Bubrezi 1

FIZIOLOGIJA BUBREGA
Dr Mihailo Vukmirović dr sci

kardiolog aritmolog
ANATOMIJA RENALNOG SISTEMA
FIZIOLOGIJA BUBREGA
притиска
Funkcija bubrega:
Гликонеогенеза
FIZIOLOGIJA BUBREGA
притиска
Funkcija bubrega:
Гликонеогенеза
- Izlučivanje produkata metabolizma
- Regulacija zapremina i sastava tjelesnih tečnosti
- Regulacija acido-bazne ravnoteže
- Regulacija krvnog pritiska
- Sekrecija hormona, metabolizam i ekskrecija
- Glikoneogeneza
FUNKCIONALNA JEDINICA BUBREGA (NEFRON)
Nefron – osnovna funkcionalna jedinica bubrega
Bubreg sadrži oko 1000000 nefrona
Nakon 40-te godine broj nefrona se smanjuje

10% svakih 10 godina
Djelovi nefrona:
- Glomerul (mjesto filtriranja tečnosti iz krvi)
- Tubuli (mjesto pretvaranja tečnosti u urin)
Glomerul – mreža razgranatih kapilara
Karakteriše ih visok hidrostatski pritisak
Nalazi se u Bowman-ovoj kapsuli
Djelovi glomerula:
- Aferentna arteriola (dovodi krv)
- Eferentna arteriola (odvodi krv)
Tubulski sistem
Proksimalni tubul
Henleova petlja:
- Descendentni (tanki) segment
- Ascendentni (tanki) segment
- Ascendentni (debeli) segment
Makula densa nalazi se odmah do
proksimalnog dijela distalnog tubula
Distalni tubul
Sabirni tubul
- Kortikalni sabirni kanalić
- Medularni sabirni kanalić
Tipovi nefrona:
Kortikalni (80%) imaju kratke Henleove petlje

koje samo djelimično prodiru u medulu
– funkcija stvaranje mokraće
Jukstamedularni (20%) imaju duge Henleove

petlje koje se duboko protežu u medulu
– funkcija stvaranje i koncentrisanje mokraće
Ekskrecija nastaje kao proces:

Ekskrecija nastaje kao proces:
– filtracije u glomerulu
– reapsorpcije iz tubula
– sekrecije iz tubula
Glomerulana kapilarna membrana
Ima 3 sloja:
– fenestrirani endotel
– bazalna membrana od kolagena i negativno

naelektrisanih proteoglikanskih filamenata
– sloj negativno naelektrisanih epitelnih ćelija

sa pukotinastim porama
Glomerulana kapilarna membrana
Fatori koji utiču na propustljivost:
– veličina čestice (dijametar pora čestice 8mm)
– naelektrisanje čestice
Dijametar albumina je 6 mm, ali ne prelaze kroz membranu zbog negativnog

naelektrisanja
Sile koje utiču na filtraciju tečnosti u glomerulima bubrega:

– hidrostatski pritisak u glomerulskim kapilarima, povećava filtraciju (srednja

vrijednost je 60 mm Hg)
– hidrostatski pritisak u Bowman-ovoj kapsuli, smanjuje filtraciju (iznosi oko

18 mm Hg)
– koloidno-osmotski pritisak plazme, smanjuje filtraciju (srednja vrijednost je

oko 32 mm Hg, na početku je 28mm Hg, a na kraju 36 mm Hg zbog filtriranja
20% plazme)
– koloidno-osmotski pritisak u Bowman-ovoj kapsuli iznosi 0 mm Hg

(nema filtracije proteina u glomerulima)
– Filtracioni pritiska (neto pritisak koji uzrokuje filtraciju): 10 mm Hg
– Filtracioni koeficijent: 12,5 ml/min/mmHg
– Veličina glomerulske filtracije: 125 ml/min (180L dnevno)
– Frakcija filtracije (veličina glomerulske filtracije/protok plazme kroz bubrega

=0,2 ili 20%)
Putevi transporta vode i elektrolita iz lumena bubrežnih tubula u intersticijum i

peritubulrne kapilare (reapsorpcija):
Transcelularni transport
Aktivni transporti:
– primarni (Nа,К-АТP-аzа, sekrecija H јоnа (završni distalni tubul)
– sekundarni (kontransport glukoze ili aminokisjelina sa Na, kontratransport

H/Nа јона (proksimalni tubuli)
Pasivni transporti


Paracelularni transport (kroz medjućelijske prostore)
Ultrafiltracija:
– nakon apsorpcije kroz tubulske epitelne ćelije u intersticijumsku tečnost voda

i rastvorene supstance se transportuju kroz zidove peritubulskih kapilara u krv
ultrafiltracijom koja je pod kontrolom hidrostatskih i koloidno osmotskih sila
koje djeluju na membranu kapilara

