RNG X NU - Nguyn Trung Thnh I. Tm hiu chung: 1. Tc gi: - Sng tc ca NTT mang m tnh s thi v cm hng lng mn.

. Nh vn tp trung vit v nhng vn trng i ca dn tc, ca t nc, ca nhn dn; t m xy dng nhng nhn vt c tnh cch anh hng, tiu biu cho ch v nguyn vng ca nhn dn vi ging vn ho sng, trang trng. - Trong sut hai cuc khng chin chng Php v chng M, Nguyn Trung Thnh gn b mt thit vi thin nhin v cuc sng con ngi Ty Nguyn. V th, ng hiu bit su sc nhng g thuc v vng t ny. ng tng tm s: "Ti sng trong cc lng ca ng bo , c cng ng bo i lm ry, lm nng, i sn, i bt c, cng n, cng , cng bn bc cng tc, cng i nh du kch, cng d cc cuc vui v c nghe ng bo k nhng s tch v ni, rng, sng, sui, v truyn thng bt khut lu i ca dn tc". Ty Nguyn tr thnh ngun ti phong ph cho nhng trang vit ca NTT, v chnh ng cng t nhng trang vit m t im lm p thm cho vng t Ty Nguyn. - Kim Hi nhn xt: "Cnh ca vo Ty Nguyn m ra trc nn vn chng ng i ca chng ta bt u t Nguyn Ngc vi "t nc ng ln". V ng 10 nm sau, thm mt Rng x nu na l cho trong k c ca chng ta, Nguyn Ngc s c nh nh nh vn ca Ty Nguyn vi c 2 ngha: ngi vit hay nht v Ty Nguyn cho ti hm nay, v ngi m cng tnh cho ti hm nay nhng sng tc v Ty Nguyn lm nn phn hay nht, phn tiu biu nht trong s nghip vn chng i mnh". - t nc ng ln l tiu thuyt, Rng x nu l truyn ngn, c nh vn vit sau 10 nm. C tng rng truyn ngn d vit hn nhng ha ra khng phi vy. NTT tm s: "Ti ngh thi t nc ng ln chc ti s khng th vit c, vit ni Rng x nu v thi , ti cha vn sng, mt s di hi, mt dy no v hiu bit, tng tri c th vit ngn nh Rng x nu". Nh vy, y l truyn ngn c vit khi tc gi ca n ang chn ca ti nng. 2. Tc phm: a) Xut x truyn: sgk b) Cm hng sng tc: - Xut pht t hon cnh lch s x hi: + 1965, M qun t vo min Nam nc ta bt u cuc chin tranh cc b min Nam v chin tranh ph hoi min Bc. " l nhng ngy si sc, nghim trang, nghim trng, lo lng, quyt lit, ho hng, ho hng: dn tc ta bc vo cuc chm trn mt cn trc tip vi quc M" (Nguyn Ngc). + S kin lch s si sc, nghim trng, quyt lit, y i hi phi c tc phm kp thi c ngha nh l "mt bi hch tng s ca thi nh M". c c mt tc phm nh vy, NTT tm v vng t v con ngi Ty Nguyn vi tc phm Rng x nu. NTT tm s: "Rng x nu l truyn mt i v c k li trong mt m. l ci m di nh

