Gotika

Dok je romanika arhitektura obiljeena statinom

ravnoteom masa i mistinim intimizmom prostora,
gotika arhitektura je dinamina u svim svojim
oitovanjima i odraava elju za slobodom.
Oko polovine XII st. kad se podiu temelji prvih gotikih
katedrala.
U Evropi dolazi do ktize dvije najznaajnije
srednjevjekovne institucije-crkve i carstva.
Formira se nova drutvena klasa-graanstvo koja dobija
mo i bogati se trgovinom
Naziv gotiki-arte gotica-prvi put upotrebljava G. Vazari
da bi oznaio umjetnost XIII i XIV st. barbarskom iako
ona nema direktne povezanosti s Gotima.
 Koljevka gotike umjetnosti je pokrajina Ille-de
France(Pariz s okolinom). Kasnije se ovaj stil iri na
gotovo sve zapadnpoevropske zemlje, od Sicilije do
Islanda.
Oko 1550.g. gotika umjetnost iezava,dolazi do
oivljavanja antikih tradicija, pojave renesanse to je
oznailo kraj srednjeg vijeka i poetak novovjekovnog
perioda.
Gotika umjetnost se kao i romanika prije svega
manifestuje kroz velianstvene arhitektonske spomenike.
Grade se sakralni objekti, fortifikacije, zamkovi, gradske
vijenice i druge javne zgrade.
 Pri izgradnji sakralnih objekata tei se dobiti to vii i
vei prostor.
Romaniki sistem gradnje sa masivnim zidovima,
statinim volumenima nije odgovarao gotikoj
arhitekturi. Bilo je neophodno da se razije novi sistem
konstrukcije koji e omoguiti olakavanje tereta svoda.
Javlja se skeletna konstrukcija i sistem potpornih
stubova i lukova koji preuzimaju teret svoda umjesto
masivnih zidova.Karakteristika gotike arhitekture je
upotreba prelomljenog otrog luka
Glavni problem gotike arhitekture je zasvoavanje. eli
se oblikovati prostor natkriven svodom koji e biti laki
da bi mogao postii velikiu visinu. Koristi se krstasto-
rebrasti svod kod kojeg kamena rebra nose teinu.
 U periodu pozne gotike(fiorito-cvjetna gotika i
flamboyant-plamena gotika) dolazi do umnoavanja
rebara svoda koji vie namaju konstruktivnu funkciju ve
se pretvaraju u ornamentalnu mreu dekorativnog
karaktera. Na taj nain se javljaju, zvjezdasti, mreasti i
lepezasti svodovi.
Potisak svoda visokog glavnog broda paralisan je
potpornim sistemom lukova i stubova.
U periodu rane gotike potporni sistem je jednostavan, a
kasnije se javljaju i dvosruki potporni lukovi, dok u XV st.
ovaj sistem predstavlja pravu ipku od kamena.
Tako je gotika arhitektura preobrazila masivnu
graevinu u arhitektonsku kompoziciju kojom dominira
lakoa prozranost unutranjeg prostora, vetikalizam.
 Gotika katedrala treba da predstavlja nebeski
Jeruzalem. Po viziji sv. Ivana taj grad treba zmisliti u
lebdenju. On nije sazdan od vrstih zidova, ve od sjanih
dragulja. Upravo takav utisak lebdenja pokuava se
postii lakoom arhitektonskih elemenata i naglaenim
vertikalizmom.
Novi sistem konstrukcije i upotreba sistema potponih
stubova i lukova omoguila je otvaranje velikih
prozorskih otvora.Veliki broj prozorskih otvora ukraenih
vitraima i obojena svjetlost daju enterijeru gotikih
graevina posebnu atmosferu mistinosti i prisustva
boanskog duha. Rozeta je jedan od glavnih ukrasa
fasade-kruni prozor s bogatom plastinom dekoracijom,
javlja se na proeljima katedrala.
 Zapadno proelje ima najee trospratno rjeenje i flanikarano je s
dva tornja.. U donjoj zoni su obino tri portala s plastinom
dekoracijom na dovratcima i timpanonima i arhivoltama. Iznad je
galerija s nizom statua i rozeta iznad glavnog portala.
U razvoju gotikog stila razlikuju se tri perioda: ranogotiki,
visokogotiki i poznogotiki.
Izmeu njih je teko povui odreenu i jasnu granicu.
Arhitektonski spomenici iz perioda pozne gotike odlikuju se
prenatrpanou dekorativnim elementima. Nastaju prelomljeni lukovi
raznih oblika kao to je tjudorski luk u Engleskoj i mavarski luk u
Francuskoj.Jasnoa i ravnotea masa i prostora visoke gotike
nestaje i dobija se utisak nemira u graevinama pozne cvjetne i
plamene gotike.