EDUKACIJSKI FAKULTET

U TRAVNIKU

KOMPARATIVNA
PEDAGOGIJA
KOMPARATIVNA PEDAGOGIJA

RAZVOJ I
DANAŠNJI PROBLEMI
RAZVOJNI TOK
KOMPARATIVNE PEDAGOGIJE
Savremena komparatistika
odgoja:

- prisutne su različite klasifikacije

razvojnih etapa komparativne
pedagogije
 BRIKEMAN
(poznati američki
komparatista)
* Okvirno zagovara tri perioda u
razvoju komparativne pedagogije:

1- preistorija komparativnog odgoja- do 1817,

2- istorija komparativnog odgoja- od 1817. do
1900.godine, i
3- "Naučna era" počinje 1900.godine
tekstovima M. SEDLERA
 SAVIČEVIĆ
(1984)

* kao kriterijum za periodizaciju

komparativnog proučavanja
odgoja i obrazovanja uzima
"osobenosti nastale u
istorijskom slijedu razvoja
društva i odgojne misli"
SAVIČEVIĆ (1984)
* šest
perioda
1)komparativno proučavanje odgoja kao
integralnog dijela javnog i kulturnog
rada od nastanka do pojave kapitalizma,

2) komparativno proučavanje odgoja u

vrijeme naglog razvoja nauke i pojave
radničke klase,

3) komparativno proučavanje odgoja u

periodu industrijskih revolucija,
SAVIČEVIĆ (1984)
* šest
perioda
4) komparativno proučavanje odgoja
u vrijeme krize kapitalizma i ranih
socijalističkih revolucija,

5)komparativno proučavanje odgoja u

eri javljanja novih nacija,

6)komparativno proučavanje odgoja u

periodu naučno-tehničke revolucije.
 VULJFSON (2003) najpoznatiji
ruski komparatista

* razlikuje dva perioda u razvoju komparativne

pedagogije:

1) Prvi, tj. početna etapa, koji traje do 1920.god.

2) Drugi koji počinje 1920.godine, od kada je

komparativna pedagogija samostalna oblast
naučnog znanja.
 Klasifikacija perioda u razvoju
komperativne pedagogije u Evropi
(Orizio)
Italijanski komparatista ORIZIO navodi i obrazlaže pet perioda u
razvoju komparativne pedagogije:
1. Donaučni period (do 1817.g.)
2. Etapa izvještaja sa putovanja i pozajmljivanja i prenošenja u
kojoj se kao bitna novina navodi ”transponovanje” evropskih
školskih sistema u kolonije u Africi, kao jedna od refleksija
kolonijalizma,
3. Period faktorske analize (faktori koji utiču na sistem
obrazovanja), koji započinje 1900. god. tekstovima M. Sedlera,
a koju dodatno obilježavaju radovi Hesena, Hensa, Šnajdera i
Kendela
4. Period međunarodnih organizacija, koji počinje poslije I
svjetskog rata, za koji je karakteristično pokretanje
specijalizovanih međunarodnih pedagoških časopisa i godišnjaka, i
5. Analitičko-refleksivna faza, koja traje od 1960.godine sa
naglaskom na razradi “epistemoloških, metodoloških i
istorijskih” problema u komparativnoj pedagogiji.
 TORES (2007)
razlikuje četiri perioda
u razvoju komparativne pedagogije

1) Prvi period od 1915. do kraja II svjetskog

rata - komparatisti se bave razvojem
obrazovanja izvan nacionalnih granica,
dok se posebno proučavaju revolucionarne
promjene u Rusiji, Meksiku i Kini.
 TORES (2007)
razlikuje četiri perioda
u razvoju komparativne pedagogije

2) Drugu fazu (1945/46. do 1960) karakteriše

ekspanzija obrazovanja u cijelom svijetu,
sukob između kapitalizma i socijalizma,
promovisanje teorija o ljudskom kapitalu...

- u trećem svijetu postoji autonomija

nacionalnih obrazovnih sistema,
- promoviše se ekspanzija škola , različitih
organizacija nastavnika, kao i politika
sistematskog planiranja obrazovanja, i dr.
TORES (2007)
razlikuje četiri perioda
u razvoju komparativne pedagogije

3) Treću etapu (1960. do1980) odlikuje

kreiranje alternativnih vizija obrazovanja,

- kritika škole postaje "dominantna

paradigma"
- afirmiše se neformalno obrazovanje,
"revolucionarno obrazovanje", kao i
multikulturalizam
TORES (2007)
razlikuje četiri perioda
u razvoju komparativne pedagogije

4) Četvrtu etapu (započela oko 1980) kriza

komparativne pedagogije kao akademske
discipline (smanjena finansijska podrška
društvenim naukama) ,

-od komparatista se očekuju

"korektivne akcije" kako bi se zaštitila
dostignuća predhodnika, njihov "doprinos
progresivnoj obrazovnoj politici i praksi".
Etape u komparativnom proučavanju
vaspitanja i obrazovanja, odnosno
komparativne pedagogije?
Na temelju rezultata koji su postignuti u praksi
mogu se uočiti četiri etape:

1. Nastanak i razvoj komparativnog proučavanja

vaspitanja i obrazovanja do 1817,
2. Komparativno proučavanje vaspitanja i
obrazovanja tokom 19.vijeka,
3. Komparativno proučavanje vaspitanja i
obrazovanja u prvoj polovini 2o. vijeka, i
4. Komparativno proučavanje vaspitanja i
obrazovanja u drugoj polovini 20. vijeka.
DANAŠNJI PROBLEMI

-Među savremenim komparatistima

odgoja još uvijek nisu raščišćene
dileme oko naziva za disciplinu koja
na komparativnoj osnovi proučava
složenu problematiku odgoja i
obrazovanja.
Na engleskom govornom
području koristi
se isključivo izraz
"komparativno obrazovanje"
 Termin "komparativna pedagogija"
dominantno je u upotrebi u našoj
zemlji, u okruženju, zemljama ruskog i
njemu sličnog govornog područja...
"Pitanje termina"

za disciplinu koja na
komparativnoj osnovi analizira
odgoj i obrazovanje
nije samo formalne prirode,
nego je tijesno povezano sa
osiguranjem njenoga naučnog
identiteta.
 PASTIO
(i dr. francuski autori) navodi:

-Razvoj i afirmacija komparativnog

odgoja (pedagogije) u posljednjih
nekoliko decenija povezani su ne
samo sa istraživanjem u tom području,
nego i sa radom velikog broja
međunarodnih organizacija u oblasti
obrazovanja (Unesko, OECD,
Međunarodni biro za odgoj, i dr. i
institucije Svjetska banka).
 *karakteristične koncepcije
komparativne pedagogije:

- njemačka (jedna od najtemeljitijih i najsveobuhvatnijih-

Šnajder, Ditrih, Lencen),

- ruska (oblast pedagoške nauke- pedagoška disciplina-

Vuljfson, Maljkova, Džurinski ),

- francuska ( još uvijek nije postignuta saglasnost o

suštini i stvarnim ciljevima komparativnog odgoja;
preovladavaju analize koje doprinose oblikovanju
njegovog naučnog identiteta...)
može se zaljučiti
(u anglosaksonskoj kulturnoj sredni)

-da su problemi
komparativne pedagogije
-u vezi sa naučnim konstituisanjem,
- poteškoće sa njenim definisanjem i
utvrđivanjem tačnog predmeta proučavanja,
- neujednačenim
"nazivom" za ovu disciplinu u sistemu nauke o
odgoju,
- kao i operacionalizaciji ciljeva, zadataka (i
funkcija) komparativne pedagogije.
***