c mt i. Nhng n ngn, cng ch l mt m trong s sng vt v, au kh v hnh phc trng tn y, bi "nhn ra xa, n ht tm mt cng khng thy g khc ngoi nhng rng x nu ni tip chy n chn tri". - Xut pht t cm xc v trn tr sng to ca nh vn: Thc ra, khng kh lch s trn ch l mt duyn khi lm bng ln cm xc vn c nh vn tch ly v nui dng t lu. Rng x nu l mt khi cm hng trm tch, kt t t lu, m thm ln khut, chn dn trong tm thc ca nh vn v gi y, cm hng lch s trc tip x toc ra, tun chy ro rt thnh mt truyn ngn hay. - Cm hng v cy x nu: Nh vn hi c: "Thng 5 nm 1962, ng cng nh vn Nguyn Thi hnh qun t min Bc vo chin trng min Nam. m chia tay, mi ngi v chin trng ca mnh, h sng gia "khu rng bt ngt pha Ty Tha Thin gip Lo. l mt khu rng x nu xa tt tp tn chn tri". Nh vn c n tng su m v yu cy x nu t . Nh vn tht s rung ng trc cy x nu bi: "y l mt cy hng v v cao thng, man di m trong sch, mi cy cao vt, vm v, nha, tn l va thanh nh va rn ri mnh mng, tng nh sng t ngn i, cn sng n ngn i sau, tng cy, hng vn, hng triu cy v tn". Nh vy, cy x nu hon ton hp vi khng kh trng ca thi nh M, vi cm hng sng to ca nh vn mun vit mt bi hch hin i nn i vo truyn thnh mt hnh tng ngh thut c o, giu ngha biu tng. - Cm hng v cc nhn vt trong truyn: + C Mt: ngi lng Xp Di, bc Kon Tum; nh vn quen cng thi gian bit anh Np (t nc ng ln). Anh Np ngi lng Xi-t Gia Lai. + Anh : (ngi X ng, nh vn i thnh Tn cho mt i ci v ngi Kinh) l ngi nh vn gp nm 1963. Anh k cho nh vn nghe hi nm 1959, anh cng 10 trai lng dng dao ra, gio mc git sch mt tiu i lnh Dim, bt u cuc chin u v trang y. + Dt: nh vn gp nm 1963 trong mt hi ngh ni Ngc Linh, c Ly. => Nh vy, cm hng sng to l cm hng lch s - x hi, nhng chiu su vn l nim cm phc v yu thng con ngi Ty Nguyn, mnh t Ty Nguyn ca nh vn, ng nh Nguyn Ngc k: "Ty Nguyn i vi ti l mt tm s khng bao gi t". V xt cho cng, cm hng sng to l cm hng ngi ca nhn dn anh hng trong cuc chin tranh gii phng dn tc. II. c hiu vn bn: A. Hnh tng cy x nu * Gii thiu v cm nhn chung v hnh tng: - Hnh tng Rng x nu xut hin ngay t nhan , trong nhng dng vn m u v hn 20 ln tr i tr li trong tc phm ni kt mch truyn. Khp li truyn ngn cng l cnh "n ht tm mt cng khng thy g khc ngoi nhng rng x nu ni tip chy n chn tri". Cch miu t v xy dng hnh tng ny to nn li kt cu vng trn u cui tng ng nhn mnh, khng nh, khc tc v p k v ip trng ca rng

x nu trong mt sc sng bt dit; t gi lin tng n sc sng mnh lit ca con ngi Ty Nguyn trong chin tranh. - L gii s la chn hnh tng cy x nu ca NTT: + Xem phn cm hng sng tc, cm hng v cy x nu. + Hnh dng, phm cht ca cy x nu gi lin tng n vc dng v v p tm hn con ngi Ty Nguyn. + y l loi cy c chng ca vng t Ty Nguyn + Loi cy ny gn b v cng mt thit vi i sng vt cht v tinh thn ca con ngi Ty Nguyn. => T , nh vn khc ha hnh tng cy x nu nhiu gc , nhiu phng din. Hnh tng ny tr thnh ngun khi gi cm xc, dn dt mch truyn v c bit hn na, n c miu t nh s phn, phm cht ca con ngi. 1. X nu mang v p ca loi cy gn b vi cuc sng vt cht v tinh thn ca con ngi Ty Nguyn: a) Xut hin trong cuc sng hng ngy ca con ngi Ty Nguyn: - X nu xut hin trong nh la trong bp ca mi nh - ng la x nu linh thing v huyn diu trong "nh ng" soi t khng kh m p ca nhng cu chuyn huyn thoi lch s truyn i. - Khun mt ca nhng a tr trong lng lem luc khi x nu - X nu cng l ngn uc soi sng trong m cho cc c gi Ty Nguyn gi go bn sui - X nu xut hin t u con nc n cui con nc, n tm ngc ln che ch cho lng. => Cy x nu ha mnh trong cuc sng hng ngy ca con ngi Ty Nguyn. N mang c nim vui v ni au ca dn lng, l sc mnh bao bc v che ch cho lng. b) X nu va l nhn chng, va l nhn vt tham gia vo nhng s kin trng i ca lng: - Khi x nu c xng lm bng anh Quyt dy Tn v Mai hc ch -> x nu tham gia vo vic khai sng tri thc. - Ngn uc x nu sng rc trn tay c Mt soi sng con ng vo rng cho thanh nin cm gio mc chun b ng khi -> x nu chng kin v tham gia vo s chun b m thm m quyt lit cho ngy ni dy ca nhn dn Ty Nguyn. - ng la x nu soi sng xc 10 tn gic nm ngn ngang. l thnh cng u tin th hin sc mnh on kt ca nhn dn Ty Nguyn. - Ngoi ra, rng x nu cn chng kin s gic ng, hi sinh thm lng v c s qut khi ca con ngi Ty Nguyn trong chin tranh. c) Xut hin trong np ngh quen thuc ca ngi Ty Nguyn: - Hnh nh quc thc ca c Mt khin Tn lin tng: ngc c Mt "cng nh mt cy x nu ln".

