RECIKLAŽA

MEDICINSKOG OTPADA

Željko Čvorović 7/15 Prof: Veselinka Grudić

 OSNOVNA SVOJSTVA MEDICINSKOG OTPADA
Pod medicinskim otpadom se smatra sav otpad nastao pri
pružanju zdravstvenih usluga u zdravstvenim ustanovama
ili na drugim mjestima , bez obzira na njegov sastav
osobine i porijeklo.
Prema Svetskoj zdravstvenoj organizaciji (WHO) pod
medicinskim otpadom se smatra:
 Bilo koji otpad koji se potpuno ili djelimično sastoji
od:
• Ljudskih i životinjskih tkiva
• Ekstreta i sekreta
• Farmaceutskih proizvoda
• Briseva, tupfera , gaza , zavoja i slično
• Igala , skalpela, lanceta i drugih oštrih
instrumenata

 Bilo koji drugi otpad koji potiče od medicinske ,

stomatološke , veterinarske , farmaceutske ili slične
prakse , istraživanja, tretmana, zaštite ili uzimanja
krvi za transfuzije , a može inficirati osobu koja sa
njim dođe u kontakt.
Otpad koji nastaje pri pružanju zdravstvene zaštite može
se podijeliti u dvije grupe otpada i to na :
 NEOPASAN , INERTAN (KOMUNALNI) i
 OPASAN OTPAD

Od ukupnog otpada nastalog iz medicinskih ustanova oko

80% čini opšti neopasan otpad, a preostalih 20% otpada
čine opasni materijali koji mogu biti infektivni, toksični ili
radioaktivni.
 SAKUPLJANJE, SORTIRANJE I TRANSPORT

OPASAN OTPAD

Zbrinjavanje potencijalno opasnog medicinskog otpada postaje veliki problem

zdravstvenih ustanova, te i ekološki problem uopšte budući da se njegove
količine povećavaju.
Pažljivo razdvajanje i odvojeno sakupljanje medicinskog otpada može biti teško
za medicinsko osoblje ali je ono osnova za adekvatno upravljanje medicinskim
otpadom. Razdvajanje može značajno smanjiti količinu otpada koji zahtijeva
specijalizovan tretman.
Da bi odvojeno sakupljanje bilo moguće medicinsko osoblje na svim nivoima
mora biti obučeno za razdvajanje otpada koji proizvode. U svim odeljenjima u
kojima nastaje medicinski otpad , neophodna su tri kontejnera i posebni
kontejner za oštre predmete.
 Na samom mjestu nastanka infektivni otpad treba da bude sakupljen u posebnu
ambalažu koja svojim karakteristikama ( boja , oblik , veličina ) omogućava i
olakšava njegovo razvrstavanje. Propisane boje i tipovi kontejnera za sakupljanje
medicinskog otpada dati su u tabeli:
PROPISANA BOJA TIP KONTEJNERA KATEGORIJA OTPADA
ŽUTA PLASTIČNE HEMIJSKI OTPAD
KESE/KONTEJNERI
CRVENA DEZINFIKOVANI INFEKTIVNI OTPAD
KONTEJNERI /
PLASTIČNE KESE
CRVENA SA CRNIM PLASTIČNE PATOLOŠKI OTPAD
POJASEM KESE/KONTEJNERI

