EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI

Ölçme araçları geleneksel ve çağdaş (tamamlayıcı) olmak üzere iki gruba ayrılır.
Test Planı

1. Testin amacı belirlenir.

2. Hedef – davranışlar belirlenir. (Kapsamı belirlenir)
3. Belirtke tablosu hazırlanır.
4. Soru tipleri ve sayısı belirlenir.
5. Sınav süresi belirlenir
6. Soruların yazımı. (Sorular havuzdan seçilir. 20 soruluk bir test için havuzdan 60 soru
alınır. 3 katı kuralı)
7. Deneme uygulaması. (Pilot uygulama)
8. Madde analizi (rjx – pj)
9. Soruların seçimi
 Seçme testleri için zor ve ayırıcı olmalı. (Ayırıcılık 0,30’dan yüksek)
 İzleme testleri için kolay ve ayırıcı olmalıdır.
 Değer biçme testleri için orta güçlükte ve ayırıcı olmalıdır.
10. Nihai Test
11. Puanlama
A. Geleneksel Ölçme Araçları

1. Açık Uçlu Maddeler (Essey, Yazılı Kompozisyon)

Soruların yazılı olarak verilip yanıtın öğrenci tarafından yazılı olarak organize edildiği
(kendi cümleleri ile) test türüdür.
• Hazırlamak kolay, puanlamak zordur.
• Duyarlılıkları ve kapsam geçerliği düşüktür.
• Subjektif puanlanır. (İsim kapatarak, soru soru puanlayarak, cevap anahtarı hazırlanarak
puanlama yapılmalıdır.)
• Şans başarısı yoktur çünkü seçenekleri olmayan bir testtir.
• Üst düzey becerileri ölçmede ve geliştirmede etkilidir.
• Yaratıcı ve eleştirel düşünceyi geliştirir.
• Şişirme cevap riskine dikkat edilmelidir.
• Kopya riski düşüktür.
• Sorunun sınırları iyi çizilmelidir.
• Sorunun sınırları iyi çizilmelidir.

Örnek:
“Osmanlı Devleti’ni anlatınız.” sorusu sınırları çok geniş olduğundan sorulmamalıdır.
Bunun yerine “18. Yüzyılda Osmanlı devletinin ekonomi politikalarını eleştiriniz.” sorusu
sorulmalıdır.
Puanlama Teknikleri

1. Genel izlenim
2. Sınıflama (iyi, orta, kötü)
3. Sıralama (iyiden kötüye doğru)
4. Anahtar kullanmak
Seçimlik Soru Tarzı

15 soru sorulup, öğrencilerden 10 soruyu çözmeleri istenir.

Bu durumun bazı etkileri aşağıdaki gibidir:
• Motivasyonu arttırır.
• Kapsamı düşürür.
• Duyarlılık düşer.
• Puanların kıyaslanabilirliği düşer.
• Test kolaylaşır. (Güçlük artar.)
2. Sözlü Yoklamalar

• Yanıtlar konuşarak verilir.

