WIELKA WOJNA

1914-1918
 nazwana później I wojną światową …

Bitwa pod Ypres Bitwa pod Verdun

… pochłonęła miliony istnień ludzkich !

 PRZYCZYNY WOJNY:

zjednoczenie się zarówno Włoch, jak i Niemiec,

wyścig zbrojeń,

konflikty między mocarstwami,

powstanie trójprzymierza i trójporozumienia,

zamach w Sarajewie,

niespełnienie warunków narzuconych przez Austro-Węgry na

Serbię.
 POCZĄTEK WOJNY
Do wydarzenia, które przyczyniło się do rozpoczęcia wojny, doszło 28
czerwca 1914r. w Sarajewie. A mianowicie przeprowadzono tam zamach, w
którym zginął arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg. Zabójcą
austriackiego następcy tronu był serbski nacjonalista Gawrił Princip. Austro-
Węgry postanowiły rozprawić się z Serbią. Postawiły one ultimatum. Jednak
spełnienie tych warunków oznaczałoby utratę niepodległości Serbów, więc
zgodzili się na wypełnienie części z nich. W Wiedniu uznano tę odpowiedź
za niewystarczającą i tym samym 28 lipca 1914r. Austro-Węgry
wypowiedziały Serbii wojnę.
 WALKI NA ZACHODZIE
Główny front wojny ukształtował się na zachodzie Europy. W nocy z 3 na 4 sierpnia
1914r. armia niemiecka przekroczyła granice Belgii i z jej terytorium zaatakowała
Francję. Postępowała ona zgodnie z planem wojny błyskawicznej. Zakładał on szybkie
pokonanie Francji i skierowanie wojsk przeciwko Rosji. Jednak Rosja rozpoczęła
wcześniej swoje działania. Zmusiło to Niemców do odesłania części wojsk na wschód.
Dzięki czemu Francuzi stawili zacięty opór w bitwie nad rzeką Marną na początku
września 1914r., a plan wojny błyskawicznej się nie powiódł. Pod koniec 1914r. walki
przybrały charakter wojny pozycyjnej. Do jednej z najbardziej krwawych i
największych bitew Wielkiej Wojny doszło w 1916r. pod Verdun.
 WALKI NA WSCHODZIE
Zgodnie z planem wojny błyskawicznej Niemcy pozostawili na froncie wschodnim
nieliczne jednostki. W tym czasie Rosja rozpoczęła ofensywę, uderzając w kierunku
Galicji oraz Prus Wschodnich. Wtedy niemieccy dowódcy przerzucili część sił na front
wschodni. W sierpniu 1914r. doszło w Prusach do bitwy pod Tannenbergiem. Rosjanie
okrążeni przez odziały niemieckie przegrali tę bitwę. Jednak odnosili oni sukcesy na
południu. Rosjanie zostali dopiero powstrzymani dopiero w wyniku walk w Karpatach.
W 1915r. Po porażce Rosjan w bitwie pod Gorlicami, zostali oni zepchnięci na wschód.
W 1916r. podejmowali oni próby odzyskania utraconych terenów(Litwy, Królestwa
Kongresowego oraz części Wołynia i Białorusi). Trwała tam wojna manewrowa.
Polegała ona na wykonywaniu manewrów na zdobycia jak najlepszej pozycji.
 WA L K I N A B A Ł K A N A C H I W E W Ł O S Z E C H

Austro-Węgry dopiero w 1915r. zajęły Serbię.

Ententa(trójporozumienie) podjęła próby opanowania cieśnin
czarnomorskich(Dardaneli i Bosforu) w 1915r. W tym samym roku
Włosi przystąpili do walk po stronie ententy. W tej sytuacji Austro-
Węgry musiały część wojsk skierować przeciwko armii włoskiej.
Krwawe walki nie przyniosły rozstrzygnięcia.
 KONIEC WOJNY

Na froncie zachodnim walki zakończył rozejm podpisany 11

listopada 1918r. w Compiegne(czyt.: kąpjeń). Natomiast
traktat brzeski zawarty 3 marca 1918r. W Brześciu na
Bugiem ustanawiał pokój między Rosją i państwami
centralnymi. Rosja wówczas zrzekła się zajmowanych ziem
polskich, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Białorusi i
Ukrainy.
 SKUTKI WIELKIEJ
WOJNY:

śmierć i kalectwo wielu milionów osób,

zniszczenia gospodarcze,

upadek monarchii w Niemczech, Rosji i Austrii,

rozpad Austro-Węgier,

powstanie nowych państw w Europie,

wzrost pozycji kobiet w społeczeństwie,

nowe rodzaje broni i techniki walki.

