BUHAR KAZANLARI

Gemilerde kullanılan kazanlar genellikle ikiye ayrılırlar.

 Ana kazanlar (Main Boilers):Geminin ana makinesi ,yani pervaneyi

çeviren makine türbin ise ,buharın elde edildiği kazana ana kazan denir.

Yardımcı Kazanlar:(Auxıllıary boilers):Pervanesi dizel motoru ile

çalıştırılan gemilerde kullanılan kazanlara denir.

 Motorlu gemilerde kullanılan yardımcı kazanlar düşük basınçta stim

üreterek gemiyi ısıtmak ve ağır yakıtın ısıtılarak püskürtme vizkositesine
indirilmesinde kullanılır.

 Egzos gazları üzerinde bulunan sıcaklık (250-340 derece) ana

makineden alınan güce orantılı olarak düşer veya artar. Egzos gazları
bacayı terk ederken ısısı 130-160 derece civarındadır.
 BUHAR KAZANLARI

Katı, sıvı ve gaz yakıtların “kazan” adı verilen ve atmosfere kapalı bir kabın ocağı ya
da külhanda yakılarak kaptaki su ısıtılır, kaynatılır ve buharlaştırılır. Oluşturulan su
buharı, yapıları birbirinden farklı makinelerde genişletilir ve iş elde edilir.
BUHAR KAZANLARI
SU BUHARI

 Buhar kazan denilen kapalı kaplar içinde suyun ısıtılması ile elde edilir
 Atmosfere açık bir kapta bulunan su bir ısı kaynağı tarafından
ısıtıldığında sıcaklığı giderek artar ve belirli bir noktada buharlaşmaya
başlar. Bu noktaya “kaynama noktası” veya “buharlaşma noktası” adı
verilir. Atmosfere açık bir kapta ve deniz seviyesinde suyun kaynama ve
buharlaşma noktası 100 0C’dir.

 Genel olarak buhar kazanları atmosfere kapalı kaplar olup basınç altında
çalışmaktadırlar. Bu kaplara düzenli bir şekilde su verilir.

 Kazan ocağında yine sürekli ve düzenli bir şekilde yakıt yakılmaktadır.

Böylece istenilen atmosfer üstü basınçta buhar elde edilir.
SU BUHARI

 Kazanın buhar dramı adı da verilen silindirik bölümü yaklaşık olarak yarısına
kadar su ile doldurulmuştur. Kabın altındaki ocakta yakılan yakıtın oluşturduğu
kızgın gazlar nedeniyle dram içindeki su giderek ısınır ve bir an gelir ki, küçük
kürecikler şeklinde buhar üremeye başlar. Buhar kürecikleri, buhara ayrılmış
bulunan ve “buhar bölgesi” adı verilen hacimde toplanmaya başlar. Oluşan bu
buharın yapısında su zerrecikleri bulunmaktadır. Böyle buhara “yaş buhar” veya “yaş
doymuş buhar” adları verilir
 Pistonlu buhar makinelerinin büyük bir bölümünde yaş buhardan
yararlanılmaktadır. Ancak buhar türbinlerinde bu tür buharın kullanılması doğru
değildir, çünkü yüksek devirli olan bu makinelerde büyük merkezkaç kuvvetler üretilir.
Bu kuvvet nedeniyle su zerrecikleri ve buhar farklı özgül ağırlıkta oluşları nedeniyle
birbirlerinden ayrılır ve su partikülleri türbinlerin hareketli kanatlarının uçlarını
dövmeye başlar. Bu darbeler kanatların aşınmasına, yani “metal erozyonuna” neden
olur ve kısa bir süre içinde türbin makinenin dengesi bozulur. Bu nedenle mecbur
kalınmadıkça türbinlerde doymuş buhar kullanılmamalıdır
SU BUHARI

Dramın buhar bölgesinde toplanan buhar ana stop valf açılarak dış
devreye alınır. Bu boru devresi yardımcı makineleri çalıştırmak üzere
doymuş buhar sağlar. Diğer bir boru devresi ise doymuş buharı “uptake -
apteyk” ya da baca kaidesi adı verilen ve kızgın gazların geçtiği kısma
yerleştirilmiş bir serpantine vermektedir. Bu arada yaş doymuş buhar
içindeki su partiküllerinin de buharlaşmasına yol açar. Bu olay sırasında
yaş buharın içindeki suyun tümü buharlaşır. Böylece “kuru buhar” elde
edilmiş olunur. Kuru buharın basınç ve sıcaklığı kendisini oluşturan yaş
buharın basın ve sıcaklığına eşittir. Kuru buhar baca gazlarından ısı
alınmasını sürdürdüğünden sıcaklık artmaya başlar. İşte, sıcaklığı
kendisini üreten yaş ve kuru buharın sıcaklığından yüksek olan bu buhara
ise “kızgın buhar” adı verilir. Üst ısıtılmış buhar, süper ısıtılmış buhar ve
süperhiyter buharı olarak da isimlendirilen kızgın buhar stim türbinlerinde
kullanılır.
SU BUHARI

Buharın Kullanılma Nedenleri

• İdeal bir ısı taşıyıcı olması
• Küçük çaplı borularla daha fazla ısı taşıyabilmesi
• Çevre dostu olması(yani temiz olması)
• Geri kazanımı ile enerji tasarrufu sağlanabilir
• Akışkanın taşınması kendi basıncıyla gerçekleşir.Pompaya gerek yoktur.dolayısıyla
maliyeti düşüktür.
• Sıcaklık kontrolünü çok hassas bir biçimde gerçekleştirmek mümkündür.
• Buhar tesisattaki korozyon riskini azaltır.
• Isı kayıpları azdır yani ideal bir ısı taşıyıcısıdır. Küçük çaplı borular ile iletilmesi
nedeniyle ısı kayıpları diğer sistemlere göre daha azdır. Termodinamik özellikleri iyidir.
• Yatırım gideri azdır, küçük çaplı boru kullanılır, yalıtım az yapılır, ucuz montaj.
• Buhar emniyetlidir yani alevlenme özelliği yoktur. Steril bir akışkandır.
• Buhar çevre dostudur. Saf maddedir.
Dezavantajı ise; yüksek enerji ve basınç olduğundan korunması yapılmalıdır.
BUHAR KAZANLARI ÇEŞİTLERİ

 Doğal dolaşımlı kazanlar:

•Alev veya duman borulu

•Su borulu
•Hem su ve hem de alev borulu kazanlar

 Cebri dolaşımlı kazanlar:

• Cebri su dolaşımlı
• Cebri buhar dolaşımlı
• Monotüp veya tek borulu kazanlar
ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZANLAR

 Yakıtın yanmasıyla oluşan kızgın gazlar, borular içinden geçer ve

buharlaştırılacak su boruların dışında bulunursa, böyle kazanlara “alev ve
duman borulu kazanlar” adı verilir.
 Alev ve duman borulu kazanlar genel olarak silindirik olarak yapılırlar
• Çalışma prensibi :
 
