BANKALARIN YAPTIKLARI

İŞLEMLER VE İŞLEMLERİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Öğr. Gör. Ayşegül YILDIRIM
 KAYNAK(FON ) SAĞLAMA İŞLEMLERİ
 MEVDUAT VE ÇEŞİTLERİ
 TASARRUF MEVDUATI- VADESİZ İLGİLİ
İŞLEMLER
 TASARRUF MEVDUATI –VADESİZ DIŞINDAKİ
MEVDUAT İŞLEMLERİ
 VADELİ TASARRUF MEVDUAT İŞLEMLERİ
 DÖVİZ VE ALTIN TEVİAT İŞLEMLERİ
 T.C. MERKEZ BANKASINDAN KREDİ ALINMASI
 REPO İŞLEMLERİ
 SABİT GETİRİLİ MENKUL KIYMET ALIM SATIMI
 MEVDUAT VE ÇEŞİTLERİ
 VADELERİ AÇISINDAN
 YATIRILAN PARA CİNSİNE GÖRE
 MEVDUAT HESABI AÇTIRANLARIN AMAÇ
VE KİŞİLİKLERİNE GÖRE
 TEKDÜZEN HESAP PLANINA GÖRE
 Bankalar gerçek ve tüzel kişilerin istedikleri
anda veya belirli bir süre sonra geri almak
üzere yatırdıkları paralara mevduat denir.
 VADELERİ AÇISINDAN
 Yatırıldığında bir sözleşme veya taahhütname
ile hangi tarihte çekileceği belirlenmiş
mevduata “ vadeli mevduat” denir. Hiçbir
vade taşımayan ve her an çekilmesi mümkün
olan mevduata da “vadesiz mevduat” denir.
YATIRILAN PARA CİNSİNE GÖRE
 Mevduat olarak yatırılan paralar Türk lirası
veya yabancı ülke parası olabilir. Bu nedenle
banka hesaplarında mevduatın, “ Türk lirası
üzerinden mevduat” ve “döviz karşılığı
mevduat” ayrılması zorunluluğu ortaya çıkar.
MEVDUAT HESABI AÇTIRANLARIN AMAÇ VE
KİŞİLİKLERİNE GÖRE
 Yatıranların amaç ve kişilikleri dikkate alınarak yapılan
mevduat sınıflandırması şöyledir.
 Resmi mevduat

