere
()
absum - afui (abfui) - ----- - abesse

144
relinquo - reliqui - relictum - relinquere
exigo - exegi - exactum - exigere
36
utor - usus sum - uti
()
contemno - contempsi - contemptum - contemnere 3

possum - potui - ----- posse
assideo - assedi - assessum - assidere
ceno - avi - atum - are
specto - avi - atum - are
praebeo - praebui - praebitum - praebere
miror - miratus sum - mirari
()
affero (+adfero) - attuli (+ adtuli) - allatum - (+ adlatum) - afferre +

(adferre)
solvo - solvi - solutum - solvere
narro - avi - atum - are
malo - malui - ----- - malle
impero - avi - atum - are
dic)
1
3
1

memini - meminisse
()
vinco - vici - victum - vincere
corrumpo - corrupi - corruptum - corrumpere
37
145
deduco - deduxi - deductum - deducere
subvenio - subveni - subventum - subvenire
sum - fui - ----- - esse

nequeo - (nequivi- nequii) - (nequitum) - nequire
venio - veni - venitum - venire
desisto - destiti - desistere
sentio - sensi - sensum - sentire
(
fac)
pertineo - pertinui - pertentum - pertinere
invado - invasi - invasum - invadere
pugno - avi - atum - are
cupio - cupivi (+ cupii) - cupitum - cupere
clamo - avi - atum - are
reddo - reddidi - redditum - reddere
cogo - coegi - coactum - cogere

volo - volui - ---- - velle
obsequor - obsecutus sum - obsequi
pario - peperi - partum - parere
3
3
()
38
peto - petivi (+ petii) + petitum - petere
ex(s)pecto - avi - atum - are
congruo - congrui - congruere
audio - audivi - auditum- audire
146
sto - steti - statum - stare
rogo - avi - atum - are
cedo - cessi - cessum - cedere
confirmo - avi - atum - are
morior - mortuus sum - mori
amo - avi - atum - are
duco - duxi - ductum - ducere
()
40
cogo - coegi - coactum - cogere
occupo - avi - atum - are
iudico - avi - atum - are
audeo - ausus sum - audere
nolo - nolui - ---- - nolle
minitor - minitatus sum - minitari
insto - institi - ----- - instare
()
()
( instaturus - a - um)
ostendo - ostendi - ostentum (+ ostensum)- ostendere
memini - meminisse
()
circumsedeo - circumsedi - circumsessum - circumsedere 2
conservo- avi - atum - are
41

147
Curius = Curius - ii / i = ,

Fabricius = Fabricius - ii / i =
, ,
antiquissimi = , ,
antiquus - a - um= (antiquior - ior ius, antiquissimus - a - um)
viri = vir - viri = ,

his = ,
hic - haec - hoc = - -
antiquiores = ,
antiquus - a - um ()
Horatii = Horatius - ii/i=

, , ( ,
)
plane = , , (planius - planissime)
dilucide = , (dilucidius dilucidissime)
cum = + ,
suis = ,
suus-a-um = = ,
,
locuti sunt = ,
3 loquor - locutus sum - loqui =
, ,
Sicanorum = Sicani - orum =

,
aut = ( )
Pelasgorum = Pelasgi - orum =

,
148
qui = , qui - quae - quod =

= , ,
primi = ,
primus - a - um = . primus -a- um
, prior-priorprius. primus
coluisse = 3
colo - colui - cultum - colere =
taliam = Italia-ae = , ,
dicuntur = ,
3 dico - dixi - dictum - dicere = (
dic)
aetatis = aetas - aetatis = , ,
suae = ,
suus - sua - suum
verbis = verbum - i = ,

utebantur = ,
3 utor - usus sum - uti =
tu = ,
autem = ,
proinde = , ,
quasi = , ,
matre = mater-matris = ,
, ( matrum)
Evandri = Evander - Evandri = ,

,
149
nunc = ,
loquaris =
loquor () =
sermone = sermo - onis = ,

,
abhinc = .... , , ()
multis = , ,
multi - ae -a = -- (plures-es-a - plurimi - ae a). : multis - pluribus - plurimis
annis = annus - i = ,
,
iam = , , ()
obsoleto = , ,
obsoletus - a - um = (obsoletior-ior-ius )
uteris=
utor ()
quod = , ,
neminem = ,
nemo =
scire = 4
scio - scivi - scitum - scire = , ( :
scito,scitote)
intellegere = 3
intellego - intellexi - intellectum - intellegere =
vis = , volo volui - --- velle = ,
quae = ,
quis - quis - quid = , ,
dicas= dico
()
150
quin = ; ; ( )
homo = homo - inis = ,

,
inepte = , ,
ineptus - a - um = (ineptior - ior - ius /
ineptissimus - a- um)
taces =
2 taceo - tacui - tacitum - tacere =
ut = , ( )
consequaris =
3 consequor - consecutus sum - consequi=
quod = , qui - quae - quod
vis = volo ()
antiquitatem = antiquitas - tatis =

, ,
tibi = ,
tu =
placere = 2
= placeo - placui - placitum - placere =
dicis = dico
()
quod = , =
honesta = , ,
honestus - a - um = (honestior - ior - ius /
honestissimus - a - um)
bona = , ,
bonus - a - um = (melior - ior - ius, optimus - a - um)
sit = sum fui - ---- esse =
151
modesta = , ,
modestus - a - um = (modestior / ior / ius modestissimus - a - um)
sic = , ()
ergo = , , , ( )
vive =
ut = ,
viri = vir ()
antiqui = ()
loquere =
loquor = ()
ut = , ( )
viri = vir ()
aetatis = aetas - aetatis = ()
nostrae = ,
, noster , nostra, nostrum = , ,
id = ,
is - ea - id = , , .
quod = , qui - quae quod = , ,
C. Caesare = C.Caesar - aris =

, ,
scriptum est =
semper = ,
memoria = memoria - ae = ,

pectore = pectus-oris = ,
,
152
tamquam = , , ,
scopulum = scopulus - i = ,
,
fugias = ,
3 fugio - fugi - fugitum - fugere = ()
verbum = verbum - i = ,
,
insolens = , ,
insolens - insolens - insolens,
= (insolentior - ior - ius, insolentissimus - a
- um)
inauditum = , ,
inauditus - a - um =
1.
qui .... dicuntur : ,
Sicanorum / Pelasgorum.
, .
2.
proinde quasi .... loquaris :
.
( tu autem, - sermone .... uteris).
,
.
(uteris)
. proinde
- quasi.
153
3. quod neminemvis: .
quod ,
.
4. quae dicas : , ,
, scire / intellegere.
quae ,

. (vis).
. : quae dicis ?
5. quin .... taces ? : , . quin
. , .
, homo
inepte, tace ! ()
6. ut consequaris : . ut
.
(taces).
-. taces ,
.
7.
quod vis : ,
id. , .
8. quod honesta ... sit : , .
quod
, .
(dicis). .
: Antiquitatem tibi placet, quod honesta et bona et modesta
est
154
9.
ut viri ..... (vivebant) :
. -
: sic - ut. ,
( sic ergo vive .
, ,

.
10.
ut viri .... (loquuntur) :
. ,
sic - ut.
( sic loquere).
, ,

.
11.
quod.... scriptum est : ,
id. ,
.
12.
tamquam .... inauditum : ,
. fugias
, .
- tamquam scopelum ,
.

tamquam
(sic), tamquam
: tamquam (verbum
insolens atque inauditum) scopulus sit, sic fugias verbum insolens atque
155
inauditum - :
.
:
sit =
(verbum)
scopulus =
(insolens + inauditum) = verbum
, ,

,
() ,
. ,
/ ,
.
, , ;
, .
, ,
. () ()
: ,
.
156
Curius et Fabricius, antiquissimi

viri, et his antiquiores Horatii
plane ac dilucide cum suis locuti
sunt;
,
,

non Sicanorum aut Pelasgorum,

qui
primi
coluisse
Italiam ,
dicuntur, sed aetatis suae verbis ()
utebantur.
,
.
Tu autem, proinde quasi cum
matre Evandri nunc loquaris,
sermone abhinc multis annis iam
obsoleto uteris, quod neminem
scire atque intellegere vis, quae
dicas.
Quin, homo inepte,

consequaris, quod vis?
taces,

,
/

,
.
,
,
ut ;

Sed antiquitatem tibi placere ,
dicis, quod honesta et bona et .
modesta sit.

, ,
Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed .
sic loquere, ut viri aetatis nostrae;

() ()
atque id quod a C. Caesare :
scriptum est, habe semper in
memoria et in pectore:
,

tamquam scopulum, sic fugias .
verbum insolens atque inauditum.
157
42

nonnulli = ,
nonnulli-ae-a= -
sunt =
sum - fui - ---- esse = ,
hoc = , hic haec - hoc = ,,
ordine = ordo - inis = , ,
qui = ,
qui - quae - quod = - -
aut ... aut = .... , .... ,
ea = ,
= - -

()
imminent =
2 immineo - ----- - imminere =
videant =
2 video - vidi - visum - videre =
ea = , is - ea - id ()

()
vident =
video = ()
dissimulent =
1 dissimulo - avi - atum - are =

158
qui = , qui - quae - quod
spem = spes - spei = , ,
Catilinae = Catilina - ae = ,

mollibus = , ,
mollis - is - e = (mollior - ior - ius,
mollissimus - a - um)
sententiis = , sententia - ae =
, , ,
aluerunt =
3 alo - alui - alitum + altum - alere =
coniurationem = coniuratio - onis =

,
nascentem = ,
nascens - entis 3 nascor - natus
sum - nasci = ,
credendo = 3 credo credidi - creditum - credere=
confirmaverunt =
1 confirmo - avi - atum - are =
,
quorum = qui - quae - quod
auctoritatem = auctoritas - tatis =

, , ,
secuti = ,
secutus - a - um 3
sequor - secutus sum - sequi = ,
auctoritatem alicuius sequor =
multi = , ,
multi - ae - a = (multi - plures - plurimi)
159
non solum ..... verum etiam = ....
improbi = , ,
improbus - a - um = , (improbior - iorius, improbissimus - a - um)
imperiti = , ,
imperitus - a - um = , (imperitior - ior ius, imperitissimus - a - um)
si = , ,
hunc = , hic - haec - hoc
animadvertissem =
3 animadverto - animadverti animadversum - animadvertere =
animadverto in aliquem =
crudeliter = , (crudelius, crudelissime)
regie ( ) - / ( ) , (
)
id = ,
is - ea - id = - -
factum esse = fio - factus sum - fieri =
dicerent =
nunc = ()
intellego =
3 intellego - intellexi - intellectum - intellegere =
-
iste = iste - ista - istud =

--
Manliana = ,
Manlianus- a - um =
160
castra = castra - orum=

, castrum - i =
pervenerit =
4 pervenio - perveni - perventum - pervenire
=
quo = , ()
intendit =
3 intendo - intendi - intentum (+intensum) - intendere =
neminem = ,
nemo =
tam = ,
stultum = , ,
stultus - a - um = (stultior - ior - ius /
stultissimus - a - um)
fore = sum - fui - --- - esse

= ,
videat = video
coniurationem = coniuratio - onis = ()
esse factam = fio ()
neminem = ()
improbum = improbus - a - um ()
fateatur =
2 fateor - fassus sum - fateri =
161
EYTE
1.
qui aut ea - non videant : -
. qui non
. ,
.
(sunt), -.
2.
quae imminent : ,
ea. ,
.
3.
(qui) aut ea - dissimulent :
( 1).
qui .
, .
(sunt),
-.
4.
quae vident : ,
ea. ,
.
5.
si .... annimadvertissem : (
). si .
=si annimadvertissem - > = dicerent (
)
,
. (
-
).
162
6.
si ... pervenerit : (
. : intellego - > fore - >pervenerit.

(pervenerit)
(fore), intellego.
fore, , .
( ,
).
: Si iste in Manliana castra pervenerit (
), quo intendit, nemo tam stultus erit ..., nemo tam improbus (erit).
, , ,
, : si pervenerit (
) -> erit / erit - ( ).
7.quo intendit : , in
castra. quo.
, .
8.
qui non .... factam : -
. qui (non)
tam.
( ).
(intellego).
intellego fore ( = ,
intellego) fore videat .
, -.
9.qui non fateatur : - .
qui
tam.
).
163
(intellego). intellego fore fore

fateatur . , -.