• Sorular önceden hazırlanmalıdır.
• Soruların zarf usulü seçilmesi önerilir. (Mülakat)
• Cevap anahtarı hazırlanmalıdır.
• Her öğrenciye farklı soru sorulmalıdır. Bu durumun sonucunda soruların güçlüklerini
denkleştirmek zordur.
• Bazı öğrencilere daha zor, bazılarına daha kolay sorular denk gelebilir.
• Hazırlamak ve puanlamak zordur.
• En subjektif test türüdür.
• Kopya riski en düşüktür.
• Öğretmen – öğrenci etkileşimi maksimumdur. Bu yüzden öğrenciler motive edilmeli ve
rahatlatılmalıdır. Bu durumda tesadüfi hatalar azalacaktır.
• Güvenirlikleri ve geçerlikleri düşüktür.
• Not verme amaçlı kullanılmaları önerilmez.
• Tanıma testlerinde ve izleme testlerinde kullanılırken değer biçme testlerinde
kullanılmamalıdır. (Değer biçme amaçlı testlerin amacı not vermek olduğu için.)
• Okul öncesi, iletişim, din kültürü, müzik, ana dil, yabancı, dil, telaffuz, diksiyon gibi
alanlarda sıklıkla kullanılır.
• Şans başarısı yoktur.
I. Objektif sınav türleriyle uygun biçimde ölçülemeyecek
bilgi ve becerilerin ölçülmesi için kullanılmalıdır.
II. Puanlama anahtarı hazırlanmalıdır.
III. Puanlama aşamasında bir öğrencinin bütün cevaplar
puanlandıktan sonra diğer öğrencinin kâğıdının
puanlanmasına geçilmelidir.
Ölçme araçlarının güvenirlik ve geçerlikleri arasındaki
ilişki ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi
yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
Fen ve teknoloji öğretmeni, öğrencilerin sınıf içi başarılarını
yazılı ve sözlü yoklamalarla değerlendirmekte, öğrencilerin,
hazırladıkları ürün dosyalarıyla değerlendirilmesine ise daha
az yer vermektedir.
Bu öğretmen aşağıdakilerden hangisine daha çok önem
vermektedir?
A) Öğrencinin kendi öğrenmeleriyle ilgili güçlü ve zayıf
yönlerini analiz etmesini sağlamaya
B) Öğrencilerin bireysel gelişim aşamalarını izlemeye
C) Öğrencileri başarılarına göre sıralamaya
D) Öğrencide sorumluluk bilincini geliştirmeye
E) Öğrencilere günlük hayata dair beceriler kazandırmaya
Bir Almanca öğretmeni öğrencilerinin telaffuz yeteneklerini
ölçmek istemektedir.
Bunun amaçla kullanması gereken ölçme aracı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yazılı Yoklamalar
B) Sözlü Yoklamalar
C) Portfolyolar
D) Kısa Cevaplı Testler
E) Yapılandırılmış Grid
I. Her öğrenciye kendi yeteneğine göre soru sormak gerekir.
II. Puanlama güvenirlikleri düşüktür.
III. Kalabalık gruplara uygulanması kullanışlı değildir.
Sözlü yoklamalarla ilgili verilen yukarıdaki ifadelerden
hangisi veya hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) II ve III
D) I ve III
E) I, II ve III
3. Doğru Yanlış Maddeleri

• Net önermelerden oluşan, sınıflama (doğru-yanlış) tipi maddeleridir.

• Alt düzey becerileri (bilgi düzeyi) ölçmede etkilidir.
• Hazırlanma ve puanlamaları kolaydır.
• Kapsamları geniş ve duyarlılıkları yüksektir.
• Objektif puanlanır.
• Şans başarısı maksimumdur. (%50)
• İfadelerin yarısı doğru yarısı yanlış olmalıdır. (20 sorunun 10 tanesi doğru 10 tanesi
yanlış olmalı ancak bu kuralı öğrencilerin bilmemesi gerekmektedir. Öğrenciler bu
durumun farkında olurlarsa boş bıraktıları soruları bu kurala göre düzenleyebilirler.)
• Cevap anahtarının örüntülü olmaması gerekmektedir.
• İlkokulda yanlış öğrenmelere neden olma riski yüksek olduğu için kullanılmaları tavsiye
edilmez. Ortaokuldan itibaren kullanılmaları daha uygundur.
• Olumsuz ifadeler dikkatli kullanılmalı, mümkünse kullanılmamalı, çift değilleme
yapılmamalıdır.
• Olumsuz ifadeler dikkatli kullanılmalı, mümkünse kullanılmamalı, çift değilleme
yapılmamalıdır.

Örnek:
“Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.” (Kusursuz bir madde)
“Türkiye’nin başkenti İstanbul değildir.” (Kusurlu bir madde)

Kelime, harf ve sayı oyunu yapılmalıdır. Çocuklar bu şekilde tuzağa düşürülmemelidir.

Çocukların bizim düşmanımız olmadığını unutmamalıyız. Onlar bizim canlarımız Tuzağa
düşürücü ifadeler kullanırsak ayırıcılık düşer.
• Kelime, harf ve sayı oyunu yapılmalıdır. Çocuklar bu şekilde tuzağa düşürülmemelidir.
Çocukların bizim düşmanımız olmadığını unutmamalıyız. Onlar bizim canlarımız Tuzağa
düşürücü ifadeler kullanırsak ayırıcılık düşer.