 P O L A C Y N A F R O N TA C H W O J N Y

W walkach na frontach Wielkiej Wojny brali udział także Polacy.

Podlegali oni obowiązującym w danym zaborze zasadom odbywania
służby wojskowej. Ogółem podczas I wojny światowej w armiach
zaborczych służyło ponad 3 miliony Polaków. Często toczyli oni
bratobójczą walkę. Około 500 tys. z nich zginęło podczas walk, a
reszta została ranna.
 CIEKAWOSTKI
Lotnictwo wojskowe
W latach 1914–1918 nastąpił gwałtowny rozwój lotnictwa wojskowego. Oprócz
istniejących samolotów rozpoznawczych zadebiutowały także maszyny myśliwskie oraz
bombowe. Dotychczas piloci pozostawali dla szerszej publiki anonimowi. Wraz z
pojawieniem się myśliwców sytuacja uległa zmianie. Opinia publiczna potrzebowała
bohaterów. Obok wodzów pojawili się sławni piloci. Wizerunek „podniebnego rycerza”
miał inspirować ludność do wysiłku wojennego. Ważnym atutem propagandowym asów
myślistwa była ”czystość” walki w przestworzach, tak bardzo odmienna do błota wojny
okopowej. Do najlepszych pilotów należeli m.in. Manfred von Richthofen (od koloru
samolotów, na których latał nazywany Czerwonym Baronem), Ernst Udet, Werner Voss,
Max Immelman, Oswald Boelcke, Albert Ball oraz William Alexander.
 CIEKAWOSTKI
Gazy bojowe
Jednym z symboli wielkiej wojny był gaz. Pomysł wykorzystania broni chemicznej
zrodził się w głowie niemieckiego profesora Fritza Habera. Na makabryczną ironię
zakrawa fakt, że Haber po wojnie współpracował przy opracowywaniu Cyklonu B
(z pochodzenia był Żydem). Pierwsze ataki gazowe przy wykorzystaniu chloru
przeprowadzono w 1915 r. pod Bolimowem (front wschodni) oraz pod Ypres (front
zachodni). Nowa broń okazała się dużym problemem nie tylko dla atakowanych,
lecz także dla atakujących. Zmiana kierunku wiatru sprawiała, że nacierający
żołnierze padali ofiarą własnej broni. Do końca wojny opracowano ponad 60
rodzajów gazu. Do najsłynniejszych należały iperyt, fosgen i luizyt.
Atak gazowy z użyciem chloru przeprowadzony podczas
I wojny światowej
 CIEKAWOSTKI
Hełmy

Początek wojny pozycyjnej spowodował wzrost strat. Paradoksalnie żołnierze ukryci

w okopach byli bardziej narażeni na urazy głowy niż w otwartym polu.
Spowodowane to było wykorzystywaniem przez walczące armie artylerii. Żadne
państwo przed wojną nie wprowadziło hełmów. Żołnierze wymaszerowali z koszar
w 1914 r. w czapkach. Co prawda Niemcy posiadali pickelhauby, były to jednak
hełmy wykonane z utwardzanej skóry, nie gwarantujące dobrej ochrony. Pierwszym
państwem, które zdecydowało się na wprowadzenie metalowej ochrony głowy była
Francja.
 francuski hełm angielski hełm niemiecki hełm
typu Adrian typu Brodie Stahlhelm 1916

W 1915 r. stalowe już hełmy wprowadziła dla piechoty

najpierw Francja - hełm typu Adrian, a potem Wielka Brytania
- hełm typu Brodie, który był w stanie zatrzymać kulę
pistoletową. Od 1916 r. (od bitwy pod Verdun) Niemcy
wprowadzili do walki Stahlhelm 1916. Był on w stanie ochronić
żołnierza przed szrapnelem.
 CIEKAWOSTKI

Straty
W momencie zakończenia pierwsza wojna światowa była
najkrwawszym konfliktem rozegranym na starym
kontynencie. Po stronie Ententy poległo 5,5 mln żołnierzy,
Państwa Centralne straciły 2,9 mln walczących. Średnio na
dobę ginęło 6300 ludzi .
Ofiary I wojny światowej –
państwa centralne

Ofiary I wojny światowej

Bułgaria 3%
– wojska Ententy

Stany Zjednoczone 2 %
inne 1%
DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ!