TRNG I HC BCH KHOA H NI

VIN K THUT HA HC
TRUNG TM NGHIN CU VT LIU POLYME

TI: BN BIT G V POLYME PHN HY SINH HC?

NHM SINH VIN THC HIN.

NGUYN VN DNG
NGUYN NH HIU
MAI C HIU

 TI GM C BN PHN

TNG QUAN V POLYME PHN HY SINH HC

MT S POLYME PHN HY SINH HC
SN XUT POLYME PHN HY SINH HC TR C S BLEND
NG DNG POLYME PHN HY SINH HC

TNG QUAN V POLYME PHN HY SINH

HC
Polyme phn hy sinh hc l g?
Polyme phn hy sinh hc l nhng polyme c kh
nng phn hy thnh nhng phn t n gin nh
CO2, nc, CH4 , cc hp cht v c hoc sinh khi,
di tc ng ca mt s yu t, trong ch yu
bi vi sinh vt khi chn, trong mi trng t nhin.
C s mt xch c bn trong mt phn t polyme
nh hn 5000.

Ti sao cn nghin cu v pht trin

polyme phn hy sinh hc?

S khc nhau gia polyme phn hy

sinh hc v polyme khng phn hy
sinh
hc
Polyme phn hy sinh hc
Polyme khng phn hy sinh hc
- Phn hy c.
- Sn xut t nguyn liu thn thin
mi trng: tinh bt, xenlulozo
- C tnh khng cao, chu nhit, ha
cht, mi trng km.
- Khng ti ch cetc

- Khng phn hy c.
- Ch yu t cc ngun ti nguyn
khng ti to c
- C tnh tt, chu nhit, ha cht, mi
trng tt.
- C th ti ch cetc

Qu
Qu trnh
trnh phn
phn hy
hy polyme
polyme phn
phn
hy
hy sinh
sinh hc
hc din
din ra
ra nh
nh th
th
no?
no?
Vi sinh vt

Phn t
polyme

ez
ym

Mch b
ct t
Yu t mi
trng
nh sng,nhit

emzym

Qu trnh
phn hy
xy ra

Tc nhn gy phn hy sinh hc trong

polyme
1.Vi sinh vt.
y l tc nhn chnh ng gp trong s phn hy ca
polymer phn hy sinh hc.
Nm: L vi sinh vt rt quan trng gy ra s phn hy ca
vt liu. Chng xut hin trong mi trng c m cao,
nhit khong 50-550C, c khng kh v hn ht l s c
mt ca vt liu cung cp thc n. Chng thm nhp vo
polymer, sn sinh ra emzym, ri ph v cc hp cht hu c
v tiu th n. Chng nm Fusarium L203 l chng nm
c th nghim cho hiu qu phn hy polymer ti u
nht trong hn 8000 chng nm c nghin cu
phn hy polymer.

Vi khun: Chng thuc nhm sinh vt n bo, thuc loi k

sinh trng, l loi c s lng ng nht trong t nhin.
Cc vi sinh vt phn hy hp cht hu c xut hin ch yu
trong mi trng t v nc, chng c phn ra lm 2
loi; ym kh v hiu kh. Vi khun ym kh phn hy hp
cht hu c kh kh metan v mt s t cc kh khc nh
H2S..Vi khun hiu kh phn hy hp cht hu c ra ch yu
l CO2 v H2O. Khi thm nhp vo vt liu chng sn sinh
ra emzym, cc emzym tn cng ph v cu trc mch
phn t, ri tiu th cc cht hu c.

2. Mt s tc nhn khc.
Ngoi cc loi vi sinh vt gip polyme sinh hc phn hy
th cn mt s tc nhn khc cng c th lm phn hy hay
ng gp vo qu trnh phn hy polyme cng vi vi sinh
vt: nh sng-phn hy quang, nhit .

Phn loi

Theo
ngun
gc

T nhin

Tng hp

Tinh bt, xenlulozo,

Chitin,
Gelatin,Chitosan
PGA, PLA, PHA, PCL,
PVL.

