Gebelikte Beslenme

Atatrk niversitesi
Yksek Lisans rencisi
2015-2016 Eitim retim
Dersin Sorumlu Hocas
Ydr. Do.Dr. Asl SS ELK
Hazrlayan
Nurlaila Ramadhan SUD

1
 indekiler
1. Gebelikte Beslenmenin nemi
2. Gebelikte Kilo Kazanma
3. Gebelikte Besin htiyac
3.1 Kalori
3.2 Karbohidratlar
3.3 Protein
3.4 Yalar
3.5 Mineraller
3.5.1 Kalsiyum ve Fosfor
3.5.2 yod
3.5.3 Sodyum
2
 3.5.4 inko
3.5.5 Magnezyum
3.5.6 Demir
3.6 Vitaminler
3.6.1 Yada Eriyen Vitaminler
3.6.2 Suda Eriyen Vitamenler
3.7 Sv
4. Beslenmeyi Etkiliyen Faktrler
4.1 PKA
4.2 Gebelikte GS Rahatszlklar
4.3 Beslenme Alkanl
3
 4.4 Yeme Bozukluklar
4.5 imanlk
4.6 Zayflk
5. Adlesan Gebelik

4
1. Gebelikte Beslenmenin nemi

Gebelik, kadn iin doal fizyolojik bir

olaydr. Gebe kadnn beslenmesinde ama,
kendi fizyolojik gereksinmelerini karlayarak
fetusun normal bymesini ve salglanan
stteki gerekli enerji ve besin elerini tam
olarak karlamaktr. (T. C Salk Bakanl, 2002)

5
 Yetersiz ve dengesiz beslenme annenin ve
bebein saln etkiler. Yetersiz-dengesiz
beslenme sonucu bebekte ortaya kan sorunlar:
DDA (Dk Doum Arl)
Prematr doum
l doum
Mental gelime gerilii
Neonatal Ve Post Neonatal lm Hzlar

(http://tipedu.cumhuriyet.edu.tr)

6
Yetersiz-dengesiz beslenme sonucu annede
ortaya kan sorunlar:
Emzirme dnemi verimsiz olur
ocuk ve aile bakm gleir
Beslenme yetersizlii hastalklar ortaya kar
Anemi
Osteomalas (Kemik dokusunun Harabiyet)
Basit guatr
Avitaminozlar
Ana lm Hzlar

7
 Annenin gebe kalmadan nceki
beslenme durumunun doacak bebein
sal kadar, annenin sal asndan da
nemi vardr. Anne salnn korunmas
asndan beslenmeye kk yalardan
itibaren nem verilmelidir. (T. C Salk Bakanl, 2002)

8
 Gen yata (yani 18 yandan nce) anne
olan kadn henz kendisi byme an
tamamlamad iin sal etkilenmektedir.

9
 Yine ar fiziksel alma srdren
kadnlarn zaten artm olan enerji
harcamalarna, bir de gebelik ve emzirme
eklendiinden kadn kendi depolarn
kullanmak durumunda kalmakta ve gebelik
aralklar ksa olduundan, sal daha da
bozulmaktadr.

10
 Gebelikte bu durumlara bal olarak
enerji ve besin eleri gereksinimi
artmaktadr. Art miktar annenin yaad
iklime, sya, beslenme ve fiziksel aktivite
durumuna bal olarak deimektedir. (T. C Salk

Bakanl, 2002)

11
2. Gebelikte Kilo Kazanma
Gebelikte annenin kazand kilo
fetsn bymesini ve doum kilosunu
etkiler. Annenin gebelik ilerledike
yeterli miktarlarda kilo almas, kalori
almnn yeterli olduuna iaret eder.