- Khi nhn i bn tay Tn: mi ngn ct mt mt t vn bn sng git gic lp cng, c Mt khng nh "khng c g mnh bng cy x nu t ta". => R rng hnh nh x nu xut hin thng trc, n su vo tim thc ca con ngi Ty Nguyn v vi h, x nu l biu tng cho nhng g mnh m, vng chi, mt sc sng bt khut kin cng. l nim t ho, ngng m ca con ngi Ty Nguyn. 2. V p t nhin v ngha biu tng ca hnh tng rng x nu: - khc ha hnh tng rng x nu, NTT gii thiu ngay t nhng dng u tin ca tc phm mt khung cnh c bit: "hu ht n i bc u ri vo ngn i x nu cnh con nc ln". Trong s hy dit y, cy x nu c khc ha vi mt s phn au thng: "c rng x nu hng vn cy khng c cy no khng b thng", nhng chnh trong au thng v hy dit, cy x nu xut hin ngi sng v bc l trn vn v p phm cht ca mnh. - Nh vn miu t, khc chm hnh tng ny mt cch t m, chn lc nhng hnh nh n tng nht v cnh, l, thn, nha, gii thiu cc loi cy x nu trng thnh, cy va mi ln, cy con mi nh... V ng lm c iu m ng khao kht: "ti mun ra sc t mt cnh to hnh nh chm ni ln vy, c hng v, nh sng v c c sc nng k diu". - NTT cng rt tinh t khi cho hnh nh x nu xut hin trong dng suy ngm dt do cm xc, va xt xa va ngc nhin n ngng m v cm phc trong tm tr ca mt ngi con yu qu hng su sc nay c tr v - Tn. Nh th, v p ca x nu s hin ln thing ling, xc ng v n tng hn. V p t nhin * L loi cy chu nhiu au thng: + "cy b cht t ngang na thn mnh, o o nh trn bo" + " ch vt thng, nha a ra, trn tr, thm ngo ngt, long lanh nng h gay gt, ri dn dn bm li, en v c quyn thnh tng cc mu ln" -> v p rc r v mnh m ca rng x nu mt th thin nhin di tm i bc. N l i tng tn ph v hy dit ca gic M. N au n bi "c rng x nu hng vn cy khng c cy no khng b thng" nhng n ho hng ngay c trong au n. Cy ngha biu tng

-> T co ti c ca gic M, ng thi miu t s bt khut ca cuc khng chin ca nhn dn Ty Nguyn ni ring v nhn dn min Nam ni chung chng li s hy dit ca gic. Php nhn ha gip ta cm nhn c s phn au thng v v p bi trng ca cy x nu nh v p v s phn con ngi. l s phn, ni au ca nhng con ngi Ty Nguyn nh anh Xt b treo c trn cy v u lng, b Nhan b cht u ct tc treo u

x nu trn tr nha sng, tim tng ngun sinh lc mnh m,ta hng khoe sc ngay c trong au thng. -> Chnh ni au kt thnh ni cm hn, bin thnh sc mnh bt khut ca x nu trc bom n gic M. * L loi cy c sc sng mnh lit v yu kh tri: + "t c loi cy no sinh si ny n khe nh vy" + "cnh mt cy x nu mi ng gc, c bn, nm cy con mc ln, ngn xanh rn, hnh nhn mi tn lao thng ln bu tri" -> y l v p ca loi cy c sc sng mnh lit. Cc lp cy x nu ni tip nhau mnh m trong dng v hin ngang, bt chp s hy dit ca k th. l hnh nh cy x nu bt dit trong s hy dit.

