Legenda:

wydarzenia z Niemcami
wydarzenia z Wielką Brytanią
wydarzenia z ZSRR
wydarzenia z Francją
wydarzenia z Polską
wydarzenia z Japonią
wydarzenia z USA
wydarzenia z aliantami (wielką koalicją)
wydarzenia z wieloma państwami
pakty, sojusze, sprzymierzenia
1. Wybuch II wojny światowej
Marzec 1939 r.:
Hitler żąda zgody Polski na:
1) włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Niemiec,
2) budowę autostrady i linii kolejowej z Niemiec do Prus
Wschodnich przez polskie Pomorze.
Polska odrzuca te żądania. Gdyby je przyjęła, stałaby się
państwem zależnym od Niemiec.
Poza tym:
31 marca Polska zapewnia sobie gwarancję pomocy wojsk
Wielkiej Brytanii w razie zagrożenia (25 sierpnia: Polska i
Wielka Brytania zawierają układ o pomocy wojskowej).
W kwietniu Polacy odnawiają sojusz z Francją.
Hitler nie wierzył, że sojusznicza pomoc dla Polski dojdzie do
skutku. Jednak bał się reakcji Stalina.
23 sierpnia 1939r. Niemcy oraz Związek Radziecki podpisują
pakt Ribbentrop-Mołotow. W jawnej części paktu ZSRR ma
zachować neutralność w razie wojny toczonej przez Trzecią
Rzeszę. W tajnym protokole paktu zaś dzielą Europę
Środkową między siebie:
Stalin zajmuje wschodnią część Polski, Finlandię, Łotwę i
Estonię, a także część Rumunii.
Hitler otrzymuje zachodnią część Polski oraz Litwę.
Sytuacja Polski:
Nie brała pod uwagę połączonego ataku Niemiec i ZSRR.
Była pewna poparcia sojuszników.
Nie wiedziała, że sojusznicy zawarli z nią gwarancję tylko po
to, by bezpieczeństwo bardziej zapewnić sobie.
Przeceniała swoje możliwości:
PORÓWNANIE SIŁ POLSKICH I NIEMIECKICH (09.1939)
SIŁY ZBROJNE POLSKA NIEMCY
Liczba żołnierzy ok. 1 000 000 ok. 1 600 000
ok. 300 ok. 2700
Czołgi
(9 razy więcej!)
ok. 400 ok. 1300 (Luftwaffe)
Samoloty (ponad 3x więcej)
ok. 4300 ok. 10 000
Działa i moździerze
(ponad 2x więcej)
Ponadto same Niemcy miały również o wiele nowocześniejszy
ekwipunek.
Wybuch II wojny światowej – świt, 1 wrzesień 1939r.
Atak na Polskę z trzech stron w kierunku Warszawy,
zniszczenie naszych głównych sił oraz odcięcie Pomorza od
reszty kraju (wojna błyskawiczna, z niemieckiego Blitzkrieg).
Sianie paniki – masowe bombardowanie obiektów
wojskowych, miast, wsi, szkół, szpitali; ostrzeliwanie
uchodźców, rozstrzeliwanie zdrajców oraz polskiej
inteligencji (wojna totalna)
Ogólny chaos – Polacy błąkają się po kraju w poszukiwaniu
swoich jednostek.
2. Wojna obronna Polski
Wojna obronna Polski trwała od 1 września do 5 października. Jej
celem było powstrzymanie niemieckiego natarcia oraz
ułatwienie działań wojennych potencjalnym sojusznikom na
Zachodzie. Do żadnej pomocy nie doszło. 3 września Wielka
Brytania zrzucała nad Niemcami ulotki propagandowe, a Francja
zajęła kilkanaście niemieckich wsi, po czym się wycofała. Była to
tak zwana „dziwna wojna”. Polacy zostali sami.
Wojna obronna była podzielona na trzy etapy:
1. Bitwa graniczna (1-3 września) – bitwa przy granicy Polski.
Niemieckie kolumny pancerne z pomocą Luftwaffe
przełamały polską obronę i zmusiły Polaków do odwrotu.
2. Rozbicie głównych sił polskich (4-16 września) – [zajęcie
Krakowa (06.09), rozpoczęcie oblężenia Warszawy (08.09)].
Do 16 września Niemcy zajęli całą zachodnią i środkową
Polskę, lecz nadal walczyli o Warszawę i Lwów.
3. Upadek państwa (17.09 – 05.10) – [atak ZSRR na Polskę
(17.09), kapitulacja Warszawy (28.09)].

