ชั่วโมงที่ ๔

ประโยคความรวมซับซ้ อน

1
ภาษาไทย ม. ๓ เล่ ม ๑
หน่ วยการเรียนรู้ ที่ ๑ กลุ่มคำและประโยค

ประโยคความรวมซับซ้อน

ประโยคความเดียว + ส่ วน สันธาน ประโยคความรวม

แผนการจัดการเรียนรู้ ที่ ๓
ขยาย
ประโยคความรวม + ส่ วนขยาย สันธาน ประโยคความรวม
ประโยคความรวมซับซ้ อน
+
ส่ วนขยาย

ประโยคความซ้อน สันธาน ประโยคความซ้อน

เวลา ๑ ชั่วโมง

2
เลือกประโยคความรวม

กระตา่ ยตื่นเพราะไดย้ น ิ เสยี ง

มะพร้าวแกห ่ ลงพื้น
่ ลน กระต
มะพรา่ ยวิ ง่ หนีน
า้ วหล ่

พอมะพร้าวหลน ต่ืน และวิ

่ กระตา่ ยก็พอมะพร ้ ง่ หนีน
าวหล ่ กระตา่ ยก็
่
กระตา่ ยวิงหนี เสยี งมะพร้าว
ตื่น
กระตา่ ยตกใจตื่น
กระตา่ ยบอกสัตวท ์ ้
ั งหลายวา่
เพราะลมพัดมะพร้าวหลน
่ ฟ้าถลม
่
่ กระตา่ ยก็ตกใจตื่น
เพราะลมพัดมะพร้าวหลน

3
. ประโยคซับซ้อน

๒.๒ ประโยคความรวมซับซ้อน

ประโยคความรวม
ซับซ ้ อน ่ประกอบดว้ ยประโยคความ
คือ ประโยคความรวมที
คือ ประโยคความรวมที
เดียวมากกว า่ ่ประกอบดว้ ยประโยคความ
เดี ยวมากกวโดยมี
๒ ประโยค า่ สันธานเป็นตัวเช่ือมเนื้ อความของ
๒ ประโยค โดยมียสวั นธานเป
ประโยคความเดี ทัง้ ๒ ั วเช่ือมเนืและเนื
็ นตประโยค ้ อความของ
้ อความหรื อ
ประโยคความเดี
็ ทั ง้
ใจความเปนอยา่ งเดียวกันหรื อตา่ งกันก็ได้ อความหรื อ
ย ว ๒ ประโยค และเนื ้
ใจความเป็นอยา่ งเดียวกันหรื อตา่ งกันก็ได้

4
๒. ประโยคซับซ้ อน

๒.๒ ประโยคความรวมซับซ้ อน
ลักษณะของประโยคความรวมซับซ้ อน

๑)๑) ประโยคความรวมทีม่ สี ่ วนประกอบเป็ นประโยคความเดียวซับซ้ อน

๒๒ ประโยคความรวมทีม่ สี ่ วนประกอบเป็ นประโยคความรวม

))

๓)๓) ประโยคความรวมทีม่ สี ่ วนประกอบเป็ นประโยคความซ้ อน

5
. ประโยคซับซ้อน

๒.๒ ประโยคความรวมซับซ้อน
๑) ประโยคความรวมที่ มีสว
่ นประกอบเป็ น
ประโยคความเดี ยวซับซ้อน

พืชสมุนไพรมิไดม ้ ีประโยชน์เฉพาะการปรุ งอาหาร

้ แตย่ ั งนำมาทำยาสมุนไพรรักษาโรคอีกดว้ ย
เทา่ นัน

ประโยคนี้ เป็นประโยคความเดียว ๒ ประโยค มีสันธาน แต่ เป็น

ตัวเช่ือม ดังนี้
พื ชสมุ นไพรมิ ไ ด ม
้ ี ป ระโยชน์ เ ฉพาะการปรุ ง อาหารเทา่ น
้ ั ้
น
พืชสมุนไพรมิไดม ้ ีประโยชน์เฉพาะการปรุ งอาหารเทา่ นัน

(พื(พื ชสมุ
ชสมุ นน ไพร)ยังยนำมาทำยาสมุ
ไพร) ั งนำมาทำยาสมุ
นน ไพรร
ไพรร ั กษาโรคอี
ั กษาโรคอี กด กวดยว้ ย
้ 6
. ประโยคซับซ้อน

