1.

TYPE OF TEMPERATURE TECHNIQUE

Thermo Couple
Resistance Temperature Detector(RTD)

2. CIRCUIT CONNECTION
Explain circuit connection of thermos couple
Explain circuit connection of temperature detector(rtd)

3. CALIBRATION TECHNIQUE
Thermo couple
Resistance temperature detector(RTD)
 MUHAMMAD AMIRUL HAZEEM BIN MOHD FAUZAN
MUHAMMAD DANIAL ZIKRY MOHAMMD SUHAIMI
MUHAMMAD SYUKRI BIN ABDUL RAHIM

DISEMAK OLEH: PUAN ROHAINON BT MISMAN

A. THERMO COUPLE

Thermo couple adalah peranti elektrik yang terdiri daripada dua

konduktor yang tidak sama membentuk sambungan elektrik
pada suhu yang berbeza. Sebuah thermo couple menghasilkan
voltan yang bergantung kepada suhu akibat kesan termo
elektrik, dan voltan ini boleh ditafsirkan untuk mengukur suhu.
thermo couples
Thermo couples adalah jenis sensor suhu yang digunakan secara
meluas. [1] Thermo couples komersil adalah murah, [2] boleh
ditukar ganti, dibekalkan dengan penyambung standard, dan
boleh mengukur pelbagai suhu. Berbeza dengan kebanyakan
kaedah pengukuran suhu yang lain, Thermo couples berkuasa
sendiri dan tidak memerlukan bentuk pengujian luaran. Batasan
utama dengan Thermo couples adalah ketepatan; Kesalahan
sistem kurang daripada satu darjah Celsius (C) boleh menjadi
sukar dicapai. [3] Thermo couples digunakan secara meluas
dalam sains dan industri. Aplikasi termasuk pengukuran suhu
untuk ekzos turbin gas, enjin diesel, dan proses perindustrian
lain. Thermocouples juga digunakan di rumah, pejabat dan
perniagaan sebagai sensor suhu dalam termostat, dan juga
sebagai sensor api dalam peranti keselamatan untuk peralatan thermo couples yg disambung dgn multimeter
utama gas yang dikuasakan gas.
B. PRINSIP KERJA TERMOKOPEL(THERMOCOUPLE)

Prinsip kerja Termokopel cukup mudah dan sederhana. Pada

dasarnya Termokopel hanya terdiri dari dua kawat logam
pengalir yang berbeza jenis dan digabungkan hujungnya. Satu
jenis logam konduktor yang terdapat pada Termokopel akan
berfungsi sebagai rujukan dengan suhu malar (tetap)
Berdasarkan Gambar disebelah, apabila kedua-dua
sedangkan yang satunya lagi sebagai logam konduktor yang
persimpangan atau Junction mempunyai suhu yang sama,
mengesan suhu panas.
maka beza keupayaan atau voltan elektrik yang melalui
dua persimpangan tersebut adalah "NOL" atau V1 = V2.
Akan tetapi, apabila persimpangan yang dihubungkan
dalam rangkaian diberikan suhu panas atau dihubungkan
ke objek pengukuran, maka akan terjadi perbezaan suhu
di antara dua persimpangan tersebut yang kemudian
menghasilkan voltan elektrik yang nilainya setanding
dengan suhu panas yang diterimanya atau V1 - V2.
Tegangan Listrik yang ditimbulkan ini pada umumnya kira-
kira 1 V - 70V pada tiap darjah Celsius. Voltan tersebut
kemudian ditukar sesuai dengan Jadual rujukan yang telah
ditetapkan sehingga menghasilkan ukuran yang dapat
difahami oleh kita.
 o TERMOGANDINGAN JENIS J
C. JENIS-JENIS THERMO COUPLE
Bahan Logam Konduktor Positif: Iron (Besi)
Bahan Logam Konduktor Negatif: copper-Constantan
Kadar Suhu: 0C - 750C

o Termogandingan Jenis K

Bahan Logam Konduktor Positif: Nickel-Chromium

Bahan Logam Konduktor Negatif: Nickel-Aluminium
Kadar Suhu: -200C - 1250C

o Termogandingan Jenis E

Bahan Logam Konduktor Positif: Nickel-Chromium

Bahan Logam Konduktor Negatif: cooper-Constantan
Kadar Suhu: -200C - 900C

o Termogandingan Jenis T

Bahan Logam Konduktor Positif: Copper (Tembaga)

