You are on page 1of 62

Commands

Ñawinchay!
Wiyariy!

Qaway! Qellqay!

Rimay!
AKU YACHAKUSHUN!
Huti kaskaq
Mama-a my mother
 
Mama-yki your mother
 
Mama-n his/her mother
AKU
AKUYACHAKUSHUN!
RIMASHUN!
A: Allillaku!
B: _______________
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: ___________ . Qamqa?
A: ____________. Maypitata ñañayki/turiyki/wawqiyki?
B: _________________
A: Maypitata mamayki/taytayki?
B: _________________
A: Maypitata Thaliapa maman?
B: _________________
A: Aywalla
B: Tupananchiskama! / Tinkunanchikama!
AKU YACHAKUSHUN!
-pis
Nuqapis

Qampis

Paypis
Nuqanchickpis
Nuqakunapis
Qamkunapis
Paykunapis
AKU YACHAKUSHUN!
-pis
A: Allillaku Kaykanki?
B: Allillam kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis allillam kaykaa.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A:Maypitata kanki?
B: Estados Unidospita ka. Qamqa?
A: Nuqapis Estados Unidospita ka.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A: Imanawtaq kaykanki?
B: Kushisha kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis Kushisha kaykaa.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A: Imanawtaq kaykanki?
B: Llakisha kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis llakisha kaykaa.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A: Imanawtaq kaykanki?
B: Piñasha kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis piñasha kaykaa.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A: Imanawtaq kaykanki?
B: Manchakasha kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis manchakasha kaykaa.
AKU YACHAKUSHUN!
-pis

A: Imanawtaq kaykanki?
B: Pinqakusha kaykaa. Qamqa?
A: Nuqapis pinqakusha kaykaa.
A: Imanawtaq kaykanki?
A: Nuqapis llakisha
kaykaa.

B: llakisha kaykaa.
Qamqa?
A: Imanawtaq kaykanki?
Piñasha kaykaa qamqa?
B: _______________,

Nuqapis piñasha kaykaa Maypitata


A: ______________________.
kanki?

Estados Unidospita ka qamqa?


B: ____________________,

A: Nuqapis Estados Unidospita ka


______________________

B: Aywalla!

A: Aywallay!
Pim Pay?
Pitaq Pay?

Payqa Yma Sumac

______________

https://www.youtube.com/watch?v=MR7B_kAvL6I
Pim Pay?
Pitaq Pay?

Evo Morales
Payqa ________________

Maypitata pay?
Pim Pay?
Pitaq Pay?

Angela Merkel
Payqa ________________

Maypitata pay?
Pim Pay?
Pitaq Pay?

Megan Fox
Payqa ________________

Maypitata pay?
Pim Pay?
Pitaq Pay?

Cristiano Ronaldo
Payqa ________________

Maypitata pay?
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
A: __________________?

B: __________________
Pim Juan Diego Flores?

a.
b.

https://www.youtube.com/watch?v=G6PQ9OzGsAc
Pim Magaly Solier?

a.
b.

https://www.youtube.com/watch?v=V991NtyiKJ8
AKU YACHAKUSHUN!

Warmi Ullqu
AKU YACHAKUSHUN!

Sipas
Chakwas
AKU YACHAKUSHUN!

Awkis Cholu/Wayna
AKU YACHAKUSHUN!

LLullu Llullu
-chu
“Aren’t you/ isn’t he / isn’t she?”
Interrogative marker: only when the answer is a “yes” or “no”.

Pay Robertachu? Arí, Payqa Roberta.


Qam Californiapita kankichu? Arí, Nuqa Californiapita kaa.
-chu

“Either… or?”

A: Pitaq pay? Juanchu Manuelchu?


B: Payqa Juan.

Expression:
Hinachu Manachu?
(is That make sense? Got it?)
Pay warmichu?

Arí, payqa warmi.


Pay Ullquchu?

Arí, payqa ullqu.


Pay chakwaschu?

Arí, payqa chakwas.


Pay awkischu?

Arí, payqa awkis.


Pay sipaschu?

Arí, payqa sipas.