• Katı veya sıvı yakıtlar külhan yada ocak adı verilen bölümde yakılır.
Oluşan kızgın gazlar yanmamış karbon partikülleri ile beraber
cehennemlik veya yanma odasına gelirler. Burada karbon parçacıkları
da yanar. Bu bakımdan cehennemlik külhandan sonra kazanın en sıcak
yeridir. Külhan ve cehennemlik etrafı tamamen suyla çevrilidir. Isısını
suya veren gazlar alev ve payanda borularından geçerek duman
sandığına gelirler. Daha sonra baca yoluyla atmosfere atılırlar
 ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZANLARIN ÖZELLİKLERİ

•Su hacminin büyük oluşu nedeniyle önemli miktarda suyu depo ederler.
•Su seviyesindeki değişim, su kapasitesinin büyük oluşu nedeniyle çok dikkatli bir
denetim gerektirmez.
•Yakıtların yakıldığı külhan veya ocağın bir tarafı dışında tümü ile suyla çevrili olması
nedeniyle ısı kayıpları az ve kazan verimi yüksek olur
•Damıtık ya da saf suya gereksinme göstermezler ve içilebilen her türlü su ile
çalıştırılabilirler.
•Isıtma yüzeyleri küçük, en fazla 250 m2 dolaylarında ve saatte ürettikleri buhar
miktarı nadir olarak 7,5 tonu geçer. Isıtma yüzeyi, ocakla baca arasında akan gazların
kazan içinde temas ettiği yüzeylerdir.
•Buhar tutma süreleri çok uzundur (10-20 saat). Buhar tutma süresi; kazana su alınıp
fayrap edildikten sonra, işletme basıncında buhar elde edilinceye kadar geçen süredir.
•Ürettikleri buharın basınç ve sıcaklığı düşüktür. Bu basınç maksimum 20 bar
değerindedir. Yüksek basınçlı kızgın buhar ile çalıştırılan buhar türbinli
enerji tesislerine uygun olmaması nedeniyle çok önemlidir
Alev borulu bir buhar kazanın önden görünüşü
 ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZANLARIN KISIMLARI

Külhan (Ocak) : Katı ve sıvı yakıtlar külhan ya da çoğunlukla ocak adı

verilen ve buharlaştırılacak su ile çevrili bölümde yakılır.
Cehennemlik (Yanma Odası) : Yakıtın yakılması ile oluşan kızgın gazlar
beraberlerinde yanmamış karbon partiküllerini taşıyarak “cehennemlik” veya
“yanma odası” adları verilen ve külhan gibi tüm yüzeyleri suyla çevrili
bölümde yakılır. Burada gazların içindeki karbon parçacıkları da yanar. Bu
bakımdan cehennemlik külhandan sonra kazanın en sıcak yeridir.
Alev ve Payanda boruları : Alev ve gazların geçmesini ve bu arada
gazlardaki ısınında suya iletilmesini sağlamaktır. cehennemlik boru aynasıyla
kazanın ön aynası arasına bağlanmışlardır
Duman Sandıkları : Alev borularının ön tarafı duman sandığı denilen kapalı
bir hücrede toplanırlar. Borulardan gelen dumanlar duman sandıklarının
üstünde bulunan ve apteyk denilen baca yolu ile bacaya giderler.
Apteyk ve baca yolu : Bütün kazanlarda duman gazlarını bacaya yönelten
kısım apteyk denilen baca yoludur.Baca da apteyklerden gelen dumanları ve
gazları toplayarak dışarı atan ve böylece taze havanın külhanlara yönelmesini
sağlayan geniş ve silindirik borudur.
ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZAN ÇEŞİTLERİ

1- TERS ALEV BORULU KAZANLAR

Bu kazanlarda külhanda oluşturulan kızgın gazlar önce cehennemliğe ve oradan

da alev ve payanda boruları yardımıyla duman sandığına geçmektedirler. Bu akış
sırasında gazların cehennemlikten duman sandığına gidiş yönü, külhandan
cehennemliğe gidiş yönlerine zıt olduğundan, alev borulu kazanların bu türlerine
“ters alev borulu” veya “skoç kazanlar” adları verilmektedir.
ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZAN ÇEŞİTLERİ

1- TERS ALEV BORULU KAZANLAR

Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin 20 bar’dan küçük doymuş veye az kızmış

buhar ihtiyacı için çok kullanılan bir kazan çeşididir. Duman gazlarının kazan
içindeki geçiş sayısı iki veya üç olabilir. Genellikle gemilerde kullanılan tipleri iki
geçişlidir, karada kullanılan tipleri ise üç geçişlidir.
ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZAN ÇEŞİTLERİ

2-İKİ TARAFTAN ATEŞLEMELİ ZIT ALEV BORULU KAZANLAR

Günümüzde uygulama alanı kalmayan bu kazanlar 2. Dünya savaşından önce

ticaret gemilerinde, yüksek güçlü buhar makinelerine buhar sağlamak üzere
yaygın bir biçimde kullanılmaktaydı.
ALEV VEYA DUMAN BORULU KAZAN ÇEŞİTLERİ

3- DOĞRU ALEV BORULU KAZANLAR

Gemilerde daha çok yardımcı kazan olarak kullanılan bu kazanların buharlı

gemilerin azalması nedeniyle hemen hemen uygulama alanı hiç kalmamıştır.
Bu kazanlar daha çok yardımcı kazan olarak buharlı gemilerde kullanılmaktadır.
Külhanda oluşan gazlar yönlerini değiştirmeksizin cehennemliğe ve oradan da
atmosfere atılırlar. Gazların yönünün değişmemesi nedeniyle bu tür kazanlar
DOĞRU ALEV BORULU KAZANLAR denir.
Bu tür kazanların maksimum basıncı 5 bardır.
SU BORULU KAZANLAR

 Su borulu kazanlar alev ve duman borulu kazanlara göre, su bölgesi hacmi

daha küçük olan, fakat yüksek basınç (7-225kg/cm2) ve sıcaklıkta (600-650
derece) buhar üretmeye yarayan kazanlardır.

 Bu kazanlarda su, boruların içinde dolaşır ve boruların dışından geçen ve

ocakta yakılan yakıtın oluşturduğu alev ve kızgın gazların etkisiyle
buharlaşarak buhar dramına yükselir.

Ana makinesi dizel motoru ile çalışan büyük ham petrol taşıyan tankerlerde
yardımcı kazanlar su borulu kazanlardır.

Bu kazanlardan elde edilen düşük süperhiterli (kızgın buhar) (150-250

derece) ve 10 kg/cm2 basınçlı stim Türbinle çalışan ham petrolu basan pompalar
da (k-cargo pump) ve doymuş 7kg/cm2 stimde güvertede stimle çalışan demir
ırgatın halat ırgatı ve vinçlerin çalıştırılmasında ve ısıtma sistemlerinde
kullanılır.
SU BORULU KAZANLAR
SU BORULU KAZANLARIN YARARLARI

• Yüksek basınç ve sıcaklıkta buhar üretirler.

• Su hacimlerinin küçük olması nedeniyle çok değişik manevralara rahatça yanıt

verebilir ve buhar sağlayabilirler.