Proksimalni tubul
Proksimalni tubul
- Resorpcija 2/3 ukupne količine vode i elektrolita
- Reapsorpcija Na, Cl, bikarbonata, K i vode
- Potpuna reapsorpcija glukoze i aminokisjelina (kotransport)
- Sekrecija H jona (sekundarni aktivni transport – kotransport sa Na)
- Sekrecija organskih kisjelina o baza
- Pasivna apsorpcija vode

Proksimalni tubul
Tanki segment descendentnog i ascendentnog dijela Henleove petlje

Tanki segment descendentnog i ascendentnog dijela Henleove petlje
- Nema aktivnog transporta
- Descendentni dio tankog segmenta H.petlje je visokopermeabilan za vodu
- Ascendentni dio tanko segmenta H.petlje je nepermeabilan za vodu

:
Debeli segment Henleove petlje

Debeli segment Henleove petlje
- Sekundarni aktivni kotransport Na+, K+, CL-
- Paracelularna reapsorpcija ktjona: Mg+, Ca 2+, Na+, K+
- Debeli ascendentni krak je nepropustiv za vodu

:
Funkcionalni djelovi distalnog tubula
- Rani distalni tubul (dilucioni segment)

Ima istu funkciju kao i debeli segment H.petlje (aktivni transport Na, K, Cl,
nepropustan za vodu
- Završni distalni tubul i kortikalni sabirni kanalić
Potpuno je nepropustljiv za ureu

Aktivna resorpcija Na i sekrecija K u glavnim ćelijama završnog distalnog
tubula (značaj u kontroli koncentracije ovih jona, aldosteron stimuliše Na-K-
ATP pumpu)
Sekrecija H jona (primarni transport interkalatne ćelije, koncentrisanje do 1000x
značaj u kontroli acidobazne ravnoteže)
Potpuno nepropustljiv za vodu bez ADH, a u njegovom prisustvu propustan
:
Regulacija tubulske reapsorpcije
- U fiziološkim uslovima iznosi 178,5 L/dan
- Glomerulotubulska ravnoteža (sposobnost tubula da povećaju brzinu

reapsorpcije u odgovoru na povećanje tubulskog opterećenja
- Fizičke sile peritubulskih kapilara i bubrežne intersticijumske tečnosti

Regulacija tubulske reapsorpcije

Bubrežni klirens
Bubrežni klirens
- Zapremina plazme koja se potpuno očisti od neke substance bubrezima u

jedinici vremena (ml/min)
U s V
Cs 
Ps
- Cs (ml/min) klirens
- Us (mg/ml) koncentracija substance u mokraći
- V (ml/min) izlučena mokraća
- Ps (mg/ml) koncentracija substance u mokraći
Klinički važni klirensi
- Substanca se samo filtrira (nema reapsorpcije odnosno sekrecije, inulin,

kreatinin)
- Substanca se filtrira i djelimično reapsorbuje (elektroliti)
- Substanca koja se filtrira i potpuno reapsorbuje (glukoza i aminokisjeline)
- Substanca koja se filtrira i potpuno sekretuje (paraaminohipurna kisjelina,

mjera protoka plazme kroz bubrege, oko 625 ml/min)
Klinički važni klirensi

Osnovne komponentne protivstrujnom mehanizma
Bubrežni mehanizam za izlučivanje razrijedjene mokraće
- Reapsorpcija elektrolita počinje u debelom segmentu ascendentnog kraka

Henleove petlje ne prati reapsorpcija vode (dilucija filtrata)
- U krvi nema ADH tako da završni distalni tubil i kortikalni sabirni kanalići
ostaju nepropustni za vodu (dalja dilucija filtrata zbog reapsorpcije
elektrolita)
- Izlučuje se razrijedjena mokraća


Bubrežni mehanizam za izlučivanje koncetrovane mokraće
Odvija se u meduli bubrega uz učešće jukstamedularnih nefrona i vasa recta

Obuhvata:
- Protivstrujni umnoživač
- Protivstrujni izmenjivač
Bubrežni mehanizam za izlučivanje koncetrovane mokraće

Protivstrujni umnoživač
Stvaranje hiperosmolarnosti u medularnom intersticijumu
- Aktivni transport jona iz tubula u intersticijum u debelom segmentu

ushodnog kraka Henleove petlje i dilucionom segmentu distalnog tubula
(nepropustni za vodu) protivstrujni umnoživač
- Aktivni transport jona iz tubula u intersticijum u sabirnim kanalima
- Pasivna difuzija uree iz sabirnih cijevi u intersticijum

Stvaranje hiperosmolarnosti u medularnom intersticijumu
- Povećanje propustljivosti za vodu epitelnih ćelija završnog distalnog tubula,

kortikalnih i medularnih sabirnih kanalića pod dejstvom ADH
- Zadržavanje viška elektrolita u medularnom intersticijumu

(protivstrujni izmjenjivački mehanizam u vasa recta)
:
Mehanizam za kontrolu osmolarnosti i koncentracije natrijuma u

ekstracelularnoj tečnosti
Sistem osmonatrijumskih receptora i ADH
- Povećanje osmolarnosti ekstracelularne tečnosti podražava osmoreceptore
- Osmoreceptori podražavaju supraoptička jedra hipotalamusa (osjećaj žedji)
- Osmoreceptori stvaraju ADH koji se oslobadja u cirkulaciju u neurohipofizi