Bahan Logam Konduktor Negatif: copper-Constantan
Kadar Suhu: -200C - 350C
D. PENGANDING SUHU (THERMOCOUPLE)
Rajah 17.5a: Termokupel
Termokupel pada rajah 17.5a mempunyai satu pasang
dawai yang berlainan. Pasangan dawai ini disambung pada Cantuman panas
satu hujung(cantuman panas) dan terbuka pada hujung
yang satu lagi(cantuman sejuk). Hujung terbuka
dikekalkan pada satu nilai suhu yang tetap. Apabila
terdapat perbezaan suhu di antara cantuman sejuk dan
panas, daya gerak elektrik (D.G.E) akan dihasilkan dan ini Tillh T Cantuman sejuk
akan menyebabkan arus mengalir didalam litar. Apabila
disambungkan satu meter pada cantuman sejuk yang
terbuka itu, nilai arus yang mengalir dapat diukur. Arus
adalah berkadar terus dengan perbezaan suhu di antara
cantuman panas dan sejuk. Magnitud D.G.E yang
dihasilkan bergantung kepada logam dawai dan juga
perbezaan suhu di antara cantuman panas dan cantuman
sejuk.

Kesan termo-elektrik yang disebabkan oleh keupayaan

sesentuh pada cantuman dikenali sebagai Kesan Seeback.
Magnitud D.G.E yang dihasilkan bergantung kepada logam
padwai dan juga pebezaan suhu di antara cantuman.
E. RESISTANCE TEMPERATURE DETECTOR (RTD)
Termometer rintangan, juga dikenali sebagai pengesan suhu
rintangan (RTD), adalah sensor yang digunakan untuk
mengukur suhu. Ramai elemen RTD terdiri daripada panjang
dawai halus yang dibalut dengan teras seramik atau kaca
tetapi penggunaan lain juga digunakan. Kawat JPJ adalah
bahan tulen, biasanya platinum, nikel, atau tembaga. Bahan
ini mempunyai hubungan rintangan / suhu yang tepat yang
digunakan untuk memberikan petunjuk suhu. Oleh kerana
unsur-unsur JPJ adalah rapuh, mereka sering ditempatkan
dalam probe pelindung.
RTD, yang mempunyai ketepatan dan pengulangan yang
tinggi, perlahan-lahan menggantikan termokopel dalam
aplikasi industri di bawah 600 C
F. HUBUNGAN RINTANGAN/SUHU LOGAM
Unsur-unsur pengesan RTD biasa yang dibina daripada
platinum, tembaga atau nikel mempunyai rintangan
berulang berbanding hubungan suhu (R vs T) dan julat
suhu operasi. Hubungan R vs T ditakrifkan sebagai
jumlah perubahan rintangan sensor per darjah
perubahan suhu. [2] Perubahan rintangan relatif (pekali
suhu rintangan) hanya berubah sedikit berbanding
dengan julat berguna sensor.
Platinum dicadangkan oleh Sir William Siemens sebagai
elemen untuk pengesan suhu rintangan pada kuliah
Bakerian pada tahun 1871: [3] ia adalah logam yang
mulia dan mempunyai hubungan suhu rintangan yang
paling stabil berbanding julat suhu terbesar. Unsur nikel
mempunyai julat suhu yang terhad kerana jumlah
perubahan rintangan setiap darjah perubahan suhu
menjadi sangat tidak linear pada suhu melebihi 572 F
(300 C). Tembaga mempunyai hubungan rintangan
suhu yang sangat linear; Walau bagaimanapun, tembaga
teroksidasi pada suhu sederhana dan tidak boleh
digunakan lebih dari 302 F (150 C).
Platinum adalah logam terbaik untuk RTDs kerana
hubungan rintangan suhu yang sangat linear, sangat
berulang dalam pelbagai suhu yang luas. Sifat unik
platinum menjadikannya bahan pilihan untuk piawaian
suhu berbanding dengan -272.5 C hingga 961.78 C. Ia
digunakan dalam sensor yang menentukan Standard Suhu
Antarabangsa, ITS-90. Platinum juga dipilih kerana
keterlaluan kimianya.