sng, m con Mai b git, Tn b la thiu 10 u ngn tay. -> Nhng mt mt y bin thnh s cm th vun c trong mi tm hn ngi dn X Man, dy ln s qut khi.

+ "ham nh sng mt tri n th" + "th nh nng trong rng ri t trn cao xung tng lung ln thng tp, lng lnh v s ht bi vng t nha cy bay ra, thm m mng" -> x nu l loi cy yu kh tri t do, yu khng kh thanh thot v trong sch. Khi c n nhn nh sng ca s sng t bu tri t do mang li, n s ta hng khoe sc. Khi phng ln n ly nh sng kh tri, cy x nu vn thng to mt v p va thanh nh, va rn ri, v p k v v hng trng.

-> Sc sng ca cc th h x nu gi lin tng n sc sng bt khut ca cc th h con ngi Ty Nguyn: anh Quyt ngi cn b ca ng hi sinh c Tn tip theo con ng ca anh; c Mt l i din ca th h cha anh truyn kinh nghim cho th h sau, v Tn l s k tip xng ng, Dt l s k tip vng vng v Heng l s k tip t gic khng th ng; Dt cn l hnh nh ca Mai, trong au thng Dt trng thnh, vng vng, hin ngang, thch thc bom n. Ti mt ni b bom n gic tn ph nh th ny, s sng vn mnh hn ci cht, s sng vn lun bt dit trong s hy dit.

-> Cy x nu "yu kh tri" nh ngi dn Ty Nguyn yu t do, kht khao nh sng l tng cch mng v khi c gic ng, c tip nhn nh sng l tng, h s bc l trn vn v p, phm cht ca mnh: giu lng yu thng; trung thnh, trung ngha; gan gc, ngh lc, kin cng.

+ "c nhng cy con va ln li b i bc cht t lm i"... nhng "nhng cy vt ln c cao hn u ngi, cnh l sum s nh nhng con chim lng mao, lng v"; "nhng vt thng ca chng chng lnh nh trn mt thn th cng trng. Chng vt ln rt nhanh, thay th nhng cy ng". -> V p ca mt sc sng tim tng mnh m, bit vt ln trn au thng vn thng v khng nh mnh.

-> V p bn b v sc sng ca cy x nu gi lin tng ti nhng con ngi X Man kin cng, dng cm giu ngh lc, bit ng dy t trong au thng trng thnh, ln mnh, m tiu biu l Tn, 2 bn tay b t chy, mi ngn ch cn 2 t nhng vn cm sng git gic. Cng chnh sc sng y gip dn lng X Man qut khi, chin thng k th: c Mt chng kin ti c ca gic vi Mai v Tn, a thanh nin vo rng ly gio mc v tr v git 10 thng gic cu Tn.

* V p ca rng x nu xut hin trong s k v, gn lin vi cuc sng con ngi + "Rng x nu n tm ngc ln ca mnh che ch cho lng" -> cy x nu hin ln trong v p ca s hng v, cng trng to thnh mt bc thnh ng che ch cho cuc sng con ngi Ty Nguyn.

-> Gi lin tng n hnh nh ngi dn X man vi mi on kt cng ng: con trai con gi, ngi gi ngi tr, c tn khng tn, cn sng khut... tt c u mt lng tn ty i theo cch mng, trung thnh, che ch, bo v cho cch mng. V th, c Mt t ho khng nh: " nm nm cha h c mt cn b b gic bt hay git trong rng lng ny". + Sau 3 nm i lc lng tr v, -> Gi lin tng n v p ca ngi dn Ty Nguyn Tn ngm nhn ngn i x nu, trong cuc u tranh chng k th. v khi ri khi lng ra i, Tn li ng lng trc khung cnh "n ht tm mt cng khng thy g ngoi cnh rng x nu chy tt tp n tn chn tri" -> hnh nh rng x nu ip trng k v, bt dit trong s hy dit, vng vng trn tr sc sng trn khp min t Ty Nguyn.