12
Beslenme durumunu deerlendirmede arln
boya oran, sadece kilonun bilinmesinden daha
deerlidir. Arln boya oran beden kitle
indeksini (BK) verir. Arlk kg, uzunluk m
olarak hesaplanr. rnein: bireyin 57 kg,
boyu 1,63 m ise
BK : 57/1.632
: 57/2.66
: 21.4
13
BKe gre Kilo kazanmada unlar nerilir
Dk BK (<19.8) : 12.5-18kg

Normal BK (19.8-26) : 11.5-16kg

Yksek BK (26-29) : 7-11.5kg

Obez (BK>29) :<7 kg

14
 Gebelikte yetersiz kilo alma
yenidoanda morbidite ve mortalite
hznn artmasna neden olur. Gebelik
ncesi normal kilolarnn %10 ya da daha
altnda olarlarla gebeliinde yetersiz
kilo alan kadnlarn, dk doum arlkl
bebek dourma riskleri yksektir. (oskun, 2012)

15
 3. Gebelikte Besin htiyac
3.1 Kalori

Beslenmede bebek ve anne iin salkl,

dengeli zengin bir diyet nemlidir. Birinci
trimesterde besin gereksinimi gebelik
ncesi ile ayndr veya hafif artmtr.

16
 Gebeliin 2. ve 3. trimesterinde ise
yaklak % 10luk artla gnde 200 -300
kcal ek enerji gerekir. Ama asl nemli
olan besin kalitesidir.

17
 Gebelik esnasnda total enerji
gereksinimi 77.000 kcal olarak tahmin
edilmektedir. Bu daha ok gebeliin son
20 haftasnda biriktirilir. Vcut; 3.
trimesterde kalori alm yetersiz
olduunda fetal geliim iin gerekli olan
proteinleri enerji kayna olarak
kullanabilir.
18
 Ek enerji ihtiyac birazda gebede
fiziksel aktiviteyi azaltarak kompanse
edilir. Maternal kilo alm ve fetal geliim
normal ise maternal enerji almnn yeterli
olduu kabul edilir.

19
 3.2 Karbohidratlar
Karbohidratlar, vcudun ihtiyac olan
toplam kalorinin alnmasna nemli katkda
bulunurlar. Toplam kalori ihtiyacnn %
50si karbohidartlardan salanr.

20
 Gebelikte karbonhidrat alm arlk
artn, fetusun, plasentann ve dier anne
dokularnn gelimesini salar.

Eer toplam kalori alm yeterli deil ise

vcut enerji iin proteinler kullanlr. Buna
ek olarak proteinleri yklmas ile ketosis
grlebilir.

21
 3.3 Protein
Gebenin temel ihtiyalarna ilaveten
fetsn byme ve geliimi, plasenta,
uterus, meme ve maternal kan art iin
ilave protein gerekir. Protein depolanmas
ve gereksinimi gebelik ilerledike artar.
Fetal proteinin te ikisi son 12 haftada
(yardan fazlas son 4 haftada) depolanr.
(Has, 2005)
22
 Ayrca maternal uterus ve memeler
laktasyon iin protein kullanrlar. Bu
nedenlerle gebenin gnde yaklak olarak
12 gr protein ihtiyac vardr.
(Has, 2005)

23
 Protein ihtiyacnn; optimal
kombinasyonlarda aminoasit iermelerinden
dolay et, st, st rnleri, yumurta, kmes
hayvanlar ve balk gibi hayvansal
gdalardan karlanmas nerilir.
24
3.4 Yalar
Tm yalar paralandklarnda ya
asitleri ad verilen maddelere dnrler.
Bu ya asitleri enerji deposu oluturma
ilevleri yannda hcre zar yapsnda da
nemli rol alrlar. (Kocatepe, 2006)
25
 PUFA (poly unsaturated fatty acids);
gebeliin 3. trimesterinde fetal beyin, santral
sinir sistem ve retina geliimi iin gereklidir.
Ayrca kalp hastalklarna kar koruyucudur.
Bu nedenle gebelik esnasnda yeterli destek
esastr. 3-PUFA iin en iyi kaynak balk
yadr ve gebelik sresince haftada 2 kez
balk tketilmelidir. (Coskun ve zdemir, 2009)

26
 3.5 Mineraller
3.5.1 Kalsyium ve Fosfor

Gebe bir kadnda, ou gebeliin ge

dneminde fetusta olmak zere, ortalama 30
gr kalsiyum birikir. Bu miktarda kalsiyum
toplam maternal kalsiyumun %2,5ini temsil
eder. Anneye ait bu kalsiyumun ou
kemiktedir ve fetal geliim iin kolayca
mobilize olabilir. (Cunningham, 2005)

