DÜNYACA

ÜNLÜ
MÜZİSYENLERİ
MİZ
 Fazıl Say

• Türk klasik müzik piyanisti,

besteci. Yazar ve müzikolog
Ahmet Say’ın oğludur. Piyano
eğitimini Ankara’da Mithat
Fenmen ve Kamuran Gündemir,
Düsseldorf’ta David Levine’den
almıştır.
Üç yaşındayken obuacı Ali Kemal Kaya ile ritmik jimnastik ve işitme alıştırmalarına
başlayan Fazıl Say, bir yıl sonra Mithat Fenmen’den aldığı piyano dersleriyle sevgiyi de
içeren bir öğrenim sürecine girmiştir. Fenmen’le sekiz yıl süren bu dönem, piyano, solfej ve
teorinin yanı sıra, besteciliğe özendirme çalışmalarını ve konser podyumlarına ısındırma
amaçlı küçük dinletileri kapsar. Mithat Fenmen’in 1982 yılında vefat etmesi üzerine Ankara
Devlet Konservatuarı’na giren Fazıl Say, ‘Özel Statü’ olarak nitelenen hızlandırılmış yoğun
eğitim çerçevesinde Kamuran Gündemir ile piyano, İlhan Baran ile kompozisyon çalışmıştır.
Gündemir, yorum kavrayışı gerektiren yapıtlar üzerinde üst düzey bir değerlendirme ortamı
yaratarak öğrencisini yetiştirmiş, İlhan Baran ise ona kompozisyon eğitiminin temeli olan
teknik donanımları kazandırmıştır. Donanımların başlıcaları armoni, kontrpuan, form bilgisi,
analiz, enstrümantasyon, orkestrasyon, antik modlar, Türk Müziği makamsal ve ritmik
sistemleri, caz armonisi ve stil araştırmalarıdır. İlhan Baran, ayrıca çağdaş müzik stilleri
çalışması için Ertuğrul Oğuz Fırat’dan yararlanılmasını istemiş ve Fazıl Say, üç yıl Fırat’dan
ders almıştır.
1987 yılında konservatuarı bitiren genç piyanist, Almanya’nın DAAD bursuyla bu
ülkeye gitmiş, Düsseldorf MüzikYüksek Okulu’nda ABD’li piyanist David
Levine’in öğrencisi olmuştur. Dünyanın önde gelen Schubert yorumcularından olan
Levine, “Yaratıcı Yorumculuk” açısından örnek bir piyanisttir. Fazıl Say, piyanist
kimliğiyle onu örnek almıştır.
2007 yıllarının sonunda yabancı bir gazeteye verdiği demeçlerle gündeme gelmiştir.
Say, AKP iktidarını açıkça eleştirmiş, Cumhuriyet’in temel niteliklerinin tehlikede
olduğunu, bundan endişe duyduğunu söylemiştir. Say ayrıca müzik eğitiminin Milli
Eğitim Bakanlığı tarafından önemsenmediğine vurgu yapmıştır. 2007 yılı sonunda
ayrıca bir ödül kazanmıştır.
2003 yılında, Sivas Katliamı’nda yaşamını yitiren Metin Altıok için yazdığı ağıttan
tam sahneleneceği gün, IKSV tarafından bazı bölümlerin çıkarılmasına son derece
sinirlenmiştir. IKSV Müzik Festivali’ nde yer almak istememesinin nedeni olarak
bunu göstermektedir.
 İdil Biret
• Türk piyano
sanatçısı. Müziğe olan
ilgisi iki yaşında başlayan
İdil Biret, dört yaşında
Bach’ın prelüdlerini
çalmaya başladı. İlk
derslerini Mithat
Fenmen’den aldı. 
1948 yılında, henüz yedi yaşındayken, ikinci cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Biret’in
yurt dışında eğitiminin gereksinimlerinin karşılanması için TBMM’ye bir teklif
sundu. Bu teklif sonucunda İdil Biret için özel olarak çıkartılan kanun, “Harika
Çocuklar Yasası” olarak bilinir. Bu kanun çerçevesinde eğitimi için ailesiyle birlikte
