ELEKTRON

MİKROSKOBU

Doç. Dr. İlkin Çavuşoğlu

 ELEKTRON MİKROSKOBUNUN
GELİŞİMİNDE ÖNEMLİ
KİLOMETRE TAŞLARI
1873 Abbe ve Helmholtz rezolüsyonun
enerji kaynağının dalga boyu ile
ilişkili olduğunu gösterdiler.
1897 Thompson elektron adı verilen negatif
yüklü parçacıkları tanımladı.
1924 De Broglie (1929 Nobel Fizik Ödülü)
elektronların dalga özelliğini tanımladı.
1926 Busch elektronların yolunun manyetik
lensler ile değiştirilebileceğini gösterdi.
 ELEKTRON MİKROSKOBUNUN
GELİŞİMİNDE ÖNEMLİ
KİLOMETRE TAŞLARI
1932 Knoll ve Ruska Almanya’da ilk
elektron mikroskobunu yaptılar.
1938 von Ardenne ilk taramalı elektron
mikroskobunu yaptı.
1941- Geçirimli elektron mikroskobunda
0.2 –0.3 nm rezolüsyona,
Taramalıda 10 nm resolüsyona
ulaşıldı.
● İnsan gözünün ayırdetme gücü
0.1 mm
● Işık mikroskobunun ayırdetme gücü
0.2 μm
● Elektron mikroskobunun ayırdetme gücü
0.1 nm dir.
 ÖLÇÜ BİRİMLERİ

Ångström (Å)
= 10-10m = 10-7mm = 10-4µm = 10-1nm
Nanometre (nm)
= 10-9m = 10-6mm = 10-3µm = 10 Å
Mikrometre (µm)
= 10-6m = 10-3mm = 103nm = 104 Å
Işık mikroskop, TEM ve
SEM Şematik
DÜNYANIN
EN BÜYÜK
ELEKTRON
MİKROSKOBU
 ELEKTRON
MİKROSKOBUNUN
KULLANIM ALANLARI
Elektron mikroskobu ile hücre içi organellerin
yapılarını, hücre içindeki dağılımını ve diğer
organeller ile komşuluğunu, fonksiyonel
ilişkilerini, çekirdeğin yapısını membran
bütünlüğünü ya da membrandaki değişiklikleri
görmek mümkün. Ayrıca dokuların
organizasyonunu, matriks liflerini, hücre matriks
ilişkilerini gözlemlemek te mümkün. Bunların
yanısıra patolojik dokularda TEM’in tanısal
değeri var.
 TEM Kullanım Alanları

● Renal biyopsilerin değerlendirilmesi:

Glomerüler bozukluklar, bazal membran
kalınlaşmaları, mezangial değişiklikler,
immun kompleks birikimleri
● Doğru tümör tanısı:
Tümörlerin tiplendirilmesi ve
evrelendirilmesi, metaztazlarda primer
odağın belirlenmesi, çeşitli nöroendokrin
tümörlerin tanınması, lenfomalar
 TEM Kullanım Alanları
● Doğumsal bazı metabolizma
bozukluklarının tanınması: Glikojen depo
hastalıkları, mukopolisakkaridozlar,
lipidozlar, ailesel depo hastalıkları
● Virus gibi enfeksiyon ajanlarının
dokularda tanınması: herpes simpleks,
legionella pneumophila, Whipple hastalığı
● Bazı deri hastalıkları: Bülloz dermatitler,
kutanöz amiloid, viral deri lezyonları, saç
telinin SEM incelemesi, histiositozis X, v.b.