Theo c
ch phn
hy

Phn hy sinh hc thun

ty
Chn
Phn hy thy phn sinh
hc
Phn Hy quang- sinh hc

B gy quang hc

Mt
Mt s
s loi
loi polymer
polymer phn
phn hy
hy sinh
sinh hc
hc
Polyme phn hy
sinh hc t nhin
1. Tinh bt.
a) S to thnh tinh bt.
- y l polymer rt ph bin trong
t nhin, l sn phm ca qu trnh
quang ha trong t nhin
Trng ngng
C6H12O6 => (C6H12O6)n + 3nH2O.
- c bit n nh l ngun thc
phm dinh dng quan trng cho con
ngi v cc loi sinh vt.

- V bn cht tinh bt l nhng ht c cu trc tinh th dng ht

d=15-100m.
- Tinh bt bao gm 2 thnh phn chnh l amilozo v amylopectin
vi t ln amilozo/amilopecitn = , lin kt vi nhau ch yu bng
lin kt -D-1,4 glucozit.
amilozo: l polymer mch thng, M= 105-106 g/mol, chiu di
trung bnh t 500-2000 n v glucozo. dng tinh th c cu
trc xon c.

 tnh cht.
- d thoi ha trong nc.
- tan trong formandehyt, cloralhydrat, nc.
- mm do.
- nhiu nhm OH, to c lin kt hydro gia cc mch, lm
gim i lc gia amilozo vi nc, kt tinh tt.
amylopectin: l plymer mch nhnh, c khi lng phn t 107-109
g/mol , cu trc mch nhnh c to nh lin kt -D-1,6 glucozit, lin
kt ch yu trong amylopectin l -D-1,4 gulcozit. Mi nhnh cha 2030 mt xch glucozo
tnh cht
- amylopectin do c mch nhnh bi vy m kt tinh ca n thp
hn nhiu so vi amilozo.

 b) tnh cht tinh bt.

- c kh nng to mng, ko si.
- c kh nng tng tc vi cht khc nh. : trng
n trong nc.
- lin kt glucozit b phn hy nhit 2500C.
nhit thp xy ra hin tng thoi bin: s t chc
li lin kt hydro v sp xp li cc mch phn t
trong qu trnh nhit h xung.- bn vi ng
sut khng ln.
- c nhm OH d tham gia phn ng=> li dng
bin tnh tinh bt.
=> mng tinh bt gin, c xuyn thm thp.

 c. ng dng.
- do tnh cht gin, chu ng sut km nn dng
nguyn tinh bt ch to mng th khng c gi tr
thc t bi vy tinh bt thng c dng to blend
vi polymer khc to polymer phn hy sinh hc.
d. Bin tnh tinh bt.
1) Mc ch.
- Ci thin kh nng tng hp vi mt s polymer
nhn to khc nh: PE, PVA
- Tng kh nng to cu trc si, mng, tng tnh
k nc, d tan hn trong cc dung mi hu c..

Mt s phng php bin tnh

tinh bt

2.Chitin v chitosan
Chitin l i phn t tm thy trong v cua, tm v cc loi ng vt
gip xc khc. N bao gm 2-axetamit-2-deoxy--D-glucoz thng qua
lin kt -(1-4)-glucozit

Chitin

chitosan
H.chitin v chitosan

 Chitin c th b chitinaza phn hy. Si chitin c dng

lm da nhn to v ch khu hp th dng t nhin khng ha
tan.Vt liu tng hp sinh hc tt v c hot tnh khng vi sinh
vt v kh nng hp th ion kim loi mnh => ng dng trong
cng nghip m phm do tnh gi m tt.
Chitin khi kh nhm axetyl s to thnh Chitosan. Chitosan
c bin tnh cho nhng tnh cht ha hc v sinh hc khc
nhau. Ngi ta iu ch N-cacboxyl metylchitosan v N-cacboxyl
bytyl chitosan sn xut m phm v dng cha bng.
3.Alginat
Alginat l polymer d th, mch thng, kp, cha 1,4-lin kt -Lgluromic axit v -D-mannuronic axit. Alginat c nghin cu
nhiu do c kh nng to gel khi c mt cc cation ha tr (II).
Alginat ln u tin c Stanford tch ra t to nu bng dung
dch kim.