Wraz z trzecim etapem wojny obronnej na Polskę napadł

Stalin. Rankiem 17 września wschodnią granicę Polski
zaatakowało przeszło 600 000 sowieckich żołnierzy, 4700
czołgów oraz 3300 samolotów.
Polska wiedziała, że w wojnie na dwa fronty nie ma szans. Polscy
żołnierze zaczęli przedzierać się przez Węgry do Rumunii, a z
Rumunii do Francji.
 BITWY POLSKIEGO WRZEŚNIA
Ozn. Wydarzenie Miejsce Opis
Na półwyspie Westerplatte Polska utrzymywała placówkę
wojskową liczącą ok. 200 żołnierzy, którymi dowodził major
Obrona Henryk Sucharski. Właśnie tam rozpoczęła się II wojna
1 Westerplatte Gdańsk światowa - o 4:48 na Westerplatte eksplodowały pierwsze
(01-07.09) pociski niemieckiego pancernika. Mieli się bronić przez
dwanaście godzin - skapitulowali dopiero siódmego dnia.
Przeciwnik: Niemcy
Kilkadziesiąt uzbrojonych po karabiny pocztowców stanęło
Obrona do walki w obronie symbolu polskości w Wolnym Mieście –
Poczty Poczty Polskiej. Niemcy dysponowali tam m. in. miotaczami
2 Polskiej
Gdańsk płomieni, którymi wieczorem podpalili budynek. Walka
trwała cały dzień, a uciec udało się zaledwie garstce.
(01.09) Przeciwnik: Niemcy
Wołyńska brygada kawalerii przez cały dzień odpierała ataki
Bitwa pod dywizji pancernej Wehrmachtu. Polacy odnieśli zwycięstwo,
Okolice
3 Mokrą
Częstochowy
lecz po zmroku musieli się wycofać na wieść o
(01.09) nadciągającym niemieckim wsparciu.
Przeciwnik: Niemcy
Około 360 kpt. Władysława Raginisa broniło bunkrów przed
Bitwa pod niemieckim korpusem pancernym liczącym ponad 30 tys.
żołnierzy i 160 czołgów. Ulegli przewadze, a kpt. Raginis,
4 Wizną Okolice Łomży wierny przysiędze, że żywy nie opuści placówki, rozerwał się
(07-10.09) granatem.
Przeciwnik: Niemcy
Największa bitwa wojny obronnej zaskoczyła Niemców
Bitwa nad atakiem dwóch polskich armii dowodzonych przez Tadeusza
Kutrzebę z zaskoczenia i opóźniła zdobycie Warszawy przez
5 Bzurą Okolice Łodzi Trzecią Rzeszę. Zostali jednak pokonani przez sprowadzone
(09-22.09) niemieckie czołgi i samoloty.
Przeciwnik: Niemcy