II.
homines, qui improbi atque imperiti sunt

factum, quod crudele est
sententiae, quae molles sunt
III.
Praedones venerunt, qui Scipionem admirarentur

Ea femina venit, quae Paulum videret
Nemo tam stultus est, qui hoc dicat
Ea femina non tam stulta est, quae hoc dicat
IV.
confirmant - confirmabant - confirmabunt - confirmaverunt +
confirmavere -
confirmaverant - confirmaverint
animadvertant - animadverterent - animadversuri sint animadverterint V.
animadvertissent.
Dicis te (civem) Romanum esse, quod non verum est.

Nemo tam stultus est, qui coniurationem non videat.
,
/ ,
.
/
( )
, /
, , ( )
. ,
, , ( )
, , ( )
, .
164
Nonnulli sunt in hoc ordine, qui

aut ea, quae imminent, non videant,
aut ea, quae vident, dissimulent:

,
/
,

.
qui spem Catilinae mollibus

sententiis aluerunt coniurationemque
nascentem non credendo
confirmaverunt;

/

( )
quorum auctoritatem secuti multi,

non solum improbi verum etiam
imperiti, si in hunc
animadvertissem, crudeliter et regie
id factum esse dicerent.

,
/ ,
, ( )

.
,
Nunc intellego, si iste in Manliana

castra pervenerit, quo intendit,
neminem tam stultum fore, qui non
videat coniurationem esse factam,
neminem tam improbum, qui non
fateatur.
,
, (
) ,
, (
) ,
.
165
43

num = ( )
ad = , , +
hostem = hostis - is = ,
,
veni =
captiva = , captivus - aum = ( )
castris = castra - orum =

, , .
castrum - i =
tuis
tuus - a - um = - -
sum = sum fui - ---- - esse = ,
hoc = , hic haec - hoc = , , .

talis , ,
me = , ,
ego
longa = , ,
longus - a - um = (longior - ior - ius, longissiumus - a um)
vita =
vita - ae = , ,
166
infelix = , ,
infelix - infelix - infelix = ,
senecta = senecta - ae = ,
, (
)
traxit =
3 traho - traxi - tractum- trahere =
ut = , ( )
primum = , , , (prae - prius primum)
exsulem = exsul - exsulis = ,

,
deinde = ,
hostem = hostis
te =
viderem =
2 video - vidi - visum - videre =
qui = ; ; ( )
potuisti = possum- potui ---- posse =
populari = 1
= populor - populatus sum - populari =
hanc = , hic haec - hoc = ,,
terram = terra - ae = , ,
quae = ,
qui - quae - quod = , ,
te =
167
genuit = ,
3 gigno - genui - genitum - gignere = ,
aluit =
3 alo - alui - alitum+ altum - alere =
tibi = ,
tu
ingredienti = ,
ingrediens - entis 3 ingredior ingressus sum - ingredi : ,
fines = finis - is =
fines-ium= , ,
patriae = patria - ae = , ,
ira = ira - ae = , ,
cecidit =
3 cado - cecidi - casum - cadere =
non tibi ira cecidit ? = ;
quamvis = , , ( )
infesto = , ,
infestus - a - um = , (infestior - ior
- ius / infestissimus - a - um)
minaci = , ,
minax - minax - minax ( )
= ( minacis)
animo = animus - i = , ,

perveneras =
4 pervenio - perveni - perventum - pervenire =
168
cur = ;
conspectu = conspectus - us = ,
, ,
cum in conspectu Roma fuit =
Roma = Roma - ae = ,
fuit = , sum
tibi = ,
succurrit = ,
3 succurro- succurri - succursum - succurrere =
.
(succurrit +
, succurrit )
intra = , ( + )
illa = ,
ille - illa - illud = - -
moenia = ,
moenia - ium = ( )
domus = domus - us = ,
, ( )
penates = enates - ium =

, ,
mei =
meus - a - um = - -
( meus:mi +meus)
sunt = sum
mater = mater - matris = ,

, ( :matrum)
coniunx = coniunx coniux - ugis =

, ,
169
liberi = liberi - orum = (

), ,
ergo = , ( )
ego = ,
ego
nisi = ,
peperissem =
3 pario - peperi - partum - parere =
Roma = Roma - ae
oppugnaretur =
1 oppugno - avi - atum - are =
filium = filius - ii = , ,
haberem =
2 habeo - habui - habitum - habere =
libera = , ,
liber - libera - liberum =
(liberior - ior - ius /
liberrimus - a - um)
libera = , liber ()
patria = patria - ae
mortua = ,
mortus - a - um =
essem = sum
nihil = ,
nihil = ,
iam = , , ()
pati = 3
patior - passus sum - pati = ,
possum =
diu = , (diutius, diutissime)
170
miserrima = , ,
miser - misera - miserum = (miserior - ior ius, miserrimus - a - um)
futura sum
= ,
sum
at = ,
contra = ()
hos = ,
hic - haec- hoc
si = , , ( )
pergis = ,
3 pergo - perrexi - perrectum - pergere =
immatura = ,
immaturus - a - um = , (
)
mors = mors - mortis = ,

,
longa = , longus
- a - um = (longior - ior - ius / longissimus -a - um)
servitus = servitus - utis = ,

,
manet = 2
maneo - mansi - mansum - manere =
171
/
Num ... veni ? = , .
1.
num
, num
.
2.
et captiva ... sum ? = , .
num .
, , num,
.
= (Hunc mater interrogat) num ad hostem venerit et
captiva in castris illius sit (Hunc mater interrogat) veneritne ad hostem
et sitne captiva in castris illius
3.
in hoc .... traxit ? = , .
,
, .
4.
ut
primum
....
viderem
. ut ,
. in hoc.
(traxit)
.
5.
qui .... terram ? = , ,
, qui
.
172
= Hunc mater interrogat qui potuerit populari hanc terram

quae eum genuerit atque aluerit
6.
quae
...
genuit
terram. ,
.
7.
atque ... aluit genuit = ,
terram. .
8.
non tibi .... cecidit ? = , ,
, , ,
.
: Hunc mater interrogat num illi ingredienti fines patria
ira ceciderit Hunc mater interrogat cecideritne ira illi ingredienti fines
patriae
9.
quamvis ... perneveras = .

. ,
, ,
.
quamvis perveneras - non succurrit = ( ),
.
10.
Cur - , tibi .... succurrit ? = , ,
, ,
cur .
173
= Hunc mater interrogat cur, cum in conspectu Roma

fuerit, illi non succurrerit
11.
cum .... fuit = .
cum .
, ( ,
)
ego nisi peperissem = .
12.
nisi .
Non peperissem - non oppugnaretur ( )
, ,
, .
13.
nisi ... haberem = .
nisi, .
nisi haberem
essem ( )
14.
si pergis = . si
si pergis
manet
, .
174
;
,
() ;
() ;
() ;
(
), , () [:
] :
, , ;
, ()
, .

, ,
.
175
Num ad hostem veni et captiva in

castris tuis sum?
In hoc me longa vita et infelix
senecta traxit, ut primum exsulem
deinde hostem te viderem?

;

,
()
;
Qui potuisti populari hanc terram,

quae te genuit atque aluit?
() ;
Non tibi ingredienti fines patriae ira
cecidit?
() ;
Quamvis infesto et minaci animo
perveneras, cur, cum in conspectu (
Roma fuit, tibi non succurrit:
), ,
() [:
] :
intra illa moenia domus ac penates
mei sunt, mater coniunx liberique?
,
, ;
,
Ergo ego nisi peperissem, Roma non ()
oppugnaretur;
,
nisi filium haberem, libera in libera .
patria mortua essem.
Ego nihil iam pati possum nec diu

miserrima futura sum: at contra hos,
si pergis, aut immatura mors aut ,
longa servitus manet.
,
.
176
44

haec = , hic haec - hoc = ,,
est = sum - fui - --- - esse =
tyrannorum = tyrannus - i=
, ,
vita = vita - ae = , ,
qua = , qui
- quae - quod = , ,
nulla = ,
= nullus - a - um = , ,
fides = fides - ei = , ,
( )
nulla = , nullus - a - um
()
caritas = caritas - atis = ,

,
nulla = ()
fiducia = fiducia - ae = ,
(, )
benevolentiae = benevolentia - ae =
, , ,
stabilis = , ,
stabilis - is - e =
esse = sum
potest = , possum - potui - ---posse =
177
tyrannis = tyrannus - i = ,

omnia = omnis - is - e =
,
semper = ,
suspecta = ,
suspectus - a - um = ,
3 suspicio - suspexi - suspectum - suspicere =
sollicita = , ,
sollicitus - a- um = (sollicitior - ior ius / sollicitissimus - a - um )
sunt = , sum
nullus = ,
nullus - a - um = , ,
locus = , locus - i =
amicitiae = amicitia - ae = , ,

eis
is - ea - id = , ,
nescio = ,
4 nescio - nescii - nescitum - nescire = ,
quis
quis - quis - quid = - -
possit = possum
diligere = 3
= diligo - dilexi - dilectum - diligere =
eum = ,
is - ea - id
quem = ,
qui - quae - quod
178
metuat = ,
3 metuo - metui - metutum - metuere =
eum = is - ea - id
quo = , qui- quae - quod
se = ,
metui = metuo
putet = 1
puto - avi - atum - are =
coluntur =
3 colo - colui - cultum - colere =
simulatione = simulatio - ionis =

,
dumtaxat = , ()
tempus = tempus - oris = ,

( ,) ,
ad tempus =
quodsi = ,
forte = , ()
ut = ( )
fit = fio - factus sum - fieri =
plerumque = ()
ceciderunt = ,
3 cado - cecidi - casum - cadere =
intellegitur =
3 intellego - intellexi - intellectum - intellegere =
quam = ,
fuerint = sum
inopes = ,
inops - inops - inops = = ,
179
( : =
egentior - ior - ius /
egentissimus - a- um inopum)
amicorum = amicus - i = ,
,
hoc = , hic - haec - hoc
est = sum
quod = , qui - quae - quod
Tarquinium = Tarquinius - ii/i =

, ,
dixisse = 3
dico - dixi - dictum - dicere =
ferunt = , fero - tuli - latum

- ferre =
exulantem = ,
exulans - ntis = 1 exulo - avi - atum - are =

intellexi = ,
intellego ()
quos = ,
fidos = , ,
fidus - a - um = (fidior - ior - ius, fidissimus-aum)
amicos = amicus - i = , ,
habuissem = ,
2 habeo - habui - habitum - habere =
quos = , quis - quis - quid

()
infidos = infidus - a- um =
, ( , )
180
cum = ( cum )
neutris = ,
neuter - neutra - neutrum =
gratiam = gratia - ae = , ,
referre = refero - retuli - relatum +

rellatum - referre
Singularis
neuter
neutrius
neutri
neutrum
neutro
neutra
neutrius
neutri
neutram
neutra
Pluralis
neutrum
neutrius
neutri
neutrum
neutro
neutri
neutrorum
neutris
neutros
neutris
neutrae
neutrarum
neutris
neutras
neutris
neutra
neutrorum
neutris
neutra
neutris
1.
in qua .... potest =
vita. ,
.
2.
quis
..... eum ... aut eum =
, , , nescio.
quis
.
.
.
= quis possit ( ) diligere eum aut eum ?
181
3.
quem metuat = ,
eum. ,
:
nescio -> quis possit -> quem metuat
,
: quis possit ( ) diligere eum, quem
metuat, aut eum, a quo se metui putet, metuat
putet ,
possit.
(nescio),
.
4.
a quo se metui putet = ,
eum. ,
:
Nescio -> quis possit -> qume metuat <aut> -> (quis possit) -> a quo ....
putet. , 3.
5.
quodsi forte -> ceciderunt = .
quodsi .
intellegitur .
, ,
- .
6.
ut fit plerumque =
.
( ).
(sic :
) - > ut. ,
182
,
.
7.
quam .... amicorum = , ,
, intellegitur.

quam
. =
quam inopes amicorum
fuerunt ?.
(intellegitur), .
8.
quod
....
exulantem
id . (Hoc est id ).
, .
9.
quos.... habuissem = , ,
, intellexit.
quos .
=
quos fidos amicos habui ?
(intellexi),
.
10.
quos infidos (habuissem) = ( 9).
: quos infidos amicos habui ?

11.cum .... poteram = .
cum (
intellexi - > quos
habuissem / quos (habuissem)-> cum poteram, ,
).
tum, cum
( , ).
183
, ,
, .
.
. ,
, .
,
. ,
, .
, : ()
() ,
.
184
Haec est tyrannorum vita, in qua nulla ,

fides,
nulla caritas,
nulla fiducia ,
benevolentiae stabilis esse potest:
,
.
tyrannis omnia semper suspecta atque
sollicita sunt;
.
nullus locum amicitiae eis est.
Nescio enim quis possit diligere eum,

quem metuat, aut eum, a quo se metui , ,
putet.

