Professional Documents
Culture Documents
Mukavemet II
Strength of Strength of
Materials II
Materials II
Teaching Slides
Chapter 7
Chapter Outline
Elastic curve
Equations of Elastic curve
Boundary conditions
Deflections and slopes in beams
Superposition method
Statically Indeterminate beams
Elastik Eğri 2
Kirişlerdeki Eğim ve Sehimler
Kirişler, yanal yüklere maruz kaldıklarında şekil değiştirirler
(Şekil-7.1). Kiriş üzerindeki herhangi bir nokta yanal yer
değiştirme meydana gelir ki buna sehim (çökme) denilir. Sehim
y veya v ile gösterilir.
Eğim ise, kirişin herhangi bir noktasının açısal değişimi olup θ
ile gösterilir.
3
Elastik Eğri Şekil-7.1
Kirişlerin dizaynında, yalnız gerilmeler değil aynı zamanda
sehimler (çökmeler) de büyük önem arz etmektedir. Maksimum
sehimin kiriş açıklığına oranının belirli bir değeri geçmemesi
istenir (Şekil-7.2). Örnek olarak eşzamanlı çalışan dişli çark-mil
sistemlerinde bu oran belirli bir değerden büyük olursa, dişli
çarklar birbirlerini iyi kavramazlar ve dişler kırılabilir. Bundan
dolayı sehim-açıklık oranının δ/L=1/300’den fazla olması pek
istenmez.
L
Şekil-7.2
Kiriş, mil türü elemanlar, hem dış yükleri taşıyabilecek şekilde
hem de istenmeyen derecede büyük sehimler olmayacak şekilde
dizayn edilmelidir.
Şekil-7.3
Elastik Eğri 5
Elastik Eğri Denklemleri
Yanal yüklere maruz bir kirişte meydana gelen eğim ve sehim
değerini belirlemek için, kirişin aldığı son şekil matematik
denklemleri ile ifade edilir (Şekil-7.4) . Kirişin son şeklini ifade
eden bu denklemlere Elastik Eğri Denklemleri denir.
Elastik Eğri 7
Eğrilik yarıçapı - Eğrilik
M dx
dv
ds N
d
MN ds rd 1 r
ds
Şekil-7.4
θ çok küçük olduğundan ds dx alınır ve bundan dolayı
1 d
olur. r : egrilik yariçapi
r dx : egrilik
Elastik Eğri 8
Eğrilik yarıçapı – Eğrilik – Elastik Eğri Denklemi
Şekilden
M dx
dv d d 2 v
tan 2
dx dx dx dv
elde edilir. ds
N
1 d 2v 1 Mz M
2
r dx r EI z EI
M d 2v d 2
v
veya EI M x
EI dx 2 dx 2
d 2v
EI 2 M
dx
veya
d dv d
M EI EI tan
dx dx dx
Elastik Eğri 10
Büyük Eğim-Sehimler / Exact Expression for Curvature
dv dv
tan v arctan arctan v
dx dx
ve kirişin eğriliği
1 d d arctan v dx
r ds dx ds
şeklinde olur.
11
ds 2 dx 2 dv 2
2
ds dv dx 1
1 v
2
1 veya
dx dx ds 1 v
2
d v
arctan v
1 v
2
dx
d 2v d 3v d 4v
EI 2 M EI 3 V EI 4 q
dx dx dx
denklemleri elde edilir ve bunlar, sırasıyla, birinci denklem
Eğilme-momenti, ikincisi Kesme-kuvveti ve sonuncusu
Kuvvet denklemidir.
dM dV
V q
dx dx
d 2v
EI 2 M
dx
diferansiyel denklemi birkaç metotla çözülebilir:
-Analitik metod
-Moment alanları – eşlenik çubuklar
-Enerji metotları
-Clebesh tekil fonksiyonları ile
-Nümerik metotlar
Burada ilk iki metot üzerinde durulacaktır. Daha sonra
enerji konusunda enerji metodu anlatılacaktır.
Elastik Eğri 15
Analitik metot için sınır şartları
L P
A
B
Elastik Eğri 19
Çözüm:
L
Lx P
x L-x M
C
vB V B
M C 0 M P ( L x) 0 M P ( L x)
d 2v
EI 2 M P ( L x)
dx
Elastik Eğri 20
Elastik Eğri 21
Eğim ve sehim denklemleri
dv P d 2v P
(2 Lx x 2 ) v 2 (3Lx 2 x 3 )
dx 2 EI dx 6 EI
PL2 PL3
B vB
2 EI 3EI
Elastik Eğri 22
Örnek Problem:
Şekildeki konsol kiriş için
a)Eğim ve sehim denklemlerini çıkartınız.
b)Maksimum eğim ve sehim değerlerini hesaplayınız.
y
q
A
B x
L
Çözüm:
q
M
R
V Lx
Elastik Eğri 24
Elastik Eğri 25
Elastik Eğri 26
Eğim ve sehim denklemleri:
Elastik Eğri 27
qL3 qL3
B L B max B
6 EI 6 EI
qL4 qL4
vB v L vB vmax vB
8EI 8 EI
Elastik Eğri 28
Örnek:
B ucuna moment uygulanan Şekildeki kiriş için
a)Eğim ve sehim denklemlerini bulunuz.
b)Maksimum eğim ve sehim değerlerini hesaplayınız.
MO
EI
A L B
Elastik Eğri 29
Çözüm:
MO
M A 0 RB RA L
Elastik Eğri 30
MO
M RA x x
L
dv M O 2 MO 3
EI x C1 ve EI v x C1 x C2
dx 2 L 6L
Elastik Eğri 32
Elastik eğri (eğim-sehim) denklemleri:
dv MO 2 MOL
EI EI x
dx 2L 6
M M
EI v O x 3 O x
6L 6
Elastik Eğri 33
En büyük sehim, eğimin sıfır olduğu noktada meydana gelir:
dv dv M M L L
0 EI EI O x 2 O 0 x
dx dx 2L 6 3
Elastik Eğri 34
1 M O L M O L L
3
L M O L2
x v
3 EI 6 L 3 6 3 9 3 EI
M O L2
vmax v
9 3 EI
MOL
x 0 A
6 EI
MOL
x L B
3 EI
Elastik Eğri 35
Örnek problem:
y
qo
B
A
EI x
L
Çözüm:
Mesnet tepkileri:
y
qo
B
A
EI x
RA RB
L
RA RB 12 qo L
Elastik Eğri 37
qo qo
a) M C 0 M 2
( Lx x 2 ) 0 M
2
( Lx x 2 )
EI EI
dv qL
dx 24
4 x 3 6 Lx 2 L3 veya
dv
qL
dx 24 EI
4 x 3 6 Lx 2 L3
Sehim denklemi
EIv
q
24
x 4 2 Lx 3 L3 x veya v
q
x 4 2 Lx 3 L3 x
24 EI
Elastik Eğri 40
vmax
Elastik Eğri 41
v L2 vmax
5 qL4
vmax
384 EI
Elastik Eğri 42
Örnek problem:
P
a b
EI
A L B
Elastik Eğri 44
Elastik Eğri 45
Elastik Eğri 46
Elastik Eğri 47
Elastik Eğri 50
Elastik Eğri 51
Elastik Eğri 52
Elastik Eğri 53
Elastik Eğri 55
Örnek Problem:
Elastik Eğri 56
Çözüm:
Elastik Eğri 58
(Hyper static problem)
Elastik Eğri 59
Elastik Eğri 60
Elastik Eğri 61
Elastik Eğri 62
Elastik Eğri 63
Elastik Eğri 64
Elastik Eğri 65
ÖRNEK: (Hyper static problem)
Elastik Eğri 66
x=L de v(L)=0 ise
Elastik Eğri 67
Elastik Eğri 68
Moment alanı – Eşlenik Çubuk
Metodu
Elastik Eğri 69
Moment alanı-Eşlenik çubuk metodu
Elastik Eğri 70
Eğilme Momenti-Eğim ilişkisi
Eğilme momenti nedeniyle eğilmiş bir
AB kiriş parçasının altındaki elastik
eğriyi göz önüne alalım. Elastik eğrinin
M ve N noktalarında teğetler
çizildiğinde, iki teğet arasında dθ
eğilme açısının meydana geldiği
görülür. dθ‘nin gördüğü ds yay
uzunluğu aşağıdaki gibidir:
ds r d
71
Eğer A ve B’den çizilen teğetler arasındaki θ eğim açısı
B 1 xB
BA B A d M dx
A EI xA
İntegralinden bulunur.
Elastik Eğri 73
Eğilme Momenti-Sehim ilişkisi
d M
Denklemi x ile çarpılırsa
dx EI
d M
x x
dx EI
veya
M
dv x d x dx
EI v
elde edilir. Burada dv MN yayındaki
çökmeyi ifade eder.