• Türlü ısıtıcıların kullanımına olanak sağladıkları için verimleri çok yüksektir.

• Patlama tehlikesi yoktur. Oysa alev borulu kazanlarda bu tehlike büyüktür.

• Buhar basıncı kısa sayılabilecek bir süre içerisinde yükseltilebilir.

• Kapladıkları hacim alev borulu kazanlara göre çok daha küçüktür.

• Buhar tutma süreleri 1-1,5 saat arasında değişmektedir.

• Kapasiteleri, ürettikleri buhar miktarı, alev borulu kazanlara göre çok yüksektir.
SU BORULU KAZANLARIN SAKINCALARI

•Damıtık veya distile su kullanımı gereklidir.

•Buhar basıncı ile su seviyesi çok dikkatli bir denetimi gerektirir.

•Kazanın susuz kalması veya su ile dolması makineye su yürümesi tehlikesi

vardır. Bu bakımdan gayet sıkı denetim gereklidir.

•Isı kayıplarını azaltmak için çok iyi bir izolasyon veya yalıtım gereklidir.

•Boruları tapalamak veya değiştirmek için tüm kazan suyunun boşaltılması

gerekir.

•İlk kuruluş giderleri alev borulu kazanlardan daha yüksektir.

•Su miktarının az oluşu nedeniyle kazan çok kısa bir sürede su ile dolar veya
suyunu kaybedebilir.
SU BORULU KAZANLARIN BÖLÜMLERİ

Dramlar : Su borulu kazanlarda buhar dramı ve su dramı olmak üzere iki tür
dramdan yararlanılır.

 Buhar dramlarının başlıca görevi Buhar dramları yaklaşık olarak yarısına

kadar suyla dolu bulunur. Bu su hederlere veya su borularına iletilir. Dramın diğer
yarısı ise buhar bölgesidir. Besleme suyunun verildiği ve buharın üretilerek dış
devreye alındığı yer olması nedeniyle üzerinde önemli teçhizat bulunur. Bu
teçhizat yüzey blöf valfı veya brayn valf, ana ve yardımcı çek valf, ana ve
yardımcı stop valf, hava musluğu veya hava valfı, emniyet valfı vb. şeklinde
sıralanabilir.

 Su dramları ise buhar dramlarına benzer yapıda olup, daha küçük ölçülerde
yapılırlar. Su dramlarının görevi ise buhar yapıcı borulara suyu düzenli bir şekilde
dağıtmak ve su içinde çökebilecek yabancı maddelerin toplanacağı bir mahal
teşkil etmektir.Üzerinde teçhizat bulunmaz. Sadece blöf valfi bulunur. Blöf
valflarının görevi kazanın deniz veya sintineye boşaltılmasını sağlamaktır.
Yüksek güçlü buhar türbinleri ile donatılmış gemilerde kullanılan D türü bir kazan
SU BORULU KAZANLARIN BÖLÜMLERİ

Hederler

 Hederler iki şekilde yapılırlar. Birincisi tek parçadan ve prizma şeklinde olanı
ikincisi ise dilimlerden yapılanlarıdır.Son yıllarda dilimli tip daha çok
kullanılmaktadır.

 Böylece ısıl genleşmeden gelen gerilmeler giderilmektedir.

 Dilimlerin üzerinde bulunan menhol adı verilen kapaklardan boruların

değiştirilmesi veya tapalanması işlemi yapılır.

 Hederler ön ve arkada olmak üzere iki tanedir ve aralarında 12 -18 derecelik

açıyla su boruları donatılmıştır.
Kalın su borulu veya üç geçişli heder tipi kazan
SU BORULU KAZANLARIN BÖLÜMLERİ

Su Boruları

Su borulu kazanlarda kullanılan borular dış çaplarına göre ölçülendirilirler.

Borunun et kalınlığı iç basınca veya kazanın maksimum basıncına göre
hesaplanır.

Heder ve dram türü kazanların su boruları hederlere veye buhar dramları ile su
dramları arasındaki karşılıklı deliklere geçirilir.ve ağızları boru makinesi ile
genişletilerek yerlerine tesbit edilirler.
 SU BORULU KAZANLARIN BÖLÜMLERİ

Ocaklar

 Heder ve dram türü kazanların ocakları su ve alev borulu kazanların

cehennemlikleri “şarnot” adı verilen ısıya yalıtkan ateş tuğlalarından örülmüş
duvarlarla çevrelenmiştir.

 Kazan ocaklarının bu şekilde yapılmalarının üç önemli nedeni vardır:

•Ocak sıcaklığını bir düzeyde tutarak tam bir yanma sağlamak.

•Kızgın yanma gazlarını buhar üretilen su borularına yöneltmek.

•Isının atmosfere kaçmasını önleyerek yüksek kazan verimi sağlamak

SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

Heder tipi ve dram tipi olmak üzere ikiye ayrılırlar.,

1-Kalın Su Borulu Heder Türü Kazanlar

 İkinci dünya savaşı sırasında yapılan yük gemilerin uygulanan bu kazanlar

çoğu zaman iki, üç ve dört geçişli kazan adlarını da almaktadır.

 Su sirkülasyonu dolaşım alev borulu kazanlara göre çok daha hızlı olduğundan
buhar tutma süresi de kısalır. Nitekim üç geçişli kazanlarda bu süre 2,5 saat
dolaylarındadır.

 Buhar kürecikleri dramın buhar bölgesinde toplanırlar. Bu buhar doymuş

buhardır ve sadece pistonlu buhar makineleri ile yardımcı makinelerde kullanılır.
SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

Kalın Su Borulu Heder Türü Kazanlar

Kalın su borulu veya üç geçişli heder tipi kazan

SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

2- İnce Su Borulu Heder Türü Kazanlar

 Kalın su borulu heder türü kazanların boru çapları büyük olduğundan kazan içine,
hederler arasına donatılan boru sayısı oldukça azdır. Bu, kazan ısıtma yüzeyinin
etkilenmesine ve küçülmesine neden olur.

 Bundan dolayı kalın su borulu heder türü kazanlarda gazların ısılarından yeterince
yararlanmak mümkün olmadığından, buhar türbinleri ile donatılmış gemilerde ince su
borulu heder türü kazanlar kullanılmaya başlanmıştır.
SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

İnce su borulu heder tipi kazan

SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

Dram Türü Kazanlar

Dram türü kazanlar bir buhar dramı, bir veya birkaç su dramı ile bunları
birbirlerine bağlayan borulardan oluşmaktadır. Heder türü kazanlarla
kıyaslandıklarında, su borularının hemen hemen dik bir durumda oluşu, bu
kazanların buhar tutma sürelerini önemli şekilde kısaltmaktadır.
SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

1 -Üç Dramlı Kazanlar

Bu kazanda buhar dramının, heder türü kazanlarda olduğu gibi yarısı su ve
diğer yarısı da buhar bölgesini oluşturmaktadır.

Su dramları sağda ve solda olmak üzere alt tarafta bulunur ve tümüyle su ile
doludurlar.

