Professional Documents
Culture Documents
Bài Thuyết Trình Về Tranh Dân Gian
Bài Thuyết Trình Về Tranh Dân Gian
Bức tranh hài hước ở chỗ, làm sao lại có con chuột đi rước
dâu, lấy vợ? Người nghệ nhân dân gian dã thổi hồn vào
bức tranh, nhân hóa loài chuột để chúng mang dáng
dấp con người, cũng biết làm đám cưới, lấy vợ. Châm
biếm ở chỗ, chú rể chuột kia muốn đón dâu lại phải
mang chim, mang cá cống cho mèo. Con mèo trong bức
tranh đại diện cho tầng lớp thống trị, bóc lột trong xã hội
xưa. Những chú chuột là hình ảnh ẩn dụ cho người
nông dân lam lũ, thật thà, chất phác. Bức tranh không có
chú thích gì. Nhưng bất cứ ai nhìn thấy cũng nhận ra sự
ẩn dụ tinh tế của người nghệ nhân dân gian. Loài chuột
vốn ranh ma, tinh quái, đa nghi, luôn cảnh giác với loại
mèo – kẻ thù không đội trời chung, lại hóm hỉnh châm
biếm mèo tham của hối lộ. Chính vì thế, bức tranh Đám
cưới chuột ra đời nhằm châm biếm đả kích sâu sắc về
chế độ phong kiến bất công, cổ hủ, thối nát, luôn chèn
ép những người nông dân hiền lành “một nắng hai
sương”.
Bố cục bức tranh
Điểm đặc biệt của bố cục bức tranh Đám cưới chuột của làng
tranh Đông Hồ đó là bố cục tranh theo tuyến tính tròn (hoặc
tuyến tính hình chữ U nằm ngang). Nó vừa như một câu
chuyện kể có tính nối tiếp (từ chỗ đám chuột đi cống mèo
đến đi đón dâu), vừa thể hiện một vòng tuần hoàn của lẽ
sống. Theo họa sỹ Lê Quốc Việt, tác giả cuốn sách Nghệ
thuật Đồ họa cổ Việt Nam, tuyến tính chữ U này là một vòng
tròn khép kín, một tuyến tính rất thanh bình yên ả, rất ngay
ngắn và quy củ. Vòng tròn hoàn mỹ đó đã góp phần nói lên
nội dung tư tưởng của bức tranh.
Phân tích bức
tranh
Bức tranh được chia làm hai phần với 12 con chuột và
một con mèo. Tầng trên là cảnh chuột dâng lễ cho mèo.
Con mèo được vẽ ở góc tầng trên phía tay mặt, rất to, oai
vệ đang đưa tay ra nhận lễ vật. Với bốn con chuột, con đi
đầu hai tay dâng lên một con chim. Cong người, đuôi gập
lại trông vẻ sợ sệt. Con thứ hai xách một con cá đang tiến
theo sau. Mắt nhìn con mèo vẻ khép nép sợ sệt không
kém gì con đầu. Hai con đi cuối thổi kèn nhưng ở tư thế
đề phòng bất trắc, khi có chuyện là “vọt” nhanh.
Tầng dưới là cảnh đón dâu với tám con chuột. Dẫn đầu là con chuột đực,
đầu đội mũ cánh chuồn. Mình mặc áo thụng xanh, chân đi hia. Ngồi trên
lưng con ngựa hồng, quay nhìn về sau vẻ mặt vênh lên tự đắc. Bởi vì đỗ
tiến sĩ vinh quy lại cưới được vợ đẹp.
Theo hầu phía sau là một con chuột đen cầm lọng. Và một con chuột nửa
đen nửa trắng cầm biển đề hai chữ “nghinh hôn”. Con cầm lọng vẻ nghiêm
trang, con cầm biển thì tinh nghịch luôn quay đầu trở lại nhìn kiệu cô dâu.
Bốn con chuột khác thì khiêng kiệu, hai con đi trước nhìn thẳng về phía
trước. Hai con đi sau thì quay nhìn lại phía sau. Cô dâu chuột ngồi trong
kiệu cũng vấn khăn, mặc áo gấm xanh. Nhìn chồng đang cưỡi ngựa đi phía
trước vẻ tự hào mãn nguyện.
03
Tranh cá chép
Mang hình ảnh một chú cá chép lớn đây màu
sắc rực rỡ. Xung quanh là đàn con tung
tăng bơi lội và những bông sen rực rỡ sắc
màu. Nhưng đều có những nét chuyển
động khác nhau: Con thì bơi dưới, con thì
nấp sau mẹ, còn chú thì bơi cạnh những
bông hoa sen. Mỗi con một vẻ và màu sắc
khác nhau, nhưng đều hướng mặt về mẹ.