Yüzölçümü: 504.

030 km²
Nüfus: 46.157.822 (2008)
GSMH: 32.089$ Kişi başı
Parlamenter Demokrasi
ve Anayasal Monarşi
Kral: I.Juan Carlos
Başbakan:Jose Luis Rodriguez Zapatero
 İspanya, iç savaşın sonlandığı 1939’dan 1975’e değin
General Franco’nun diktatörlük rejimiyle yönetilmiştir.
 Franco döneminin ardından 1978-1983 yılları
arasındaki düzenlemeler sonucunda 17 özerk bölgeye
ayrılan İspanya’da, Bask ve Katalan bölgeleri en yüksek
düzeyde özerkliğe sahip iki bölgedir.
 22 Kasım 1975’te parlamenter demokrasiye geçilerek
monarşi Kral Juan Carlos I’a geçmiştir.
 Demokrasiye geçişle beraber 1986 yılında İspanya
Avrupa Birliğine katılmıştır.
 İspanya, Latince’deki HISPANIA isminden gelir, Romalıların
İBER yarımadasına verdikleri isimdir. Coğrafi bir
tanımlamadır.(Anadolu gibi) Buna göre o yarımadadaki herkes
kendine İspanyol diyebilir. Katalonya ise oradaki bir bölgenin
adıdır.
 Avrupa’da en geniş haklara sahip özerk bölge.
 Katalonya, sol kesimin daha fazla olduğu, tarihleri
boyunca isyankarlıklarıyla tanınan bir bölgedir. O kadar
ki vakti zamanında daha insan hakları
beyannamesinden yüz yıllar önce “bizden daha üstün
olmayan kral bize hizmet ettiği sürece ona uyacağız”
şeklinde krala bağlılık yemini ederlerdi.
 İspanya’nın 17 özerk bölgesinden biri olan Katalonya
1979 yılında hazırlanan Anayasada İspanya’yı oluşturan
milletler statüsüne alınan ve özerklik verildi.
 20. yüzyılın başlarında elde ettiği özerkliğini General Franco
iktidarıyla kaybeden Katalonya, 1979’da düzenlenen
referandumla kısmi özerkliğe yeniden kavuştu. Aralık 2005’te
Katalan parlamentosunda % 90’ın üzerinde bir oranla kabul
edildi. Yapılan bazı değişikliklerle İspanyol Meclisi ve
Senatosu’nda da onaylandı.

 Katalonya, ülkenin en zengin bölgelerinden biri. İspanya’daki

üretimin % 19’unun yapıldığı Katalonya’da kişi başına düşen
milli gelir ülke ortalamasının % 20 üzerinde: 26 bin 550 dolar.
Yaklaşık 7.1 milyon Katalan, 32 bin km2’lik bir alanda yaşıyor.
Katalonya özerk yönetiminin resmi dilleri Katalanca ve
İspanyolca’dır.
* Katalan özerk yönetimi, vergi gelirlerinin kullanımında daha
fazla söz sahibi olacak.
* Limanlar ve havalimanlarının kontrolü büyük ölçüde özerk
yönetime verilecek.
* Katalonya bölgesinde Katalanca öğrenme zorunluluğu
getirilecek.
* İspanyol Devleti ile Katalonya arasındaki ilişkilerin istikrarlı bir
şekilde geliştirilmesi için bir komisyon oluşturulacak.
* Katalonya Yüksek Mahkemesinin yasal hakları artırılarak, Adli
Güç Genel Konseyi adlı bir organ oluşturulacak.
* Katalonya’da çalışan göçmenlerin hakları özerk yönetim
tarafından belirlenecek.
* Bölgenin ekonomik çıkarlarında Katalonya, AB ile ilişkilerde
bulunacak.
 Katalonya’ya referandumla tanınan hakların
benzerini DTP’nin kurucusu Leyla Zana ve
arkadaşları da talep etmişti. 10 Aralık 2004’te
International Herald Tribune ilan veren Leyla Zana
ve 200 arkadaşı Kürtlere, İspanyanın Bask ve
Katalan, İngiltere’nin İskoç, Belçika’nın Valonlar
bölgeleri için tanınan, Ankara’nın da Kıbrıs’taki
Türk azınlık için önerdiği otonomisinin verilmesini
istemişlerdi.
Yüzölçümü: 7,234 km²
Nüfusu: 2,125,000
Bask Ülkesi kişi başına 30,680 Amerikan Dolarlık gelirle İspanya'nın en zengin
bölgelerinden biridir. Bu oran AB ortalamasının da üzerindedir.
 Bask bölgesi halkı, Romalılardan beri kendi dilleriyle, Katolik
köylü kültürleriyle, anavatanlarında eşitlikçi bir yapı içersinde
yaşamışlar, ayrı bir siyasal varlık olarak 19.Yüzyılın ikinci yarısına
kadar kendi parlamentoları, mahkemeleri, askeri güçleriyle, idari,
mali, yasal yapılarıyla özerkliklerini muhafaza etmişlerdir.