-D
mannuronic
axit

-L gluronic
axit

Gel alginate c dng rng ri cho h chuyn ti v nh

thuc. Cc alginat c dng bc thuc dit c, dit vi
sinh vt v t bo. Alginat c dng sn xut thc phm

4.Gelatin.
Cu trc ca gelatin c th c m t nh: [Glicin-X-Y]n ,
y gc aminoaxit Y v X thng hay gp l prolin v
hydroxyprolin tng ng.

 Gelatin mt loi protein ng vt, chim 19 aminoaxit gn

vi nhau bi cc cu peptit v c th b thy phn bi cc loi
enzym proteilytic khc nhau, to thnh cc aminoaxit hoc cc
cu t pepit.
Gelatin c ng dng nhiu trong cng nghip, dc hc, y
hc, ch to nang thuc, cc hydrogel phn hy sinh hc.
Ngi ta tm ra phng php n gin ch to da nhn to trn
c s mng do gelatin c th gn vo vt thng trn v bo
v vt thng khi mt nc v nhim trng.
5.Xenluloz
Xenluloz l thnh phn chnh trong mng t bo thc vt, l
b khung ca cy ci. C nhiu trong bng, ay, gai, g.
Xenluloz l polyme t nhin c khi lng phn t rt ln, c
lin kt -1,4-glicozit.

Cu to:

xenluloz

ng dng:
Xelophan (giy bng knh) l 1 trong nhng dng ph bin ca bao b
xeluloz, c s dng cho nhiu loai thc phm, bi tnh chng thm du,
ngn cn s tn cng ca vi khun v tnh trong sut ca n. VD: gi bnh
m.
Xeluloz axetat c kt hp vi tinh bt to nn nha d phn hy bi VSV.

Polyme tng hp
1.Poly(lactic acid)- PLA.
PLA l mt polyeste bo, c tng hp nh phn ng trng
ngng AL. Nhit nng chy 160-1800C, d = 1,24 g/ Cm3 .
c iu ch thnh cng ln u tin nm 1833 bi Gay
Lussac khi un nng AL. Ti nm 1932 c s l lun ca vic tng
hp PLA c pht minh bi Wallace Carthers, theo PLA c
to thnh khi un nng AL trong chn khng.
PLA c gi thnh sn xut cao, nn n ch yu c s dng
trong ngnh y t: ch t tiu, v bc thuc nh chm,.. ti nhng
nm 1980 khi p lc vn x l rc thi t polyme truyn thng
th PLA bt u c quan tm bi kh nng t phn hy ca n.

Poly(lactic acid)- PLA

S phn hy PLA : PLA phn hy l do s thy phn PLA bi n l

mt polyeste bo.

C ch phn hy PLA

iu ch PLA t Acid lactic.

Hin nay, c 3 phng php chnh tng hp PLA:
Phng php trng ngng m vng lactit (Ring opening
polymerization, ROP ).
Trng ngng trc tip AL trong dung dch c km theo qu
trnh tch nc thu c polymer c khi lng phn t
ln.
Trng ngng AL thnh PLA phn t khi thp (vi nghn n
vi chc nghn, vc), sau tng phn t khi bng cc tc
nhn ko di mch cho n phn t khi mong mun.
2 phng php trng ngng m vng v trng ngng trc tip
l ph bin nht.

S tng qut cc phng

php tng hp PLA
Tinh Bt
Thy
phn

Glucozo
H

Ln men

CH3

C C
OH

OH

D-, L- lactic axit hoc

hn hp racemic

H3C
O

O
H

CH3

Lactit (qu trnh c c

kt hp 2 phn t nha
to cu trc vng)

Hp cht Lactit c lm
sch qua qu trnh chng ct

H O
HO

Sau mt thi gian s

dng, PLA c ti ch li

C O

CH3

H
n

Trng ngng trong dung dch

hoc trng ngng m vng
(ROP) to Polylactic axit , n
= 700 15000

a.