.
Coluntur tamen simulatione dumtaxat

ad tempus.
,
.
Quodsi forte, ut fit plerumque, ,
ceciderunt, tum intellegitur, quam ,
fuerint inopes amicorum.
.
Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt
exulantem :
, :
Tum intellexi, quos fidos amicos ()
habuissem, quos infidos, cum iam () ,
neutris gratiam referre poteram .
185
45

Caesar = Caesar - aris = ,

ex = , +
captivis = ,
= captivus-a-um = (
)
cognoscit =
3 cognosco - cognovi - cognitum - cognoscere=
quae = ,
apud = (), +
Ciceronem = Cicero - onis = ,

,
gerantur = ,
3 gero - gessi - gestum - gerere =
quanto = ,
quantus - a- um = --
periculo = periculum - i = ,

res = res - rei = ,
sit = , sum fui - --- esse =
tum = , ()
cuidam = ,
quidam - quaedam - quoddam = , ,
186
equitibus = eques - itis =

,
Gallis = ,
Gallus - i = (Gallus - a - um )
persuadet =
2 persuadeo - persuasi - persuasum - persuadere
= ,
ut = ,
Ciceronem = Cicero
epistulam = epistula - ae = ,

deferat =
defero - detuli - delatum - deferre =
curat =
1 = curo - avi - atum - are =
providet = 2
provideo - providi - provisum - providere =
ne = ( )
intercepta = ,
interceptus - a- um 3 =
intercipio- intercepi - interceptum - intercipere =
epistula = epistula - ae
nostra = ,
noster - nostra - nostrum = ,
,
consilia = consilium- ii/i =

,
hostibus = hostis - is = ,

cognoscantur =
cognosco
187
quam = , qui
- quae - quod = , ,
ob = ( + )
rem = res - rei
epistulam = epistula - ae
conscriptam = ,
conscriptus - a- um = 3
conscribo - conscripsi - conscriptum - conscribere =
Craecis = , Craecusa-um = E ( )
litteris = littera -ae =

(), , , litterae-arum=
,
Graecis litteris =
mittit =
3 mitto - misi - missum - mittere =
legatum = legatus - i = ,
,
monet = ,
2 moneo - monui - monitum - monere =
ut = ( )
si = , , ( )
adire = adeo adii - aditum- adire =
possit = possum - potui posse =
epistulam = epistula - ae
amentum = amentum - i = ,
,
tragulae = tragula - ae = ,
,
188
adliget =
1 adligo - avi - atum - are =
intra = ( + )
castra = castra - orum =

, (castrum - i = )
abiciat =
3 abicio - abieci - abiectum - abicere =
litteris = litterae - arum = (

: littera - ae= )
scribit =
se = ,
cum = , ( + )
legionibus = legio - legionis =

, ,
celeriter = , (celerius - celerrime),

celer - celeris- celere =
adfore = adsum - adfui (affui) - adesse =
Gallus = Gallus - i = ,

periculum = periculum- i
veritus = ,
veritus - a- um = 2
vereor - veritus sum - vereri =
constituit =
3 constituo - constitui - constitutum - constituere =
ut = ( )
189
tragulam = tragula-ae = , ,
mitteret =
mitto
haec = , hic haec - hoc = ,,.
casu = casus - us = ,
. casu casu
=
turrim = turris - is = ,
adhaesit =
3
adhaeresco - adhaesi - adhaesum -
adhaerescere = ,
tertio = ,
tertius - a- um =
post = , , ()
die = dies- diei = ,
quodam =
quidam-quaedam - quoddam = - -
milite = miles - itis = ,

,
conspicitur = ,
3 conspicio - conspexi - conspectum - conspicere =
Ciceronem = Cicero
defertur = defer =
ille = , ille
- illa - illud = , ,
epistulam = epistula
190
perlegit =
3 perlego - perlegi - perlectum - perlegere =

milites = miles - itis
adhortatur =
1 adhortor - adhortatus sum - adhortari =
ut = ( )
salutem = salus - utis = ,
sperent =
1 spero - avi-atum - are =

1.
quae apud... gerantur = , ,
, cognoscit.
quae
(
).
(cognoscit), .
= quae apud Ciceronem geruntur ? ( )
2.
quanto .... sit = , ,
, cognoscit.
quanto (
).
, (cognoscit)
.
191
= quanto in periculo res est ?
3.
ut ad Ciceronem ... deferat =
persuadet. ut
(
).
(persuadet), -.
= Defer ( ) epistulam ad Ciceronem.
4.
ne, intercepta .... cognoscantur =
, curat / providet .
ne, (
).
(curat / providet). .
= ne cognoscantur ( ), intercepta
epistula, nostra consilia ab hostibus
: intercepta =
epistula.
: Curat et providet ne, si epistula intercepta sit,
nostra consilia ab hostibus cognoscantur
= curat / providet -> (ne) cognoscantur -> intercepta.
= si intercepta sit
cognoscantur
()
() ->
, (). =
si intercepta erit () - cognoscentur ()
5.
ut , - epistulam... adliget = ,
monet. ut
192
(
). (monet) ,
-.
= Adliga( ) epistulam ad amentum
tragulae
6.
et intra ... abiciat = ,
monet. ut
(
). (monet),
-.
= abice ( ) intra castra
7.
si adire non possit =
. si .
= monet -> (ne) adliget / abiciat
-> possit
si non possit () - adliget / abiciat ().
, , .
= Si non poteris () - adliga / abice ()
8.
ut tragulam mitteret = ,
constituit. ut
(
). (constituit),
.
= Mittam ( ) tragulam
193
9.
ut ... sperent = ,
adhortatur. ut
(
).
(adhortatur) , .
= sperate ( ) salutem
()
( )
( ).
.

, / . ,
/ .
, ,
() .
(). ,
, .

.
() .
194
Caesar ex captivis cognoscit quae

apud Ciceronem gerantur quantoque
in periculo res sit.
Tum cuidam ex equitibus Gallis
persuadet ut ad Ciceronem
epistulam deferat.
Curat et providet ne, intercepta
epistula, nostra consilia ab hostibus
cognoscantur.
Quam ob rem epistulam
conscriptam Graecis litteris mittit.
Legatum monet ut, si adire non

possit, epistulam ad amentum
tragulae adliget et intra castra
abiciat.
In litteris scribit se cum legionibus

celeriter adfore.
Gallus, periculum veritus, constituit
ut tragulam mitteret.
Haec casu ad turrim adhaesit et
tertio post die a quodam milite
conspicitur et ad Ciceronem
defertur.
()
(
)

(
).

.

, /
.
,
/
.
,
,

() .

().
,
,
.

.

()
.
Ille epistulam perlegit militesque

adhortatur ut salutem sperent.
195
46

philosophi:
philosophous-i= ,
mundum: mundus-i=
,
censent: . . censeo,
censui, censum, censere, 2: , .
Regi: . rego, rexi, rectum, regere 3:
/regor, rectus sum, regi 3.
Numine: numen inis, :
.
Deorum: deus i, : .
Eum: , is, ea, id:
--.
Esse: sum, fui, -, esse: ,
.
Putant:
puto, -avi, -atum, -are, 1: , .
Quasi: . ():
Communem: , communis ise / communior ior ius/ communissimus a um, .: .
Urbem: urbs, urbis, :.
:. . urbium.
Et: :
Civitatem: civitas tatis, :
. : . . civitatum (-ium).
Hominum: homo inis, (),
: .
Et: :
Deorum: deus i:
Unumquemque:
unusqui(s)que, unaquaeque, unumquidque:
. ,. 47, 10.
Nostrum:
. ego:
Eius: is, ea, id:
.
Mundi: mundus i, :
Esse: sum, fui, - esse:
Partem: pars, partis, . : .

Partes ium: .
Ex: . +.:
196
Quo: , ,
qui, quae, quod: -.
Illud: , , ille,
illa, illud: --.
Natura: natura ae, . : .
Consequitur: consequor,
consecutus sum, (consecutum), consequi, ,3: .
Consequitur, consecutum est - consequi, ,3: ,
Ut: :
Communem: . communis is-e/
communior ior ius/ communisimus a um, : .
Utilitatem: utilitas tatis, :
, . : utilitatum (ium).
Nostrae:
. Noster, nostra, nostrum: ( ).
Anteponamus: ,
antepono, anteposui, antepositum, anteponere, 3: ,
(ante + pono: ).
Ut: . : .
Enim: : . .
Leges: lex, legis, :
.
Omnium: omis is e,
: . ,
.
Salutem: salus utis, ,: ,
, . ,
.
Singulorum:
singuli ae a: .
, , .
.
Saluti: salus utis, , : ,
.
Anteponunt: .
antepono, -posui, - positum, - ponere,3:
(ante- + pono: ).
Sic: :.
Vir: . vir, viri, ,: .
Bonus: bonus a um/
melior ior ius / optimus a um, :. .:bene /melius /
optime.
Et: :
197
Sapiens: .
sapiens -entis / sapientior ior ius / sapientissiums a um:
, sapio, sapivi (sapii), -, sapere 3: . :
i.
Legibus: lex, legis, , : .
Parens:
parens entis / parentior -ior ius/ parentissimus a um:
, pareo, parui, paritum, parere, 2: .
: i.
Consulit:
consulo, consului, consultum, consulere, 3 : .
Utilitati: utilitas tatis, :,
. : utilitatum (- ium).
Omnium: omnis is e,
: . ,
.
Plus: : . Multum / plus /
plurimum.
Quam: : .
Unius: . . unus- a
um : , , . 56
Alicuius: ,
Aliquis, (aliqua aliquae), aliquid: . . .
. 46,62,2
Aut: :
Suae:
suus a- -um: - ( ).
Nec: :
Magis: , . Magnopere magno opere /
magis / maxime.
Vituperandus est:
vitupero, -avi, - atum, - are,1: .
Proditor: proditor oris, . :
( ).
Quam: :
Patriae: partia ae, . :
Communis: communis is e/
communior ior ius/ communissimus a um, :
Utilitatis: utilitas tatis, : ,
. : utilitatum utilitatium.
Aut communis:
Salutis: salus utis, . : , ,
. ,
.
Desertor: desertor oris, ,
:.
198
Propter: +:
Suam:
suus a um: ( )
Utilitatem: utilitas tatis, .: ,
. : utilitatum utilitatium.
Et: :
Salutem: salus utis, : ,
, .
.
Ex: + :
Quo: qui,
quae, quod: - .
Fit: fit, factum est, - , fieri
:
Ut: :
Laudandus sit:
Laudo, -avi, - atum, - are,1: /laudor, laudatus
sum, laudari,1.
Is: . is, ea, id:
.
Pro: + :
Re publica: res, rei, .:
publica ae, (.): , res publica .
Cadat: . cado,
cecidi ,casum, cadere,3:
Quod: :
Decet: decet,
decuit, -, decere ,2:
Cariorem:
carus a um/ carior ior ius/ carissimus a um, . :
Nobis:
. ego:
Esse: sum- fui esse: ,
.
Patriam: patria ae, . :
Quam:
Nosmet (nos+met):
ego:
Met: .
Ipsos:
ipse, ipsa, ipsum: .
199

1.
ut communem..anteponamus:
, illud.
ut
(
), .
-.
2.
ut enim legesanteponunt:
,,
. ut
,
.
sic.
3.
ut laudandus.sit:
fit.
ut ,
(
), ,
- .
4.
qui procadat:
is. qui,
laudandus is
.
5.
quod decet.nosmet ipsos:

. quod
,
.
200

()
,
()
. ,

,
(
) () .
, ()
,
.
,
, () .
201
Philosophi mundum censent regi

numine deorum;
eum esse putant quasi communem

urbem et civitatem hominum et
deorum, et unum quemque nostrum
eius mundi esse partem;
()

,

()
ex quo illud natura consequitur, ut

communem utilitatem nostrae
anteponamus.
Ut enim leges omnium salutem

singulorum saluti anteponunt, sic
vir bonus et sapiens et legibus
parens consulit utilitati omnium
plus quam unius alicuius aut suae.
,

,

( )
() .
Nec magis vituperandus est

proditor patriae quam proditor
communis utilitatis, aut communis
salutis desertor propter suam
utilitatem et salutem.
Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui

pro re publica cadat, quod decet
cariorem nobis esse patriam quam
nosmet ipsos.

, ()
,

.