27
 Kalsyum ve fosfor, fetal kemiklerin ve
dilerin minerilizasyonunda, enerjinin
retiminde, hcre yapmnda ve asit-baz
dengesinin kurulmasnda gerekli olan
minerallerdir. (Takn, 2012)

28
 Fosforun besinlerde yaygn olarak
bulunmas, gebelik srasnda yeterli almn
salamaktadr. Gebelerde inorganik
fosforun plazma seviyeleri, gebe olmayan
kiilerin plazma seviyeleri ile benzerlik
gstermektedir. (Cunningham, 2005)

29
3.5.2 yot

Gebelikte bbreklerden iyot atlm

arttndan ve byyen bebein de iyot
ihtiyac olduundan anne adaylarnn
beslenmelerinde iyotlu tuz kullanmalar
nerilir. (Kocatepe, 2006)

30
 leri derece eksiklik durumlarnda
doan bebeklerde guatr ve/veya
hipotiroidi (tiroid bezinin yetersiz
almas) belirtileri gzlenebilir.

31
3.5.3 Sodyum

Gebelik srasnda sodyum eksiklii,

diretikler kullanlmad veya diyetle
sodyum alm nemli derecede azalmad
srece, ok olas deildir. Genelde
yemeklerde kullanlan tuz miktar, yeterli
tuz almn salamaktadr. (Cunningham, 2005)

32
3.5.4 inko

inko besin maddelerinde bol bulunan bir

madde olduundan normal beslenen bir
anne adaynda takviyeye gerek yoktur.

33
 Ancak son almalar inko elementinin
vcudun savunma ve balk
mekanizmasnda ok nemli bir yeri
olduunu gsterdiinden sk sk souk
algnl geirenler bata olmak zere
eitli durumlarda inko takviyesi
uygulanmaktadr. (Kocatepe, 2006)

34
 Ciddi inko eksiklii, itah kaybna,
gelime bozukluuna ve yara
iyilemesinde gecikmeye neden olabilir.
leri derecede inko eksiklii ise ccelie
ve hipogonadizme sebep olabilir. (Cunningham, 2005)

35
3.5.5 Magnezyum

Magnezyum da besin maddelerinde

yaygn olarak bulunan bir maddedir ve
normal beslenen bir anne adaynda takviye
edilmesine gerek olmad dnlmektedir.

(Kocatepe, 2006)

36
 Vcttaki eitli kas spazmlarnda ise
etki mekanizmas tam olarak
aklanamam olmasna karn dk
dozda magnezyum tedavisi etkili
olabilmektedir. (Kocatepe, 2006)

37
3.5.6 Demir

Demir, Alyuvarlarn iinde bulunan ve

oksijenin balanmasndan sorumlu
hemoglobin (hem: demir) moleklnn temel
yap talarndan biridir. Gebelik esnasnda
kan hacminin %50 artt gz nnde
bulundurulursa dzenli demir almnn ne
derece nemli olduu anlalr. (Kocatepe, 2006)

38
 zellikle gebeliin son 6 haftasnda
bebek, karacierinde yaamnn ilk 6
aynda ihtiyac olan demiri depolarn nemi
byktr zira anne st ya da mamalar
bebein tm demir ihtiyacn
karlayamazlar.

39
Anne adaylarnn gebeliin ilk yarsndan
sonra dzenli olarak gnde 30-60 mg
demir almalar nerilir.

Gebelik esnasnda kullanlan demir ilalar

baz anne adaylarnda bulant, mide
yanmas, ishal ya da kabzla neden
olabilir. (Kocatepe, 2006)

40
 Bu yan etkilerin daha hafif yaanmas
iin demir ilalarn yatarken almak
gerekir. Demir ilalar baz anne
adaylarnda dknn siyaha boyanmasna
neden olabilir. Dolaysyla bunun hakknda
bilgilendirilmelidir.

