ŞEHİT GÖKHAN ÇAKIR ANADOLU

LİSESİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

PROJESİ: HALK EDEBİYATI VE DİVAN
EDEBİYATI ARASINDAKİ FARKLAR
AD - SOYAD: Serhan İNANÇ
NUMARA: 319
SINIFI: 10/E
1-Divan edebiyatında nazım birimi genellikle «beyit» tir.

Örnek: Ger derse Fuzûlî ki “güzellerde vefâ var”

Aldanma ki şair sözü elbette yalandır
                                                 Fuzûlî

Halk edebiyatında nazım birimi genellikle «dörtlük» tür.

Örnek: Karacaoğlan der ki: Yalandır yalan,

Aldatıp yârimi elimden alan.
Gözyaşın mürekkep, kirpiğin kalem,
Ayrılık defterin yaz uğrun uğrun.
Karacaoğlan
2-Divan edebiyatında aruz ölçüsü Halk edebiyatında ise hece ölçüsü
kullanılır. kullanılır.
ÖRNEK: ÖRNEK:
3-Divan edebiyatında tam ve zengin uyak kullanılmıştır.

ÖRNEK 1: Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere,

Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere.

ÖRNEK 2: Hörü melek var mı senin soyunda

Kız nazarım kaldı usul boyunda

Halk edebiyatında yarım uyak kullanılır.

• ÖRNEK: Hörü kızlar sürmelemiş gözünü

İlin aşiretin çeksin nazını
Kaldır perçemini görem yüzünü
4-Divan edebiyatı şairleri genellikle medrese eğitimi görmüş tahsili kişilerdir.
Halk şairleri ise daha çok usta-çırak ilişkisi içinde yetişmişlerdir.

5-Divan edebiyatının dili Arapça ve Farsça sözcüklerin yoğun olarak kullanıldığı ağır
bir dildir. Aşağıdaki örnekte altı çizili kelimeler Arapça ve Farsça kökenli kelimelerdir.
ÖRNEK: Eczâmızı hep rîk-i beyâbân-i gam itsek
Cânâne giden nâme-i hicrâna dökülsek
 Nâilî

Halk edebiyatında kullanılan dil halkın günlük yaşamında kullandığı sade dildir
ÖRNEK: Bu dünyadan gider olduk
Kalanlara selam olsun
Bizim için hayır dua
Kılanlara selam olsun
Yunus Emre
6-Divan edebiyatı şiir ağırlıklıdır. Düz yazı, şiirin gölgesinde kalmıştır.
Halk edebiyatında şiir ön plandadır.

7-Divan edebiyatındaki konular belli bir bakış açısıyla ve mazmun denilen kalıplaşmış
kavramlarla ifade edilir.
Halk şiirinin de kendine özgü mazmunları vardır ancak divan edebiyatındaki gibi kesin
kurallara bağlı değildir

8-Divan edebiyatı saray çerçevesinde gelişmiştir.

Halk edebiyatının doğal ortamı ise Halkın Coğrafi ve toplumsal yaşam alanlarıdır.
9-Divan şairleri şiirlerini «divan» adı verilen kitaplarda toplar.
Halk ozanları ise «cönk» adı verilen defterlerde toplar. Aşağıdaki resimdeki defter
bir cönk tür.
10-Divan edebiyatı Arap ve İran edebiyatlarının etkisiyle oluşmuştur.
Halk edebiyatı Orta Asya’da Türk halkının tarihsel kaynağında oluşan geleneğini,
özünü koruyup geliştiren bir edebiyattır.

11-Divan edebiyatı günlük yaşamdan kopuk, soyut bir edebiyattır

Halk edebiyatı hayali unsurlar da olsa günlük yaşam, gerçeğe yakındır
12-Divan edebiyatı nazım şekilleri gazel, kaside, mesnevi, müstezat, rubai, tuyuğ
gibi türlerdir.

Halk edebiyatı nazım şekilleri mani, türkü, koşma, ilahi, nefes… gibi türlerdir.

KOŞMA ÖRNEK: Vara vara vardım ol kara taşa,

Hasret ettin beni kavim kardaşa,
Sebep ne gözden akan kanlı yaşa,
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm.

MANİ ÖRNEK: Aldım aşkın tüfeğin

Vurdum bir kaç karaca
Dünyada bir yâr sevdim
Kaşı gözü karaca
 HALK EDEBİYATI VE DİVAN
EDEBİYATININ ORTAK ÖZELLİKLERİ
1-İkisi de (nazım) şiir ağırlıklıdır. Bu edebiyatlarda düz yazı ikinci plandadır.
2-Her iki edebiyatta da şiirler nazım biçimlerine göre adlandırılır. (Gazel, kaside,
koşma vb.)
3-Her iki edebiyatta da hem din hem de din dışı konular işlenir.

4-Halk edebiyatında fazla olmamakla birlikte her ikisinde de kalıplaşmış anlatımlar

vardır.
5-Her iki edebiyatta da son dörtlükte ya da son beyitte şairin mahlası geçer.