,

, ()
.
202
47

Iulia= Iulia - ae = , ,
Augusti = Augustus - i= ,

filia = filia - ae= , ,

mature = ( ) [ maturius - maturissime +

maturrime ]
habere = 2 habeo habui - habitum - habere =
coeperat =
coepi - --- coepisse =
COEPI
coepi (
incipio - incepi - inceptum incipere (= ).
incipiebam
incipiebas
incipiebat
incipiebamus
incipiebatis
incipiebant
incipiam
incipies
incipiet
incipiemus
incipietis
incipient
coepi
coepisti
coepit
coepimus
coepistis
coeperunt
coepere
coepero
coeperis
coeperit
coeperimus
coeperitis
coeperint
incipio
incipis
incipit
incipimus
incipitis
incipiunt
coeperam
coeperas
coeperat
coemeramus
coeperatis
coeperant
203
incipiam
incipias
incipiat
incipiamus
incipiatis
incipiant

inciperem
incepturus sim
inciperes
sis
inciperet
sit
inciperemus
incepturi simus
inciperetis
sitis
inciperent
sint
incipe
incipite
incipito
incipito
incipitote
incipiunto
coeperim
coeperis
coeperit
coeperimus
coeperitis
coeperint
incipere
(incepturum-am-um esse)
(incepturos-as-a esse)
coepisse
/
coepissem
coepisses
coepisset
coepissemus
coepissetis
coepissent
incipiens
incipientis
incepturus-a-um
coeptus-a-um
(coeptum
coeptu)
()
incipiendi
incipiendo
incipiendum
incipiendo
coepturus - a - um
canos = cani - orum =

, .
canus - a - um =
quos = ,
legere = 3
= lego - legi - lectum - legere = ,
secrete = ( ). .
secrete ,
secreto.
solebat =
2 = soleo - solitus sum - solere
204
hac = , hichaec-hoc
audita = ,
4 audio - ivi - itum - ire =
,
Augustus = Augustus-i
voluit =
volo - volui - ---- velle = , 3
filiam = filia -ae
deterrere = 2
deterreo - deterrui - deterritum - deterrere = ,
quominus = () , (
/ ,
, , )
id = ,
- id - ea - id = - -
faceret =
3 facio - feci - factum - fare =
eo = , is - ea - id
consilio = consilium-ii/i= ,

aliquando = ,
repente = ,
intervenit =
4 intervenio - interveni - interventum intervenire =
oppressit = ,
3 opprimo - oppressi - oppressum - opprimere =
( )
205
ornatrices = ornatrix - icis =

,
etsi = , ( )
super = , ()
vestem = vestis - is = ,
earum = ,
is - ea - id = - -
deprehendit =
3 deprehendo - deprehendi - deprihensum deprehendere =
canos= () cani - orum =
Augustus = Augustus
dissimulavit = ,
1 dissimulo - avi - atum - are =
eos = is - eaid,
vidisse = 2
= video - vidi - visum - videre =
aliis = ,
/ = alius - alia - aliud = ,,
sermonibus = sermo - onis =

, ,
tempus = tempus - oris= ,

extraxit = ,
3
extraho - extraxi - extractum - extrahere =
donec = , , ( )
206
induxit =
3 induco - induxi - inductum - inducere =
,
metnione =
mentio - onis = ,
aetatis = aetas-atis = ,
interrogavit =
1 interrogo - avi - atum - are =
filiam= filia - ae
utrum = (
uter - utra - utrum = , , ).

aliquot = ,
annos = annus - i = ,
,
cana = , canus - a
- um =
esse = sum - fui - esse
mallet =
malo - malui - ---- malle = , 3
an = ( ,
)
calva = , calvus a - um =
cum = , , (
illa = , ille illa - illud = , ,
respondisset =
2 respondeo - respondi - responsum respondere =
207
ego = ,
pater = pater - patris = , ,
cana = canus-a-um ()
esse = sum
malo = malo
()
mendacium = mendacium-ii/i = ,

illi = , ille - illa - illud
pater = pater
obiecit =
obicio - obieci - obiectum - obicere =
dubito =
1 dubito - avi - atum - are =
quin =
calva = , calvus - a- um =
()
nolis =
= nolo - nolui - nolle = , 3
quid ergo =
times = ,
2 timeo - timui - timere =
ne = ,
istae
= iste - ista - istud = , ,
te = ,
tu
faciant =
facio
208
1.
quos
....
solebat
canos. ,

2.
quominus .... faceret = quominus,
deterrere . quominus
[ = ne feceris id ].
,
(voluit). voluit deterrere ,
, .
A .
3.
etsi .... canos = .
etsi .
/ ,
.
: etsi deprehendit - dissimulavit / extrahit,

4.
donec .... aetatis = .
donec .
. ,
.
5.
utrum ... an calva = ,
, ,
interrogavit. utrum an.
209
(
).
(interrogavit),
.
: Utrum post aliquot annos cana esse mavis an calva ?
6.
Cum .... respondisset = .
/ / cum,

-
.
(obiecit),
.
7.
quin .... nolis = quin ,
non dubito. quin,

(
) .
,
-.
:
1) = Calva esse non vis
2) Num calva esse vis ? (
)
8.
ne ... faciant =
non times . ne( )

(
). (times),
-.
210
= Calva ne me istae facient ? Calvam me istae facient
, , ( )
, .
, () /
.

. / ,

, .
() ,
. :
, ;
.
;
211
Iulia, Augusti filia, mature habere , ,

coeperat canos, quos legere secrete ( )
solebat.
,
.
Hac re audita Augustus voluit filiam

deterrere quominums id faceret.
,
() /
.
Eo consilio aliquando repente

intervenit oppressitque ornatrices.

.
Etsi super vestem earum deprehendit
canos, tamen Augustus dissimulavit
eos vidisse et aliis sermonibus tempus
extraxit, donec induxit mentionem
aetatis.
/
,

,
.
Tum interrogavit filiam, utrum post ()

aliquot annos cana esse mallet an
calva.
.
:
Cum illa respondisset ego, pater, ,
cana esse malo , mendacium illi pater
obiecit :
:

Non dubito quin calva esse nolis. .
Quid ergo non times ne istae te calvam
faciant ?
;
212
KE 48

cerva = cerva - ae = , ,
alba = , albus - a
- um= - ( )
eximiae = , eximius - a
- um = ( )
pulchritudinis = pulchritudo - inis =

, , (
/ )
Sertorio = Sertorius - ii/i= ,

,
Lusitano = Lusitanus - i =
, ,
quodam = ,
dono = donum - i = , ,
data erat = ,
1 do - dedi - datum dare = ,
Sertorius = ()
omnibus = ,
omnis - is - e = ( ,
)
persuasit =
2 pesuadeo - persuasi - persuasum - persuadere +
= ()
cervam = () cerva - ae =
213
instinctam = ,
instinctus - a - um = 3
instinguo - instinxi - instinctum - instinguere = ,
numine = numen - inis= ,

, ,
Dianae = Diana - ae= , ,
conloqui = 3
conloquor (+ colloquor) - conlocutus sum (+ collocutus sum) conloqui (+ colloqui) = ,
secum = cum + se . se ,

docere = 2
= doceo - docui - doctum - docere =
quae = ,
utilia = , ,
utilis - is - e = . (utilior - ior - ius,
utilissimus-a-um).
factu = 3 facio - feci factum - facere= ,
essent = , sum - fui

---- esse =
si = ,
quid = ,
= quis - quis - quid = , ,
durius = , ,
durus - a - um = (durior - ior - ius,
durissiumus - a - um)
ei = ,
is - ea - id = , ,
214
videbatur =
2 video - vidi - visum - videre = . videor +
+ =
quod = ,
imperandum = ,
1 impero - avi - atum - are = .
imperandum esse
.
militibus = miles - itis=

, ,
cerva = cerva - ae = ()
sese = se
se = ,
monitum esse =
2 moneo - monui - monitum - monere =
praedicabat =
1 praedico - avi - atum - are =
ea = ,
= is - ea - id = , ,
cerva = cerva - ae ()
quodam = ,
die = dies - diei = ,
fugit = 3
= fugio - fugi - fugitum - fugere =
perisse = pereo - perii peritum - perire =
215
credita est = ,
3 credo - credidi - creditum - credere= ,
cum = ,
aliquis = ,
aliquis - aliqua - aliquid = , ,
Sertorio = Sertorius - ii/i()
nuntiavisset =
1 nuntio - nuntiavi - nuntiatum - nuntiare =
cervam = cerva - ae()
inventam esse =
4 invenio - inveni - inventum - invenire=
Sertorius = Sertorius - ii/i
iussit = ,
2 iubeo - iussi - iussum - iubere =
tacere = 2
= taceo - tacui - tacitum - tacere =
praeterea = , ()
praecepit =
3 praecipio - praecepi - praeceptum - praecipere =
ut = ( )
eam = ,
is - ea - id
postero = , ,
= poster + posterus - a - um = (posterior ior, ius, postremus - a - um + postumus - a - um)
die = dies ()
repente = ()
216
locum = locus - i = , ,
( loca - orum)
emitteret =
3 emitto - emisi - emissum - emittere =
quo = , =
qui - quae - quod
ipse = ,
cum = , +
amicis = amicus - i = ,
,
futurus esse = ,
sum - fui - ---- esse =
postridie = [posterus ( ) + dies ] = =
eius = , is - ea - id
diei = dies ()
Sertorius = Sertorius ()
admissis = ,
3 admitto - admisi admissum - admittere= ,
amicis = amicus ()
cubiculum = cubiculum - i=
,
suum = ,
suus - a - um = , --
dixit =
eis = ,
is - ea - id
217
visum esse = video

()
sommo = sommus- i = , ,
sibi = , ,
cervam = cerva- ae ()
perisset = pereo =
()
se = ,
-
reverti = 3
= revertor - reverti - reverti =
revertor-reversus sum-reverti. E reverti
, .
cum = ,
cerva = cerva - ae
emissa = ,
emitto = ()
servo = servus - i = ,
,
cubiculum = cubiculum ()
Sertorii = Sertorius
introrupisset =
introrumpo - introrupi - inrtorumptum introrumpere = , 3
admiratio = admiratio - onis =

, ,
magna = , ,
magnus - a - um = (maior - ior - ius, maximus
- a - um)
218
orta est =
4 orior - ortus sum - oriri = (
oriturus - a - um)
1.
quae ... essent : , , ,
, docere.
quae ,
(
)
.
: quae utilia factu sunt ?
2.
si .... videbatur : .
si .
praedicabat, , : si
videbatur - praedicabat, , , ,
.
3.
quod ... esset : ,
quid. ( )
(videbatur).
. quod imperandum militibus esset,
: videbatur (esse) -> quod ... esset.
: quod imperandum militibus erat, id durius erat.
4.
Cum ..... inventam esse : .
/ / cum,
-
-
219
.
(iussit) , .
5.
ut .... emitteret :
praecepit. ut,
(
).
(praecepit). .
: praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum
locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset.
: Eam cras repente in eum locum emitte, in quo cum amicis ero.
6.
in quo .... esse = ,
in locum.
quo.
( ).
emitteret , .
7.
quae perisset = ,
cervam. E quae.
( ).
(dixit). dixit
visum esse, ,
. visum esse, reverti
, ,
. . quae
perisset : dixit -> visum esse ->
reverti -> quae - perisset. : Visum in sommo mihi
est cervum, quae perisset, ad me reverti
220
8.
Cum cerva ... interupisset = ,
/ / cum,
-
- .
.
(orta est).
.
:
1.
conloqui / docere ,
(persuasit)
.
2.
monitum esse ,
(praedicabat)
: (ego) a
cerva monitus sum.
3.
perisse ,
(credita est)
: (cerva) periit.
, inventam esse

(nuntiavisset).
: Cerva inventa est.
4. tacere ,
(iussit)
: Tace ( ).
221
5., visum esse, ,

(dixit),
reverti
: Visum in somno mihi est cervam ad me reverti.

.
,
.
( ) ,
[
,
]. .
,
. /

().
,
.
, ,
, .
222
Cerva alba eximiae pulchritudinis

Sertorio a Lusitano quodam dono
data erat.
Sertorius omnibus persuasit

cervam, instinctam numine Dianae,
conloqui secum et docere, quae
utilia factu essent.

,

.