=> khc ha v p t nhin ca hnh tng cy x nu, NTT dng mt bt php m t ti hoa, linh hot v y bin ha. ng dng rt nhiu t c t v p ca x nu, dng nhiu hnh nh n d v c bit l hnh thc nhn ha khin x nu hin ln trong tc phm khng ch l mt loi cy m l mt sinh th sng ng, c linh hn. Kiu kt cu vng trn vi hnh nh rng x nu m v khp li tc phm to ra ci nn cho cu chuyn. chnh l yu t ch o to ra khng kh anh hng ca v cht tr tnh, cht th. Kt cu ny va gi li cm xc, va gom li hnh tng li va m ra lp lp ngha c miu t trong truyn. Vi hnh tng ny, nh vn ti hin khng gian ngh thut rng, ng vi bc tranh honh trng ca cuc khng chin ca nhn dn, ni rng Ty Nguyn.

=> NTT chn c mt hnh tng thm m c sc v giu ngha. Hnh tng cy x nu chnh l biu tng p nht cho phm cht v sc sng con ngi Ty Nguyn. Li xy dng hnh tng song hnh, ng hin, ng chiu gip chng ta c s hnh dung, suy ngm: c Mt cy x nu vng chi, c th; Tn cy x nu so chng lnh v trng thnh trong au thng; Mai cy x nu ln va b n i bc cht t lm i; Dt cy x nu nhn hot nh mi tn lao thng ln bu tri. lm c iu ny, NTT vit bng c tm lng trn trng, yu thng ngng m mnh t v con ngi Ty Nguyn.

B. Hnh tng ngi dn lng X man: * Gii thiu chung: - c xy dng qua s ng chiu vi hnh tng cy x nu. Rng x nu lm nn hnh tng ngi dn lng X man sng ln qua cc th h. - Di ngi bt Nguyn Trung Thnh, nhng con ngi Ty Nguyn d th h no u gp g nhng phm cht chung: giu tnh yu thng, giu ngh lc, sng kin cng, sm gic ng v tuyt i trung thnh vi cch mng. Tuy nhin, mi nhn vt li th hin v p chung y theo mt cch ring vi nhng tnh cch, c tnh ring bit khin cu chuyn sinh ng v hp dn. 1. C Mt: * Ngoi hnh: - mt ng gi 60 tui, ru di ti ngc v vn en bng. - bn tay nng trch nh mt km st - quc thc, mt vn sng v xch ngc - vt so m bn phi vn lng bng - ngc cng nh mt cy x nu ln - ting ni vn , di vang trong lng ngc, v khi mun khen ch ni "c". => Nh vn miu t hnh nh c Mt mnh m, vng chi, uy nghim, gi lin tng n hnh nh mt gi lng trong huyn thoi, s thi. V p y ca nhn vt cng n tng khi c khc ha trong mt khung cnh k v, linh thing: nhng cnh rng x nu bt ngt, cnh ng la chy sng trong nh ng m bn sc Ty Nguyn. * Vai tr, phm cht: - C Mt l mt gi lng: l linh hn ca lng X man, l ngi truyn li lch s, l ngi ni kt truyn thng hin ti tng lai ca ngi lng. C Mt lun kht khao gn gi, nui dng ngn la truyn thng trong tm hn mi ngi dn X man. Chnh c Mt k li cuc i Tn nh mt huyn thoi p nhc nh, nhn nh con chu ni tip truyn thng, hun c ch cm hn, bit u tranh vt qua au thng; nh ly, ghi ly "sau ny tau cht ri, chng my phi k li cho con chu nghe"... - C Mt v ch huy giu kinh nghim: (vi vai tr ca mt s gia bit nh gic) + c s gic ng cch mng, c Mt thc su sc c cuc sng t do, hnh phc, bo v qu hng th phi i theo ng v c Mt truyn nim tin y cho dn lng: "ng cn th ni nc ny cn". + L th h cha anh t thi chng Php, c Mt c rt kinh nghim chin u v bi hc u tranh truyn li cho th h: "chng n cm sng, mnh phi cm gio" ->khng nh bo lc ca k th phi c p tr li bng bo lc cch mng. "nh thng M th phi dnh di" -> i vi k th c trang b v kh ti tn v mnh hn mnh nhiu ln th chin lc hiu qu chnh l lng kin tr, s bn b, khng vi vng nn nng, khng ch quan khinh ch.