Phng php trng ngng trong dung dch to ra PLA

Cht tham gia gm: Lactic axit ( lm khan trc khi a vo phn ng)
cng vi p- Xylen, xc tc cho phn ng l SnCl2 , phn ng trng ngng
c tin hnh ti 138 - 140 C, di mi trng kh nit. Mt lng
dung mi p-Xylen tinh khit c b sung thm vo trong qu trnh phn
ng gi cho nng monome phn ng lun n nh.
Phng trnh phn ng:

b.

Phng php trng ngng m vng (ROP)

y l 1 phng php ph bin nht dng iu ch PLA. Phng php ny c

Carother pht hin nm 1932. Theo , Qu trnh tng hp PLA tri qua 2 giai on:
Giai on 1: Trng ngng AL c oligome phn t khi thp, sau phn hy oligome ny vi xc tc
thch hp to thnh lactit.
Giai on 2: Polyme ha m vng lactit thnh PLA, giai on ny quyt nh hiu sut v cht lng sn
phm.
Phng php ROP s dng cc loi xc tc c kim nh Sn(II)octoat, ZnCl 2, v ca cc kim loi khc nh
Al, La, Fe, Ti cho cht lng sn phm tt hn v c chn lc cao vi iu kin phn ng n gin hn.
Cht lng ca PLA ph thuc rt nhiu vo thnh phn LA, t l DLA/LLA trong hn hp. PLA thu c
c th dng v nh hnh hon ton, 1 phn v nh hnh, 1 phn tinh th, hoc gn nh tinh th hon ton.
u im: cho cht lng sn phm tt, thi gian phn ng ngn, tng i d thc hin.
Nhc im: gi thnh xc tc cao, khng thu hi c xc tc sau phn ng nn gi thnh sn phm cao.
Nhit phn ng qu cao d sinh ra cc sn phm ph nh depolyme ha, racemic ha lm gim cht lng
sn phm.

2. Poly (hydroxyalkanoates) hay PHA

Nhm PHA gm c:
Poly (hydroxyalkanoates) hay PHA l mt vt liu
polymer khc c nhiu ha hn. Polyme ny ang
c nghin cu thay th cho bao b plastic.
Cc nh sinh hc bit n s tn ti ca PHA t
nm 1925 trong t bo vi khun. Nhiu loi PHA
c tng hp t cc ngun cacbon, vi sinh vt
hu c khc nhau v c qua qu trnh gia cng.
y l loi polymer phn hy sinh hc ha hn
nht v chng l loi nha nhit do
(thermoplastic), nhit nng chy c 180 C,
t trng 1,25 g/cm 3 , c bn v dai tng t
nh polystyren v c th thay i tnh cht bng
cch thay i thnh phn nguyn liu ch to.
Thm vo , loi polymer ny hon ton bn
trong mi trng m v c thm thu oxy rt
thp.

Cc phng php tng hp PHA:

Hin nay, c cc phng php tng hp PHA:

Phng php tng hp sinh hc, bao gm hai giai on: phn
hy k kh bn nh vi khun thermophilic giai on 1 v
iu ch PHA t cc hp cht hu c ha tan c trong lp b
mt ca bn phn hy nh Alcaligens Eutrophus giai
on 2.
Phng php ln men.
Phng php ln men v trch ly nha t cy trng.

Phng php tng hp sinh hc

sn xut PHA , mt tp hp vi sinh vt nh Alcaligenes

eutrophus c t trong mt mi trng thch hp v
cho n cc cht dinh dng thch hp n nhn ln
nhanh chng. Mt khi s lng t n mt mc
ng k , cc thnh phn dinh dng c thay i
buc cc vi sinh vt tng hp PHA. Sn lng ca PHA thu
c t trong t bo c th cao n 80 % trng lng kh
ca sinh vt.
Sinh tng hp PHA thng c gy ra bi iu kin thiu
ht nht nh (v d nh thiu cc yu t v m nh pht
pho , nit , nguyn t vi lng , hoc thiu oxy ) v ngun
cung d tha ca ngun carbon .