( ) ,

[

,
].
Si quid durius ei videbatur, quod

imperandum militibus esset, a
cerva sese monitum esse
praedicabat.
Ea cerva quodam die fugit et

perisse credita est.
Cum aliquis Sertorio nuntiavisset
cervam inventam esse, Sertorius
eum iussit tacere;
praeterea praecepit ut eam
postero die repente in eum locum
emitteret, in quo ipse cum amicis
futurus esset.
Postridie eius diei Sertorius,
admissis amicis in cubiculum
suum, dixit eis visum in somno
sibi esse cervam, quae perisset, ad
se reverti.
Cum cerva, emissa a servo, in
cubiculum Sertorii introrupisset,
admiratio magna orta est.

.

,
.
/

().

,

.
,
,
,
.
223
49

Porcia = Porcia- ae = ,
,
Bruti = Brutus - i = , ,
uxor = uxor - oris = ,
cum= , , [ ]
viri = vir - viri = ,
sui = ,
suus - sua - suum = ( ) - -
consilium = consilium-ii-i = ,
,
de = , , +
interficiendo = ,
3 interficio - interfeci - interfectum interficere =
Caesare = Caesar - aris = ,

,
cognovisset =
3 cognosco - cognovi - cognitum - cognoscere
= ,
cultellum = cultellus - i = ,
,
tonsorium = ,
tonsorius - a - um = (
)
224
qausi = ,
unguium = unguis - is = ,
( ungue ungui)
Singularis
unguis
unguis
ungui
unguem
unguis
ungue + ungui
Pluralis
ungues
unguium
unguibus
ungues + unguis
ungues
unguibus
resecandorum = ,
1 reseco - resecui - resectum - resecare =
( resacaturus-a-um)
causa = , + ()
poposcit =
3 posco - poposci - poscere =
eo = ,
is - ea - id = --
velut = , (
)
forte = ,
elapso = ,
elapsus - a - um 3 = elabor elapsus sum - elabi =
se = ,
vulneravit =
1 vulnero - avi - atum - are =
clamore = clamor clamos - oris =

,
225
deinde = ,
ancillarum = ancilla - ae =
,
cubiculum = cubiculum -i =
,
vocatus = ,
vocatus - a - um = 1 voco - avi atum - are =
Brutus = Brutus - i
eam = , is - ea - id
obiurgandam = ,
1 obiurgo - avi - atum - are =
venit =
quod = , ( )
tonsoris = tonsor - oris = , ,
praeripuisset
praeripio - praeripui -
praereptum - praeripere = ,
officium = officium - ii/i = ,

,
cui = , qui quae - quod = , ,
secreto = , ( - secretius)
Porcia = Porcia - ae
est = sum - fui - esse = ,
226
hoc = , hic haec - hoc = , ,
inquit = ,
inquam =
temerarium = , ,
temerarius - a - um = .
,
()
temerius
temere. ,
, = magis temerarius-a-um,
maxime temerarius - a - um
factum =
factum - i = ,
meum = ,
meus - a - um = - -
certissimum = ,
certus - a - um= (certior - ior - ius , certissimus - a - um)
indicium = , indicium - ii/i =

,
amoris = amos amor - oris = ,

=
mei = ,
()
erga = , , +
te = ,
tu
tale = , talis is - e = , ,
consilium = consilium - ii/i ()
227
molientem = ,
moliens - molientis 4 molior molitus sum - moliri =
experiri =
experior - expertus sum - experiri =
volui = volo volui - velle =
quam = ;
.
aequo = , ,
aequus - a - um
= , (aequior - iorius,
aequissimus-a-um)
animo = animus - i = ,
,
quam aequo animo =

me = , ,
- ego
ferr = ferrum - i = ,

essem interemptura =
3
interimo - interemi - interemptum - interimere = ,
si = ( )
tibi = , ,
consilium = consilium ()
sententia = sententia - ae = ,
. ex sententia = ( ), ,
228
cessisset = ,
cedo - cessi - cessum - cedere = ,
consilium ex sententia cedit = .

/
1.
quasi unguium resecandorum causa : =
,
. : quasi
Porcia cultellum tonsorium unguium resecandorum causa posceret,
posceret = ,
Porcia =
cultellum =
tonsorium = cultellum
causa unguium =
resecandorum = unguium
, : Porcia, Bruti uxor, cultellum
tonsorium (sic), quasi (= ut posceret si) ea cultellum tonsorium unguium
resecandorum causa posceret, poposcit.
(poposcit) (posceret)
ungium resecandorum causa = .
,
:
ungues resecandi causa, ,
2.
cum viri ...... cognovisset = .
/ / cum
-
229
-
.
(poposcit / vulneravit),
.
de interficiendo Caesare = .
de interficiendo
Caesarem, , .
3.
ad eam obiurgandam = .
ad
obiurgandum eam, ,
.
4.
quod.... officium = ,
( )
obiurgandum.
,
: venit -> obiurgandam ( )> quod ... praeripuisset. ,
, .
(venit).
venit obiurgandam,
obiurgandam
, .
5.
quam
aequo .... interempura = ,
, , experiri.
quam
.
.
230
: quam aequo animo me ferro interimam ( ).

(volui). experiri ,
.
6.
si ... cessisset = .
si .
interemptura essem ,
.
: si tibi consilium non ex sententia cesserit (
) Si cessisset () -> interemptura essem ()
, , ,
.
si cesserit ()
-> interimam ( ,
, ,
,
()
( ).
,
/ .
: ,

, .
231
Porcia, Bruti uxor, cum viri sui

consilium de interficiendo Caesare
cognovisset,
cultellum
tonsorium
quasi unguium resecandorum causa
poposcit eoque velut forte elapso se
vulneravit.
,
,
,

()
(
).
Clamore
deinde
ancillarum
in
cubiculum vocatus Brutus ad eam
obiurgandam venit, quod tonsoris ,
praeripuisset officium.
/
.
Cui secreto Porcia non est hoc
inquit temerarium factum meum, sed
certissimum indicium amoris mei erga
te tale consilium molientem:
:
,

:
experiri enim volui, quam aequo

animo me ferro essem interemptura,
si tibi consilium non ex sententia ,
cessisset.
.
232
41 -49
41
taceo - tacui - tacitum - tacere
placeo - placui - placitum - placere
obsolesco - obsolevi - obsoletum - obsolescere
intellego - intellexi - intellectum - intellegere
volo - volui - ----- - velle
loquor - locutus sum - loqui
()
utor - usus sum - uti
consequor - consecutus sum - consequi
scio - scivi (scii)- scitum - scire
42
dissimulo - avi-atum-are
confirmo - avi - atum - are
fateor - fassus sum - fateri
233
immineo - ----- - ----- - imminere
animadverto - animadverti - animadversum - animadvertere
intellego - - intellexi - intellectum - intellegere
intendo - intendi - intentum (intensum) - intendere
alo - alui - alitum + altum- alere
()
()
nascor - natus sum - nasci (. nasciturus)
()
pervenio - perveni - perventum - pervenire
43
oppugno - avi - atum - are
video - vidi - visum- videre
populor - populatus sum - populari

()
maneo - mansi - mansum - manere
traho - traxi - tractum - trahere

possum - potui - ------- - posse
alo - alui - alitum (altum) - alere
()
234
succurrit - succurrit - succursum - succurrere
pario - peperi - partum - parere ( pariturus) 3
pergo - perrexi - perrectum - pergere
morior - mortus sum - mori (. moriturus)
()
parior - passus sum - pati
ingredior - ingressus sum - ingredi
pervenio - perveni - perventum - pervenire
44
puto - avi - atum - are
exulo - avi - atum - are
suspicio - suspexi - suspectum - suspicere
diligo - dilexi - dilectum - diligere
metuo - metui - metutum - metuere
intellego - - intellexi - intellectum - intellegere
refero - re(t)tuli - relatum - referre
possum - potui - ------ - posse

fero - tuli - latum - ferre
nescio - nescivi (nescii) - nescitum - nescire
235
45
curo - avi - atum - are
adligo - avi - atum - are
spero - avi - atum - are
adhortor - adhortatus sum - adhortari
persuado - persuasi - persuasum - persuadere
provideo - providi - provisum - providere
()
moneo - monui - monitum - monere
vereor - veritus sum - ----- - vereri
()
,
gero - gessi - gestum - gerere
defero - detuli - delatum - deferre
intercipio - intercepi - interceptum - intercipere

conscribo - conscripsi - conscriptum - conscribere
abicio - abieci - abiectum - abicere
constituo - constitui - constitutum - constituere
adhaeresco - adhaesi - adhaesum - adhaerescere
conspicio - conspexi - conspectum - conspicere
(
)
236
perlego - perlegi - perlectum - perlegere
adsum - adfui - ------ - adesse
possum - potui - ----- - posse
sum - fui - ----- esse
adeo - adii - aditum - adire
47
dissimulo- avi - atum - are
dubito - avi - atum - are
deterreo - deterrui - deterritum - deterrere
timeo - timui - ----- - timere
soleo - solitus sum - --- solere()
lego - legi - lectum - legere
volo - volui - ---- - velle
opprimo - oppressi - oppressum - opprimere 3
deprehendo
deprehendi
deprehensum
deprehendere
extraho - extraxi - extractum - extrahere
induco - induxi - inductum - inducere

malo - malui - ---- - malle
237
audio - audivi - auditum - audire
intervenio - interveni - interventum - intervenire
nolo - nolui - ----- - nolle
48
nuntio - avi - atum - are
impero - avi - atum -are
praedico - avi - atum - are
do - dedi - datum - are
persuadeo - persuasi - persuasum- dere
doceo - docui - doctum - docere
moneo - monui - monitum - monere
,
iubeo - iussi - iussum - iubere
taceo - tacui - tacitum - tacere
instinguo - instinxi - instictum + instinctum - instinguere 3
praecipio - praecepi - praeceptum - praecipere
emitto - emisi - emissum - emittere
admitto - admisi - admissum - admittere
introrumpo - introrupi - introruptum - introtumpere
238
conloquor - conlocutus sum - conloqui 3

,
revertor - reverti (reversus sum) - reverti
+
invenio - inveni - inventum - invenire
pereo - perii - peritum - perire
orior - ortus sum - oriri
, ,
49
vulnero - avi - atum - are
voco - avi - atum - are
obiurgo - avi - atum - are
reseco - resecui - resectum - resecare
interficio - interfeci - interfectum - interficere
cognosco - cognovi - cognitum - cognoscere 3
posco - poposci - ------ - poscere
praeripio - praeripui - praereptum - praeripere
interimo - interemi - interemptum - interimere
cedo - cessi - cessum - cedere
volo - volui - ------- - velle
elabor - elapsus sum - ---- elabi
()
239
molior - molitus sum - ----- - moliri
,()
experior - expertus sum - ---- - experiri()
240
. :

.
. :
,
.
. : ,
() (
)
.

. :
1. :
. cum+
.postquam+

.
2. :
. cum+

.
. :
. cum +
. postquam+

,
.
. :
. cum+ sum
.dum+ sum
To
,

.

. quod+ o
241

.quod+

.cum+
, .

, .

.

:
1. :
. cum+
.dum+

.
2. :
. cum+
.postquam+

:
1. :
.quod+
.quod+

.cum+
.

.
2. :
. quod+

. quod+

. cum+
.
3. :
. quod+

242
.quod+

.cum+

.
/
:
1. :
Qui-quae-quod (
) + .

.
2. :
Qui-quae-quod (
) + .

.

.etsi+
.licet+

.

1. :
. ,
. ,
. ,
.
2. :
. ,

--.
. ,
.
,

,
.
243

:
1.
( )

.
2.

,
.
ut
ne .

.
(
)
3.

(

)
4.

, .
,
(
)
5.

Ego

se ipse
244
Meus-a-um
Tu
Tuus-a-um
Hic, iste
6.
suus-a-um ipsius-ipsorum-ipsarum
ille is
illius/illorum-illarum
eius/eorum-earum
ille is

Nunc
Hodie
Cras
Adhuc
Hic
7.

tunc, tum
illo die, eo die
postero die
ad id tempus
ibi
H
.
245
:

.

.

/
/
/.

!
o
o
(- ).
,
(me/te/se/nos/vos/se).
o ,
/ , .
246
.

)
[ut ()/ne (),
. /
/ ].
)
[ ,
(.)
(.)]
)
noli/nolite +
.
( )
( )
( )
( )
. .
( )
. .
( )
!
o necne ( ).
o
num, ne, none ( quaero).
o : an non nescio (), dubito
(), incertum est ( ).
si , conor, ex(s)pecto
247
.