 Ticari mevduat

 Bankalar mevduatı

 Tasarruf mevduatı

 Diğer mevduatlar

 3182 sayılı bankalar kanunu T.C. Merkez bankasının

mevduatları vade ve türlerine göre sınıflandırmasına
yetkili olduğunu belirterek tasarruf mevduatının
kesinlikle ayrı bir hesapta gösterileceğini hükme
bağlamıştır.
 TEKDÜZEN HESAP PLANINA GÖRE
T.H.P’nında mevduatların sınıflandırması şöyledir.
 Tasarruf mevduatı ( gerçek kişiler); gerçek kişilere açtırılan ve ticari
işlemlere konu olmayan mevduat olup, bu adla açılan hesapta izlenir.
 Döviz tevdiat hesabı;
 Dövize dönüştürülebilir TL mevduatı
 Diğer mevduatlar; bunun alt hesapları genel olarak şöyledir. 1- resmi
kurulular mevduatı, 2- ticari kuruluşlar mevduatı, 3- diğer kuruluş
mevduatı.
 Bankalar mevduatı; bankaların ve özel yasalarına göre mevduat
kabulüne yetkili kuruluşların bankaya yatırdığı mevduattır.
 Vadeli mevduat sertifikası ; belirli bir vade ile (3ay, 6ay, 1 yıl…) ve
nama yada hamiline yazılı olarak çıkartılabilen, sahibinin bankaya
yatırmış bir mevduatı olduğunu belgeleyen sertifikaların kaydına
özgü hesaplardır.
 TASARRUF MEVDUATI- VADESİZ
İLGİLİ İŞLEMLER
 HESAP AÇILIŞI
 HESABA PARA YATIRMA
 HESAPTAN PARA ÇEKİLMESİ
 BAŞKA BİR ŞUBE TARAFINDAN HESABA
PARA KABUL EDİLMESİ
 BAŞKA BİR ŞUBE TARAFINDAN HESAPTAN
PARA ÖDENMESİ
 HESABIN BAŞKA BİR ŞUBEYE NAKLİ
 HESABA FAİZ TAHAKKUKU
 HESAP AÇILIŞI
 Tasarruf mevduatı hesabı açtırmak için bankanın
herhangi bir şubesine başvuran müşterinin
kimliğini kapsayan bir imza kartonu doldurulup
ve hesap sahibinin imzası bu karton üzerine
alınır. ( hesap açılması için; TC kimlik numarası
ve vergi numarası şarttır) . Daha sonra müşteriye
cari hesabın tabi olacağı şartları ve faiz oranını
ihtiva eden bir taahhütname imzalatılır. Ayrıca
müşteriye bir hesap cüzdanı hazırlanır. Hesabın
açılması için müşterinin yatırmak istediği para
tahsil fişi ile vezne tarafından tahsil edilir.
 ÖRNEK
 Bay Serhat BURAK, A bankasının İstanbul Şubesine
başvurarak 100.000TL ‘lik bir vadesiz tasarruf
mevduatı hesabı açtırmak istemektedir. Gerekli
işlemler yapıldıktan sonra para tahsil edilerek hesap
açılmıştır. Gerekli muhasebe kaydını yapalım.

100.000
010 KASA
300 TASARRUF MEVDUATI
(YURT İÇİ NE YERLEŞİK GER. KİŞİ VADESİZ). TP 100.000
- Serhat Burak
 HESABA PARA YATIRMA
 Müşteri veya başka bir kişi daha sonra ki bir
zamanda hesabının bulunduğu şubeye
başvurarak para yatırmak isteyebilir. Burada
yapılan kayıt hesap açılırken yapılan kayıtla
aynıdır.
 ÖRNEK
 Serhat BURAK, hesabının bulunduğu A bankası
İstanbul şubesine gelerek, vadesiz tasarruf mevduatı
hesabına 15.000 TL yatırmak istediğini beyan etmiştir.
Gerekli işlemler yapılarak para hesaba yatırılmıştır.
Bu işlem için nasıl bir muhasebe kaydı yapılmıştır.

010 KASA 15.000

300 TASARRUF MEVDUATI
(YURT İÇİ NE YERLEŞİK GER. KİŞİ VADESİZ). TP 15.000
- Serhat Burak
 HESAPTAN PARA ÇEKİLMESİ

 Vadesiz tasarruf mevduat hesabından para çekmek

isteyen hesap sahibi cüzdanını görevliye verir ve
görevli müşterinin hesap kartından veya bilgisayardan
müşterinin çekmek istediği tutarın hesapta olup,
olmadığını kontrol eder. Eğer hesapta bu tutar varsa,
gerekli belge düzenlenerek tutar hesap sahibine ödenir.
 ÖRNEK
 Serhat BURAK , A bankasının İstanbul Şubesine
başvurarak vadesiz tasarruf mevduatı hesabından
10.000TL çekmek istediğini bildirmiştir. Gerekli
işlem yapılarak para kendisine ödenmiştir.