41
 Demirden zengin gdalar karacier, ve
dier sakatatlar, krmz et, yumurta
sars, kuru meyveler, elma suyu, spanak,
fasulye, mercimek badem ve ceviz gibi
gdalardr. (Kocatepe, 2006)

42
 Vitaminler
3.6.1 Yada Eriyen Vitaminler

Vitamin - A

Gebelik esnasnda fetsn geliim ve

idamesi,fetal vitamin A depolar ve
maternal doku geliimi iin vitamin A
gereksinimi artmtr. Gebelik boyunca
artan gereksinim geliimin en fazla olduu
3. trimesterdedr. (Coskun ve zdemir, 2009)
43
 Gnlk gereksinim 4000-5000 IU
dir.Gebeliin 7. haftasndan nce ar
vitamin A (> 10,000 IU veya 3000 mcg,
gn total doz) alm fetus geliimine
toksiktir, abortus ve doum defektlerine
(kraniofasiyal,santral sinir sistemi, timik,
kardiyak anomaliler) sebep olabilir.

44
 Vitamin A ve beta
karoten kaynaklar st
rnleri, yumurta,
havu ve yeil
sebzelerdir.

45
 Hem belirgin hem de subklinik vitamin
A eksiklii maternal anemi ve spontan
preterm doumla birliktedir. Bir
Cochrane derlemesinde Nepal ve
Endonezya da yaplan almalarda
vitamin A desteinin maternal mortalite
ve morbiditeyi azaltmtr. (Coskun ve zdemir, 2009)

46
 Bir dier almada ise gebelikte
vitamin A desteinin bebein mental veya
psikomotor geliiminde etkisi olmad
iddia edilmitir.

47
 Vitamin D

Vitamin D kalsiyumun barsaklardan

absorbsiyonu ve iskelet kalsifikasyonu iin
nemlidir. Yetikin bayanlarda vitamin D
idamesinde yiyecekler kadar gne na
maruz kalmann da nemi vardr. Yumurta,
et, balk ya gibi yiyeceklerde doal olarak
vitamin D bulunur. (Coskun ve zdemir, 2009)

48
 Bir almada eksik maternal vitamin D
durumunda, bu annelerin 9 yandaki
ocuklarnn kemik kitlesinde bir azalma ve
osteoporozis riskinde art olduu
belirtilmitir.

49
Vitamin E

Vitamin E destei yaplan ve

yaplmayanlar arasnda l doum, neonatal
lm, preterm doum, intrauterin gelime
gerilii ve doum arl asndan fark
bulunamamtr. (Coskun ve zdemir, 2009)

50
 Preeklampsi iin heterojen sonular elde
edilmitir. Sonuta gebelikte vitamin E nin
tek veya baka vitaminlerle birlikte
kullanmnn yararl etkileri olmaktadr.

51
K Vitamini (Menadione)

Tpta sentetik olarak

yaplabilmektedir ve kan phtlamasnda
rl olan protrombin sentezi iin temel
faktrdr. K vitamini ihtiyac normalde
gnlk ortalama 60 mikrogramdr. Bu
ihtya gebelikte artmaz. (Takn 2012)

52
 Ya absorbsiyonunun bozulmasna
neden olan hastalk durumunda ve uzun
sre antibiyotik tedavisinde K vitamini
yetmezlii grlebilir. Yeil yaprakl
sebzeler, karacier ve yumurta sars K
vitamini iin temel kaynaklardr.
53
3.6.2 Suda Eriyen Vitaminler
C Vitamini

Gebeliin 3. trimesterinde zellikle

gebeliin sonuna doru maternal demir
depolarnn idamesinin devam iin
Vitamin C almnda 10 mg/gnlk bir art
gereklidir (total 50 mg).

54
 Vitamin C demirin barsaklardan
emiliminde nemli bir rol oynar. Gebe
bayanlara demir absorbsiyonunu arttrmak
iin demirin vitamin Cden zengin
yiyeceklerle birlikte tketilmesi nerilir.

55
 Her ne kadar vitamin C kullanm
preeklampsi riskini azaltyor gibi grnse
de, vitamin C, tm almalarda vitamin E
ve/veya aspirin ve/veya balk ya ile
kullanlm olduundan bu etkiyi sadece
vitamin Cye balamak doru deildir.