Örnek:
Fransız ihtilali 1879’da olmuştur. (D) (Y)
(1879 ve 1789 sayıları birbirlerine benzediği için kusurlu bir doğru yanlış maddesidir.)

Erezyon olayı toprak verimini düşürür. (D) (Y)

(Erezyon ve erozyon kelimeleri birbirlerine benzediği için kusurlu bir doğru yanlış
maddesidir.)
• Bir soruda bir bilgi ölçülmelidir.

Örnek:
“İstanbul Fatih tarafından 1453’te fethedildi.” (Birinci bilgi: Kim tarafından? İkinci bilgi:
Kaç yılında?)

• Aşırı detay sorulmamalıdır.

Bir sınav türünün özellikleri şunlardır:
I. Kısa sürede çok soru sorulmasına olanak tanır.
II. Puanlaması kolay ve nesneldir.
III. Şans başarısı maksimumdur.
Bu özellikleri taşıyan sınav türü aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Doğru – yanlış
B) Boşluk doldurma
C) Çoktan seçmeli
D) Açık uçlu
E) Sözlü
Aşağıdakilerden hangisi doğru yanlış testlerinin
yazılı yoklamalardan üstün bir yönüdür?
A) Üst düzey davranışları ölçmede etkili olması.
B) Şans başarısı içermemesi.
C) Çok sayıda soru sorulmasına imkan tanıması.
D) Yaratıcı düşünmeyi geliştirmede etkili olması.
E) Kendini ifade etme becerisini geliştirmesi
4. Doğru Yanlış Maddeleri

• Yanıtlar bir cümle ya da kelime ile verilir. Genellikle boşluk doldurma tarzında olur.
• Hazırlanma ve puanlamaları kolaydır.
• Bilgi, hatırlama, ezber becerilerini ölçer.
• Kapsamları geniş ve duyarlılıkları yüksektir.
• Şans başarısı yoktur.
• Kısmen nesnel puanlanırlar. (Yarı objektiftir.)
• Eğitim ortamında çok sık kullanılırsa öğrenciyi ezbere yönlendirir.
• Sorular bilinen bir kaynaktan alınmamalıdır.
• Boşluk uzunlukları eşit olmalıdır.
• Bir soruda bir boşluk olmalıdır.
• Boşluklar arada olmalıdır.
• Boşluk sonu ipucu riskinden dolayı herhangi bir ek ile bitmemelidir.

Örnek:
Türkiye’nin başkenti ……….’dır. (“dır” eki öğrenciye ipucu sağlar.)
Bilişsel davranışların ölçülmesinde, ölçmenin geçerliğini
artırmak için aynı sürede uygulanan uzun cevaplı
yazılı sınavlara göre, kısa cevaplı maddelerden oluşan
testler tercih edilir.
Bu durumun başlıca nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kısa cevaplı maddelerin kolayca cevaplanabilmesi
B) Kısa cevaplı maddelere verilecek cevabın sınırlandırılmış
olması
C) Kısa cevaplı maddelerin çoktan seçmeli test maddesi köküne
benzemesi
D) Daha çok kısa cevaplı maddeyle kapsamın daha iyi
örneklenebilmesi
E) Kısa cevaplı maddelerle her düzeydeki davranışların
yoklanabilmesi
Salih Öğretmen birkaç konu alanını içeren kapsamlı bir
sınav hazırlamak istemektedir. Şans başarısının olmadığı,
nispeten objektif ve hızlı puanlanabilen bir ölçme
aracı hazırlamayı amaçlamaktadır.
Salih Öğretmen’in amacına en uygun madde formatı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çoktan Seçmeli
B) Eşleştirme
C) Kısa yanıtlı
D) Doğru – yanlış
E) Genişletilmiş yanıtlı
5. Çoktan Seçmeli Maddeler

Örnek:

• Hazırlamak zor, puanlamak kolaydır.