300 TASARRUF MEVDUATI 10.000

(YURT İÇİ NE YERLEŞİK GER. KİŞİ VADESİZ). TP
- Serhat Burak
010 KASA 10.000
 BAŞKA BİR ŞUBE TARAFINDAN
HESABA PARA KABUL EDİLMESİ
 Hesap sahibi, bankanın herhangi bir şubesine
başvurarak başka bir şubedeki hesabına para
yatırmak isteyebilir. Bu durumda parayı tahsil
eden şube, hesabın bulunduğu şube ve genel
müdürlükte bulunan ramburman merkezinin
işlemi muhasebeleştirmesi gerekmektedir.
 ÖRNEK
 Serhat BURAK, A bankasının Ankara Şubesine
başvurarak yine aynı bankanın İstanbul
Şubesindeki hesabına 20.000TL yatırmak
istediğini bildirmiştir. Gerekli işlemler
Parayı tahsil eden Ankara şubesi
20.000
010 KASA
20.000
290 ŞUBELER CARİ HESABI

Rambursman merkezinde ki kayıt

290-ŞUBELER CARİ HESABI 20.000

Ankara şubesi
20.000
290-ŞUBELER CARİ HESABI
İstanbul şubesi

Hesabın bulunduğu İstanbul Şubesi

20.000
290 ŞUBELER CARİ HESABI

300-TASARUF MEVDUATI- VADESİZ 20.000

Serhat Burak
 BAŞKA BİR ŞUBE TARAFINDAN
HESAPTAN PARA ÖDENMESİ
 Hesap sahibi bankasının herhangi bir şubesine
başvurarak para çekmek isteyebilir. Bu
durumda başvuru yapılan şube, hesabın
bulunduğu şubeden mudinin hesabının yeterli
olup olmadığını sorar. Bu işleme bankacılık
dilinde “provizyon isteme” denir.
 Örnek
 A bankasının Ankara şubesine başvuran Serhat
BURAK , İstanbul şubesindeki vadesiz tasarruf
mevduatı hesabından 30.000TL çekmek
istemektedir. İstanbul şubesinden gerekli
provizyonu alan Ankara şubesi söz konusu
tutarı ödemiştir. Ankara şubesi bu işlemle ilgili
olara hesap sahibinden 1.250 TL haberleşme
gideri ve 300 TL BSMV(Banka Sigorta muamele
vergisi) tahsil etmiştir.
Ödemeyi yapan Ankara şubesi

290 ŞUBELER CARİ HESABI 30.000

010 KASA 28.450

790 Diğer Faiz Dışı Gelirleri Hs. 1.250
- Haberleşme gideri
380 Ödenen Vergi, Resim, Harç Ve Prim 300
- BSMV

Rambursman merkezinde ki kayıt

290-ŞUBELER CARİ HESABI 30.000

İstanbul şubesi
30.000
290-ŞUBELER CARİ HESABI
Ankara şubesi

Hesabın bulunduğu İstanbul Şubesi

300-TASARUF MEVDUATI- VADESİZ 30.000

Serhat Burak

290 ŞUBELER CARİ HESABI 30.000

 HESABIN BAŞKA ŞUBEYE NAKLİ
 Hesap sahipleri hesaplarının bulunduğu bir
şubeden başka bir şubeye nakletmek
isteyebilir. Bu başvuru hesabın bulunduğu
şubeye veya hesabın nakledilmesi istenen
şubeye yapılabilir. Bu durumda hesabın
bulunduğu şubede ise hesap kapama işlemi
yapılır.
 ÖRNEK
 A bankası Ankara şubesine başvuran vadesiz
tasarruf mevduat sahibi Serhat BURAK
hesabının aynı bankanın İstanbul şubesine
nakledilmesini talep etmiştir. Mudinin
hesabında 100.000 TL vardır. Ankara şubesi
1.000 TL komisyon ve 50 TL BSMV tahsil
ettikten sonra işlemi gerçekleştirir.
Ankara şubesinin kaydı
010 KASA 1.050
790 Diğer Faiz Dışı Gelirleri Hs. 1.000
- Haberleşme gideri 50
380 Ödenen Vergi, Resim, Harç Ve Prim
- BSMV
300-TASARUF MEVDUATI- VADESİZ 100.000
Serhat BURAK
290 ŞUBELER CARİ HESABI 100.000

Rambursman merkezinde ki kayıt

100.000
290-ŞUBELER CARİ HESABI
Ankara şubesi
100.000
290-ŞUBELER CARİ HESABI
İstanbul şubesi

