SÜPÜRME SİSTEMLERİ

4 stroklu makinelerde yanmış gazlar pistonun

yukarı hareketi sırasında dışarı atılıyordu.2
strokluda piston böyle bir işe yaramadığı gibi
A.Ö.N’da iken yanmış gazların dışarı atılması
gerekmektedir, bu işleme süpürme denir.
(Scavenger)2 stroklu makinenin performansıyla
ilgili en öncelikli işlemdir.Çünkü yanmanın
gerçekleşmesi için silindirin içinde temiz hava
olmalıdır.

Ters akımlı
Basit Süpürme
İlmik Süpürme
Çek Valfli Süpürme
Doğru akımlı
Basit Süpürme

Basit süpürmede hava silindirin bir tarafından

girip bir tarafından çıkar.Ancak bu durum da
süpürme havası silindirin üst bölümlerine
geçmeden firar eder.Buna da kısa devre denir.Bu
durumun önüne geçilmesi için,bu tip
süpürmelerde piston kafasına tümsek bir form
verilmiştir.Ancak silindirde bir miktar atık egzost
gazları kalmaya devam edecektir.Buna da dolgu
kaybı denir.Bu durumda da hava kalitesi düşük
olup yanmanın da kalitesi bozulacağından
makinenin de özgül yakıt harcamı artacaktır.
Çekvalfli Süpürme Bu tipte süpürme portları,egzost portlarından
biraz daha yüksekte yapılabilir.Ancak bu durumda
egzosttan önce açılan süpürme portlarından
genişleme sonrası egzost gazları süpürme havası
tarafına kaçabilecektir.Bu durumda süpürme
portları ilk sırası egzosttan daha yukarı olması
şartıyla iki sıra yapılır ve geri döndürmez çek
valfler ile donatılırlar.Bu çek valflerden hava
receiver’ına bir bağlantı vardır.Genişleme sonrası
silindirdeki yanmış gazların basıncı,hava
receiver’ının basıncını yeneceğinden üst sıra çek
valf açılmaz.Egzost hava receiver’ına
kaçmaz.Pistonun aşağı hareketi devamında egzost
portları açıldıktan sonra egzost firar eder.Hava
receiver’ındaki basınç egzost basıncını yendiğinde
içeri temiz hava dolar.Piston yukarı çıkarken
egzost portları kapandıktan sonra da üst sıra
süpürme portlarından bir miktar daha süpürme
havası girer,daha iyi dolgu havası oluşur özgül
yakıt harcamı azalır.
İlmik(loop) Süpürme

Süpürme ve egzost portları üst üste

yerleştirilmiştir.Süpürme portlarındaki eğim
nedeniyle süpürme havası silindirin karşı
duvarına çarparak yukarı çıkar ve tekrar
aşağıya dönerek egzosttan tekrar firar eder.Bu
ilmik hareketi sayesinde kısa devre kaybının
neredeyse tamamen önüne geçilmiştir.Süpürme
portları öncesi çek valfler ve hava receiver’ı
bulunur.Daha da önemlisi şafttan aldığı
hareketle dönen rotary valflerinin süpürme
portları kapandığında egzost portlarını
kapatacak şekilde zamanlaması yapılarak dolgu
havasının egzost portlarından firarının önüne
geçilmiş olur.Böylece dolgu kaybı da
giderilmiştir.Man tipi (doğru akım olmayan)
makinelerin neredeyse tamamı bu tip
süpürmedir.(Sulzer makinelerde RD veya RND
tiplerinde aynen bu tip süpürme vardır.)
Doğru akım süpürme
Silindirin alt kısmında sadece süpürme portları
bulunur.Bunlar hava receiver’ına bağlı çek valfler ile
donatılmışlardır.4 zamanlı makinenin benzeri bir egzost
valfi silindirin kaverinde bulunur.Piston, A.Ö.N’ya yaklaşık
75° kala egzost valfi açılır.Yanma ürünleri silindir dışına
kaçmaya başlar.A.Ö.N’ya yaklaşık 40° kala süpürme portları
açılarak süpürme havası silindire dolar.Süpürme portlarının
da eğimi sayesinde hava aşağıdan yukarıya doğru
türbülanslı şeklide akar.Mükemmel bir süpürme sağlar.Kısa
devre yoktur.Piston yukarı çıkarken süpürme portları
kapanmak üzereyken egzost valfi kapanır ve içeri giren
dolgu havasının firarı yani dolgu kaybı da tamamen
önlenmiştir.Böylece mükemmel bir süpürme sağlanır. Bu tip
süpürmenin mükemmel olmasına karşılık egzost valfi
donanımı dezavantaj olarak düşünülülebilir.Ancak pistonun
boyunun egzost portunu kapatmak gibi bir görevi
olmadığından silindir eteğinde sadece süpürme portları
(çepeçevre daha iyi yüzey)oluşu, pistonun kısa dizayn edilip
hafif ve düşük maliyeti ile ataletinin daha az oluşu önemli
avantajdır. Silindir hacmindeki strok kaybıda azdır.
 SÜPÜRME POMPALARI
2 zamanlı makinelerin süpürmelerinin sağlanması için mutlaka ilave bir havaya
( atm. Basıncının üstünde ) ihtiyaç vardır.Ana hatlarıyla 4 farklı yöntemle bu hava
iletilebilir. Karterden Doldurma
Ayrı Piston
Güç Piston
Volümetrik Pompa