B noktasının A’ya göre sehimi ise aşağıdaki gibi bulunur:
1 xB
BB v
EI xA
M x dx
Elastik Eğri 77
Aşağıda bazı eşlenik sistemler görülmektedir:
Esas sistem Eşlenik sistem
Bazı temel Alanlar
1 1
A hL A hL
2 2
L aL
c c
3 3
Elastik Eğri 79
Bazı temel Alanlar
y 1
A hL
n 1
x n
c L
n 1
n 1
x L
n2
Elastik Eğri 80
Bazı temel Alanlar
y n
A hL
n 1
x n 1
x L
2n 1
Örnek Problem:
L P
A
B
Elastik Eğri 82
Çözüm: Eğilme momenti diyagramı ve eşlenik sistem
M A 0
L P
M A PL 0 A
MA B
M A PL RA
M A PL
L
A B
PL
83
Elastik eğri
Elastik Eğri 84
Eşlenik sistemin denge denklemleri ve eğim-sehim hesabı
F y RB A 0
x 2
L
RB A PL 1
2
2 3
B
A M B
RB PL2
B RB
EI 2 EI
PL A 1
2 PL2
M B M B x A 0
M B x A 23 L 12 PL2 13 PL3
M B PL3
vB
EI 3EI
Elastik Eğri 85
Örnek problem:
y
q
A
B x
L
Elastik Eğri 86
Çözüm: Mesnet tepkileri ve EMD
L
M A 0
q
A M A 12 L qL 0
MA B
M A 12 qL2
RA
F y R A qL 0
L
R A qL
A B
MA
M A 12 qL2
87
Çözüm: Eğilme momenti diyagramı ve eşlenik sistem
L
q
A
MA B
RA
A B
MA
M A 12 qL2
88
Elastik eğri
Elastik Eğri 89
Eşlenik sistemin denge denklemleri ve eğim hesabı
n2
x 3
4 L n 1 3L
B x L
A M B n2 4
RB
MA
A 16 qL3 A
1
hL
M AL
1
2 qL2 L
n 1 3 3
M A 12 qL2 A 16 qL3
RB qL3
B
EI 6 EI
Elastik Eğri 90
Eşlenik sistemin denge denklemleri ve sehim hesabı
x 3
4 L
B
A M B
RB
MA
M B M B x A 0
A 16 qL3
M B x A 34 L 16 qL3 18 qL4
M A 12 qL2
M B qL4
vB
EI 8 EI
Elastik Eğri 91
Problem:
y
q
A
B x
L
Elastik Eğri 92
Cevaplar:
A qL3
B Eğim
EI 24 EI
qL4
vB Sehim
30 EI
Örnek problem:
q
EI
C B
A
1
2
L 1
2
L
Elastik Eğri 94
M B
RB
qL3 qL3 qL3 7 qL3
A A A1 A2 A3
48 16 16 48
7 qL3
F y RB A 0 RB A
48
RB 7 qL4
B
EI 48EI
Elastik Eğri 96
M B M B x1 A1 x2 A2 x3 A3 0
M B x1 A1 x2 A2 x3 A3
M B 83 L 1
48
qL3 34 L 16
1
qL3 56 L 16
1
qL3
41 qL4
M B
384
M B 41qL4
vB
EI 384 EI
Örnek Problem:
L L P
A C B
P
Elastik Eğri 98
Çözüm: A noktasındaki mesnet tepkileri ve eğilme momenti diyagramı
P
MA L L
A C B
RA P
M
() ()
M A PL
F y RA P P 0 RA 0
M A M A L P 2 L P 0 M A PL 99
B noktasındaki eğim ve sehim
P F y 0 VB RAC RCB 0
L L PL2 3PL2
A C B VB RAC RCB PL 2
2 2
P VB 3PL2
B
EI EI
3L
2 2L M B 0 M B 23L RCB 32L RAC 0
M B 23L 12 PL2 32L PL2
3
MB
VB 11PL3
PL MB
6
MB 11PL3
RAC PL2 RCB 12 PL2 vB
EI 6 EI
100
C noktasındaki eğim ve sehim
P
L L F y 0 VC R 0
A C B
P VC PL2
VC PL2
C
EI EI
PL (-) (-) L
MC 0 MC R 2 0
3
L PL
M C PL2
MC 2 2
PL (-) M C PL3
VC vC
L EI 2 EI
R AC PL2 2
101
Örnek Problem:
mafsal
F
B C
A
D
a a a
mafsal
P
1
4 L 3
4 L
A B
D
1
L
P 3
L
RB 14 P
4 4
B
R A 34 P
D
RA RB
M D 163 PL
A1 A2
x1 B'
A' x2
F y A2 VC B 0
VC B A2 7.32 9 1.68 kNm 2
x 1m
A2 9 kNm 2
M C M C x A2 3B 0
M C x A2 3B 1 m 9 kNm 2 3 m 7.32 kNm 2 12.96 kNm3
M C 12.96 kNm3 3
vC 2
15. 55 10 m vC 15.55 mm
EI 833.4 kNm
Örnek Problem:
MO MO
A C B
L L
2 2
A B
L
L L P
2 2
A C EI B
k
A k C B
A C B A B
P
L L v
C
2
Fy 2
x2 V
L
Fy A1 Fy L1 2
A2 PL
1 2 4
vC v v P 8 4
C C 1
Fy L
M
2 V 1
PL
M 2
x1 L3 PL
x3 L
3
A3 18 PL2
M x1 A1 13 L 18 Fy L2 241 Fy L3
M x2 A2 x3 A3 L4 14 PL2 L3 18 PL2 485 PL3
M Fy L
3
M 5PL3
Fy
vC v P
C
EI 24 EI EI 48EI
Fy Fy L3
5 PL3
L3
5P
vC v vC
P
C Fy
24 EI 48EI 24 EI 2
Fy
Fy kvC vC
k
L3 5P Fy
Fy
24 EI 2 k
5 kL3 P Fy
Fy vC
2 kL3 24 EI k
ç
Fç