-> Nhng bi hc kinh nghim rt ra t thc tin xy dng lng c trnh by ht sc mc mc, cht phc cho thy c Mt l mt v ch huy sng sut, y bn lnh v gan gc, kin cng. - C Mt chnh l ngi i u trong nhng s kin lch s ca dn lng X man: + c Mt soi uc a thanh nin vo rng rn gio mc chun b "ng khi". + Khi gic tra tn Tn... -> Hnh nh c Mt hin ln nh mt anh hng b tc trong s thi Ty Nguyn. Chnh m y, c Mt truyn hch: "mi ngi phi tm ly mt cy gio, mt cy mc, mt cy d, mt cy ra. Ai khng c th vt chng, nm trm cy chng. t la ln!"... => Hnh nh c Mt gi lin tng n cy x nu c th bm r su vo mnh t Ty Nguyn tr thnh ch da vng vng, tr thnh nim tin, nim ngng m ca ngi dn Ty Nguyn. Nh vn chm khc hnh nh c Mt mt cch n tng, cht lc vi nhng chi tit c so snh giu sc gi va mang mu sc huyn thoi, va rt chn thc sng ng. ng nh lch s bao trm nhng khng che lp i s tip ni mnh lit, t gic ca cc th h sau. 2. Tn: * Cch gii thiu nhn vt: - 3 nm i lc lng, Tn c cho php mt m v thm lng. Nhn vt Tn n vi chng ta bng cu chuyn k chn tht, cm ng ca c Mt. Din bin trong lng anh l mt chui tm trng phc tp. Trong mt m, anh nh c sng li bng mt chui di k nim ca cuc i mnh. - Tc gi cho c Mt th lnh tinh thn ca bun lng thn hnh dn Tn ra mng nc u lng. Cu hi u tin dnh cho Tn l: "Mi ngn tay my vn ct th ? Khng mc ra c na ?" gi ti s kin quan trng trong cuc i Tn. m y, cu chuyn cuc i Tn c k li trong ngi nh ng vi ng la to soi t mt ngi nh mt huyn thoi p v t ho. * V p ca nhn vt: - Cuc i Tn c khi qut trong mt cu ni ca c Mt: "i n kh nhng bng n sch nh nc sui ca lng ta". - Giu tnh yu thng: yu qu hng (cnh rng x nu thu vo tm mt ca Tn), yu dn bn, yu v con - Sm gic ng v trung thnh vi cch mng. - Gan gc, ngh lc, bt khut. * Hnh nh i bn tay ca Tn: - i bn tay yu thng: i bn tay "v nc ln mt" m mnh trong dng sui, hng v ca qu hng. i bn tay cng nm cht ly bn tay ca dn bn trong ngy tr v. Cng bn tay y x i tm d lm tm chong cho Mai u con. i bn tay bt t hng chc tri v v cm hn. Cnh tay Tn "rng ln nh hai cnh lim chc" l bn tay che ch, bo v, bn tay ca c hi sinh.