Ocak yine heder türü kazanlardaki gibi ateşe dayanıklı tuğlalar ile bir duvar
biçiminde örülmüştür.

Ocakta yakılan yakıtın oluşturduğu gazlar su borularını, su boruları arasına

yerleştirilmiş üst ısıtıcı borularını, buhar dramını ve varsa baca yolu veya apteyk
yerleştirilmiş türlü ısıtıcıların borularını yalayarak bacaya ve oradan da atmosfere
gider.
SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

1 -Üç Dramlı Kazanlar

Üç dramlı A tipi su borulu bir kazan

SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

1 -Üç Dramlı Kazanlar

Üç dramlı kazanlar daha çok buhar türbinli kuruluşlara buhar üretmektedirler.
Bu bakımdan ürettikleri buharın basınç ve sıcaklığı heder türü kazanlarla
kıyaslandığı zaman bir hayli yüksektir.

Verimlerinin diğer kazanlara göre yüksek olmasının nedeni su dolaşımının

hızlı oluşu ve baca gazlarının ısılarından yararlanılarak besleme suyu, hava ve
doymuş buharın ısıtılması ya da kızdırılmasında yararlanılan ısıtıcıların
donatılmalarına uygun olmalarıdır.

Su borulu kazanların çoğunda süperhiyter (süperheater) borularını korumak

üzere disüperhiyterlerden yararlanılır.
SU BORULU KAZANLARIN TÜRLERİ

İki Dramlı veya D Türü Kazanlar

Bu tür kazanlar üstte bir buhar dramı ve altta ise bir veya iki tane su dramı
bulunmaktadır. Buhar dramı ile su dramları arasına su boruları donatılmıştır.
Soldaki su borularının hemen dışında üstte giriş ve altta çıkış hederleri bulunan
üst ısıtıcı boruları göze çarpmaktadır. Her iki su dramı arasına börnerler(yakıcılar)
donatılmıştır.
Kazan ocağının ana börnerleri ateşlendiği zaman oluşan gazlar, sağdaki su
borularının arasından geçer. Bu geçiş sırasında baca çekimi nedeniyle gazların
ocakla apteyk (baca yolu) arasında kısa devre yapmaları ve böylece ısılarının
önemli bir bölümünden yararlanılmaması tehlikesi belirir.
Bunu önlemek için “gaz bafılları” veya “gaz perdeleri” kullanılır. Gaz perdeleri
yanma ürünlerinin su borularının tüm yüzeylerini yalamasını sağlar.
Yollarına devam eden gazlar apteyke yerleştirilmiş ekonomayzer ve erhiyter
(hava ısıtıcı) boruları arasından da geçerek baca yardımıyla atmosfere atılırlar.
 Bu kazanda buhar dramının su bölgesinde disüperhiyer boruları
görülmemektedir. Bunun nedeni süperhiyterin ayrı fayraplı oluşudur.
İKİ DRAMLI VEYA D TÜRÜ KAZANLAR

Yüksek güçlü buhar türbinleri ile donatılmış gemilerde kullanılan D türü bir kazan
İKİ DRAMLI VEYA D TÜRÜ KAZANLAR

İki dramlı D tipi su borulu kazan

KOMBİNE KAZANLAR

Gemilerde çok sık olmamakla birlikte zaman zaman kullanılan bir başka tür
kazan da alev ve su borulu kazanların birleşik şekli olan kombine kazanlardır.
Yapımcı firmaların adları ile anılan bu kazanlar “Howden-Johnson” ve “Proton
Capus” kazanlarıdır.

Howden-Johnson kazanlarından kızgın buhar da elde edilebilir. Skoç

kazanlarına göre çok daha hızlı bir dolaşım ve buhar üretimi sağlanmaktadır.
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

Buhar kazanlarında genel verimin yükseltilmesinin yollarından biri de

atmosfere atılacak baca gazları üzerindeki ısının bir bölümünden
yararlanmaktır. Gemi kazanlarında bu amaçla türlü ısıtıcılardan
yararlanılır. Bunlar;

•Süperhiyterler – Üst Isıtıcılar

•Ekonomayzer

•Hava Isıtıcısı ya da Erhiyter

 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

SÜPERHİYTER VEYA ÜST ISITICI

 Süperhiyter kazanların ürettikleri yaş doymuş buharı kızgın buhar haline

getiren bir ısıtıcıdır.

.Kazandan sağlanan doymuş buhar, iç buhar borusu ve ana stop valf

yardımıyla süperhiyter borularının içinden geçirilir. Bu arada boruların
dışından geçen gazlar doymuş buharı kızgın buhar haline getirir. Alev
borulu kazanlarda çok sık olmamakla birlikte süperhiyter kullanılabilir.

Çoğunlukla su borulu kazanlarda bulunan süperhiterler buharın ısıtılmak

istenen derecesine göre yerleştirilirler
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

SÜPERHİYTER VEYA ÜST ISITICI

Alev borulu kazanlarda süperhiyter (üst ısıtıcı) boruları ve gaz sıcaklıkları

 KOMBİNE KAZANLAR

Süperhiyterler genel olarak silindirik veya dikdörtgenler prizması şeklinde yapılmış iki
heder arasına yerleştirilmiş U şeklindeki borulardan oluşmaktadır.
“Her süperhiter üzerinde buharın hederlere giriş ve çıkış valfleri anormal basınçları
önlemek için emniyet valfleri ve biriken suları boşaltmak için dreyn valfleri bulunur.

D türü kazanlarda kullanılan bir süperhiyter (üst ısıtıcı) ve donanımı

 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
DİSÜPERHİYTERLER

Çoğu zaman süperhiyterli, üç dramlı kazanların

buhar dramlarının su bölgelerine “disüperhiyter” adı
verilen büyük çaplı borular yerleştirilir.

Bu boruların görevleri, süperhiyter (üst ısıtıcı)

borularını korumak ve kızgın buharı doymuş buhara
çevirmektir.

Manevralarda uzun zaman alan stoplar veya geminin

bağlaması veya demirlemesinden sonra ana makinenin
kapatılması sonucu üst ısıtıcı borularından buhar
geçmez. Böylece ocak gazları üst ısıtıcı borularını
tavlar ve yanmalarına neden olur. Bu tehlikeyi
önlemek için disüperhiyterlerden yararlanılır
Kazan dışında bulunan bir disüperhiyter
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

EKONOMAYZER

Baca gazları üzerindeki ısıdan yararlanılarak, kazan

buhar dramına verilen fid veya besleme suyunun
ısıtılmasını sağlayan ve büyük çaplı U şeklindeki
borulardan oluşan ısıtıcıya “ekonomayzer” veya
kısaca “eko” adları verilir.

 Ekolar genel olarak su borulu kazanlarda kullanılır

ve bu kazanların baca yollarına ya da apteyklerine
yerleştirilir.

Eko borularına besleme suyu daima en üstteki

borudan verilir ve aşağıdaki borulara doğru akar
Ekonomayzer U boruları
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

EKONOMAYZER

 340 derece sıcaklıkta bacaya giden ana makine egzos gazları bacaya monte
edilmiş egzos kazanından geçerken (ekonomayzer) sıcaklığı 160 dereceye
düşürüp seyirde stim elde edilebilir.