๒.๒ ประโยคความรวมซับซ้อน
๒) ประโยคความรวมที่ มีสว
่ นประกอบเป็ น
ประโยคความรวม
เขารับประทานอาหารรสจัด แต่ ฉนั รับประทานผลไม้รสเปรี้ ยว ดังนั้นเขาจึง
ปวดท้อง แต่ ฉนั ท้องเสี ย
ประโยคความ ประโยคความ
รวม คำ รวม
• เขารับประทานอาหารรสจัด แต่ฉนั เชด่ื องม • เขาปวดท้องแต่ฉนั ท้องเสี ย
ั
รับประทานผลไม้รสเปรี้ ยว นัน ้ ...
ประโยคความ จึ ง ประโยคความ
เดียว เดียว
• เขารับประทานอาหารรสจัด • เขาปวดท้อง
• ฉันท้องเสี ย
• ฉันรับประทานผลไม้รสเปรี้ ยว คำ
คำ ่ แต่
่ แต่ เชือม 7
เชือม
๒. ประโยคซับซ้ อน

๒.๒ ประโยคความรวมซับซ้ อน
๓) ประโยคความรวมทีม่ สี ่ วนประกอบเป็ นประโยคความซ้ อน
เขาตั้งใจจะไปนมัสการพระธาตุทปี่ ระดิษฐานบนเจดียภ์ ูเขาทอง แต่ตอ้ งประสบปัญหา
เพราะฝนตกหนัก
ประโยคความซ้ อน คำเชื่อม ประโยคความซ้ อน
• เขาตั้งใจจะไปนมัสการพระธาตุ แต่ • ต้องประสบปัญหาเพราะฝนตกหนัก
ที่ประดิษฐานบนเจดียภ์ ูเขาทอง ประโยค • (เขา) ต้อง
ประโยค • เขาตั้งใจจะไป หลัก ประสบ
หลัก นมัสการพระธาตุ ประโยค ปัญหา
ประโยค • ประดิษฐานบนเจดีย ์ • ฝนตกหนัก
ยอ่ ย
ยอ่ ย ภูเขาทอง
คำเชื่อม ที่ คำเชื่อม เพราะ 8
 เรื่องน่ ารู้ ประโยคซับซ้ อน
ประโยคที่นำมารวมกัน เกิดเป็นประโยคซั บซอ ้ นหลาย
 ลประโยคความเดี
ั กษณะ เชน ่ ยวรวมกับประโยคความรวม
• เขามาไม่ได้ เพราะฝนตกและรถติด
• เขามาไม่ได้ ประโยคความเดียว
• ฝนตกและรถติด ประโยคความรวม
เพราะ คำเชื่อม
ประโยคทั้งหมด ประโยคความซ้อน
 ประโยคความรวมรวมกับประโยคความเดียว
• พ่อและแม่เป็ นทหาร แต่ฉนั เป็ นนักดนตรี
• พ่อและแม่เป็ นทหาร ประโยคความรวม
• ฉันเป็ นนักดนตรี ประโยคความเดียว
แต่ คำเชื่อม
ประโยคทั้งหมด ประโยคความรวม 9
 เรื่องน่ ารู้ ประโยคซับซ้ อน

 ประโยคความรวมรวมกับประโยคความรวม
• ฉันและน้องเล่นเปี ยโนเก่ง เพราะพ่อและแม่ฝึกให้
• ฉันและน้องเล่นเปี ยโนเก่ง ประโยคความรวม
• พ่อและแม่ฝึกให้ ประโยคความรวม
เพราะ คำเชื่อม
ประโยคทั้งหมด ประโยคความซ้อน
• พรุ่ งนี้ตากับยายจะไปวัด ส่ วนพ่อและแม่จะไปหัวหิ น
• พรุ่ งนี้ตากับยายจะไปวัด ประโยคความรวม
• พ่อและแม่จะไปหัวหิ น ประโยคความรวม
ส่ วน คำเชื่อม
ประโยคทั้งหมด ประโยคความรวม 10
แยกประโยคความรวมซับซ้ อน
๑. บรรดาญาติ ๆ พากันมาแสดงความยินดีกับเขาที่
มหาวิทยาลัยและ
ขอถา่ ยภาพร่วมดว้ ย
ประโยคความเดียบรรดาญาติ
ว๑ ๆ พากันมาแสดงความยินดีกับเขา
ที ่มหาวิทยาลๆั ยขอถายภาพรวมดวย
ประโยคความเดียว ๒
บรรดาญาติ ่ ่ ้
คำเช่ือม และ