Karterden Doldurma
Piston yukarı doğru çıkarken
karterde oluşan vakum nedeniyle
çekvalften içeri hava dolar.Piston
Ü.Ö.N’yı terk edip aşağıya inerken
bu hava sıkışır,basıncı artar,piston
A.Ö.N’ya geldiğinde ve süpürme
portu açıldığında karterde sıkışmış
olan hava kanaldan silindire doğru
dolar.
 Ayrı Piston
Piston rod’a bağlı bir donanım ile yani makineden
güç alınarak ayrı bir pistonlu kompresör
çalıştırılır.Bunun ürettiği hava ile süpürme havası
sağlanır.
 Volümetrik Pompa
Genellike krankşafttan hareket alan bir root
blowerin süpürme havasını sağladığı
yöntemdir.Ancak makinenin ters çalışması
durumunda blover’de ters çalışacağından giriş ve
çıkışlarındaki klapeler yardımıyla giriş ve çıkış
ağızları yer değiştirilir.
 Aşırı Doldurma/SUPERCHARGE

Silindir içine normal bir emme stroku sırasında emilenden daha fazla
miktarda hava vermeye süperşarj ya da aşırı doldurma adı verilir.
Süperşarjın ana ilkesi, silindire verilecek hava dolgusunun basıncını
yükselterek ağırlığını, dolayısiyle miktarını arttırmaktadır. Böylece, hava
miktarının artması silindirlerde daha fazla yakıt yakılmasını ve
dolayısiyle makine gücünü arttırır.

Silindirlere verilecek havanın basıncının yükseltilmesi iki ana tipteki

pompa ve ilkeyle olur.
-Volümetrik pompalar(genellikle krankşafttan hareket alır,bu duruma
mekanik süperşarj denir)
-Merkezkaç blower(Hareketini egzost gazlarından sağlayan bir
türbinin çevirdiği blowerdir ve turboşarj denir.
 Aşırı Doldurmanın Yararları:
Özgül makine ağırlığı azalır.
Makinenin ölçüleri küçülür, hacmi azalır.
Egzost gazlarının atık ısı ve basıncından yararlanıldığı için sistemin
verimi yükselir.
Atmosfer basıncındaki değişikliklerden etkilenen (Örneğin; rakım
değişikliklerinde) dizel makinelerde T/C uygulamasıyla bu sorun
ortadan kalkar.
Özgül yakıt sarfiyatı azalır.
Mekanik verim artar.(Pompalama kayıpları yok olur.)
Valf overlebinin artması nedeniyle atık gaz miktarı azalır.
Süperşarj havasının oluşturacağı türbülans nedeniyle daha iyi yanma
oluşur.
 Süperşarj Bakım ve İşletilmesi
Yatak yağlamaları kontrolü
Türbin yada blower kanatları kirliliğini önleme;işletme esnasındaki instruction’a uygun
yıkamalar,
Periyodik mekanik temizlikler,yanmanın iyi olması gereği geniş düşünülmelidir.

Backpressure/öksürme;Hava receiverindeki basıncın blowerin bastığı

havayı yenerek blowere doğru geri akmasıdır, blowere karşı koymasıdır.Bu durumda,
süpürme sistemi iyi
Bilinmeli,hava kulerinden ilgili çekvalfe kadar doğru değerlendirme ve müdahale
yapılmalıdır.
 SULZER RND(SERİ) MAN(PARALEL)
Piston eteği sadeceturbo blowerden emer Piston eteği serbest ortamdan
emer,blower bağımsız besler
SULZER RTA Doğru akım süpürme
• KAYNAKLAR:

http://www.academia.edu/12227615/Gemi_Makine_Donan%C4%B1ml
ar%C4%B1