 Turbo jeneratörde elektrik üretilip geminin elektrik ihtiyacı karşılanabilir.

KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

EKONOMAYZER

Ekonomayzerli Türbin jeneratör

 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

EKONOMAYZER

Besleme suyunun kazanlara verilmeden önce ısıtılmasını sağlayan ekoların

yararlarını şöylece sıralamak mümkündür:

•Yakıt harcamını %5 - %18 arasında azaltırlar.

•Besleme suyu sıcaklığının artması kazan dramının yapısında daha az zararlı
gerilmeler oluşturur.
•Önemli su hacmi oluşturdukları için devredeki besleme suyu miktarının
artmasını sağlarlar.

Ekonomayzerin Sakıncaları :

•Kazanların maliyetini artırırlar.

•Bakım giderleri çoğalır.
•Baca çekmesi ya da draft zayıflar.
•Büyük bir alan oluşturmaları nedeniyle kazanın kapladığı hacmi çoğaltırlar.
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER

HAVA ISITICISI VEYA ERHİTER

Modern kazanlarda külhan veya ocağa

verilen havanın ısıtılmasını sağlayan kazan
bölümüne “hava ısıtıcısı”, “hava hiyteri” veya
“erhiyter” adları verilmektedir.

Hava ısıtıcıları çoğu zaman kazanların

apteyklerine yerleştirilmiş büyük çaplı yatay
veya dikey borulardan oluşmaktadır.

Su borulu heder türü kazanların bazılarında

hava ısıtıcısı yoktur. Ancak havanın ocağa
ısıtılarak verilmesi gerektiğinden bloverin
sağladığı hava, kazan zarfı ile tuğla duvar
Hava Isıtıcısı
arasından geçirilerek ocağa verilir
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
HAVA ISITICISI VEYA ERHİTER
air heater=er hiter

Hava ısıtıcılarının yararları şunlardır:

•Hava ısıtıcıları baca gazlarının sıcaklığını düşürerek havayı ısıtırlar ve

gazlardan kazandıkları her 16-18 0C sıcaklık için kazan genel verimini %1
oranında çoğaltırlar. Böylelikle yakıt harcamı da bir miktar azaltılmış olunur.

•Hava ısıtıcısı kullanılmadığı zaman, soğuk havanın sıcak ocak duvarlarına

temas etmesi, kısa zamanda ocak duvar izolasyonunun bozulmasına neden
olacağından yeni bir işçilik masrafı gerektirecek ve bakım, onarım giderlerinin
artmasına yol açacaktır. Hava ısıtıcıları bunu önleyerek en aza indirecektir.

•Kazan ocağına verilen ısıtılmış hava, ocak ve yanma sıcaklıklarının sabit

kalmasını sağlar.

•Daha iyi bir yanma sağlar.

 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
HAVA ISITICISI VEYA ERHİTER
air heater=er hiter

Hava ısıtıcılarının sakıncaları ise şunlardır:

•Kazanlara donatılmaları işçilik giderlerini arttırarak maliyeti yükseltir.

•Baca çekmesi veya draftı zayıflatır.

•Borularının dış yüzeylerini kaplayan ve baca çekimini etkileyen kurumların

giderilmesi için ek bir kurum üfleme valfına gerek vardır.

•Baca gazlarının sıcaklığını düşürerek havayı ısıtmaları nedeniyle çiyleşme

olayına neden olabilirler.
KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Kazan Dairesi
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Degazör Sistemi

 Buhar degazör tankları, kazan besi suyunda

bulunan ve erimeye, delinmeye (korozyona) neden
olan O2, CO2 gazlarının ayrıştırılması için kullanılır.

Degazör, mekanik havasızlaştırma ya da termik

gaz alma olarak da geçer.

Besleme suyu kazana girmeden önce, suyun içinde

bulunan çözünmüş oksijen giderilmelidir.

Degazör Sistemi
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Kondens İstasyonu

Kondens istasyonu, buhar kullanım yerlerinden geri dönen kondensi toplayarak,

besi suyu tankına basmak üzere tasarlanır.

Kondens İstasyonu
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Blöf Soğutma Tankı

Blöf tankı, kazan sisteminden dışarı atılan

tüm basınçlı ve sıcak suyu toplamak üzere
tasarlanır.

Tanka giren su atmosferik basınca

düşürülür.

Blöf tankı atmosfere açıktır.

Ham su hattından bağlanan soğutma suyu

ile karıştırılan atık su, tahliye edilmek üzere
30 - 35°C’ye düşürülür
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Flaş Buhar Tankı

Flaş buhar tankı, yüzey blöf suyunu alarak, 0,5 bar(g) pozitif basınca düşürmek
üzere tasarlanır.

Basınç düşüşü sonucu açığa çıkan flaş buhar, degazörde kullanılır. Flaş buhar
ayrıldıktan sonra arda kalan atık su, blöf tankına yönlendirilir.
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Su Yumuşatma Ünitesi

 Kalsiyum ve magnezyum iyonları su içinde çözünmüş

halde bulunur. Bu elementler, ısı kazan taşına sebep olan
elementlerdir.

Kazan taşı oluşumu, ısının duman tarafından su tarafına

geçişine engel olur.
 KAZANLARDA KULLANILAN EŞANJÖRLER
KAZAN DAİRESİ EKİPMANLARI

Kimyasal Dozaj Sistemi

Besi suyunun alkalilik seviyesinin korunması, arta

kalan sertliğin giderilmesi ve oksijenin bağlanması için
besi suyuna düzeltici kimyasallar eklenir.
 KAZAN DONANIMLARI
•Emniyet Valfları: Bu valflara, kullanıldıkları yere göre seyfti (emniyet), rilif (kısma)
ve eskeyp (çıkış) valf gibi isimler verilir Buhar dramları, süperhiyter çıkış hederleri
ve kazan zarflarının en yüksek bölümüne yerleştirilir ve kazanları yüksek basıncın
getireceği patlamalara karşı korurlar. Günümüzün modern kazanlarında yay yükü ile
çalışan emniyet valfları kullanılmaktadır.