Phng php ln men

Cc cy trng nh bp, ri thu hoch, tch chit glucoz t cy trng,
sau ln men ng trong nhng t bo cha PHA, ra v xoy o
t bo gii phng PHA sau cng l c c v phi kh trong khun.

Phng php ln men v trch ly nha t cy

trng
Qu trnh tng hp da vo s pht trin PHA trong t
bo cy trng l mt k thut m ang c theo
ui. Qu trnh ny th ging vi qu trnh m t
trn nhng b qua giai on ln men. Ngi ta s
dng mt lng ln dung mi trch ly nha t cy
trng. Sau tm mi cch loi dung mi i. Do tn
km v mt nng lng.

u im ca PHA so vi PLA:
So vi PLA, kh nng t phn hy ca PHA rt cao v d tng hp.
Khi c t vo mi trng sinh vt t nhin th n s phn hy
thnh CO2 v nc. iu ny gip n c nhiu ng dng trong
cuc
sng.
ng dng:
Mt copolymer PHA gi PHBV ( poly
( 3 -hydroxybutyrate -co -3hydroxyvalerate ) ) t cng v t dai
hn nn n c th c s dng nh
vt liu ng gi.
C nhng ng dng tim nng cho
PHA c to ra bi cc vi sinh vt
trong cc ngnh cng nghip y t v
dc phm, ch yu l do kh nng
phn hy sinh hc ca chng v d
nh ch t tiu, da thay th, bng vt

SN XUT POLYME PHN HY SINH HC TRN C S BLEND

Cc polyester no trong nhm polymer phn hy sinh hc c

y mnh nghin cu trong nhiu nm tr li y nh PLA, PHA
chng l nha nhit do, tuy nhin nhit thng chng thng
rt d b thy phn, nhng c im ny lm thu hp phm vi ng
dng ca chng. Blend l phng php c s dng nhiu nht hin
nay nhm khc phc nhng yu im ca mt s polymer phn hy
sinh hc tng hp. Blend polyemer l mt hn hp gia polymer phn
hy sinh hc vi mt polymer ph hp khc
Nh nhng u th ca mnh nh: d sn xut,tinh ch, bin tnh
tinh bt hin nay c dng ph bin nht cho sn xut polymer phn
hy . Di y gii thiu v cng ngh sn xut polymer phn hy
sinh hc t tinh bt v polymer phn hy sinh hc tng hp.

Kh nc tinh
bt
160-170 C

Nha
tng hp
5-15%

Cht i
lc 8-15%

My nghin
nano
(tinh bt+ bt
m)
Tch tinh bt
khi bt m

Khuy trng vi
n= 1000-2800 v/ph
5-10 pht
T= 30-120 C

Polyme
Polyme
phn
phn hy
hy
sh
sh tng
tng
hp
hp
10-40%
10-40%

ra my n
V to ht

Cht kt
hp
1-3%

Ph gia
1-15%

My khuy

My li tm

Gia cng polyme phn hy

sinh hc.
y ta tin hnh gia cng nha phn hy sinh hc c lm
t PLA v tinh bt.

NG DNG POLYME PHN HY SINH HC

I. ng dng trong y t.

1. Ch khu phu thut.

Ch khu phu thut bao gm cc loi : polyglycolit(PGA),
copoly( lactic acid).

2. Lm nang thuc

3. B phn thay th nhn to.

Thay van tim nhn to

4. nh v xng v da nhn to.

nh v xng

Da nhn to

5. ng dng trong nng nghip.

Mng ph t dng polymer phn hy sinh hc

ng dng polymer phn hy sinh hc trong

cng ngh phn bn nh chm

6. Trong cng nghip sn xut bao

b.

CM N THY C
CNG CC BN THEO DI