Paris Konservatuarı’na gönderilen Biret, burada 20. yüzyılın önemli
pedagoglarından Nadia Boulanger ile çalıştı. Sekiz yaşında Paris Radyosu’nda ilk
konserini verdi. Fransız piyanist Alfred Cortot’dan dersler aldı. İdil Biret’ten ömrü
boyunca “en değerli öğrencim” olarak söz eden hocası Alman piyanist Wilhelm
Kempff, onunla müzikal ilişkisini] hayat boyu sürdürdü. Biret, 11 yaşındayken
Kempff ile Mozart’ın İki Piyano İçin Konçertosu ‘nu Paris Champs-Elysees
Tiyatrosu’nda çaldı. Zaman zaman Kempff’in Positano’da verdiği usta sınıflara
katıldı. Kempff’in 90. yaşı için düzenlenen konserde çaldı.
Biret, Paris Ulusal Konservatuarı’nı yüksek piyano, eşlikçilik ve oda müziği dallarında birinci
olarak bitirdiğinde 15 yaşındaydı. 16 yaşından itibaren çeşitli Dünya sahnelerinde yer aldı.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk konserini 21 yaşında, Rachmaninoff’un Üçüncü Piyano
Konçertosu’nu çalarak Erich Leinsdorf yönetimindeki Boston Filharmoni Orkestrası ile
gerçekleştirdi. İlk Rusya turnesini piyanist Emil Gilels’in çağrısı üzerine yaptı ve bu ülkede
büyük başarı kazandı. Yıllar içinde bu ülkede yüze yakın konser verdi. Biret beş kıtayı kapsayan
konserlerinde Atzmon, Copland, Kempe, Keilberth, Sargent, Monteux, Fournat, Leinsdorf,
Pritchard, Scherchen, Rozhdestvensky, Mackerras gibi ünlü şeflerle çaldı; Montreal, Berlin,
Montpellier, Nohant, Royan, Dubrovnik, Atina, Ankara ve İstanbul festivallerine katıldı. Boston
Symphony, Orchestre National de France, Orchestre Suisse Romande, London Symphony,
Leningrad Philarmonic, Leipzig Gewandhaus, Dresden Staatcapelle, Tokyo Philarmonic, Sydney
Symphony ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde Dünya’nın her yerinde konserler
verdi.
Kraliçe Elisabeth (Belçika), Van Cliburn (ABD), Busoni (İtalya), Liszt (Almanya) gibi birçok
uluslararası piyano yarışmasında jüri üyeliği yapan İdil Biret’in aldığı ödüller arasında “Lili-
Boulanger” (Boston), “Harriet Cohen/Dinu Lipatti” (Londra), Polonya hükümetinin “kültür
liyâkat” ve Fransız hükümetinin “Chevalier de I’Ordre National de Merite” nişanları da
bulunmaktadır. İdil Biret, 1971 yılından beri devlet sanatçısıdır.
Hüseyin Sermet
• Türk piyanist ve besteci. Hüseyin Sermet küçük
yaşlardan itibaren Cazın İçinden isimli kitabın yazarı
olan babası Cüneyt Sermet ile müzik dolu bir evde
büyüdü. 1965 yılında Ankara Devlet
Konservatuvarı’na kabul edildi ve Ahmed Adnan
Saygun, Ulvi Cemal Erkin ve Ferhunde Erkin’in
öğrencisi oldu. 1968 yılında Harika Çocuk Yasası ile
Türk Hükümeti tarafından eğitimini sürdürmek üzere
Fransa’ya Paris Konservatuvarı’na gönderildi. Paris
Konservatuvarı’nda piyano, oda müziği, kontrpuan
ve müzik analizi dallarında birincilikler alarak mezun
oldu. Olivier Messiaen ile bestecilik, Thierry de
Brunhoff ve Nadia Boulanger ile piyano çalıştı. Daha
sonra Londra’da Maria Curcio ile çalışmalarına
devam ederek eğitimini tamamladı.