 19.Yüzyılda başlayan sanayileşme ve merkeziyetçiliğin hakim

olmasıyla Bask bölgesinde kırsal alanla kentlerin çıkarlarının
çatıştığı Karlist savaşları başlamış ve sonuçta Madrid
yönetimince bölgesel yönetim sona erdirilmiştir. Kamuda
Euskera'nın (Bask dili) kullanılması yasaklanmıştır. Merkezi
yönetimin artan baskıları sonucu Bask milliyetçiliği ortaya
çıkmıştır.
 1895'te kurulan ilk siyasi örgüt Partido Nacional Vasco
(PNV)'nun amacı, Bask halkını tek bayrak altında
toplamaktı. İspanya'da kanlı bir iç savaşın ardından
1936'dan itibaren General Franco iktidarı ile Bask
kimliği inkar edildi.
 1959‘da PNV'den ayrılan bir grup üniversiteli genç
“Euskadi ta Azkatasuno” (ETA)'yı kurdu. 1968
yılından beri sürdürdüğü silahlı mücadelede 800'den
fazla kişinin ölümünden sorumlu tutulan ETA, AB
tarafından 28 Aralık 2001 tarihinde kabul edilen "Ortak
Terör Örgütleri Listesi"nde yer almaktadır.
 ETA'nın kırılma noktalarından biri 11 Mart 2004 Madrid
saldırılarıdır. O tarihte Madrid'de üç ayrı tren istasyonunda
bombalı saldırı düzenlenmiş ve 192 kişi ölmüş, binlerce kişi
yaralanmıştı. ETA’ya mal edilen bu saldırıyı El-Kaide'den Ebu
Hafs el Masri Tugayı üstlenmiştir. Saldırıdan sonra, “Amerika'nın
11 Eylül'ü İspanya'nın 11 Mart'ı mı?” söylemleri ortaya atılmıştır.
 11 Mart olayından üç gün sonra yapılan seçimlerin sonuçlarında
iktidardaki Halk Partisinin (PP) olay üzerindeki tutumu etkili
olmuştur. Bu saldırılarda olayı El-Kaide'nin üstlenmesine
rağmen ETA'yı suçlayan PP, 8 yıllık iktidardan sonra
seçimlerden mağlup ayrıldı. Gelişmeleri dikkatle izleyen 14
Mart’ta Sosyalist İşçi Partisi (PSOE)'ni seçti.

José Luis Rodríguez Zapatero

 40 yıldır silahla mücadele eden ETA, 24 Mart 2006
tarihinde “ sürekli ateşkes” ilan etti
 İspanyolların % 61’i silah bırakma şartıyla masaya
oturalım derken, %36’ı da hiçbir şekilde müzakere
istemiyor. Buna göre çoğunluk görüşmelerden yanadır.
 Bugün Bask ülkesi, Franco faşizminin bitişinden beri
bir halka verilebilecek neredeyse en geniş özerkliği
yaşıyor. Dillerini özgürce konuşup öğrettikleri gibi
kültürlerini de rahatça yaşamaktadırlar.
 Basklar, İspanya ile Fransa arasında, azınlık olmak ile
devlet olmak arasında nasıl sıkışıp kalmış iseler, ETA
da silahlı mücadele yapmak ile siyaset yapmak arasında
öyle sıkışıp kalmıştır.

 İspanya hükümeti ile ETA örgütünün görüşmeleri

halen devam etmekte fakat kalıcı barış için iki tarafın da
istekli olduğu görülmemektedir. ETA'nın siyasal kanadı
olan Batasuna partisi ise şu anda yasaklı durumdadır.
KAYNAKÇA
1. GÜRSES, Emin, Ayrılıkçı Terörün Anatomisi: IRA, ETA, PKK, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2001

2. ROMERO, Miguel, Bask Ülkesinde ve Katalonya’da İspanya İç Savaşı, İstanbul, Yazın Yayıncılık,
1996

3. Saint-Exupéry, Antoine de, Kanayan İspanya, İstanbul, Yankı Yayınları, 1967

4. YILMAZ, Aytekin, Etnik Ayrımcılık: Türkiye, İngiltere, İspanya, Ankara, Vadi Yayıncılık, 1994

5. BROUE, Pierre, İspanya İç Savaşı, İstanbul, Hürriyet Yayınları, 1976

6. PAZ, Abel, Durruti ve İspanya Anarşist Devrimi, İstanbul, Kaos Yayınları,1996

Lütfedip dinleme inceliği gösterdiğiniz
için teşekkür ederim…
Hatice BAŞAR