Ciri-ciri penting logam yang digunakan sebagai elemen
rintangan ialah penghampiran linear terhadap rintangan
berbanding hubungan suhu antara 0 dan 100 C. Koefisien
suhu rintangan dilambangkan oleh dan biasanya
diberikan dalam unit / ( C): C) dan 0.003902 / (
{\ Displaystyle \ alpha = {\ frac {R_ {100} -R_ {0}} {100 \, {\
rm {^ {\ circ} C}} \ cdot R_ {0} Alpha = {\ frac {R_ {100} -R_
{0}} {100 \, {\ rm {^ {\ circ} C}} \ cdot R_ {0}}}}}
Di mana
{\ Displaystyle R_ {0}} R_ {0} ialah rintangan sensor pada 0
C,
{\ Displaystyle R_ {100}} {\ displaystyle R_ {100}} adalah
rintangan sensor pada 100 C.
Platinum tulen mempunyai = 0.003925 / ( C)
dalam julat 0 hingga 100 C dan digunakan dalam
pembinaan makmal gred makmal. Sebaliknya, dua
piawaian yang diiktiraf secara meluas untuk RTD industri
IEC 60751 dan ASTM E-1137 menyatakan = 0.00385 /
( C). Sebelum piawaian ini digunakan secara meluas,
beberapa nilai yang berbeza digunakan. Ia masih
mungkin untuk mencari probe yang lebih lama yang dibuat
dengan platinum yang mempunyai = 0.003916 / (
C).
Nilai-nilai yang berlainan untuk platinum dapat dicapai
melalui doping; Pada dasarnya, dengan teliti
memperkenalkan kekotoran ke dalam platinum. Kekotoran
yang diperkenalkan semasa doping menjadi tertanam
dalam struktur kisi platinum dan menghasilkan kurva R vs T
yang berbeza dan dengan itu nilai .
G. PENENTUKURAN (CALIBRATION)
Apabila sesuatu peralatan telah lama digunakan,
spesifikasi alat akan berubah disebabkan oleh banyak
faktor seperti kehausan, habuk,bahan kimia dan
sebagainya. Sekiranya berlaku perubahan spesifikasi
adalah pada tahap yang tidak boleh diterima maka
penentukuran perlulah dilakukan supaya peralatan dapat
mencapai spesifikasi yang asal. Selain daripada
mempertimbangkan ciri-ciri peralatan di atas, kita juga
perlu mengetahui keadaan sekeliling atau tempat di mana
peralatan itu akan digunakan, memandangkan keadaan-
keadaan tertentu akan secara langsung mengagalkan
usaha kita dalam penggunaan alatan yang tertentu yang
tidak sesuai. Selain daripada itu jurutera peralatan yang
mempunyai banyak pengetahuan dan pengalaman dalam
bidang peralatan juga dapat membantu menilai keadaan
dan kuantiti yang hendak diukur serta menyenaraikan
peralatan-peralatan yang dijangkakan sesuai dari
ketepatan ukuran, kos dan kesesuaian untuk digunakan.
H. RTD (Resistance Temperature Detector)
(Pengesan Suhu Rintangan)
Contoh RTD yang biasa digunakan adalah Termistor
(Thermalresistor). Termistor merupakan komponen
separa pengalir yang boleh dianggapkan sebagai
perintang yang mempunyai angkali suhu rintangan
negatif. Ini bererti bahawa rintangannya akan
berkurangan apabila suhunya bertambah. Rintangan
termistor pada suhu bilik boleh susut sebanyak 6% untuk
satu darjah Centigrade kenaikan suhu. Kepekaan yang
tinggi pada perubahan suhu ini membuat termistor
sangat sesuai untuk ukuran suhu dengan tepat sekali dan
juga sebagai alat kawalan dan pemanasan. Julat suhu
kegunaannya ialah di antara 100C hingga 300C.
Termistor dibuat dari campuran bersinar logam oksida
iaitu manganese, nikel, kobalt, tembaga, besi dan
uranium. Julat rintangan termistor adalah dari 0.5 ohm
hingga 75 Mohm dan didapati dalam berbagai bentuk dan
saiz.
I. OPERASI RTD