İstanbul Şubesi kaydı

290 ŞUBELER CARİ HESABI 100.000

300-TASARUF MEVDUATI- VADESİZ 100.000

Serhat Burak
 HESABA FAİZ TAHAKKUKU
 Mevduatlara faiz iki şekilde tahakkuk ettirilir. Birincisi hesabın
kapatılması halinde, ikincisi ise her dönemin sonunda faiz
tahakkuk ettirilir. Hangi durumda olursa olsun faiz aynı şekilde
hesaplanır. Bankaların kullandıkları üç tür cari hesap metodu
vardır. Bunlar ;
 Direkt metod
 Hamburg metodu
 Endirekt metod
 Uygulamada en çok kullanılan metodlar direkt ve Hamburg
metodudur. Değişik şekilde tutulan bu iki metotta da faizin
hesaplanması için aynı faiz formülü kullanılır. Bu formül basit
faiz formülüdür. Bileşik faiz formülü kullanılmaz. Ayrıca vadesiz
tasarruf mevduatı hesabına tahakkuk ettirilen faizler üzerinden
%16 GV ve hesaplanan GV den %10 fon kesintisi yapılır.
 ÖRNEK
 A bankası Ankara şubesi vadesiz tasarruf
mevduatı müşterilerinden Serhat BURAK
hesabından bulunan 100.000 TL ‘sını çekmek
istediğini belirtmiştir. Banka müşterisinin
hesabındaki tutara %2 faiz tahakkuk ettirmiş
ve tahakkuk ettirilen faiz üzerinden %16 GV
kesintisi ve GV. Üzerinden ise %10 fon kesintisi
yapılarak gerekli tutarı müşterisine ödemiştir.
 ÇÖZÜM
 Faiz tutarı = 100.000x%2= 2000 TL
 Gelir vergisi = 2.000x %16= 320 TL
 Fon payı = 320 x %10 = 32 TL

610 TL MEVDUATA VERİLEN FAİZLER 2.000

YİY Kişiler

300-TASARUF MEVDUATI- VADESİZ 1.648

Serhat BURAK
380 ÖDENECEK VERGİ RES. HARÇ PRİMLERİ
Gelir Vergisi
320
390 MUHALİF BORÇLAR
Fon Payı 32
HESABIN KAPATILMASI KAYDI
 Yukarıda verilen örneğe göre hesabın
kapatılması şöyle olacaktır.

300 TASARRUF MEVDUATI 101.648

(YURT İÇİ NE YERLEŞİK GER. KİŞİ VADESİZ). TP
- Serhat Burak
010 KASA 101.648
 SIRA SİZDE
 A bankasının yeni şehir şubesine 01.01.2010 tarihinde başvuran
Ayhan Bilge, 2.500.000 TL yatırarak bir vadesiz mevduat hesabı
açtırmak istiyor. Gerekli işlemler yapılarak hesap açılıyor.
 Ceyhan Şubesinden, Ayhan Bilge’nin hesabına geçirilmek
üzere 350.000TL yatırılıyor.
 Ayhan bilge vadesiz tasarruf mevduatı hesabından
727.000TL’nin Ali Temel’e ödenmesi için bir talimat
gönderiyor. Hesap kalanı müsait olduğundan imza kontrol
edilip parayı alacak olanın kimlik kontrolü yapıldıktan sonra
ödeme yapılıyor.
 Ayhan bilge’nin su tüketim faturası tutarı olan 41.800 TL Aski
‘nin hesabına son ödeme gününde aktarılıyor.
 Ayhan Bilgenin talimatı üzerine ay sonunda ev kirası olarak
400.000 TL şubemiz müşterilerinden Şule Çetin’in vadesiz
tasarruf mevduat hesabına aktarılıyor.
 TEŞEKKÜRLER
 HAFTAYA KONUMUZ :BANKA
YAPILARINDAKİ İŞLEMLER VE
İŞLEMLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