Obrona Wehrmacht, mimo tylu bombardowań nie zdobył Warszawy,

jednak Polacy poddali stolicę ze względu na dramatyczny
6 Warszawy Warszawa stan cywili.
(08-28.09) Przeciwnik: Niemcy
Polscy żołnierze i nie tylko bronili się przed czołgami i
Obrona Dzisiejsze piechotą Armii Czerwonej. Rosjanie używali „żywych tarcz” –
7 Grodna tereny przywiązywali ludzi do czołgu jako dodatkową ochronę.
(20-22.09) Białorusi Wojnę wygrali, lecz Polakom nie brakowało sił walki.
Przeciwnik: ZSRR
Ostatnia bitwa wojny obronnej Polski. Żołnierze generała
Bitwa pod Franciszka Kleeberga, dowódcy Samodzielnej Grupy
Na Operacyjnej "Polesie", skutecznie bronili się przed
8 Kockiem
Lubelszczyźnie Niemcami, a nawet ich atakowali. Poddali się dopiero wtedy,
(02-05.10) gdy zabrakło im amunicji.
Przeciwnik: Niemcy
Rezultaty wojny obronnej Polski:
Zginęło ponad 70 000 polskich żołnierzy.
Około 130 000 odniosło rany.
Ponad 400 000 trafiło do niewoli niemieckiej.
Przeszło 200 000 do sowieckiej.
Ponad 80 000 przedostało się za granicę, gdzie zostali
internowani.
Zginęło ok. 16 000 niemieckich żołnierzy.
Ponad 36 000 odniosło rany.
Zniszczono ok. 1000 niemieckich maszyn pancernych.
Zniszczono ok. 600 niemieckich samolotów.
Niemcy otrzymały więcej ziem, niż w pakcie Ribbentrop-
Mołotow, więc jako odszkodowanie Stalin za zgodą Hitlera
zajął Litwę.
Podział Rzeczpospolitej między ZSRR a Trzecią Rzeszą można
nazwać czwartym rozbiorem Polski.
Klęska z najpotężniejszą machiną wojenną Europy
wstrząsnęła Polakami. Dopiero upadek Francji uświadomił
im, że nie mieli szans.
3. Podboje Stalina i Hitlera
Wojna zimowa
ZSRR żąda ustępstw terytorialnych od Finlandii (październik
1939). Żądania zostają odrzucone.
Wtargnięcie do kraju, zbombardowanie Helsinki bez
wypowiedzenia wojny. (listopad 1939)
200 000 żołnierzy fińskich i nieco ponad 100 przestarzałych
samolotów broni się przed przeszło milionem żołnierzy, 2500
czołgów i 3000 samolotów.
Nieudana wojna propagandowa (ZSRR zrzuciło pomoc
humanitarną dla głodujących Finów, a oni ich zaatakowali).
Wykluczenie ZSRR z Ligi Narodów i przestraszenie się Stalina
przed wojną z państwami na zachodzie – pokój z Finlandią
 zawarty w marcu 1940 (Finlandia broni niepodległość, lecz
musi odstąpić 10% terytorium dla ZSRR).
Zajęcie Litwy, Łotwy i Estonii
Stalin zajmuje Litwę, Łotwę i Estonię. (czerwiec 1940)
Pod nadzorem Armii Czerwonej odbywają się „wybory” do
parlamentów tych krajów.
Nowo wybrane parlamenty zrzekają się niepodległości,
prosząc ZSRR o przyjęcie ich pod skrzydła.
Latem 1940 r. powstają republiki radzieckie: litewska,
łotewska i estońska. Tego lata Rumunia otrzymuje żądania od
Stalina o oddanie części jej terytorium. Władze rumuńskie
ustępują. Gdyby odmówiły, Stalin rozpętałby wojnę.
Zarówno Finlandia, jak i Rumunia sprzymierzyły się potem z
Trzecią Rzeszą, by odzyskać utracone ziemie.
Napaść Niemiec na Danię i Norwegię
Hitler chce zdobyć „przestrzeń życiową” dla Niemców.
W tym celu zamierzał zniszczyć ZSRR, ale najpierw chciał
zrzucić na kolana Francję i Wielką Brytanię, by nie
zaatakowali go z zachodu.
By móc prowadzić wojnę, potrzebował żelaza, które służyło
mu do tworzenia uzbrojenia.
Żelazo importował ze Szwecji przez norweskie porty.
By zapewnić sobie bezpieczeństwo dostaw, w kwietniu 1940
r. Hitler napada na Danię i Norwegię.
Dania kapituluje pierwszego dnia, a Norwegia, wspierana
przez sojuszników z zachodu, broni się 2 miesiące.