/
!
o .
o
.
o .

ego
tu
meus-a-um
noster-a-um
tuus-a-um
vester-ra-rum
hic-haec-hoc
iste-a-ud

nunc (
hodie ()
cras ()
heri ()
adhuc ( )
hic ()
hoc loco ( )

se/ipse/ille/is-ea-id
ille/is-ea-id
suus-a-um/ipsorum-arum-orum
suus-a-um/ipsorum-arum-orum
illius/eius
illorum-arum-orum
ille-a-ud/is-ea-id

tunc,tum ()
eo/illo die ( )
postero die/postridie ( )
pridie ( )
ad id/ad hoc tempus (
)
ibi/illic ()
illo loco ( )
248

( )
/
/
. .
/
(
)

(
/
)

(
)
!
o ,
.
249

1. .
. ut
n .
.
:
( )
( )
..
Legati aurum adferunt, ut Curius eo utatur
Legati aurum attulrunt, ut Curius eo utertur
quo,
.. quo facilius divitias
contemnere posset .
(n dicam)
,
, (eo consilio, ut, e
mente, ut) .
2.
ut + (: ut non, ut
nemo) (sic, ita, tam, adeo)
(talis, tantus), .
( -)
( ).
:
tantus furor omnes invdit, utpugn re cupiant
tantus furor omnesi nvsi t, utpugnre cuperent
,

,
.
tantus terror omnes invsit, ut nemo arma caperet
tantusterroromnesi nvsi t , ut nemo arma ceperit ()
,

.
3.
si(ni si) + >,

Si ita est, bene est
250
si(ni si) + >

Si ita sit, bene sit
: ()
()
si(ni si) + >

Si ita esset, bene esset
si(ni si) + >

Si ita fuisset, bene fuisset
nisi -
quod si -
4.
.

.
:
etsi / etiamsi / tametsi, quamquam + ( , ),
tamen
Quamquam multa scis, tamen non omnia scis. -
, .
cum / licet+ ( , , )
5.
-
- .
:
etiamsi+ ( )
quamvis, ut, licet+ ( )
6. ()
()
,
. :
251

.
:
Atque (=ac) et +
, : (dis)similes, par,
aequus, idem, alius: similiter, partier, contra
Ut, sicut -ita (sic) ...ut ( ).

Ut severis, ita metes. -
sic dicit, ut sentit. - .
quam
quam tam ... quam -
nemotam stultus estquam ille -
quo ... eo / quanto ... tanto ( )

.
:
ut si, velut si, tamquam (si), quasi, proinde (perinde) quasi+
7. ()

(Rogo, quid facias ), , , .
(, , ).
,
( ).
.
: ,
: ,
: ,

num -n
, nonn ( )
quaero.
necn ( an non)
252

(exspecto) (conor,te m pto).
: haud scio,nescio (),dubito (), incertum est
( ).
8.
(
) ( )
.
.

.. costituit ut tragulam
mitteret //costituit tragulam mittre.
9.
. n (
) n non ut ( ).

10. quominus quin

quominus n.
quin
quominus quin
per me statquominus , non multum abestquin.

(non dubitoquin)
,
quominus quin
,
, .
253

XXI
pro quo immensam pecuniam acceperunt

Capitolium.
: quo.
: , .
: .
qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non
aequo iure divisam

Camillus.
: qui.
: , .
: .
quod illic aurum pensatum est
.
: quod.
: , ,
.
: .
unde tamen rogatus reversus est
exilium.
: unde.
: , .
: .
XXII
ut ignoraretur a marito

.
: ut, . ita.
: , ,
.
: , (paravit ), .
cum illa cubiculum mariti intraverat
.
254
: cum.
: , .
: , ,
.
quid ageret puer

interroganti.
: quid, .
: , ,

.
: , (interroganti
respondebat
), .
cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent
.
: \ cum,
- .
: ,
.
: , ,
.
(cum) prorumperentque
.
: \ cum,
- .
: ,
.
: , ,
.
ut simul imponeretur

orabat.
: ut, .
: , ,
.
: , (orabat ), .
XXIV
255
cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset

.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
(cum) eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse
.
: () / cum, - .
: ,
.
: , ,
.
quid postea Nasica fecerit

accipe.
: quid, .
: , ,

.
: ,
(accipe ), .
paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset
.
: \ cum,

- .
.
: ,
.
: , ,
.
et (cum is) eum a ianua quareret
.
256
: () / cum, - .
: ,
.
: , ,
.
etsi domi erat

.
.
: etsi.
: , .
: .
quod Nasica tam aperte mentiebatur

( ) indignatus.
: quod.
: , ,
.
: .
quid Nasica responderit

scire.
: quid, .
: , ,

.
: , (scire
vis
), .
cum te quarerem
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
257
XXV
quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore
interrogo.
: quando, .
: , ,

.
: , (interrogo
), .
cum omnes recentem esse dixissent
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
quae nimia vobis est

fiduciam.
: quae.
: , .
: .
nisi vos ipsi patriae consulueritis
.
: nisi,
.
: ,
neminem consulturum esse,
,
. .
.

: nisi + . (consulueritis) :
(consulet)
quo Carthago deleta est
bellum.
: quo.
: , .
: .
258
XXVII
cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset
.
: / cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat
Tarentum.
: ubi.
: , .
: .
qui multo minor natu erat
Accius.
: qui.
: , .
: .
cui "Atreus" nomen est

tragoediam.
: cui.
: , .
: .
quae (Accius) scripsisset
ea.
: quae.
: .
: , (esse dixit
), .
ut (tu) dicis
' .
: ut, ita.
: ,
.
: .
quae deinceps (ego) scribam
259
ea.
: quae.
: , .
:
quod in pomis est
idem.
: quod.
: , , (
).
: .
quae dura et acerba nascuntur
ea.
: quae.
: , .
: .
quae gignuntur statim vieta et mollia
ea.
: quae.
: , .
: .
XXVIII
cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset

.
: / cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
quanti homo sit

spectare.
: quanti,
.
: , ,

.
260
: , (spectare , noli
), .
qui tam nihili est
- .
: qui.
: ,
qui tam nihili est parvi enim preti est (
), .
: qui (si quis) + : .
ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi

.
: ut nihil,
. tanto.
: , ,
.
: , (est adfectus
), .
XXIX
Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
ut (sutor) parem salutationem corvum doceret

incitavit.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(incitavit ),
.
quotiescumque avis non respondebat
.
261
: quotiescumque.
: , .
: , ,
.
quanti (idem) nullam adhuc emerat
.
: quanti,
tanti,
: ,
.
: .
XXX
et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae

.
: si, .
: , ,
(debemus),
.
: si + :
quod Asiam vidit
.
: quod.
: , ,
.
: .
sed (quod) in Asia continenter vixit
.
: () quod.
: , ,
.
: .
ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est
Asiae.
: (ex) qua.
: , .
: .
262
XXXI
cum (is) aliquando castris abiret
.
: / cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
ut omnes pugna abstinerent

edixit.
: ut, .
: , ,
.
: , (edixit
), .
ut singularis proelii eventu cernatur
.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(congrediamur ), .
quanto miles Latinus Romano virtule antecellat

cernatur.
: quanto,
.
: , ,

.
: ,
(congrediamur ), .
cum (is) in castra revertisset
.
: / cum,

- .
263
: ,
.
: , ,
.
cuius opera hostes fugati erant

adulescentem.
: cuius.
: , .
: .
XXXII
nisi litterarum lumen accederet
.
: nisi,
.
: , ,
(iacerent)
.
: nisi + :
XXXIV
cum Africanus in Literno esset
.
: \ cum,
,
- .
: ,
.
: , ,
.
cum (Scipio) se ipsum captum venisse eos existimasset
.
: cum.
: ,
.
264
: , (conlocavit
),
.
quod ut praedones animadverterunt
.
: ut.
quod.
: , .
: , ,
.
haec postquam domestici Scipioni retullerunt
.
: postquam.
haec.
: , .
: , ,
.
tamquam sanctum templum = tamquam sanctum templum postes essent
- tamquam sanctum templum postes
essent ' .
: tamquam.
: , , .
: , (venerati
sunt ), .
cum (praedones) ante vestibulum dona posuissent
.
: \ cum,
,
- .
: ,
.
: , ,
.
quae homines deis immortalibus consecrare solent
dona.
: quae.
: , .
: .
265
XXXVI
quo facilius divitias contemnere posset
.
: quo, (facilius).
: , ,
.
: , (utebatur
), .
cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
ut eo uteretur
.
: ut, .
: , ,
.
: , (attulissent
), .
ne dicam
.
: ne, .
: , ,
.
: , ( dico
), .
266
XXXVII
ut salvi esse nequeamus

.
: ut, . eum.
: , ,
.
: , (deducta est
), .
nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit
.
: nisi, .
: , ut salvi esse nequeamus, ,
.
. .

: nisi + . (subvenerit)
,:
(salvi esse nequimus ).
ut veni ad urbem
.
IEI : ut.
: , .
: , ,
.
quae ad concordiam pertinerent

omnia.
: quae.
: .
: , (sentire, dicere,
facere, destiti
), .
ut pugnare cuperent

.
: ut, .
267
: , ,
.
; , .
(invaserat ), .
etsi ego clamabam nihil esse hello civili miserius

.
.
: etsi.
: , .
: .
ut necessitate esse cogantur

.
: ut, .
: ,
.
: , (reddit
), .
etiamsi natura tales non sunt

. ,
, .
: etiamsi.
: ,
.
: , (esse
cogantur ),
.
ut non solum ea fiant

.
: ut, .
: , ,
.
: , (sunt
), .
tales.
quae velit victor
ea.
: quae.
: '
(fiant).
268
: , (fiant
), .
sed etiam ut victor obsequatur iis

.
: ut, .
: , ,
.
: , (sunt
), .
tales.
quorum auxilio victoria parta sit
ea.
: quorum.
: '
(obsequatur).
: , , (obsequatur
), .
XXXVIII
dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis
.
: dum.
: , .
: , , (),
) . dum.
dum aliqua vox congruens proposito audiretur
.
: dum.
: , .
: , ,
.
ut sibi paulisper loco cederet

rogavit.
: ut, .
: , ,
.
269
: , (rogavit
), .
quam Metellus mullum amavit
Caecilia.
: quam.
: , .
: .
dum vixit
.
: dum.
: , .
: , ,
, ,
.
XL
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur
.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(coegerat ), .
cum Sulla minitans ei instaret
.
: \ cum,
- .
: ,
.
: , ,
.
licet (tu) mihi ostendas agmina militum

. ,
, .
: licet.
tamen.
: ,
.
270
: , (iudicabo
), .
quibus curiam circumsedisti
militum.
: quibus.
: , .
: .
licet mortem miniteris

. ,
, .
: licet,
tamen.
: , to .
: , (iudicabo
), .
etsi (ego) senex et corpore infirmo sum

.
.
: etsi.
tamen.
; , .
: .
XLI
qui primi coluisse Italiam dicuntur

Sicanorum ac Pelasgorum.
: qui.
: , ,
: .
proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris
'
.
: proinde quasi.
: , ,
.
: , (uteris
), .
quod (tu) neminem scire atque intellegere vis
271
.
: quod.
: , ,
.
: .
quae dicas

scire, intellegere.
: quae, .
: , ,

.
: , (intellegere vis ),
.
ut (tu) consequaris

: ut, .
: , ,
.
: , (taces
), .
quod (ea) honesta et bona et modesta sit
dicis.
: quod.
: .
: , (dicis
), .
ut viri antiqui (vivebant)
'
.
: ut, sic.
: ,
.
: .
ut viri aetatis noslrae (loquuntur)
' .
: ut, sic.
: ,
.
: .
272
quod a Caesare scriptum est

id.
: quod.
: , .
: .
tamquam scopulum = tamquam verbum insolens atque inauditum
scopulus sit
- ' .
: tamquam.
: , , .
: , (fugias ), .
XLII
qui aut ea non videant = ut ii out ea non videant
- . nonnulli sunt.
: qui.
: , .
: , (sum
), .
(qui) aut ea dissimulent = ut ii aut ea dissimulent
- .
nonnulli sum.
: qui.
: , .
: , (sunt
), .
quae imminent
ea.
: quae.
: , .
: .
quae (ii) vident
ea.
: quae.
: , .
: .
si (ego) in hunc animadvertissem
.
273
: si, .
: , ,
,

.
: si + () :
()
si iste in Manliana castra pervenerit
.
: si, .
: ,
neminem ... fore
,
.