•Ana Stop Valflar: Kazan üzerinde bulunurlar ve üretilen buharın dış devreye
verilmesini veya kesilmesini sağlarlar.
•Yardımcı Stop Valf: Kazanların yardımcı buhar devrelerine, dolayısıyla yardımcı
makinelere buhar verilmesini sağlayan valftır.
•Su Kolonu: Üzerine tesviye şişelerinin bağlandığı ve geminin baş-kıç veya yalpa
yapmasından etkilenmeyen ve su düzeyinin doğru olarak okunmasını ve görülmesini
sağlayan silindirik borulardır.
Tesviye Şişeleri: Buhar dramı, kazan zarfı ve su kolonlarına bağlanan ve kazan
içindeki su seviyesini doğru bir biçimde görmeye yardımcı olan kazan donanımlarıdır.
İşletme basıncı 17 bardan büyük olan kazanlarla hemen hemen su borulu kazanların
tümünde çelikten yapılmış, dikdörtgenler prizması şeklinde Klinger Tipi tesviye
şişeleri kullanılmaktadır
 KAZAN DONANIMLARI

•Tecrübe Muslukları: Kazan, buhar dramı veya su kolonlarına bağlanan ve tesviye

şişeleri ile besleme suyu regülatörleri bozulduğu zaman kazan içindeki su düzeyini
öğrenmeye yarayan valflardır.
•Besleme Suyu Regülatörleri: Kazan içindeki su düzeyini sabit tutmaya yarayan ve
su seviyesinin tehlikeli bir biçimde yükselip alçalmasını önleyen cihazlardır.
•Blöf Valfı: Kazanları boşaltmaya yarayan valflardır. Genel olarak kazanların en alt
bölümlerine donatılır. Bunlara da “gardiyan valf” adı verilmektedir. Gardiyan valfların
görevi çalışmakta olan kazanların karinadaki çıkış valfından denize kaçırmasına engel
olmaktır. Ayrıca deniz suyunun devre dışı tutulan kazanlara sızmasını da bu valflar
önlemektedir.
•Brayn Valf: Kazan suyu yüzeyindeki yağ, köpük vb. yabancı maddelerin kazan
dışına atılmasını sağlayan valflardır. Alev borulu kazanların blöfüne başlanmadan
önce, brayn valfı açılarak su yüzeyindeki yağ, köpük, vb. maddelerin kazan dışına
atılmaları sağlanmalıdır. Aksi halde blöf sırasında alçalan suyun yüzeyinde bulunan
yağ, alev ve payanda boruları ile külhanların dış yüzeylerine sarar. Külhan
çökmelerinin nedenlerinden biri de budur
•Salinometre Musluğu: Kazandan denenmek üzere su alınmasına olanak veren
valflardır.
 KAZAN DONANIMLARI

•Ana Fid Stop Valf: Besleme suyunun ana fid suyu devresinden kazana girmesine
müsaade eden veya engel olan valflardır. Bu valf kazan devre dışı kaldığı zaman
sıkıca kapalı tutulur ve kazan buhar üretmeye başladığında tümüyle açık olmalıdır.
Fid stop valflar genel olarak, ana fid çek valflar ile kazan arasına yerleştirilirler.
•Yardımcı Fid Stop Valf: Ana fid stop valfın benzeri olup, yardımcı fid suyu
devreleri üzerinde bulunur ve bu devreden kazana fid suyu verilmesini sağlar
Ana Fid Çek Valf: Ana besleme suyu devresinden kazana gelen fid suyu akımını
ayarlayan, kazandaki suyun geriye, fid devresine dönmesini önleyen valflardır. Ana
fid çek valflar gemi ana makinesinin çalışması sırasından kondenserde oluşturulan
yoğuşum sularının besleme suyu ısıtıcısı ve ekonomayzer ısıtıldıktan sonra kazana
verilmesini sağlarlar
Yardımcı Fid Çek Valf: Çalışma ilkeleri, bölümleri ve görevleri bakımından ana fid
çek valfa benzeyen, fakat yardımcı besleme suyu devresi üzerinde bulunan
valflardır.
Hava Valfı: Kazan zarfı veya buhar dramının en üst bölümüne yerleştirilen valflar
olup, kazanın ilk fayrap ve boşaltılmasında kullanılır.
Manometre: Kazanların ürettikleri buharın basıncını gösteren ölçü cihazlarıdır.
Beli Tapası: Bazı alev borulu kazanlarda, kazan suyunun sintineye boşaltılmasını
sağlayan tapalardır.
 KAZAN DONANIMLARI

•Dolaşım Hızlandırıcı: Alev borulu kazanlarda kullanılan ve suyun dolaşımını

hızlandıran bir cihazdır.

Duman Göstergesi: Apteyke yerleştirilerek dumana ilişkin bilgi alınmasını ve

dolayısıyla kazan ocağındaki yanma hakkında fikir edinilmesini sağlayan aygıttır

Kurum Üfleme Donanımı: Alev borulu kazanlarda boruların içini, su borulu

kazanlarda boruların dış yüzeylerini kurumdan temizlemek üzere kullanılan bir
donanımdır. Soot Blowing / kendine has bir kimyasalı da mevcut.

Karbon Dioksit Kayıt Edici: Baca gazlarını analiz ederek, içindeki CO2 oranını
saptayan ve böylece ocaktaki yanma türü hakkında bilgi veren cihazdır.
İnert gaz.
Termokupl: Kazanların türlü yerlerindeki sıcaklıkları ölçmek üzere kullanılan
sıcaklık ölçerlerdir
BUHAR TÜRBİNLERİ

 Günümüzde buhar türbinleri dizel makinelerinin ulaşamadığı güçlere

yani 850000 beygire (yaklaşık 650000 KW) kadar üretilebiliyor.

 Bu nedenle sade makineler olup bakım onarım maliyetleri çok az olup

birim hacimde en yüksek güç elde ettiğimiz makinelerdir. Yani yüksek
verimlidirler.

 Buhar türbinleri titreşim daha azdır.Dizel motorlar kadar gürültüde

çıkartmazlar.

 Daha az yağlama yağı gerektirirler.

 Buhar yoğuşturma sistemi büyük ve pahalıdır. Özel ısıya dayanıklı

malzeme gerektirir.
BUHAR TÜRBİNLERİ ÇALIŞMA PRENSİBİ

 Kazandan çıkan yaş buhar kurutulmak ve kızdırılmak üzere

süperhiytere gider.

Burada tamamen kuru buhar haline gelen buhar türbine bir stop
valften geçerek gelir. Türbine gelen buhar ilk keys üzerindeki nozullere
veya bir takım sabit kanatlara gelir.

Nozullarda veya sabit kanatlarda hızı saniyede 1500 metreye kadar

ulaşan buhar daha sonra rotor şafta bağlı hareketli kanatlara gelir.

Bu kanatlara çarpan buhar üstündeki kinetik enerjiyi mekanik enerjiye

çevirir ve rotoru çarpmanın etkisiyle çevirir.

Kademeli olarakta yapılan türbinler de amaç birim hacimde maksimum

güç elde etmektir.
BUHAR TÜRBİNLERİ ÇALIŞMA PRENSİBİ
BUHAR TÜRBİNLERİ SINIFLANDIRILMASI

1. Buharın Genişlemesine Göre Sınıflandırma

1. Aksiyon türbinleri
2. Reaksiyon türbinleri

1. AKSİYON TÜRBİNLERİ
•Buharın basıncı nozullara düşürülür. Böylece hızı çoğalır.(1500 m/s)

•Hareketli kanatlara çarpan buhar kuvvet uygular. ( aksiyon kuvveti

veya impuls)

•Kanatlar; diski(rotor) o da rotor şaftı döndürür. Rotor şaftı rotor

şaft yatakları tutar. Rotorun etrafı bir muhafaza ile ; türbin keysi ile
buhar sızdırmayacak şekilde kapatılmıştır.
AKSİYON TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

1. Basit impals türbinleri (De Laval)(Tek Kademeli Aksiyon Türbini);

 Bir yada birkaç nozul ile çevresinde bir sıra hareketli kanat bulunan bir
rotordan oluşur.