:
Mehanizam za kontrolu osmolarnosti i koncentracije natrijuma u

ekstracelularnoj tečnosti
Sistem osmonatrijumskih receptora i ADH
- ADH dolazi do bubrega i vezuje se za bazolateralni dio membrane epitelnih

ćelija sabirnih kanalića
- Aktivira se adenil ciklaza
- Povećava se koncentracija cAMP koji difunduje do luminalne membrane
- Vezikule omogućavaju transport vode kroz epitelne ćelije
- Voda se reapsornuje u ekstracelularnu tečnost i ukupna osmolarnost se vraća

na željenu vrijednost
:

Bubrezi 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bubrezi 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FIZIOLOGIJA BUBREGA

Dr Mihailo Vukmirović dr sci

- Izlučivanje produkata metabolizma

- Regulacija zapremina i sastava tjelesnih tečnosti

- Regulacija acido-bazne ravnoteže

- Regulacija krvnog pritiska

- Sekrecija hormona, metabolizam i ekskrecija

Nefron – osnovna funkcionalna jedinica bubrega

Bubreg sadrži oko 1000000 nefrona

Nakon 40-te godine broj nefrona se smanjuje

Glomerul – mreža razgranatih kapilara

Karakteriše ih visok hidrostatski pritisak

Nalazi se u Bowman-ovoj kapsuli

Kortikalni (80%) imaju kratke Henleove petlje

Jukstamedularni (20%) imaju duge Henleove

Ekskrecija nastaje kao proces:

Ekskrecija nastaje kao proces:

Glomerulana kapilarna membrana

– bazalna membrana od kolagena i negativno

– sloj negativno naelektrisanih epitelnih ćelija

Glomerulana kapilarna membrana

Fatori koji utiču na propustljivost:

– veličina čestice (dijametar pora čestice 8mm)

Dijametar albumina je 6 mm, ali ne prelaze kroz membranu zbog negativnog

Sile koje utiču na filtraciju tečnosti u glomerulima bubrega:

Sile koje utiču na filtraciju tečnosti u glomerulima bubrega:

– hidrostatski pritisak u glomerulskim kapilarima, povećava filtraciju (srednja

– hidrostatski pritisak u Bowman-ovoj kapsuli, smanjuje filtraciju (iznosi oko

– koloidno-osmotski pritisak plazme, smanjuje filtraciju (srednja vrijednost je

– koloidno-osmotski pritisak u Bowman-ovoj kapsuli iznosi 0 mm Hg

Sile koje utiču na filtraciju tečnosti u glomerulima bubrega:

– Filtracioni pritiska (neto pritisak koji uzrokuje filtraciju): 10 mm Hg

– Filtracioni koeficijent: 12,5 ml/min/mmHg

– Veličina glomerulske filtracije: 125 ml/min (180L dnevno)

– Frakcija filtracije (veličina glomerulske filtracije/protok plazme kroz bubrega

Putevi transporta vode i elektrolita iz lumena bubrežnih tubula u intersticijum i

– sekundarni (kontransport glukoze ili aminokisjelina sa Na, kontratransport

Putevi transporta vode i elektrolita iz lumena bubrežnih tubula u intersticijum i

Putevi transporta vode i elektrolita iz lumena bubrežnih tubula u intersticijum i

Paracelularni transport (kroz medjućelijske prostore)

– nakon apsorpcije kroz tubulske epitelne ćelije u intersticijumsku tečnost voda

Putevi transporta vode i elektrolita iz lumena bubrežnih tubula u intersticijum i

- Resorpcija 2/3 ukupne količine vode i elektrolita

- Reapsorpcija Na, Cl, bikarbonata, K i vode

- Potpuna reapsorpcija glukoze i aminokisjelina (kotransport)

- Sekrecija H jona (sekundarni aktivni transport – kotransport sa Na)

- Sekrecija organskih kisjelina o baza

- Pasivna apsorpcija vode

Tanki segment descendentnog i ascendentnog dijela Henleove petlje

Tanki segment descendentnog i ascendentnog dijela Henleove petlje

- Nema aktivnog transporta

- Descendentni dio tankog segmenta H.petlje je visokopermeabilan za vodu

- Ascendentni dio tanko segmenta H.petlje je nepermeabilan za vodu

Debeli segment Henleove petlje

Debeli segment Henleove petlje

- Sekundarni aktivni kotransport Na+, K+, CL-

- Paracelularna reapsorpcija ktjona: Mg+, Ca 2+, Na+, K+

- Debeli ascendentni krak je nepropustiv za vodu

Funkcionalni djelovi distalnog tubula

- Rani distalni tubul (dilucioni segment)

- Završni distalni tubul i kortikalni sabirni kanalić

Potpuno je nepropustljiv za ureu

Regulacija tubulske reapsorpcije