SONLU ELEMANLAR

YNTEM
PROF. DR. NAZMYE YAHNOLU
nazmiye@yildiz.edu.tr
www.yildiz.edu.tr/~nazmiye

KAYNAKLAR
1. J.N. Reddy, An Introduction to the Finite

Element Method, Mc Graw-Hill Int. Ed.

2. T.R. Chandrupatla and A.D. Belegundu,
Introduction to Finite Elemnts in
Engineering, Prentice-Hall Int.
3. B. Nath (ev. D. Gnay) Mhendisler iin
Sonlu Elemenalr Metodunun Temelleri,
Sakarya n. Matbaas, Adapazar, 1993.
4. G.R. Buchanan, Finite Element Analsis,
Schaums Outlines.

YARALANDII DERSLER
Matematik I - IV
Lineer Cebir
Analitik geometri
Nmerik Analiz
Bilgisayar Programlama

SONLU ELEMANLAR YNTEM

Sonlu Elemanlar Yntemi, eitli mhendislik
problemlerine kabul edilebilir bir yaklamla
zm arayan bir saysal zm yntemidir.
Ele alnan mhendislik probleminin zm
blgesi alt blgelere ayrklatrlr ve her alt
blgede aranan fonksiyonun ifadesi polinom
olacak ekilde seilir. Belirli ilemler dahilinde
her alt blgede polinom olarak kabul edilen
zmn katsaylar belirlenmeye allr.

TARHE
lk kullanm 1950li yllarda naat

Mhendisliinde oldu
Yntemin temeli Ritz Teknii (1909)
Etkin kullanm bilgisayar teknolojisindeki
gelimeler ile mmkn oldu
Matematiksel fizik ve mhendisliin hemen
hemen her dalndaki problemlere uygulanyor
(rn. Gerilme analizi, akkanlar mekanii, s
iletimi, dalga yaylm, statik ve dinamik
elastisite problemeri vb.

BAZI TANIMLAR
Mhendislik problemleri matematiksel modeli

Snr deer problemi

Balang deer problemi

zm yntemleri

Analitik zm yntemleri
Saysal zm yntemleri (SEY,Snr elem.vb)

zm

Kesin/genel/klasik zm
Yaklak/genellemi/zayf zm

AVANTAJLARI

Sonlu Elemanlar Yntemi (SEY) geometrisi karmak ekillerin

incelenmesine olanak salar. zm blgesi alt blgelere
ayrlabilir ve deiik sonlu elemanlar kullanlabilir. Gerektiinde
baz alt blgelerde daha hassas hesaplamalar yaplabilir,
SEY deiik ve karmak malzeme zellikleri olan sistemlerde
kolaylkla uygulanabilir. rnein, anizotropi, nonlineer, zamana
bal malzeme zellikleri gibi malzeme zellikleri dikkate
alnabilir,
Snr koullar, sistemin temel denklemleri kurulduktan sonra,
olduka basit satr stun ilemleriyle denklem sistemine dahil
edilebilir,
SEY matematiksel olarak genelletirilebilir ve ok sayda
problemi zmek iin ayn model kullanlabilir,
Yntemin hem fiziksel anlam hem de matematiksel temeli
mevcuttur

DEZAVANTAJLARI

Baz problemlere uygulanmasnda baz zorluklar

vardr,
Elde edilen sonucun doruluu verilerin
doruluuna baldr,
Bir bilgisayara ihtiya duyar,
Kabul edilebilir doru sonucun elde edilmesi iin
blgenin ayrklatrlmas deneyim gerektirir,
Dier yaklak yntemlerde olduu gibi, SEY ile elde
edilen sonucun doruluu zerinde de dikkat
edilmeli ve fiziksel problem iyi incelenmelidir.
kabilecek sonu nceden kestirilmeli ve sonu
ona gre test edilmelidir

SEY LEM ADIMLARI

1. Fiziksel problemin matematiksel modeli

kurulur veya hazr alnr.

2. Ele alnan probleme ait Varyasyonel fade
(Formlasyon) kurulur,
3. zm blgesi sonlu eleman ad verilen alt
blgelere ayrklatrlr. Bu ileme
ayrklatrma veya sonlu eleman a (mesh)
ad verilir.

AYRIKLATIRMA
Bir boyutlu problemler
1
1

2
2

3
3

ki boyutlu problemler

S o n lu E l. N o
4

N od N o

Ayrklatrma hatas

AYRIKLATIRMA
boyutlu problemler

Dm
Noktas
(NOD)

SEY LEM ADIMLARI (devam)

4.

Her sonlu elemanda aranan fonksiyonun ifadesi polinom

olarak kabul edilir. Bu fonksiyonlar Madde 2de verilen
varyasyonel ifadede yerine yazlarak, her sonlu eleman iin
verilen temel denklemler cebirsel denklemlere dntrlr.
rnein e. sonlu eleman iin bu cebirsel denklemler,

Katsaylar
(Stiffness)
matrisi

Bilinmeyenleri
ieren vektr

Sa taraf
(kuvvet)
vektr

SEY LEM ADIMLARI (devam)

5.

Her sonlu eleman iin ayr ayr bulunan (1.1)

denklemleri uygun ekilde birletirilerek btn
sisteme ait cebrik denklemler takm elde edilir.

Ku F
Bu sisteme snr koullar uygun satr/stun
ilemleriyle dahil edilerek, indirgenmi sistem
bulunur.

SEY LEM ADIMLARI (devam)

6.

7.

Madde 5de elde edilen indirgenmi sistemin

zlmesiyle her bir nodda aranan byklkler
bulunur.
Son olarak elde edilen zm, grafik, tablo veya
fotoraf (hazr paket programlar iin geerli)
eklinde kullancya sunulur.

MODEL PROBLEM

Kesin zm

Shx
u(x) x
Sh1

Problem Datas:
a. Aranan fonksiyonun kendisinin ve trevlerinin katsay
fonksiyonlar
b. Diferansiyel denklemein inhomojen ksm
c. Problemin tanm blgesi
d. Snr koullar

Dzgn
datal
problem !!!

VARYASYONEL FORMLASYON:
GALERKN YNTEM
lem Admlar:
1. Hata fonksiyonu elde edilir,
2. zm blgesi zerinde hata fonksiyonunun,
test/deneme fonksiyonu ile arpmnn integrali
sfra eitlenir,
3. Ksmi integrasyon yardmyla aranan fonksiyon
ile test fonksiyonu arasnda trev mertebesi
eitlenir,
4. Snr koullar ksmi integrasyondan gelen
terimlere uygulanr.

MODEL PROBLEMN
VARYASYONEL FORMLASYONU

1. Test fonksiyonlar homojen snr koullarn salasn,

2. Test fonksiyonlar integrallerini anlamsz yapmasn

Varyasyonel ifade