: si + . (pervenerit) :
(erit)
quo (iste) intendit
castra.
: quo.
: , , (
, ).
: .
qui non videat coniurationem esse factam = ut is non videat
coniurationem esse factam
- . tam.
: qui (non).
: , (fore
intellego
), .
qui non fateatur=ut is non fateatur
- . tam.
: qui (non).
: , .
: , (fore
intellego
), .
274
XLIII
ut (ego) primum exsulem deinde hostem te viderem

.
: ut, . in hoc.
: , ,
.
: , (traxit
), .
quae te genuit
terram.
: quae.
: , .
: .
atque (quae) aluit
terram.
: quae.
: , .
: .
quamvis (tu) infesto et minaci animo perveneras

. ,
, .
: quamvis,
infesto minaci.
: , .
: .
cum in conspectu Roma fuit
.
: cum,
.
: , .
: , ,
.
ego nisi peperissem
.
: nisi, .
: , ,

275
(oppugnaretur),
.
: nisi + :
nisi (ego) filium haberem

.
: nisi, .
: , ,

(essem),
.
: nisi + :
si (tu) pergis
.
: si,
.
: , ,
(manet),
.
: si + :
XLIV
in qua nulla fides, nulla caritas, nulla fiducia benevolentiae stabilis esse
potest
vita.
: (in) qua.
: , .
: .
quis possit diligere eum

nescio.
: quis, .
: , ,

.
: , (nescio
), .
quem metuat
eum.
: quem.
276
: .
: , (diligere
possit
), .
aut (quis possit dilligere) eum

nescio.
: quis, .
: , ,

.
: , (nescio
), .
a quo se metui putet
eum.
: quo.
: .
: , (diligere
possit
), .
quodsi forte ceciderunt
.
: quodsi, .
: , ,
, .
: (quod) si + (ceciderunt)
: (intellegitur).
ut fit plerumque
' .
: ut,
.
: ,
.
: .
quam (tyrrani) fuerint inopes amicorum

intellegitur.
: quam, .
277
: , ,

.
: ,
(intellegitur ), .
quod (homines) Tarquinium dixisse ferunt exulantem

id.
: quod.
: , .
: .
quos fidos amicos habuissem

intellexi.
: quos, .
: , ,

.
: ,
(intellexi ),
.
quos infidos (amicos habuissem)

intellexi.
: quos, .
: , ,

.
: ,
(intellexi ),
.
cum iam neutris gratiam referre poteram
.
: cum,
. tum.
: ,
.
: , ,
.
278
XLV
quae apud Ciceronem gerantur

cognoscit.
: quae, .
: , ,

.
: , (cognoscit
), .
quantoque in periculo res sit

cognoscit.
: quanto,
.
: , ,

.
: , (cognoscit ), .
ut ad Ciceronem epislulam deferat

persuadet.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(persuadet ), .
ne intercepta epistula nostra consilia ab hostibus cognoscantur

curat providet.
: ne, .
: , ,
.
: , (curat
providet ), .
ut (is) epistulam ad amentum tragulae adliget

monet.
: ut, .
279
: , ,
.
: , (monet
), .
(ut) intra castra abiciat

monet.
: ut, .
: , ,
.
: , (monet
), .
si adire non possit
, .
: si non, .
: , ,
,
-.

.

: si non + (poteris) :
(adliga, abice)
ut (Callus) tragulam mitleret
constituit.
: ut, .
: , ,
,
: , (constituit
), .
ut salutem sperent

adhortatur.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(adhortatur ), .
280
XLVI
quasi = quasi mundus tiros et civitas sit
- quasi mundus urbs et civitas sit.
ME: quasi.
ME: , , .
: , (putant
), .
ut (nos) communem utilitatem nostrae anteponamus

illud.
: ut, .
: , to
.
: , (consequitur
), .
ut leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt
' .
: ut, sic.
: ,
, .
: .
ut laudandus is sit

fit -.
: ut, .
: , ,
.
: , (fit
), .
qui pro re publica cadat
is.
: qui.
: '
(sit).
: , (sit
), .
quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos
.
281
: quod.
: , ,
.
: .
XLVII
quos legere secrete solebat

canos.
: quos.
: , .
: .
quominus id faceret
quominus
deterrere.
: quominus, .
: , quominus,

.
: , (deterrere
voluit
), .
etsi (Augustus) super vestem earum deprehendit canos

.
.
: etsi.
tamen.
: , .
: .
donec induxit mentionem aetatis
.
: donec.
: , .
: , ,
.
utrum post aliquot cana esse mallet an calva

interrogavit.
: utrum... an, , .
: , ,

.
282
: , (interrogavit
), .
cum illa respondisset
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
quin calva esse nolis
quin non dubito
.
: quin, .
: , quin,

.
: , (non dubito
), .
ne istae te calvam faciant
times
.
: ne,
.
: , ,
.
: , (times
), .
XLVIII
quae utilia factu essent

docere.
: quae, .
: , .
: , (docere to persuasit
), .
si quid durius ei videbatur
283
.
: si, .
: , , ,
.
: si + :
quod imperandum militibus esset
quid.
: quod.
: .
: ,
(videbatur ) .
cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
ut eam postero die repente in eum locum emitteret

praecepit.
: ut, .
: , ,
.
: ,
(praecepit ),
.
in quo ipse cum amicis futurus esset
(in)
locum.
: quo.
: .
: , (emitteret: ),
.
quae perisset
cervam.
: quae.
: .
284
: ,
(reverti-visum esse-dixit), .
cum cerva emissa a servo, in cubiculum Sertorii introrupisset
.
: \ cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
XLIX
cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset
.
: / cum,

- .
: ,
.
: , ,
.
quasi unquium resecandorum causa = quasi Porcia cultellum tonsorium
unquium resecandorum causa posceret
- ' .
: quasi.
: , , .
: ,
(poposcit ),
.
velut forte=velut si Porcia forte vulneraret
- ' .
: velut (si).
: , , .
: ,
(vulneravit ),
,
quod tonsoris praeripuisset officium
285
.
: quod.
: .
: ,
(venit ),
.
quam aequo animo me ferro essem inleremptura

experiri.
: quam, .
: , ,

.
: , (experiri volui ), .
si tibi consilium non ex senlentia cessisset
.
: si, .
: ,
(quam... essem interemptura),
,
.

: si + (cesserit) :
(interimam)
286

1. .
d =
adversus = ,
ante =
(
)
(
)
apud =
contra =
erga =
inter =
intra =
ob =
post =
( )

(
)
praeter =
prope =
propter =
super =
Aeneas ad Italiam navigat (II).

Belua ad Andromedam se movet
(III).
Ad scopulum adligat (III).
Ut domum ad vesperum rediit (XII).
Liberales artes Galli aditum ad
victoriam dederunt (XIII).
Ad haec verba Augustus risit (XXIX).
Bellum adversus Persen regem
gerebat (XIII).
Ante tertium diem scitote decerptam
esse (XXV).
Ante vestibulum dona posuissent
(XXXIV).
Apud antiquos Romanos concordia
maxima erat (IV).
Epistulis contra iniuriam repugnat
(I).
Erga te tale consilium molientem
(XLIX).
Inter vela praetenta foribus se
abdidit (XX).
Iustitia inter se certabant (IV).
Intra illa moenia domus sunt (XLIII).
Ob repentinum monstrum terror ..
invaserat (III).
Post trecentos annos Ilia duos filios
. pariet (X).
Post tergum equitatus cernitur (XVI).
Everterunt urbem Romam praeter
Capitolium (XXI).
Prope Tiberim .. Hercules boves
refecisse (XVIII).
Caesar propter frumenti inopiam
legiones in hibernis multis conlocat
(VII).
Super vestem earum deprehendit
canos (XLVII).
287
2. .
a ab abs = ( Iulus . ab Lavinio transferet (X).

A Carthagine tributum ipse
)
exigeret (XXXV).
Vinum a mercatoribus ad se

importari (XV).
()
Eique ab ostio quaerenti (XXIV).

Caesar Augustus ab Iulo ortus..
(X).
cum =
(
Aeneas cum Anchisa.. ad
)
Italiam navigat (II).
(
Cum familiaribus suis .
)
periculum miserabantur (XVIII).

Ibi Hannibal bellum cum
Romanis . (XI).
Illis femina cum lacrimis iniuriam

()
aperit (IX).
Cassiope .. cum Nymphis se
comparat (III).
de = ,

Hostes de collibus advolare
solent (VII).
Narrat de incolis barbaris et de
terra gelida (I).
Romanosque de suo nomine
appelabit (X).
Alius alia de causa discedere
cupiebat (XVII).
e ex =

Brutus ex vulnere .. cultrum

extrahit (IX).

Mugitus ex spelunca auditus
(
(XVIII).
)
Reliqui ex fuga in civitates
discedunt (XVI).
Ex Aesopi litteris cognovisset

(XXVIII).
Ex ebore Phidias sciebat facere

simulacra (XXXIX).

Eis corpus ex annis infirmum erat
(IV).
288
pro = ,
, ,
Consilium non ex sententia

cessisset (XLIX).
Ex quibus quattuor in Nerviis
hiemare iubet (VII).
E somno eum excitavit (XIV).
Ipse pro castris consedit (XVI).

Me pro salute vestra . obicere
potui (XXXII).
Pro quo immensam pecuniam
acceperunt (XXI).
Monumentum eius . pro
templo habebat (V).
3. .
in = ,

Denique Aeneas in Italiam
navigat (II).
Pila in hostes miserunt (XVI).

Venit corno in mentem
(XXIX).
In certamen ruit (XXXI).

( ) In . coetu ac numero repono

(XXII).
Ovidius poeta in terra Pontica
exulat (I).
Romani in supliciis deorum

(IV).
Cum eris in venationibus
(VIII).
Quod in pomis est, idem esse
aiunt in ingeniis (XXVII).
289
4. .
causa =
(- Unguium resecandorum causa

(XLIX).
)
:
1. post : post

.. paucis post diebus.
ante ( ante .. paucis ante
diebus).
2. super ,
50 .
3. prope .
290
,
.
1) :
.. socii eius (= ), domus Ciceronis (=
).
2) :
nomen, vox,
virtus ..nomen
Hannibalis in odio erat romanis (
), nomen Asiae ( ), pericula mortis
(= ).
3) :
.. magna pars hominum (= ),magnus numerus
hostium(= ). [ ex de
, ,
,
. .. cuidam ex equitibus Gallis persuadet( =
).
. .. ex equibus quattor (=
)

, .
:
)
: tantum (=), multum, plus,paulum(), minus .
) :
nihil,hoc, id, idem, quid.
) sat, satis, nimis, parum, abunde (=).
) eo, hoc, quo (), ubi?, ubinam?(=;), nusquam ().
) tum, tunc (= ) .. quantum voluptatis adfert
conscientia recte actorum (=
)/ domi satis salutationum(
) talium audio ( ).
291
4) :
, , , ,, , .

.. Caesar hoc summae dementiae esse iudicabat (=
) / homo ingentis
magnitudinis ( ).
5) :
: noxius( =),
innoxius (=), sons (= ), insons (= ), reus(=),
suspectus (= ), ..reus coniurationis(= )
6) :
, ..
Victoria Pompei (= )/ fonsaequitatis
(= ).
7) :
:
) .. imperii cupiditas
(= ) /fundamentum libertatis (= ).
) ,
.. exercitus et locorum sciens (=
),veritatis diligens ( = ), fugiens laboris (=
)
)
1) ( cupidus, studiosus)
2) ( conscius, peritus, imperitus, ignarus,)
3) ( memor, immemor)
4) ( particeps)
5) ( impotens, compos)
6) ( plenus, completus).. periti rei militaris , cupidus pecuniae /
belli / laititiae, irae impotens.
,
( )
) :
1) (amicus, inimicus, adversarius)
2) ( salutaris, utilis)
3) ( par, similis, aequalis)
4) , , ,

292
: ,
.. Musa est unica amica poetae (=
) / Nemo apud Romanos Poenis infestior
fuit quam Cato (=
) / omni aetati mors est communis (
)/ existimavit venire hominem similem
effigiei mortui (=
)
)
.. iustitia
est obtemperatio scriptislegibus (=
)
)
(obviam, prope) .. convenienter naturae vivere
(= ) / cuius voluntati nemo obviam ire
audebat (= ).
: propius proxime
, propior proximus
.. proxime muros, proximus muris muros.
,
.
1) :

.
.
.
.. orator magni ingenii
summaque eleoquentia (=
), vir nobilissimi generis sed ingenii pravissimi ( =

) / Germanos ingenti magnitudine corporum et incredibili virtute
esse praedicabant (=
) / corpore infirmo sum ( =
).
2)
.. liberi culpa maltiaque (
)/ moenia nuda defensoribus (=
).
293
3) :

(contentus, laetus, superbus, tristis, benevolus, fessus,) ..Cassiope
superba forma sua cum Nymphis se comparat (=
) / milites laeti victoria ( =
)
4) :
dignus indignus ,

maior natu (=
, ), minor natu, maximus natu, minimus natu.
5) :
.. crater argento (= ), pocula auro( ).
ex de + ..
non ex abore tantum Phidias sciebat facere simulacra; ex aere quoquefaciebat
(= ,
[ ] ).
6) :
.. fortior hoste (= ).