56
 Ayrca yaplan bir baka derlemede
vitamin C ve E nin kombine desteinin
preeklampsi, fetal veya neonatal kayp;
gestasyonel haftaya gre dk doum
arlkl bebek veya preterm doum orann
azaltmad belirtilmitir.

57
B Vitaminleri

B1 (tiamin), B2 (Riboavin), niasin,

folik asit, pentotanik asit, B6 ve B12dir.
Bu vitaminler vcutta pek ok reaksiyonda
(hcre solunumu, glukoz oksidasyonu ve
enerji metabolizmas gibi) hayat deeri
olan koenzim faktr gibi fonksiyon
grler.
58
Gebelikte artan metabolizmaya bal
olarak B vitamini ihtiyacnda bir miktar
artma grlr.

59
Folik Asit

Folik asit vcutta yeni kan hcresi

yapmnda, aminoasit yapmnda ve
hcrelerin yenilenmesinde nemli grevler
stlenen bir vitamindir. (Kocatepe, 2006)

60
 Folik asit seviyesi yetersiz olduunda
yapsal olarak normalden byk ancak
ilevleri dk alyuvar hcreleri meydana
gelir ve kanszlk belirtileri ortaya kar.
Bu yzden gebelikte folik asit ihtiyac
belirgin bir ekilde artar ve gnlk ihtiya
iki katna kar.

61
 Konsepsiyondan sonraki 17-30. gnlerde
embriyoda nral tp oluur ve kapanr.
Nral tpn kapanmamas sonucu nral tp
defektleri (NTD) oluur. Gebelik ncesi
gnlk 400 g folik asit almnn NTD
riskini azaltmaktadr. (Somunkiran Vd, 2007)

62
B 12 Vitamini
Folik asitle benzer ilevlere sahip bir
vitamindir. Yalnzca hayvansal kaynakl besin
maddelerinde bulunur. Kat vejetaryenlerin
bebekleri bu nedenle B12 vitamin depolar
eksik olarak dnyaya gelebilir. C vitaminin
ar miktarlarda alnmas da ilevsel B12
vitamini eksikliine neden olabilir. (Kocatepe, 2012)

63
B6 Vitamini

Amino asit metabolizmasnda bir

koenzim gibi fonksiyon grr. Bir almada
oral vitamin B6nn kardiyovaskler
malformasyonlar iin koruyucu olduu ileri
srlmtr. (Takn 2012 ve Coskun, zdemir 2009 )

64
3.7 SIVI
Sv alm bir besin olarak sklkla
gzard edilir. Salkl bir gebelik iin
vitamin ve mineraller kadar sv alm da
nemlidir. Tm vcut dokularnda bulunan
su, yaam iin temel maddelerden biridir.
(Takn, 2012)

65
 Su, besinlerin sindirimine, emilimine,
tanmasna, vcuttan atlmasna ve vcut
ssnn dzenlenmesine yardm eder. Gebe bir
kadnn gnlk ortalama 10 bardak sv almas
ve bunu 4-6 bardan su olmas
nerilmektedir. Geri kalan sv ihtiyac
besinlerle, st ve meyveler ile karlanmaldr.

66
4. Beslenmeyi Etkiliyen Faktrler
4.1 PKA

Pika, baz maddelere kar yeme

istei duymadr ve genellikle gebeliin
ilk trimestrinde ortaya kar. Bunlar
yenebilir zellii ya da besin deeri
olmayan toprak, kil, niasta, buz, yanm
kibrit, duvar boyas gibi maddelerdir.
(Takn, 2012)

67
 Daha ok demir eksiklii anemisinde bu
alkanln gelitii belirlenmitir. Pika ile
ilgili komplikasyonlar; topran fazla miktarda
yenmesi ile iliki olarak ar kabzlk, hzl kilo
kayb, toprak kontaminasyonu ile ortaya kan
parazitik enfeksiyonlar, duvar boyas nedeni
ile zehirlenmeler ve ar kabzla bal
distosia saylabilir.
68
 Hemire kadna pikann potansiyel
zararlar ile ilgili danmanlk yapmaldr.
Pika alkanl olan bir kadna, bu
alkanlnn yerine alternatif davranlar
nerilebilir. (Takn, 2012)