ZELENA PLASTIČNE FARMACEUTSKI

KESE/KONTEJNERI OTPAD
PLAVA PLASTIČNE KESE NEOPASAN OTPAD
SLIČAN
CRNA KOMUNALNOM
Ambalaža za medicinski otpad , kao što su medicinske kese, kartonske kutije , posude i
kontejneri mora biti izrađena tako da :
• Svojim karaktreristikama ( boja, oblik, veličina) omogućava i olakšava razdvajanje na
mjestu nastanka
• Je nepropusna za tečnost, onemogućava ispadanje ili prolivanje sadržaja
• Je onemogućeno neovlašćeno otvaranje posuda i kontejnera pri daljem postupanju
ili obrađivanju
• Pri obrađivanju ne zagađuje okolinu
• Posude za oštre predmete moraju biti neprobojne za sadržaj pri normalnim
uslovima postupanja , napravljene tako da je onemogućeno ispadanje sadržaja ili
povređivanje i prenos infekcija na osove koje upotrebljavaju posude ili postupaju sa
otpadom
• Ona koja se koristi za skladištenje mora biti označena natpisom „opasan medicinski
otpad“ sa naznakom o vrsti otpada
• Ona koja se koristi višekratno bude od metala i plastike koji omogućavaju
adekvatno pranje i dezinfekciju
Rukovanje smještaj i transport opasnog medicinskog otpada zahtijevaju
specijalne mjere, ne samo zbog rizika po zdravlje unutar ustanova đe
nastaje već i zbog potencijalne opasnosti po životnu sredinu za vrijeme
spoljašnjeg transporta i odlaganja.
Spoljni transport medicinskog otpada ne treba da predstavlja rizik za
zdravlje stanovnistva ukoliko je transport tretiran na odgovarajući način.
Kada se opasan medicinski otpad transportuje sadržaj svih kontejnera i
njihova potencijalna opasnost treba da budu identifikovani u dokumentima
koja prate vozilo. Vozila za transport treba da imaju zatvorenu nadgradnju ,
zatvorenu od procurivanja i moraju biti čišćena posle svake upotrebe i po
potrebi dezinfikovana.
NEOPASAN OTPAD
Od ukupno nastalog otpada iz medicinskih ustanova i svih aktivnosti na zaštiti ljudi
skoro 80% čini opšti otpad koji se može porediti sa komunalnim otpadom odnosno
otpadom iz dokaminstva.

Vrste optada koje čine neopasan medicinski otpad dati su u tabeli:

NEOPASAN OTPAD – otpadni materijal koji nije zagađen tjelesnim tečnostima

Ambalaža , kutije , omoti-papir ,plastika, metal i dr. Koji ne sadrže tjelesne
tečnosti ili koji nijesu bili u direktnom kontaktu sa ljekovima ili hemikalijama
Novine , časopisi
Tanjiri , šoljice , posude za jednokratnu upotrebu
Hrana , ambalaža od hrane , kanisteri i boce od pića
Salvete , papirne maramice
Cvijeće
Boce , pakovanja od infuzija
Vakumirani kanisteri
Suvi zavoji
Gips
Posteljina
Jednokratna odjeća (koja nije zaražena tečnostima)
Pelene (dječije)
 MOGUĆNOSTI RECIKLAŽE MEDICINSKOG OTPADA
Znatne količine hemijskog otpada iz medicinskih ustanova se mogu reciklirati

Neiskorišćene opasne hemikalije. Neotvoreni opasni hemijski reagensi koji nijesu

potrebni mogu se dati ili prodati drugoj medicinskoj ustanovi. Međutim iako je ova praksa
tehnički sasvim prohvatljiva potanje njene pouzdanosti treba da bude vrlo pažljivo
razmotreno.

Redestilacija rastvarača. Upotrijebljeni rastvarači kao što su toluol, ksilol, aceton i neki
alkoholi mogu se redestilisati za ponovnu upotrebu. Takvi rastvarači treba da budu
posebno sakupljeni i označeni svojim hemijskim imenom. Pogodna posuda za sakupljanje
je zaštićeni kontejner od protektiranog stakla, metala ili polietilena, napravljen za zapaljive
rastvarače.

Iskorišćenje zapaljivih organskih rastvarača kao goriva. Neki zapaljivi organski rastvarači
mogu se upotrebiti kao gorivo kada se pomiješaju sa drugim gorivom , ukoliko nijesu
visoko toksični ili daju toksične produkte sagorijevanja.

