You are on page 1of 55

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH

ThS. NGUYỄN THÀNH TRUNG

Bài giảng:
Thị trường chứng khoán

Dùng cho sinh viên hệ Đại học


(Lưu hành nội bộ)
TP.HCM 2-2019
Chương 1
TỔNG QUAN VỀ THỊ
TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
(TTCK)
KẾT CẤU NỘI DUNG CHƯƠNG 1

1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI


CHÍNH

1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ


TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 3


1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường


tài chính
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
1.1.4. Các trung gian tài chính
1.1.5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 4
1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường tài
chính

Bản chất của thị trường tài chính

Tiết kiệm Đầu tư


Thị trường tài chính

Thị trường tài chính là nơi diễn ra sự luân


chuyển vốn từ những người có vốn nhàn rỗi tới
những người cần vốn.
1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường tài
chính
Chức năng của thị trường tài chính

1. Dẫn vốn từ nơi thừa vốn sang những nơi


thiếu vốn
1. Dẫn vốn từ nơi thừa vốn sang những nơi
thiếu vốn
Tài chính gián tiếp

Vốn
Các trung
gian tài chính

Vốn
Người cho vay vốn Vốn Người đi vay vốn
1. Hộ gia đình Thị 4. Hộ gia đình
2. Doanh nghiệp
Vốn trường Vốn
5. Doanh nghiệp
tài chính
3. Chính phủ 6. Chính phủ
Tài chính trực tiếp
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 7
1.1.1. Bản chất và chức năng của thị
trường tài chính
Chức năng của thị trường tài chính

2. Hình thành giá của các tài sản tài chính

3. Tạo tính thanh khoản cho tài sản tài chính

4. Giảm thiểu chi phí tìm kiếm và chi phí


thông tin

5. Ổn định và điều hoà lưu thông tiền tệ


1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường


tài chính
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
1.1.4. Các trung gian tài chính
1.1.5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 9
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính

1. Căn cứ vào thời hạn luân chuyển vốn:

Thị trường tiền tệ Thị trường vốn

Thị trường tiền tệ là Thị trường vốn là thị


thị trường mua bán, trường mua bán, trao
trao đổi các công cụ đổi các công cụ tài chính
tài chính ngắn hạn trung và dài hạn
(thường có thời hạn (thường có thời hạn trên
dưới 1 năm). 1 năm).
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính

2. Căn cứ vào cách thức huy động vốn:

Thị trường nợ Thị trường vốn cổ phần


Thị trường nợ là thị Thị trường vốn cổ
trường mua bán các phần là thị trường mua
công cụ nợ như trái bán các cổ phần của
phiếu, các khoản cho công ty cổ phần.
vay,...
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
3. Căn cứ vào tính chất của việc phát hành các
công cụ tài chính:

Thị trường sơ cấp Thị trường thứ cấp


Thị trường sơ cấp là thị Thị trường thứ cấp là
trường trong đó các thị trường giao dịch
công cụ tài chính được các công cụ tài chính
phát hành lần đầu và sau khi chúng đã được
được bán cho người đầu phát hành trên thị
tiên mua chúng. trường sơ cấp.
1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường


tài chính
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
1.1.4. Các trung gian tài chính
1.1.5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 13
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
Các công cụ của thị trường tiền tệ

1. Tín phiếu kho bạc


2. Thương phiếu
 Hối phiếu
 Lệnh phiếu
 Chứng chỉ lưu kho

3. Các chứng chỉ tiền gửi có thể chuyển nhượng


4. Chấp phiếu ngân hàng
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
Các công cụ của thị trường vốn

1. Cổ phiếu

2. Trái phiếu

3. Các khoản tín dụng cầm cố

4. Các khoản tín dụng thương mại

5. Chứng chỉ quỹ đầu tư


1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường


tài chính
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
1.1.4. Các trung gian tài chính
1.1.5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 16
1.1.4. Các trung gian tài chính

Trung gian tài chính là những tổ chức làm


cầu nối giữa những người cần vốn và những
người cung cấp vốn trên thị trường.
1.1.4. Các trung gian tài chính
Các loại hình trung gian tài chính
1. Các tổ chức nhận tiền gửi
2. Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng
 Công ty bảo hiểm
 Quỹ hưu trí
3. Các trung gian đầu tư
 Công ty tài chính
 Quỹ tương hỗ
 Quỹ tương hỗ thị trường tiền tệ
1.1.4. Các trung gian tài chính
Vai trò của các trung gian tài chính
1. Chuyển đổi thời gian đáo hạn của các công
cụ tài chính

2. Giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hoá


đầu tư

3. Giảm thiểu chi phí hợp đồng và chi phí xử


lý thông tin

4. Cung cấp một cơ chế thanh toán


1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

1.1.1. Bản chất và chức năng của thị trường


tài chính
1.1.2. Cấu trúc của thị trường tài chính
1.1.3. Các công cụ của thị trường tài chính
1.1.4. Các trung gian tài chính
1.1.5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 20
1.1. 5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính

Thị Thị
trường trường
tiền tệ ngoại hối

lãi
tỷ
su
giá
ất
1.1. 5. Mối quan hệ giữa các bộ phận của thị
trường tài chính

Thị Thị
trường
trường chứng
tiền tệ khoán

tỷ giá lãi
hối suấ
đoái
t
Lưu chuyển vốn trên thị trường tài chính
Thị trường tài chính Ti
m ền
k iệ - TT tiền tệ tiế
iế t tk
n t iệm
Tiề - TT vốn
Công cụ TT ôn g cụ ấp
sơ cấp C sơ c
TT
Cung về vốn Cầu về vốn
1. Chính phủ 1. Doanh nghiệp
2. Doanh nghiệp 2. Chính phủ
3. Hộ gia đình g cụ p Công cụ 3.Hộ gia đình
n
Cô thứ cấ TT sơ cấp
Tiề TT
n tiết
kiệm kiệm
Các trung Tiề n tiế
t
1. NHTM
2. Bảo hiểm, Quỹ hưu trí gian tài chính 4. Ngân hàng
3. Tổ chức nhận tiền gửi và cho vay 5. Các quỹ thị trường tiền tệ
KẾT CẤU NỘI DUNG CHƯƠNG 1

1.1. GIỚI THIỆU VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI


CHÍNH

1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ


TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 24


1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
Giao dịch tại quán cà phê : giữa thế kỷ XV
Năm 1453 tại Bruges (Bỉ): "Bourse" - "Mậu dịch
Khu chợ thị trường" hay còn gọi là "Sở giao dịch“
• quy ước
Thị trường: cuối thế kỷ XV • quy tắc

- Năm 1547: mậu dịch thị trường tại London (Anh)- Sở Giao
dịch chứng khoán London
- Các mậu dịch thị trường khác cũng lần lượt được thành
lập tại Pháp, Đức, và Bắc Âu.

Phân cấp thị trường đặc trưng


Thị trường giao dịch hàng hoá, thị trường hối đoái,
thị trường giao dịch các hợp đồng tương lai và thị trường CK
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK

Năm 1921 – Mỹ: khu giao dịch ngoài trời được


chuyển vào trong nhà -> Sở giao dịch chứng
khoán chính thức được thành lập.

Hiện nay
Sử dụng hoàn toàn hệ thống giao dịch
điện tử
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
SƠ LƯỢC SỰ PHÁT TRIỂN TTCK

Giai đoạn 1875-1913 : thị trường chứng


khoán phát triển huy hoàng
Khủng hoảng: 29-10-1929, 1987, 2008
 Hiện nay thế giới có khoảng 160 sở giao dịch
chứng khoán

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 28


1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK

phát sinh
những trục trặc Hình thành
Thành lập hệ thống
cơ quan pháp lý
Công quản lý nhà
=> chuẩn bị chu đáo mọi mặt về
chúng đầu hàng nước
hoá, luật pháp, con người,
tư bộ máy quản lý và đặc biệt là sự
Tự phát giám sát và quản lý nghiêm ngặt
với sự của nhà nước.
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 29
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
Tên thị Tên chi tiết Năm Cơ
trường thành quan
lập quản lý

NYSE Sở giao dịch CK NewYork 1972 SEC

LSE Sở GDCK London 1773 SFA

TSE Sở GDCK Tokyo 1949 MoF


NASDAQ Hiệp hội các nhà kinh doanh CK quốc 1971 SEC
gia và Hệ thống báo giá tự động
HKSE Sở GDCK Hongkong 1891 Tự quản

SSE Sở GDCK Sigapore 1973 Tự quản

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 31


1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
Tên thị Dung lượng vốn thị Số loại CK
trường trường được giao
dịch
NYSE $10,1 nghìn tỷ 3656
LSE $2,4 nghìn tỷ 2997
TSE $2,3 nghìn tỷ 1802
NASDAQ $2,0 nghìn tỷ 6259
HKSE $410 tỷ 1592
SSE $170 tỷ 357
(Tính đến 31-3-
1998) CHỨNG KHOÁN
THỊ TRƯỜNG 32
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK

Bản chất của thị trường chứng khoán

1. Thị trường chứng khoán là nơi tập trung và


phân phối các nguồn vốn tiết kiệm

2. Thị trường chứng khoán là định chế tài


chính trực tiếp: cả chủ thể cung và cầu vốn
đều tham gia vào thị trường một cách trực
tiếp

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 34


1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK

Bản chất của thị trường chứng khoán

3. Thị trường chứng khoán thực chất là quá


trình vận động của tư bản tiền tệ

4. Thị trường chứng khoán cũng gắn với loại


hình tài chính ngắn hạn

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 35


1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK

Chức năng của thị trường chứng khoán


1. Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế
2. Cung cấp môi trường đầu tư cho công
chúng
3. Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán

4. Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp


5. Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện
các chính sách kinh tê vĩ mô
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 36
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK

1. Nhà phát hành

2. Nhà đầu tư

3. Các tổ chức kinh doanh trên thị trường


chứng khoán
Công ty chứng khoán
Các ngân hàng thương mại

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 38


1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK

4. Các tổ chức có liên quan đến TTCK


Cơ quan quản lý nhà nước
Sở giao dịch chứng khoán
Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán
Tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ chứng khoán
Công ty dịch vụ máy tính chứng khoán
Các tổ chức tài trợ chứng khoán
Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 39
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK

1. Nguyên tắc công khai


•Chính xác
•Kịp thời
•Dễ tiếp cận
2. Nguyên tắc trung gian

3. Nguyên tắc đấu giá


Hình thức đấu giá Phương thức đấu giá
•Đấu giá trực tiếp •Đấu giá đinh kỳ
•Đấu giá gián tiếp •Đấu giá liên tục
•Đấu giá tự động
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 41
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK

Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn

1. Thị 2. Thị
trường sơ trường
cấp thứ cấp

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 43


1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK

Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị


trường

1. Thị trường 2. Thị trường


tập trung phi tập trung
(Sở giao dịch (Thị trường
chứng khoán) OTC)

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 44


1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK

Căn cứ vào hàng hóa trên thị trường

3. Thị trường
1. Thị trường 2. Thị trường các công cụ
cổ phiếu trái phiếu chứng khoán
phái sinh

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 45


1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN (TTCK)
1.2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển
TTCK
1.2.2. Giới thiệu TTCK các nước
1.2.3. Bản chất và chức năng của TTCK
1.2.4. Các chủ thể tham gia TTCK
1.2.5. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK
1.2.6. Cấu trúc và phân loại cơ bản của TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Điều hành thị trường là các hoạt động


được tiến hành nhằm duy trì sự vận hành
bình thường của thị trường, hoạt động này
thường được tiến hành bởi các chủ thể có
quyền lực nhất định.

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 47


1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Giám sát thị trường là việc tiến hành theo dõi


kiểm tra các hoạt động diễn ra trên thị trường,
nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm,
đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của thị
trường.

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 48


1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

1. Các cơ quan quản lý của chính phủ


 Bộ Tài chính
 Ủy ban chứng khoán Nhà nước
 Một số bộ, ngành có liên quan
 Địa phương

2. Các tổ chức tự quản


Sở giao dịch
Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 49
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước có các nhiệm vụ,


quyền hạn sau đây:

1) Cấp, gia hạn, thu hồi giấy phép, giấy chứng


nhận, chấp thuận những thay đổi liên quan đến
hoạt động CK và TTCK;
2) Quản lý, giám sát hoạt động của Sở giao dịch
CK, Trung tâm giao dịch CK, Trung tâm lưu ký CK
và các tổ chức phụ trợ;
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 50
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước có các nhiệm vụ,


quyền hạn sau đây:

3) Thanh tra, giám sát, xử phạt vi phạm hành


chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt
động CK và TTCK;
4) Thực hiện thống kê, dự báo, hiện đại hoá công
nghệ thông tin trong lĩnh vực CK và TTCK;

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 51


1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước có các nhiệm vụ,


quyền hạn sau đây:

5) Tổ chức, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên


quan đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công
chức, viên chức ngành CK; phổ cập kiến thức về
CK và TTCK cho công chúng;
6) Hướng dẫn quy trình nghiệp vụ về CK và TTCK
và các mẫu biểu có liên quan;
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 52
1.2.7. Cơ chế điều hành và giám sát TTCK

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước có các nhiệm vụ,


quyền hạn sau đây:

7) Thực hiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực CK và


TTCK.

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 53


BÀI TẬP NHÓM

1.Hãy cho biết thị trường chứng khoán là gì?


Các loại thị trường chứng khoán?

2.Theo các bạn, làm thế nào để học môn này


hiệu quả?

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 54


Kết thúc chương 1/

Cảm ơn đã lắng nghe!

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 55

You might also like