69
4.2 Gebelikte GS Rahatszlklar
Gebelik sresince zaman zaman
gastrointestinal fonksiyonlarda
deiiklikler grlebilir. Bu deiiklikler
kadn iin rahatsz edici olmakla birlikte
grlebilir. (Takn, 2012)

70
 Birok kadn gebeliinin ilk aylarnda
bulant ve kusma gibi sorunlar yaar.
Dolaysyla itah kayb artar.

Mide yanmas da gebelikte sk grlen

bir sorundur. Yanma hissi, mide
muhtevasnn zafagusa doru geri
gitmesi sonucu ortaya kar.
71
 Konstipasyon, genileyen uterun
barsaklara bask yapmas ve barsak
sistemdeki dz kaslarn hormonal
etkisiyle gevemesi sonucu ortaya kar.

72
4.3 Beslenme Alkanl

Kltrel, etnik, blgesel, psikolojik ve

sosyo-ekonomik fakrllklar kiilerin
beslenme alkanlklarn, tercihlerini ve
beslenme ile ilgili uygulamalarn etkiler.

(Takn, 2012)

73
 Beslenme alkanl lkeler arasnda
deiiklik gsterebilecei gibi ayn lkenin
deiik blgelerinde ve hatta ayn blgede
ya da ayn ailede yaayan insanlar arasnda
bile farkllklar gsterebilir.

74
 Kadnn gebeliine kar tutumu ve
duygularda onun beslenme durumunu
etkiler. Depresif ya da gebeliini
istemeyen bir kadn, itahsz ya da
dzensiz yeme alkanl gsterebilir.

75
4.4 Yeme Bozukluklar

Anoreksiya nevroza ve
bulimia, kt beslenmeye ve
fetal byme geriliine
yolaan elektrolik
dengesizlii ve organ
hasarlar gibi anne ve
fetusun hayatn tehdit eden
ciddi yeme bozukluklardr. 76
 Anoreksiya nevroza olan kii beklenenin
altnda bir vcut arlna sahip
olmasna ramen kilo almaktan veya
iman biri olmaktan ar derecede
korkar. Hasta bilinli olarak yememekte
ve zayf kalmada direnir. (Grdal, 2008)

77
 Bulimia Nervosa olan kii oburluk ve kilo
almay engelleyen davranlarla
karekterizedir. Bu kiilerde depresyon,
obsesif-kompulsif bozukluk, fobik bozukluk,
panik bozukluk sklkla birlikte grlebilir.

78
 Gebeliin banda yeme bozukluunun
olup olmad iyi aratrlmaldr. Gebelik
ncesi normal kilonun altnda olan ya da
kilosunda byk dalgalanmalarn olduunu
ifade eden kadnlara bu problem asndan
dikkat edilmeli, eer tesbit edilirse
psikiatrisler ile ibirlii yaplmaldr. (Takn, 2012)

79
4.5 imanlk
imanln gebelie getirecei
riskler unlardr
Gebelik diyabeti Gebelik hipertansiyonu

riner sistem Fetal izlem gl

enfeksiyonu Doum eyleminin
Gebelik srasnda uzamas
yetersiz kilo alma Fetal makrosomia
Yara enfeksiyonu Doum travmas
Tromboembolizm
80
 Diyette olan birok kadn gebelikte
nerilen kilo artn kabul etmede isteksiz
davranabilir. Ayrca iman kadnlar
gebelikte ek kiloya ihtiyalar olacana da
inanmayabilirler.