• Objektif puanlanırlar.
• Şans başarısı vardır. (Düzeltme formülü ile şans başarısı azaltılabilir.)
• Sentez (yaratma) hariç her basamağı ölçebilir. Sentezi hiç ölçemez. (%0)
Değerlendirmeyi de çok ama çok zor ölçebilir. (%1)
• Bilgi, kavrama, uygulama, analiz basamaklarını başarıyla ölçer.
• Kapsamları geniş ve duyarlılıkları yüksektir.
• Genel anlamda en güvenilir ve geçerli sonuçları verirler. (Madde analizi yapılabilir.)
• Soru kökünde gereksiz bilgi bulunmamalıdır.
• Yazım, noktalama ve imla kurallarına dikkat edilmelidir.
• Soru bilimsel olarak doğru olmalıdır.
• Seçenekler sıralı olarak verilmelidir.
• Seçenek uzunlukları birbirine yakın olmalıdır.
• Seçenekler örüntü oluşturmamalı (Yapı geçerliği düşürür)
• Aynı kelime tekrarlanmamalıdır.

• Bir sorudaki bilgi bir başka soruya ipucu vermemelidir.

• Seçenek sayısı uygun olmalıdır.
 İlkokullarda 3 soru
 Ortaokullarda 4 soru
 Lise ve üstü okullarda 5 soru
• Olumsuz ifadelerden altı çizilmelidir.
Örnek: değildir.
6. Eşleştirme Maddeleri

• Bir sayfada yönerge, ifadeler (soru, öncül) ve seçenekler vardır.

• 5N 1K tarzı bilgileri ölçerken kullanılır.
 Yazar - eser
 Ülke - başkent
 Olay - tarih
 Organel-görevi
• Seçenekler sıralı olmalı.
• Uzun ifadeler öncül, kısa ifadeler seçenek olmalı.
• İşaretleme sola yapılmalı.
• Ok çizme yapılmamalıdır.
• Seçenekler öncüllerden daha fazla olmalı (şans başarısını azaltmak için)
• Seçeneklerde büyük harf önerilir. (a ve o ile e ve c harfleri el yazısında birbirine
benzedikleri için karıştırılma ihtimali vardır.)
• Öncül ve seçenekler kendi içinde homojen yani benzer konuyla ilgili olmalı.
Selen Öğretmen, bir ölçme ve değerlendirme uzmanından
uygulayacağı sınavda kullanacağı madde türleriyle
ilgili görüş istemiştir. Uzman, sınavda birkaç madde türünü
beraber kullanmasını önermiştir.
Ölçme ve değerlendirme uzmanının bu önerisinin
gerekçesi aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) Farklı becerilerin ölçülmesinde farklı madde türlerinin daha
elverişli olması
B) Farklı öğrencilerin, farklı madde türlerini çözerken daha rahat
olması
C) Sınavın güçlük düzeyinin öğrenci seviyesinde tutulabilmesi
D) Öğrencilerin birden çok beceri türünde gelişmesini sağlaması
E) Ölçülmesi hedeflenen kazanımları daha iyi temsi edebilmesi
Eşleştirmeli testlerde “seçenekler” bölümündeki madde
sayısının, soruların olduğu bölümdeki madde sayısından
fazla olması gerekmektedir.
Bunun nedeni;
I. Şans başarısını azaltmak
II. Kullanışlılığı arttırmak
III. Geçerliği arttırmak
ifadelerinden hangisi veya hangileri olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
B. ÇAĞDAŞ (TAMAMLAYICI,ALTERNATİF) ÖLÇME ARAÇLARI

1. Yapılandırılmış Grid (Izgara)

• 9, 12, 16 kutucuktan oluşur.

• Kutucuklarda hem özel hem de görsel ifadeler bulunabilir.
• Bir kutucuk defalarca kullanılabilir.
• Seçeneklerin mantıksal ya da işlevsel bir sıraya dizilmesi istenebilir.
• Klasik sorular ve mantıksal sıralama gerektiren sorular sorulabilir.
• Puanlamaları bir formül yardımıyla yapılır haliyle zordur.
• Objektif puanlanırlar.
• Şans başarısı yok denecek kadar azdır.
• Üst düzeylerde yetersizdir.
• Kavram yanılgılarını belirlemede etkilidir.
• Kısmi puanlama vardır. (Eksik bilgilere de puan verilir. Tüm kutucuklar bulunmasa bile
doğru bulunanlara puan verilir.)
2. Tanılayıcı Dallanmış Ağaç

• Birbiriyle ilişkili D-Y maddelerinden oluşur.