A: Yamayllaku?
B: Yamayllam!
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: __________________ . Qamqa?
A: ______________. Pitaq pay?
B: Payqa ____________
A: Pay ullquchu?
B: Arí, payqa ullqu.
A: Maypitata pay ?
B: Payqa _________pita.
A: Aywalla!
B: Aywallay!
A: Yamayllaku?
B: Yamayllam!
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: __________________ . Qamqa?
A: ______________. Pitaq pay?
B: Payqa ____________
A: Pay warmichu?
B: _______________.
A: Maypitata pay ?
B: ________________
A: Imanawtaq kaykan?
B: Payqa ___________ kaykan.
A: Aywalla!
B: Aywallay!
AKU YACHAKUSHUN!
Pitaq pay? Juanchu Evochu?

Payqa Juan.
AKU YACHAKUSHUN!
Pitaq pay? Thaliachu Selenachu?

Payqa Selena.
AKU YACHAKUSHUN!
Pitaq pay? Arianachu Selenachu?

Payqa Ariana.
A: Yamayllaku?
B: Yamayllam!
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: __________________ . Qamqa?
A: ______________. Pitaq pay? Michellechu Arianachu?
B: Payqa ____________
A: Pay warmichu?
B: _______________.
A: Maypitata pay ?
B: ________________
A: Imanawtaq kaykan?
B: Payqa ___________ kaykan.
A: Aywalla!
B: Aywallay!
A: Yamayllaku?
B: Yamayllam!
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: __________________ . Qamqa?
A: ______________. Pitaq pay? ______chu _______chu?
B: Payqa ____________
A: Pay ullquchu?
B: _______________.
A: Maypitata pay?
B: ________________
A: Imanawtaq kaykan?
B: Payqa ___________ kaykan.
A: Aywalla!
B: Aywallay!
-mi –m

Emphatic function
This suffix is used to reinforce statement:

A: Pay Shakirachu? - Is she Shakira?


B: Arí, payqa Shakiram. - Yes, sure, she is Shakira.

A: Pay Juanchu? - Is he Juan?


B: Arí, payqa Juanmi. - Yes, sure, he is Juan.
AKU YACHAKUSHUN!
Pay Enrique Iglesiaschu?

Arí, payqa Enrique Inglesiasmi.


AKU YACHAKUSHUN!
Pay Bartolinachu?

Arí, payqa Bartolinam.


AKU YACHAKUSHUN!
Pay Antoniochu?

Arí, payqa Antoniom.


AKU YACHAKUSHUN!
Pay Jimchu?

Arí, payqa Jimmi.


A: Yamayllaku?
B: Yamayllam!
A: Imata hutiki?
B: ______________
A: Maypitata kanki?
B: __________________ . Qamqa?
A: ______________. Pay Justinchu Nicolaschu?
B: Payqa Justin.
A: Pay Canadapitachu?
B: Arí, payqa canadapitam.
A: Imanawtaq kaykan?
B: Payqa ___________ kaykan.
A: Aywalla!
B: Aywallay!
YUPAYKUNA
AKU RIMASHUN!!

Huk (1) / Ishkay (2) / kimsa (3) / chusku (4) / pichqa (5)
 
Allillaku!
Hutiqa ___________.
Nuqa __________ ka.
Nuqapa _____ mamaa kan.
Yusulupaki!
AKU RIMASHUN!!

Huk (1) / Ishkay (2) / kimsa (3) / chusku (4) / pichqa (5)
 
Allillaku!
Hutiqa ___________.
Nuqa __________ ka.
Nuqapa _____ taytaa kan.
Yusulupaki!
AKU RIMASHUN!!

Huk (1) / Ishkay (2) / kimsa (3) / chusku (4) / pichqa (5)
 
Allillaku!
Hutiqa ___________.
Nuqa __________ ka.
Nuqapa _____ turii/ñanaa kan.
Yusulupaki!
AKU RIMASHUN!!

Huk (1) / Ishkay (2) / kimsa (3) / chusku (4) / pichqa (5)
 
Allillaku!
Hutiqa ___________.
Nuqa __________ ka.
Nuqapa _____ mishii/allquu kan.
Yusulupaki!

You might also like