Alianci – sprzymierzone armie Francji, Belgii, Holandii,

Wielkiej Brytanii oraz Polski – liczyły ponad 4 mln ludzi.
Atak Niemiec na Francję, Belgię, Holandię i Luksemburg
10 maja 1940 r. Niemcy napadają na neutralne państwa:
Belgię, Holandię i Luksemburg. Te państwa szybko znajdują
 się pod niemieckim panowaniem. Jednocześnie ruszają w
kierunku Francji przez góry Ardeny.
Francuzi czuli się bezpieczni i pewni siebie za linią Maginota
(pasem potężnych bunkrów wybudowanym wzdłuż granicy z
Niemcami i Luksemburgiem). Nie spodziewali się jednak
ataku ze strony Belgii. Uważali również, że przejazd czołgów
przez gęsto zalesione góry Ardeny nie będzie możliwy i nie
przygotowali tam należytej obrony.
Niemcy przebijają się przez Ardeny i zdobywają kolejną
przewagę. 20 maja podchodzą pod kanał La Manche. Tam
otaczają ok. miliona brytyjskich oraz francuskich żołnierzy.
Około 340 tys. otoczonym żołnierzom udało się uciec do
Anglii przez port i plaże francuskiej Dunkierce.
14 czerwca oddziały Wehrmachtu wkraczają do Paryża, a 22
czerwca Francja kapituluje. Hitler w formie zemsty podpisuje
z aliantami pakt o zawieszeniu broni w tym samym wagonie,
w którym to on go podpisywał w czasie I wojny po
przegranej.
Francję dzieli na dwie części:
1) północno-zachodnią z Paryżem, która znalazła się pod
niemiecką okupacją.
2) południową, gdzie utworzono zależne od Niemiec Państwo
Francuskie ze stolicą w Vichy.
Powietrzna bitwa o Anglię (lipiec - październik 1940)
Rozpoczął ją Hitler.
2600 niemieckich myśliwców oraz bombowców vs 640
angielskich myśliwców (145 polskich pilotów)
Luftwaffe bombardowała lotniska, porty, zakłady
przemysłowe, miasta.
Trzecia Rzesza przegrała tę wojnę. Powodem przegranej był
brak możliwości szybkiego odrabiania strat. Niemcy
miesięcznie produkowały ok. 200 myśliwców, a Anglicy –
470.
 Mimo przegranej naloty na angielskie miasta trwały do
połowy 1941 r. W odwecie Anglicy bombardowali niemieckie
miasta – do końca wojny.
Wojna Mussoliniego
Benito Mussolini – dyktator Włoch.
Chciał napaść na Francję, Wielką Brytanię i podbić Grecję.
Nie wyszło mu. Przyniosło to bekowe skutki. (1940)
Poprosił Hitlera o pomoc. Razem pokonali łatwo Grecję i
podbili Jugosławię (kwiecień 1941r.)
Atak Niemiec na ZSRR (czerwiec – grudzień 1941r.)
Niemcy i ZSRR ściśle ze sobą współpracowały. Stalin wysyłał
Hitlerowi wsparcie. Chciał „ugłaskać” Hitlera. Nie ufał mu,
simpował do niego. Był jednak pewien, że dopóki nie pokona
Wielkiej Brytanii, nie zaatakuje go. Chciał skorzystać z zasady
Ziuta – „gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta”. Co z tego,
że wiosną szpiedzy donosili mu o niemieckiej napaści.
Wszystko zlekceważył i w nic nie wierzył. Przeciętny amator,
Kowalski z ulicy wiedziałby, że dojdzie do ataku.
Niemcy i ich sojusznicy zbierają sobie 4,6 mln żołnierzy tuż
pod rosyjskimi granicami. 22 czerwca wszczynają atak. Hitler
jest pewien, że skończy przed srogą, rosyjską zimą.
Rozpieprzają 1800 sowieckich samolotów, sami tracąc aż 35.
We wrześniu docierają pod Moskwę.
Brutalna wojna dwóch totalitaryzmów.
Ogromne straty po obu stronach.
Rosyjska pogoda daje się poznać Niemcom. Niemieccy
żołnierze oraz silniki zamarzają 🥶.
Rosjanie odpychają Niemców od Moskwy (grudzień).
4. W okupowanej Europie
Hitlerowska, nazistowska wizja Europy
Niemcy – rasa panów.
Południowa część Europy – mniejsze znaczenie.
 Słowianie – podludzie, niewolnicy.
Żydzi i Romowie – powód wszystkich nieszczęść świata.

Sprzymierzenie się z Japonią, wrogą do USA i ZSRR.

(ciąg dalszy nie nastąpi)
5. Wielka koalicja
Wielka koalicja (inaczej alianci, sojusznicy) – Wielka Brytania
i kraje Imperium Brytyjskiego, ZSRR, Belgia, Czechosłowacja,
Grecja, Holandia, Norwegia, Polska i USA.
Państwa osi – Niemcy, Włochy, Japonia i ich sojusznicy.
7 grudnia 1941r. - japońskie samoloty bombardują bazę
marynarki wojennej USA w Pearl Harbor.
Bitwa o Atlantyk (1939-1945r.)
Wielka Brytania musiała importować zasoby przez Atlantyk.
Od marca 1941r. z Ameryki do Wielkiej Brytanii płynęły
konwoje z bronią i amunicją, którą sprzedawali Brytyjczykom
na kredyt.
Na konwoje czyhały niemieckie U-Booty oraz startujące z
Norwegii bombowce Luftwaffe. Przynosiły one duże straty
aliantom (w 1942r. ponad 1100 statków i okrętów).
Brytyjczycy wprowadzają udoskonalenia techniczne (lepsze
radary i bomby głębinowe). W 1943r. straty aliantów zmalały
o ponad 70%, a Niemcy ponieśli trzykrotnie większe.