:
1) .
:
) (memini, obliviscor, recordor, venit
inmentem).
) (admoneo, commoneo).
.
.

... memini tui = Res adversae admonent homines
religionum =
.Istud bene memini; cetera oblitus sum = .
. Venit in mentem corvo verborum domini sui =
.
2) :

.Pudet = ,Piget = ,Paenitet =
, Taedet = ,Miseret = .
294
:

.
. ,
.
... post mortem Socratis
Athenienses penituit crudelitatis suae =
. Socratem non pudebat fateri =
. Id me pudet =
. Neque id me sane paenitet =
3) :
accuso= , damno =
, absolvo = , insimulo = ... Sulla accusatus
est coniurationis ( ).

.. accusaverunt Pausaniam proditionis (=
).
:
capitis : morte, pecunia, exsilio (
) . .. Miltiades capitis absolutus est, sed pecunia damnatus est (
,
) / Octavianus supplicio capitis eum adfecit ( =
)/ consul adulescentem morte multavit (
).
4) :
( aestimo, facio,habeo, puto
= , , emo = , vendo = ), sum
interest refert.
.
.. est hominis magni atque sapientis aestimare maximi conscientiam suam
(=
) / Epicurus dolorem nihili facit (=
) / Noli spectare quanti homo sit
(= ) / parvi preti est qui tam
nihili est (= ).
5) sum
.. est hominis magni atque sapientis aestimare maximi conscientiam suam
( =
) /meruisse vero stipendia in eo bello virtutis
fuit ( =
) / patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit ( =
295

).
6) interest refert (= )

. .. ducis interest
( = ) / Caesaris multum interfuit corvum emere (=
).
,
(mei, tui, sui, nostrum, vestrum)
(mea, tua, sua, nostra,
vestra). ..mea interest (= ) mei interest.
:
, , ,
,
. .. imperatoris interest quam primum urbem expugnare (=
) / mea interest
imperium te capere (= ) / hoc mea
magni interest, ut salvus sis (= ,
) / nostra interest maximi, quo die Caesaris exercitus Noviondunum
pervenerit ( =
) / Magni nostra refert quid patres de re
publica administranda iudicent (=
).

1):
:
(maledico, faveo, noceo ).
(convenio ). ,
, , , , , (dico, mitto, narrow, nuntio
)
: ,
, .
(per)suadeo (= )
(ignosco, parco, pareo, studio ),
ab, ad, ante, cum, circum, de, ex, in,inter, ob, post, prae, sub, super
re (addo, interpono, praeficio,committo, interconcludo,
praesto, exuo, obicio )... mendacium illi pater obiecit ( =
[ ] ) / beluam marinam quae
incolis nocet (= ) / tribus imperat
in Belgis remanere ( = ) / is dixit
296
Sullae (= ) / Caesar non pacua suis militibus large

donabat ( =
) / haec domestici Scipioni retulerunt (=
[ ] ) / nihil illis pater reliquerat (=
) / pater filiae osculum dedit ( =
) / pareamus senatui (=
) / gloriae Vergili studebat ( = ) /
cuidam ex equitibus Gallis persuadet ( =
) / T. Manlius praefuit exercitui Romanorum (= .
) / simarmor illi obtulisses (=
).
2) :
:
) ) )
)
) : sum,
desum, absum, adsum .. est mihi pecunia (= ,
) / Romanis imperium sine fine erit (=
) / quae nimia vobis est (=
)
) :
, .
vaco, studio (=
), nubo ( = ),.. dicunt Caesarem litteris studere ( =
) / Pisistratus sibi, non patriae
Megarenses vicit (= O ,
).
) :
.. Socrates mihi magnae sapientiae vir fuit (=
) / Pacuvius
dixit sonora quidem et grandia quae scriptisset se videri tamen ea sibi duriora
et acerbiora (=
, ).
) ( ) :
:
1) ,
.. delenda
est nobis Carthago(= ) /
omnia excitanda sunt tibi uni (=
) / Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit ( =
,
).
297
2) ab a .. Roma a Romulo
condita est (= ) / ab his in castra delatus est
tristis et trepidus (=
) / a duce hostium his verbis proelio lacessitus est (=
).
3) .. (= amicitia vita
pulchra fit (= ) / tu illum premi putas
malis?(= ;).
: ,
,
.. a nobis consulendum est pueris (=

3) ():
:)
)
.
) (, ,
, )
) ,
.
) sum, duco, relinquo, habeo, accipio,do, venio,
constituo, dico, mitto
.. Ea res accidit non solum commodo Galliae, sed etiam populi Romani (=
,
) / hic, vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo, patri
suo, magno adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in
Victoria fuit (= , ,
, , ,
, ) /nullus locus amicitiae
eis est ( = ).
298

:
1) : :
(expello, moveo, abeo), ( privo, egeo), ( libero,
levo) ( absum, abstineo) , ( prohibeo,
arceo), utor, cedo . .. Democritus dicitur oculis se
privasse ( = ) / M.C.
Dentatus maxima frugalitate utebatur (= ..
) / ego sibi libenter mea sede cedo ( =
)/ Caesaris exercitus hostes telis urbe acuit (=
) / is, cum
aliquando castris abiret, exidit (= , )
299
,
2000-2011
( )
2000
1. ne istae te calvam faciant:

, .
2. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat:
.
3. occiso Scriboniano:
, cum.
3. ego, pater, cana esse malo:
Iulia respondit.
2001
1.admissis amicis:
(cum + ).
2.si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare
debemus: ,
.
2002
1.Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant,
quae velit victor: ,
: Cicero dixit.
2. ut necessitate esse cogantur:
.
3. nihil miserius quam ipsa victoria:
.
quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet:
,
.
2003
1.Noli spectare quanti homo sit:
,
.
2.Tu hominem investiga:
Cicero illum monebat (=
).
3. Cum Ennius ad Nasicam venisset:

300
.
4. Ego non cognosco vocem tuam?
.
5.. (Paetus), occiso Scriboniano, Romam trahebatur:
(cum
+ ).
. Homo es impudens: ,
Nasica dixit.
2004
1.quae utilia factu essent:

.
2.Si quid durius ..... praedicabat:
,
.
3. quod imperandum militibus esset:

debeo+ ( ).
(puer) bene quievit:

Arria marito respondebat.
4.. Huic Arria funus ita paravit:
.
. ut,

( ).
2005
1. Sic vive: ,
.
2. Quin taces, ut consequaris, quod vis?
: Philosophus hominem interrogat
Philosophus hominem interrogavit
3.. Proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris Utrum post
aliquot annos cana esse mallet an calva

.
. coluisse: ,
.
4. ...ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: N

,
301
.
5.. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum
tragulae adliget et intra castra abiciat:
,

.
. Oleum et operam perdidi:
: Sutor solebat dicere...
. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit:
.
2006
1.Porcia cultellum tonsorium unguium resecandorum causa poposcit:
,
ad+
2. quam fuerint inopes amicorum quod tonsoris praeripuisset
officium:

3.Quodsi forte ceciderunt, tum intellegitur:
,
.
4. Nullus locus amicitiae eis est: ,
Cicero dicit.
5. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt: N
.
6. (Praedones), cum ante vestibulum dona posuissent, domum
reverterunt: ,
.
7. . Quod ut praedones animadverterunt Ut primum exsulem deinde
hostem te viderem (
.
. Num ad hostem veni [...]?
.
. Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit ?
:
Mater filium interrogavit ...
302
2007
1. quae scripsisset cum eum fugitivum ... cognovisset:
,

2.. Plato quidam Sardianus hominem comprehendit:
.
. Licinus servus Athenas fugit et in Asiam abiit:
,
Cicero dixit.
. Tu hominem tradidisti: ,
.
3 Sertorius dixit eis visum in somno sibi esse cervam ad se reverti: N
.
4. . ut pugnare cuperent cum cerva ... introrupisset:
,
.
. Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis ... :

cum.
. nihil esse bello civili miserius:
.
2008
1. licet mortem miniteris: ,
,
.
2.. administrandi rem publicam:
.
. Solus Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit:
, : Cicero
dixit...
. quas ego mihi proponebam:
.
3. Quod illic appensum ... dedit:
.
4.. videant, vident:
, ,

. is Gallos secutus est: N ,
: Servius dicit...
303
2009
1.. ut laudandus is sit (nobis):
debeo + .
2. quam nosmet ipsos:
.
3.. Cum omnes recentem esse dixissent:
, ,
. ,
cum ubi .
4.qui pro re publica cadat:
.
5. Opibus urbis nolite confidere:
.
6. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite:
, Cato monet eos
( ).
7. domi:
,
8. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit:
.
9. audita salutatione:
- cum.
10. Domi satis salutationum talium audio:
Caesar dixit.
11. at contra ... manet:

2010
1. ne istae te calvam faciant:

, .
2. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat:
.
3. occiso Scriboniano:
, -
cum.
4. ego, pater, cana esse malo:
Iulia respondit.
304
2011
1. quod Asiam vidit: ,

. Murenam laudare debemus: debeo+
.
.
. cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset:
.
2. :
luxuriae, Murenae, nomini, uxor, tonsorium, secreto
. Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam
obiurgandam venit quod tonsoris praeripuisset officium:
Aliquis dicit.
. cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit:

.
305

1. , (
) .
2. ,

,
.
.
:
, , ,
.
. , , , ,
, . ,
. ,
(. ). ,

.
3.
,
,
.
.

,
.
4.
,
. ( )
,
,
.
.

.
, ,
.
, ,
,

.
306
5. ,

. , , ,

.
!!!!!!!!!!!!!!!!!
307

Theoria Latinikon

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Theoria Latinikon

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

-

Quo = , qui quae-quod = , , .

* Fuerat = sum - fui - esse

Factus est = fio - factus est - fieri=

sum futurus - a - um,

qui - quae - quod

* Dedit = do dedi - detum -dare = , 1 .

Hoc = , hic - haec hoc = --.

evertunt - evertebant - evertent - everterunt,

est - erat - erit - fuit - fuerat - fuerit

fit - fiebat - fiet - factus est - factus erat - factus erit

redit - redibat - redibit - rediit (redivit) - redierat (rediverat) - redierit

revertitur - revertebatur - revertetur reversus est-reversus erat-reversus

Brenno duce Galli, apud Alliam

Tum Camillus, qui diu apud Ardeam

is Gallos iam abeuntes secutus est:

egressos- as- a esse

Aegrotabat Caecina Paetus, maritus ,

veniat-veniret-venturus sit-venerit - venisset

Cum Galli legiones delevissent, Romam everterunt

Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium

Ego cum te quaererem, ancillae tuae , ,

quae = , , qui - quae

rem publicam = res publica- rei

[ : Quando hanc ficum decerptam esse putatis ex arbore ?}

Cato attulit quodam die in curiam

Itaque cavete periculum, tutamini ()

6) quae deinceps scribam : ,

Cum Accius ex urbe Roma

Accius, qui multo minor natu erat,

Tum Pacuvius dixit sonora quidem

Ita est inquit Accius ut dicis; neque

Nam quod in pomis est, idem

quae dura et acerba nascuntur,

Aesopi nostri Licinus servus tibi

Is Athenis apud Patronem

Postea Plato quidam Sardianus,

sutor = sutor - oris

talium = , talis - is-

Cum Octavianus post victoriam

viro = vir - viri = ,

nomini = nomen - inis ()

ex qua laus ...... constituta est :

ic vero, iudices, et fuit in Asia et

Et si habet Asia suspicionem

Meruisse vero stipendia in eo bello ( )

penso - avi - atum - are

rogo - avi - atum - are

deleo - evi - etum - ere

accipio - accepi - acceptum - accipere

appendo - appendi - appensum - appendere

dico - dixi - dictum - dicere

divido - divisi - divisum - dividere

everto - everti - eversum - evertere

interimo - interemi - interemptum - interimere

recipio - recepi - receptum - recipere

sequor - secutus sum - sequi

revertor - reversus sum - reverti

redeo - redii - reditum - redire

abeo - abii (+ abivi) - abitum - abire

absum - afui - abesse ( sum)

aegroto - avi - atum - are

do - dedi - datum - are