Reciklaža hromne kisjeline . Hromna kisjelina se često upotrebljava za čišćenje staklenog

posuđa u laboratorijama. Otpadna hromna kisjelina se može reciklirati za izdvajanje
hroma.
Iskorišćenje žive. Otpadna živa iz termometara, manometara i druge opreme treba da
bude sakupljena na pouzdan način i prodata organizacijama koje se bave komercijalnom
reciklažom. Živa se nikada ne smije spaljivati jer se pritom oslobađaju otrovni gasovi.

Iskorišćenje srebra iz fotografskih rastvora za razvijanje. Rastvori za razvijanje

radioloških odjeljenja sadrže značajne količine srebra koje se može odvojiti elektroličkom
opremom. Ovo se može raditi unutar ustanove ili dati na preradu odgovarajućim
organizacijama.

Istrošene baterije. Upotrijebljene baterije različitih tipova kao što su živine, nikl-
kardijumske i olovne mogu biti prodate za iskorišćenje navedenih materijala.

Perhloretilen iz procesa hemijskog čišćenja. Perhloretilen za hemijsko čišćenje odjeljenja

pri zdravstvenim ustanovama se može prečistiti i ponovo upotrebljavati.

Otpadna ulja. Otpadna ulja za podmazivanje mogu se prodati za prečišćavanje.

 PRIKAZ IZABRANIH TEHNOLOGIJA ISKORIŠĆENJA

Tretman medicinskog otpada je definisan kao

bilo koji metod , tehnika ili proces projektovan
da izmijeni biološki karakter ili sastav
medicinskog otpada u cilju smanjenja ili
eliminacije mogućnosti prouzrokovanja bolesti,
bilo da se posle tretmana otpad odlaže na
deponiju komunalnog otpada ili reciklira.
 PROIZVODNJA GRANULATA MEHANIČKIM
PUTEM UZ TRETMAN MIKROTALASIMA
Postoje dva tipa sistema za tretman medicinskog otpada
mikrotalasnim zraćenjem.

Mikrotalasne peći sa radnim delom na vrhu opotrebljavaju

se za tretman malih količina medicinskog otpada
porijeklom iz kliničkih ili istraživačkih laboratorija. Drugi
tip čine specijalni uređaji za mikrotalasni tretman
medicinskog otpada koji se upotrebljavaju u trećini
ukupnih postrojenja za tretman ovog otpada.

Specijalno razvijeno postrojenje uključuje proces

uništavanja mikroorganizama.
U praksi najčešće se koristi tehnologija dvije metode dezinfekcije i
sterilizacije infektivnog i potencijalno infektivnog medicinskog otpada, i to u
jednom uređaju je tretman zasićenom vodenom parom i tretman
mikrotalasnim zračenjem. Nakon izvršenog tretmana u uređaju za dezinfekciju
i sterilizaciju primjenjuje se metod minimizacije sterilisanog otpada u uređaju
za mljevenje sterilisanog medicinskog otpada. Uređaj sintion za dezinfekciju i
sterilizaciju medicinskog otpada koji se zasniva na patentiranom postupku
jedinstvene tehnologije tretmana zasićenom vodenom parom i mikrotalasima,
sa uređajem shredtion za minimizaciju (mljevenje) sterilisanog otpada,
predstavlja najbolju kombinaciju pri tretmanu ovakve vrste otpada.

sintion shredtion
Karakteristike uređaja sintion 1.1 za dezinfekciju i sterilizaciju medicinskog
infektivnog otpada su sljedeće:
 Vremenski kratak proces dezinfikovanja po šarži, što
omogućava visok učinak
 Apsolutno siguran proces dezinfekcije koji se postiže
frakcionim ispunjavanjem vazduha i upuštanjem pare
 Uređaj raspolaže sa nekoliko različitih programa za dezinfekciju
 Upravljanje uređajem odvija se potpuno automatski
 Uređaj raspolaže monitorom sa kojeg se mogu očitati radno
stanje i faze programa
 Uređaj je opremljen glavnim šalterom koji je moguće aktivirati samo ključem, čime
se onemogućava da se uređajem koriste osobe koje zato nisu ovlašćenje.
 Ugrađeni štampač protokola
 Ne šteti prirodnoj okolini
 Niski troškovi održavanja u toku radnog procesa

Uređaj za drobljenje i usitnjavanje otpada shredtion 5.5

ima sljedeće karakteristike:
 Elektronska kontrola rada
 Jednostavno rukovanje i održavanje
 Dozvoljen kotinuirani 24-časovni rad
 Obrađuje otpad iz više uređaja sintion,
a može se koristiti i za drobljenje običnog komunalnog otpada
Ovi uređaju zadovoljavaju sledeće bitne uslove:

• Odsustvo primjene hemijskih materija

• Automatsku provjeru parametara sterilizacije
• Minimalnu manipulaciju otpadom
• Neprepoznatljivost tretiranog otpada i nemogućnost
zloupotrebe
• Bezbjednost za osoblje i sigurnost za okolinu
• Isključenu moćućnost požara zbog vakuma i oslobađanja pare
• Zbrinjavanje otpada u zdravstvenoj ustanovi – bez transporta
otpada
 TRETMAN NEJONIZIRAJUĆIM ZRAČENJEM RADIO
TALASA

Zračenje radio talasima uključuje grijanje medicinskog otpada do

željene temperature izlaganjem zračenju kratkim radio-talasima
visoke snage i niske frekvencije.

Radi održavanja povišene temperature zagrejani otpad se dalje

odlaže u roku od 4 sata. Krajnji proizvod može biti odložen na
sanitarnu deponiju ili recikliran kao gorivo.

Zračenje radio talasima je pogodno za sav medicinski otpad

izuzev velike ili prepoznatljive djelove tijela, živorinjske leševe ,
velike metalne djelove, radioaktivni otpad i citotoksični otpad.
 INSINERACIJA ZASNOVANA NA PROCESIMA PIROLIZE I
DJELIMIČNE GASIFIKACIJE

Piroliza je termičko razlaganje čvrstog otpada bez prisustva

kiseonika. Otpad se termički razgrađuje uz pomoć određene
količine toplote dovedene izvan reaktorskog prostora. Produkti
pirolize su gasovi , kondezovani produkti i čvrsti ostaci ugljenika.

- Odvija se u pećima sa:

• fluidizovanim slojem,
• rotacionim pećima (700-800C) i
• šahtnim retortnim pećima ( insineratorima) (410-460C).
 PREDNOSTI I NEDOSTACI PIROLIZE
U ODNOSU NA SAGORIJEVANJE OTPADA:
• NIŽE TEMPERATURE
• MANJA MASA DIMNIH GASOVA
• FLEKSIBILNIJE VOĐENJE PROCESA
• MANJE ZAGAĐENJE OKOLINE
• POTREBNO USITNJAVANJE I HOMOGENIZACIJA
OTPADA
• LOŠE ENERGETSKO ISKORIŠĆENJE ZBOG
POVEĆANOG SADRŽAJA KOKSA I NESAGORELOG
UGLJENIKA
• POVEĆAN SADRŽAJ TEŠKIH METALA I TOKSIČNIH
ORGANSKIH KOMPONENATA ZBOG NIŽIH
TEMPERATURA REAKCIJA
Procesom gasifikacije čvrste komponente otpada sa
sadržajem ugljenika transformišu se pri visokim
temperaturama u gasovita goriva.

Gasifikacija se vrši u posebnim pećima (generatorima)

pri čemu se teži što većem postotku sagorljivog ugljen-
monoksida u proizvedenom gasu.

Razlika između procesa pirolize i gasifikacije otpada je

što se pri procesima pirolize otpad destilira bez
hemijskih reakcija i najveći dio čini čvrst ostatak (koks)
, dok kod procesa gasifikacije otpad nepotpuno
sagorijeva a čvrst ostatak je pepeo.
HVALA NA
PAŽNJI !