Bitwa pod Stalingradem (wiosna 1942 – luty 1943r.) -

niemiecki atak na południe ZSRR (góry Kaukaz, rzeka Wołga).
Przez kilka miesięcy toczyły się tam zacięte walki, lecz w
listopadzie 1942 roku Rosjanie zaczęli je odpierać. Niemcy
poddały się w lutym 1943 roku, co dało Rosjanom wiarę w
wygraną, a Niemcom wielkie straty.
Mimo to, Hitler próbował odzyskać inicjatywę i rozpętał
największą w czasie II wojny światowej pancerną Bitwę pod
 Kurskiem (lipiec – sierpień 1943). Około 2700 niemieckich
czołgów (wśród nich również te nowoczesne) zaatakowało
Armię Czerwoną, która swoją ilością czołgów przeważała
Niemcy o połowę. Trzecia Rzesza uległa tej przewadze i
przegrała pojedynek z kolejnymi, dużymi stratami (ok. 500
000 żołnierzy i 1500 czołgów). Straty ZSRR również nie były
małe, ale po tych upadkach Wehrmachtu było wiadomo, że
Niemcy nie wygrają II wojny światowej.
6. Zwycięstwo aliantów
W 1943r. zachodni alianci wyparli Włochów i Niemców z
Afryki Północnej, opanowali Sycylię i ruszyli na Rzym. Zajęli
go po zdobyciu Monte Cassino przez żołnierzy II Korpusu
Polskiego dowodzonego przez generała Władysława Andersa
(do pierwszej połowy 1944r.).
6 czerwca 1944r. - lądowanie zachodnich aliantów w
Normandii (w ciągu 3 miesięcy przerzucono ponad 2 mln
ludzi). Tam zaczęli wygrywać z Niemcami.
Sierpień 1944r. - zajęcie Paryża.
Wrzesień 1944r. - dotarcie do granicy Niemiec.
8 maja 1945r. - akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec i
samobójstwo Hitlera.

KONIEC II WOJNY ŚWIATOWEJ W EUROPIE

 6 sierpnia 1945 r. - Amerykanie zrzucają bombę atomową na
Hiroszimę.
9 sierpnia 1945r. - … na Nagasaki.
2 września 1945r. - Japonia podpisuje akt bezwarunkowej
kapitulacji.

OGÓLNY KONIEC II WOJNY ŚWIATOWEJ

7. Decyzje wielkich mocarstw

Stalin:
1. Nie miał zamiaru wyrzekać się z obszarów przyznanych mu
na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow.
 2. Pragnął kolejnych zdobyczy, pragnął stać się światowym
mocarstwem.
3. Chciał zabezpieczyć swoje granice przed kolejnym atakiem z
zaskoczenia.
4. Miał największe znaczenie ze wszystkich polityków.
Franklin Delano Roosevelt:
1. Sprzeciwiał się kolonializmowi.
2. Chciał utworzyć międzynarodową organizację strzegącą
pokoju z USA, ZSRR, Wielką Brytanią, a także Chinami na
czele (ONZ).
3. Zamierzał wciągnąć ZSRR do wojny z Japonią.
4. Simpował Stalinowi.
Winston Churchill:
1. Chciał utrzymać mocarstwową pozycję swojego państwa.
2. Chciał zachować kolonie.
3. Chciał przywrócenia równowagi sił w Europie.

W sierpniu 1941 r. Churchill spotkał się na pokładzie

brytyjskiego okrętu z Rooseveltem. Tam uchwalili Kartę
atlantycką – dokument określający politykę obu państw w
czasie i po zakończeniu wojny (np. samostanowienie
narodów). We wrześniu podpisały ją pozostałe państwa
koalicji.
Konferencja w Teheranie (listopad – grudzień 1943r.)
Postanowienia:
1. Otwarcie przez zachodnich aliantów drugiego frontu we
Francji w maju 1944 r.
2. Zachowanie przez ZSRR granic z 1941r.
3. Przystąpienie przez ZSRR do wojny z Japonią w trzy miesiące
po zwycięstwie z Niemcami.
Postanowień tych nie podano do publicznej wiadomości.
Konferencja w Jałcie (luty 1945r.)
Postanowienia:
1. Utworzenie ONZ.
2. Niezgodne z Kartą atlantycką przyznanie nabytków
terytorialnych ZSRR w zamian za udział w wojnie z Japonią.
3. Wolne wybory i demokracja w wyzwolonych krajach Europy.
4. Przesunięcie granic Polski na zachód i objęcie komunistycznej
władzy.
5. Podział Niemiec na strefy okupacyjne: radziecką,
amerykańską, brytyjską i francuską.
Postanowienia te podano do publicznej wiadomości. Wywołały
ogromną i słuszną falę oburzenia.

Skutki II wojny światowej:

1. Zginęło ok. 60 mln ludzi, ok. 35 mln odniosło rany i
obrażenia, zniszczono wiele miast, zmalała produkcja rolna i
przemysłowa.
2. ZSRR stał się wielkim mocarstwem, USA – supermocarstwem
z bronią atomową. Wielka Brytania i Francja przestały być
wielkimi mocarstwami.