81
4.6 Zayflk

Gebelikte yetersiz kilo art intrauterin

gelime gerilii ve dk doum arlkl
bebekle sonulanmaktadr. Dolaysyla
gebelerin prenatal izlemde BK
deerlendirmesinin yaplmas ve kilo
artnn dzenlenmesi nemlidir. (rge, E vd, 2005)

82
5. Adlesan Gebelik
Adolesan gebeliklerde genel olarak
dk kilo alm, gebeliin uyard
hipertansiyon (PIH/Pregnancy-induced
hypertension), preterm doum, demir
eksiklii anemisi, DDA bebek ve maternal
mortalitede riski artmtr. (Coskun ve zdemir, 2009)

83
 Bu gebeliklerde fets geliimi dnda
ayrca anne vcudunun da byme ve
gelimeye gereksinimi vardr, bylece
besinler iin anne ve fetus arasnda yar
balar. Doal olarak ncelik fetusundur. Bu
nedenle adolesan gebelerde besin ihtiyac
erikinlerden daha fazladr ve bunlarda
daha fazla kilo alm nerilir.
84
 Gebelikte besinlerin anneden fetse
ulamas optimal doum sonular iin ok
nemlidir. Adolesan gebeliklerde yetersiz
plasental geliim sonucu fetse besin
geiinde bir azalma olduu da
belirtilmitir.

85
 Adolesanlarda folik asit eksiklii
yaygndr. nk adolesan gebeliklerin %
75 gibi byk ounluu plansz
gebeliklerdir. (Coskun ve zdemir, 2009)

86
 Yine bu yalarda sk rastlanlan adet
dzensizlikleri nedeniyle gebelik tans ge
konulmakta ve gebelik ncesi folik asit
destei verilememektedir. Ayrca bu
dnemde kzlar arasnda diyet yapmann
yaygn olmas besinlerle yeterli folik asit
almalarn engelleyebilir. Tm bu sebepler
adolesan gebeliklerde NTD riskini arttrr.
87
 Adolesan gebeliklerde maternal
iskelet geliimi devam ettii iin kemik
kitlesi hzla artmaktadr. Bu nedenle bu
gebeliklerde nemli besinlerden biri
kalsiyumdur. Yetersiz kalsiyum alm
osteoporoz riskinin artmasna neden olur.

88
 Adolesanlar daha kk fets
dourabilirler. Bu gebeliklerde anemi de
daha sk grlr, bu nedenle kalsiyum ve
folat dnda demir destei de yaplmaldr.
(Coskun ve zdemir, 2009)

89
 Kaynaklar
Coskun A ve zdemir . Gebelikte
Vitamin-mineral Kullanimi Ve
Beslenmenin rdelenmesi. Trk
Jinekoloji ve Obstetrik Dernei Dergisi,
(TJOD Derg), 2009; Cilt: 6 Say: 3
Sayfa: 155- 70
oskun ve ark. Kadn Salk ve
Hastalklar Hemirelii El Kitab.
stanbul. Ko niversitesi Yaynlar.
2012
90
 Grdal, A. .. Cerrahpaa Tp
Fakltesi srekli tp eitimi etkinlikleri
Adlesan sal sempozyum dizisi 2008
no:63;s.81-83
Cunningham ve ark. Williams Doum
Bilgisi. stanbul. Nobel Tp Kitabevi.
2005
Has R. Obstetrik ve Jinekoloji. stanbul.
Nobel Tp Kitabevi. 2005

91
 rge E, Timur S, Zincir H, Oltuluolu H,
Dursun S. Gebelikte Beslenmenin
Deerlendirilmesi. Ulusal Ana ocuk
Sal Kongresi, stanbul, 4-6 Haziran
2003, poster sunumu.
Kocatepe, K. 9 Ay 10 gn. stanbul.
Paptya Yaynclk Eitimi. 2006
KOOLU, G. Gebelik Ve Emziklilikte
Beslenme.http://tipedu.cumhuriyet.edu.
tr . 20 Mart 2015
92
 Somunkiran A, Arican E A, Ycel . Dzce
Yresindeki Gebelerde Folik Asit
Kullanimini Etkileyen Faktrler Trk
Jinekoloji ve Obstetrik Dernei Dergisi,
(TJOD Derg), 2007; Cilt: 4 Say: 1
Sayfa:33-36
Takn, L. Doum ve Kadn Sal
Hemirelii. Ankara. Sistem ofset
Matbaaclk. 2012
T. C Salk Bakanl. Toplumun Beslenmede
Bilinlendirilmesi. nc Bask. 2002

93
94