๒. ทั้งพลายแก้วและขุนช้างพอใจนางพิมแต่นางพิมรักพลายแก้ว

ประโยคความเดียว ๑ พลายแกว้ พอใจนางพิม

ประโยคความเดียว ๒ ขุนชา้ งพอใจนางพิม
ประโยคความเดียว ๓ นางพิมรักพลายแก้ว
คำเชื่อม ทัง้ ...และ แต่ 11
แยกประโยคความรวมซับซ้ อน
๓. ฉันอยากเป็ นนักวิทยาศาสตร์หรื อไม่กน็ กั ปกครอง

ประโยคความเดียว ๑ ฉันอยากเป็ นนักวิทยาศาสตร์

ประโยคความเดียว ๒ ฉันอยากเป็นนักปกครอง
คำเชื่อม หรื อไมก่ ็

๔. พระปิ ดทวารไม่ได้ช่วยให้อยูย่ งคงกระพันหรื อฟันไม่เข้ายิงไม่ออก

แต่จะช่วยปิ ดป้ องความชัว่
ประโยคความเดียว ๑ พระปิ ดทวารไมไ่ ดช้ ว่ ยใหอ้ ยูย่ งคงกระพัน
ประโยคความเดียว ๒ พระปิ ดทวารไมไ่ ดช้ ว่ ยใหฟ ้ ั นไมเ่ ขา้ ยิงไมอ่ อก
ประโยคความเดียว ๓ พระปิ ดทวารจะชว่ ยปิ ดป้องความชั ่ว
คำเชื่อม หรื อ แต่
12
แยกประโยคความรวมซับซ้ อน
๕. เขาทำความดีเพราะฉะนั้นความดีหรื อพระจึงอยูก่ บั เขา

ประโยคความเดียว ๑ เขาทำความดี
ประโยคความเดียว ๒ ความดีอยูก่ ั บเขา
ประโยคความเดียว ๓ พระอยูก่ ั บเขา
คำเชื่อม เพราะฉะนัน ้ หรื อ จึง
๖. ถึงเขาจะร่ำรวยแต่ถา้ เขาไม่รู้จกั ประหยัด เพราะฉะนั้นเขาอาจจะยากจน
หรื อล้มละลายได้
ประโยคความเดียว ๑ เขาจะร่ำรวย
ประโยคความเดียว ๒ เขาไมร่ ู้ จักประหยัด
ประโยคความเดียว ๓ เขาอาจจะยากจน
ประโยคความเดียว ๔ เขาลม้ ละลาย
คำเชื่อม ถึง แตถ่ า้ เพราะฉะนัน ้ หรื อ 13
แต่ งประโยคความรวมซับซ้ อน

้ นในลักษณะตอ่ ไปนี้ อยา่ งละ

แตง่ ประโยคความรวมซั บซอ
๒ ประโยค

๑. ประโยคความรวมที่มีสว่ นประกอบเป็นประโยคความ
เดียวซั บซ้อน
๒. ประโยคความรวมที่มีสว่ นประกอบเป็นประโยคความ
รวม
๓. ประโยคความรวมที่มีสว่ นประกอบเป็นประโยค
ความซ้อน

14
สรุปความรู้

ประโยคความรวมที่มีสว่ น
ประกอบเป็นประโยคความ
เดียวซั บซอ
้ น

ประโยคความรวม ประโยคความรวมที่มีสว่ น
ซับซ้อน ประกอบเป็นประโยคความ
รวม

ประโยคความรวมที่มีสว่ น
ประกอบเป็นประโยคความ
ซอ้ น
15
การมอบหมายงาน

ทบทวนเรื่ อง ประโยคความซ้อน แล้วยกตัวอย่าง

ประโยคความซ้อนมา ๑ ประโยค พร้อมทั้งเขียน
วิเคราะห์ประโยคความซ้อน

16