 Kondersersiz çalıştıklarından buhar harcamı yüksektir. 50 BG ve altı

kompresör, jeneratör, fan vb. yrd. Mk. Kullanılır.

 De Laval türbinlerinde buharın basıncı nozulda düşmekte hızı yükselmektedir.

Kanatlarda ise hız düşmekte ve basıncı sabit kalmaktadır. Yani buhar hareketli
kanatlarda geçerken genişlememektedir.
AKSİYON TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

o Hız basamaklı aksiyon türbini ( curtis) :

o Birkaç nozul ile çevresinde en az 2-5 arası hareketli kanatlar arası, hareketsiz
kanat bulunan rotordan oluşur. Gemilerde genellikle 2 sıra hareketli ve onların
arasında 1 sıra hareketsiz kanat bulunmaktadır.

o Hareketli ve Hareketsiz kanatlarda basınç düşümü olmaz. Hız ise sadece hareketli
kanatlarda düşmekte hareketsiz kanatlarda sabit kalmaktadır.

o Çoğu zaman kondensere egzoz etmek için kullanılırlar.

o Jeneratör, yrd. mk ve kombine türbinlerde kullanılır. Tornistan türbini olarakta

yaygın olarak kullanılmaktadır.

o Kondenser siz olarakta kullanılabilmektedirler.

AKSİYON TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

o Basınç basamaklı aksiyon türbini (rateau)

o De Laval ve Curtis’da nozullarde genişletilen basınç değişmeksizin

kondensere verilir. Bundan dolayı çalışma sırasında yüksek vakum elde
etmek zordur. Bu sakıncayı gidermek için yapılmışlardır.

o Rateau; birden fazla De Laval türbinin bir şafta bağlanması ile oluşur.

o Türbin buhar basıncı düşürülerek kondanser basıncına eşit bir değerde

kondansere verilir. Rato türbinleri kondenserli çalıştırılır.

o Ana makine ve jeneratör olarak kullanılırlar. Ekonomik bir buhar-yakıt

sarfiyatı vardır.
AKSİYON TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

o Hız ve basamaklı aksiyon türbini (curtis- rateau)

o Rateau; aksiyon türbinleri içinde en ekonomik türbindir.

o Ancak gemilerde bu çeşit gemilerde kullanılmasında bir sakınca vardır. Bu
sakınca giriş buhar basıncının yüksek oluşu ve bu basıncın konderser
basıncına kadar düşürülmesi gerekmektedir. Bunun içinde çok sayıda Rato
kademesine ihtiyaç vardır. Bunun için türbin boyunun ve maliyetin fazlaca
artmasına sebep olur.

o Birkaç Curtis ve bunları izleyen Rateau kademesi Curtis- Rateau türbinini

oluşturur. Böylece derli toplu, daha ucuz, az yer kaplayan türbin elde
edilir.

o Curtis-Rato türbininde hem hız hem basınç basamakları oluşur.

o Ana makine yüksek basınç ünitesi, jeneratör ve tornistan türbini olarak

kullanılırlar.
REAKSİYON TÜRBİNLERİ

 Buhar aksiyon türbinlerinde olduğu gibi önce kanatların karşısına

dizilmiş olan nozul durumundaki(stator üzerindeki) hareketsiz kanatlarda
bir miktar genişleyip hızlanarak (rotor üzerindeki) hareketli kanatlara
çarpmakta bu kanatlar arasında genişlemeye devam ederek burada
kazandığı hızla da kanatları tepkilemektedir.
REAKSİYON TÜRBİNLERİ

 Nozul yoktur. Basınç düşümü nozula benzer hareketsiz kanatlar yapar. Hız artımı
da aksiyon’daki kadar olmaz.

 Hareketsiz kanatların ön-arka yüzleri arasında önemli bir basınç farkı vardır. bu
durum itme kuvveti – srast’ı meydana getirir.

 Srast hareketli ve hareketsiz kanatlar arasındaki klerensi azaltır. Buna karşı “dami
pistonu” kullanılır.

Gemilerde kullanılan reaksiyon türbinleri Parsons (Parsın) türbinleridir ve genellikle

reaksiyon türbinleri gemilerde kombine (kampavunt) türbinlerinin alçak basınç
ünitesini oluşturur.
KAMPAVUNT (KOMBİNE) TÜRBİNLER

Ticaret gemilerinde ana makine olarak çoğu zaman aksiyon-aksiyon

,aksiyon reaksiyon türbinlerinden yararlanılır.

Bu çeşit türbinlerin yapılma nedeni olarak;

Daha derli toplu ve daha az yer kaplayan

Daha hafif bir makine elde etmektir.

Gemilerde kullanılan kombine türbinler, bir yada birkaç Körtis ve onu

izleyen Rato kademelerinden oluşmaktadır.
BUHAR TÜRBİNLERİNDE YAĞLAMA

1 ) Gravite ile Yağlama

 Buhar türbinleriyle yürütülen ticaret gemilerinde yaygın olarak

kullanılırlar.

Buhar türbinleri en çok tercih edilen yağlama türüdür.

Güvenlidir. Elektrik kesildiğinde türbinin yağsız kalma tehlikesi yoktur.

Yağ samp tanktan bir pompa ile alınır. Streynerden geçilir. Daha sonra
kulerden geçen yağ gravite tankına verilir. Yağ buradan makinelere verilir.
2) BASINÇLA YAĞLAMA

 Türbinlerde özellikle rotor şaftlar çok yüksek devirle döndüklerinden

jurnallerle yatak metalleri arasında önemli sürtünmeler meydana gelmektedir.
Bu nedenle srast,rotor ve dişli şaft yatakları düzenli bir şekilde basınçlı
yağlama ile yağlanırlar.

 Türbinlerde iç kısımların yağlanması gerekmez.

 Bu sistemde gravite tankları kaldırılmış ve soğutuculardan hemen sonra

devre kontrol penceresinin üzerine bağlanmıştır.
BUHAR TÜRBİNLERİNDE GRAVİTE İLE YAĞLAMA
BUHAR TÜRBİNLERİNDE GRAVİTE İLE YAĞLAMA

 Bu sistemde gravite tankları kaldırılmış ve soğutuculardan hemen

sonra devre kontrol penceresinin üzerine bağlanmıştır.Böylece gravite
yağlamaya göre sadeleştirilmiştir.

 Ancak elektrik kesintisinden veya pompa arızalarından dolayı

rotorşaftın ve ridakşın girlerin yağsız kalma riski vardır. Bunu gidermek
için bazı firmalar bu sistemlere küçük bir gravite tankı eklerler.

 Seperatörler yağın içindeki suyu ayrıştırmaya yararlar.

Samp tanktaki yağlaman yağı seviyesinin artması ,yağlama yağına su

karıştığını gösterir.