RTD mengambil ukuran apabila arus DC kecil dibekalkan kepada

sensor. Pengalaman semasa impedansi perintang, dan
kejatuhan voltan berpengalaman di atas perintang. Bergantung
kepada rintangan nominal RTD, arus bekalan yang berbeza
boleh digunakan. Untuk mengurangkan pemanasan diri pada
sensor, arus bekalan harus disimpan rendah. Secara umum,
kira-kira 1mA atau kurang arus digunakan.

RTD boleh disambungkan dalam konfigurasi dua, tiga, atau

empat dawai. Konfigurasi dua dawai adalah yang paling mudah
dan juga kesilapan yang paling rawan. Dalam persediaan ini,
RTD disambungkan oleh dua wayar ke litar jambatan
Wheatstone dan voltan output diukur. Kelemahan litar ini
adalah bahawa kedua-dua rintangan wayar utama yang
menghubungkan terus dua rintangan RTD dan ralat berlaku.
 KONFIGURASI 2-WAYAR

Konfigurasi empat dawai terdiri daripada dua petunjuk semasa dan dua
petunjuk berpotensi yang mengukur penurunan voltan merentasi RTD. Kedua-
dua petunjuk yang berpotensi adalah rintangan yang tinggi untuk menafikan
kesan kejatuhan voltan disebabkan semasa mengalir semasa pengukuran.

Konfigurasi ini sesuai untuk membatalkan rintangan dawai plumbum di dalam

litar serta menghapuskan kesan rintangan plumbum yang berbeza, yang
merupakan masalah yang mungkin dengan tatarajah tiga dawai. Konfigurasi
empat dawai biasanya digunakan apabila pengukuran yang sangat tepat
diperlukan untuk aplikasi.
 KONFIGURASI 3-WAYAR
Konfigurasi empat dawai terdiri daripada dua petunjuk semasa
dan dua petunjuk berpotensi yang mengukur penurunan voltan
merentasi RTD. Kedua-dua petunjuk yang berpotensi adalah
rintangan yang tinggi untuk menafikan kesan kejatuhan voltan
disebabkan semasa mengalir semasa pengukuran.

Konfigurasi ini sesuai untuk membatalkan rintangan dawai

plumbum di dalam litar serta menghapuskan kesan rintangan
plumbum yang berbeza, yang merupakan masalah yang mungkin
dengan tatarajah tiga dawai. Konfigurasi empat dawai biasanya
digunakan apabila pengukuran yang sangat tepat diperlukan
untuk aplikasi.
 KONFIGURASI 4-WAYAR

Dalam kombinasi dengan gambar rajah pendawaian yang ditunjukkan,

litar yang lebih rumit sering digunakan. Terdapat banyak pilihan yang
berbeza untuk litar apabila bekerja dengan JPJ. Kedua-dua ciri yang paling
penting dalam litar ini ialah penjanaan isyarat generasi dan isyarat
semasa.

Untuk tujuan linier, adalah penting bahawa litar generasi semasa

membekalkan pengujaan yang stabil kepada JPJ. Sebaik sahaja arus
pengujaan yang stabil digunakan untuk RTD, laluan penyejukan isyarat
litar membatalkan rintangan plumbum, memperoleh isyarat dan
menukarkan isyarat kepada digital menggunakan ADC, yang kemudiannya
boleh dibaca oleh pengawal.
J. RUJUKAN:-

http://sco.wikipedia.org/wiki/Thermocouple
http://simple.wikipedia.org/wiki/Thermocouple
http://en.wikipedia.org/wiki/Resistance_thermocouple
http://en.wikipedia.org/wiki/Circuit_diagram
whatis.techtarget.com
https://docs.google.com/file/d/0ByH4fOiFxMUPbjJSMGlqRE
pQQTA/view
http://modul2poli.blogspot.my/2013/10/e3042-
instrumentasi.html