=> i bn tay chnh l biu tng cho tnh yu dn bn, yu qu hng v gia nh su sc, nng nn. - i bn tay trung ngha, bt khut, kin cng: + l bn tay mit mi cm phn, hc ch, khao kht c gic ng, c n nhn nh sng l tng. V khi c gic ng th Tn bc l phm cht trung thnh, trung ngha vi cch mng n cng. Bn tay d b gic t chy nhng Tn quyt khng ku van bi nh li dn ca anh Quyt cn b cch mng. + Gic tra tn anh d man, t chy 10 u ngn tay. i bn tay tr thnh biu tng ca ni au nhng n cng chnh l biu tng ca ni cm th gic mnh lit: "10 ngn tay thnh 10 ngn uc". + Mi ngn tay b ct mt t, Tn vn quyt ln ng tham gia lc lng. i bn tay tr thnh biu tng cho sc mnh cm hn, git gic lp cng, tr th cho gia nh v qu hng. Bn gic tng hy dit i bn tay ca Tn l c th tiu dit c ch v sc sng ca anh nhng chng tht bi. i bn tay Tn tr thnh biu tng ca sc sng bt dit trong s hy dit khin c Mt lin tng y t ho: "khng c g mnh bng cy x nu t ta". => D hnh nh i bn tay Tn ch xut hin im xuyt trong cu chuyn v nhn vt ny nhng n c ngha quan trng: l biu tng tuyt p cho phm cht v sc sng mnh lit ca Tn ni ring, ca con ngi Ty Nguyn trong u tranh ni chung. => Hnh nh Tn gi lin tng ti cy x nu trng thnh trong au thng, vng vng, mnh m ni tip th h i trc. l cy x nu m "n i bc khng lm g ni". C. c sc ngh thut ca tc phm: 1. Ngh thut trn thut: - Thi gian trn thut trong 1 m nhng cu chuyn c k li l cu chuyn ca c mt i ngi. y l hi tng ca c Mt v l hi c ca Tn. S dn nn thi gian, s kin y cu chuyn v qu kh khin n c ti hin nh mt huyn thoi p, c s cng hng ca khng gian nh ng v bp la bp bng. - Ngi k chuyn l c Mt gi lng vi cch k trang trng nh mun truyn cho cc th h chu con nhng trang s oai hng ca c cng ng trong nhng ngy ng khi. - Ging iu trn thut gi nh li k khan (trng ca) ca cc dn tc Ty Nguyn. Bn bp la, di mi nh rng, nhng bi ca khan c k nh sui ht ngy m. Nhng trng ca trn y cht s thi bng bc sc mu huyn thoi ca b tc k v lch s, v nhng anh hng tiu biu cho sc mnh v kht vng cng ng. 2. Ngh thut xy dng hnh tng nhn vt: - Nhn vt trong Rng x nu l nhng nhn vt mang tnh s thi. H i din cho phm cht, l tng, quyn li... ca c cng ng, v vy h nh c bc trong khng kh s thi, hin ln vi kch thc, dng dp ca con ngi trong huyn thoi, truyn thuyt ca b tc t xa xa. C Mt nh "ngi ht rong ca cng ng" ct ln nhng li ht mang m hng anh hng ca nh ting di vang ngn ca ni rng Ty Nguyn, nh ting ca

trm hng ca truyn thng, lch s vang vng n ngn i sau. Tn mnh m, trn y ho kh nh mt "anh hng vn ha" , nh am san thu xa gi bnh yn cho bun lng bng i bn tay mi ngn b ct mt t ca mnh trong thi i hm nay. - Nhn vt trong truyn c miu t chiu ng vi cy x nu nn cng t m tnh cch con ngi Ty Nguyn, cng ni bt ln v p s thi. Th php miu t chiu ng i ngi rng cy ny to nn mt cht th trng l ho hng bay ln t thin nhin v con ngi Ty Nguyn. - Trong nt chung v phm cht, l tng, mi nhn vt ca Nguyn Trung Thnh li mang nhng tnh cch ring sinh ng. 3. Ngh thut xy dng hnh tng cy x nu: - Kt cu vng trn - Bin php tu t nhn ha, so snh giu gi tr to hnh v sc thi biu cm. - Bt php miu t vi ngn t giu mu sc, lng lnh nh sng v ngo ngt hng thm. - Cy x nu cn c xy dng nh mt hnh nh biu tng p cho con ngi TN. 4. Ngn ng, ging iu: - Ngn ng ng vi li n ting ni ca con ngi Ty Nguyn -> hin ln nn vn ha rt sinh ng. - Ging iu l ging s thi mang tnh cht ngi ca, khng nh.