• Alt düzey bilgileri ölçer.

• Yanlış bağlantıları, stratejileri ortaya koyar.
• Objektif puanlanır.
• Şans başarısı düşüktür.
• Kolaydan zora, genelden özele gider.
• Kısmi puanlama vardır.
• Öğrencinin karşısına çıkacak soru bir önceki soruya verdiği yanıta bağlıdır.
• Geri dönme şansı vardır.
3. Tanılayıcı Dallanmış Ağaç

• Üç sayfadan oluşur: Yönerge, örnek uygulama, esas uygulama

• Anahtar kavramla ilgili olarak hangi kavramlar arasında anlamsal yakınlık kurulduğu
ortaya çıkarılır.
• Kavram yanılgısını belirlemek için kullanılabilir.
• Kavramsal ilerlemeyi de gösterir.
• Zincirleme yanıt riski vardır. Bu risk öğrencinin kendi yazdığı kelimelerin etkisinde
kalmasıdır. Bunun önüne geçmek için boşlukların her birinin önüne anahtar kelime
yazılmalıdır.

Üstteki gibi durumlar zincirleme cevap olayına örnektir.

• Elde edilen kavramlardan anlamlı bir cümle kurulması da istenebilir.
Eşleştirmeli testlerde “seçenekler” bölümündeki madde
sayısının, soruların olduğu bölümdeki madde sayısından
fazla olması gerekmektedir.
Bunun nedeni;
I. Şans başarısını azaltmak
II. Kullanışlılığı arttırmak
III. Geçerliği arttırmak
ifadelerinden hangisi veya hangileri olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
Yapılandırılmış grid tekniği ile ilgili olarak aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Hem görsel hem de sözel düşünmeye katkı sağlar.
B) Elde edilen sonuçlara şans başarısı karışmaz.
C) Bilişsel yapıdaki aksaklıkları ortaya koymada etkilidir.
D) Anlamlı öğrenmeye katkı sağlar.
E) Kavram yanılgılarını belirlemede etkilidir.
C. ÇAĞDAŞ (TAMAMLAYICI, ALTERNATİF) ÖLÇME
VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI

1. Portfolyo Değerlendirme (Tümel, Ürün Dosyası)

• Öğrencinin bir dönem ya da senedeki ürünlerinin sistemli bir koleksiyonudur.
• Süreç + ürün = tümel
• Gelişimi gösterir.
• Öğrencinin güçlü ve zayıf yönleri belirlenir.
• Kıyaslama, rekabet ve sıralama yoktur.
• Motivasyonu yükseltir.
• İş birliği sağlar. (Öğrenci, öğretmen, aile)
• Bir sonraki öğretmene de bilgi verir.
• Resim, hikaye, makale, rapor, deney, biyografi, fotoğraflar, jurnaller, harita, kroki
dosyaya koyulabilen ürünlerdir.
• Rehberlik görüşme formları ve başarı sırası bu dosya da yer almaz.
• Güvenirlik düşüktür.
• Kalabalık gruplara uygulanması zordur.
• Öğretmen rehberdir.
• Depolama sorunu vardır.
• Depolama sorununun çözümü için e-portfolyo çözümü geliştirilmiştir. E-portfolyolarda
ürünler dijital ortamda saklanır.
• Portfolyonun kısımları: Özgeçmiş, ürünler, yansıtma
• Portfolyonun çeşitleri: Sergileme, çalışma, değerlendirme
Eğitimde öğrenme çıktılarının değerlendirildiği geleneksel
uygulamalarla, süreç becerilerinin değerlendirildiği
tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme uygulamaları
birlikte kullanılmalıdır.
Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme uygulamalarından
olan portfolyo değerlendirme sürecinde
aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı en az öneme
sahiptir?
A) Portfolyo hazırlanırken hangi beceriler gelişti?
B) Portfolyoya konan sınav sonuçlarına göre öğrencinin başarı
sırası nedir?
C) Portfolyoya konan bir çalışma nasıl yapıldı?
D) Portfolyoda bulunan çalışmalarla ilgili değerlendirmeler
nasıldır?
E) Portfolyoda bulunan çalışmalar neden seçildi ve portfolyoya
konuldu?
Bir ilköğretim öğretmeni öğrencilerinden yaptıkları
ürünlerini, araştırma raporlarını, ünite testlerini ve etkinlik
raporlarını bir dosyada toplamalarını ve sene sonunda
kendisine teslim etmelerini istemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin bu uygulamasının
gerekçelerinden biri olamaz?
A) Öğrencilerin kendi gelişimlerini takip etmelerini sağlamak
B) Velileri öğrencilerde meydana gelen değişim ve gelişimler
açısından bilgilendirmek
C) En iyi dosyayı seçerek öğrenciler arasında rekabet ortamı
oluşturmak
D) Öğretim sürecini de değerlendirme sürecine katmak
E) Öğrencilerin farklı özelliklerini ortaya çıkarabilmek
2. Öz Değerlendirme
• Kişinin kendini değerlendirmesidir. Bu değerlendirme formları BEN kavramı üzerine
kuruludur.
3. Akran Değerlendirme
• Kişinin arkadaşlarını değerlendirmesidir. Bu değerlendirme formlar O kavramı üzerine
kuruludur.
Bu formları kullanmak öğrencilerde aşağıdaki gelişmeleri sağlar:
• Eleştirel düşünceyi geliştirir.
• Yansıtıcı düşünceyi geliştirir.
• Nesnel düşünme ve sorumluluk bilinci aşılar.
• Güçlü, zayıf yönlerin öğrenci tarafından fark edilmesini sağlar.
Öğrencilerin, belli bir konuda kendileriyle ilgili bilgi, beceri,
tutum ve davranışlarını yorumlamalarına ___ ; araç
- gereç kullanma, deney yapma ya da proje hazırlama
vb. becerilerinin, puanlama kriterleri kullanılarak değerlendirmesi
sürecine ___ denir.
Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki
sözcükler sırasıyla getirilmelidir?
A) öz değerlendirme – rubrik (puanlama yönergesi)
B) performans değerlendirme – grid
C) öz değerlendirme – performans değerlendirme
D) portfolyo (öğrenci ürün dosyası) – dallanmış ağaç
E) performans değerlendirme – akran değerlendirme
Öğretim sürecinde öz değerlendirme ve akran değerlendirmeye
ağırlık veren bir öğretmenin bu uygulamasının öncelikli nedeni
aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Değerlendirme sürecinde sorumluluğu öğrencilere vererek iş
yükünü hafifletmek istemesi
B) Öğrencilerin kendi öğrenmelerinin sorumluluklarını
üstlenmesini planlaması
C) Değerlendirme sonunda verilen kararların daha geçerli
olmasına çalışması
D) Verdiği notların öğrenciler tarafından beğenilmemesinden
rahatsızlık duyması
E) Değerlendirme sürecinin daha kısa sürede tamamlanması
4. Performans Değerlendirme
• Öğrencinin bilgi ve becerileri ölçülür.
• Emek + Ürün = Performans
• Şarkı söyleme, bisiklet sürme, tasarım oluşturma, deney yapma, şiir okuma, sunum
yapma, resim çizme, termometre kullanma, futbol oynama, takla atma gibi beceriler
ölçülür.
• Psikomotorluk (devinişsel) + bilişsellik
• Sonucunda bir ürün olmalı
• Üst düzey olması önerilir.
• Disiplinler arası çalışmalar sağlanabilir. (Sosyal, matematik, fen vs.)
• Verilen görevler öğrenciye ağır gelmemeli, seviyesine uygun olmalıdır.
• Gerçek yaşamdan bir problemi çözmeli
Gerçek yaşamdan bir problem gerçek yaşam ortamında çözülüyorsa buna otantik
değerlendirme veya otantik performans denir.
• Otantik değerlendirmeler doğal ortamda yapılır.
• Performans gerçek yaşamın içinde ölçülmelidir.
• Simülasyona karşıdır.
• Köy enstitülerini buna örnek olarak verebiliriz.
• Proje → Uzun süreli performans
• Ev ödevi → Pekiştirme / tekrar
Aşağıdakilerden hangisi performans değerlendirmesini
gerektiren bir durumdur?
A) Bir elementin yerini periyodik tabloda gösterme
B) Mevsim normallerini gösteren bir tablodan yararlanarak belli
bir tarihteki hava sıcaklığını tahmin etme
C) Verilenler arasından bir romanın ana fikrini yansıtan tümceyi
seçme
D) Verilen molekül formüllerinin açılımlarını yazma
E) Işığın çukur ve tümsek aynada yansımasını gösterecek düzenek
geliştirme
Fen bilimleri dersine ilişkin,
I. Dinanometre ile kuvveti ölçer,
II. Meteorolojide kullanılan araçların adları ile bunların
kullanım amaçlarını belirtir.
III. Sera etkisinin nedenlerine ilişkin bir araştırma raporu yazar.
kazanımlarından hangilerinin performans değerlendirmeyle
ölçülmesi beklenir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III
Aşağıdaki kazanımların hangisinin ölçülmesinde,
bilişsel becerilerin yanında psikomotor becerilerin
de izlenmesi gerekir?
A) Ülkemizde kömür madeninin bulunduğu illeri saymak.
B) Bir tohumun çimlenmesi için gerekli olan faktörleri sıralamak.
C) Günlük yaşamdan bir problemin çözümü olabilecek bir basit
makine tasarımı oluşturmak.
D) Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen bir ışının
izleyeceği yolu belirtmek.
E) Bir telin direnci ile telin boyu arasındaki ilişkiyi belirtmek.
D. ÇAĞDAŞ (TAMAMLAYICI, ALTERNATİF) ÖLÇME
VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI

1. Çeteleme Aracı

Örnek:
Şafak sayma, adisyon, seçimlerde kullanılan oy sayma ölçekleri

• Sadece sayma yapılır.

• Yapılan davranışın sayılmasını sağlar.
2. Kontrol Listesi

• İki kategoriden oluşur ve davranışın yapılış sırası belirtilir.

• Öğreticilik özelliği vardır.
• Var yok gibi zıt kavramlardan oluşur.
• Yapılan davranışın düzeyini ve kalitesini göstermez yapılıp yapılmadığını gösterir.
3. Derecelendirme Ölçeği

• Kontrol listesi + davranışın düzeyini (iyi, orta zayıf gibi dereceleri) belirtir.
• Davranışın yapılış düzeyini, kalitesini gösterir.
4. Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubrik)
• Performans puanlama kriterlerinin belli olduğu araçlardır.
• Neye 4, neye 3, neye 2, neye 1 verileceği (puanlama kriterleri) bellidir.
• Diğer puanlama araçlarına göre objektifliği daha yüksektir.

a. Holistik Rubrik

• Bütüncüldür, ürün değerlendirilir ve hızlıdır.

b. Analitik Rubrik

• Ayrıntılıdır, süreç değerlendirilir ama yavaştır. Davranış parçalara bölünüp kısım kısım
puanlanır.
Aşağıdakilerden hangisi bir Türkçe öğretmeninin,
öğrencilerin yazdıkları öyküleri değerlendirmek
için kullanacağı bir dereceli puanlama anahtarını
öğrencilerle önceden paylaşmasının gerekçesi olamaz?
A) Değerlendirme ölçütlerinin tüm öğrenciler tarafından aynı
şekilde algılanmasını sağlamak
B) Puanlayıcı güvenirliği sağlamak
C) Öğrencilere, kendilerinden beklenenin ne olduğunu ifade etmek
D) Öğrencilerin her bir ölçüt için ne yapmaları gerektiğini
belirtmek
E) Öğrencilerde öğrenme farkındalığı oluşturmak
Analitik rubrikler ile bütüncül rubrikler kıyaslandığında
analitik rubriklerle ilgili,
I. Puanlayıcılar arası güvenliği sağlamak daha kolaydır.
II. Eksik öğrenmeleri belirlemede daha etkilidir.
III. Not verme amacı için daha kullanışlıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
TUFAN GENÇ GURURLA SUNDU…
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERSİ BİTMİŞTİR
Hepinize dereceyle atanmalar dileriz.
Slaytların hazırlanmasında emeği geçen
Furkan Hoca’ya da atanma duası 