Buhar türbini hazırlanırken veya çalıştırılırken yağlama yağının

sıcaklığını istenilen seviyeye çıkarabilmek için ya yağ ısıtıcıları kullanılır
veya yağ kulerden geçirilmeden baypas edilir.
 Türbin yağ sıcaklıkları:

1. Türbin çalıştırılırken yağ sıcaklığı 20’C nın altına düşürülmemelidir.

2. Alçak basınç türbin yataklarını terk eden yağın sıcaklığı 49-55 derece
arasında olmalıdır.
3. Yüksek basınç türbin yataklarını terk eden yağın sıcaklığı 55-60 derece
arasında olmalıdır.
4. Yataklardan çıkan yağlama yağı sıcaklığı 72’C yi geçmemesi gerekir.
 Yağlama yağının soğutulmasını sağlamak için ‘Kuler’lerden
yararlanılır.Türbinlerin yağlama devrelerinde borulu kulerler kullanılır.
Denzi suyu boruların içinden geçirilir. Sıcak yağlama yağı ise kulere
alttan verilir ve boruların çevresinden geçirilir.
 Kulerlerde boru delinmesi sonucu yağa deniz suyu karışmasını
engellemek için yağlama yağı basıncı deniz suyu basıncında yüksek
olması istenir.
 REGÜLATÖR DONANIMLARI

Modern türbin makineleri, görevleri devir sayısını minumum veya maksimum

sınırlar arasında tutmak olan Regülatör (Govörnörler) ile donatılır.

 Gemi ana makinelerinde iki türlü regülatör kullanılır :

1) Hız Ayar Regülatörü : Hızı belirli sınırlar içinde ve sabit tutan regülatörler olmak
üzere ikiye ayrılırlar:
a) Sabit hız regülatörleri ; türbojeneratör,hava kompresörü,yangın pompaları ve diğer
sabit hız gerektiren makinelerde kullanılırlar.
b) Hızı sınırlayan ragülatörler ise gemi ana makineları,besleme suyu pompaları,cebri
draft bloverleri,dolaşım veya sirkülasyon pompaları ,kazanlara fid suyu basanb
turboliftler ve diğer hızın sınırlanmasını gerektiren yerlerde yaygın olarak kullanılırlar.

2) Aşırı Hız Regülatörleri : Pervanenin sudan çıkması ,pervane şaftının kesilmesi gibi
durumlarda türbin makine ani olarak yüksüz kalır.Bunun sonucu türbin ve dolayısıyla
da pervane devir sayısı tehlikeli bir biçimde yükselir.Bu gibi durumlara karşılık modern
türbinlerde aşırı hız regülatörleri (overspit)bulunur.Makinanın devir sayısı %20 den
fazla yükseldiği zaman devreye girer.
BUHAR VE FİD(FEED-BESLEME) SUYU DEVRESİ

Kazandan çıkan buharın , ısıtılmış yoğuşum suyu biçiminde tekrar kazana

dönünceye kadar geçtiği devreye Buhar ve Fid Suyu Devresi denir.
FİD(FEED-BESLEME) SUYU BİLEŞENLERİ

 Kondenser : Buhar türbinlerinde sıcaklığı düşmüş olan egzoz

buharını yoğuşturmak için kullanılır. Soğutma suyu veya deniz suyu
kondenser borularının içinden geçirilir ve yoğuşturulacak egzoz buharları
boruların çevresine ve buhar kondenser bölgesine verilir. Borulara deniz
suyu serküleytin pompası ile verilir.
FİD(FEED-BESLEME) SUYU BİLEŞENLERİ

 Serküleytin Pompası : Buhar türbinli gemilerde egzoz buharının

yoğuşturulması amacıyla, kondenser boruları içinde dolaştırılan deniz
suyunu sağlayan pompalara ‘’ Serküleytin’’ veya Dolaşım pompası adı
verilir. Bu pompalar genel olarak teknenin yüzdüğü deniz suyu
seviyesinden aşağıya yerleştirilmiş santrifüj pompalardır.(Pompanın
Emme yeteneği yoktur). Eğer bu pompa deniz suyu seviyesinden yükseğe
yerleştirilirse giriş devresini havasızlaştıran ve vakum oluşturan bir
erecekter ile donatılır.

 Hava Pompası veya Erpamp : Alçak basınçlı fid suyu devrelerinde,

kondenserden yoğuşum suları,buğu ve havayı emerek; egzoz buharlarının
yoğuşması sonucu oluşan vakumu sürdüren pompalara denir.

 Kondenseyt (Ekstrakşın) Pompası : Yarı kapalı ve kapalı fi dsuyu

devrelerinde kondenserlerin yoğuşum sularını sörç tanka,vakum tanka
veya dearatöre veren pompalardır. Bunlarda santrifüj pompadır.
FİD(FEED-BESLEME) SUYU BİLEŞENLERİ

Hotvel(Fid ve Filre Tanklar) : Erpampların kondenserden emerek

disçarç ettikleri sualrın depolanmasında kullanılan tanklardır.
Yoğuşumların sıcaklığı pompaların düzgün çalışabilmesi için 60 dereceyi
geçmemesi gerekir.

 Erecekter : Daha yüksek vakum sağlamak için kondenserin hava ve

buğularını tahliye eden cihazlardır.

 Erecekter Kondenser :Yapıları ana kondensere benzeyen küçük

yapılan eşanjörlerdir. Görevi, ercekterden gelen buharları yoğunlaştırmak
ve kondenseyt pompasının boruları içinden geçirdiği yoğuşum sularının
ısınmasını sağlamaktır.
FİD(FEED-BESLEME) SUYU BİLEŞENLERİ

 Fid Suyu Hiteri : Fid suyunun ısıtılmasında kullanılır

 Dreyn Kondenser : Kondenseyt pompasının kondenserden aldığı

yoğuşum suları, erecekter konderlerinden sonra dreyn kondensere verilir.
Yoğuşum sularının ısısını kaybetmesini sağlayarak hotvele verir.

Fid Suyu Pompası:Görevi üretilerek ana ve yardımcı makinelere verilen

buhara eşit ağırlıkta fid suyunu kesintisiz olarak kazan yada kazanlara
vermektir.
FİD(FEED-BESLEME) SUYU DEVRESİ

1. Fidpomplar devreden aldıkları suyu ekonomayzer yolu ile nereye verirler?

A) Süperhiter C) Kazana
B) Hotvele D) Kondensere
2. Denizden aldığı suyu kondenser borularından geçirerek tekrar denize verir.
Hangi şıkta doğru verilmiştir?
A) Kinistin valf
B) Deniz suyu pomp.
3. Kondenserde vakumu koruyabilmek için kullanılır.
A) Erejekter C) Dreynkuler
B) Erpamp D) Buhartrapı
4. Süperhiterden çıkan buhar önce ;
A) Türbin ana makinesine gelir
B) Yüksek basınç türbinine gelir
C) Alçak basınç türbinine gelir
D) Kondensere gelir
5. Buhar süperhiterden sonra en son nerede yoğunlaşır?
A) Hotvelde
B) Ekonomayzerde
C) Kondenseyt pompasında
D) Kondenserde
UÇ BAĞLANTILARI